Facebook- không gian mạng ảo & văn hóa "ném đá" của cộng đồng mạng Việt Nam

ScanGate document Đ Ạ I H Ọ C Q U Ố C G IA H À NỘI T R Ư Ờ N G Đ Ạ I H Ọ C V IỆ T N H Ậ T • • • • T R Ằ N H O À I T H U FACEBOOK KHONG GIAN MẠNG AO & VĂN HÓA “NÉM ĐÁ” CỦA CỘNG ĐỒNG MẠNG VIỆT NAM • • • C H U Y Ể N N G À N H K H Ư vực H Ọ C N G Ư Ờ I H Ư Ớ N G D Ẫ N K H O A H Ọ C G S T S K H V Ũ M IN H G IA N G Hà N ội, 2018 L Ờ I C A M Ơ N Để hoàn thành luận văn Thạc sĩ này, trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến GS TSKH Vũ Minh Giang đã dành nhiều thòi 2 Ían và tâm sức giúp đỡ tôi t[.]

Ý NGHĨA N G H IÊ N c ứ u

Ý nghĩa lý l u ậ n

Nghiên cứu này tập trung vào việc vận dụng các lý thuyết khu vực học để giải thích hiện tượng "ném đá" trên mạng xã hội, thông qua việc phân tích mối liên hệ giữa hành động này với điều kiện tự nhiên, môi trường xã hội và hoàn cảnh lịch sử Bằng cách áp dụng lý thuyết cộng đồng, lý thuyết văn hóa cộng đồng, lý thuyết về hành động và lý thuyết hành vi tập thể, nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về các khía cạnh của hành động này Kết quả nghiên cứu không chỉ làm rõ các lý thuyết đã nêu mà còn góp phần tạo nên bức tranh toàn cảnh về hiện tượng xã hội hiện nay.

Ý n g h ĩa th ự c t i ễ n

Hành vi "ném đá" trên mạng xã hội hiện nay được coi là một tệ nạn xã hội, xuất hiện trong kỷ nguyên bùng nổ thông tin Nghiên cứu không nhằm chỉ trích người Việt, mà muốn phân tích vấn đề từ nhiều góc độ, đặc biệt là văn hóa truyền thống, để hiểu rõ những di sản lịch sử ảnh hưởng đến xã hội hiện đại Qua đó, chúng ta nâng cao nhận thức về văn hóa Việt Nam, không chỉ qua những giá trị tích cực mà còn cả những hành vi tiêu cực, từ đó tìm ra giải pháp điều chỉnh phù hợp với thời đại hiện nay.

“ném đá” như một hiện tượng xấu mang tính chất toàn cầu: ở đâu cũng có, nước nào cũng vậy.

Nghiên cứu này đưa ra khuyến nghị về việc sử dụng mạng xã hội để biểu đạt ý kiến một cách an toàn, nhằm tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến bản thân, gia đình và xã hội Kết quả nghiên cứu hy vọng sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho việc giáo dục và tuyên truyền người dân sử dụng mạng xã hội một cách đúng đắn và phù hợp Điều này hướng đến việc xây dựng một lối ứng xử có văn hóa và trách nhiệm khi tham gia vào thế giới trực tuyến, đặc biệt trong bối cảnh nhà nước đã ban hành các quy định quản lý Internet thông qua luật an ninh mạng từ tháng 6/2018.

LƯỢC SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN c ứ u

Nghiên cứu về m ạng xã hội và các hành vi thực hiện trên m ạng xã hội dưới phương diện khoa học máy tín h

Đề tài phân tích và xử lý dữ liệu tiếng Việt trên mạng xã hội, đặc biệt là nội dung, thông điệp và sắc thái, đang thu hút sự quan tâm lớn từ ngành khoa học máy tính Trong lĩnh vực công nghệ thông tin, việc tự động phân tích và nhận diện sắc thái ngôn ngữ là bước khởi đầu quan trọng cho việc mã hóa dữ liệu Nghiên cứu từ các trường đại học công nghệ cho thấy việc áp dụng các thuật toán và ngôn ngữ lập trình vào nhận diện và phân loại văn bản tiếng Việt, bao gồm ngôn ngữ chuẩn, tiếng Việt không dấu và tiếng lóng, nhằm mục đích tìm ra các thống kê về ngữ nghĩa và sắc thái của ngôn ngữ.

Các chủ đề được quan tâm nhất được xác định dựa trên lượt xem, tải về từ các nguồn, số lượng độc giả đọc và mức độ tương tác của họ sau khi tiếp cận thông tin.

