TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU RỦI RO 5
VÀ RỦI RO TÀI CHÍNH
1 1 Các nghiên cứu về rủi ro, rủi ro tài chính
Nghiên cứu về rủi ro và rủi ro tài chính đã được thực hiện từ những năm cuối thế kỷ 20, với nhiều hướng tiếp cận khác nhau:
Năm 1998, Peter Moles từ Đại học Edinburgh đã phát hành cuốn sách "Financial Risk Management - Source of Financial Risk and Risk Assessment", tổng hợp những vấn đề cơ bản về rủi ro tài chính như khái niệm, nguyên nhân và quản trị rủi ro tại doanh nghiệp Cuốn sách được chia thành 3 chương và 11 chủ đề nghiên cứu, bao gồm cả tình huống thực tiễn và câu hỏi ôn tập, phục vụ cho giảng dạy tại Đại học Edinburgh Từ năm 1998 đến 2016, tài liệu này đã được cập nhật và tái bản nhiều lần, phản ánh sự phát triển trong lĩnh vực quản trị rủi ro tài chính.
Vào năm 2006, Anastasios Gentzoglanis từ Đại học Sherbrooke, Canada, đã thực hiện một tài liệu tham khảo mang tên “Quản trị rủi ro và chiến lược kinh doanh trong ngành công nghiệp viễn thông.” Tài liệu này đã chỉ ra những mối nguy cơ mà ngành viễn thông sẽ phải đối mặt.
RR về tính thanh khoản
RR có tính đặc thù
Sơ đồ 1 1: Các yếu tố rủi ro của doanh nghiệp viễn thông
Dựa trên nghiên cứu tại công ty viễn thông Telus Canada, tác giả đã chỉ ra những rủi ro mà ngành công nghiệp viễn thông Canada phải đối mặt, bao gồm rủi ro kinh doanh và tài chính Các yếu tố rủi ro kinh doanh bao gồm sự cạnh tranh từ đối thủ, công nghệ, chính sách quản lý, nguồn nhân lực, tái cấu trúc, sáp nhập, quy trình cung cấp dịch vụ, tài trợ, huy động vốn, thuế, và môi trường kinh doanh, xã hội, tự nhiên Đối với rủi ro tài chính, tác giả tổng hợp thành ba yếu tố chính: rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá và rủi ro tín dụng.
Rủi ro tài chính đã được chú trọng nghiên cứu từ sớm trên thế giới, với nhà xuất bản Wiley đã tạo ra chuyên mục Wiley Finance để tập trung vào lĩnh vực này Trong số các ấn phẩm nổi bật của họ, có nhiều tài liệu quan trọng liên quan đến rủi ro tài chính.
The "Financial Risk Manager" by Philippe Jorion from the University of California is a highly regarded publication that has been reprinted multiple times, receiving positive feedback from readers This influential work is structured into seven main sections, providing comprehensive insights into financial risk management.
Phân tích định lượng là một công cụ quan trọng trong thị trường vốn, giúp đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị tài sản Quản trị rủi ro thị trường đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ danh mục đầu tư khỏi những biến động không lường trước Đồng thời, quản trị rủi ro đầu tư đảm bảo rằng các quyết định đầu tư được thực hiện dựa trên thông tin và phân tích chính xác Quản trị rủi ro tín dụng là cần thiết để giảm thiểu tổn thất từ các khoản vay không thu hồi được Ngoài ra, quản trị rủi ro chính sách, hoạt động và sáp nhập giúp doanh nghiệp duy trì ổn định trong môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng Cuối cùng, việc tuân thủ các quy tắc và quy định là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự bền vững và phát triển lâu dài của tổ chức.
Rất ít Ít Trung bình
AAA/AA A BBB BB B Đối phó rủi ro kinh doanh
AAA/AA AAA AA A BBB BB
Yếu BB BBB BBB- BB+ BB- B
Trong mỗi nội dung lại được chia thành các chương để làm rõ chủ đề, ấn phẩm có tổng thể là 30 chương
➢ Năm 2009, trên tạp chí Global Credit Portal của công ty Standard &
S&P, một trong ba công ty xếp hạng tín dụng hàng đầu thế giới thuộc tập đoàn McGraw-Hill, đã công bố bài viết "Các yếu tố tín dụng chính: Rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính trong ngành viễn thông, cáp và truyền hình vệ tinh." Bài viết được chia thành hai phần: phần đầu tập trung vào các rủi ro kinh doanh mà ngành này phải đối mặt, trong khi phần hai phân tích các rủi ro tài chính Trước khi đi vào chi tiết, bài viết cũng chỉ ra mối liên hệ giữa rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính trong việc xác định xếp hạng tín dụng.
