TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA THỦY SẢN ĐẶNG KIM THANH NUÔI SINH KHỐI ARTEMIA TRÊN BỂ LÓT BẠT VỚI MẬT ĐỘ CAO LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 2009 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA THỦY SẢN ĐẶNG KIM THANH NUÔI SINH KHỐI ARTEMIA TRÊN BỂ LÓT BẠT VỚI MẬT ĐỘ CAO LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN CÁN BỘ HƯỚNG DẪN ThS. NGUYỄN THỊ HỒNG VÂN KS. TRẦN HỮU LỄ 2009 LỜI CẢM TẠ Xin gởi lời cám ơn chân thành và sâu sắc đến: * Ban chủ nhiệm Khoa Thủy sản-Trường Đại học Cần Thơ * Qúy thầy cô Khoa Thủy sản * Cô Nguyễn Thị Hồng Vân * Thầy Trần Hữu Lễ * Các anh chị trong Trung Tâm Ứng Dụng và Chuyển Giao Công Nghệ . * Các anh công nhân tại trại thực nghiệm Artemia Vĩnh Châu- Khoa Thủy sản * Tập thể lớp Liên Thông Nuôi Trồng Thủy Sản K33 Đã tận tình giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành Luận văn Tốt nghiệp, cũng như giúp tôi hoàn thành khóa học này. Do thời gian có hạn và kiến thức còn hạn chế nên L uận văn còn nhiều điểm thiếu sót. Kính mong quý T hầy cô và các bạn góp ý để bài viết hoàn chỉnh hơn. TÓM TẮT Đề tài nuôi sinh khối Artemia trên bể lót bạt được thực hiện gồm hai thí nghiệm: Trong thí nghiệm 1 Artemia được bố trí trong chai 500 ml chứa 400 ml nước 50‰, với mật độ nuôi 200 con/chai. Thức ăn là 5 loại phụ phẩm nông nghiệp gồm: đậu nành rang, đậu nành tươi, cám gạo, cám ủ men và bột mì tinh. Kết quả sau 14 ngày nuôi cho thấy tỷ lệ sống của Artemia ở nghiệm thức bột mì tinh cao nhất (53,3±15,3%) kế đến là cám ủ men (46,6±9,3%), cám gạo (41,3±5,4%), đậu nành rang có tỷ lệ sống thấp nhất (2,0±1, 8%) và ở nghiệm thức cho ăn bằng đậu nành tươi thì Artemia chết toàn bộ vào ngày thứ 5. Về tăng trưởng nhanh nhất là cám ủ (8,32±0,1 mm), kế đến là cám gạo ( 7,80±0,03 mm), bột mì tinh (5,52±0,47 mm) và thấp nhất là đậu nành rang (2,20±0,2 mm). Ở thí nghiệm 2, Artemia được thả nuôi trong các bể lót bạt 2 m 3 ngoài trời với thức ăn là cám ủ và cấp nước từ ao bón phân . Sau thời gian nuôi là 14 ngày kết quả cho thấy tỷ lệ sống có khác biệt nhưng không có ý nghĩa thống kê (p<0,05), mật độ 1.000 con/L là 19,9±6,4%, 1.500 con/L là 17,4±2, 4% và 2.000 con/L là 14,6±2,0%. Tuy nhiên, có sự khác biệt về tăng t rưởng giữa các nghiệm thức (p<0,05). Mật độ 1000 con/L có tăng t rưởng tốt nhất, kế đến là 1.500 con/L và chậm nhất là 2.000 con/L. Năng suất sinh khối thu được sau 14 ngày nuôi tương ứng với 3 mật độ là 2.226±262 g, 2.010±149 g và 1917±145 g và khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Tóm lại, khi nuôi sin h khối ở mật độ cao nên thu hoạch ở giai đoạn từ 7 đến 9 ngày . Nếu kéo dài thời gian nuôi sẽ không hiệu quả vì tỷ lệ sống và năng suất sinh khối có xu hướng giảm. MỤC LỤC MỤC LỤC iii DANH SÁCH BẢNG v DANH SÁCH HÌNH vi Chương 1 ĐẶT VẤN ĐỀ 1 1.1 Giới thiệu 1 1.2 Mục tiêu 2 1.3 Nội