Hệ Truyền Thừa Và Đặc Tính Của Pháp Luyện Tâm
Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã giảng dạy những chỉ giáo về luyện tâm khởi thủy, truyền lại cho tôn giả Văn Thù Tôn giả Văn Thù tiếp tục truyền bá những giáo lý này cho Tịch Thiên (Shantideva), và từ Tịch Thiên, các vị như Elladary, Viravajra, Ratnashri, Serlingpa, Atisha, Dromtonpa, Geshe Potowa, Geshe Sharawa cho đến Geshe Chekhawa cũng đã tiếp nhận và phát triển những giáo lý này trong quá trình tu tập và truyền dạy.
Bảy Điểm Luyện Tâm để truyền bá pháp tu này khắp xứ
Tây tạng Ngài truyền giáo lý này cho Bồ tát Chilbuwa; từ vị này truyền xuống nhiều bậc thầy cho đến đời đức Tsongkhapa
Bảy Điểm Luyện Tâm có nhiều bản gốc được biên tập từ những ghi chú của các vị đệ tử ngài Chekhawa
Đức Tsongkhapa đã giảng dạy về Bảy Điểm Luyện Tâm, làm sáng tỏ những chỉ giáo của Chekhawa và Atisha mà không mâu thuẫn với các nguồn tài liệu khác Các đệ tử của ngài đã ghi chú và sưu tập thành văn bản "Luyện Tâm: Ánh Nhật Quang", được coi là một trong những luận giải uy tín nhất về pháp tu tâm Bản gốc của tác phẩm này được biên tập bởi Je Phabongkhapa, dựa trên các sớ giải liên quan và các văn bản khác Giáo lý này đã được truyền từ đức Tsongkhapa đến những bậc thầy giác ngộ qua một dòng truyền thừa liên tục.
12 Đảnh lễ tâm Đại bi
Giáo lý như tinh chất cam lồ này Được truyền từ Serlingpa
Thầy Chekhawa mở đầu bản văn gốc bằng lời đảnh lễ tâm đại bi, nhấn mạnh rằng chư Phật và Bồ tát đều xuất phát từ tâm đại bi Do đó, bất kỳ ai mong muốn thành Phật hay Bồ tát đều cần lấy tâm đại bi làm pháp tu cốt yếu.
Giáo lý này được ví như tinh chất cam lồ, mang lại hạnh phúc tầm thường cho chư thiên và một số người Tuy nhiên, giáo lý về luyện tâm lại có khả năng mang đến phúc lạc phi thường của toàn giác.
Dòng thứ ba đề cập đến những chỉ giáo mà Atisha đã tiếp nhận và truyền lại cho chúng ta qua đệ tử Dromtoenpa cùng nhiều bậc thầy khác, cho đến thời của Geshe Chekhawa Đặc biệt, giáo lý này được truyền lại từ bậc thầy của Atisha, Serlingpa.
Chekhawa, ban đầu theo phái Nyingpa của Phật giáo Tây Tạng, đã tinh thông cả hai truyền thống giáo lý mới và cũ nhưng vẫn chưa thỏa mãn với sự tu học của mình Ngài đã theo học nhiều bậc thầy, bao gồm Rechungpa, một đệ tử chính của Milarepa, và Chagshinpa, một bậc thầy phái Kadampa Một hôm, khi vào phòng Chagshinpa, ngài đã trông thấy một bản văn quan trọng.
13 ngắn nhan đề Tám Bài Kệ Luyện Tâm Hai dòng trong bài kệ thứ sáu làm ngài lưu ý:
Mong con nhận lấy sự thua thiệt
Và nhường vinh quang cho người khác
Mặc dù đã có kiến thức sâu rộng về Pháp, Chekawa vẫn bị chấn động khi đọc một câu dạy Để hiểu rõ hơn, ngài hỏi Geshe Chagshinpa về tác giả và biết rằng đó là Geshe Langri Tangpa Ngài ngay lập tức phát tâm học hỏi từ vị thầy này và lên đường đến Lhasa, nhưng khi đến nơi thì biết thầy đã viên tịch Chekawa tìm một đệ tử của Langri Tangpa để giải thích cho mình, và gặp thầy Sharawa Dù lắng nghe nhiều ngày giảng dạy, ngài không thấy đề cập đến việc chấp nhận thất bại và nhường vinh quang cho người khác Sau khi khóa giảng kết thúc, Chekawa tiếp cận thầy Sharawa và hỏi về tầm quan trọng của lời dạy đó Thầy Sharawa trả lời rằng nếu muốn đạt giác ngộ, việc chấp nhận thất bại và nhường vinh quang cho người khác là rất cần thiết.
