ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - NGUYỄN THỊ NHÀN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC Ở HUYỆN SÓC SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2015 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - NGUYỄN THỊ NHÀN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC Ở HUYỆN SÓC SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS PHẠM THỊ HỒNG ĐIỆP XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN PGS.TS Phạm Thị Hồng Điệp PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn Hà Nội – 2015 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu nêu luận văn trung thực Những kết luận khoa học luận văn chưa cơng bố cơng trình khác Học viên Nguyễn Thị Nhàn TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com LỜI CẢM ƠN Luận văn kết trình học tập, nghiên cứu nhà trường, kết hợp với kinh nghiệm q trình thực tiễn cơng tác, với cố gắng nỗ lực thân Lời tơi xin dành bày tỏ lịng biết ơn chân thành, sâu sắc tới cô giáo - PGS.TS Phạm Thị Hồng Điệp người trực tiếp hướng dẫn khoa học, tận tình hướng dẫn cho tơi chuyên môn phương pháp nghiên cứu, bảo cho nhiều kinh nghiệm thời gian thực đề tài Tơi xin chân thành cám ơn Phịng Tài – kế hoạch, UBND huyện Sóc Sơn giúp đỡ tơi q trình thu thập liệu cung cấp thông tin luận văn Tôi xin chân thành cám ơn thầy, cô giáo Trường Đại học kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội bạn bè giúp đỡ tơi q trình học tập q trình hồn thành luận văn Sau cùng, xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình ln tạo điều kiện tốt cho tơi suốt q trình học thực luận văn Mặc dù với nỗ lực cố gắng thân, luận văn không tránh khỏi thiếu sót Tơi mong nhận góp ý chân thành quý Thầy, quý Cô, đồng nghiệp bạn bè để luận văn hoàn thiện Hà Nội, ngày 26 tháng năm 2015 Học viên Nguyễn Thị Nhàn TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com MỤC LỤC Danh mục từ viết tắt i Danh mục bảng .ii Danh mục hình iii MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu 1.1.1 Các cơng trình nghiên cứu 1.1.2 Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu 1.2 Ngân sách nhà nước cấp huyện hệ thống NSNN 1.2.1 Tổng quan NSNN 1.2.2 Ngân sách nhà nước cấp huyện 15 1.3 Quản lý NSNN cấp huyện 19 1.3.1 Nội dung quản lý NSNN cấp huyện 19 1.3.2 Sự cần thiết phải hồn cơng tác quản lý NSNN cấp huyện 24 1.3.3 Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý NSNN cấp huyện 27 1.3.4 Cơ sở đánh giá hiệu quản lý NSNN 28 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 30 2.1 Phương pháp luận 30 2.2 Các phương pháp nghiên cứu cụ thể 30 2.2.1 Phương pháp thu thập thông tin 30 2.2.2 Phương pháp phân tích 31 2.2.3 Phương pháp tổng hợp 32 2.2.4 Phương pháp so sánh 33 2.2.5 Phương pháp thống kê mô tả nghiên cứu tài liệu 33 2.3 Địa điểm thời gian thực nghiên cứu 34 2.4 Các bước thực thu thập số liệu 34 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 2.5 Các công cụ sử dụng 35 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CƠNG TÁC QUẢN LÝ NSNN Ở HUYỆN SĨC SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 36 3.1 Khái quát huyện Sóc Sơn yếu tố ảnh hưởng đến quản lý NSNN huyện Sóc Sơn 36 3.1.1 Khái quát huyện Sóc Sơn 36 3.1.2 Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý NSNN huyện Sóc Sơn 37 3.2 Thực trạng quản lý NSNN huyện Sóc Sơn giai đoạn 2009 – 2014 49 3.2.1 Cơng tác lập dự tốn ngân sách nhà nước huyện 49 3.2.2 Công tác chấp hành dự toán ngân sách 61 3.2.3 Cơng tác tốn ngân sách huyện 69 3.2.4 Công tác tra, kiểm tra xử lý vi phạm quản lý thu, chi NSNN huyện 70 3.3 Đánh giá chung 72 3.3.1 Những kết đạt 72 3.3.2 Những tồn tại, hạn chế nguyên nhân 73 CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ NSNN Ở HUYỆN SÓC SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 76 4.1 Bối cảnh quan điểm hoàn thiện quản lý NSNN huyện Sóc Sơn 76 4.1.1 Bối cảnh thực nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội huyện Sóc Sơn thời gian tới 76 4.1.2 Mục tiêu, quan điểm hoàn thiện quản lý NSNN huyện Sóc Sơn 77 4.2 Giải pháp hồn thiện quản lý NSNN huyện Sóc Sơn thời gian tới 77 4.2.1 Đảm bảo quản lý ngân sách huyện theo yêu cầu Luật Ngân sách Nhà nước 78 4.2.2 Hồn thiện nâng cao hiệu quy trình quản lý ngân sách