dung 2 Chương 2 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU 3 2.1 Sơ lược về đặc điểm sinh học của Artemia 3 2.2 Lịch sử nghiên cứu về nuôi sinh khối Artemia trong nước 7 2.3 Giá trị dinh dưỡng của Artemia 8 2.4 Sơ lược về tầm quan trọng và giá trị sử dụng sinh khối Artemia 8 Chương 3 VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 10 3.1 Vật liệu nghiên cứu 10 3.1.1 Dụng cụ, vật tư và hóa chất 10 3.1.2 Nguồn trứng Artemia 10 3.1.3 Nguồn nước 10 3.1.4 Thời gian và địa điểm 10 3.2 Phương pháp nghiên cứu 10 3.2.1 Xử lý nước 11 3.2.2 Gây màu nước 11 3.2.3 Phương pháp ấp trứng Artemia 11 3.2.4 Thả giống 12 3.2. 5 Phương pháp bố trí thí nghiệm 12 3.2.6 Thu hoạch 15 3.3 Phương pháp tính toán một số chỉ tiêu 16 3.4 Phương pháp phân tích mẫu và xử lý số liệu 16 Chương 4 KẾT QUẢ THẢO LUẬN 17 4.1 Thí nghiệm 1 17 4.1.1Điều kiện môi trường 17 4.1.2 Tỷ lệ sống và chiều dài của Artemia 19 4.2 Thí nghiệm 2 20 42.1 Điều kiện môi trường 20 4.2.2 Tỷ lệ sống, chiều dài và trọng lượng 26 4.3 Thảo luận 29 DANH SÁCH HÌNH Hình 2.1: Vòng đời của Artemia (Jumalon và ctv., 1982) 4 Hình 2.2: Hình mô phỏng ấu trùng và Artemia trưởng thành 5 Hình 2.3: Artemia trưởng thành và hiện tượng bắt cặp 6 Hình 3.1 Cân và cho nở trứng Artemia 12 Hình 3.2 Artemia giai đoạn Instar I, II, III 12 Hình 3.3 Bể thí nghiệm nuôi Artemia sinh khối 14 Hình 3.4 Thu hoạch sinh khối Artemia 16 Hình 4.1: Sự biến động pH trong quá trình nuôi 17 Hình 4.2a: Biến động hàm lượng NH 3 trong thời gian thí nghiệm 18 Hình 4.2b: Biến động hàm lượng NO 2 - trong thời gian thí nghiệm 18 Hình 4.3: Nhiệt độ trung bình lúc 7 giờ và 14 giờ của các bể thí nghiệm 21 Hình 4.4: pH trung bình của các bể nuôi thí nghiệm 24 Hình 4.5: Biến động NH 3 (mg/l) theo thời gian nuôi 25 Hình 4.6: Hàm lượng NO 2 - trong các bể thí nghiệm 26 Hình 4.7: Năng suất sinh khối (kg/2m 3 ) thu được sau 14 ngày nuôi 28 Hình 4.8: Artemia bị dính chân khi cho ăn bột đậu nành 30 DANH SÁCH BẢNG Bảng 3.1: Theo dõi một số yếu tố môi trường trong thời gian thí nghiệm 14 Bảng 4.1: Tỷ lệ sống (%) của Artemia sau 8, 11, và 14 ngày nuôi 19 Bảng 4.2: Chiều dài của Artemia (mm) sau 7 và 14 ngày nuôi (TB±ĐLC) 20 Bảng 4.3: Một số yếu tố môi trường trong bể nuôi (TB±ĐLC) 21 Bảng 4.4: Tỷ lệ sống của Artemia (%) trong quá trình nuôi (TB±ĐLC) 26 Bảng 4.5: Chiều dài của Artemia (mm) trong thời gian nuôi (TB±ĐLC) 27 Bảng 4.6: Trọng lượng của Artemia (cá thể/1g) trong thời gian nuôi 28 Bảng 4.7: Hạch toán kinh tế trên bể lót bạt với mật độ 1000 cá thể/lít 32 Bảng 4.8: Hạch toán kinh tế trên bể lót bạt với mật độ 1500 cá thể/lít 32 Bảng 4.9: Hạch toán kinh tế trên bể lót bạt với mật độ 2000 cá thể/lít 32 Chương 1 ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1 Giới thiệu Trong thời gian gần đây, nghề nuôi thủy sản ở Việt Nam đang phát triển mạnh. Theo kế hoạch của bộ Thủy sản, đến