TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƢỢC KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP VIỄN THÔNG TRÊN THỊ TRƯỜNG QUỐC TẾ
Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Liên quan đến đề tài, có thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau:
“Hoàn thiện chiến lược kinh doanh của Tổng công ty viễn thông Mobifone giai đoạn 2015- 2020“, Lê Phú Nghĩa, năm 2015, luận văn thạc sỹ Trường Đại học Kinh tế
Luận văn tại Đại học QGHN đã phân tích và đánh giá chiến lược kinh doanh hiện tại của công ty viễn thông Mobifone, dựa trên lý thuyết và các mô hình phân tích Nghiên cứu này chỉ ra các tác động cụ thể của chiến lược kinh doanh đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời phân tích những mặt tích cực và hạn chế của chiến lược này, ảnh hưởng đến sự phát triển của Tổng công ty viễn thông Mobifone Ngoài ra, luận văn thạc sỹ của Đoàn văn Đạt năm 2008 cũng đề cập đến việc hoàn thiện chiến lược thị trường của công ty dịch vụ viễn thông Vinaphone trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
Trường Đại học Kinh tế - Đại học QGHN đã tổng hợp những vấn đề lý luận cơ bản về thị trường và chiến lược thị trường Bài viết phân tích và đánh giá các ưu nhược điểm trong chiến lược thị trường của Công ty dịch vụ viễn thông Vinaphone Dựa trên những phân tích này, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện chiến lược thị trường của công ty trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
Nguyễn Hà Hạnh trong luận văn thạc sĩ của mình đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ điện thoại di động của công ty dịch vụ viễn thông Vinaphone Nghiên cứu tập trung vào việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự cạnh tranh và đưa ra những chiến lược hiệu quả để cải thiện vị thế của Vinaphone trên thị trường viễn thông.
Vào năm 2008, tại Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, tác giả đã phân tích các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh và thực hiện ma trận SWOT để xác định nguyên nhân gây ra những tồn tại ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của dịch vụ điện thoại di động Dựa trên những phân tích này, tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ điện thoại di động của Công ty dịch vụ viễn thông Vinaphone Trong một nghiên cứu khác, Đặng Văn Công vào năm 2007 tại Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đã hệ thống hóa và đánh giá thị trường điện thoại di động của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) Tác giả cũng đã đề xuất một loạt giải pháp nhằm phát triển thị trường điện thoại di động của VNPT, với mục tiêu nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ này đến năm 2015.
Cuốn sách "Quản trị chiến lược" của Hoàng Văn Hải (2013) do NXB ĐHQGHN phát hành, bao gồm 6 chương, tập trung vào các khía cạnh quan trọng của quản trị chiến lược Các chương gồm: xác định sứ mệnh và mục tiêu chiến lược, phân tích chiến lược, các giải pháp chiến lược, tái cấu trúc tổ chức, thiết lập hệ thống trợ lực chiến lược, văn hóa và lãnh đạo chiến lược, cùng với nhận thức và phản ứng chiến lược Nội dung cuốn sách nghiên cứu ba giai đoạn liên quan chặt chẽ đến quản trị chiến lược, từ hoạch định chiến lược ở chương 1 đến chương 3.
2) Thực thi chiến lược (Chương 4, Chương 5); 3) Kiểm soát chiến lược (Chương 6) Toàn bộ cuốn sách đã nêu lên các vấn đề về chiến lƣợc, quản trị chiến lƣợc bằng những lý luận chặt chẽ, có chiều sâu và hết sức hữu ích đối với những ai nghiên cứu về chiến lƣợc Đào Duy Huân (2004),” Quản trị chiến lược trong toàn cầu hóa kinh tế”,
Cuốn sách của tác giả do Nhà xuất bản thống kê phát hành nghiên cứu các vấn đề cơ bản về chiến lược kinh doanh trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế Nội dung cuốn sách trình bày khái niệm chiến lược kinh doanh, các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến chiến lược, phương pháp thiết lập chiến lược, lựa chọn và tổ chức thực hiện chiến lược, cũng như kiểm tra và đánh giá hiệu quả của chiến lược.
Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thị Ngọc Diệp năm 2011 mang tên “Đánh giá và đề xuất chiến lược phát triển của Tập đoàn Hòa Phát giai đoạn 2007 – 2012” đã phân tích các vấn đề lý luận cơ bản về chiến lược và quản trị chiến lược Bài viết đánh giá thực trạng thực thi chiến lược tại Tập đoàn Hòa Phát trong giai đoạn này và đề xuất các chiến lược phát triển thông qua mô hình Delta Project và Bản đồ chiến lược, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của tập đoàn.
Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Viết Hiệu, "Hoàn thiện chiến lược phát triển của tổng Công ty Vinaconex giai đoạn 2011-2015", đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về chiến lược và quản trị chiến lược trong doanh nghiệp Nghiên cứu này còn khảo sát, phân tích và đánh giá tình hình thực thi chiến lược của Tổng Công ty Vinaconex, nhằm đề xuất các giải pháp cải thiện hiệu quả quản lý và phát triển bền vững trong giai đoạn tới.
Vào giai đoạn 2009-2010, Vinaconex đã triển khai các giải pháp nhằm hoàn thiện chiến lược phát triển cho Tổng Công ty trong giai đoạn 2011-2015 thông qua mô hình Delta Project và Bản đồ chiến lược Luận văn này mang lại giá trị thực tiễn cho nhiều doanh nghiệp có quy mô tương tự như Vinaconex.
Một số công trình nghiên cứu quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh viễn thông bao gồm: "Cạnh tranh trong viễn thông" của Mai Thế Nhượng (2001), "Chiến lược kinh doanh bưu chính viễn thông" của Bùi Xuân Phong (2002), và các nghiên cứu của Hà Văn Hội Những nghiên cứu này đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về các chiến lược và thách thức trong ngành viễn thông.
(2003) “ Các vấn đề đặt ra đối với lĩnh vực viễn thông và công nghệ thông tin Việt
Nam trong tiến trình ra nhập WTO”; Đỗ Trung Tá (2004), “Nghành Bưu chính – Viễn thông trong tiến trình chủ động hội nhập kinh tế quốc tế ”
Các nghiên cứu đã xem xét chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp từ cả lý thuyết và thực tiễn Về lý thuyết, các vấn đề chính được phân tích bao gồm vai trò của chiến lược, nội dung chiến lược, quản trị chiến lược và các yếu tố tác động đến chiến lược kinh doanh.
Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về chiến lược kinh doanh của các tập đoàn và công ty lớn tại Việt Nam, nhưng hiện chưa có công trình nào tập trung vào chiến lược kinh doanh của Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel tại thị trường Campuchia.
Những vấn đề lý luận chung về chiến lƣợc kinh doanh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế
1.2.1 Khái niệm và vai trò của chiến lược kinh doanh của doanh nghiêp trên thị trường thế giới
Có nhiều quan điểm về chiến lƣợc
Theo Đào Duy Huân (2004), chiến lược trong cách tiếp cận truyền thống được định nghĩa là việc xác định các mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp và thực hiện các chương trình hành động, đồng thời phân bổ nguồn lực cần thiết để đạt được những mục tiêu này Ngoài ra, chiến lược cũng có thể được hiểu là phương thức mà doanh nghiệp áp dụng để định hướng tương lai, nhằm đạt được và duy trì sự phát triển bền vững.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, quản trị gia cần hiểu rõ cả những lợi ích và thách thức của quá trình này Việc thiết lập chiến lược kinh doanh phù hợp sẽ giúp đạt được các mục tiêu dài hạn, đồng thời tối ưu hóa các cơ hội từ môi trường kinh doanh toàn cầu.
Khác với chiến lược kinh doanh truyền thống, chiến lược kinh doanh trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế phải hoạt động trong môi trường động và yêu cầu sử dụng chiến lược tiến công Do đó, công tác dự báo và lường trước những thay đổi của môi trường kinh doanh là rất quan trọng, giúp doanh nghiệp xác định các giải pháp tấn công để tận dụng cơ hội và hạn chế nguy cơ luôn hiện hữu.
Theo GS TS Phan Huy Đường (2013), chiến lược của một doanh nghiệp là chương trình hành động tổng quát nhằm đạt được các mục tiêu của doanh nghiệp Chiến lược không chi tiết hóa cách thức thực hiện mục tiêu, mà chỉ định hình khung tư duy để dẫn dắt hành động Các chương trình hỗ trợ và chức năng khác sẽ đảm nhiệm nhiệm vụ cụ thể trong quá trình thực hiện chiến lược.
