ĐỒ ÁN : XỬ LÝ NƯỚC THẢI NHÀ MÁY CHẾ BIẾN THỦY SẢN , Tháng năm 1 MỤC LỤC PHẦN 1: TỔNG QUAN 1 Tính cấp thiết của đề tài 1 Mục đích 1 PHẦN 2: NGUỒN GỐC PHÁT SINH, THÀNH PHẦN VÀ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG CỦA CÁC CHẤT Ô NHIỄM TRONG NGÀNH CHẾ BIẾN THỦY HẢI SẢN 2 Nguồn gốc phát sinh các chất ô nhiễm trong ngành chế biến thủy hải sản 3 Thành phần và tính chất nước thải thủy hải sản 6 Chất rắn lơ lửng 7 Chất dinh dưỡng (N, P) 8 Vi sinh vật 8 PHẦN 3: TỔNG QUAN VỀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT 9 PHẦN 4: LỰA CHỌN CÁC PHƯƠNG ÁN XỬ LÝ 23 PHẦN 5: TÍNH TOÁN- THIẾT KẾ HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI THỦY HẢI SẢN CÔNG XUẤT 1000M3/NGÀYĐÊM THEO SƠ ĐỒ CÔNG NGHỆ CỦA PHƯƠNG ÁN 3 29 Bảng 5.4: Các dạng xáo trộn trong bể điều hòa 38 Giá trị 41 Dãy 41 Đặc trưng 41 Giá trị 53 Bảng 5.9: Các kích thước điển hình cho 53 bể aerotank xáo trộn hoàn toàn 53 Bảng 5.11: Thông số thiết kế bể lắng đợt 2 62 PHẦN 6: TÍNH KINH TẾ 70 6.1. Chi phí đầu tư xây dựng 70 Bảng 6.1: Giá vật liệu xây dựng 71 Bảng 6.2: Giá trang thiết bị phụ 72 Tổng tiền đầu tư 72 (962 445 000+ 493 520 000) x 1.3 = 1 892 754 500 (VN đồng) 72 6.2. Chi phí vận hành trạm 72 6.2.1. Lượng hoá chất sử dụng 72 6.2.2. Chi phí điện 73 6.2.3. Chi phí nhân công 73 6.2.4. Chi phí vận hành trạm xử lý 73 Bảng 6.4. Bảng phân tích chi phí 74 6.3. Giá thành xử lý một m3 nước thải 74 PHẦN 7: KẾT LUẬN 74 TÀI LIỆU THAM KHẢO 75 1 PHẦN 1: TỔNG QUAN Tính c p thi t c a đ tàiấ ế ủ ề Ngành công nghiệp chế biến thủy hải sản đã và đang đem lại những lợi nhuận không nhỏ cho nền kinh tế Việt Nam nói chung và của người nông dân nuôi trồng thủy hải sản nói riêng. Nhưng bên cạnh những lợi ích mà nó mang lại như giảm đối nghèo, tăng trưởng GDP cho quốc gia thì nó cũng để lại những hậu quả thật khó lường đối với môi trường sống của chúng ta. Hậu quả là các con sông, kênh rạch nước bị đen bẩn và bốc mùi hôi thối một phần là do việc sản xuất và chế biến thủy hải sản thải ra một lượng lớn nước thải có mùi hôi tanh vào môi trường mà không qua bất kỳ giai đoạn xử lý nào. Chính điều này đã gây ảnh hưởng rất lớn đối với con người và hệ sinh thái gần các khu vực có lượng nước thải này thải ra. Đứng trước những đòi hỏi về một môi trường sống trong lành của người dân, cũng như qui định về việc sản xuất đối với các doanh nghiệp khi nước ta gia nhập WTO đòi hỏi mỗi một đơn vị sản xuất kinh doanh phải cần có một hệ thống xử lý nước thải nhằm giảm thiểu ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Đứng trước những đòi hỏi cấp bách đó, nhóm đã tiếng hành nghiên cứu tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải của các nhà máy sản xuất và chế biến thủy hải sản. M c đíchụ Xử lý nước thải nhà máy A đang xét