năm 2010 tổng sản lượng nuôi trồng thủy sản nước ta sẽ phấn đấu đạt trên 2.000.000 tấn. Nhắm tới mục tiêu này, diện tích nuôi thủy sản sẽ được mở rộng và cùng với việc gia tăng diện tích nuôi thì nhu cầu con giống để đáp ứng cho người nuôi cũng ngày một gia tăng. Do đó, nghề nuôi sinh vật làm thức ăn cho ấu trùng thủy sản (nuôi thức ăn tự nhiên) đóng vai trò rất quan trọng. Trong số những nguồn thức ăn tự nhiên được sử dụng cho nuôi trồng thủy sản thì Artemia được sử dụng rộng rãi nhất, Artemia từ lâu đã được biết đến như một nguồn thức ăn tươi sống giàu dinh dưỡng cho ấu trùng tôm cá, đặc biệt là các giống loài hải sản. Theo truyền thống, các trại giống thường chỉ sử dụng Artemia nauplii được nở từ trứng bán rộng rãi trên thị trường và như vậy giá thành của con giống phần nào phụ thuộc vào sự biến động về giá cả của trứng Artemia, chưa kể đến sự khan hiếm trứng khi nhu cầu cao hơn nguồn có thể cung cấp. Để hạn chế phần nào sự phụ thuộc này người ta nghĩ đến việc sử dụng nguồn sinh khối Artemia. Nhiều kết quả nghiên cứu đã chứng minh rằng Artemia tiền trưởng thành và trưởng thành có giá trị dinh dưỡng cao hơn ấu trùng mới nở (Sorgeloos, 1980; Leger et al, 1986) với hàm lượng đạm trên 50%, chất béo trên 10% và HUFA biến động trong khoảng 0,3-15 mg/DW (Sorgeloos et al.,1996), sinh khối Artemia càng trở thành nguồn thức ăn được lựa chọn để thay thế cho nhiều loại thức ăn tự nhiên như Moina, Trùn chỉ, giun đỏ,…trong ương nuôi tôm, cua, cá giai đoạn giống. Do vậy, việc phát triển sản phẩm mới Artemia sinh khối mang tính chất chiến lược vô cùng quan trọng trong bối cảnh mà sản phẩm trứng Artemia đang bị cạnh tranh gay gắt và tiềm năng cho sản phẩm Artemia sinh khối (sử dụng cho các giai đoạn ương tôm, cá giống, giai đoạn nuôi vỗ tôm cá bố mẹ,…hoặc sử dụng cho nghề nuôi cá cảnh) đang ngày một gia tăng. So với sinh khối nuôi ngoài ao thì sinh khối nuôi trong bể có ưu điểm là có thể thu theo kích thước mong muốn để phù hợp với kích cỡ bắt mồi của ấu trùng tôm cá, đồng thời có thể kiểm soát được chất lượng dinh dưỡng, nguồn bệnh và không phụ thuộc vào mùa vụ. Xuất phát từ thực tế trên, đề tài “Nuôi sinh khối Artemia trên bể lót bạt với mật độ cao” được thực hiện. 1.2 Mục tiêu Tìm hiểu khả năng nuôi sinh khối mật độ cao trên bể lót bạt, hướng tới phục vụ cho các trại giống thủy sản trong nuôi vỗ cá bố mẹ và ương nuôi giống. 1.3 Nội dung + Khả năng sử dụng một số phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn cho Artemia + Theo dõi tỷ lệ sống, tăng trưởng và năng suất sinh khối khi nuôi Atemia ở các mật độ khác nhau (1.000, 1.500 và 2.000 con/L) + Đánh giá hiệu quả kinh tế Chương 2 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU 2.1 Sơ lược về đặc điểm sinh học của Artemia 2.1.1 Hệ thống phân loại Artemia có hệ thống phân loại như sau: Ngành: Arthropoda (Chân khớp) Lớp: