AN NINH QUỐC GIA, GIỮ GÌN TRẬT TỰ, AN TOÀN XÃ HỘI 3 Các khái niệm cơ bản
Nội dung bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội
1.2.1 Nội dung bảo vệ an ninh quốc gia
Bảo vệ an ninh chính trị nội bộ là nhiệm vụ quan trọng nhằm duy trì vị trí lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đảm bảo sự ổn định chính trị và sức mạnh của chế độ xã hội chủ nghĩa Điều này bao gồm việc bảo vệ các cơ quan của Đảng, nhà nước và chính phủ, cũng như bảo vệ các lãnh tụ và cán bộ chủ chốt, đặc biệt là an ninh chính trị nội bộ và bí mật nhà nước.
Bảo vệ an ninh kinh tế là nhiệm vụ quan trọng nhằm bảo vệ chính sách, đường lối của Đảng và pháp luật của nhà nước, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững của nền kinh tế theo hướng xã hội chủ nghĩa Điều này bao gồm việc bảo vệ cơ sở vật chất kỹ thuật, bí mật quốc gia về kinh tế, cũng như tăng cường an ninh nội bộ để ngăn chặn và đánh bại các âm mưu, hành vi gây hại từ các thế lực phản động và thù địch.
Bảo vệ an ninh văn hóa, tư tưởng là nhiệm vụ quan trọng nhằm duy trì vị thế của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong đời sống tinh thần xã hội Điều này bao gồm việc bảo vệ các giá trị truyền thống và bản sắc văn hóa dân tộc, cũng như hỗ trợ các văn nghệ sĩ và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực văn hóa Đồng thời, cần phải ngăn chặn các công kích và bôi nhọ từ các thế lực phản động, bảo vệ những tư tưởng này khỏi những sản phẩm văn hóa không phù hợp và đồi trụy.
Bảo vệ an ninh dân tộc là đảm bảo quyền bình đẳng cho tất cả các dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam, giúp họ phát triển theo Hiến pháp và pháp luật của nhà nước Điều này bao gồm việc bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự xã hội, ngăn chặn các hoạt động lợi dụng và thao túng các dân tộc thiểu số nhằm vi phạm pháp luật và kích động chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân.
Bảo vệ an ninh tôn giáo là việc đảm bảo chính sách tự do tôn giáo và tín ngưỡng của Đảng và Nhà nước, đồng thời ngăn chặn các thế lực phản động lợi dụng tôn giáo để chống phá cách mạng Điều này cũng bao gồm việc bảo vệ sự đoàn kết và bình đẳng giữa các cộng đồng, khuyến khích sự phát triển chung bất kể tín ngưỡng hay không tín ngưỡng.
Bảo vệ an ninh biên giới là nhiệm vụ quan trọng nhằm duy trì sự ổn định và trật tự quốc gia tại các khu vực biên giới, bao gồm cả trên đất liền và biển Điều này bao gồm việc ngăn chặn các hành động xâm lấn chủ quyền từ bên ngoài, xây dựng mối quan hệ hữu nghị với các nước láng giềng, cũng như ngăn chặn các hành vi phá hoại Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua việc lợi dụng xuất, nhập cảnh và quá cảnh vào lãnh thổ Việt Nam.
Bảo vệ an ninh thông tin là việc bảo vệ các công trình và phương tiện thông tin liên lạc nhằm đảm bảo an ninh quốc gia Điều này bao gồm việc phòng ngừa và ngăn chặn các âm mưu, hành vi bất chính từ các thế lực thù địch và tội phạm, nhằm khai thác hệ thống thông tin Đồng thời, việc bảo vệ thông tin bí mật quốc gia cũng rất quan trọng, với mục tiêu ngăn chặn các hành vi đánh cắp thông tin trái phép như dò mật mã và mật khẩu qua mạng.
1.2.2 Nội dung giữ gìn trật tự, an toàn xã hội
Phòng chống tội phạm là quá trình thực hiện các biện pháp nhằm loại bỏ nguyên nhân và điều kiện dẫn đến tội phạm, phát hiện kịp thời các hoạt động phạm tội để ngăn chặn và giảm thiểu hậu quả cho xã hội Đồng thời, việc điều tra kỹ lưỡng giúp xử lý đúng người, đúng tội theo pháp luật Ngoài ra, giáo dục và cải tạo tội phạm cũng rất quan trọng, giúp họ nhận thức được lỗi lầm và hòa nhập lại vào cộng đồng như những người có ích.