hoạt động chế biến thủy hải sản lưu lượng trung bình là 1000 m 3 /ngày đêm, với các thống số đầu vào ở bảng 1 đạt TCVN 5945 – 2005 cột B để có thể thải vào nguồn tiếp nhận. Chỉ tiêu Hàm lượng TCVN 5945 Đơn vị 1 -2005 (cột B) Thời gian thải 24 h Lưu lượng trung bình 1000 M 3 /ngày đêm pH 6.9 – 7.9 5.5 – 9 COD 1500 100 Mg/l BOD 1050 50 Mg/l SS 270 100 Mg/l N tổng 120 60 Mg/l P tổng 10 6 Mg/l Bảng 1.1: Phân tích chỉ tiêu phân tích 1.1. Phương pháp nghiên cứu  Phương pháp phân tích, xử lý số liệu.  Phương pháp quan sát.  Phương pháp sưu tầm, thống kê số liệu. PHẦN 2: NGUỒN GỐC PHÁT SINH, THÀNH PHẦN VÀ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG CỦA CÁC CHẤT Ô NHIỄM TRONG NGÀNH CHẾ BIẾN THỦY HẢI SẢN 2 Ngu n g c phát sinh các ch t ô nhi m trong ngành ch bi n th y h iồ ố ấ ễ ế ế ủ ả s n.ả Tùy thuộc vào các loại nguyên liệu như tôm, cá, sò, mực, cua… mà công nghệ sẽ có nhiều điểm riêng biệt. tuy nhiên quy trình sản xuất có các dạng sau: Quy trình công nghệ sản xuất các sản phẩm khô của công ty Seapimex (Nguồn Phan Thu nga – luận văn cao học 1997) Nước thải Nguyên liệu thô Sơ chế (chải sạch cát, chặt đầu, lặt dè, bỏ sống…) Nướng Đóng gói Bảo quản lạnh (-18 0 C) Cán, xé mỏng COD = 100 – 800 mg/L SS = 30 – 100 mg/L Ntc = 17 - 31 mg/L Phân cỡ, loại Đóng gói Bảo quản lạnh (-18 0 C) 3 Quy trình công nghệ sản xuất các sản phẩm đông lạnh của công ty Seapimex (Nguồn Phan Thu nga – luận văn cao học 1997) Nước thải Rửa Nguyên liệu tươi ướp cá Rửa Sơ chế Phân cỡ,loại Xếp khuôn Đông lạnh Đóng gói Bảo quản lạnh (-25 0 C  -18 0 C) SS : 128 – 280 mg/L COD :400 – 2.200 mg/L N tc : 57 – 126 mg/L P tc : 23 – 98 mg/L 4 Quy trình công nghệ sản xuất các sản phẩm đống hộp của công ty Seapimex (Nguồn Phan Thu nga – luận văn cao học 1997) Nước thải Nguyên liệu (tôm, thịt chín ướp lạnh) Rửa Loại bỏ tạp chất Luộc sơ bộ Đóng vào hộp Cho nước muối vào Ghép mí hộp Khử trùng Để nguội Dán nhãn Đóng gói Bảo quản SS : 150 – 250 mg/L COD : 336 – 1000 mg/L N tc : 42 – 127 mg/L P tc : 37 – 125 mg/L 5 Thành ph n và tính ch t n c th i th y h i s n.ầ ấ ướ ả ủ ả ả Với các quy trình công nghệ như trên thì nguồn phát sinh chất thải gây ô nhiễm chủ yếu trong các công ty chế biến đông lạnh thì được chia làm ba dạng: chất thải rắn, chất thải lỏng và chất thải khí. Trong quá trình sản xuất còn gây ra các nguồn ô nhiễm khác như tiếng ồn, độ rung và khả năng gây cháy nổ. Chất thải rắn Chất thải rắn thu được từ quá trình chế biến tôm, mực, cá, sò có đầu vỏ tôm, vỏ sò, da, mai mực, nội tạng… Thành phần chính của phế thải sản xuất các sản phẩm thuỷ sản chủ yếu là các chất hữu cơ giàu đạm, canxi, phốtpho. Toàn bộ phế liệu này được tận dụng để chế biến các sản phẩm phụ, hoặc đem bán cho dân làm thức ăn cho người, thức ăn chăn nuôi