TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA THỦY SẢN NGUYỄN THỊ TÝ NỊ ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ LÊN VÒNG ĐỜI LUÂN TRÙNG NƯỚC NGỌT Brachionus angularis LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 2009 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA THỦY SẢN NGUYỄN THỊ TÝ NỊ ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ LÊN VÒNG ĐỜI LUÂN TRÙNG NƯỚC NGỌT Brachionus angularis LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN CÁN BỘ HƯỚNG DẪN Ths. TRẦN SƯƠNG NGỌC 2009 i LỜI CẢM TẠ Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu, Ban Chủ Nhiệm khoa Thủy Sản Trường Đại học Cần Thơ đã tạo điều kiện cho tôi thực hiện đề tài, đồng cảm ơn đến cô Trần Sương Ngọc đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cám ơn chân thành đến các anh chị trong Bộ môn Thủy sinh học ứng dụng và các bạn lớp Nuôi trồng thủy sản K31 đã nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình thực hiện thí nghiệm. ii TÓM TẮT Đề tài nghiên cứu sự ảnh hưởng của nhiệt độ lên thời gian thành thục, thời gian phát triển phôi, nhịp sinh sản, tuổi thọ, sức sinh sản, tốc độ lọc và tốc độ ăn của luân trùng Brachionus angularis. Thí nghiệm được tiến hành trong phòng điều hòa nhiệt độ với các nhiệt độ 25 o C, 28 o C, 31 o C, 34 o C, bố trí độc lập từng cá thể trong cốc thủy tinh. Nhìn chung, các chỉ tiêu sinh sản chịu ảnh hưởng rõ rệt bởi điều kiện nhiệt độ. Kết quả cho thấy ở nhiệt độ cao B.angularis có thời gian thành thục nhanh hơn ở nhiệt độ thấp. Tương tự, nhiệt độ cao thời gian giữa các lần sinh sản ngắn, nhịp sinh sản giảm theo sự tăng của nhiệt độ 25 o C, 28 o C, 31 o C, 34 o C. Nhiệt độ càng cao thời gian phát triển phôi càng nhanh. Tuổi thọ của B. angularis giảm khi nhiệt độ tăng. Nhiệt độ 28 o C B. angularis có sức sinh sản cao nhất. Ngoài ra, khả năng lọc của luân trùng cũng chịu ảnh hưởng bởi nhiệt độ, nhiệt độ càng cao tốc độ lọc và tốc độ ăn của B. angularis diễn ra càng nhanh. iii MỤC LỤC PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2 2.1. Phân loại 2 2.2. Phân bố 2 2.3. Hình thái cấu tạo 3 2.4. Kích thước luân trùng 3 2.5. Đặc điểm sinh sản và vòng đời 4 2.6. Quá trình phát triển phôi của trứng luân trùng 5 2.7. Đặc điểm dinh dưỡng 5 2.8. Tốc độ lọc và tốc độ ăn của luân trùng 6 2.9. Các điều kiện môi trường ảnh hưởng đến vòng đời và sự phát triển của Luân trùng 7 2.6.1. Nhiệt độ 7 2.6.2. Ánh sáng 9 2.6.3. pH 9 2.6.4. Oxy hòa tan 9 2.6.5. Ammonia (NH 3 ) 10 2.6.6. Các yếu tố hữu sinh ảnh hưởng đến sự phát triển của Luân trùng. 10 PHẦN 3: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 11 3.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu 11 3.2. Đối tượng nghiên cứu 11 3.3. Vật liệu nghiên cứu 11 3.4. Phương pháp nghiên cứu 11 3.4.1. Phương pháp phân lập và giữ giống Luân Trùng 11 3.4.2. Phương pháp bố trí thí nghiệm 12 3.4.3. Phương pháp xử lý số liệu 13 PHẦN 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 14 4.1. Thời gian thành thục (Dp) 15 4.2. Nhịp sinh sản 17 4.3. Thời gian phát triển phôi (De) 18 4.4. Sức sinh sản (R o ) 20 4.5. Tuổi thọ 21 4.6. Tốc độ lọc – F và tốc độ ăn -I 23 PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 27 5.1. Kết luận 27 5.2. Đề xuất 27 TÀI LIỆU THAM KHẢO 28 iv DANH SÁCH BẢNG Bảng 4.1: Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đặc điểm sinh sản của B.angularis 12 Bảng 