Lý do ch ọn đề tài
Truyện dân gian mở ra một thế giới phong phú và đầy thú vị, nơi con người có thể khám phá những tâm hồn, cảm xúc và số phận đa dạng của các nhân vật trong những bối cảnh và thời gian khác nhau.
Truyện dân gian có mục đích phản ánh nhận thức và khám phá thực tế đời sống con người, theo quy luật của cái đẹp, nhằm thỏa mãn những tình cảm thẩm mỹ phong phú và đa dạng Nó không chỉ mang lại sự hưởng thụ thẩm mỹ mà còn hướng con người đến cái chân, cái thiện Đồng thời, truyện dân gian còn là thông điệp sâu sắc, kết nối tiếng lòng của con người với nhau.
Truyện dân gian là một cuộc sống thu nhỏ - “tấm gương soi” của cuộc sống
Truyện dân gian không chỉ đơn thuần là "tấm gương" phản ánh tư tưởng, tình cảm và lối sống của con người trong xã hội, mà còn mang giá trị giáo dục và nhận thức sâu sắc Những giá trị này ẩn chứa bên trong, giúp con người rút ra bài học để bồi dưỡng và hoàn thiện nhân cách, đồng thời xây dựng chuẩn mực xã hội và giáo dục tâm hồn theo hướng chân – thiện – mỹ.
Truyện dân gian đã từ lâu được ông cha ta coi là phương tiện giáo dục hiệu quả, đặc biệt cho trẻ em, trước khi chữ viết ra đời Trẻ em tiếp xúc với văn học qua tiếng hát ru, bài đồng dao và những câu chuyện kể truyền miệng, giúp các em hiểu biết về cuộc sống xung quanh và hình thành tình yêu quê hương, đất nước Đồng thời, truyện dân gian cũng góp phần rèn luyện nhân cách và phẩm chất đạo đức cho trẻ, đáp ứng yêu cầu của xã hội Sự ra đời của chữ viết đánh dấu sự phát triển của hệ thống giáo dục, giúp trẻ em tiếp cận kho tàng văn minh nhân loại.
7 thể loại phong phú: văn học dân gian, truyện dân gian, truyện cổ tích, truyền thuyết, thơ,…
Văn học dân gian là tài sản vô giá, bao gồm những sáng tác nghệ thuật truyền miệng phản ánh tri thức, kinh nghiệm và tình cảm của con người về cuộc sống, xã hội, thiên nhiên và vũ trụ Nó được coi là bộ "Bách khoa toàn thư" vĩ đại, lưu giữ tinh hoa văn hóa và tài năng nghệ thuật của dân tộc Đối với nhân dân qua các thời kỳ, văn học dân gian cung cấp những kinh nghiệm thực tiễn quý báu để áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.
Truyện dân gian, một phần quan trọng của văn học dân gian Việt Nam, không chỉ thu hút mọi tầng lớp, đặc biệt là trẻ em, mà còn đáp ứng nhu cầu giải trí và giáo dục của các em Những câu chuyện bình dân này mang đến cho trẻ nhỏ không chỉ niềm vui mà còn bồi dưỡng phẩm chất, nhân cách và tình cảm thẩm mỹ Với sự yêu thích tưởng tượng và ước mơ, trẻ em tìm thấy trong truyện dân gian một thế giới phong phú và đầy cảm xúc Để phục vụ nhu cầu thưởng thức này, hàng năm, nhiều nhà xuất bản cho ra đời hàng loạt tác phẩm truyện dân gian, đồng thời các nhà biên soạn cũng đã đưa nhiều truyện vào chương trình Tiểu học, nhấn mạnh giá trị giáo dục to lớn của chúng.
Truyện dân gian Việt Nam chỉ phản ánh một phần cuộc sống phong phú và phức tạp của xã hội Tri thức và giá trị về lịch sử, văn hóa không chỉ có trong các tác phẩm dân gian trong nước mà còn hiện hữu trong truyện dân gian nước ngoài Những khía cạnh văn hóa, lịch sử, xã hội và tính cách con người đều được thể hiện rõ nét qua các tác phẩm này, góp phần tạo nên chân dung tinh thần của mỗi dân tộc.
Truyện dân gian nước ngoài là một cánh cửa mở ra cho trẻ em tiểu học những trải nghiệm phong phú về thế giới và cuộc sống Qua những câu chuyện này, các em được khám phá những miền đất xa lạ, tìm hiểu về con người và văn hóa đặc trưng của từng vùng miền Điều này không chỉ giúp các em hiểu biết về phong tục, tập quán của nhiều dân tộc khác nhau mà còn mở rộng tầm nhìn và tâm hồn, tạo điều kiện cho sự phát triển toàn diện.
Trong chương trình Tiếng Việt ở Tiểu học, nhiều tác phẩm truyện dân gian nước ngoài được đưa vào giảng dạy, bao gồm các thể loại như thần thoại, cổ tích, ngụ ngôn và truyện cười Những tác phẩm này được sắp xếp xen kẽ theo từng chủ đề, phong phú về nội dung và phản ánh đa dạng các khía cạnh của cuộc sống, giúp học sinh hiểu biết thêm về văn hóa và đời sống của nhiều dân tộc Việc tích hợp truyện dân gian nước ngoài không chỉ nâng cao trí tuệ và tâm hồn cho các em mà còn góp phần hình thành giá trị đạo đức Điều này ngày càng quan trọng trong việc tăng cường giao lưu và hội nhập quốc tế, đồng thời giúp phát triển nhân cách cho học sinh Tiểu học thông qua những bài học về tình cảm và chuẩn mực đạo đức trong các mối quan hệ xã hội.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi quyết định chọn nghiên cứu đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình là “Giá trị của truyện dân gian nước ngoài đối với học sinh”.