Giữ gìn trật tự nơi công cộng là việc duy trì trạng thái trật tự xã hội thông qua hệ thống quy phạm bắt buộc Trật tự công cộng bao gồm các quy tắc về sự yên tĩnh, vệ sinh, nếp sống văn minh và ứng xử đúng mực, đồng thời tuân thủ phong tục, tập quán hợp pháp nhằm tôn trọng quyền lợi của mọi người trong lao động, sinh hoạt và nghỉ ngơi.
Đảm bảo trật tự và an toàn giao thông là trách nhiệm của toàn xã hội, được thiết lập thông qua hệ thống quy phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông và vận tải công cộng Người dân cần nắm vững và tuân thủ nghiêm túc Luật giao thông để hạn chế tai nạn, bảo vệ tính mạng và tài sản Việc xử phạt nghiêm khắc các hành vi vi phạm là cần thiết để duy trì trật tự, đồng thời nhanh chóng khắc phục nguyên nhân gây ra tai nạn giao thông.
- Phòng ngừa tai nạn lao động, chống thiên tai, phòng ngừa dịch bệnh : Luôn cần được chú ý và cảnh giác.
Phòng chống tệ nạn xã hội là việc ngăn chặn những hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, như mại dâm, cờ bạc và mê tín dị đoan, có ảnh hưởng tiêu cực đến đạo đức và cộng đồng Những tệ nạn này không chỉ làm gia tăng tình trạng phạm tội mà còn để lại hậu quả nghiêm trọng Để đối phó hiệu quả với tình trạng này, trách nhiệm phòng chống tệ nạn xã hội cần được thực hiện bởi toàn xã hội và phải liên tục áp dụng các biện pháp thích hợp.
Bảo vệ môi trường là yếu tố thiết yếu cho sự sống của con người và sinh vật, đồng thời góp phần vào sự phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội toàn cầu Điều này bao gồm việc duy trì sự trong sạch của môi trường và sử dụng hợp lý tài nguyên sinh giới như vi sinh vật, thực vật và động vật Ngoài ra, việc bảo vệ môi sinh, bao gồm đất, nước, không khí và khí hậu, là cần thiết để đảm bảo cân bằng sinh thái, từ đó tạo ra không gian sống tối ưu cho con người.
TÌNH HÌNH AN NINH QUỐC GIA VÀ TRẬT TỰ AN TOÀN XÃ HỘI
Một số nét về tình hình an ninh quốc gia
Hiện nay, các thế lực thù địch và phản động lưu vong tiếp tục thực hiện các hoạt động phi pháp nhằm cản trở công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước Chúng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để làm phức tạp tình hình, bao gồm việc kích động và tiến hành các hoạt động chống chính quyền, dưới vỏ bọc “đấu tranh cho tự do tôn giáo, dân chủ, nhân quyền” Mục tiêu cuối cùng của chúng là phủ nhận và xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản cùng với thể chế chính trị tại Việt Nam.
Gần đây, các thế lực phản động đang gia tăng nỗ lực xâm nhập và tác động tiêu cực nhằm "chuyển hóa" Việt Nam theo ý đồ của chúng Mục tiêu đầu tiên là làm suy yếu nền tảng tư tưởng của Đảng, thông qua sự liên kết với nhiều tổ chức phản động ở các quốc gia khác nhau.
"Cách mạng màu" lợi dụng mạng lưới "xã hội dân sự" với mục đích bất chính Qua 5 thủ đoạn dưới đây, chúng ta sẽ nhận thấy sự thâm độc và nguy hiểm của kẻ thù.
Thế lực thù địch đang lợi dụng thời đại 4.0 để phủ nhận các luận điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, phát tán thông tin phản động qua internet một cách nhanh chóng và tinh vi Họ tạo ra sự nghi ngờ và hoàn toàn bác bỏ giá trị của những tư tưởng này, không còn chỉ dừng lại ở hình thức ấn phẩm lậu như trước Đặc biệt, họ nhắm vào những cá nhân có dấu hiệu “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và những người có tiền án, nhằm tuyên truyền "lối sống phương Tây" và đả kích con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam.
Một trong những mưu đồ của các thế lực phản động là xuyên tạc và phủ định quan điểm, chủ trương của Đảng cùng chính sách pháp luật của Nhà nước Chúng lợi dụng nhiều hình thức truyền thông, từ ấn phẩm mềm đến cứng, để tuyên truyền và lôi kéo người dân tham gia vào các tổ chức bất hợp pháp như “Khối 8406”, “Hội dân oan” và “Hội tù nhân lương tâm” Đồng thời, chúng còn kích động những người dân ít học chống đối chính quyền, bóp méo sự thật và lợi dụng các vấn đề chính trị nhạy cảm nhằm xóa bỏ vai trò của Đảng và truyền bá mô hình lập pháp cũng như nền dân chủ tư sản phương Tây.
