Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài khóa luận
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trụ cột quan trọng trong chính sách an sinh xã hội tại Việt Nam, mang tính nhân văn sâu sắc và đóng vai trò lớn trong đời sống con người Trong quá trình đổi mới đất nước, Đảng và Nhà nước xác định BHXH là một chính sách lớn, góp phần đảm bảo ổn định đời sống cho người lao động, duy trì trật tự an toàn xã hội và thúc đẩy sự phát triển của đất nước, đồng thời bảo vệ Tổ quốc.
Chế độ chính sách Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn cải tiến, phát triển thành một hệ thống tương đối hoàn chỉnh Luật Bảo hiểm xã hội, được Quốc hội thông qua vào ngày 29 tháng 6 năm 2006 và có hiệu lực từ 01/01/2007, đánh dấu bước ngoặt quan trọng với sự ra đời của chính sách Bảo hiểm xã hội tự nguyện từ 1/1/2008 Đây là bộ luật đầu tiên về Bảo hiểm xã hội, tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc thực hiện chính sách này tại Việt Nam.
Chính sách Bảo hiểm xã hội cho người lao động được thực hiện thông qua việc mở rộng độ bao phủ và nâng cao hiệu quả của Bảo hiểm xã hội tự nguyện, nhằm phát huy vai trò trụ cột của hệ thống này trong phát triển kinh tế và ổn định xã hội Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 01/6/2012 đã nhấn mạnh sự cần thiết của một hệ thống an sinh xã hội đa dạng và bền vững, với mục tiêu đến năm 2020 có khoảng 50% lực lượng lao động tham gia Bảo hiểm xã hội và 35% tham gia Bảo hiểm thất nghiệp Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 22/11/2012 tiếp tục khẳng định cam kết của Đảng trong việc tăng cường lãnh đạo và thực hiện hiệu quả các chính sách Bảo hiểm xã hội và Bảo hiểm y tế, đặc biệt là mở rộng đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Trong nhiều năm triển khai Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ, một số thành tựu đáng kể đã được ghi nhận, tạo điều kiện cho người lao động tự do hưởng lợi từ chính sách an sinh xã hội khi hết tuổi lao động Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách này vẫn gặp khó khăn, dẫn đến tỷ lệ người tham gia còn thấp Nguyên nhân chủ yếu bao gồm công tác tuyên truyền chưa quyết liệt, điều kiện kinh tế khó khăn của người dân, và sự phối hợp giữa các cấp, ngành với cơ quan Bảo hiểm xã hội còn thiếu chặt chẽ Nhận thấy tầm quan trọng của quản lý thu Bảo hiểm xã hội tự nguyện, sinh viên đã chọn đề tài “Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng” cho khóa luận tốt nghiệp.
Đối tượng, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ
Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ bao gồm chính sách, nhận thức của người dân, và cơ sở hạ tầng Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích các yếu tố này để cải thiện hiệu quả quản lý và thu hút người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Nghiên cứu nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện Đoan Hùng trong giai đoạn đến năm 2025 và những năm tiếp theo Nhiệm vụ của nghiên cứu bao gồm việc phân tích thực trạng, tìm ra các vấn đề tồn tại và đề xuất các biện pháp cải thiện hiệu quả quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Với mục tiêu nghiên cứu đã nêu, khóa luận xác định các nhiệm vụ nghiên cứu như sau:
- Hệ thống và làm rõ một số vấn đề lý luận về quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn Huyện
Bài viết phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện Đoan Hùng, nêu rõ những thành công đã đạt được cũng như những tồn tại trong công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện Qua đó, bài viết sẽ chỉ ra những điểm mạnh và điểm yếu trong hệ thống quản lý, từ đó đưa ra các giải pháp cải thiện hiệu quả thu bảo hiểm xã hội tự nguyện cho người dân trong khu vực.
Dựa trên quan điểm và định hướng thu bảo hiểm xã hội tự nguyện của địa phương, bài viết đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện Đoan Hùng trong giai đoạn đến năm 2025 và những năm tiếp theo.
Phương pháp nghiên cứu
Tác giả áp dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để nghiên cứu công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện Đoan Hùng Nghiên cứu này nhằm phân tích và đánh giá hiệu quả của các chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện trong bối cảnh địa phương, từ đó đưa ra những giải pháp cải thiện công tác quản lý thu.
- Phương pháp nghiên cứu cụ thể:
Phương pháp thu thập dữ liệu là quá trình thu thập và đo lường thông tin về các biến mục tiêu trong một hệ thống, giúp trả lời các câu hỏi liên quan và đánh giá kết quả Bài nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp, bao gồm báo cáo cuối năm, kết quả khảo sát và thông tin từ ngành BHXH, báo cáo hàng năm của BHXH huyện Đoan Hùng, cùng với các tài liệu từ báo, tạp chí và công trình khoa học trong nước Những dữ liệu này được sử dụng để làm rõ thực trạng quản lý và đánh giá những thành công cũng như hạn chế của việc thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện Đoan Hùng.
Phương pháp tổng hợp số liệu được thực hiện thông qua việc xử lý tài liệu và áp dụng các phương pháp phân tích thống kê nhằm đánh giá thực trạng quản lý thu bảo hiểm tại BHXH huyện Đoan Hùng Qua đó, bài viết sẽ chỉ ra những tồn tại và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý này.
Xử lý dữ liệu là quá trình thu thập và xử lý thông tin để tạo ra những thông tin có ý nghĩa Nó được coi là một phần của xử lý thông tin, với khả năng phát hiện sự thay đổi trong bất kỳ ngữ cảnh nào Việc áp dụng các phương pháp thống kê và hệ thống hóa tài liệu thu thập được là cơ sở cho việc phân tích và đánh giá tình hình quản lý thu bảo hiểm tại BHXH Nghiên cứu này sử dụng các tiêu thức và góc độ khác nhau, bao gồm phương pháp so sánh thống kê và biểu đồ, đồ thị để trình bày kết quả.
Kết cấu khóa luận tốt nghiệp
Bài khóa luận được cấu trúc thành ba chương, bên cạnh phần mở đầu, kết luận, danh mục bảng, hình, danh mục từ viết tắt và tài liệu tham khảo.
Chương 1: Một số cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn cấp Huyện
Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn huyện Đoan Hùng
Chương 3 trình bày định hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng trong giai đoạn đến năm 2025 và những năm tiếp theo Các giải pháp sẽ tập trung vào việc nâng cao hiệu quả thu, cải thiện dịch vụ khách hàng, và tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để người dân hiểu rõ lợi ích của bảo hiểm xã hội tự nguyện Đồng thời, huyện Đoan Hùng sẽ áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và thu phí, nhằm tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu sai sót.
MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN
Bảo hiểm xã hội tự nguyện và Quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện
1.1.1 Bảo hiểm xã hội tự nguyện a Khái niệm
Bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) là hình thức bảo hiểm mà người lao động tự nguyện tham gia, với quyền lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình, nhằm tạo quỹ tích lũy bù đắp thu nhập khi hết tuổi lao động Điều này không chỉ giúp ổn định cuộc sống cho người lao động mà còn giảm gánh nặng cho gia đình và cộng đồng, góp phần đảm bảo công bằng xã hội Việc tham gia BHXH TN hoàn toàn do người lao động quyết định, thể hiện tính tự nguyện trong việc lựa chọn tham gia, mức đóng và phương thức đóng Tuy nhiên, khi đã tham gia, họ phải tuân thủ các quy định của Nhà nước Đặc điểm của BHXH TN là đối tượng tham gia đa dạng, chủ yếu là người lao động tự do, do đó cần đảm bảo các quy định rõ ràng, cụ thể và dễ hiểu để thực hiện hiệu quả.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một hình thức bảo hiểm xã hội, mang đầy đủ các đặc điểm của BHXH Bản chất của BHXH là tổ chức đền bù hậu quả từ các rủi ro xã hội thông qua quỹ tiền tệ tập trung, được hình thành từ sự đóng góp của các thành viên và nguồn thu hợp pháp khác Mục tiêu của BHXH là bù đắp hoặc thay thế một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị giảm hoặc mất khả năng lao động, từ đó đảm bảo an toàn kinh tế cho bản thân và gia đình, góp phần vào sự ổn định của xã hội.
Người lao động tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH) sẽ được đảm bảo thu nhập không chỉ trong quá trình lao động mà còn sau khi nghỉ hưu Điều này có nghĩa là, khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật, người lao động sẽ nhận được sự bảo vệ tài chính cho đến suốt cuộc đời.
Người lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) sẽ được hưởng các chế độ liên quan như ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thai sản, mất việc làm, già yếu và chế độ tử tuất.