4.2: Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ lên thời gian thành thục (giờ) của các loài luân trùng 13 Bảng 4.3: Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ lên thời gian phát triển phôi (giờ) của các loài luân trùng 16 Bảng 4.4: Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ lên sức sinh sản (trứng) của các loài luân trùng 18 Bảng 4.5: Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ lên tuổi thọ (giờ) của các loài luân trùng 19 Bảng 4.6: Tốc độ lọc và tốc độ ăn trung bình của B.angularis ở các nghiệm thức 21 Bảng 4.7: Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ lên tốc độ lọc (µl/con/giờ) của các loài luân trùng 21 Bảng 4.8: Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ lên tốc độ ăn (tế bào/con/giờ) của các loài luân trùng 22 v DANH SÁCH HÌNH Hình 2.1: Hình thái bên ngoài của Luân trùng Brachionus angularis 2 Hình 2.2: Vòng đời của Luân trùng Brachionus phlicatilis 4 Hình 4.1: Thời gian thành thục của B.angularis 12 Hình 4.2: Nhịp sinh sản của B.angularis 14 Hình 4.3: Thời gian phát triển phôi 15 Hình 4.4: Sức sinh sản của B.angularis 17 Hình 4.5: Tuổi thọ của B.angularis 18 Hình 4.6: Tốc độ lọc của B.angularis 20 Hình 4.7: Tốc độ ăn của B.angularis 20 1 PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ Thức ăn tự nhiên đóng vai trò quan trọng, quyết định sự thành công trong quá trình ương nuôi nhiều loài động vật thủy sản, đặc biệt thích hợp ở giai đoạn ấu trùng (Trần Thị Thanh Hiền và ctv, 2000). Trong đó, Luân trùng được dùng làm thức ăn tươi sống cho ấu trùng nhiều loài cá và giáp xác biển (Indy et al, 2008, Dhert, 1996) Luân trùng có kích thước nhỏ, bơi lội chậm, lơ lửng trong tầng nước, chịu đựng tốt với điều kiện môi trường, đặc biệt là có thể nuôi với mật độ rất cao (2000 con/ml theo báo cáo của Hirata, 1979 được trích dẫn bởi Dhert, 1996), Luân trùng sinh sản nhanh nên có thể đủ cung cấp một số lượng lớn thức ăn cho ấu trùng tôm cá chỉ trong một thời gian ngắn. Ngoài ra, người ta còn giàu hóa Luân trùng để bổ sung dưỡng chất cho ấu trùng động vật thủy sản nhờ vào khả năng ăn lọc thụ động của của nó (Dhert, 1996) Hiện nay, trên thế giới có khoảng 2500 loài Luân trùng nước ngọt, lợ, mặn, trong đó, giống Brachionus được biết đến nhiều nhất, như: Brachionus plicatlis, B. rotundiformis, B. calyciflorus, B. rubens, B. angularis,….Luân Trùng Brachionus angularis thường phân bố ở các thủy vực nước ngọt, theo Hu et al (2004) nó có vai trò quan trọng trong chu trình vật chất và chuyển đổi năng lượng của hệ sinh thái nước ngọt. Ngoài ra, B. angularis còn được xem là loài có tiềm năng làm thức ăn cho ấu trùng cá nước ngọt, lợ, mặn (Indy et al, 2008). Những hiểu biết về đặc điểm sinh học của đối tượng này sẽ góp phần đáng kể cho sự phát triển nuôi thủy sản. Tuy nhiên, tốc độ phát triển, khả năng sinh sản, tuổi thọ trung bình cũng như vòng đời của luân trùng chịu ảnh hưởng bởi chất lượng và số lượng thức ăn, điều kiện môi trường (Gilbert, 2003), trong đó yếu tố nhiệt độ được xem là yếu tố môi trường quan trọng nhất. Do đó, việc xác định các điều kiện tối ưu cho sự phát triển quần thể Luân trùng là cần thiết. Trên cơ sở đó, đề tài: “Ảnh hưởng của nhiệt độ đến vòng đời của Luân Trùng nước ngọt (Brachionus angularis)” được thực hiện với mục tiêu: Mục tiêu của đề tài: Nhằm xác định điều kiện nhiệt độ tối ưu cho sự phát triển của Luân Trùng nước ngọt Brachionus angularis. Nội dung đề tài: Theo dõi các chỉ tiêu thời gian thành thục, thời gian phát triển phôi, nhịp sinh sản, tuổi thọ, sức sinh sản, tốc độ lọc và tốc độ ăn của luân trùng Brachionus angularis theo các điều kiện nhiệt độ 25 o C, 28 o C, 31 o C, 34 o C. 2 PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1. Phân loại Theo Pechenik (2005) hệ thống phân loại của luân trùng nước ngọt (Brachionus angularis) được xác định như sau: Giới: Animalia Ngành: Rotifera Lớp: Monogononta Bộ: Ploima Họ: Brachionidae Giống: Brachionus Loài: Brachionus angularis (Gosse, 1851) 2.2. Phân bố Luân trùng thường được tìm thấy ở các ao, hồ nước ngọt, lợ, nước biển. Chúng cũng được tìm thấy nơi rong rêu hoặc đất ẩm thấp hoặc bất cứ nơi nào có một ít nước.(http://www.biology.qmul.ac.uk) Luân trùng B.angularis phân bố nhiều ở khu vực nước tĩnh, ở độ mặn 0‰. Ở độ mặn 1‰ vẫn có xuất hiện nhưng mật độ không đáng kể, ở độ mặn 5‰ không có xuất hiện B.angularis. Luân trùng B.angularis xuất hiện nhiều nhất trong hệ sinh thái ao nhất là ao ương và ao nuôi (Trần Bình Nguyên, 2008). 3 2.3. Hình thái cấu tạo Hình 2.1: Hình thái bên ngoài của Luân trùng Brachionus angularis Cơ thể Luân trùng gồm 3 phần: đầu, thân và chân. Đầu có vòng tiêm mao như bánh xe giúp di chuyển và đưa thức ăn vào cơ thể. Thân có ống tiêu hóa, hệ bài tiết và hệ sinh dục (Trần Thị Thanh Hiền và ctv., 2000), ngoài ra còn có một hệ thần kinh (http://www.biology.qmul.ac.uk). Chân Luân trùng có dạng vòng đàn hồi, không đốt có 1 hay 4 ngón. Cơ thể có khoảng 1000 tế bào. Cơ thể lớn lên không phải do sự phân chia của tế bào mà do nguyên sinh chất tăng lên. Con đực có kích thước nhỏ hơn con cái, không có cơ quan tiêu hóa và không có bong bóng hơi (Trần Thị Thanh Hiền và ctv., 2000). 2.4. Kích thước luân trùng Luân trùng B. angularis có kích thước khác nhau tùy theo dòng. Luân trùng B. angularis có kích thước 88-120 m (Nguyễn Văn Hải, 2008). T heo báo cáo của Kaya and Altingdag (2007) luân trùng B. angularis có kích thước nhỏ 174 x 140 m. Báo cáo của Yin and Niu (2007) kích cở trung bình của B. angularis 130 ± 7 x 115 ± 7 m. Kết quả nghiên cứu về các dòng B.angularis ở Nhật Bản Minoru (1997) B.angularis pyriformis 80-110 x 62-83 m, B.angularis donghuensis 98-102 x 80-82 m. [...]... 0,01) Ở nhiệt độ cao B .angularis có thời gian thành thục nhanh hơn ở nhiệt độ thấp Điều này phù hợp với nhận định của Xi and Huang (2000) nhiệt độ cao thì luân trùng có thời gian thành thục nhanh hơn Ảnh hưởng của nhiệt độ lên thời gian thành thục của B .angularis nhìn chung tương tự với kết quả nghiên cứu trên các loài luân trùng khác (Bảng 4.2) 15 Bảng 4.2: Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ lên. .. loãng 3.4.2 Phương pháp bố trí thí nghiệm Ảnh hưởng của nhiệt độ lên vòng đời của Luân trùng Brachionus angularis Thí nghiệm được bố trí 4 nghiệm thức với 10 lần lặp lại:     Nghiệm thức 1: nhiệt độ 25oC Nghiệm thức 2: nhiệt độ 28oC Nghiệm thức 3: nhiệt độ 31oC Nghiệm thức 4: nhiệt độ 34oC Thí nghiệm được tiến hành trong phòng điều hòa nhiệt độ Mỗi con Luân trùng sau khi nở từ 0-2 giờ sẽ được bố trí... SPSS 15.0 13 PHẦN 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Thí nghiệm: Ảnh hưởng của nhiệt độ đến vòng đời của Luân Trùng nước ngọt (Brachionus angularis Kết quả thu được về thời gian thành thục, nhịp sinh sản, thời gian phát triển phôi, sức sinh sản và tuổi thọ của B .angularis được trình bày ở bảng sau : Bảng 