huyện Sóc Sơn 78 KẾT LUẬN 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO 86 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa GTGT Giá trị gia tăng HĐND Hội đồng nhân dân KBNN Kho bạc nhà nước MTTQ Mặt trận Tổ quốc NQD Ngoài quốc doanh NSĐP Ngân sách địa phương NSNN Ngân sách nhà nước NSTW Ngân sách trung ương TCKH Tài kế hoạch 10 UBND Ủy ban nhân dân 11 XDCB Xây dựng i TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com DANH MỤC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang Bảng 3.1 Tốc độ tăng tổng giá trị sản xuất thu nhập bình quân đầu 44 Bảng 3.2 Bảng 3.3 Dự tốn thu thuế, phí lệ phí năm từ 2009 đến 2014 Bảng 3.4 Bảng 3.5 Dự toán chi ngân sách năm từ 2009 đến 2014 Bảng 3.6 Bảng 3.7 Bảng 3.8 Bảng 3.9 người năm từ 2009 đến 2014 Trình độ kết cơng tác cán quản lý ngân sách 49 huyện Sóc Sơn năm 2014 Dự toán tổng thu ngân sách huyện năm từ 2009 đến 50 52 2014 Dự toán tổng số thu thuế, phí, lệ phí dự tốn tổng chi 55 58 thường xuyên năm từ 2009 đến 2014 Tình hình chấp hành dự tốn thu ngân sách năm từ 2009 61 đến 2014 Tình hình chấp hành dự toán chi ngân sách năm từ 2009 65 đến 2014 Tình hình cân đối thu chi thực tế năm từ 2009 đến 2014 67 ii TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com DANH MỤC HÌNH STT Hình Hình 3.1 Hình 3.2 Nội dung Tình hình dự tốn chi thực chi ngân sách năm từ 2009 đến 2014 Tỷ lệ vượt chi theo dự toán ngân sách huyện năm từ 2009 đến 2014 Trang 67 68 iii TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài: Ngân sách nhà nước (NSNN) cơng cụ sách tài quan trọng quốc gia, khâu quan trọng điều tiết kinh tế vĩ mơ Trong đó, ngân sách huyện phận cấu thành NSNN, cơng cụ để quyền cấp huyện thực chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn trình quản lý kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng Luật NSNN năm 2002 sở pháp lý để tổ chức quản lý NSNN nói chung ngân sách huyện nói riêng nhằm phục vụ cho công đổi đất nước Tăng cường quản lý NSNN, đổi quản lý thu, chi ngân sách tạo điều kiện tăng thu ngân sách sử dụng ngân sách tiết kiệm, có hiệu giúp sớm đạt mục tiêu cơng nghiệp hố, đại hoá đất nước, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống nhân dân Sóc Sơn huyện ngoại thành phía Bắc Thủ Hà Nội, kinh tế xã hội cịn nhiều khó khăn, 60% người dân sống nghề nơng nghiệp, giá trị sản xuất khơng cao từ làm cho khả huy động nguồn thu NSNN thấp nhu cầu chi cho đầu tư phát triển kinh tế xã hội lớn, khoản chi cho giáo dục, y tế, xây dựng nông thơn mới, đảm bảo xã hội nên địi hỏi việc nâng cao hiệu quản lý NSNN cần thiết, góp phần phục vụ phát triển kinh tế xã hội địa bàn huyện Thực tế huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội, cơng tác quản lý ngân sách huyện nhiều bất cập: Nguồn lực ngân sách sử dụng hiệu chưa cao; đơn vị sử dụng ngân sách đánh giá thông qua việc chấp hành quy định mang nặng tính thủ tục hành chính, chưa thực quan tâm đến hàng hóa, dịch vụ cung cấp cho xã hội, Quản lý ngân sách phải vừa đảm bảo tính tập trung sách tài quốc gia, vừa phát huy tính động sáng tạo, tính tự chủ, tính minh bạch trách nhiệm đặt cấp bách thực tiễn lý luận tác giả chọn đề tài “Quản lý ngân sách nhà nước huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội” làm luận văn thạc sỹ với mong muốn góp phần TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com đồng thời thực việc giao quyền tự chủ biên chế tài quan hành chính, đơn vị nghiệp cơng lập - Cơng tác quản lý điều hành thực tài ngân sách nâng lên Tất khoản thu, chi ngân sách hạch toán vào ngân sách qua hệ thống KBNN quản lý chặt chẽ, tiết kiệm hiệu theo qui trình quản lý thu nộp cấp phát ngân sách đảm bảo theo luật, xóa bỏ hình thức cấp phát gán thu bù chi, hạn chế ghi thu, ghi chi khắc phục tình trạng cấp phát vòng nhiều kênh cấp phát cho đối tượng, mục đích Hầu hết đơn vị, cá nhân nộp ngân sách, đơn vị sử dụng ngân sách nhận thức trách nhiệm thực tài ngân sách theo luật định - Thu NSNN huyện có tăng trưởng, năm sau cao năm trước, đáp ứng tốt nhu cầu chi tiêu phục vụ phát triển kinh tế xã hội huyện Chi NSNN bước cấu lại, thực chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tăng chi đầu tư xã hội, sở hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, xóa đói