gia súc, gia cầm hoặc thuỷ sản. Ngoài ra còn có một lượng nhỏ rác thải sinh hoạt, các bao bì, dây niềng hư hỏng hoặc đã qua sử dụng với thành phần đặc trưng của rác thải đô thị. Chất thải lỏng Nước thải trong công ty máy chế biến đông lạnh phần lớn là nước thải trong quá trình sản xuất bao gồm nước rửa nguyên liệu, bán thành phẩm, nước sử dụng cho vệ sinh và nhà xưởng, thiết bị, dụng cụ chế biến, nước vệ sinh cho công nhân. Lượng nước thải và nguồn gây ô nhiễm chính là do nước thải trong sản xuất. Chất thải khí Khí thải sinh ra từ công ty có thể là: - Khí thải Chlor sinh ra trong quá trình khử trùng thiết bị, nhà xưởng chế biến và khử trùng nguyên liệu, bán thành phẩm. - Mùi tanh từ mực, tôm nguyên liêu, mùi hôi tanh từ nơi chứa phế thải, vỏ sò, cống rãnh. 6 - Hơi tác nhân lạnh có thể bị rò rỉ: NH 3 - Tiếng ồn xuất hiện trong công ty chế biến thuỷ sản chủ yếu do hoạt động của các thiết bị lạnh, cháy nổ, phương tiện vận chuyển… - Trong phân xưởng chế biến của các công ty thuỷ sản nhiệt độ thường thấp và ẩm hơn so khu vực khác. 2.1. Tác động của nước thải chế biến thủy hải sản đến môi trường. Nước thải chế biến thuỷ sản có hàm lượng các chất ô nhiễm cao nếu không được xử lý sẽ gây ô nhiễm các nguồn nước mặt và nước ngầm trong khu vực. Đối với nước ngầm tầng nông, nước thải chế biến thuỷ sản có thể thấm xuống đất và gây ô nhiễm nước ngầm. Các nguồn nước ngầm nhiễm các chất hữu cơ, dinh dưỡng và vi trùng rất khó xử lý thành nước sạch cung cấp cho sinh hoạt. Đối với các nguồn nước mặt, các chất ô nhiễm có trong nước thải chế biến thuỷ sản sẽ làm suy thoái chất lượng nước, tác động xấu đến môi trường và thủy sinh vật, cụ thể như sau: Các chất hữu cơ Các chất hữu cơ chứa trong nước thải chế biến thuỷ sản chủ yếu là dễ bị phân hủy. Trong nước thải chứa các chất như cacbonhydrat, protein, chất béo khi xả vào nguồn nước sẽ làm suy giảm nồng độ oxy hòa tan trong nước do vi sinh vật sử dụng ôxy hòa tan để phân hủy các chất hữu cơ. Nồng độ oxy hòa tan dưới 50% bão hòa có khả năng gây ảnh hưởng tới sự phát triển của tôm, cá. Oxy hòa tan giảm không chỉ gây suy thoái tài nguyên thủy sản mà còn làm giảm khả năng tự làm sạch của nguồn nước, dẫn đến giảm chất lượng nước cấp cho sinh hoạt và công nghiệp. Chất rắn lơ lửng Các chất rắn lơ lửng làm cho nước đục hoặc có màu, nó hạn chế độ sâu tầng nước được ánh sáng chiếu xuống, gây ảnh hưởng tới quá trình 7 quang hợp của tảo, rong rêu Chất rắn lơ lửng cũng là tác nhân gây ảnh hưởng tiêu cực đến tài nguyên thủy sinh đồng thời gây tác hại về mặt cảm quan (tăng độ đục nguồn nước) và gây bồi lắng lòng sông, cản trở sự lưu thông nước và tàu bè… Chất dinh dưỡng (N, P) Nồng độ các chất nitơ, photpho cao gây ra hiện tượng phát triển bùng nổ các loài tảo, đến