L ị ch s ử nghiên c ứ u v ấn đề
Từ khi xuất bản cuốn sách giáo khoa đầu tiên cho bậc Tiểu học, các nhà soạn giả đã chú trọng đến việc xây dựng nền tảng vững chắc cho sự nghiệp giáo dục tại Việt Nam.
9 biên soạn các bài Tập đọc, Kể chuyện thuộc thể loại truyện dân gian nước ngoài
Các tác phẩm được lựa chọn kỹ lưỡng về nội dung, hình thức và ý nghĩa, nhằm mở rộng tầm nhìn cho trẻ em, không để các em bị giới hạn trong không gian Truyện dân gian nước ngoài chủ yếu viết cho thiếu nhi hoặc xoay quanh chủ đề trẻ em, mang đến cho học sinh Tiểu học những cảm xúc tích cực, cốt truyện hấp dẫn và những bài học sâu sắc.
Nhiều nhà nghiên cứu, nhà văn và sách đã phân tích truyện dân gian nước ngoài trong chương trình Tiểu học, tập trung vào những vấn đề đa dạng với độ sâu khác nhau Các vấn đề này đều hướng đến những khía cạnh và nội dung khác nhau liên quan đến truyện dân gian nước ngoài trong bối cảnh giáo dục tiểu học.
Nghiên cứu truyện dân gian đã được tiến hành và phát triển liên tục trong nhiều năm qua, thu hút sự quan tâm của nhiều thế hệ nhà khoa học Những thành tựu trong lĩnh vực này rất đáng ghi nhận, với việc phân tích đặc trưng và đặc sắc của từng thể loại truyện dân gian Các nhà nghiên cứu đã thực hiện việc phân loại và nhận diện các thể loại khác nhau, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa dân gian Dưới đây là một số tài liệu và nội dung khái quát về vấn đề này.
Giáo trình “Văn họ c” do Cao Đức Tiến chủ biên là tài liệu đào tạo giáo viên Tiểu học trình độ Cao đẳng và Đại học Sư phạm, hệ thống hóa đầy đủ thể loại truyện dân gian nước ngoài trong chương trình Tiểu học Cuốn sách không chỉ tập trung vào văn học Việt Nam mà còn chú trọng đến mảng truyện dân gian nước ngoài, điều này thể hiện sự quan tâm đến một phần văn học quan trọng trong giáo dục Tác giả đã trình bày những nét chung về truyện dân gian nước ngoài qua hệ thống câu hỏi và tài liệu để sinh viên tìm hiểu, nhằm nâng cao kiến thức cho giáo viên tương lai.
10 đã giới thiệu một số tác phẩm của họ được dạy trong trường Tiểu học ở Việt Nam
Hướng dẫn sinh viên phân tích các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài trong sách giáo khoa Tiểu học là rất cần thiết Tuy nhiên, ý nghĩa giáo dục của những tác phẩm này chỉ được đề cập một cách khái quát mà thiếu dẫn chứng cụ thể từ các tác phẩm hay nội dung liên quan.
Nhà nghiên cứu Cao Đức Tiến đã khái quát các loại truyện cổ dân gian, bao gồm thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích, ngụ ngôn và truyện cười, trong cuốn giáo trình "Văn học" dành cho đào tạo giáo viên Tiểu học Tác giả cũng đã trình bày ý kiến và quan điểm của mình về từng thể loại truyện dân gian này.
Trên trang cá nhân của nhà văn Lê Nhật Ký, tác giả nổi tiếng viết cho thiếu nhi, có bài viết của Vũ với tiêu đề “Viết cho thiếu nhi – Tính giáo dục phải đặt lên hàng đầu” Bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục trong văn học dành cho trẻ em, khẳng định rằng nội dung giáo dục cần được ưu tiên hàng đầu trong các tác phẩm viết cho đối tượng này.
Thị Huyền nói về sự cần thiết của tính giáo dục trong văn học dành cho thiếu nhi
Bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của những tác phẩm viết về thế giới tuổi thơ, khi mà những năm tháng đầu đời đóng vai trò quyết định trong việc hình thành tính cách và nhân cách Nhân cách không thể dạy dỗ một cách cụ thể, nhưng thông qua những câu chuyện ngụ ngôn như việc chú lợn ỉn bừa bãi, trẻ em có thể dễ dàng tiếp thu bài học về văn minh và đạo đức Qua đó, tác giả mong muốn giáo dục trẻ em về cách sống tốt đẹp hơn trong tương lai.
Tác giả nhấn mạnh rằng một tác phẩm văn chương dành cho trẻ em không chỉ cần có văn phong hay mà còn phải có khả năng mê hoặc và giáo dưỡng trẻ nhỏ Nếu một tác phẩm không đáp ứng được điều này, thì việc xuất bản là không cần thiết Điều này thể hiện sự khác biệt rõ rệt giữa văn chương cho trẻ em và văn chương cho người lớn.
2 Cuốn sách “V ẻ đẹ p c ủ a các tác ph ẩm văn học nước ngoài trong chương trình
Ti ế ng Vi ệ t 1, 2, 3” – Ths Phạm ThịPhương Liên – Khoa Tiểu học, trường Đại học
Trong cuốn sách của Ths Phạm Thị Phương Liên, tác giả đã dành tâm huyết để phân tích một cách toàn diện các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài có trong chương trình Tiếng Việt.