(2) Sắc thái bình luận về các chủ dề (trung tính - tiêu cực - tích cực)

(3) Nội dung bình luận (về khía cạnh nào của chủ đề được nhắc đến)

Mức độ ảnh hưởng của các đối tượng trên mạng xã hội có thể xác định ai là người sản xuất thông tin được lan tỏa và tương tác nhiều nhất, mang lại giá trị lý luận và thực tiễn cao Về lý luận, nghiên cứu này hỗ trợ phát triển học máy và trí tuệ nhân tạo trong việc nhận diện ngôn ngữ, hình ảnh và âm thanh, từ đó tạo ra các mô hình dữ liệu lớn Về thực tiễn, thông tin thu thập được có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như marketing và ngân hàng Dữ liệu người dùng, bao gồm sở thích và mối quan tâm thể hiện qua bài đăng và bình luận trên mạng xã hội, cung cấp thông tin quý giá cho các doanh nghiệp về nhu cầu và phản hồi của khách hàng Hơn nữa, các bình luận này có thể được phân tích để xây dựng hệ thống đánh giá tín dụng, giúp phác họa chân dung người sử dụng và đánh giá độ tin cậy của họ.

Thông tin trên mạng xã hội thường không đáng tin cậy do có thể bị ẩn hoặc làm giả Tuy nhiên, thông qua mạng tương tác giữa các tài khoản người dùng và các thuật toán chuyên biệt, chúng ta có thể dự đoán mối quan tâm và sở thích của họ Chẳng hạn, nếu một người không công khai tuổi tác nhưng có nhiều bạn bè trong độ tuổi 18-25 tại Hà Nội, có thể suy ra rằng người đó cũng nằm trong độ tuổi tương tự Ngoài ra, việc phân tích mức độ lan tỏa và tương tác của nội dung trên mạng xã hội giúp đánh giá sức ảnh hưởng của người đăng bài.

Các nghiên cứu hiện tại chủ yếu tập trung vào nền tảng mạng xã hội Twitter, một nền tảng phổ biến ở nước ngoài nhưng ít được sử dụng tại Việt Nam Để thu thập và xử lý ý kiến người dùng hiệu quả hơn, cần xem xét các nền tảng phổ biến như Facebook hoặc các diễn đàn trực tuyến Việc sử dụng dữ liệu người dùng từ mạng xã hội đang gây ra nhiều tranh cãi, đặc biệt liên quan đến quyền riêng tư và bảo mật thông tin Hơn nữa, hệ thống nhận diện ngôn ngữ, hình ảnh và âm thanh tại Việt Nam vẫn chưa phát triển mạnh mẽ, với nhiều nghiên cứu chỉ dừng lại ở việc nhận diện ngôn ngữ, trong khi nội dung người dùng ngày càng đa dạng với nhiều định dạng khác nhau như hình ảnh, âm thanh và văn bản.

N g h iê n cứ u về m ạn g x ã hội và các h àn h vi th ự c h iệ n trê n m ạ n g x ã hội ở lĩnh v ự c n g ô n n g ữ h ọ c

ỏ lĩnh vực ngôn ngữ học

Trong lĩnh vực ngôn ngữ học, các nghiên cứu về mạng xã hội đã chỉ ra sự biến tướng và thay đổi của ngôn ngữ tiếng Việt Gần đây, sự bùng nổ ngôn ngữ giao tiếp trên mạng đã dấy lên lo ngại về việc mất đi sự trong sáng của tiếng Việt, khiến ngôn ngữ này trở nên méo mó trong mắt những người lớn tuổi Nghiên cứu thái độ của các thành viên trong cộng đồng mạng xã hội cũng đã phản ánh những mối quan ngại này.

Nghiên cứu năm 2014 cho thấy thái độ của cộng đồng mạng đối với các ngôn phẩm biến đổi về ngữ âm như tiếng lóng và từ ngữ nước ngoài không mấy tích cực, mặc dù việc sử dụng chúng ngày càng phổ biến Tuy nhiên, đối với người dân thành thị có tiếp xúc với công nghệ, thái độ lại tích cực hơn, coi đây là phương tiện giúp diễn đạt suy nghĩ phong phú và hiệu quả Những biến đổi ngôn từ mang lại lợi ích như tiết kiệm thời gian và không gian giao tiếp (ví dụ: nói tắt như 2, bb, tks), lấp chỗ trống từ vựng khi không có từ tiếng Việt tương đương (như hotboy, hotgirl, check-in), thể hiện những điều khó nói bằng tiếng mẹ đẻ (như I love you thay cho "anh yêu em") và giảm nhẹ ý thô tục (sử dụng sexy để khen ngợi ngoại hình).

Theo quan sát và kinh nghiệm cá nhân, các cách biến đổi ngôn ngữ trong giới trẻ thường chỉ là trào lưu tạm thời và dễ dàng biến mất hoặc bị thay thế Trong giai đoạn 2007-2009, cộng đồng mạng đã chứng kiến sự xuất hiện của ngôn ngữ xì-tin, hay teen code, với những cách viết không theo bảng chữ cái nào Ví dụ như ">