TRẦN THỊ THANH TUYỀN Mã số SV : 4054335 Lớp: KTNN 1 K31 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH    LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA MÔ HÌNH NUÔI TÔM BÁN THÂM CANH Ở TỈNH BẠC LIÊU VÀ TRÀ VINH NĂM 2008 Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: BÙI VĂN TRỊNH Tháng 05/2009 Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm… tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008 GVHD: TS. Bùi Văn Trịnh SVTH: Trần Thị Thanh Tuyền i LỜI CẢM TẠ Bằng những kiến thức có được trong quá trình rèn luyện trong 04 năm theo học tại Khoa Kinh tế và Quản Trị Kinh Doanh, Trường Đại Học Cần Thơ. Đồng thời được sự quan tâm của Ban Chủ Nhiệm Khoa, Ban Giám Hiệu Trường, quý thầy cô, đặc biệt là thầy cô Khoa Kinh Tế và Quản Trị Kinh Doanh cùng với sự giúp đỡ của các bạn tập thể lớp Kinh tế Nông nghiệp khóa 31, đến nay đề tài “So sánh hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm bán thâm canh ở tỉnh Trà Vinh và Bạc Liêu năm 2008” đã được hoàn thành. Em xin chân thành cảm ơn quý thầy cô Khoa Kinh Tế và Quản Trị Kinh Doanh đã truyền đạt cho em những kiến thức quý báu trong suốt thời gian theo học tại trường đặc biệt là Thầy Bùi Văn Trịnh - người đã tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ em rất nhiều trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Em xin gửi lời cảm ơn đến Chính quyền địa phương hai tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh đã cung cấp những số liệu, thông tin cần thiết và tạo điều kiện thuận lợi cho em trong thời gian thu thập thông tin tại địa phương. Tuy nhiên do trình độ hiểu biết và kiến thức còn hạn chế cho nên đề tài không tránh khỏi những sai sót rất mong được sự đóng góp nhiệt tình của quý Thầy Cô và các bạn để đề tài nghiên cứu được hoàn chỉnh hơn. Xin chân thành cảm ơn! Cần Thơ, ngày 03 tháng 05 năm 2009 Sinh viên thực hiện Trần Thị Thanh Tuyền Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm… tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008 GVHD: TS. Bùi Văn Trịnh SVTH: Trần Thị Thanh Tuyền ii LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng đề tài này do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày 03 tháng 05 năm 2009 Sinh viên thực hiện Trần Thị Thanh Tuyền Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm… tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008 GVHD: TS. Bùi Văn Trịnh SVTH: Trần Thị Thanh Tuyền iii NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP Luận văn này được thu thập thông tin từ ngày 12/01/2009 đến ngày 16/01/2009 tại Trà Vinh và từ ngày 12/03/2009 đến ngày 15/03/2009 tại Bạc Liêu. Luận văn được hoàn thành tại Khoa Kinh Tế - QTKD trường Đại học Cần Thơ. Ngày 03 tháng 05 năm 2009 Trư ởng khoa Kinh tế - QTKD TS. Mai Văn Nam Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm… tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008 GVHD: TS. Bùi Văn Trịnh SVTH: Trần Thị Thanh Tuyền iv BẢNG NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Họ và tên người hướng dẫn: Bùi Văn Trịnh Học vị: Tiến sĩ Chuyên ngành: Kinh tế và tài chính lao động Cơ quan công tác: Khoa Kinh tế - QTKD, trường Đại học Cần Thơ Tên học viên: Trần Thị Thanh Tuyền Mã số sinh viên: 4054335 Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp Tên đề tài: So sánh hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm bán thâm canh ở tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008. NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp với chuyên ngành đào tạo:………………………………………. 