Phật không thể tu tập theo cách đó Chekhawa đã hỏi liệu có kinh điển nào đề cập đến điều này không Thầy Sharawa đã trích dẫn hai câu trong tác phẩm của Long Thụ có tên "Lời Khuyên Vua".
Mong tôi nhận thay chúng sinh những quả báo ác nghiệp
Mong chúng sinh hưởng tất cả kết quả thiện nghiệp tôi làm
Câu nói đó thể hiện mong muốn chấp nhận thất bại cho bản thân và nhường vinh quang cho người khác Geshe Sharawa đã cung cấp nhiều bằng chứng để chứng minh rằng giáo lý này là chân thật Khi đó, Chekhawa đã thỉnh cầu thầy Sharawa giảng dạy đầy đủ về pháp tu này Thầy Sharawa hứa hẹn: “Nếu ông ở lại bên ta nhiều năm, ta sẽ dạy cho ông.” Chekhawa đã ở lại mười hai năm, và chỉ sau sáu năm, ngài đã trở nên thành thạo trong việc luyện tâm Các học giả phái Kadampa đều công nhận ngài đã đạt được địa vị Kiến đạo trong Đại thừa nhờ hoàn toàn từ bỏ ngã ái.
Giáo lý luyện tâm từ trước đến nay chưa từng được giảng dạy công khai, mà chỉ theo một hệ truyền thừa bí mật Điều này xuất phát từ việc người học cần đạt một trình độ đức tin nhất định để có thể thực hành giáo lý này Do đó, thầy Chekhawa chỉ truyền pháp cho những môn đệ thân cận nhất, những người có khả năng tiếp thu lời dạy.
Bấy giờ ở Tây tạng bệnh cùi đang lây lan không bác sĩ nào chữa khỏi Một hôm Geshe Chekhawa gặp
15 một vài người mắc bệnh cùi và quyết định chỉ cho họ thực hành pháp luyện tâm nói trên, nhất là pháp hành
Nhờ thực hành pháp "cho và nhận," nhiều người mắc bệnh cùi đã khỏi bệnh, dẫn đến sự lan truyền tin đồn nhanh chóng Số lượng người đến gặp thầy Chekhawa ngày càng đông, biến nhà thầy thành một dưỡng đường Cuối cùng, giáo lý này được người Tây Tạng gọi là “pháp của người cùi.”
Ngài Chekhawa có một người em trai rất ghét Pháp và không tin tưởng vào giáo lý Tuy nhiên, một ngày, ông tình cờ nghe được những giáo lý luyện tâm mà ngài dạy cho những người cùi và cảm thấy bị thu hút Sau đó, ngài nhận thấy em mình đang thực hành những giáo lý này, điều này khiến ngài nghĩ rằng nếu em mình, một người bất tín, còn được lợi lạc, thì nhiều người khác cũng có thể Vì vậy, ngài quyết định không giữ bí mật những giáo lý này nữa và soạn thảo Bảy Điểm Luyện Tâm với tâm chân thành mong giúp đỡ tất cả hữu tình Nhờ lòng đại bi của ngài trong việc giảng dạy rộng rãi, ngày nay chúng ta có cơ hội tiếp nhận và thực hành giáo lý này, và chúng ta cần tri ân lòng từ bi của ngài Chekhawa.
Chỉ giáo này như kim cương, như mặt trời và như dược thảo
Câu thứ tư trong bài kệ của Chekhawa nhấn mạnh những đức tính của việc chỉ giáo luyện tâm, được ví như một viên kim cương, ánh sáng mặt trời và cây dược thảo Những phẩm chất này không chỉ mang lại giá trị tinh thần mà còn giúp phát triển trí tuệ và sự bình an trong cuộc sống.