Chiến lược được coi là công cụ quan trọng trong quá trình phát triển của tổ chức, bao gồm chiến lược trung hạn và dài hạn Theo CIE, nội dung chiến lược cần xác định điểm xuất phát và mục tiêu cuối cùng, xây dựng thể chế và tận dụng yếu tố thị trường để đạt được mục tiêu phát triển Đồng thời, chiến lược phải xem xét các khía cạnh vĩ mô, vi mô và các yếu tố chính trị - xã hội liên quan, đồng thời chỉ ra các bước cần thực hiện để đạt được các mục tiêu đề ra.
Tổ chức phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNDO) định nghĩa chiến lược phát triển như một bản phác thảo quá trình nhằm đạt được mục tiêu trong 10-20 năm tới Chiến lược này hướng dẫn các nhà hoạch định chính sách trong việc huy động và phân bổ nguồn lực, thể hiện tầm nhìn và sự nhất quán trong các biện pháp thực hiện Nó có thể là cơ sở cho các kế hoạch phát triển ngắn hạn và trung hạn, hoặc là nhận thức chung về triển vọng, thách thức và mong muốn của những người tham gia trong giai đoạn đó.
Theo PGS.TS Hoàng Văn Hải (2013), thuật ngữ “chiến lược” ban đầu được áp dụng trong lĩnh vực quân sự và sau đó mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác trong đời sống kinh tế - xã hội Từ “chiến” có nghĩa là chiến đấu, tranh giành, trong khi “lược” đề cập đến mưu tính Do đó, chiến lược có thể hiểu là những mưu tính nhằm mục đích chiến đấu và quan trọng hơn là đạt được chiến thắng.
Chiến lược được định nghĩa là một kế hoạch quy mô lớn, xác định các mục tiêu tổng thể và giải pháp cơ bản cho hoạt động của tổ chức Để đạt được lợi thế cạnh tranh, chiến lược cần giúp tổ chức hiểu rõ các yếu tố cạnh tranh và hợp tác, từ đó hỗ trợ việc ra quyết định quản lý hiệu quả.
Theo Jammes B Quinn từ trường Đại học Dartmouth, chiến lược được định nghĩa là một mô hình hoặc kế hoạch tích hợp các mục tiêu chính, chính sách và chuỗi hành động thành một tổng thể chặt chẽ.
Theo William J Glueck, chiến lược là một kế hoạch thống nhất, toàn diện và phối hợp, nhằm đảm bảo việc thực hiện các mục tiêu cơ bản của doanh nghiệp.
Theo PGS.TS Đào Duy Huân (2007), chiến lược kinh doanh phản ánh hình ảnh tương lai của doanh nghiệp trong khu vực hoạt động và khả năng khai thác của nó Thuật ngữ này thường được hiểu qua ba ý nghĩa chính, giúp doanh nghiệp xác định phương hướng phát triển và tối ưu hóa nguồn lực.
(i) Xác định mục tiêu dài hạn cơ bản của doanh nghiệp
(ii) Đưa ra các chương trình hành động tổng quát
(iii) Lựa chọn các phương án hành động, triển khai phân bố nguồn tài nguyên để thực hiện mục tiêu đó
Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm một tập hợp các mục tiêu, chính sách và kế hoạch chính nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Kinh doanh quốc tế bao gồm tất cả các hoạt động giao dịch và thương mại mà doanh nghiệp của một quốc gia thực hiện trên thị trường của quốc gia khác, với mục tiêu đáp ứng nhu cầu và mục tiêu kinh doanh của mình.
Hồng Yến, Giáo trình kinh doanh quốc tế - ĐH Ngoại thương, 2009)
- Đặc điểm của kinh doanh quốc tế
Kinh doanh quốc tế diễn ra giữa nhiều quốc gia và trong môi trường mới mẻ, đòi hỏi các doanh nghiệp phải điều chỉnh chiến lược khác biệt so với kinh doanh nội địa Do đó, các doanh nghiệp không thể áp dụng hoàn toàn kinh nghiệm từ thị trường trong nước vào hoạt động kinh doanh quốc tế.
Để kinh doanh hiệu quả tại thị trường nước ngoài, các doanh nghiệp cần nghiên cứu và đánh giá môi trường kinh doanh nơi họ muốn thâm nhập Sự khác biệt giữa kinh doanh quốc tế và kinh doanh nội địa thể hiện qua một số đặc điểm quan trọng.