2. Về hình thức:…………………………………………………………………… 3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài:……………………. … …………………………………………………………………………………… 4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn:………………………… …………………………………………………………………………………… 5. Nội dung và các kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu ):……………… …………………………………………………………………………………… 6. Các nhận xét khác:………………………………………………………… 7. Kết luận (cần ghi rõ mức độ đồng ý hay không đồng ý nội dung đề tài và các yêu cầu chỉnh sửa,…):…………………………………………………… Cần Thơ, ngày………. tháng……… năm 2009 NGƯỜI NHẬN XÉT Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm… tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008 GVHD: TS. Bùi Văn Trịnh SVTH: Trần Thị Thanh Tuyền v MỤC LỤC Chương 1 1 GIỚI THIỆU 1 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 3 1.3 CÁC GIẢ THUYẾT CẦN KIỂM ĐỊNH VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU 3 1.4 PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 4 1.5 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 5 Chương 2 8 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 8 2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN 8 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 14 Chương 3 19 TỔNG QUAN VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU 19 3.1 ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH CỦA ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG 19 3.2 ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH CỦA TỈNH BẠC LIÊU 25 3.3 ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH CỦA TỈNH TRÀ VINH 29 3.4 TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN NUÔI TÔM Ở VÙNG NGHIÊN CỨU 34 Chương 4 44 ĐÁNH GIÁ VÀ SO SÁNH HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA MÔ HÌNH NUÔI TÔM BÁN THÂM CANH GIỮA HAI TỈNH BẠC LIÊU VÀ TRÀ VINH 44 4.1 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG SẢN XUẤT TÔM SÚ Ở ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU 44 4.2 THỰC TRẠNG SẢN XUẤT TÔM SÚ CỦA CÁC HỘ ĐIỀU TRA 53 Chương 5 72 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA MÔ HÌNH NUÔI TÔM BÁN THÂM CANH Ở TỈNH TRÀ VINH VÀ BẠC LIÊU 72 5.1 THUẬN LỢI 72 5.2 TỒN TẠI VÀ NGUYÊN NHÂN 74 5.3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ MÔ HÌNH NUÔI TÔM SÚ BÁN THÂM CANH 79 Chương 6 84 Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm… tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008 GVHD: TS. Bùi Văn Trịnh SVTH: Trần Thị Thanh Tuyền vi KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 84 6.1 KẾT LUẬN 84 6.2 KIẾN NGHỊ 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO 88 PHỤ LỤC 89 PHỤ LỤC 1: SỐ LIỆU THỐNG KÊ VỀ TÌNH HÌNH NUÔI TÔM BÁN THÂM CANH Ở TRÀ VINH 89 PHỤ LỤC 2: SỐ LIỆU THỐNG KÊ VỀ TÌNH HÌNH NUÔI TÔM BÁN THÂM CANH Ở BẠC LIÊU 91 PHỤ LỤC 3: KIỂM ĐỊNH SỰ KHÁC BIỆT VỀ TỔNG THU NHẬP CỦA MÔ HÌNH NUÔI TÔM BÁN THÂM CANH GIỮA TỈNH BẠC LIÊU VÀ TỈNH TRÀ VINH 93 PHỤ LUC 4: KIỂM ĐỊNH SỰ KHÁC BIỆT VỀ TỔNG CHI PHÍ CỦA MÔ HÌNH NUÔI TÔM BÁN THÂM CANH GIỮA TỈNH BẠC LIÊU VÀ TỈNH TRÀ VINH 945 PHỤ LỤC 5: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NĂNG SUẤT TÔM BÁN THÂM CANH Ở BẠC LIÊU VÀ TRÀ VINH 956 PHỤ LỤC 6: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THU NHẬP CỦA NÔNG DÂN NUÔI TÔM BÁN THÂM CANH Ở BẠC LIÊU VÀ TRÀ VINH 978 PHỤ LỤC 7: CÁC NHÓM HỘ NUÔI TÔM SÚ THEO QUY MÔ DIỆN TÍCH TẠI BẠC LIÊU 100 PHỤ LỤC 8: CÁC NHÓM HỘ NUÔI TÔM SÚ THEO QUY MÔ DIỆN TÍCH TẠI TRÀ VINH 100 Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm… tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008 GVHD: TS. Bùi Văn Trịnh SVTH: Trần Thị Thanh Tuyền vii DANH SÁCH BẢNG Bảng 3.1: Sản lượng NTTS và nuôi tôm của ĐBSCL qua các năm (2005 - 2007) ……………………… …………………………………………….37 Bảng 3.2: Diện tích NTTS và tôm của các huyện thị ở Bạc Liêu qua các năm (2006 - 2008)…….