Mặc dù nhiều vật quý sẽ mất giá trị khi bị vỡ, nhưng một viên kim cương, dù nhỏ đến đâu, vẫn giữ được giá trị của nó Tương tự, giáo lý luyện tâm cũng vậy; việc thực hành đầy đủ là tốt nhất, nhưng ngay cả khi chỉ thực hành một phần nhỏ, nó vẫn mang lại giá trị Chúng ta cần cẩn thận bảo vệ từng chi tiết của giáo lý này, không nên xem nhẹ bất kỳ điều gì, dù nhỏ nhặt.
Giống như ánh sáng mặt trời xua tan bóng tối, việc thực hành giáo lý viên mãn sẽ giúp xóa bỏ hoàn toàn vô minh Dù chỉ áp dụng một phần giáo lý, ta vẫn có thể giảm bớt sự vô minh và ngã chấp trong cuộc sống.
Pháp Hành Chuẩn Bị Để Luyện Tâm
Trước hết hãy học phần chuẩn bị
Trước khi bắt đầu pháp luyện tâm, cần chuẩn bị tâm bằng các pháp tu thích hợp Những trải nghiệm phi thường trong luyện tâm phụ thuộc vào việc tích lũy công đức, sám hối nghiệp chướng, cầu nguyện năng lực gia trì từ chư Phật Bồ tát, và thực hành các pháp hành như lamrim, từ việc nương tựa thầy cho đến việc đạt được tăng thượng tri kiến Đặc biệt, việc có kinh nghiệm về thân người quý báu, sự vô thường và cái chết, cũng như hiểu biết về nghiệp và nguy hiểm của sinh tử là rất quan trọng.
Phương pháp tối thượng để tích lũy công đức, sám hối nghiệp chướng và nhận được sự gia trì của Phật Bồ Tát bao gồm sáu pháp hành quan trọng Những pháp hành này không chỉ giúp cải thiện đời sống tâm linh mà còn mang lại sự bình an và hạnh phúc cho mỗi người Thực hiện đúng các pháp hành này sẽ gia tăng sự kết nối với Phật Bồ Tát và mở ra con đường dẫn đến sự giác ngộ.
1 Làm sạch phòng ngồi thiền và lập một bàn thờ với những biểu tượng về thân ngữ ý của Phật
2 Bày đồ cúng thích hợp
3 Ngồi kiết già, quy y và phát tâm bồ đề
5 Tích lũy công đức và tịnh hóa ác nghiệp bằng cách dâng cúng Mandala và sự cầu nguyện gồm 7 phần
6 Thỉnh cầu ruộng phước nói chung và những bậc thầy trong hệ phái Lamrim nói riêng, cầu xin các ngài gia trì năng lực
Các nguyên lý được trình bày trong các bản văn Lamrim, đặc biệt là trong tác phẩm Con Đường Hạnh Phúc Vui Vẻ, mang lại cái nhìn sâu sắc về pháp hành chuẩn bị Tinh túy của những nguyên lý này được thể hiện rõ nét trong bài Tinh Yếu Của Sự.
Để thực hành luyện tâm hiệu quả, cần bắt đầu mỗi buổi thiền định bằng việc tụng các bài kinh từ đầu đến cuối, theo đúng các giai đoạn của con đường Sau khi thiền quán, hãy kết thúc bằng việc tụng thần chú và những bài kệ hồi hướng.
Phần Tu Tập Chính Yếu: Luyện Hai Loại Bồ Đề Tâm
Phần luyện tâm chính yếu gồm hai:
(1) Luyện tâm bồ đề tương đối và,
(2) Luyện tâm bồ đề tuyệt đối
Tâm bồ đề được chia thành hai loại: tương đối và tuyệt đối Thông thường, khi nhắc đến tâm bồ đề hay tâm giác ngộ, người ta thường ám chỉ đến bồ đề tương đối Bồ đề tâm tương đối khởi nguồn từ lòng xót thương rộng lớn, với mong muốn tự nhiên đạt được giác ngộ để mang lại lợi ích cho tất cả chúng sinh Đây là phương pháp giúp phát triển hạt giống Phật trong mỗi người, tích lũy công đức, và là yếu tố then chốt để đạt được Sắc thân của một vị Phật.