Crustacea (Giáp xác) Lớp phụ: Branchiopoda (Chân mang) Bộ: Anostraca Họ: Artemiidae Giống: Artemia, Leach (1819). Tùy thuộc vào đặc điểm di truyền và phân bố về địa lý của Artemia chia nó thành những dòng sau đây: Artemia franciscana Artemia tusiana Artemia persimilis Artemia urmiana Artemia monica Artemia pathenogentica Trong sáu dòng trên thì có năm dòng đầu là lưỡng tính và dòng cuối cùng là trinh sản. 2.1.2 Phân bố và môi trường sống Theo Sorgeloos (1986) các quần thể Artemia được tìm thấy ở hơn 300 hồ tự nhiên và nhân tạo trên thế giới với các vùng địa lý khác nhau, Artemia có khả năng sống rất tốt trong nước biển tự nhiên nhưng vì cơ thể không có khả năng lẩn tránh kẻ thù nên chúng không thể phát tán ngang các biển nơi có quá nhiều loài cạnh tranh và địch hại. Do vậy Artemia phân bố chủ yếu ở vùng nước có độ mặn cao (trên 70‰) để hạn chế kẻ thù. Chúng có thể sống ở cả độ mặn gần bảo hoà (250‰). Artemia sống được trong môi trường có nhiệt độ từ 6-35 o C và sự thích ứng này tuỳ theo dòng, thường sinh trưởng và sinh sản tốt từ 24-32,5 o C, ngưỡng gây chết 0 o C và 37-38 o C nếu kéo dài, pH thích hợp cho chúng phát triển là 7,5-8 (Sorgeloos, 1986). Ở Việt Nam hiện nay đang nuôi rộng rãi Artemia thuộc dòng Franciscana FSB (Mỹ), gần như loài này đã [...]... 14 ngày tỷ lệ sống cao nhất là NT1 (mật độ 1.000 con/L) với 19,9±6,4% và thấp nhất là NT3 (mật độ 2.000 con/L) tỷ lệ sống 14,6±2,0% Thấp hơn kết quả thí nghiệm của Lê Lệ Hiền (2000) khi nuôi sinh khối trên bể raceway trong phòng ở độ mặn 20‰ với 3 mật độ 3.000, 5.000 và 10.000 con/L với thức ăn là cám gạo thì sau 8 ngày nuôi tỷ lệ sống là 43,2%, 26%, 18,25% tương ứng với ba mật độ - Chiều dài và trọng... thức ăn cho Artemia để nuôi sinh khối trên bể ● Bố trí thí nghiệm Thí nghiệm được bố trí trong bể lót bạt xanh, mực nước ban đầu 40 cm, từ ngày thứ 4 về sau mực nước được nâng lên 45 cm, nauplii Artemia được bố trí với 3 nghiệm thức (NT) tương ứng với 3 mật độ và 3 lần lặp lại/ NT NT1: 1000 nauplii/L NT2: 1500 nauplii/L NT3: 2000 nauplii/L Hình 3.3 : Bể thí nghiệm nuôi Artemia sinh khối ● Chăm sóc và quản... trong ương nuôi ấu trùng so với sử dụng trứng Artemia (lên đến 60%) và qua nghiên cứu người ta còn cho rằng việc sử dụng sinh khối có thể làm giảm tính ăn thịt lẫn nhau ở các loài ăn thịt Artemia có thể nuôi sinh khối ở nồng độ muối thấp, có thể nuôi trong phòng hay ngoài trời, do đó có thể sản xuất quanh năm mà không phụ thuộc vào mùa vụ và khí hậu Khi nuôi trên bể, có thể thu hoạch sinh khối Artemia. .. triển tốt ở độ mặn 80-120‰ (Nguyễn Văn Hòa et al, 2007) Nồng độ muối ban đầu là 57‰, được sử dụng để nuôi sinh khối trên bể, trong suốt quá trình nuôi do mưa nhiều cùng với việc cấp nước từ ao bón phân vào bể nuôi mỗi ngày đã làm độ mặn giảm xuống còn 39-40‰ vào cuối thí nghiệm, độ mặn trung bình của các nghiệm thức trong suốt