Trong các tác phẩm dành cho học sinh tiểu học lớp 1, 2, 3, tác giả đã khéo léo thể hiện vẻ đẹp của ngôn từ qua những câu chuyện ngộ nghĩnh và nhân vật gần gũi, phản ánh cuộc sống thường nhật Những tác phẩm này không chỉ mang tính giải trí mà còn ẩn chứa những bài học giáo dục sâu sắc, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và hiệu quả hơn.
Tác giả không đi sâu phân tích từng tác phẩm một cách chi tiết, mà thay vào đó, lựa chọn những hình ảnh và chi tiết thú vị, ý nghĩa từ các bài truyện dân gian nước ngoài để bình luận Những nhận xét của tác giả về từng hình ảnh không chỉ hấp dẫn mà còn hài hước, tạo nên sự liền mạch và thu hút cho toàn bộ bài viết.
Đề tài luận văn tốt nghiệp của tác giả Đỗ Việt Nga tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 tập trung vào việc tiếp cận và giảng dạy các tác phẩm văn học nước ngoài ở trường tiểu học Nghiên cứu này nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển tư duy văn học cho học sinh, đồng thời khuyến khích sự yêu thích văn học từ nhỏ.
Trong nghiên cứu này, tác giả nhằm mục đích khám phá những khó khăn và thuận lợi trong việc giảng dạy các tác phẩm văn học nước ngoài, bao gồm cả truyện dân gian, từ đó đề xuất các phương pháp cải thiện hiệu quả giảng dạy ở bậc Tiểu học Để thực hiện mục tiêu này, tác giả đã chia đề tài thành nhiều chương, trong đó tập trung tìm hiểu kỹ lưỡng về các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài có trong chương trình Tiểu học Tác giả không chỉ thống kê các tác phẩm mà còn đưa ra những nhận định về đặc điểm và cách phân chia các tác phẩm theo từng khối lớp, nhằm tạo ra sự hiểu biết sâu sắc hơn về nội dung giảng dạy.
Đối tượ ng, ph ạ m vi, m ục đích nghiên cứ u
Giá trị của truyện dân gian nước ngoài với học sinh Tiểu học
Đề tài "Giá trị của truyện dân gian nước ngoài đối với học sinh Tiểu học" nghiên cứu các tác phẩm như truyện thần thoại, truyện cổ tích, truyện cười và truyện ngụ ngôn Những thể loại này hiện đang được giảng dạy trong chương trình Tiếng Việt cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 5.
Tư liệu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về giá trị giáo dục của các tác phẩm truyện dân gian trong chương trình Tiểu học, đặc biệt là những câu chuyện từ nước ngoài Việc nghiên cứu và áp dụng các tác phẩm này không chỉ giúp học sinh phát triển tư duy mà còn nâng cao khả năng tiếp nhận văn hóa đa dạng.
- Cung cấp tư liệu tham khảo cho thầy cô, đồng nghiệp, sinh viên mặc dù tư liệu có phần “xanh non” nhưng phần nào mới mẻ
Phương pháp nghiên cứ u
Phương pháp này tập trung vào việc nghiên cứu sách giáo khoa Tiếng Việt từ lớp 1 đến lớp 5, cũng như các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài Tôi tiến hành thu thập thông tin từ sách, giáo trình và các bài viết, sau đó phân tích và tổng hợp một cách hệ thống.
Tìm hiểu đặc điểm của các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài trong sách giáo khoa giúp giáo viên và học sinh có cái nhìn tổng quát và sâu sắc hơn trong quá trình nghiên cứu Những tác phẩm này không chỉ phản ánh văn hóa và truyền thống của các quốc gia mà còn mang lại nhiều bài học quý giá về nhân văn và đạo đức Việc nắm vững các đặc điểm này sẽ hỗ trợ hiệu quả cho việc giảng dạy và học tập.
4.2 Phương pháp phân tích, tổ ng h ợ p
Phân tích các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài trong chương trình Tiểu học giúp chúng ta nhận diện giá trị đặc sắc của từng loại truyện Qua đó, chúng ta có thể tổng hợp và khái quát lại những đặc điểm nổi bật, từ đó đưa ra kết luận chung về vai trò của truyện dân gian trong việc giáo dục và phát triển tư duy cho học sinh.
4.3 Phương pháp th ố ng kê, phân lo ạ i
Bài viết này nhằm thống kê và phân loại tần suất xuất hiện của các thể loại truyện như thần thoại, truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn và truyện cười nước ngoài trong chương trình Tiểu học Qua đó, chúng ta có thể xác định vị trí và tầm quan trọng của các thể loại truyện dân gian nước ngoài trong giáo dục tiểu học.
Thiết kế giáo án môn Tiếng Việt cho phân môn Tập đọc và Kể chuyện sẽ bao gồm ba giáo án tập trung vào các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài, nhằm phục vụ cho việc dạy thực nghiệm cho học sinh Những giáo án này sẽ giúp học sinh hiểu biết sâu sắc về văn hóa và giá trị nhân văn từ các tác phẩm dân gian, đồng thời phát triển kỹ năng đọc hiểu và kể chuyện một cách hiệu quả.
Thông qua việc áp dụng phương pháp dạy thực nghiệm, giáo viên có thể hiểu rõ hơn về đặc điểm nhận thức của học sinh Tiểu học đối với các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài Điều này giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng của các em, từ đó cải thiện khả năng cảm thụ văn học một cách hiệu quả hơn.
4.5 Phương pháp quan sát, dự gi ờ
Dự kiến sẽ tổ chức dự giờ một số tiết học Tập đọc và Kể chuyện truyện dân gian nước ngoài của giáo viên tại trường Tiểu học Mục tiêu là để nắm bắt được điểm mạnh và khả năng giảng dạy của giáo viên.