giảm nghèo, phát triển nơng nghiệp, xây dựng nông thôn mới, bảo vệ môi trường, củng cố an ninh, quốc phòng Nâng cao lực quản lý góp phần thực chi ngân sách ngày tiết kiệm hiệu - Cơng tác tốn NSNN vào nề nếp Việc công khai tài đơn vị cấp quyền thường xuyên Tăng cường giám sát HĐND cấp góp phần sử dụng ngân sách tiết kiệm, hiệu quả, hạn chế tiêu cực, lãng phí 3.3.2 Những tồn tại, hạn chế nguyên nhân 3.3.2.1 Những tồn tại, hạn chế: - Cơng tác lập dự tốn: + Việc xây dựng dự tốn cịn chưa sát với tình hình phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng địa bàn huyện, chưa dự báo hết khó khăn, biến động kinh tế gây khó khăn cho cơng tác chấp hành dự tốn Cơng tác lập dự tốn thu, chi ngân sách đơi cịn chưa chủ động, cịn mang tính đối phó cơng tác quản lý, kiểm sốt chi KBNN + Lập dự tốn thu, chi NSNN cịn nặng hình thức, nặng phân bổ dự tốn từ xuống, chưa thực coi trọng thực tế khả nguồn thu nhu cầu chi tiêu phòng, ban, đơn vị liên quan, xã, thị trấn Việc lập, định, phân bổ 73 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com giao dự toán thu, chi NSNN thường phòng TCKH huyện tham mưu Điều dễ dẫn đến tình trạng chủ quan quan tham mưu Bên cạnh phịng TCKH huyện chưa thực đầy đủ việc xem xét dự toán đơn vị sở tổng hợp từ lên nghe giải trình đơn vị thụ hưởng ngân sách để tham mưu cho UBND huyện trình HĐND huyện xét duyệt dự tốn NSNN huyện cho phù hợp với tình hình thực tế - Cơng tác chấp hành dự tốn: + Công tác phối hợp Chi cục thuế huyện quan chức chưa chặt chẽ, chưa có biện pháp mạnh mẽ để khai thác hiệu hết nguồn thu + Thu cân đối ngân sách huyện chưa đáp ứng chi thường xuyên phải nhờ vào trợ cấp cân đối Thành phố Thực chi ngân sách vượt nhiều so với dự toán Bên cạnh số lĩnh vực chi thực mức thấp so với dự toán giao chi nghiệp y tế, chi khác Những điều làm ảnh hưởng không nhỏ đến công tác điều hành ngân sách + Tốc độ tăng chi thường xuyên lớn tốc độ tăng chi phát triển không phù hợp với tình hình thực tế huyện + Dự phịng chi ngân sách năm 2011, 2012, 2013 để chi cho nhiệm vụ phòng chống thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn không đảm bảo qui định Luật NSNN từ – 5% - Cơng tác tốn ngân sách huyện: + Cơng tác tốn ngân sách huyện bước vào nề nếp, thực qui định chất lượng chưa cao Một số đơn vị thực chậm, chưa tập hợp, rà soát hết khoản thu, nhiệm vụ chi, chưa tập hợp đầy đủ hồ sơ, chứng từ để thực việc khóa sổ kế tốn, lập báo cáo chưa đầy đủ biểu mẫu, có mẫu biểu lập chưa đúng, số liệu chưa xác, thời hạn nộp báo cáo cịn chậm + Việc tổ chức xét duyệt thẩm định toán đơn vị dự toán cấp I quan tài thường chậm, hiệu chưa cao - Công tác tra, kiểm tra quản lý thu, chi NSNN chưa có phối hợp chặt chẽ phòng TCKH ngành liên quan Kiểm tra, tra quản 74 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com lý chi NSNN từ khâu lập dự tốn cịn nặng tiêu phân bổ dự toán, chế độ, tiêu chuẩn, định mức, có phần khơng phù hợp với thực tế Kiểm tra, tra chi NSNN nghiêm ngặt tính hợp pháp, hợp lệ chứng từ quan tâm đến hiệu chi tiêu Việc tra, kiểm tra đơi cịn chồng chéo Điều dẫn đến tình trạng đơn vị tiến hành tra, kiểm tra phải làm việc với nhiều quan tra, kiểm tra, với nhiều kết luận khác nhau, gây phiền hà cho hoạt động đơn vị Hiệu công tác tra, kiểm tra hạn chế Việc xử lý vi phạm quản lý NSNN chưa minh bạch, chưa nghiêm 3.3.2.2 Ngun nhân: - Năng lực chun mơn tài kế tốn phận khơng nhỏ đội ngũ tài xã cịn non nhận thức kinh nghiệm - Phòng TCKH huyện chưa chủ động thảo luận dự toán ngân sách với xã năm đầu thời kỳ ổn định ngân sách xem xét lại năm Việc phối hợp phòng TCKH với xã, thị trấn, đơn vị liên quan lập dự toán ngân sách chưa tốt Trách nhiệm tổ chức, cá nhân q trình xét duyệt dự tốn ngân sách huyện chưa đề cao - Lập dự toán chưa bám sát qui hoạch phát triển kinh tế, xã hội huyện, chủ yếu vào số kiểm tra cấp giao Số liệu dự toán chủ yếu ước thực năm trước để lập dự toán cho năm kế hoạch, tình hình giá tăng, chế độ chi tiêu thay đổi… 75 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com CHƯƠNG GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ NSNN Ở HUYỆN SÓC SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 4.1 Bối cảnh quan điểm hoàn thiện quản lý NSNN huyện Sóc Sơn 4.1.1 Bối cảnh thực nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội huyện Sóc Sơn thời gian tới Thuận lợi: Tình hình trị nước ổn định, kinh tế phục hồi tích cực, thuận lợi cho thu hút đầu tư từ nước đầu tư nước; Huyện quy hoạch đô thị vệ tinh, đầu mối giao thông trọng điểm quốc gia với hạ tầng hoàn thiện; kinh tế xã hội Huyện năm qua trì tăng trưởng khá, đời sống vật chất, tinh thần người dân khơng ngừng nâng lên Huyện có tiềm năng, lợi đất đai, môi trường, nguồn nhân lực, thuận lợi cho thu hút đầu tư phát triển; thực xong công tác dồn điền đổi thửa, công tác xây dựng nông thôn triển khai đồng loạt tất xã địa bàn Đến hết năm 2014, địa bàn huyện có 05 xã đạt tiêu chí nông thôn Hạ tầng nông nghiệp quan tâm đầu tư, thuận lợi cho phát triển sản xuất nơng nghiệp theo hướng hàng hóa, đẩy mạnh áp dụng tiến khoa học, kỹ thuật, giới hóa sản xuất góp phần giải phóng sức lao động nâng cao thu nhập cho người dân Khó khăn: Tình hình trị giới khu vực tiềm ẩn nhiều bất ổn, khó lường Kinh tế giới dự báo phục hồi chậm, kinh nước Thành phố gặp nhiều khó khăn Chính sách thắt chặt đầu tư công, bất động sản phục hồi chậm, sản xuất kinh doanh cịn khó khăn tác động đến thu hút đầu tư, phát triển kinh tế, giải việc làm; Tình hình thiên tai, dịch bệnh diễn biến phức tạp, khó lường, điều kiện qui mô, lực sản xuất thành phần kinh tế huyện thấp, thiếu ổn định Thiếu quy hoạch, thiếu kết nối đồng hạ tầng, tình hình tội phạm tệ nạn xã hội phức tạp, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao gây nhiều cản trở cho phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an sinh xã hội địa bàn huyện 76 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 4.1.2 Mục tiêu, quan điểm hoàn thiện quản lý NSNN huyện Sóc Sơn Theo kế hoạch phát triển kinh tế xã hội huyện Sóc Sơn giai đoạn 2015 2020 mục tiêu quan điểm hồn thiện quản lý NSNN huyện Sóc Sơn là: 4.1.2.1 Mục tiêu - Thực nghiêm túc, hiệu tất khâu: Lập dự toán, chấp hành dự toán toán NSNN huyện Công tác tra, kiểm tra thực nghiêm túc, chất lượng, không ngừng nâng cao hiệu quản lý NSNN - Xác lập cấu chi ngân sách hợp lý, góp phần chuyển đổi cấu kinh tế huyện theo hướng cơng nghiệp hóa – đại hóa - Tập trung đầu tư có trọng điểm kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, làm sở cho phát triển bền vững kinh tế xã hội - Từng bước lành mạnh hóa ngân sách huyện Sóc Sơn, bảo đảm cân đối ngân sách tích cực, bền vững, đáp ứng nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trình phát triển 4.1.2.2 Quan điểm - Thực động viên nguồn thu hợp lý, hiệu quả, tiếp tục tháo gỡ vướng mắc khơi thông nguồn lực xã hội Bố trí cấu chi ngân sách hợp lý, đẩy mạnh việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm đơn vị nghiệp công lập - Nâng cao lực quản lý NSNN, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí Thực xã hội hóa lĩnh vực văn hóa, xã hội; Tổ chức thực tốt dự toán thu, chi ngân sách HĐND huyện, Thành phố thông qua hàng năm - Bảo đảm cân đối thu, chi ngân sách tích cực đáp ứng nhiệm vụ kinh tế - xã hội trọng yếu huyện - Thực phối kết hợp chặt chẽ quan kiểm tra, kiểm toán, thực công khai minh bạch, nâng cao nhận thức trách nhiệm đơn vị việc quản lý sử dụng NSNN - Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý ngân sách 4.2 Giải pháp hồn thiện quản lý NSNN huyện Sóc Sơn thời gian tới 77 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com Trước yêu cầu đổi chế quản lý kinh tế - xã hội định hướng công tác quản lý tài - ngân sách huyện Sóc Sơn, nhiệm vụ quản lý ngân sách huyện cần thiết phải đổi hoàn thiện Dưới số giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý ngân sách huyện Sóc Sơn thời gian tới: 4.2.1 Đảm bảo quản lý ngân sách huyện theo yêu cầu Luật Ngân sách Nhà nước Để tăng cường quản lý ngân sách huyện theo nội dung quản lý ngân sách huyện cần tiếp tục tuyên truyền, quán triệt sâu sắc luật NSNN cán nhân dân Đồng thời trình thực phải tuân thủ nghiêm ngặt toàn nội dung quản lý ngân sách huyện theo qui định Trung ương, Thành phố Tiếp tục nghiên cứu triển khai áp dụng thống phạm vi toàn huyện, để xã, thị trấn, đơn vị địa bàn huyện áp dụng thực theo quy định Trong trình thực quản lý ngân sách cần phải thực nghiêm túc, hiệu khâu: Lập dự toán ngân sách huyện, chấp hành dự toán