Người lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) có quyền nhận trợ cấp BHXH, nhưng quyền lợi này chỉ được thực hiện khi họ hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ đóng BHXH.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện có những đặc điểm riêng, chủ yếu hướng tới những người không có quan hệ lao động chính thức, bao gồm lao động tự tạo việc làm, nông dân, ngư dân và lao động tự do.
Việc tham gia BHXH tự nguyện mang tính chất tự nguyện, phụ thuộc vào ý chí của chủ thể tham gia
Bảo hiểm xã hội tự nguyện mang lại sự linh hoạt trong việc thiết kế chế độ và phương thức đóng phí, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tham gia Mục tiêu chính của bảo hiểm xã hội tự nguyện là tạo điều kiện cho người lao động có thể chủ động lựa chọn hình thức và mức đóng phù hợp với khả năng tài chính của mình.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH tự nguyện) là chính sách an sinh xã hội do Đảng và Nhà nước tổ chức thực hiện, nhằm bảo vệ quyền lợi của người dân Chính sách này được Nhà nước bảo hộ, hỗ trợ mức đóng và cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, không vì lợi nhuận và cam kết không bao giờ bị vỡ quỹ Mục tiêu chính của BHXH tự nguyện là nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường hiện nay, bảo hiểm xã hội (BHXH) nói chung, và bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) nói riêng, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an sinh xã hội.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì quỹ BHXH và hỗ trợ người lao động ổn định cuộc sống khi hết tuổi lao động Những lao động tự do có thu nhập thấp sẽ được hưởng lương hưu khi tham gia BHXH tự nguyện, giúp họ chủ động và ổn định tài chính trong giai đoạn này Chính sách này thể hiện tính nhân văn cao, đồng thời hình thức bảo hiểm này cũng được Nhà nước bảo trợ, mang lại sự an toàn cho người tham gia.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện công bằng xã hội bằng cách chuyển dịch thu nhập từ người có thu nhập cao sang người có thu nhập thấp Điều này không chỉ giúp hỗ trợ những người có hoàn cảnh khó khăn mà còn giảm bớt khoảng cách giữa người giàu và người nghèo Bằng việc bảo vệ những người ốm yếu và gặp rủi ro trong lao động, BHXH tự nguyện góp phần tạo ra một hệ thống an sinh xã hội công bằng hơn.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và giảm thiểu tổn thất, đồng thời đảm bảo an toàn cho sản xuất và đời sống của con người trong xã hội.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế của đất nước
1.1.2 Quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện a) Khái niệm:
Quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) là hoạt động của các cơ quan nhà nước nhằm xác định đối tượng tham gia và tổ chức thực hiện công tác thu, phát triển đối tượng tham gia BHXH TN Công việc này bao gồm việc quản lý người lao động (NLĐ) tham gia BHXH TN và quỹ BHXH TN theo quy định của pháp luật Để thực hiện hiệu quả chính sách BHXH TN, các cơ quan chức năng cần xây dựng chương trình hành động và kế hoạch phù hợp, đồng thời tổ chức quản lý thu một cách khoa học và đồng bộ trong toàn hệ thống Quản lý thu BHXH TN không chỉ là trách nhiệm của ngành BHXH mà còn là nhiệm vụ chung của toàn bộ hệ thống chính trị xã hội.
Quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện là bước đầu tiên và quan trọng trong việc thực hiện chính sách BHXH TN Để đảm bảo nguồn quỹ cho các chế độ của người tham gia, hoạt động quản lý thu cần phải hiệu quả và chất lượng Quản lý thu BHXH TN không chỉ có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển và tồn tại của chính sách này mà còn giúp duy trì sự cân đối và điều tiết quỹ bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Quản lý thu BHXH TN đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và triển khai thành công chính sách BHXH TN Các chủ trương, chính sách và kế hoạch từ cơ quan quản lý nhà nước tạo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện chính sách này, giúp quá trình triển khai trở nên thuận lợi và hiệu quả Công tác quản lý thu không chỉ giúp phát triển đối tượng tham gia mà còn đảm bảo quy trình thu và quản lý quỹ được thực hiện một cách khoa học và bài bản Để đạt được điều này, các chính sách và kế hoạch cần rõ ràng, minh bạch, đồng bộ và phù hợp với thực tiễn Hơn nữa, cần thiết lập quy trình và hướng dẫn cụ thể để cán bộ quản lý và người lao động dễ dàng tiếp cận và thực hiện.
Những nguyên lý cơ bản về quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện cấp Huyện
1.2.1 Nguyên tắc của quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện cấp Huyện
Nguyên tắc đầu tiên trong quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) là thu đúng và thu đủ Điều này bao gồm việc xác định đúng đối tượng tham gia và thu đủ số tiền đóng theo quy định Việc xác định đối tượng tham gia là một bước quan trọng trong quản lý thu BHXH TN, giúp đảm bảo rằng người lao động (NLĐ) được bảo vệ quyền lợi một cách đầy đủ.
Cơ quan quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) cần xây dựng các kế hoạch và biện pháp quản lý khoa học, hiệu quả, phù hợp với đặc điểm của từng nhóm đối tượng Việc xác định đúng đối tượng không chỉ giúp kiểm tra, rà soát mà còn ngăn chặn gian lận chính sách Đảm bảo thu đủ số tiền đóng BHXH TN sẽ góp phần tăng trưởng quỹ BHXH TN, bảo đảm nguồn thu và tạo tiền đề cho việc giải quyết các chế độ BHXH TN, từ đó nâng cao niềm tin của người lao động và phát triển chính sách BHXH TN.
Nguyên tắc quản lý thu BHXH TN cần đảm bảo tính thống nhất, công khai, minh bạch và dân chủ Tính thống nhất yêu cầu mọi chế độ và chính sách về thu BHXH TN phải được thực hiện đồng nhất trên toàn quốc, đảm bảo công bằng cho tất cả người lao động Mức hưởng phụ thuộc vào mức đóng và thời gian đóng của từng cá nhân, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như thu nhập, dân tộc hay giới tính Quỹ BHXH TN cần được công khai và minh bạch, với sự kiểm tra, giám sát từ các cơ quan, đoàn thể Đáp ứng các nguyên tắc này là điều kiện cần thiết để thể hiện mục đích của chính sách BHXH TN, tạo dựng niềm tin với người dân, từ đó thúc đẩy chính sách an sinh xã hội và ổn định kinh tế - xã hội.
Yêu cầu quản lý thu BHXH TN cần phải đơn giản, thuận tiện và đảm bảo quyền lợi đầy đủ cho người tham gia Để đạt được điều này, không chỉ cần chú trọng đến thủ tục giấy tờ mà còn phải xây dựng đội ngũ nhân viên quản lý thu có trình độ chuyên môn cao và thái độ tận tình với người lao động.
Nguyên tắc quản lý quỹ BHXH TN cần đảm bảo an toàn, hiệu quả và hướng tới sự tăng trưởng bền vững Việc quản lý và sử dụng quỹ này một cách an toàn và hiệu quả là điều kiện tiên quyết cho việc thực hiện chính sách BHXH một cách thành công.
Để đảm bảo nguồn lực cho việc chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện, việc phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là vấn đề cấp bách và ưu tiên hàng đầu Số lượng người tham gia BHXH tự nguyện tăng lên sẽ góp phần làm tăng trưởng quỹ BHXH, đảm bảo sự cân đối quỹ và tạo sự an tâm cho người lao động.
1.2.2 Phân cấp quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện cấp Huyện
Căn cứ theo quyết định 959/QĐ-BHXH, công tác quản lý thu BHXH TN cấp Huyện phân cấp như sau:
- Thu tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN của đơn vị đóng trụ sở trên địa bàn huyện theo phân Cấp của BHXH tỉnh
Giải quyết các trường hợp truy thu và hoàn trả bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là nhiệm vụ quan trọng Đồng thời, cần tạm dừng việc đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất đối với các đơn vị và người tham gia BHXH, BHYT, BHTN do BHXH huyện trực tiếp thu.
- Thu BHXH tự nguyện; thu BHYT đối với hộ gia đình, người tham gia BHYT cư trú trên địa bàn huyện
- Thu tiền hỗ trợ mức đóng BHYT, BHXH tự nguyện của ngân sách theo phân cấp quản lý ngân sách
- Ghi thu tiền đóng BHYT của đối tượng do quỹ BHXH, quỹ BHTN đảm bảo theo phân cấp của BHXH tỉnh
1.2.3 Mục tiêu Quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn cấp Huyện
Để đạt hiệu quả trong mọi hoạt động kinh tế và xã hội, công tác quản lý là rất quan trọng Mục tiêu chính của quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) là tổ chức và triển khai thành công chính sách BHXH TN, phát triển đối tượng tham gia và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận, từ đó nâng cao độ bao phủ BHXH và củng cố hệ thống an sinh xã hội Bên cạnh việc phát triển đối tượng tham gia, quản lý thu còn nhằm đảm bảo thu đúng đối tượng, thu đủ số tiền quy định và quản lý quỹ BHXH TN một cách an toàn và hiệu quả.
Mục tiêu xuyên suốt là đảm bảo ASXH
Nghị quyết số 28 đã đưa ra nhiều giải pháp hiệu quả để mở rộng nhanh chóng số người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân và nâng cao quyền lợi cho người tham gia.
Cụ thể hóa Nghị quyết thành hành động thiết thực
Từ khi Nghị quyết số 28 được ban hành, các địa phương đã tích cực triển khai và quán triệt Nghị quyết này cùng với các Nghị quyết của Chính phủ, nhờ sự chung sức, đồng lòng của toàn bộ hệ thống chính trị, bao gồm cả ngành BHXH Việt Nam.
Từng bước mở rộng diện bao phủ, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân
Để thực hiện chủ trương phát triển bảo hiểm xã hội (BHXH) cho mọi người lao động, BHXH Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ và quyết liệt trong công tác thực hiện chính sách BHXH Những nỗ lực này đã giúp đạt được những mục tiêu cơ bản, nhằm đưa BHXH trở thành một trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội.
Mặc dù đã có những tiến bộ ban đầu trong việc xây dựng và thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội (BHXH), nhưng vẫn tồn tại nhiều hạn chế Hệ thống chính sách BHXH hiện hành bộc lộ một số bất cập và vướng mắc chưa được điều chỉnh, sửa đổi Nhiều nhóm có nhu cầu như chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý doanh nghiệp không hưởng lương, và người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt vẫn chưa được luật hóa để tham gia Chính sách BHXH tự nguyện chưa thu hút được nhiều người tham gia, dẫn đến tình trạng gia tăng số người nhận BHXH một lần Ngoài ra, vấn đề trốn đóng, nợ đóng, gian lận và trục lợi quỹ BHXH, quỹ bảo hiểm y tế (BHYT) vẫn diễn ra ở nhiều địa phương.
1.2.4 Nội dung, chỉ tiêu, các tiêu chí đánh giá thu bảo hiểm xã hội tự nguyện
1.2.4.1 Nội dung công tác thu bảo hiểm xã hội tự nguyện a Quản lý đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện:
Quản lý đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) là yếu tố then chốt trong hoạt động thu BHXH TN Qua việc quản lý này, các cơ quan có thể nắm bắt số lượng và đặc điểm của người lao động (NLĐ), từ đó đề ra các biện pháp tuyên truyền và phổ biến chính sách hiệu quả Cần có chính sách khuyến khích NLĐ tham gia đóng BHXH TN, bởi đây là lực lượng lao động không thuộc diện đóng BHXH bắt buộc, chiếm tỷ trọng lớn trong xã hội Để tổ chức quản lý tốt NLĐ tham gia BHXH TN, các cơ quan quản lý cần triển khai các nội dung cụ thể và phù hợp.
Tổ chức điều tra và lập danh sách người lao động (NLĐ) thuộc diện đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) là nhiệm vụ quan trọng để nắm bắt số lượng và đặc điểm của NLĐ Việc này giúp xây dựng phương pháp quản lý hiệu quả, phát triển và mở rộng đối tượng tham gia BHXH TN Qua điều tra, thông tin và nhu cầu của NLĐ được ghi nhận, từ đó đánh giá kết quả quản lý thu BHXH TN, đồng thời làm cơ sở lập kế hoạch thu BHXH TN phù hợp với thực tiễn và tổ chức thực hiện kế hoạch một cách hiệu quả.
Quản lý đối tượng tham gia BHXH TN thông qua việc cấp số BHXH là hoạt động quan trọng, giúp ghi nhận quá trình đóng, thời gian và mức đóng BHXH TN, cũng như quản lý hồ sơ cá nhân của người lao động Sổ BHXH không chỉ là căn cứ để giải quyết các chế độ BHXH TN mà còn đóng vai trò là cơ sở pháp lý trong việc xử lý các vướng mắc và tranh chấp liên quan đến chính sách BHXH TN.
- Công tác phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện:
Các yếu tố ảnh hưởng đến thu bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn cấp Huyện
1.3.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội Điều kiện kinh tế-xã hội là một trong những nhân tố quan trọng tác động đến công tác quản lý thu BHXH TN Nhu cầu được bảo hiệm của con người chỉ được nghĩ đến khi những nhu cầu cân thiết về ăn, mặc, ở đã được đảm bảo Vì vậy chỉ khi nào kinh tế xã hội phát triền, đời sống vật chất của mọi người dân trong Huyện được cải thiện thì chính sách BHXH nói chung và BHXH TN nói riêng mới phát huy được vai trò to lớn của mình
Khi nền kinh tế phát triển, số lượng người lao động có việc làm sẽ gia tăng nhờ vào sự mở rộng quy mô sản xuất Điều này dẫn đến việc số lượng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội cũng không ngừng tăng lên Người lao động và người sử dụng lao động cần nhận thức rõ tầm quan trọng của chính sách xã hội này, không nên chỉ vì lợi ích kinh tế trước mắt mà tìm cách né tránh.
Khi kinh tế - xã hội phát triển, quản lý thuế trở nên thuận lợi nhờ khả năng tài chính của nhà nước, hỗ trợ các chính sách xã hội Tăng trưởng kinh tế cao và bền vững cải thiện thu nhập của người lao động, tạo động lực cho họ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) Đồng thời, nhận thức của người lao động cũng nâng cao, không chỉ mong muốn đảm bảo cuộc sống hàng ngày mà còn ý thức tham gia BHXH TN để phòng ngừa rủi ro giảm hoặc mất thu nhập.
Khi trình độ kinh tế xã hội chưa phát triển, thu nhập của người lao động thấp và đời sống gặp nhiều khó khăn, nhu cầu về chính sách xã hội hỗ trợ trở nên cấp thiết Tuy nhiên, nguồn lực của nhà nước để thực hiện các chính sách này còn hạn chế Đặc biệt, chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) cần được triển khai để đảm bảo an sinh xã hội, mặc dù việc thực hiện sẽ đối mặt với nhiều thách thức Để đạt được hiệu quả, cần có sự hỗ trợ hợp lý từ nhà nước và tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về các chính sách này.
1.3.2 Chính sách pháp luật a) Về phía nhà nước
Quan điểm và đường lối của Đảng, cùng với chính sách pháp luật của Nhà nước, có ảnh hưởng trực tiếp đến việc quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) Nếu các chính sách BHXH TN phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội và đáp ứng nhu cầu của người lao động (NLĐ), thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thu BHXH TN Ngược lại, chính sách càng rõ ràng và hợp lý sẽ càng hiệu quả và dễ thực hiện Chính sách của Nhà nước là yếu tố chủ quan quan trọng trong các hoạt động kinh tế - xã hội.
Chính sách BHXH TN cần phải phù hợp với thực tiễn và mang lại lợi ích cho người lao động, đồng thời được đảm bảo bởi Nhà nước để tạo dựng lòng tin cho NLĐ Cần có các chế độ khuyến khích và hỗ trợ hợp lý, cùng với cách thức tổ chức thực hiện đơn giản và thuận tiện Khi chính sách Nhà nước được hoàn thiện, nó sẽ trở thành công cụ hỗ trợ tích cực cho công tác quản lý thu BHXH TN, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và giúp chính sách thực sự đi vào đời sống.
Theo điều 20 và 21 của bộ Luật Bảo hiểm xã hội quy định về quyền và trách nhiệm của người sử dụng lao động như sau:
Người lao động có quyền từ chối thực hiện yêu cầu không đúng quy định về bảo hiểm xã hội và có thể khiếu nại, tố cáo hoặc khởi kiện theo pháp luật Người sử dụng lao động có trách nhiệm lập hồ sơ cấp sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động, thực hiện việc đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của Luật Hàng tháng, người sử dụng lao động phải trích từ tiền lương của người lao động để đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội Ngoài ra, họ cần giới thiệu người lao động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động và phối hợp với cơ quan bảo hiểm xã hội để trả trợ cấp cũng như sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động Việc xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội khi người lao động chấm dứt hợp đồng cũng là trách nhiệm của người sử dụng lao động Họ phải cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời về việc đóng và hưởng bảo hiểm xã hội theo yêu cầu của cơ quan chức năng Định kỳ 6 tháng, người sử dụng lao động cần niêm yết công khai thông tin về việc đóng bảo hiểm xã hội và cung cấp thông tin này khi có yêu cầu từ người lao động hoặc tổ chức công đoàn Hằng năm, thông tin đóng bảo hiểm xã hội của người lao động sẽ được niêm yết công khai theo quy định của pháp luật.