15 tiếp nhận nội dung, ý nghĩa của bài học để xây dựng bài dạy của mình phong phú, thú vị, hấp dẫn.
C ấu trúc đề tài
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục, Tài liệu tham khảo, khóa luận gồm 3 chương:
CƠ SỞ LÍ LU Ậ N VÀ TH Ự C TI Ễ N V Ề GIÁ TR Ị C ỦA ĐỀ TÀI
V ị trí, vai trò c ủ a truy ện dân gian nướ c ngoài ở Ti ể u h ọ c
1.1.1 Khái ni ệ m, ngu ồ n g ố c truy ệ n dân gian
1.1.1.1 Khái niệm truyện dân gian
Truyện dân gian là hình thức văn học nghệ thuật của nhân dân, thường được truyền miệng và có thể là văn xuôi hoặc văn vần Chúng phản ánh đời sống, tâm tư và mối quan hệ của cộng đồng, thể hiện cuộc đấu tranh chống áp bức và ngoại xâm Nhân vật trong truyện dân gian thường là hình mẫu từ thực tế cuộc sống, qua đó truyền tải kinh nghiệm, khát vọng và lý tưởng của nhân dân Truyện dân gian còn thể hiện quan niệm về tự nhiên, xã hội, đạo đức và mỹ học, mang tính dân tộc nhưng cũng có yếu tố quốc tế Nghiên cứu so sánh cho thấy sự tương đồng trong đề tài, cốt truyện và hình tượng nhân vật giữa các nền văn hóa khác nhau, làm nổi bật đặc sắc của truyện dân gian mỗi dân tộc trong mối tương quan với nhân loại.
Trong giai đoạn đầu của sự hình thành và phát triển, truyện dân gian được coi là hình thức nghệ thuật sơ khai, đồng thời là biểu hiện nguyên hợp của văn hóa dân tộc.
Sản xuất tinh thần đã phát triển thành hình thức tổng hợp tự nhiên, kết hợp sáng tác văn hóa và nghệ thuật của nhân dân lao động.
Kho tàng truyện dân gian Việt Nam rất đa dạng với nhiều thể loại như thần thoại, truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn và truyện cười Mỗi thể loại mang những đặc trưng riêng, tạo nên giá trị lớn lao cho truyện dân gian, giúp chúng vượt qua thử thách của thời gian và vẫn giữ được sức sống trong thời đại hiện đại Việc tìm hiểu sâu về từng thể loại sẽ giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về khả năng trường tồn của truyện dân gian, bất chấp quy luật khắc nghiệt của sự đào thải.
Truyện dân gian thường chứa đựng nhiều yếu tố thần kỳ, tượng trưng và ước lệ, với các thể loại đa dạng như thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích, và truyện cười dân gian, thể hiện qua hình thức tự sự bằng văn xuôi Sử thi dân gian kết hợp văn vần và văn xuôi, trong khi truyện ngụ ngôn cũng thuộc thể loại tự sự Các thể loại nghệ thuật lời nói như tục ngữ và câu đố mang tính nghệ thuật, còn ca dao, dân ca thể hiện cảm xúc qua văn vần Truyện và thơ dân gian kết hợp giữa tự sự và trữ tình, trong khi các thể loại sân khấu dân gian như chèo, tuồng, và các trò diễn có tích truyện kết hợp kịch bản với nghệ thuật diễn xuất.
1.1.1.2 Nguồn gốc truyện dân gian
Truyện dân gian là những tác phẩm phản ánh những nguyên mẫu có thực trong cuộc sống, tập trung vào các vấn đề gần gũi với nhân dân Một phần lớn của truyện ngụ ngôn trong truyện dân gian xuất phát từ các câu chuyện về loài vật, do sự gắn bó giữa con người và thiên nhiên, khiến con người thường "gán" tính cách của mình cho các loài vật.
1.1.2 V ị trí, vai trò c ủ a truy ện dân gian nướ c ngoài
Truyện dân gian nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong văn học, đặc biệt là trong chương trình Tiếng Việt ở cấp Tiểu học Những câu chuyện này không chỉ giúp học sinh hiểu biết về văn hóa và phong tục tập quán của các quốc gia khác, mà còn phát triển khả năng ngôn ngữ và tư duy sáng tạo Việc đưa truyện dân gian vào giảng dạy sẽ làm phong phú thêm nội dung học tập và kích thích sự hứng thú của học sinh đối với môn học.
Mười tám gian nước ngoài đã đưa tâm hồn của các em vượt qua biên giới Tổ quốc, giúp các em khám phá cuộc sống đa dạng của các quốc gia trên thế giới Điều này không chỉ mở rộng kiến thức mà còn thắp sáng ước mơ, giúp các em bay cao và xa hơn trong tương lai.
Trong bối cảnh đất nước đang phát triển và hội nhập quốc tế, việc hiểu biết về văn hóa và con người các quốc gia khác là rất quan trọng Để đạt được điều này, ngôn ngữ và khả năng giao tiếp không đủ; chúng ta cần khám phá những giá trị văn hóa, tư tưởng và truyền thống của từng quốc gia Học hỏi từ các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài, đặc biệt ở bậc Tiểu học, sẽ giúp trẻ em dần hình thành và phát triển sự hiểu biết về cuộc sống và con người trên thế giới.
Các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài mang đến nhiều giá trị giáo dục, bao gồm giáo dục trí tuệ, tình cảm, đạo đức và tâm hồn Mặc dù chương trình Tiếng Việt Tiểu học không thể bao quát toàn bộ các khía cạnh của truyện dân gian nước ngoài, nhưng nó vẫn đóng góp quan trọng trong việc giáo dục đạo đức và tình cảm cho học sinh.