Mưu đồ phủ nhận giá trị lịch sử và những thành quả cách mạng của dân tộc là một trong những thách thức lớn trong 35 năm đổi mới Các tổ chức phản động như “Việt Tân” đang cố gắng phủ nhận những thành tựu này, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức của nhân dân.
Chính phủ Quốc gia Việt Nam lâm thời và Ủy ban cứu người vượt biển tiếp tục tuyển mộ và dụ dỗ cá nhân ở Nghệ An cùng một số khu vực khác tham gia vào các tổ chức phản động, chống phá trong và ngoài nước Kể từ năm 2010, đã có 5 hội nhóm trá hình được thành lập, tổ chức hơn 80 cuộc tụ tập với sự tham gia của hơn 300 đối tượng nhằm công khai hóa tổ chức chính trị đối lập tại địa phương.
Thứ tư, một trong những mưu đồ đáng lo ngại là việc bóp méo sự thật và bịa đặt thông tin về các sự kiện chính trị và những vấn đề nhạy cảm Những hành vi này nhằm kích thích sự bất ổn trong xã hội, như việc đưa tin sai lệch về sự cố vỡ đập thủy điện, có thể gây ra hoang mang và lo lắng trong cộng đồng.
Bản Vẽ (2018), tin đồn về bắt cóc trẻ em ở nông thôn, và tình hình Covid-19 tại Việt Nam là những chiêu trò bóp méo sự thật mà các thế lực phản động lợi dụng để gây bất ổn Mọi thông tin gây nghi ngờ và kích thích sự hoài nghi của người dân đối với chính sách của Đảng và nhà nước, từ tin đền bù đất đến tin tham ô, đều bị khai thác một cách ác ý.
Thứ năm, một số cá nhân trong bè lũ phản động như Hồ Đức Hòa, Lê Đình Lượng, Nguyễn Năng Tĩnh, Nguyễn Văn Oai, Hoàng Đức Bình đã thực hiện âm mưu hạ bệ thần tượng và bôi đen lãnh đạo Đảng và Nhà nước qua các thời kỳ nhằm hạ uy tín và phủ định bản chất ưu tú của Đảng và Nhà nước ta Mặc dù âm mưu này đã bị phát hiện và đưa ra ánh sáng pháp luật, một số vẫn tiếp tục theo đuổi con đường sai trái Ngoài ra, tình hình chính trị vẫn còn bất ổn với sự xuất hiện của "cách mạng màu" tại nhiều quốc gia như Syria, Iraq, Tunisia, Ukraine, Hong Kong và Myanmar từ đầu thế kỷ XXI.
Gần đây, một số đối tượng đã lợi dụng tự do tín ngưỡng và tôn giáo để chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc và bóp méo thông tin về Nhà nước Điển hình là vụ việc xảy ra tại huyện Bố Trạch, Quảng Bình, khi linh mục liên tục kêu gọi người dân rời bỏ Đảng, tháo cờ Tổ quốc, và kích động giáo dân gây áp lực lên chính quyền thông qua việc tăng giá dịch vụ thuyền vào năm 2019.
Gần đây, tình hình bất cập về an ninh văn hoá tư tưởng và an ninh kinh tế xuất phát từ một dạng đặc biệt của chiến tranh lạnh, thể hiện trong cuộc đấu tranh tư tưởng giữa chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa xã hội Các nhà đài và mạng Internet hiện nay trở thành công cụ lớn nhất mà các thế lực lưu vong sử dụng để tổ chức các chương trình phản động, với khoảng 5 chương trình và 300 báo tại Mỹ, cùng với 175 tờ báo khác.
"Công luận", "Quê mẹ", "Hoa sen" đều liên quan đến hoạt động tình báo và chống cộng, với mục tiêu phá hoại kinh tế qua việc đánh cắp bí mật, dụ dỗ cán bộ quản lý và tấn công cơ sở vật chất Chúng nhằm lật đổ các chủ trương, đường lối kinh tế và các dự án quan trọng của đất nước.