Tâm bồ đề tuyệt đối là trí tuệ phát sinh từ tâm bồ đề tương đối, trực tiếp nhận thức chân không, bản chất tối hậu của vạn pháp Nó giúp loại bỏ hai chướng ngại: chướng ngại cho giải thoát và chướng ngại cho toàn tri, qua đó tích lũy trí tuệ, yếu tố then chốt để đạt được Pháp thân của một vị Phật Việc thực hành hai loại tâm bồ đề này chính là hành trình trên con đường dẫn đến cảnh giới toàn giác.
A1 Luyện Bồ Đề Tâm Tương Đối
1 Tu tập trong thời thiền quán
2 Tu tập ngoài thời thiền quán
B1 Tu tập trong thời thiền quán
1 Thiền quán về bình đẳng giữa ta và người
2 Quán những nguy hiểm của ngã ái
3 Quán những lợi lạc của vị tha
4 Quán đổi địa vị mình với người
C1 Thiền quán bình đẳng giữa ta và người
Mặc dù bản văn gốc Bảy Điểm Luyện Tâm không giải thích rõ ràng, nhưng pháp thiền này vẫn được bao hàm trong đó Bồ tát Hạnh của Tịch Thiên (Shantideva) đã cung cấp một giải thích đầy đủ về pháp hành này.
Trước tiên nên quán ta, người
Giống nhau ở chỗ tìm vui, tránh phiền
Nên cần thương cả chúng sinh
Cũng như thương bản thân mình thế thôi
Pháp thiền quán người bình đẳng là phương pháp hiệu quả để phát triển tâm từ, đóng vai trò quan trọng trong luyện tâm Kinh nghiệm về người bình đẳng là yếu tố thiết yếu, giúp chúng ta đạt được sự thực chứng trong việc thay đổi vị trí của bản thân với người khác.
Để đạt được sự bình đẳng trong pháp thiền quán, chúng ta cần yêu thương người khác ngang bằng với yêu quý bản thân, tức là thương người như thể thương thân Điều này chỉ có thể thực hiện khi ta thuần thục trong việc học Pháp Hiện nay, khi suy nghĩ, mọi thứ liên quan đến "tôi" đều được xem là quan trọng hơn, trong khi đó, những gì liên quan đến người khác lại bị xem nhẹ Điều này cho thấy rằng chúng ta chưa yêu thương người khác nhiều như yêu thương chính mình Khi đối mặt với khó khăn, ta dễ dàng cảm thấy nản lòng nhưng ít khi cảm thấy hoảng loạn khi người khác gặp rắc rối, thậm chí có lúc còn cảm thấy vui mừng khi nghe tin không may xảy đến với một số người Điều này chứng tỏ rằng tình yêu thương dành cho người khác vẫn chưa đạt được mức độ tương đương với tình yêu thương dành cho bản thân.
Việc nhận thức về sự bình đẳng của bản thân là vô cùng quan trọng, bởi nếu không làm được điều này, chúng ta sẽ gặp phải hai sai lầm nghiêm trọng Thứ nhất, chúng ta có thể gặp rắc rối trong cuộc sống hiện tại, như việc không yêu thương người khác như chính mình, dẫn đến sự tức giận và hành động ích kỷ, từ đó tạo ra những hậu quả tiêu cực Thứ hai, nếu không phát triển tâm bồ đề, chúng ta sẽ không thể đạt được sự chứng ngộ trong đạo Đại thừa, cũng như không thể hướng tới quả Phật Những hành giả Ấn Tạng xưa đã nhận ra rằng tâm Từ là một yếu tố đặc biệt quan trọng trong việc phát triển tâm bồ đề.
Ngay cả những người không theo đuổi con đường tâm linh cũng nên thực hành việc nhìn nhận mọi người như nhau, vì điều này giúp xây dựng sự đồng cảm và kết nối trong xã hội.