Truyện dân gian nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong giáo dục Tiểu học, giúp hình thành nhân cách và tâm hồn trẻ em Nó không chỉ mang đến cho các em cơ hội tiếp xúc với nền văn hóa và văn minh thế giới, mà còn mở rộng hiểu biết của các em Bên cạnh đó, truyện dân gian còn góp phần vào việc giáo dục toàn diện, nuôi dưỡng tâm hồn từ những ngày đầu làm người Khai thác nội dung giáo dục trong các tác phẩm nghệ thuật mà vẫn giữ được vẻ đẹp của chúng là một thách thức không nhỏ.
19 giáo viên tài năng, tâm huyết và có trách nhiệm tinh thần đã giúp học sinh khám phá và hiểu biết về các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài Nhờ vào phương pháp giáo dục sáng tạo của họ, học sinh không chỉ hiểu và nhớ được các tác phẩm mà còn được giáo dục sâu sắc qua những câu chuyện đó.
Các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài để lại trong trí nhớ tuổi thơ của trẻ em những kiến thức phong phú về đời sống và những ước mơ đẹp đẽ của nhân loại Ở lứa tuổi Tiểu học, học sinh với tâm hồn ngây thơ và chưa có nhiều trải nghiệm sống rất dễ dàng tiếp thu các giá trị giáo dục đạo đức từ những tác phẩm này Những hình ảnh quen thuộc và yếu tố nhân hóa trong truyện dân gian kích thích trí tưởng tượng phong phú của trẻ, giúp các em phát triển trí tuệ và nhân cách Qua những câu chuyện hấp dẫn và hình tượng kỳ vĩ, trẻ không chỉ cảm nhận được những cảm xúc chân thật mà còn học được những bài học quý giá về tình yêu thương, lòng dũng cảm và các đức tính tốt đẹp Những tác phẩm này còn giáo dục cho các em những tư tưởng lành mạnh, tình cảm cao đẹp và rèn luyện thói quen lễ độ, yêu cuộc sống và yêu con người.
Truyện dân gian nước ngoài không chỉ mang đến những bài học bổ ích mà còn giúp các em nhận thức rõ về những thói hư tật xấu cần tránh, như việc coi thường người khác và nói dối Những câu chuyện này khuyến khích trẻ em phát triển nhân cách tích cực và biết trân trọng giá trị của sự chân thành và tôn trọng lẫn nhau.
Truyện dân gian nước ngoài là những câu chuyện gần gũi, phản ánh chân thực cuộc sống hàng ngày, giúp các em khám phá vẻ đẹp và giá trị thẩm mỹ trong cuộc sống Những tác phẩm này không chỉ đơn thuần là giáo huấn mà còn mang lại cảm xúc mới lạ và phong phú, thu hút sự chú ý của các em Mỗi câu chuyện đều chứa đựng bài học quý giá, đồng hành cùng các em suốt đời, bởi chúng gần gũi và quen thuộc với cuộc sống của chính các em.
Đặc điể m c ủ a các tác ph ẩ m truy ện dân gian nước ngoài trong chương trình Ti ế ng Vi ệ t Ti ể u h ọ c
1.2.1 Th ố ng kê các tác ph ẩ m truy ện dân gian nướ c ngoài trong chương trình
Tên bài Ý nghĩa nội dung Tác giả Trang
Rùa và Thỏ Chớ chủ quan, kiêu ngạo như Thỏ Chậm như Rùa nhưng kiên trì, cố gắng, nhẫn nại ắt sẽ thành công
2.Gia đình Cô bé trùm khăn đỏ
Phải nhớ lời cha mẹ dặn, đi đến nơi về đến chốn, không được la cà dọc đường, dễ bị kẻ xấu làm hại
Sư tử và chuột nhắt
Người yếu đuối, bé nhỏ cũng có thể giúp đỡ người to khỏe, làm ơn sẽ được báo đáp
5 Gia đình Bông hoa cúc trắng
Ca ngợi tình yêu mẹ, lòng hiếu thảo của cô bé trong truyện đã làm cho trời đất cũng cảm động, giúp cô chữa khỏi bệnh cho mẹ
Cô chủ không biết quý trọng tình bạn
Ai không biết quý trọng tình bạn thì người ấy sẽ luôn phải sống trong cô độc Ô–xê–ê–va Va–len–ti- na
Nếu chúng ta lễ phép, lịch sự sẽ được mọi người yêu quý và giúp đỡ Ô–xê–ê–va Va–len–ti- na
Cậu bé vẽ ngựa không ra ngựa, lại nghĩ rằng chỉ cần thêm sừng cho con vật không phải ngựa thì con vật đó sẽ thành con bò
20 Bốn mùa Ông Mạnh thắng thần gió Ông Mạnh tượng trưng cho con người, Thần Gió tượng trưng cho thiên nhiên Con người chiến thắng Thần Gió, chiến thắng thiên nhiên nhờ quyết tâm và lao động
Nhưng con người cũng cần
“kết bạn” với thiên nhiên, sống thân ái và hòa hợp với thiên nhiên
Một trí khôn hơn trăm trí khôn
Khó khăn, họan nạn, thử thách trí thông minh sự bình tĩnh của mỗi người Chớ kiêu căng, ngạo mạn mà xem thường người khác
Truyện cổ Kiếc-ghi-gi
Bác sĩ Sói Sói gian ngoan bầy mưu kế định lừa Ngựa để ăn thịt, không ngờ lại bị Ngựa thông minh dùng mẹo trị lại
Cá sấu sợ cá mập
Khách tắm biển lo lắng về sự xuất hiện của cá sấu Để trấn an du khách, ông chủ khách sạn khẳng định rằng biển này có nhiều cá mập, vì vậy không thể có cá sấu Tuy nhiên, thông tin này lại khiến khách hàng càng thêm hoang mang.