Tình hình an ninh biên giới gần đây trở nên phức tạp do nhiều hình thức xuất nhập cảnh thiếu sót, dẫn đến tình trạng nhập cảnh trái phép, đặc biệt ở các khu vực giáp biên Điều này tạo điều kiện cho các nhóm phản động lợi dụng mối quan hệ giữa các dân tộc tại biên giới để gây ra bạo loạn Trong bối cảnh Covid-19, việc nhập cảnh trái phép làm công tác phòng chống dịch trở nên khó khăn, gây trở ngại lớn cho việc kiểm soát dịch bệnh và dẫn đến nguy cơ bùng phát Những kẻ phản động cũng có thể lợi dụng tình hình này để nhận sự trợ giúp từ bên ngoài Hơn nữa, vấn đề Biển Đông trở nên nghiêm trọng khi Trung Quốc tiếp tục có những hành động sai trái và đưa ra yêu sách “Đường lưỡi bò” vô lý.
Thế lực thù địch có thể lợi dụng những thiếu sót của cán bộ cơ sở để gây rối, kích thích sự phản động và làm gia tăng bất ổn xã hội Một ví dụ điển hình là vụ án liên quan đến giải quyết đất đai tại Đồng Tâm vào năm 2017.
Tình hình về trật tự an toàn xã hội 10 1 Tình hình phức tạp của tội phạm liên quan đến trật tự xã hội hiện nay 10 2 Tình hình về phức tạp, nghiêm trọng của tệ nạn xã hội,
2.2.1 Tình trạng phức tạp của tội phạm liên quan đến trật tự xã hội hiện nay
Theo thống kê, số vụ án phạm tội có sự biến động không đồng đều, nhưng tỉ lệ các vụ trọng án đang có xu hướng gia tăng Trung bình mỗi năm ghi nhận khoảng 70.000 vụ án, trong đó các vụ giết người, giết cướp, cướp tài sản và cướp giật đều tăng cao Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các vụ giết người thường xuất phát từ các vấn đề xã hội.
Hình 2.1 Biểu đồ tội phạm và vi phạm pháp luật về trật tự xã hội tháng 10/2020 và tháng 11/2021
(Nguồn: Cổng thông tin điện tử Bộ công an, 2020-2021.)
Các loại tội phạm xâm phạm trật tự và an toàn xã hội đang có xu hướng chuyên nghiệp hóa, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và cấu kết chặt chẽ từ các băng nhóm đến tổ chức tội phạm Tình trạng này gây ra những nguy hiểm nghiêm trọng, đe dọa đến trật tự an toàn xã hội.
Các loại tội phạm hình sự như đâm thuê chém mướn và tạt axít đang trở nên phức tạp và đa dạng hơn bao giờ hết Những tội phạm này rất manh động, không phân biệt đối tượng trả thù hay người vô tội Bên cạnh đó, tội phạm bắt cóc tống tiền cũng gia tăng cả về số lượng lẫn mức độ nghiêm trọng, với việc sử dụng đa dạng các loại vũ khí, bao gồm cả vũ khí nóng.
Đối tượng phạm tội rất đa dạng, bao gồm từ những kẻ lưu manh đến các tầng lớp bình thường trong xã hội như nông dân, trí thức và cả cán bộ, đảng viên Trong số đó, tình trạng trả thù mâu thuẫn nội bộ thông qua việc thuê mướn xã hội đen là nghiêm trọng nhất.
- Thủ đoạn gây án của bọn tội phạm hình sự rất đa dạng: từ tinh vi, xảo quyệt đến đơn giản, thô sơ, cổ điển.
Tội phạm chủ yếu hoạt động tại các thành phố lớn, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, cùng với các tỉnh như Đồng Nai, Bình Dương, Hà Tây và Nam Định.
Các loại án kinh tế tuy không tăng về số lượng nhưng lại có quy mô và tính chất nghiêm trọng, gây thiệt hại lên đến hàng nghìn tỷ đồng Những lĩnh vực như xây dựng cơ bản, đầu tư, ngân hàng và xuất nhập khẩu là nơi diễn ra nhiều tội phạm kinh tế Thực trạng buôn lậu và trốn thuế vẫn chưa có dấu hiệu giảm, đặc biệt tại các khu vực cửa khẩu biên giới, nơi thường xuyên xảy ra hoạt động buôn lậu với nhiều mặt hàng đa dạng như vải vóc, máy móc, đồ điện tử và thuốc men Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và các khu vực biên giới Tây Nam, Việt Nam - Lào, Việt Nam - Trung Quốc là những điểm nóng về tội phạm kinh tế Hậu quả của các hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến tài sản mà còn tác động lớn đến chính trị và xã hội.