1.3.3 Đội ngũ cán bộ BHXH Huyện
Trình độ của nhà làm công tác quản lý ảnh hưởng lớn đến hiệu quả thu BHXH TN, bên cạnh các yếu tố khách quan Để theo dõi sự biến động của đối tượng tham gia và tiền lương làm căn cứ đóng BHXH TN, cán bộ quản lý thu tại Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng đã được tập huấn nâng cao chuyên môn Họ cần có khả năng phân tích tình hình, tinh thần trách nhiệm và nhiệt huyết trong công việc Nhờ đó, công tác quản lý thu có thể đạt hiệu quả cao, kịp thời phát hiện sai phạm và áp dụng biện pháp xử lý thích hợp.
Công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện chịu ảnh hưởng từ cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ nghiệp vụ chính sách Để đạt kết quả tốt nhất trong quản lý thu BHXH tự nguyện, cán bộ ngành BHXH, đặc biệt là tại Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng, cần có chuyên môn hiện đại và quan tâm toàn diện đến các yếu tố tác động đến quá trình này.
Chính sách tiền lương-tiền công:
Chính sách tiền lương và tiền công tại Việt Nam được điều chỉnh liên tục để phù hợp với sự phát triển kinh tế trong nước và thế giới Tiền lương của người lao động và tổng quỹ lương của đơn vị sản xuất là căn cứ để tính đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) Hàng năm, chính phủ ban hành nghị định điều chỉnh mức lương tối thiểu chung, dẫn đến việc tăng tiền lương làm căn cứ đóng BHXH Tuy nhiên, sự biến động này gây ra một số khó khăn trong công tác quản lý thu Để đảm bảo quỹ BHXH thu đúng, đủ, kịp thời và an toàn, cán bộ quản lý cần nhạy bén, chủ động và sáng tạo trong việc ứng phó với tình hình thực tế.
Công tác quản lý thu BHXH chịu ảnh hưởng bởi cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại hoặc lạc hậu, cùng với sự quan tâm của các bên liên quan đến chính sách Để đạt hiệu quả cao trong quản lý thu BHXH, cán bộ ngành BHXH, đặc biệt là cán bộ quản lý thu, cần chú trọng đến các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình này.
Kinh nghiệm quản lý thu BHXH tự nguyện tại các địa phương và bài học rút ra cho huyện Đoan Hùng
1.4.1 Kinh nghiệm quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại các địa phương khác
1.4.1.1 Kinh nghiệm về Quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Bảo hiểm xã hội huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ
Tính đến hết tháng 10/2020, huyện Hạ Hòa có 2.885 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, đạt 92% kế hoạch năm, và 88.142 người tham gia bảo hiểm y tế, đạt tỷ lệ bao phủ 91%, trong đó có 14.952 người tham gia BHYT hộ gia đình Ông Dương Cao Bằng, Phó Giám đốc Phụ trách BHXH huyện, cho biết để đạt được kết quả này, BHXH huyện đã rà soát số người chưa tham gia BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình, đồng thời phối hợp với UBND các xã để tăng cường tuyên truyền Đặc biệt, BHXH huyện đã nâng cao chất lượng nhân viên và cộng tác viên, thường xuyên kết hợp với lực lượng cộng tác viên để đến tận nhà dân và các địa điểm buôn bán, nhằm nâng cao nhận thức của người dân về việc tham gia BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình.
Trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách BHXH TN, BHXH huyện Hạ Hòa đã rút ra một số bài học kinh nghiệm, đó là:
Lãnh đạo BHXH huyện xác định quản lý thu BHXH TN là nhiệm vụ trọng tâm, đòi hỏi sự quyết tâm cao trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện Việc xác định đối tượng và hướng đi phù hợp là cần thiết để đạt hiệu quả cao Đồng thời, tổ chức thu - chi, thanh toán tiền hoa hồng và in thông báo nộp tiền kịp thời là rất quan trọng Cần lập kế hoạch chi tiết, phân công cán bộ cho từng địa bàn để nâng cao trách nhiệm và tạo điều kiện cho cán bộ phát triển Việc kiểm tra và đôn đốc thực hiện nhiệm vụ cũng cần được thực hiện thường xuyên để đảm bảo hiệu quả công việc.
1.4.1.2 Kinh nghiệm về Quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại Bảo hiểm xã hội huyện Thanh Miên, tỉnh Hải Dương
Theo thống kê, các địa phương có hiệu quả cao trong quản lý thu BHXH TN thường chủ động, sáng tạo trong việc thực hiện nhiệm vụ, không rập khuôn Họ đoàn kết và phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị địa phương trong công tác BHXH Để nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH, chính quyền địa phương cần đẩy mạnh lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan, nhằm khắc phục tình trạng nợ đọng BHXH TN và phát triển đối tượng tham gia.
Công tác dự báo cần được chú trọng đặc biệt, với số liệu chính xác để xây dựng kế hoạch phát triển nguồn thu bền vững, đáp ứng yêu cầu hiện tại và tương lai.
Cơ quan BHXH cần chủ động triển khai các giải pháp nhằm nâng cao năng lực tổ chức dự phòng và chuyên môn cho cán bộ viên chức Đồng thời, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thu sẽ giúp tạo niềm tin và sự yên tâm cho người tham gia và thụ hưởng BHXH TN Qua đó, chuyển đổi nhận thức từ việc tham gia BHXH TN một cách bắt buộc sang tự giác, khuyến khích mọi người tích cực tham gia.
Tiếp tục thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin một cách hiệu quả trong công tác, nhằm nâng cao chất lượng thực thi nhiệm vụ.
1.4.1.3 Kinh nghiệm về phát triển Bảo hiểm xã hội tự nguyện ở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang
Yên Sơn là một huyện thuộc tỉnh Tuyên Quang, nằm ở phía nam và bao quanh thành phố Tuyên Quang Huyện này giáp với huyện Đoan Hùng (Phú Thọ) ở phía tây nam, huyện Yên Bình (Yên Bái) ở phía tây, huyện Định Hóa (Thái Nguyên) ở phía đông, và huyện Chợ Đồn (Bắc Kạn) ở phía đông bắc.
Bảo hiểm xã hội huyện Yên Sơn đã xác định mục tiêu mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội là nhiệm vụ hàng đầu, đồng thời thực hiện phương châm thu đúng, thu đủ để đảm bảo quyền lợi cho người lao động Huyện cũng chủ động dự báo và đánh giá những thuận lợi, khó khăn trong quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện Để thực hiện kế hoạch thu được giao, Bảo hiểm xã hội huyện Yên Sơn đã chỉ đạo chặt chẽ từ khâu rà soát, cân đối và tăng cường kiểm tra tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của các đơn vị sử dụng lao động.
Huyện Yên Sơn có hơn 70% dân số là người dân tộc thiểu số, với tỷ lệ hộ nghèo cao và thu nhập không đồng đều, chủ yếu tập trung ở một số hộ quanh khu vực trung tâm xã Do đó, tỷ lệ người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp, chỉ có hơn 2000 người tham gia vào năm 2020 Để nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH tự nguyện, BHXH huyện đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị và địa phương để tăng cường tuyên truyền về chính sách BHXH tự nguyện, đặc biệt là đến người lao động tự do và trong các gia đình sản xuất nông, lâm nghiệp Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng với những biện pháp thiết thực, công tác thu BHXH của huyện Yên Sơn luôn hoàn thành kế hoạch của BHXH tỉnh Tuyên Quang.
1.4.2 Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Đoan Hùng
Theo thống kê, các địa phương thành công trong quản lý thu BHXH TN đều có điểm chung là chủ động, sáng tạo trong việc thực hiện nhiệm vụ Họ không áp dụng một cách máy móc mà biết đoàn kết và phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn bộ hệ thống chính trị tại địa phương trong công tác BHXH.
Bài học quan trọng trong quản lý đối tượng BHXH là tăng cường lãnh đạo và chỉ đạo từ chính quyền địa phương các cấp Cần thực hiện tham mưu kịp thời và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để hoàn thành nhiệm vụ, đặc biệt là khắc phục tình trạng nợ đọng BHXH và phát triển, khai thác đối tượng tham gia.
Công tác dự báo cần được chú trọng đặc biệt, với số liệu chính xác để xây dựng kế hoạch phát triển nguồn thu bền vững, đáp ứng nhu cầu hiện tại và lâu dài.