mức độ giới hạn tảo sẽ bị chết và phân hủy gây nên hiện tượng thiếu oxy. Nếu nồng độ oxy giảm tới 0 gây ra hiện tượng thủy vực chết ảnh hưởng tới chất lượng nước của thủy vực. Ngoài ra, các loài tảo nổi trên mặt nước tạo thành lớp màng khiến cho bên dưới không có ánh sáng. Quá trình quang hợp của các thực vật tầng dưới bị ngưng trệ. Tất cả các hiện tượng trên gây tác động xấu tới chất lượng nước, ảnh hưởng tới hệ thuỷ sinh, nghề nuôi trồng thuỷ sản, du lịch và cấp nước. Amonia rất độc cho tôm, cá dù ở nồng độ rất nhỏ. Nồng độ làm chết tôm, cá, từ 1,2 ÷ 3 mg/l. Tiêu chuẩn chất lượng nước nuôi trồng thủy sản của nhiều quốc gia yêu cầu nồng độ Amonia không vượt quá 1mg/l. Vi sinh vật Các vi sinh vật đặc biệt vi khuẩn gây bệnh và trứng giun sán trong nguồn nước là nguồn ô nhiễm đặc biệt. Con người trực tiếp sử dụng nguồn nước nhiễm bẩn hay qua các nhân tố lây bệnh sẽ truyền dẫn các bệnh dịch cho người như bệnh lỵ, thương hàn, bại liệt, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, tiêu chảy cấp tính. 8 [...]... chất thải hữu cơ trong nước thải Chất thải hữu cơ (C,N,P) từ dạng hòa tan sẽ chuyển hóa vào sinh khối vi sinh và khi lớp sinh khối vi sinh này lắng kết xuống sẽ còn lại nước trong đã tách chất ô nhiễm, chu kỳ xử lý trên lại tiếp tục cho một mẻ nước thải mới 22 PHẦN 4: LỰA CHỌN CÁC PHƯƠNG ÁN XỬ LÝ Để xử lý nước thải của nhà máy chế biến thủy hải sản nhóm đưa ra các phương án để xử lý 4.1 Phương án 1 Nước. .. động với các tạp chất bẩn, biến đổi hoá học, tạo thành các chất khác dưới dạng cặn hoặc chất hoà tan nhưng không độc hại hoặc gây ô nhiễm môi trường Giai đoạn xử lý hoá lý có thể là giai đoạn xử lý 11 độc lập hoặc xử lý cùng với các phương pháp cơ học, hoá học, sinh học trong công nghệ xử lý nước thải hoàn chỉnh Những phương pháp hoá lý thường được áp dụng để xử lý nước thải là : keo tụ, đông tụ, tuyển... 1.5 – 2m Hiệu quả xử lý nước thải theo tiêu chuẩn BOD đạt 90% Dùng cho các trạm xử lý nước thải có công suất dưới 1000 m3/ngàyđêm  Bể lọc sinh học cao tải Bể lọc sinh học cao tải có cấu tạo và quản lý khác với bể lọc sinh học nhỏ giọt, nước thải tưới lên mặt bể nhờ hệ thống phân phối phản lực Bể có tải trọng 10 – 20 m3 nước thải/ 1m2 bề mặt bể /ngàyđêm Nếu trường hợp BOD của nước thải quá lớn người... hiệu quả xử lý có thể đạt tới 75% theo hàm lượng chất lơ lửng và 40-50 % theo BOD Trong số các công trình xử lý cơ học có thể kể đến bể tự hoại, bể lắng hai vỏ, bể lắng trong có ngăn phân huỷ là những công trình vừa để lắng vừa để phân huỷ cặn lắng 3.2 Phương pháp xử lý hóa lý Bản chất của quá trình xử lý nước thải bằng phương pháp hoá lý là áp dụng các quá trình vật lý và hoá học để đưa vào nước thải. .. các công trình xử lý bùn cặn khác để xử lý Bể Aerotank hoạt động