ngân sách huyện, kế toán toán ngân sách huyện Tăng cường công tác kiểm tra thường xuyên đột xuất việc quản lý thu, chi NSNN để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý sai phạm 4.2.2 Hoàn thiện nâng cao hiệu quy trình quản lý ngân sách huyện Sóc Sơn 4.2.2.1 Nâng cao chất lượng cơng tác lập dự toán Việc lập dự toán NSNN huyện Sóc Sơn cần bám sát vào định hướng, chủ trương, sách, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng địa bàn huyện năm kế hoạch năm sở nhận định, đánh giá sát thực thuận lợi, khó khăn huyện để lập dự tốn ngân sách cho phù hợp với thực tiễn Phòng TCKH huyện với tư cách quan tham mưu cho UBND huyện việc quản lý toàn diện tài địa bàn, phải vào số kiểm tra văn hướng dẫn lập dự toán ngân sách Sở Tài gửi kết hợp với đạo UBND huyện xây dựng dự toán ngân sách địa bàn để soạn thảo văn hướng dẫn lập dự toán ngân sách thật cụ thể, trình Chủ tịch UBND huyện ký duyệt, 78 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com gửi cho UBND xã, phòng ban, đơn vị liên quan thời hạn HĐND tỉnh qui định (thường vào 15 tháng năm báo cáo) Đối với năm đầu thời kỳ ổn đinh, bắt buộc phải thảo luận dự toán ngân sách với đơn vị liên quan để thống nhất, điều chỉnh nội dung thu, chi ngân sách cho phù hợp thực tế đảm bảo theo luật định; năm thời kỳ ổn định thực thảo luận, thống xã, đơn vị liên quan có đề nghị Chỉ đạo, hướng dẫn UBND xã, thị trấn phòng, ban, đơn vị liên quan đặc biệt thủ trưởng đơn vị phải phải nghiên cứu kỹ văn hướng dẫn lập dự toán đạo phận tài đơn vị thực lập ngân sách kỳ kế hoạch theo qui định để trình phê duyệt theo qui định triển khai thực Việc lập dự tốn ngân sách huyện phải tính đến kết phân tích, đánh giá tình hình thực kế hoạch ngân sách năm trước, đặc biệt năm báo cáo Lập dự toán ngân sách phải đảm bảo rõ ràng, cụ thể, xác, pháp luật khơng bỏ xót Dựa chế độ, sách, tiêu chuẩn, định mức cụ thể thu, chi ngân sách theo qui định, đồng thời đảm bảo thời gian qui trình từ sở tổng hợp lên có sát thực với thực tế xã, thị trấn, đơn vị  Nâng cao chất lượng lập dự toán thu ngân sách UBND huyện, phịng TCKH huyện cần tích cực, chủ động việc hướng dẫn UBND xã, thị trấn, đơn vị lập dự toán thu ngân sách thuộc phạm vi quản lý; đồng thời phối hợp với Chi cục thuế huyện lập dự toán thu NSNN, dự kiến số thuế giá trị gia tăng theo chế độ cho doanh nghiệp địa bàn Dự toán thu ngân sách phải xây dựng sở tính đúng, tính đủ khoản thu theo qui định phân tích, dự báo yếu tố tăng trưởng kinh tế, giá UBND xã, thị trấn, Chi cục thuế huyện cần rà soát, đối chiếu, quản lý, phát triển nguồn thu khai thác nguồn thu có nhằm thu đúng, thu đủ vào NSNN, tạo môi trường kinh doanh công bằng, lành mạnh, hạn chế đến mức thấp việc bỏ xót nguồn thu Chủ tịch UBND xã, thị trấn đạo phận tài kế tốn lập dự tốn thu ngân sách cấp xã phải bám sát vào qui định, chế độ, sách tình hình 79 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com thực tiễn phát triển kinh tế xã hội địa bàn quản lý, hạn chế tình trạng lập dự toán thu ngân sách thiếu cứ, thiếu định mức, khơng sát với tình hình thực tế  Hồn thiện cơng tác lập dự tốn chi ngân sách huyện - Xây dựng dự toán chi ngân sách cần bám sát vào định mức kinh tế kỹ thuật, định mức chi tiêu, chế độ sách Nhà nước, giá thị trường hợp lý để tính tốn cho phù hợp UBND huyện, phịng TCKH nghiên cứu thiết lập hệ thống định mức phân bổ chi ngân sách khoa học phù hợp với xã, thị trấn, đơn vị để khuyến khích sử dụng hiệu khoản chi tạo điều kiện phát triển kinh tế xã hội địa bàn - Các xã, thị trấn, đơn vị liên quan lập dự toán chi ngân sách cần phải bám sát yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng Việc lập gửi dự toán ngân sách phải thời gian qui định Phịng TCKH tổng hợp xây dựng dự tốn chi NSNN huyện sở dự toán đơn vị, xã, thị trấn, đồng thời dự kiến nguồn thu hưởng để cân nhiệm vụ chi địa bàn huyện 4.2.2.2 Hoàn thiện việc chấp hành ngân sách huyện  Hồn thiện cơng tác thu ngân sách huyện - Phải thực phân bổ ngân sách huyện đầu năm nội dung, đầy đủ chế độ, sách, định mức theo quy định cho lĩnh vực chi - Tăng cường công tác quản lý thu, trọng lĩnh vực thất thu lớn Khuyến khích UBND xã, thị trấn, Chi cục thuế đơn vị liên quan tích cực chủ động khai thác hiệu nguồn thu địa bàn Các