Tội phạm ma tuý tiếp tục gia tăng một cách nghiêm trọng, bất chấp những nỗ lực đấu tranh quyết liệt và những thành tựu đã đạt được Nguyên nhân chủ yếu là do các thủ đoạn ngày càng tinh vi và xảo quyệt của chúng, cùng với sự tàn độc khi chống trả, dẫn đến nhiều cán bộ, chiến sĩ hy sinh Các thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh, Hải Phòng và các tỉnh biên giới Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia, cùng các tuyến đường chính như 6, 7, 8 đang trở thành địa bàn hoạt động của loại tội phạm này.
Tội phạm ma túy và tội phạm kinh tế có mối liên hệ chặt chẽ, nhưng tội phạm kinh tế thường chỉ dừng lại ở việc bảo vệ lẫn nhau, gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc điều tra Ngược lại, tội phạm ma túy nguy hiểm hơn với quy mô lớn và thủ đoạn tàn độc, bao gồm cả việc lợi dụng trẻ em để mở rộng hoạt động phạm tội và có mối liên hệ quốc tế Cả hai loại tội phạm này đều tạo ra thách thức lớn cho các cơ quan chức năng trong công tác phòng chống.
2.2.2 Tình trạng phức tạp, nghiêm trọng của tệ nạn xã hội, tai nạn, ô nhiễm môi trường hiện nay
Tệ nạn xã hội là hiện tượng tiêu cực ảnh hưởng nghiêm trọng đến cộng đồng, liên quan đến nhiều loại tội phạm khác nhau Đáng lo ngại, tình hình tệ nạn xã hội không chỉ không giảm mà còn có xu hướng gia tăng, đặc biệt là trong các trường hợp nghiện hút, cờ bạc và mại dâm.
Tệ nạn xã hội hiện diện rộng rãi trên toàn quốc, với những đặc điểm nổi bật như tính phổ biến và khả năng lây lan nhanh chóng, đồng thời có mối liên hệ chặt chẽ với các hoạt động tội phạm.
- Như đã đề cập ở trên, tệ nạn xã hội để lại hậu quả khôn lường khi ảnh hưởng đến:
+ Bản thân: Rơi vào bóng tối, mất đi bản thân, sức khỏe và nhận thức đúng đắn.
+ Gia đình, người thân: Hạnh phúc gia đình tan vỡ, tài chính và kinh tế suy kiệt.
Trật tự an toàn xã hội và an ninh địa phương đang gặp nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực, dẫn đến sự suy giảm kinh tế và tình trạng thiếu hụt nguồn lao động.
Với sự phổ biến và lây lan nhanh chóng của tệ nạn xã hội, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và giới tính, Đảng và Nhà nước đã triển khai nhiều biện pháp nhằm mobilize toàn dân tham gia chống lại vấn nạn này Tuy nhiên, hiệu quả vẫn còn hạn chế, cho thấy cần phải có những giải pháp quyết liệt hơn để giải quyết triệt để tệ nạn xã hội.
Tai nạn giao thông, lao động và nghề nghiệp hiện nay xảy ra cũng rất nghiêm trọng và thậm chí có xu hướng tăng
Tai nạn giao thông có hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, thường dẫn đến mất mạng hoặc để lại di chứng nặng nề cho nạn nhân, cùng với thiệt hại tài sản lớn Nguyên nhân chính của tình trạng này là sự gia tăng nhanh chóng của phương tiện giao thông, đặc biệt là ô tô và xe máy.
Mặc dù gần đây số vụ tai nạn giao thông đã giảm và tỷ lệ người chết, bị thương cũng có xu hướng giảm, nhưng mức độ thương vong vẫn còn ở mức cao, điều này gây lo ngại cho xã hội.
Hình 2.2 Biểu đồ tình hình tai nạn giao thông các tháng trên địa bàn
(Nguồn: Cổng thông tin điện tử Công an thành phố Hà Nội, 2020)
Tai nạn lao động và rủi ro nghề nghiệp đang gia tăng, đặc biệt là các sự cố xây dựng và cháy nổ Tình trạng này cần được chú ý hơn bao giờ hết Bên cạnh đó, ô nhiễm môi trường cũng đang ở mức báo động, với việc chặt phá rừng đầu nguồn dẫn đến thiên tai và ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng Điều này không chỉ ảnh hưởng đến vệ sinh an toàn thực phẩm mà còn gây ra nhiều bệnh tật, đe dọa tính mạng của con người.