28 Cây cối Kho báu Ai yêu quý đất đai, ai chăm Ngụ ngôn Ê 83
23 chỉ lao động trên ruộng đồng thì người đó có cuộc sống ấm no, hạnh phúc
11 Quê hương Đất quý, đất yêu
Tấm lòng yêu quý đất đai,
Tổ quốc – thứ thiêng liêng, cao quý nhất của con người Ê-ti-ô-pi-a
Truyện dân gian Ê-ti-ô- pi-a
Nhà bác học và bà cụ
Ca ngợi nhà bác học vĩ đại Ê-đi-xơn rất giàu sáng kiến luôn mong muốn đem khoa học phục vụcon người
Một nhà thơ chân chính
Ca ngợi nhà thơ chân chính, có khí phách cao đẹp, thà chết trên giàn lửa thiêu cũng không chịu khuất phục cường quyền
9 Trên đôi cánh ước mơ Điều ước của vua Mi-đát
Những mong muốn tham lam sẽ không bao giờ mang lại hạnh phúc cho con người
19 Người ta là hoa đất
Bác đánh cá và gã hung thần
Ca ngợi bác đánh cá mưu trí, thông minh đã đánh thắng gã hung thần vô ơn, bội bạc
Kiên nhẫn, dịu dàng, thông minh là những đức tính làm nên sức mạnh của người phụ nữ, giúp họ bảo vệ hạnh phúc gia đình
1.2.2 Nh ậ n xét v ề các tác ph ẩ m truy ện dân gian nước ngoài trong chương trình
Bảng thống kê về mặt số lượng, tỉ lệ các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài trong chương trình Tiếng Việt Tiểu học
Dựa vào bảng thống kê, có thể nhận thấy rằng các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong hệ thống ngữ liệu dành cho học sinh Tiểu học.
Trong chương trình Tiếng Việt Tiểu học, tác phẩm truyện dân gian nước ngoài chiếm tỷ lệ không cao, với 18/349 bài, tương đương 5% tổng số bài đọc và kể chuyện Cụ thể, lớp 1 và lớp 2 có số lượng tác phẩm nhiều nhất, mỗi lớp có 6 bài, chiếm lần lượt 13% và 7% Các lớp còn lại có tỷ lệ thấp hơn, lớp 3 chỉ có 2 bài (2%), lớp 4 có 3 bài (5%) và lớp 5 chỉ có 1 bài (1%).
Các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài, mặc dù không chiếm ưu thế trong chương trình Tiếng Việt Tiểu học, vẫn được phân bổ đều từ lớp 1 đến lớp 5 Mỗi lớp đều có ít nhất một bài học về truyện dân gian nước ngoài, cho thấy sự quan tâm của hệ thống giáo dục Tiếng Việt Tiểu học đối với việc giảng dạy những tác phẩm này.
Chương trình Tiếng Việt Tiểu học từ lớp 1 đến lớp 5 đặc biệt chú trọng vào việc dạy các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài, với lớp 1 và lớp 2 mỗi lớp có 6 bài Điều này nhằm giúp học sinh hiểu biết về những tác phẩm này ngay từ khi bắt đầu học đọc, viết và tư duy Số lượng tác phẩm tuy ít nhưng không có nghĩa là không quan trọng; hệ thống giáo dục đã lựa chọn những tác phẩm phù hợp để học sinh có thể rút ra bài học bổ ích và ghi nhớ lâu dài.
Các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài giúp học sinh mở rộng hiểu biết về nền văn hóa toàn cầu, cung cấp kiến thức mới mẻ, bổ ích và thú vị Chúng không chỉ nâng cao giáo dục mà còn bồi dưỡng tâm hồn, hướng các em tới cái chân, thiện, mỹ Tuy nhiên, việc tiếp cận các tác phẩm này có thể khó khăn do sự khác biệt văn hóa và ngôn ngữ, đòi hỏi học sinh phải vượt qua rào cản về bản dịch Mỗi truyện dân gian đều chứa đựng những bài học quý giá về cuộc sống, từ gia đình đến xã hội, giúp các em hiểu sâu sắc hơn về thế giới xung quanh.
Truyện dân gian nước ngoài trong chương trình Tiểu học là những tác phẩm xuất sắc, tuy nhiên, để học sinh có thể nắm bắt đầy đủ nội dung và ý nghĩa của chúng, giáo viên cần có kiến thức sâu rộng và áp dụng phương pháp giảng dạy hiệu quả.
1.2.3 Đặc điể m c ủ a các tác ph ẩ m truy ện dân gian nước ngoài trong chương trình Ti ể u h ọ c
Chương trình Tiếng Việt Tiểu học giới thiệu nhiều tác phẩm truyện dân gian nước ngoài từ lớp 1 đến lớp 5, được giảng dạy qua các phân môn như Tập đọc và Kể chuyện Các tác phẩm này đa dạng về thể loại, bao gồm truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện vui và truyện thần thoại Những câu chuyện này thường xoay quanh những con người và sự kiện có thật trong đời sống hàng ngày, góp phần làm phong phú thêm nội dung sách giáo khoa.