Cơ quan BHXH cần chủ động triển khai các giải pháp nhằm nâng cao năng lực tổ chức dự phòng và chuyên môn cho cán bộ, đồng thời ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thu Việc này sẽ giúp người tham gia và thụ hưởng BHXH TN cảm thấy tin tưởng và yên tâm hơn, chuyển đổi nhận thức từ bắt buộc sang tự giác Hơn nữa, cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng thực thi nhiệm vụ.
Trong những năm qua, nhờ sự nỗ lực của toàn hệ thống chính trị và các phòng, ban, ngành, địa phương, công tác quản lý quỹ thu BHXH tự nguyện tại huyện đã đạt được nhiều kết quả tích cực Huyện đã hoàn thành chỉ tiêu do BHXH tỉnh Phú Thọ giao, đảm bảo nguồn quỹ cân đối giữa thu và chi.
Để nâng cao hiệu quả công tác thu và phát triển đối tượng, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm đảm bảo quyền lợi về bảo hiểm xã hội (BHXH) và bảo hiểm y tế (BHYT) cho người lao động, đồng thời ngăn chặn hành vi lạm dụng và trục lợi Mục tiêu là hoàn thành vượt mức chỉ tiêu kế hoạch năm 2020 Bên cạnh đó, cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, đặc biệt là cải cách quy trình và đẩy mạnh giao dịch BHXH điện tử trong việc tham gia BHXH, BHYT, cấp sổ BHXH và thẻ BHYT Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và điều hành các hoạt động nghiệp vụ cũng cần được tăng cường.
Khái quát thực trạng thu BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Đoan Hùng
2.1.1 Đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Đoan Hùng
2.1.1.1 Vị trí địa lý Đoan Hùng là một huyện đồi núi trung du, nằm tại ngã ba ranh giới giữa tỉnh Phú Thọ với hai tỉnh Yên Bái và Tuyên Quang Huyện Đoan Hùng có ranh giới phía Đông Nam giáp huyện Phù Ninh, phía Nam giáp huyện Thanh Ba, phía Tây Nam và phía Tây giáp huyện Hạ Hòa, đều là các huyện của tỉnh Phú Thọ Phía Tây Bắc, Đoan Hùng giáp huyện Yên Bình của tỉnh Yên Bái Phía Bắc và phía Đông, huyện Đoan Hùng giáp các huyện của tỉnh Tuyên Quang, kể từ Bắc sang Đông lần lượt là các huyện: Yên Sơn (phía Bắc) và Sơn Dương (phía Đông) Trên phần phía Đông Bắc huyện có đoạn cuối của sông Chảy (phần hạ du thủy điện Thác Bà), đổ nước vào sông Lô ngay tại đây Men theo phần lớn ranh giới với huyện Sơn Dương - Tuyên Quang, là dòng sông
Lô, một con sông lớn của hệ thống sông Hồng, nhưng ngã ba sông Chảy - sông Lô lại nằm sâu trong lòng huyện (UBND huyện Đoan Hùng, 2021)
Hình 2.1 Bản đồ hành chính huyện Đoan Hùng tỉnh Phú Thọ
Nguồn: UBND huyện Đoan Hùng (2021)
Huyện Đoan Hùng có 22 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm thị trấn Đoan Hùng là huyện lỵ và 21 xã, cụ thể là Bằng Doãn, Bằng Luân, Ca Đình, Chân Mộng, Chí Đám, Hợp Nhất, Hùng Long, Hùng Xuyên, Minh Lương, Minh Phú, Minh Tiến, và Ngọc.
Huyện Đoan Hùng, với tổng diện tích tự nhiên 302,4 km², bao gồm các xã như Quan, Phú Lâm, Phúc Lai, Sóc Đăng, Tây Cốc, Tiêu Sơn, Vân Đồn, Vân Du, Vụ Quang và Yên Kiện Huyện có hai tuyến Quốc lộ quan trọng: Quốc lộ 2 nối Hà Nội với Tuyên Quang và Hà Giang, cùng Quốc lộ 70 kết nối thị trấn Đoan Hùng với Yên Bái và Lào Cai (UBND huyện Đoan Hùng, 2021).
2.1.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội
Tình hình dân số và lao động
Huyện Đoan Hùng gồm 21 xã và 1 thị trấn, với 276 khu hành chính (thôn) Dân số toàn huyện đạt 110.500 người, bao gồm 14 dân tộc anh em sinh sống, trong đó dân tộc Kinh chiếm đa số, cùng với các dân tộc Cao Lan, Tày, Mường Tính đến năm 2020, huyện có 27.927 hộ gia đình, trong đó tỷ lệ hộ nghèo là 7,7%.
Trước năm 1945, huyện Đoan Hùng có dân số khoảng 40.000 người, chủ yếu là người Kinh, với mật độ dân số khoảng 500 người/km² Người dân Đoan Hùng từ lâu đã chủ yếu sống bằng nghề nông, nổi bật với phẩm chất cần cù và chịu khó Qua nhiều thế hệ, họ đã tạo ra nhiều giá trị văn hóa vật chất và tinh thần, góp phần xây dựng quê hương (Phòng thống kê huyện Đoan Hùng, 2021).
Lao động là yếu tố sản xuất chủ chốt trong mọi quy trình sản xuất, không thể thiếu sự quản lý và chỉ huy của con người, ngay cả khi máy móc ngày càng tự động hóa Trong lĩnh vực nông nghiệp, lao động vẫn đóng vai trò quan trọng và chiếm tỷ trọng lớn hơn so với các ngành khác Gần đây, dân số và lực lượng lao động đã tăng đáng kể, với tổng số nhân khẩu của huyện Đoan Hùng đạt 100.500 người vào năm 2020.
Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa, thể dục thể thao
Trong những năm qua, cơ sở vật chất ngành y tế tại huyện Đoan Hùng đã được đầu tư mạnh mẽ thông qua việc xây dựng mới, cải tạo và nâng cấp các cơ sở y tế từ nguồn vốn Trung ương, tỉnh và chương trình mục tiêu quốc gia Đến nay, các công trình này đã đi vào hoạt động, phục vụ hiệu quả cho công tác khám chữa bệnh của người dân Hiện tại, 20/28 xã trong huyện đã đạt chuẩn quốc gia về y tế, và 80% dân số tham gia bảo hiểm y tế, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cộng đồng.
Giáo dục trong huyện đang được chú trọng với việc đầu tư nâng cấp và xây mới hệ thống trường học, cùng với việc trang bị đầy đủ thiết bị phục vụ cho giảng dạy và học tập Hiện tại, toàn huyện có 28 trường Mầm non, đảm bảo đáp ứng nhu cầu học tập cho trẻ em.
Trong khu vực, có 28 trường Tiểu học, 26 trường THCS, 02 trường THPT, 01 trung tâm giáo dục thường xuyên và 01 trung tâm dạy nghề, trong đó 29 trường đạt chuẩn quốc gia, bao gồm 8 trường mầm non, 17 trường tiểu học và 4 trường THCS Chương trình kiên cố hóa trường học đã hoàn thành 460 phòng, lớp với tổng đầu tư lên đến hàng trăm tỷ đồng Hệ thống thư viện được trang bị đầy đủ, với 100% trường Tiểu học (28/28) và THCS (26/26) đạt tiêu chuẩn thư viện Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy đã được triển khai tích cực và sẽ tiếp tục được nâng cao trong thời gian tới.
Đến năm 2012, tất cả các trường đã kết nối internet, với một số trường trang bị phòng máy tính đáp ứng nhu cầu dạy và học Công tác đào tạo nguồn nhân lực đã có nhiều cải tiến tích cực, với chương trình và nội dung đào tạo được đổi mới, phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế.
Công tác hướng nghiệp dạy nghề tại các trường phổ thông được chú trọng, nhằm nâng cao đời sống văn hóa cộng đồng Huyện Đoan Hùng đã đẩy mạnh phong trào toàn dân đoàn kết, khuyến khích người dân tham gia xây dựng đời sống văn hóa, góp phần thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội địa phương Những di tích lịch sử văn hóa được trùng tu và phát triển các lễ hội truyền thống, đồng thời các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao quần chúng cũng được quan tâm và phát triển, tạo động lực nội sinh thúc đẩy xây dựng nông thôn mới.
Công tác truyền thanh, truyền hình tại huyện Đoan Hùng đã luôn gắn liền với nhiệm vụ chính trị của địa phương Trong những năm qua, từ cấp huyện đến xã, đã biên tập và phát sóng hơn 1.400 tin bài, tập trung vào các lĩnh vực kinh tế - xã hội và tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân trong khu vực.