khoản thu xã, thị trấn phải nộp đầy đủ, kịp thời vào NSNN có xác nhận KBNN huyện Tiếp tục trì phương án đổi đất lấy sở hạ tầng kinh tế xã hội: Tổ chức đấu thầu cơng khai diện tích đất chuyển đổi mục đích sử dụng Tồn số tiền thu dành để đầu tư cho sở hạ tầng kinh tế theo thứ tự ưu tiên cho công việc sau: Xây dựng nông thôn mới, giao thông, điện, thuỷ lợi; Tiến độ đầu tư, chi phí đầu tư, mức độ hồn thành chất lượng sản phẩm XDCB hoàn thành phải cơng khai hố cho người dân biết 80 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com - Chi cục thuế huyện tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn, đưa Luật thuế vào đời sống nhân dân Thông qua việc tuyên truyền, hỗ trợ đối tượng nộp thuế từ thu đúng, thu đủ không để kết dư, tồn đọng thuế Tiếp tục phối hợp với Chi cục thuế Thành phố cải cách mạnh mẽ thủ tục hành công tác thu thuế, thực công khai, minh bạch công tác thu thuế, tổ chức thu, quản lý thu cách khoa học, xác, đơn giản đảm bảo cho đối tượng nộp thuế chủ động tự giác; Tăng cường ứng dụng tin học hóa trình thu quản lý thuế - Tăng cường phối hợp hiệu quan thực thu NSNN Thường xuyên kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc thu NSNN địa bàn  Hoàn thiện công tác chấp hành chi ngân sách huyện - Thực tốt chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm sử dụng biên chế kinh phí quan, đơn vị; Tăng cường kiểm tra, giám sát việc quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản công - Thực nghiêm chế độ trách nhiệm người đứng đầu - Thực nghiêm túc chế độ cơng khai tài chính, mua sắm, sửa chữa tài sản theo định mức, tiêu chuẩn, chế độ nhà nước - Nâng cao hiệu sử dụng khoản chi Tất khoản chi NSNN phải kiểm tra, kiểm sốt trước, sau q trình cấp phát, toán đảm bảo theo qui định - Tăng cường kiểm soát KBNN chi ngân sách KBNN có trách nhiệm kiểm sốt hồ sơ, chứng từ, điều kiện chi, thực cấp phát, toán kịp thời khoản chi NSNN theo qui định Cần phải cương từ chối toán khoản chi chưa đủ điều kiện chi theo Luật NSNN 4.2.2.3 Hồn thiện cơng tác tốn ngân sách huyện - Cơng tác tốn ngân sách cần thực thống theo qui định về: Chứng từ thu – chi ngân sách; Mục lục ngân sách nhà nước; hệ thống tài khoản, sổ sách, biểu mẫu báo cáo; Mã số đối tượng nộp thuế mã số đối tượng sử dụng ngân sách 81 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com - Các đơn vị dự toán tiến hành lập báo cáo toán thu, chi ngân sách gửi phòng TCKH phải đảm bảo thời gian biểu mẫu theo qui định Luật ngân sách Trên sở báo cáo toán thu, chi ngân sách đơn vị, xã, thị trấn, phịng TCKH kiểm tra, rà sốt, tiến hành tổng hợp, lập toán thu, chi ngân sách huyện báo cáo toán toán thu, chi ngân sách địa phương trình UBND huyện xem xét, gửi Sở tài Thành phố Hà Nội, đồng thời trình HĐND huyện phê duyệt - KBNN huyện có trách nhiệm tổ chức hạch toán kế toán thu, chi NSNN theo mục lục NSNN đảm bảo khoản thu, chi NSNN phát sinh hạch tốn xác, trung thực, kịp thời đẩy đủ theo định kỳ hàng tháng, quí, năm - Quyết toán chi NSNN phải thực quan tâm khâu phân tích số liệu, đánh giá việc thực tiêu kinh tế - xã hội huyện, tình hình thực nghị HĐND huyện rút bải học kinh nghiệm phục vụ cho việc quản lý điều hành chi NSNN Huyện năm - Tiếp tục hoàn thiện chế độ kế toán, kiểm toán, toán NSNN Thực chế độ kiểm toán nội đơn vị sử dụng kinh phí NSNN Nghiên cứu, thiết lập hệ thống tiêu đánh giá hiệu sử dụng nguồn vốn từ NSNN 4.2.2.4 Tăng cường tra, kiểm tra, khen thưởng xử lý kịp thời vi phạm quản lý NSNN * Tăng cường kiểm tra, tra: - Hoàn thiện mối quan hệ phối hợp phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn quan tham gia vào trình kiểm tra ngân sách từ khâu lập, chấp hành toán ngân sách - Cải tiến kiểm tra, tra việc lập dự toán thu, chi NSNN phòng TCKH huyện đảm nhận đảm bảo yêu cầu, trình tự xây dựng dự tốn theo luật định Trong đặc biệt quan tâm hai khâu trọng yếu là: Khâu hướng dẫn số thơng báo kiểm tra dự tốn ngân sách phải thật cụ thể khâu xét duyệt dự toán phải thực chặt chẽ, khách quan giải vấn đề chưa đồng thuận quan tham gia lập dự toán ngân sách 82 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com - Phòng TCKH, KBNN huyện thường xuyên kiểm tra, đối chiếu theo tiến trình chấp hành ngân sách chế độ, tiêu chuẩn, định mức hành, tính