4.1: Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đặc điểm sinh sản của B .angularis Nghiệm thức 25 oC Nghiệm thức 28oC Nghiệm... triển của luân trùng Do đó, để làm giảm chi phí sản xuất, tác giả khuyến cáo nên sử dụng kết hợp men mật độ thấp với tảo Chlorella cho luân trùng ăn 2.8 Tốc độ lọc và tốc độ ăn của luân trùng Tốc độ lọc và tốc độ ăn của luân trùng chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố như nhiệt độ, thức ăn,…Khả năng lọc của luân trùng thường trong khoảng từ 1-10 µl/con/giờ (Norgady, 1993) Nhận định này phù hợp với nghiên cứu của. .. trong cùng điều kiện mật độ thức ăn Chlorella 2 x 106 (tế bào/ml) cũng nhận thấy không có sự chênh lệch đáng kể về tốc độ lọc và tốc độ ăn của B angularis ở cùng nhiệt độ Tuy nhiên, theo Ferrando (1993) tốc độ lọc và tốc độ ăn của luân trùng không bị ảnh hưởng bởi mật độ luân trùng Tốc độ ăn của luân trùng rất cao thường thì gấp 10 lần trọng lượng khô/ngày Khả năng lọc của luân trùng thường trong khoảng... vậy, luân trùng phải tiêu hao nhiều năng lượng cho các hoạt động này làm cho tuổi thọ của luân trùng giảm Tương tự, theo Dhert (1996) khi nhiệt độ tăng trong khoảng nhiệt độ thích hợp thì hoạt động sinh sản tăng, tuổi thọ của Luân trùng giảm Điều này phù hợp với nhận định của Xi and Huang (2000) khi nhiệt độ tăng sức sống của luân trùng giảm Vì vậy, tuổi thọ của B .angularis có xu hướng giảm dần theo nhiệt. .. thọ của B angularis giảm khi nhiệt độ tăng dao động trong khoảng từ 37 – 66 giờ trong khoảng nhiệt độ từ 25 oC đến 34 oC Tốc độ lọc và tốc độ ăn của B angularis tăng theo sự tăng của nhiệt độ Tốc độ lọc và tốc độ ăn dao động trong khoảng từ 3,5 – 6,5 (µl/con/giờ) và 7000 – 12000 (tế bào/con/giờ) khoảng nhiệt độ từ 25 oC đến 34 oC Nhiệt độ 25 oC không thích hợp cho sự phát triển và sinh sản của B angularis. .. (2000) Luân trùng là loài khá rộng nhiệt khoảng nhiệt độ 15-35 oC thích hợp cho sự phát triển của Luân trùng Nhiệt độ thấp dưới 10 oC Luân trùng sẽ hình thành trứng nghĩ và quần thể tàn lụi Nhiệt độ tốt nhất cho sự sinh sản của chúng từ 30-34oC Theo Trần Bình Nguyên (2008) nhiệt độ thích hợp cho sự phát triển của B angularis là 30-31 oC 7 Khả năng chịu đựng nhiệt độ khác nhau tùy loài và dòng luân trùng. .. mật độ thức ăn là yếu tố tác động đến tốc độ lọc của luân trùng trong cùng điều kiện nhiệt độ (Bogdan and Gilbert, 1982) Tác giả nhận thấy tốc độ ăn B.calyciflorus tăng trong điều kiện mật độ thức ăn tăng ở cùng điều kiện nhiệt độ Khi so sánh tốc độ lọc và tốc độ ăn của B.plicatilis ở 5 loại tảo với mật độ thức ăn khác nhau ở nhiệt độ 25 oC, Savas and Guclu (2007) nhận thấy tốc độ lọc và tốc độ ăn của. .. (1996) hàm lượng Amonia cao sẽ gây độc cho Luân trùng Điều kiện nuôi có nồng độ NH3 thấp hơn 1 ppm được xem là an toàn cho Luân trùng Tỷ lệ NH3/NH4+ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ và pH trong môi trường nước Hàm lượng NH3 trên 2 ppm ảnh hưởng đến trạng thái sinh lý, sinh sản của Luân trùng (Maeda and Hino, 1991) 2.6.6 Các yếu tố hữu sinh ảnh hưởng đến sự phát triển của Luân trùng Ngoài ra, yếu tố hữu sinh . cứu ảnh hưởng của nhiệt độ lên sức sinh sản (trứng) của các loài luân trùng 18 Bảng 4.5: Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ lên tuổi thọ (giờ) của. Tốc độ lọc và tốc độ ăn của luân trùng Tốc độ lọc và tốc độ ăn của luân trùng chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố như nhiệt độ, thức ăn,…Khả năng lọc của luân