……… …………………………………………39 Bảng 3.3: Diện tích, sản lượng theo từng mô hình nuôi tôm của tỉnh Bạc Liêu qua các năm (2006 - 2008) ………………………… …………… 40 Bảng 3.4: Tình hình sản xuất tôm ở Trà Vinh qua các năm (2006 - 2008) ………………………………………………… ……………………… 41 Bảng 3.5: Kết quả sản xuất tôm theo từng huyện ở Trà Vinh năm 2008 42 Bảng 4.1: Diện tích và sản lượng nuôi tôm biển ở ĐBSCL năm 2006 …44 Bảng 4.2: Diện tích nuôi tôm sú của các tỉnh ĐBSCL từ năm 2000 - 2006 …………………………………………………………………… …… 45 Bảng 4.3: Kết quả sản xuất tôm sú theo từng mô hình ở Bạc Liêu năm 2008 ……………………………………………………………… ……. 49 Bảng 4.4: Diện tích, sản lượng, năng suất tôm sú ở các huyện, thị của tỉnh Bạc Liêu năm 2008 …………………………………………… ……… 50 Bảng 4.5: Tình hình nuôi tôm sú tại địa bàn nghiên cứu ở Trà Vinh năm 2008 ……………………………………………………… ……………. 51 Bảng 4.6: Kết quả sản xuất tôm sú theo từng mô hình ở Trà Vinh năm 2008 ……………………………………………………… ……………. 52 Bảng 4.7: Tình hình cơ bản của các hộ điều tra …… ………………… 53 Bảng 4.8: Thực trạng sản xuất tôm của các hộ điều tra ……… …… 54 Bảng 4.9: Hiệu quả sản xuất tôm sú ở Bạc Liêu ………………… ……. 55 Bảng 4.10: Hiệu quả sản xuất tôm sú ở Trà Vinh ……………… …… 56 Bảng 4.11: So sánh kết quả, hiệu quả sản xuất tôm sú của Bạc Liêu và Trà Vinh …………………………………………………………… … 57 Bảng 4.12: Kết quả, hiệu quả theo quy mô diện tích tại Bạc Liêu … … 58 Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm… tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008 GVHD: TS. Bùi Văn Trịnh SVTH: Trần Thị Thanh Tuyền viii Bảng 4.13: Kết quả, hiệu quả theo quy mô diện tích tại Trà Vinh … … 60 Bảng 4.14: Kết quả kiểm định Mann Whitney về thu nhập của mô hình BTC ở Bạc Liêu và Trà Vinh ……………………………………… … 61 Bảng 4.15: Kết quả kiểm định Mann Whitney về chi phí của mô hình BTC ở Bạc Liêu và Trà Vinh …………………………………………… … 62 Bảng 4.16: Chênh lệch mức độ đầu tư một số yếu tố đầu vào chủ yếu tại Bạc Liêu ………………………………………………………… …… 64 Bảng 4.17: Sự thay đổi năng suất theo từng mức độ đầu tư tại Bạc Liêu 65 Bảng 4.18: Chênh lệch mức độ đầu tư một số yếu tố đầu vào chủ yếu tại Trà Vinh …………………………………………………………… … 66 Bảng 4.19: Sự thay đổi năng suất theo từng mức độ đầu tư tại Trà Vinh 67 Bảng 4.20: Kết quả ước lượng hệ số của hàm giới hạn sản xuất…… …. 68 Bảng 4.21: Kết quả ước lượng các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế ………………………………………………………………… …….… 71 Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm… tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh năm 2008 GVHD: TS. Bùi Văn Trịnh SVTH: Trần Thị Thanh Tuyền ix DANH SÁCH HÌNH Hình 3.1: Bản đồ địa giới hành chính Đồng Bằng Sông Cửu Long … … 22 Hình 3.2: Bản đồ địa giới hành chính tỉnh Bạc Liêu ……… ……… 26 Hình 3.3: Bản đồ địa giới hành chính tỉnh Trà Vinh ……… ………… 30 Hình 3.4: Diện tích (ha) sản lượng (tấn) nuôi trồng thủy sản của Việt Nam giai đoạn 2000 - 2005 (Bộ Thủy Sản, 2000 - 2005) ……… …………… 35 Hình 3.5: Diện tích (000 ha) và sản lượng (000 tấn) nuôi trồng thủy sản của ĐBSCL giai đoạn 2000 - 2005 (Thống kê hàng năm của các tỉnh thuộc ĐBSCL) …………………………………………………………… … 35 Hình 3.6: Sơ đồ tỉ lệ diện tích nuôi tôm sú ở các huyện của tỉnh Trà Vinh ……………………………………………………… ………………… 42 . tích hiệu quả nuôi tôm theo mô hình bán thâm canh ở tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh. (2) So sánh hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm bán thâm canh ở tỉnh Bạc Liêu. hưởng đến hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi bán thâm canh ở tỉnh Bạc Liêu và Trà Vinh. Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi tôm tỉnh Bạc Liêu và Trà