hợp pháp, hợp lệ chứng từ, đặc biệt hiệu tiết kiệm chi tiêu NSNN - Phòng TCKH, Chi cục thuế huyện phối hợp với KBNN huyện rà soát, đối chiếu tất khoản thu, chi NSNN từ ngày 01 tháng 01 đến hết ngày 31 tháng 12 bảo đảm khoản thu, chi NSNN hạch toán đầy đủ, xác, mục lục NSNN Đồng thời tổ chức kiểm tra, giám sát chặt chẽ khoản chi tiêu đơn vị dự toán - Thực kiểm tra, tra kiểm toán, toán NSNN phải đảm bảo tính trung thực pháp luật; xử lý nghiêm minh sai phạm, tiêu cực quản lý thu, chi NSNN khen thưởng kịp thời việc sử dụng tiết kiệm, hiệu kinh phí NSNN, hồn thành xuất sắc nhiệm vụ giao - Áp dụng hình thức kiểm tra linh hoạt hiệu Đẩy mạnh việc triển khai thực quy chế công khai tài chính, quy chế dân chủ, quy chế tự kiểm tra nhằm đảm bảo mở rộng đối tượng tham gia, tra, kiểm tra toàn diện lĩnh vực đơn vị thụ hưởng NSNN HĐND huyện, HĐND xã, thị trấn cần thực hiệu việc giám sát tình hình quản lý NSNN theo định kỳ đột xuất cần thiết để kịp thời phát sai phạm, kiến nghị điều chỉnh cho phù hợp - Tăng cường vai trò lãnh đạo, đạo cấp ủy Đảng, quyền địa phương, phối hợp sở, ban, ngành Thành phố UBND huyện việc quản lý ngân sách * Khen thưởng xử lý kịp thời vi phạm quản lý NSNN Nhằm đảm bảo tính trung thực, lành mạnh hiệu công tác quản lý thu, chi NSNN việc quản lý, sử dụng kinh phí NSNN phịng, ban, đơn vị, xã, thị trấn việc khen thưởng xử lý kịp thời tượng vi phạm quản lý, điều hành NSNN phải thực nghiêm túc trọng, động viên tinh thần, trách nhiệm cán quản lý NSNN, ngăn ngừa sai phạm nhằm góp phần tích cực cho việc đẩy mạnh ý thức, trách nhiệm hiệu quản lý thu, chi ngân sách 83 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 4.2.2.5 Nâng cao lực chuyên môn cán quản lý ngân sách - Sắp xếp, bố trí đội ngũ cán cho hợp lý, bố trí người, việc, phù hợp với khả trình độ chun mơn - Cán lãnh đạo huyện cần nhận thức đắn, toàn diện tầm quan trọng, trách nhiệm công tác quản lý NSNN địa bàn Tăng cường giáo dục phẩm chất trị, đạo đức, tư tưởng cho cán cơng chức nói chung cán quản lý ngân sách nói riêng - Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán quản lý ngân sách theo hướng chun mơn hóa kỹ quản lý, thực nghiêm túc qui trình nghiệp vụ, khai thác sử dụng thành thạo ứng dụng tin học phục vụ nhiệm vụ chuyên môn; đồng thời nâng cao nhận thức cán công tác cải cách hành nhiệm vụ trọng tâm việc nâng cao hiệu quản lý - Có chế độ thưởng, phạt rõ ràng cá nhân, tổ chức làm cơng tác quản lý NSNN; Kiểm tra, kiện tồn lại tổ chức máy quản lý ngân sách từ huyện đến xã Có chế tuyển chọn phù hợp, ưu tiên cán trẻ đào tạo quy có kinh nghiệm 84 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com KẾT LUẬN Ngân sách huyện phận cấu thành thiếu hệ thống NSNN Ngân sách cấp huyện nguồn lực tài quan trọng chủ yếu đảm bảo cho quyền sở trì hoạt thường xuyên, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa bàn, góp phần nâng cao dân trí, đời sống vật chất tinh thần cho nhân dân địa phương Quản lý ngân sách cấp huyện đảm bảo “hợp lệ, hợp pháp, hiệu quả, công khai, minh bạch, dân chủ Luật Ngân sách Nhà nước” cơng việc khó khăn phức tạp, địi hỏi có tham gia tích cực nhiều cấp, nhiều ngành đặc biệt quyền sở Nhằm khai thác nguồn thu đảm bảo tăng thu cho ngân sách cấp huyện, thoả mãn nhu cầu chi hướng tới đạt mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội địa phương hồn thiện quản lý ngân sách cấp huyện cần thiết Từ có Luật Ngân sách Nhà nước, ngân sách huyện Sóc Sơn có nhiều chuyển biến tích cực, công tác quản lý ngân sách cấp huyện vào nề nếp Cơng tác lập dự tốn triển khai thực dự toán thực theo qui định; khoản thu ngân sách thực thu đúng, thu đủ, kịp thời nộp vào NSNN, thực thu năm sau cao năm trước đáp ứng nhiệm vụ quyền cấp huyện Các khoản chi đảm bảo kịp thời, chế độ, tiêu chuẩn, định mức quy định, đảm bảo hoạt động máy quyền góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa bàn huyện Đời sống vật chất tinh thần người dân ngày cải thiện, mặt nông thôn Sóc Sơn có nhiều thay đổi rõ rệt Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực, cơng tác quản lý ngân sách huyện Sóc Sơn cịn bộc lộ nhiều thiếu sót cần phải hồn thiện Qua nghiên cứu lý luận thực tiễn quản lý ngân sách huyện Sóc Sơn tác giả làm rõ kết đạt được, hạn chế, nguyên