Tiếng Việt được trình bày qua nhiều dạng bài phong phú, xoay quanh các chủ đề như gia đình, nhà trường, bạn bè, và thiên nhiên, giúp học sinh hiểu biết hơn về văn hóa và cuộc sống Chương trình Tiếng Việt cho lứa tuổi Tiểu học nâng cao trí tuệ và bồi dưỡng tâm hồn cho các em thông qua những câu chuyện ngắn, dễ hiểu và gần gũi Những tác phẩm như Cô bé trùm khăn đỏ, Bông hoa cúc trắng, và Kho báu không chỉ thu hút sự chú ý của trẻ mà còn truyền tải những bài học quý giá về nhân cách, đạo đức và kiến thức Các câu chuyện này dạy trẻ những giá trị sống quan trọng, như sự kiên trì, lòng hiếu thảo, và tầm quan trọng của lao động chăm chỉ.
Ở lớp 3, 4 và 5, nhận thức của học sinh phát triển mạnh mẽ, cho phép các em tiếp cận với những truyện dân gian nước ngoài có nội dung phong phú và sâu sắc hơn như "Đất quý, đất yêu", "Một nhà thơ chân chính", và "Thuần phục sư tử" Những câu chuyện này không chỉ dạy các em về tình yêu quê hương, sự kiên cường, mà còn khuyến khích sự tò mò và khám phá Việc tìm hiểu về văn hóa và con người từ các quốc gia khác sẽ giúp các em trân trọng quê hương mình hơn và nhận thức rõ vai trò của mình trong việc kết nối với cộng đồng quốc tế.
Truyện dân gian và truyện cổ tích trong chương trình Tiếng Việt Tiểu học mang đến cho học sinh nhiều thể loại phong phú, như truyện dân gian Ê-ti-ô-pi-a, Nga, A-rập và các câu chuyện cổ tích Nhật Bản, giúp các em hiểu biết về con người, cuộc sống và văn hóa của các quốc gia khác Những câu chuyện này không chỉ kích thích trí tưởng tượng phong phú của trẻ mà còn hình thành niềm tin vào công lý và việc thiện, khuyến khích các em làm việc tốt và đứng về chính nghĩa, từ đó góp phần xây dựng một cuộc sống ấm no và hạnh phúc.
Những suy nghĩ về hạnh phúc và niềm vui của trẻ em được hình thành từ những câu chuyện cổ tích hấp dẫn và quen thuộc, mang đến cho các em những trải nghiệm thú vị và chân thực.
Những câu chuyện cổ tích nổi tiếng như Cô bé trùm khăn đỏ mang nội dung đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với trí tưởng tượng phong phú của trẻ em Chúng không chỉ giúp trẻ học hỏi bài học cuộc sống mà còn mở rộng vốn từ vựng và ngôn ngữ Các tác phẩm của La-phông-ten và Lép-tôn-xtôi luôn thu hút trẻ nhỏ, đặc biệt là những câu chuyện có nhân vật là động vật như rùa, thỏ, chuột nhắt, sư tử, vì trẻ thường xem chúng như bạn bè Các nhà văn khéo léo lồng ghép những con vật này vào các câu chuyện giáo dục nhẹ nhàng, sâu sắc, phù hợp với tâm lý trẻ em Kết thúc có hậu của mỗi câu chuyện luôn gần gũi với ước mơ và mong muốn của mọi người, khuyến khích trẻ tin vào cuộc sống và làm những việc thiện.
Những câu chuyện ngụ ngôn và truyện thần thoại mang lại bài học quý giá về cuộc sống, nhấn mạnh rằng tham lam và tiền bạc không phải là nguồn hạnh phúc Câu chuyện "Điều ước của vua Mi-đát" từ thần thoại Hi Lạp cho thấy rằng sự giàu có có thể mang đến rắc rối, trong khi truyện ngụ ngôn "Kho báu" của Ê-dốp khuyên chúng ta rằng chỉ có lao động chăm chỉ mới đem lại cuộc sống đầy đủ và hạnh phúc.
Nh ữ ng thu ậ n l ợi, khó khăn khi dạ y các tác ph ẩ m truy ện dân gian nướ c ngoài trong chương trình Tiế ng Vi ệ t Ti ể u h ọ c
Các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài trong chương trình Tiếng Việt
Tiểu học ngày càng được chú trọng, đặc biệt trong việc giảng dạy văn học và các môn học khác Việc giảng dạy truyện dân gian nước ngoài cũng gặp nhiều thuận lợi nhưng không thiếu khó khăn Dù đã đạt được nhiều thành công, vẫn tồn tại những thiếu sót và thách thức trong quá trình giảng dạy.
Trong giảng dạy các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài, giáo viên đã nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc tiếp nhận Sự chú trọng của các nhà giáo dục vào thể loại này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc truyền đạt kiến thức cho học sinh, giúp giáo viên dễ dàng giảng dạy và nâng cao hiểu biết về truyện dân gian.
Hệ thống mạng thông tin và sách vở về thế giới ngày nay ngày càng phong phú, cung cấp cho chúng ta kiến thức từ 32 quốc gia khác nhau Nhờ vào sự đa dạng này, việc tiếp cận các thể loại truyện dân gian toàn cầu trở nên dễ dàng hơn, giúp giáo viên tìm kiếm và chọn lọc thông tin để dạy học sinh hiệu quả.
Chương trình truyện dân gian nước ngoài được lựa chọn kỹ lưỡng, mang tính đại diện và toàn diện, nhằm nâng cao giá trị nhân văn và thẩm mỹ, phù hợp với nhận thức và tâm sinh lý của học sinh Do đó, việc tạo ra sự hứng thú và yêu thích trong các giờ học về truyện dân gian nước ngoài là rất quan trọng, đóng vai trò là nền tảng cho quá trình dạy học hiệu quả.