quá trình thí nghiệm là 46,7±6,9‰ Độ mặn 40-45‰ thích hợp cho sinh trưởng... cho tỷ lệ sống cao, và tảo Oscillatoria thì Artemia chết toàn bộ sau 6 ngày nuôi 2.3 Giá trị dinh dưỡng của Artemia Sinh khối Artemia được sử dụng rộng rãi trong ương nuôi các loài thủy sản, hàm lượng acid béo mạch cao nối đôi có trong Artemia sinh khối đóng vai trò quan trọng trong ương nuôi các loài thủy sản (Treece, 2000 trích dẫn bởi Huỳnh Thanh Tới, 2006) Theo Sorgeloos et al., 1996, Artemia con... 4.1.1 Điều kiện môi trường Nhiệt độ Trong thời gian làm thí nghiệm, nhiệt độ trong phòng được ghi nhận là dao động trong mức 28-30 oC Kết quả này phù hợp với Lê Lệ Hiền (2000) khi nuôi Artemia sinh khối trong bể bố trí trong phòng thì nhiệt độ nằm trong khoảng 28 oC-30oC và đây là khoảng nhiệt độ thích hợp cho sự phát triển của Artemia pH Sau 14 ngày nuôi, sự biến động pH giữa các nghiệm thức như sau:... nhau để nuôi sinh khối Artemia, sau 3 tháng nuôi năng suất sinh khối thu được từ nghiệm thức nước xanh có bón phân gà và bổ sung cám gạo đạt năng suất 2,6 tấn/ha Nguyễn Thị Ngọc Anh (1994) đã thử nghiệm sản xuất Artemia trong hệ thống nước tĩnh Khối lượng sinh khối thu được cả hai vụ là 2.109,7 kg và 52,1 kg trứng cyst Nghiên cứu ảnh hưởng của mức nước trong ao nuôi khác nhau đến năng suất sinh khối (Nguyễn... Artemia theo kích cỡ mong muốn, việc giàu hóa Artemia cũng dễ dàng hơn so với sinh khối ngoài ao Sinh khối Artemia có thể sử dụng ở dạng đông lạnh hay sấy khô Artemia sinh khối còn được sử dụng trong chế biến thức ăn nhân tạo cho ấu trùng tôm cá Ngoài ra, sinh khối Artemia đông lạnh có thể được dùng làm nguyên liệu bổ sung hoặc thay thế giun nhiều tơ trong khẩu phần nuôi vỗ thành thục tôm thẻ chân trắng bố... mg/cá thể) và cao nhất vẫn là NT1 (6,47±1,29 mg/cá thể) Điều này có thể giải thích là do sự ảnh hưởng của mật độ lên sự tăng trưởng, ở mật độ cao nhìn chung Artemia tăng trưởng chậm hơn ở mật độ thấp do sự cạnh tranh thức ăn và không gian sống Từ kết quả Bảng 4.6 cho thấy sự tăng trưởng không thay đổi nhiều từ ngày 9 đến ngày 14 Năng suất sinh khối Sau thời gian nuôi 14 ngày, năng suất sinh khối thu được... từ ao bón phân vào bể nuôi với độ trong 30-40 cm Trong quá trình thí nghiệm thì độ trong trung bình các bể được ghi nhận 38,6±2,11cm Trong bể nuôi, thì độ trong không hẳn hoàn toàn đánh giá lượng thức ăn trong bể vì khi bể được sục khí liên tục thì ngoài thức ăn (cám, tảo) mà Artemia có thể sử dụng được thì các chất hữu cơ, tảo có kích thước lớn (do được lọc qua lưới 100 µm) mà Artemia không sử dụng . trên, đề tài Nuôi sinh khối Artemia trên bể lót bạt với mật độ cao được thực hiện. 1.2 Mục tiêu Tìm hiểu khả năng nuôi sinh khối mật độ cao trên bể. Bảng 4.8: Hạch toán kinh tế trên bể lót bạt với mật độ 1500 cá thể/lít 32 Bảng 4.9: Hạch toán kinh tế trên bể lót bạt với mật độ 2000 cá thể/lít 32