Tình hình phát triển kinh tế
Cơ cấu kinh tế huyện Đoan Hùng bao gồm nông, lâm, nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, với mức thu nhập bình quân đầu người đạt 28 triệu đồng/năm Nền kinh tế huyện đang phát triển, góp phần cải thiện đời sống vật chất và văn hóa của người dân Tình hình chính trị ổn định và an ninh, quốc phòng được đảm bảo (Phòng thống kê huyện Đoan Hùng, 2020).
Trong bối cảnh phát triển kinh tế đất nước, huyện Đoan Hùng đã ghi nhận sự tiến bộ rõ rệt trong 10 năm qua, với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và ổn định Giá trị sản xuất của huyện đã tăng từ 1.721,51 tỷ đồng năm 2018 lên 1.911,70 tỷ đồng năm 2020, đạt tốc độ phát triển trung bình 5,38% trong giai đoạn này Cơ cấu kinh tế đang có sự chuyển dịch tích cực, với tỷ trọng giá trị thương mại dịch vụ tăng từ 31,98% năm 2018 lên 32,80% năm 2020, trong khi tỷ trọng nông, lâm, thuỷ sản giảm từ 35,33% xuống 32,89% Ngành công nghiệp cũng có sự thay đổi, tỷ trọng đóng góp trong tổng giá trị sản xuất tăng từ 32,69% năm 2018 lên 33,32% năm 2020.
Huyện Đoan Hùng đã tham gia vào quá trình phát triển kinh tế toàn quốc, với mức thu nhập của người dân ngày càng tăng Cụ thể, vào năm 2018, giá trị sản xuất bình quân trên lao động đạt 68 triệu đồng, cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong đời sống kinh tế của cư dân địa phương.
Nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện của Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng
2.2.1 Những nhân tố thuộc về trình độ phát triển kinh tế - xã hội
Lịch sử phát triển xã hội cho thấy rằng khi kinh tế - xã hội phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của con người được cải thiện, đồng thời nhu cầu về an toàn cũng trở nên quan trọng hơn Trình độ phát triển kinh tế - xã hội có ảnh hưởng lớn đến nhận thức và nhu cầu của con người Đây là yếu tố then chốt tác động đến các hoạt động của con người, đặc biệt trong công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Khi kinh tế - xã hội phát triển cao, hoạt động quản lý thuế sẽ thuận lợi nhờ vào khả năng tài chính của nhà nước, từ đó hỗ trợ các chính sách xã hội Tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và bền vững cải thiện thu nhập của người lao động, tạo động lực cho họ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện Đồng thời, nhận thức của người lao động cũng được nâng cao, không chỉ nhằm đảm bảo cuộc sống hàng ngày cho bản thân và gia đình mà còn thể hiện ý thức tham gia bảo hiểm xã hội để phòng ngừa rủi ro có thể làm giảm hoặc mất thu nhập.
Cơ cấu kinh tế huyện Đoan Hùng bao gồm nông - lâm - nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, với thu nhập bình quân đầu người đạt 28 triệu đồng/năm Nền kinh tế huyện đang phát triển, góp phần cải thiện đời sống vật chất và văn hóa của người dân Tình hình chính trị ổn định, an ninh và quốc phòng được đảm bảo (Phòng thống kê huyện Đoan Hùng, 2020).
Trong bối cảnh phát triển kinh tế của đất nước, đặc biệt trong 10 năm qua, huyện Đoan Hùng đã đạt được những tiến bộ đáng kể với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và ổn định.
Khi nền kinh tế - xã hội chưa phát triển, thu nhập của người lao động thấp và đời sống gặp nhiều khó khăn, việc cần thiết là có chính sách xã hội hỗ trợ Tuy nhiên, nguồn lực của nhà nước lại hạn chế, điều này đòi hỏi sự cần thiết của chính sách như bảo hiểm xã hội tự nguyện để đảm bảo an sinh xã hội Việc triển khai chính sách này sẽ đối mặt với nhiều thách thức, vì vậy cần có sự hỗ trợ hợp lý từ nhà nước và tăng cường tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân.
2.2.2 Các nhân tố thuộc về chế độ chính sách của Nhà nước
Quan điểm và đường lối của Đảng cùng với chính sách pháp luật của Nhà nước có ảnh hưởng trực tiếp đến quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) Việc xây dựng chính sách BHXH TN phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội và nguyện vọng của người lao động (NLĐ) sẽ thúc đẩy hoạt động quản lý thu BHXH TN Chính sách càng cụ thể, rõ ràng và hợp lý thì hiệu lực và khả năng thực hiện càng cao Do đó, chính sách của Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động kinh tế - xã hội.
Chính sách chi trả tiền lương hưu
Chính sách hỗ trợ tiền đóng cho người lao động và doanh nghiệp trên địa bàn huyện Đoan Hùng
Chính sách về loại hình đóng và hưởng chế độ BHXH TN
Chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) cần phải phù hợp với thực tiễn và hướng tới lợi ích của người lao động, được đảm bảo bởi Nhà nước để tạo niềm tin cho người lao động Các chế độ khuyến khích và hỗ trợ cần thiết phải đơn giản và thuận tiện trong tổ chức thực hiện Sự hoàn thiện của chính sách Nhà nước sẽ là công cụ hỗ trợ tích cực cho công tác quản lý thu BHXH TN, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và giúp chính sách thực sự đi vào đời sống.
2.2.3 Các nhân tố thuộc về ngành Bảo hiềm xã hội
Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng đóng vai trò chủ đạo trong việc triển khai và thực thi chính sách BHXH TN, ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quản lý thu BHXH TN Sự thành công này phụ thuộc vào các văn bản chỉ đạo, tổ chức bộ máy, và cơ sở vật chất phục vụ cho công tác quản lý Nếu lãnh đạo nhận thức đúng tầm quan trọng của chính sách, họ sẽ có những chỉ đạo sát sao, từ việc đề ra mục tiêu đến xây dựng phương án thực hiện Hoạt động tuyên truyền và phổ biến chính sách cũng cần được chú trọng để mở rộng đối tượng tham gia BHXH TN Ngoài ra, năng lực và trình độ của đội ngũ nhân sự cùng với cơ sở vật chất kỹ thuật là những yếu tố then chốt quyết định sự thành công trong quản lý thu BHXH TN tại địa phương.
Nhận thức, ý thức, tâm lý và thói quen của người lao động tại huyện là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc thực hiện quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) Sự hiểu biết và thái độ tích cực của người lao động đối với chính sách BHXH sẽ góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác thu và quản lý.
Tâm lý "trẻ cậy cha, già cậy con" trong truyền thống Á Đông và thói quen tự lo bảo hiểm xã hội (BHXH) thông qua tiết kiệm hoặc tài sản đang cản trở việc triển khai và phát triển chính sách BHXH tự nguyện Để nâng cao nhận thức và thay đổi tư duy của người lao động về chính sách này, cần chú trọng đến việc đảm bảo quyền lợi chính đáng cho họ, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý thu BHXH tự nguyện.
Trình độ học vấn của người lao động (NLĐ) ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) Địa phương có trình độ dân trí cao và phát triển văn hóa xã hội sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các chính sách xã hội thâm nhập vào đời sống người dân hơn so với nơi có trình độ dân trí thấp NLĐ có trình độ học vấn cao có khả năng tiếp nhận và phân tích thông tin tốt hơn, từ đó xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định tham gia BHXH TN Họ thường có nhận thức tốt hơn, thu nhập cao hơn, và dễ dàng hơn trong việc quyết định tham gia BHXH TN.
Thu nhập của người lao động đóng vai trò quyết định trong việc quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện Khi người lao động có thu nhập cao và ổn định, họ sẽ sẵn sàng tham gia đóng bảo hiểm xã hội, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của hệ thống an sinh xã hội.
Người có thu nhập thấp và bấp bênh, đối tượng chính của chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN), thường gặp khó khăn trong việc quyết định tham gia Để quản lý thu BHXH TN hiệu quả, cần có sự hỗ trợ phù hợp dành cho nhóm đối tượng này Họ thường có nhận thức và trình độ hạn chế, do đó, công tác quản lý thu cần áp dụng phương pháp giúp họ dễ dàng tiếp cận và tham gia BHXH TN.
Nhận thức về các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý thu BHXH TN là rất quan trọng, giúp đánh giá tác động tích cực và tiêu cực của chúng Từ đó, có thể đề xuất các phương pháp thực hiện hiệu quả và đúng đắn hơn trong quản lý thu BHXH TN.
Phân tích thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện của Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng
2.3.1 Thực trạng bộ máy quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện của Bảo hiểm xã hội Huyện
Theo quyết định 800/CQĐ-BHXH của BHXH Việt Nam, cơ cấu tổ chức quản lý thu hiện nay được thành lập với tổ nghiệp vụ BHXH huyện đã phân cấp để thành lập tổ quản lý thu tại đơn vị, bao gồm 01 tổ trưởng và 03 thành viên, dưới sự quản lý trực tiếp của phó giám đốc phụ trách thu Quy trình tổ chức quản lý thu được thể hiện qua sơ đồ hình 2.3.