Bảng 1 1: Mối liên hệ giữa rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính
(Tác giả dịch từ nguồn [48])
Rủi ro tầm vĩ mô
- Quản trị: tăng trưởng, chiến lược
Mức đánh giá RRKD hoạt động
- Vốn sở hữu/ quyền kiểm soát
So sánh về lợi nhuận
Khả năng chấp nhận/ chính sách tài chính
Cấu trúc vốn/ Dự phòng tổn thất tài sản
Mức đánh giá về RRTC Tính thanh khoản/ yếu tố ngắn hạn
Sơ đồ 1 2: Các yếu tố rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính
Trong phần 2 của bài viết, khái niệm rủi ro tài chính được phân tích theo cách tiếp cận hẹp, phù hợp với một số tài liệu tại Việt Nam Để đánh giá rủi ro tài chính nhằm xếp hạng doanh nghiệp, Standard & Poor’s xem xét các tiêu chí như số liệu kế toán, chính sách kế toán, khả năng đối phó rủi ro, dòng tiền, cấu trúc vốn và khả năng thanh khoản Đặc biệt, yếu tố dòng tiền được Standard & Poor’s chú trọng, nhất là đối với các doanh nghiệp viễn thông, cáp và truyền hình vệ tinh, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đa dạng hóa dịch vụ cung cấp và mối liên hệ giữa biến động dòng tiền và lợi nhuận của công ty.
Năm 2010, Nguyễn Thành Cường, Phạm Thế Anh (Trường Đại học Nha
Trang) thực hiện công bố kết quả nghiên cứu trên tạp chí khoa học - công nghệ Thủy
Bài viết này đánh giá rủi ro phá sản của các doanh nghiệp chế biến thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, sử dụng mô hình điểm số Z để phân tích Mô hình này giúp xác định khả năng tài chính và mức độ rủi ro của các công ty trong ngành, từ đó cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp.
Nghiên cứu sử dụng chỉ số E I Altman để đánh giá rủi ro phá sản của các doanh nghiệp chế biến thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam Kết quả nghiên cứu sẽ làm cơ sở cho các đề xuất nhằm giảm thiểu rủi ro phá sản của các doanh nghiệp này, đồng thời hỗ trợ các ngân hàng nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh Các đề xuất cụ thể sẽ được trình bày chi tiết trong nội dung nghiên cứu.
Các ngân hàng thương mại nên áp dụng mô hình điểm số Z trước khi quyết định cấp tín dụng cho khách hàng Việc tính toán điểm số Z giúp xác định trạng thái tài chính của khách hàng, từ đó phân loại họ vào các nhóm: an toàn, chưa có nguy cơ phá sản, trong vùng cảnh báo, có nguy cơ, trong vùng nguy hiểm, và nguy cơ phá sản cao Điều này sẽ hỗ trợ ngân hàng đưa ra quyết định tín dụng chính xác hơn.
Ngành kinh doanh thủy sản có tính rủi ro cao, do đó, các ngân hàng thương mại cần áp dụng chính sách tín dụng linh hoạt và phù hợp với đặc thù nghề nghiệp của từng đối tượng Việc nghiên cứu và xây dựng chính sách tín dụng thích hợp sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và hỗ trợ hiệu quả cho các doanh nghiệp trong ngành này.
Để giảm thiểu nguy cơ phá sản cho các doanh nghiệp kinh doanh thủy sản, việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh là rất cần thiết.
Nhóm tác giả đã mở rộng nghiên cứu về rủi ro tài chính trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh thủy sản, với góc nhìn mới từ phía nhà tài trợ vốn là hệ thống ngân hàng thương mại Tuy nhiên, nghiên cứu hiện tại chỉ dừng lại ở việc áp dụng mô hình Z, một mô hình có sẵn, và sử dụng số liệu của các doanh nghiệp để đánh giá mà chưa đưa ra những điểm khác biệt khi áp dụng mô hình này cho lĩnh vực thủy sản.
Bài báo “Hỗ trợ đánh giá rủi ro tài chính dựa trên một số mô hình học máy” của Hà Văn Sang và Nguyễn Hà Nam, đăng trên Tạp chí Tài chính tháng 06 năm 2011, nghiên cứu về rủi ro tài chính và xây dựng mô hình đánh giá, dự báo rủi ro trong lĩnh vực đầu tư và kinh doanh chứng khoán Bài viết tập trung vào các mô hình học máy tiên tiến và phân tích kỹ thuật, một lĩnh vực mới đang phát triển mạnh mẽ Các tác giả kết hợp mạng nơron nhân tạo, phân tích kỹ thuật và hệ suy diễn mờ để xây dựng mô hình hỗ trợ quyết định mua hoặc bán cổ phiếu Họ đã hoàn thành phần mềm thử nghiệm và thực nghiệm trên dữ liệu thực tế từ các sàn giao dịch chứng khoán trong và ngoài nước Bài viết cung cấp hướng tiếp cận hiện đại, sử dụng phần mềm tin học để xử lý số liệu từ báo cáo tài chính của các công ty niêm yết, tạo điều kiện cho các nhà nghiên cứu tham khảo trong nghiên cứu về rủi ro tài chính.