phải có hệ thống cung cấp khí đầy đủ và liên tục 3.3.2.3 Quá trình xử lý sinh học kỵ khí - Bể UASB 3.3.2.3.1 Quá trình xử lý sinh học kỵ khí Quá trình phân hủy kỵ khí là quá trình phân hủy sinh học các chất hữu cơ có trong nước thải trong điều kiện không có oxy để tạo ra sản phẩm cuối cùng là khí CH4 và CO2 (trường hợp nước thải không chứa... mặt hạn chế này dễ khắc phục Xử lý sơ bộ tốt sẽ đảm bảo được môi trường sinh trưởng thuận lợi cho vi sinh vật kỵ khí Nếu cấy vi khuẩn tạo acid và vi khuẩn tạo methane trước (phân trâu bò tươi) với nồng độ thích hợp và vận hành với chế độ thủy lực ≤1/2 công suất thiết kế thì thời gian khởi động có thể rút ngắn xuống từ 2-3 tuần Kết luận Tóm lại qua ba phương án xử lý nước thải chế biến thủy hải sản nhóm... thống xử lý Lý do mà nhóm chọn phương án 3 - Phù hợp với điều kiện khí hậu ở Việt Nam - Vận hành tương đối đơn giản - Không xử dụng nhiều hóa chất trong quá trình vận hành - Chi phí vận hành thấp - Không phải bị tắt nghẽn hệ thống xử lý như 2 phương án, và phương án 1 Bên cạnh đó không phải tốn chi phí cho việc mua các loại vật liệu lọc 28 PHẦN 5: TÍNH TOÁN- THIẾT KẾ HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI THỦY HẢI SẢN... giảm độ ẩm, rồi Nước để đưa qua sân phơi bùn thảitiếp tục làm giảm bớt lượng nước Bùn sau khi xử lý được đem chôn lấp hoặc sử dụng để bón cho cây trồng Nước từ bể nén Đem chôn lấp Song chắnhoàn về bể điều hòa để tiếp tục tham gia quá trình xử lý rác bùn được tuần Đem san lấp mặt đường Máy thổi khí  Ưu điểm Sân phơi cát Bể lắng cát - Vận hành tương đối đơn giản - Phù hợp cho các loại nước thải có hàm lượng... hợp xử lý nước thải sản xuất và nước thải sinh hoạt thì không cần bổ sung thêm các nguyên tố dinh dưỡng  Độ kiềm: Độ kiềm tối ưu cần duy trì trong bể là 1500÷3000 mg CaCO3/l để tạo khả năng đệm tốt cho dung dịch, ngăn cản sự giảm pH dưới mức trung tính  Muối (Na+, K+, Ca2+): Pha methane hóa và acid hóa lipid đều bị ức chế khi độ mặn vượt quá 0,2 M NaCl Sự thủy phân protein trong cá cũng bị ức chế. .. Tạo ra các bông cặn sinh học gồm các tế bào vi sinh vật và các chất keo vô cơ trong nước thải  Loại các bông cặn ra khỏi nước thải bằng quá trình lắng 3.3.1 Xử lí nước thải bằng phương pháp sinh học trong điều kiện tự nhiên Để tách các chất bẩn hữu cơ dạng keo và hoà tan trong điều kiện tự nhiên người ta xử lí nước thải trong ao, hồ ( hồ sinh vật) hay trên đất ( cánh đồng tưới, cánh đồng lọc…) 16 3.3.1.1 . thống xử lý nước thải của các nhà máy sản xuất và chế biến thủy hải sản. M c đíchụ Xử lý nước thải nhà máy A đang xét hoạt động chế biến thủy hải sản lưu. NGÀNH CHẾ BIẾN THỦY HẢI SẢN 2 Nguồn gốc phát sinh các chất ô nhiễm trong ngành chế biến thủy hải sản 3 Thành phần và tính chất nước thải thủy hải sản