Hình 2.3 Bộ máy quản lý thu bảo hiểm xã hội cấp Huyện
Nguồn: BHXH huyện Đoan Hùng (2021)
Tổ thu có trách nhiệm xây dựng dự toán thu và kế hoạch phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, cũng như kế hoạch thu nợ đối với các tổ chức, cá nhân nợ bảo hiểm Sau khi được Giám đốc Bảo hiểm xã hội Huyện phê duyệt, tổ chức thực hiện kế hoạch thu theo quy định pháp luật Đồng thời, tổ thu cũng kiểm tra, đối chiếu danh sách các đối tượng tham gia và tổng hợp báo cáo sổ thu bảo hiểm Ngoài ra, tổ thu cần cung cấp thông tin kịp thời về việc đóng bảo hiểm khi có yêu cầu từ các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền và hoàn thiện hồ sơ khởi kiện đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật.
Các đơn vị tham gia BHXH TN
Phó Giám đốc phụ trách thu
Cán bộ thu bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế thuộc thẩm quyền của Giám đốc Bảo hiểm xã hội Huyện, thực hiện các nhiệm vụ được giao Ban giám đốc BHXH huyện Đoan Hùng đã phân công nhiệm vụ cho các tổ, bộ phận chuyên môn phù hợp với tình hình thực tế và quy định của Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Thọ, nhằm phát huy sức mạnh của từng thành viên để hoàn thành kế hoạch Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại như việc bố trí ở một số khâu chưa hợp lý và chưa đáp ứng được nhiệm vụ được giao.
2.3.2 Thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện của Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng
2.3.2.1 Quản lý đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Hiện nay, Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Thọ đã giao cho cơ quan BHXH huyện Đoan Hùng thực hiện và chịu trách nhiệm chính trong công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Theo báo cáo của BHXH huyện Đoan Hùng, số lao động tham gia BHXH TN ngày càng tăng, từ 457 người vào năm 2018 lên hơn 2.415 người vào năm 2020 Sự gia tăng này nhờ vào công tác thông tin và tuyên truyền được tăng cường, giúp người lao động hiểu rõ hơn về chính sách BHXH TN.
Giai đoạn từ 2018 - 2020 số đối tượng đóng BHXH TN ngày càng tăng cao Đặc biệt, Phó Giám đốc phụ trách BHXH huyện Đoan Hùng Nguyễn Thị Bình cho biết:
Đoan Hùng đã triển khai Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành T.Ư Đảng về cải cách chính sách BHXH, huy động toàn bộ hệ thống chính trị và các tổ chức như hội phụ nữ, bưu điện, đoàn thanh niên để tuyên truyền về giá trị của bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXHTN) Nhờ đó, người dân đã hiểu rõ hơn và tích cực tham gia, giúp nhiều người già yếu nhận lương hưu hàng tháng, giảm bớt gánh nặng cho gia đình Trong tháng 5/2020, huyện đã có gần 130 người mua BHXHTN, tuy nhiên, tỷ lệ người đóng BHXH TN vẫn còn thấp so với tổng số lao động cần tham gia.
Bảng 2.3 Số lượng và cơ cấu tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện huyện Đoan
1 Dân trong độ tuổi lao động toàn huyện 49.635 100 51.165 100 52.647 100 1.530 1.482
Nguồn: BHXH huyện Đoan Hùng (2021)
Tính đến tháng 12 năm 2020, tổng số người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) trên toàn huyện là 11.062 người, chiếm 21,01% trong độ tuổi lao động Trong đó, số người tham gia BHXH tự nguyện (BHXH TN) chỉ có 2.415 người, tương đương 4,59% Đáng chú ý, còn 41.585 người chưa tham gia BHXH, chiếm 78,99%, chủ yếu là nông dân và lao động có thu nhập thấp không ổn định Mặc dù vậy, số lượng người tham gia BHXH TN đã tăng qua các năm, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 Cụ thể, năm 2019 tăng 569 người (46,89% so với 2018) và năm 2020 tăng 1.389 người (235,38% so với 2019) Điều này cho thấy nhận thức của người dân về BHXH tự nguyện đang dần được nâng cao, nhờ vào công tác tuyên truyền hiệu quả từ các cấp, đặc biệt là từ cán bộ BHXH huyện.
Nguyên nhân chính khiến người dân huyện Đoan Hùng không tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện là do thu nhập thấp, quyền lợi hạn chế và thiếu thông tin đầy đủ về chính sách BHXH TN.
Hình 2.4 Số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn huyện Đoan Hùng giai đoạn 2018-2020
Nguồn: BHXH huyện Đoan Hùng (2021)
Theo Đồ thị hình 2.4, số người tham gia BHXHTN còn hạn chế, chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng số người trong độ tuổi lao động toàn Huyện Dựa vào tần suất thu nhập hàng tháng và điều kiện công việc, mỗi người lựa chọn phương thức đóng BHXHTN khác nhau Theo quy định, có 5 hình thức đóng BHXHTN tự nguyện: hàng tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng 1 lần và đóng 1 lần cho nhiều năm (không quá 5 năm), giúp cá nhân dễ dàng lựa chọn phương thức phù hợp.
Những người có thu nhập ổn định hàng tháng nên lựa chọn đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện hàng tháng để duy trì quỹ bảo hiểm của mình Trong khi đó, những người kinh doanh bận rộn có thể chọn hình thức đóng bảo hiểm theo 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng để không ảnh hưởng đến công việc của họ.
Bảng 2.4 Sự tham gia BHXH TN theo phương thức đóng giai đoạn 2018 – 2020
Chỉ tiêu Năm 2018 (số người) Năm 2019
(số người) Năm 2020 (số người)
5 Đóng 1 lần cho nhiều năm sau (không quá 5 năm) 0 0 70
Nguồn: BHXH huyện Đoan Hùng (2021)
SỐ LƯỢNG SỐ LƯỢNG SỐ LƯỢNG
1 Dân trong độ tuổi lao động toàn huyện - Tham gia BHXH TN
Vào năm 2020, chỉ có 0,46% người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (tương đương 11 người) đóng phí hàng tháng, cho thấy thu nhập không ổn định của người lao động trong cộng đồng Sự hạn chế trong nhu cầu đóng góp hàng tháng phản ánh tình hình tài chính khó khăn của nhiều cá nhân.
Phương thức đóng 3 tháng và 6 tháng một lần có số người tham gia chiếm tỉ lệ cao hơn Đóng 3 tháng một lần năm 2020 chiếm 15,28% số người tham gia BHXH
Vào năm 2020, tỷ lệ người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) đóng 6 tháng một lần đạt 27,49%, cho thấy người lao động có khả năng quản lý và cân đối nguồn thu nhập của mình một cách hiệu quả hơn trong khoảng thời gian 3 tháng và 6 tháng so với việc đóng hàng tháng.
Trong năm 2020, phương thức đóng BHXH tự nguyện 12 tháng 1 lần chiếm ưu thế với 53,87% số người tham gia, cho thấy nhiều lao động có thu nhập không ổn định và thường xuyên bận rộn Họ chọn hình thức này để tránh quên nộp tiền vào quỹ BHXH Ngược lại, phương thức đóng 1 lần cho nhiều năm nhưng không quá 5 năm chỉ thu hút 70 người tham gia, chiếm 2,89%, do thu nhập không đều và số tiền tích cóp hạn chế Thu nhập là yếu tố quyết định chính để lao động có thể tham gia BHXH tự nguyện, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đóng góp cho quỹ Nếu thu nhập cao, người dân sẽ dành một phần cho cuộc sống và tái sản xuất, sau đó mới tính đến quỹ dự phòng tương lai, cho thấy mức độ tham gia BHXH tự nguyện phụ thuộc vào khả năng tài chính của từng cá nhân.
Thu nhập cao dẫn đến việc nhiều người quyết định tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) Điều kiện tham gia BHXH TN của người lao động khu vực phi chính thức bao gồm việc làm và thu nhập, nhưng yếu tố quan trọng hơn là khả năng tiết kiệm và tích lũy Tiền tiết kiệm thường được sử dụng cho việc mua sắm tài sản, xây dựng nhà cửa, và đáp ứng các nhu cầu chi tiêu khác như ma chay, cưới xin, và các khoản đóng góp xã hội Do đó, nếu số tiền còn lại để đóng góp cho BHXH TN và các loại hình bảo hiểm khác không nhiều, khả năng tham gia của họ sẽ gặp khó khăn Điều này cho thấy thu nhập có ảnh hưởng lớn đến nhu cầu tham gia BHXH TN của người dân.
