Lý do ch ọn đề tài
Trong bối cảnh phát triển của đất nước, hệ thống đào tạo cán bộ ngành Y tế đã trải qua nhiều cải cách trong những năm gần đây Các cơ sở đào tạo được nâng cấp về cơ sở vật chất và đầu tư trang thiết bị cho thực hành lâm sàng, cùng với việc đổi mới chương trình đào tạo Đội ngũ giảng viên và giáo viên cũng thường xuyên được bồi dưỡng về chuyên môn và nghiệp vụ Đặc biệt, các trường đào tạo nghề trong ngành Y tế luôn chú trọng đến việc hình thành kỹ năng nghề nghiệp cho người học thông qua hoạt động thực hành lâm sàng.
Hoạt động THLS là phương pháp dạy và học đặc trưng của ngành Y tế, có tính chuyên biệt và đóng vai trò quan trọng trong quá trình giáo dục.
Hoạt động thực hành lâm sàng (THLS) trong đào tạo Y khoa có mục tiêu trang bị cho sinh viên những kỹ năng cần thiết để áp dụng kiến thức lý thuyết vào thực tiễn Chỉ khi sở hữu các kỹ năng THLS, sinh viên mới có thể đưa ra quyết định chính xác trong chẩn đoán và điều trị bệnh Trong chương trình đào tạo ngành Y tế, các môn THLS chiếm khoảng 2/3 tổng thời gian, cho thấy vai trò cốt lõi của hoạt động này trong việc phát triển năng lực chuyên môn cho người học.
Trong chương trình đào tạo của trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn, hoạt động thực hành lâm sàng (THLS) tại các bệnh viện là một phần quan trọng, chiếm 2/3 thời gian đào tạo THLS không chỉ giúp học sinh, sinh viên củng cố kiến thức lý thuyết mà còn mở rộng hiểu biết thông qua việc tiếp xúc với thực tiễn bệnh lý Qua đó, sinh viên phát triển các kỹ năng chuyên môn cần thiết như khám bệnh cho các cơ quan hô hấp, tuần hoàn, tiêu hóa, tiết niệu, thần kinh và các chuyên khoa khác.
Kỹnăng chuyên môn: chữa bệnh (xử trí shock phản vệ, xử trí khó thở, xử trí đột
Kỹ năng xử trí chấn thương và điều trị bệnh là rất quan trọng trong y học, bao gồm các thủ thuật như đặt nội khí quản, đặt ống dẫn lưu dạ dày, chọc dò tủy sống, chọc dò màng phổi, chọc dò màng bụng, và tiêm - truyền Những kỹ năng này giúp đảm bảo sự an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị cho bệnh nhân.
Hoạt động thực hành lâm sàng (THLS) của học sinh, sinh viên tại trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn đã có nhiều nỗ lực, và công tác quản lý hoạt động này được xem là một trong những khâu quan trọng trong quản lý đào tạo Việc nâng cao chất lượng quản lý THLS trở thành yêu cầu cấp thiết hiện nay Tuy nhiên, hiện tại chưa có nghiên cứu nào đánh giá thực trạng quản lý THLS tại trường, điều này cần thiết để làm cơ sở cho việc đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI).
Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi quyết định nghiên cứu đề tài: “Quả n lý hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn” cho luận văn của mình.
M ục đích nghiên cứ u
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động THLS của
Trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn đang đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động thực hành lâm sàng (THLS) của học sinh, sinh viên (HS, SV) nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này Những biện pháp này không chỉ giúp cải thiện kỹ năng thực hành của HS, SV mà còn góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tại trường.
Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu
3.1 Khách th ể nghiên c ứ u: Hoạt động dạy THLS của CB, GV và hoạt động học THLS của HS, SV Trường Trung cấp Y tế
3.2 Đối tượ ng nghiên c ứ u: Biện pháp quản lý hoạt động THLS của HS,
SV trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn.
Gi ả thuy ế t khoa h ọ c
Hoạt động thực hành lâm sàng của học sinh, sinh viên trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn trong thời gian qua đã đáp ứng được các yêu cầu cơ bản Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức cần khắc phục để nâng cao chất lượng đào tạo và thực hành y tế.
Hiện nay, giáo dục đang đối mặt với nhiều bất cập trong quá trình đổi mới Để cải thiện tình hình, cần thực hiện đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động thực hành lâm sàng cho học sinh, sinh viên, phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường và phối hợp chặt chẽ với cơ sở thực hành Việc phát huy tính chủ động và tích cực của học sinh, sinh viên sẽ tạo ra nhiều cơ hội để rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp, từ đó nâng cao chất lượng hoạt động thực hành lâm sàng và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1 Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động THLS của HS, SV trường Trung cấp Y tế
5.2 Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động THLS của HS, SV trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn
5.3 Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động THLS cho HS, SV trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn.
Ph ạ m vi nghiên c ứ u
Đề tài tập trung nghiên cứu Công tác quản lý hoạt động THLS đối với HS,
SV trường Trung cấp Y tế tại Bệnh viện Đa khoa Bắc Kạn trong năm học 2017
- 2018, số liệu nghiên cứu lấy từ năm học 2015 - 2016
- 35 CB, GV (cơ hữu và thỉnh giảng) của trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn
- Toàn bộHS, SV đang THLS tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Kạn trong thời gian Nghiên cứu đề tài.