nhân hạn chế, đặc biệt thiếu sót nhận thức, đạo, điều hành cơng tác hồn thiện chế, sách trước địi hỏi thực tiễn để đưa số giải pháp mang tính khả thi góp phần hồn thiện quản lý NSNN huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội thời gian tới 85 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Giáo dục Đào tạo, 2005 Giáo trình Kinh tế học vĩ mơ Hà Nội: Nxb Giáo dục Bộ Tài chính, 2003 Luật Ngân sách Nhà nước văn hướng dẫn thực Hà Nội: Nxb Tài Bộ Tài chính, 2013 Thông tư số 196/2013/TT-BTC ngày 18 tháng 12 năm 2013 việc sửa đổi, bổ sung Thông tư số 107/2008/TT-BTC ngày 18/11/2008 Bộ Tài hướng dẫn bổ sung số điểm quản lý, điều hành ngân sách nhà nước Hà Nội: Nxb Tài Bộ Tài chính, 2008 Thơng tư số 107/2008/TT-BTC ngày 18 tháng 11 năm 2008 hướng dẫn bổ sung số điểm quản lý, điều hành ngân sách nhà nước Hà Nội: Nxb Tài Chính phủ, 2003 Nghị định số 60/2003/NĐ-CP ngày 06 tháng năm 2003 quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách nhà nước Hà Nội Phan Thu Cúc, 2002 Đổi chế quản lý tài đơn vị hành nghiệp hưởng thụ nguồn ngân sách nhà nước Hà Nội: Nxb Tài Vũ Sỹ Cường, 2013 Thực trạng số gợi ý sách phân cấp ngân sách Việt Nam Tạp chí Tài chính, số trang 17-22 Trần Văn Giao, 2011 Giáo trình Tài cơng cơng sản Hà Nội: Nxb: Học viện hành HĐND Thành phố Hà Nội, 2008 Nghị số 15/2008/NQ-HĐND ngày 20/12/2008 việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cấp ngân sách Thành phố Hà Nội giai đoạn 2007 – 2010 Hà Nội 10 HĐND Thành phố Hà Nội, 2010 Nghị số 15/2010/NQ-HĐND ngày 15/12/2010 việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cấp ngân sách Thành phố Hà Nội giai đoạn 2011 – 2015 Hà Nội 11 Phương Thị Hồng Hà, 2006 Giáo trình Quản lý ngân sách nhà nước Hà Nội: Nxb Hà Nội 86 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 12 Tô Thiện Hiền, 2012 Nâng cao hiệu quản lý ngân sách nhà nước tỉnh An Giang giai đoạn 2011 – 2015 tầm nhìn đến 2020 Luận án tiến sỹ kinh tế, Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh 13 Huỳnh Thị Cẩm Liên, 2011 Hồn thiện cơng tác quản lý nhà nước huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi Luận văn thạc sỹ kinh tế, Đại học Đà Nẵng 14 Dương Thị Bình Minh, 2005 Quản lý chi tiêu cơng Việt Nam – Thực trạng giải pháp Hà Nội: Nxb Tài 15 Nguyễn Minh Phong, 2013 Nâng cao hiệu đầu tư công từ ngân sách nhà nước Tạp chí Cộng sản, số trang 45-46 16 Lê Toàn Thắng, 2013 Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước Việt Nam Luận án tiến sĩ quản lý hành cơng, Học viện Hành 17 Phạm Văn Thịnh, 2011 Hồn thiện cơng tác quản lý ngân sách nhà nước huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định Luận văn thạc sỹ kinh tế, Đại học Đà Nẵng 18 Thủ tướng Chính phủ, 2012 Quyết định số 450/QĐ-TTg ngày 18 tháng năm 2012 phê duyệt chiến lược tài đến năm 2020 Hà Nội 19 Nguyễn Văn Tuyến, 2008 Giáo trình Luật Ngân sách Nhà nước Hà Nội: Nxb Công an nhân dân 20 UBND huyện Sóc Sơn, 2009-2013 Quyết định giao tiêu kế hoạch kinh tế xã hội dự toán ngân sách huyện Sóc Sơn năm 2009-2013 Hà Nội 21 UBND huyện Sóc Sơn, 2009-2013 Báo cáo tốn thu, chi ngân sách huyện Sóc Sơn năm 2009-2013 Hà Nội 22 UBND huyện Sóc Sơn, 2009-2013 Báo cáo tình hình kết thực nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng năm 2009-2013 Hà Nội 23 UBND huyện Sóc Sơn, 2014 Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội huyện Sóc Sơn giai đoạn 2015 – 2020 Hà Nội 24 Nguyễn Thị Hoàng Yến, 2013 Đổi sách pháp luật phân cấp quản lý ngân sách nhà nước Tạp chí Tài chính, số 9, trang 22-24 87 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com ... HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - NGUYỄN THỊ NHÀN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC Ở HUYỆN SÓC SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ... đơn giản đây: NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NGÂN SÁCH NGÂN SÁCH TRUNG ƯƠNG ĐỊA PHƯƠNG Ngân sách tỉnh thành phố trực thuộc trung ương Ngân sách huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Ngân sách xã, phường,... cho ngân sách cấp - Chi chuyển nguồn ngân sách huyện năm trước sang ngân sách huyện năm sau 1.3 Quản lý NSNN cấp huyện 1.3.1 Nội dung quản lý NSNN cấp huyện Quản lý ngân sách huyện trình quản lý