Hầu hết giáo viên Tiểu học hiện nay đều tốt nghiệp từ các trường sư phạm, được đào tạo bài bản về truyện dân gian Việt Nam và quốc tế Nhờ đó, họ có khả năng giảng dạy hiệu quả, cung cấp cho học sinh những kiến thức bổ ích và phù hợp về văn hóa và truyền thuyết của các quốc gia khác nhau.
Xã hội hiện đại đang thúc đẩy nhu cầu hội nhập và giao lưu quốc tế, dẫn đến sự gia tăng đáng kể số lượng tác phẩm nước ngoài được dịch sang tiếng Việt Đặc biệt, truyện dân gian nước ngoài ngày càng phổ biến và đa dạng trong hình thức xuất bản, giúp người đọc dễ dàng tiếp cận Không chỉ tăng về số lượng, chất lượng các bản dịch cũng được nâng cao, với sự kiểm tra chặt chẽ nhằm mang lại kiến thức bổ ích và chính xác cho độc giả về các tác phẩm này.
Ngày nay, các trường Tiểu học đã trang bị thư viện cho giáo viên nhằm hỗ trợ việc nâng cao và bồi dưỡng tri thức Bên cạnh đó, trường học cũng cung cấp thư viện cho học sinh, giúp các em mở rộng kiến thức và tiếp cận nền văn hóa đa dạng của các quốc gia khác nhau.
Phong trào đổi mới phương pháp dạy học văn học, đặc biệt là dạy học truyện dân gian nước ngoài trong chương trình Tiếng Việt Tiểu học, đang được thúc đẩy mạnh mẽ Việc áp dụng phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm đã giúp giáo viên chủ động hơn trong việc tìm tòi, sáng tạo Qua đó, giáo viên mong muốn tìm ra những phương pháp dạy học hiệu quả không chỉ cho truyện dân gian nước ngoài mà còn cho truyện dân gian Việt Nam, văn học nước ngoài và văn học Việt Nam, nhằm mang lại những thành công và hiệu quả tích cực cho học sinh Tiểu học.
Học sinh Tiểu học, với tâm hồn ngây thơ và trí tò mò, luôn khao khát khám phá tri thức mới mẻ Truyện dân gian nước ngoài mở ra một thế giới phong phú, giúp các em dễ dàng hòa mình vào tác phẩm, tưởng tượng sinh động và cảm nhận sâu sắc tâm trạng nhân vật Các em tiếp nhận cảm xúc một cách trực tiếp, không nhầm lẫn giữa thiện và ác, và luôn cảm động trước tình người và tinh thần nhân đạo Ngoài ra, trẻ em thường ưa chuộng những câu chuyện có cốt truyện rõ ràng, dễ nhớ và hấp dẫn, với các nhân vật được phân chia tính cách rõ ràng, tạo nên sự thú vị và kịch tính.
1.3.2 Nh ững khó khăn Đối với mỗi mảng văn học đều có những khó khăn nhất định trong việc giảng dạy Người giáo viên luôn mong muốn có thể đem đến cho học sinh những bài học hay qua những phương pháp dạy học hiệu quả Nhưng tâm lí vừa ngại vừa sợ, vừa thích thú khi dạy các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài là khá phổ biến trong đội ngũ giáo viên Tiểu học bởi truyện dân gian nước ngoài mới mẻ, xa lạ mặc dù rất hay nhưng lại không dễ tiếp nhận
Giáo viên Tiểu học đã được đào tạo Tiếng Anh chuyên ngành, nhưng chỉ đủ để giao tiếp và dạy những bài học cơ bản cho học sinh Do đó, trình độ ngoại ngữ của họ còn hạn chế, khiến việc hiểu rõ các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài trở nên khó khăn.
Việc dịch các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài hiện nay gặp khó khăn do nguồn tài liệu tham khảo còn hạn chế và nghèo nàn Điều này đặt ra yêu cầu cao đối với giáo viên, đòi hỏi họ cần có kiến thức vững vàng về văn học để có thể giảng dạy hiệu quả.
Nhiều giáo viên hiện nay chưa đủ khả năng đọc hiểu các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài bằng tiếng gốc, dẫn đến việc họ vẫn áp dụng phương pháp giảng dạy truyền thống, thiếu đổi mới Điều này khiến cho các tiết học về truyện dân gian nước ngoài không thu hút được sự hứng thú của học sinh Đặc biệt, với độ tuổi còn nhỏ, nhiều học sinh lớp 1 và lớp 2 chưa đọc tốt, nên việc không nhớ hết tên nhân vật hay địa danh trong các tác phẩm này là điều bình thường.
Việc phân bố giảng dạy các tác phẩm truyện dân gian nước ngoài hiện chưa hợp lý, đặc biệt là ở lớp 1, nơi các em mới bắt đầu học viết và đọc chữ Ở độ tuổi này, học sinh chỉ có khả năng đọc nhưng chưa đủ suy nghĩ và cảm nhận để hiểu sâu sắc vẻ đẹp của các tác phẩm Ngược lại, lớp 4 và lớp 5 là giai đoạn các em phát triển mạnh mẽ về nhận thức và cảm xúc, rất phù hợp để tiếp nhận kiến thức khó Tuy nhiên, số lượng tác phẩm truyện dân gian nước ngoài được dạy ở lớp 4 và lớp 5 lại rất hạn chế, đặc biệt lớp 5 chỉ có duy nhất một truyện (Thuần phục sư tử).
Nhiều tên tác giả nước ngoài trong tài liệu được phiên âm sang tiếng Việt, giúp học sinh dễ đọc và viết Tuy nhiên, điều này gây khó khăn cho giáo viên và học sinh trong việc tìm kiếm tên gốc của các tác giả.