2.3.2.2 Quản lý tiền thu (quỹ) bảo hiểm xã hội tự nguyện
Sự gia tăng số thu bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) trong những năm gần đây chủ yếu nhờ vào sự gia tăng số người tham gia Cụ thể, năm 2018, số thu đạt 2.200 triệu đồng, nhưng đến năm 2020, con số này đã tăng lên 9.000 triệu đồng, vượt chỉ tiêu 128,88% so với kế hoạch Sự bứt phá này vào năm 2020 được ghi nhận là kết quả tích cực từ công tác tuyên truyền và vận động người dân tham gia của ban lãnh đạo Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng.
Bảng 2.5 Số tiền thu Bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn huyện Đoan Hùng
Kế hoạch BHXH Tỉnh giao (tỷ đồng)
Số tiền thu BHXH TN (triệu đồng)
Tỷ lệ % hoàn thành kế hoạch (%)
Nguồn: BHXH huyện Đoan Hùng (2021)
Đánh giá thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện của Bảo hiểm xã hội huyện Đoan Hùng
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là chính sách bổ sung cho bảo hiểm xã hội bắt buộc, nhằm đảm bảo công bằng cho người lao động Chính sách này ra đời để đáp ứng nhu cầu tham gia bảo hiểm xã hội của người dân, góp phần thực hiện hiệu quả chính sách bảo hiểm xã hội.
TN sẽ góp phần đảm bảo đời sống cho NLÐ, từ đó đảm bảo an sinh xã hội Ra đời từ
Từ năm 2008, chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) đã được triển khai rộng rãi tại Huyện, tuy nhiên, công tác quản lý thu BHXH TN gặp nhiều thách thức Đặc biệt trong giai đoạn 2018 - 2020, quản lý thu BHXH TN tại thành phố Hà Nội đã đạt được những kết quả và thành công nhất định.
Thứ nhất, công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH TN và công tác quản lý tiền thu BHXH TN:
Trong những năm gần đây, bộ máy quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) tại huyện Đoan Hùng đã nhận thức sâu sắc về vai trò quan trọng của việc triển khai và phát triển chính sách BHXH.
Hệ thống chính trị và các ban ngành đoàn thể, với vai trò chủ lực của Cơ quan BHXH Huyện, đã triển khai nhiều biện pháp nhằm phát triển số lượng người tham gia bảo hiểm xã hội.
TN và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm để phấn đấu góp phần đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn
BHXH Huyện đã hợp tác với các phòng, ban, ngành để tư vấn cho UBND Huyện ban hành các kế hoạch thực hiện chính sách BHXH TN hiệu quả Điều này tạo ra hành lang pháp lý vững chắc, giúp các cấp ủy, chính quyền và NLĐ chú trọng phối hợp với cơ quan BHXH Huyện trong việc thực thi chính sách BHXH TN.
BHXH Huyện đã triển khai Nghị quyết số 21-NQ TW của Bộ Chính trị nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế giai đoạn 2012-2020 tại huyện Đoan Hùng Sự chỉ đạo và phối hợp từ các cấp ủy Đảng, chính quyền đã tạo ra sự quan tâm sâu rộng trong nhân dân Chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện đã thực sự đi vào cuộc sống và ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội.
Nhờ vào công tác tuyên truyền hiệu quả, nhận thức của người dân về chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN) đã được nâng cao đáng kể Việc sử dụng loa phát thanh kết hợp với sự hỗ trợ từ UBND Thị trấn, Trung tâm văn hóa Huyện và các đoàn thể đã giúp thông tin về chế độ chính sách BHXH TN được lan tỏa rộng rãi và kịp thời Mặc dù mức độ bao phủ BHXH vẫn còn nhiều thách thức, nhưng nỗ lực tuyên truyền đang góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiểu biết và tham gia của người dân.
TN còn thập nhưng thời gian qua công tác tổ chức thực hiện chính sách BHXH TN cũng đã đạt được những thành công nhất định
Quản lý mức thu BHXH tự nguyện cần có cơ chế chính sách phù hợp trong bối cảnh kinh tế khó khăn của người dân Sự năng động của cán bộ thu là rất quan trọng, họ cần khảo sát và nắm bắt tình hình mức lương cơ sở của người lao động Từ đó, cần có những tham mưu điều chỉnh mức đóng BHXH tự nguyện sao cho phù hợp với khả năng của người lao động và quy định của nhà nước.
Mạng lưới đại lý thu BHXH TN đã được thiết lập rộng rãi tại tất cả các xã, phường, thị trấn, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động (NLĐ) tham gia và tìm hiểu về chính sách BHXH TN Trước đây, NLĐ phải đến BHXH huyện để thực hiện các thủ tục, nhưng giờ đây họ có thể đến bất kỳ đại lý nào gần nơi ở hoặc làm việc để được hỗ trợ Nhờ vào hệ thống đại lý thu này, kết quả thu BHXH tại huyện Đoan Hùng đã tăng đều qua các năm, góp phần kết nối NLĐ với chính sách BHXH TN một cách hiệu quả.
Công tác thanh kiểm tra và xử lý vi phạm trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện Đoan Hùng ngày càng được chú trọng, được xem là yếu tố quyết định đến hiệu quả quản lý thu Qua các cuộc thanh kiểm tra, cơ quan bảo hiểm xã hội đã tiếp cận sát sao từng đối tượng người lao động và đơn vị sử dụng lao động, từ đó nắm bắt tâm tư nguyện vọng và xây dựng các chính sách, quy chế phù hợp Đồng thời, việc phát hiện và xử lý nghiêm các sai phạm không chỉ giúp giảm thâm hụt quỹ bảo hiểm xã hội mà còn đảm bảo thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Thứ tư, một kết quả ngoài mong đợi, công tác nâng cao chất lượng dịch vụ BHXH TN
BHXH Huyện không chỉ tập trung vào nhiệm vụ chuyên môn mà còn chú trọng rèn luyện phẩm chất đạo đức cho đội ngũ công chức, viên chức và nhân viên Mỗi cá nhân đều đóng vai trò là tuyên truyền viên về chính sách BHXH TN, làm việc hăng hái, nhiệt tình và tận tâm phục vụ nhân dân, góp phần vào sự phát triển chung của sự nghiệp BHXH cũng như chính sách BHXH TN.
Bộ máy quản lý thu BHXH TN tại huyện Đoan Hùng, đặc biệt là cơ quan BHXH Huyện, luôn chú trọng cải cách hành chính nhằm đơn giản hóa các thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người tham gia và thụ hưởng chính sách Việc thực hiện hiệu quả chế độ một cửa đã giúp nâng cao sự tin tưởng của NLĐ đối với chính sách BHXH TN, đồng thời khuyến khích họ tham gia vào hệ thống này.
BHXH Huyện đã chủ động ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thu BHXH TN, bao gồm đào tạo cán bộ và trang bị thiết bị hiện đại để sử dụng phần mềm quản lý thu và cấp số BHXH Hiện tại, dữ liệu giữa BHXH Huyện và các đại lý thu đã được kết nối, cho phép thực hiện giao dịch qua cổng thông tin điện tử của ngành Sự ứng dụng này đã nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác quản lý thu.
2.4.2 Tồn tại và nguyên nhân
Trong thời gian qua, công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện Đoan Hùng đã đạt được nhiều kết quả tích cực, song vẫn còn không ít hạn chế cần khắc phục.
- Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH TN đến các đối tượng người dân chưa đạt hiệu quả cao nhất
Nhiều người lao động hiện nay vẫn chưa hiểu rõ về chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH TN), dẫn đến việc nhầm lẫn với bảo hiểm hưu trí của các công ty bảo hiểm thương mại Điều này góp phần làm giảm số lượng người tham gia BHXH TN Để nâng cao nhận thức về quyền lợi và thủ tục tham gia, công tác tuyên truyền về BHXH TN cần được thực hiện thường xuyên và liên tục, với nội dung và phương pháp phù hợp cho từng nhóm lao động Trong khi các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ có chiến dịch truyền thông hiệu quả, thì việc tuyên truyền BHXH TN tại huyện Đoan Hùng vẫn còn hình thức, thiếu hấp dẫn và chưa đủ sức thu hút người dân Nhiều lao động vẫn chưa biết đến chính sách này, cách thức tham gia, mức đóng và quyền lợi Mặc dù hệ thống đài phát thanh đã cung cấp thông tin về BHXH TN, nhưng nội dung chủ yếu mang tính cổ động, chưa thực sự sâu sắc và hiệu quả do phát vào giờ làm việc của người lao động tự do.
- Đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý thu BHXH TN còn thiếu và chưa chuyên nghiệp