Nếu không chú ý đến người khác, chúng ta sẽ gặp rắc rối trong các mối quan hệ Khi giao tiếp, nếu ta thể hiện tình thương và sự quan tâm, cả hai bên sẽ cảm thấy hạnh phúc Ngược lại, nếu chỉ chăm chăm vào bản thân, người kia sẽ nhanh chóng cảm thấy không vui, dẫn đến tình bạn không bền vững Để có được tình yêu lâu dài và sự giao tiếp thỏa mãn, chúng ta cần học cách yêu thương và trân trọng người khác Việc xem trọng và quý mến những người xung quanh là điều cần thiết để xây dựng mối quan hệ bền chặt.
Sống trong một cộng đồng biết chăm sóc lẫn nhau giúp phát triển tâm Từ, mang lại bình an và hạnh phúc cho mọi người Chúng ta nên nhận thức rằng "Mọi người cũng như tôi, đều muốn được hạnh phúc," và từ đó nỗ lực tạo ra hạnh phúc cho cả bản thân và người khác Khi quan tâm đến người khác như chính mình, chúng ta thực sự xem họ là bình đẳng Nếu duy trì tâm niệm này, chúng ta sẽ nhận được sự cảm mến từ người khác Ban đầu, hãy thực hành điều này với bạn bè và những người xung quanh, sau đó mở rộng ra để bao trùm tất cả mọi người bằng tình thương.
Khi bắt đầu thực hành thiền quán, nhiều người có thể hoài nghi về việc giúp đỡ người khác thoát khỏi khổ đau Họ tự hỏi, nỗi khổ của người khác có ảnh hưởng gì đến bản thân mình, khi mà mỗi người đều phải tự gánh chịu nỗi khổ của riêng mình Tuy chúng ta không trực tiếp trải nghiệm nỗi đau của người khác, nhưng việc hỗ trợ họ có thể mang lại giá trị tinh thần và kết nối sâu sắc hơn trong cuộc sống.
Dù cuộc sống có khó khăn, chúng ta vẫn nên nỗ lực giúp đỡ những người xung quanh Khi một phần cơ thể bị đau, chúng ta tự nhiên sẽ hành động để giảm bớt nỗi đau đó, dù không phải là phần cơ thể trực tiếp chịu đựng Nếu xem tất cả chúng sinh như một thể thống nhất, với mong muốn chung là thoát khỏi khổ đau, chúng ta sẽ không ngần ngại trong việc giảm bớt nỗi khổ cho người khác Hãy luôn nghĩ về việc hỗ trợ lẫn nhau trong hành trình tìm kiếm hạnh phúc.
Chúng ta, những người có tâm hồn nhạy cảm, đều khao khát hạnh phúc bền lâu Điều này cho thấy rằng, trong hành trình tìm kiếm hạnh phúc cá nhân, không thể nào bỏ qua sự an lạc của những người xung quanh Liệu có hợp lý khi chỉ chăm chăm tìm kiếm niềm vui cho riêng mình mà lại làm ngơ trước nỗi đau của người khác?
Quán bình đẳng là nền tảng thiết yếu cho mọi pháp hành, dẫn dắt chúng ta đến giác ngộ Do đó, hãy tự khích lệ bản thân bằng cách thực hành quán chiếu này.
Nay ta đã có thân người quý báu, và nếu không tận dụng cơ hội này để đạt giác ngộ, thì thật là phí phạm Để đạt được giác ngộ, tôi cần quán sát mọi người với sự bình đẳng Khi làm được điều đó, tôi sẽ có khả năng thực hành các pháp hành cho và nhận, phát triển tâm đại bi và tâm bồ đề quý giá, hướng tới mục tiêu cuối cùng là thành Phật.
Để thực hành pháp quán mình người bình đẳng, trước tiên cần xem xét cẩn thận sự an lạc của người khác, cho đến khi nhận ra rằng nó quan trọng không kém gì sự an lạc của bản thân Khi hiểu rõ điều này, cảm giác về sự bình đẳng giữa mình và người khác sẽ xuất hiện Hãy tập trung vào cảm giác này và lập nguyện rằng: "Tôi sẽ yêu thương kẻ khác như chính mình."
29 thương chính thân tôi", và thiền quán về lời nguyện này càng lâu càng tốt