Phương pháp nghiên cứ u
7.1 P hương pháp nghiên cứ u lý lu ậ n
Nghiên cứu và phân tích các tài liệu liên quan đến quản lý hoạt động đào tạo trong các trường trung cấp chuyên nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực y khoa, là cần thiết để xây dựng cơ sở khoa học cho các biện pháp quản lý hiệu quả Việc tổng hợp và khái quát các lý luận từ các nguồn tài liệu, bao gồm Luật Giáo dục và các nghị định liên quan, sẽ giúp nâng cao chất lượng đào tạo và quản lý trong hệ thống giáo dục.
4 định của Chính phủ, các văn bản qui định của Bộ Giáo dục và đào tạo, Bộ Y tế về giáo dục nghề nghiệp
7.2 Phương pháp nghiên cứ u th ự c ti ễ n
* Phương pháp điề u tra b ằ ng b ả ng h ỏ i:
Có hai loại phiếu phỏng vấn được thiết kế cho hai nhóm đối tượng: cán bộ, giảng viên hướng dẫn thực hành lý thuyết (cả cơ hữu và thỉnh giảng) và học sinh, sinh viên tham gia hoạt động này Mục đích chính là thu thập dữ liệu và thông tin về thực trạng quản lý hoạt động thực hành lý thuyết của học sinh.
SV trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Kạn
Phương pháp phỏng vấn được thực hiện bằng cách phỏng vấn các cán bộ, giáo viên tham gia giảng dạy THLS và học sinh, sinh viên đang theo học tại BVĐK BK Mục tiêu là thu thập thông tin chung, nhận diện những thuận lợi và hạn chế trong việc quản lý hoạt động THLS, cũng như ghi nhận các ý kiến đề xuất Ngoài ra, thông tin còn được thu thập qua phiếu điều tra để cập nhật và xử lý số liệu một cách hiệu quả.
Quá trình quản lý hoạt động thực hành lâm sàng (THLS) của cán bộ và giáo viên tại Bệnh viện Đa khoa Bắc Kạn bao gồm các bước thực hiện quy trình THLS cho học sinh và sinh viên trong các giờ thực hành Việc tổ chức và giám sát hoạt động này đảm bảo hiệu quả trong việc đào tạo và nâng cao kỹ năng thực hành cho sinh viên, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn giáo dục y tế.
* Phương pháp nghiên cứ u s ả n ph ẩ m:
Nghiên cứu hồsơ đào tạo THLS của CB, GV và hồsơ học THLS của HS, SV trường Trung cấp Y tế tại Bệnh viện đa khoa Bắc Kạn
Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp được thực hiện thông qua việc trao đổi, phỏng vấn và thu thập ý kiến từ các nhà quản lý, nhà giáo và chuyên gia có kinh nghiệm Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc thẩm định các biện pháp đề xuất trong quá trình nghiên cứu đề tài.
* Phương pháp toán thố ng kê:
Thu thập, xử lý, phân tích các số liệu điều tra
C ấ u trúc lu ận văn
Ngoài Phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Tài liệu tham khảo; Phụ lục Phần Nội dung chính luận văn gồm 3 chương:
Chương 1 Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động THLS của HS, SV trường Trung cấp Y tế
Chương 2 Thực trạng quản lý hoạt động THLS của HS, SV trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn
Chương 3 Biện pháp quản lý hoạt động THLS của HS, SV trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn
CƠ SỞ LÝ LU Ậ N V Ề QU Ả N LÝ HO ẠT ĐỘ NG TH Ự C HÀNH LÂM SÀNG C Ủ A H Ọ C SINH - SINH VIÊN TRƯỜ NG TRUNG
T ổ ng quan nghiên c ứ u v ấn đề
Trong đào tạo y học, hoạt động thực hành lâm sàng (THLS) là trọng tâm của chương trình giảng dạy, đóng vai trò đặc trưng trong lĩnh vực y tế Giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn và điều khiển, giúp học sinh, sinh viên thực hiện các thao tác kỹ thuật chuyên môn theo đúng quy trình Hoạt động này là bước chuyển hóa từ kiến thức lý thuyết sang thực tiễn trong công tác điều trị bệnh thông qua việc thực hiện các kỹ thuật lâm sàng.
Sinh viên y khoa cần phải thành thạo qui trình kỹ thuật để phát triển kỹ năng lâm sàng Hoạt động thực hành lâm sàng (THLS) luôn là mối quan tâm hàng đầu của các nhà giáo dục Quản lý tốt hoạt động THLS sẽ nâng cao chất lượng thực hành và chất lượng đào tạo tại các trường y khoa trên toàn quốc.
Hiện nay, có nhiều nhóm nghiên cứu trong nước và nước ngoài đã nghiên cứu về công tác quản lý hoạt động thực hành
1.1.1 Nh ữ ng nghiên c ứ u ở nướ c ngoài
Cuốn tài liệu “Giảng dạy nhân viên chăm sóc sức khỏe” của tác giả Fred Abbatt và Rosemany McMahon (1985) là hướng dẫn thực hành quý giá cho công tác giảng dạy nhân viên y tế, đã được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới Tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc người giảng viên phải hiểu rõ nhu cầu học tập của người học, từ đó phân tích sự khác biệt giữa các lĩnh vực cần học như kiến thức, thái độ và kỹ năng thao tác tay nghề Cuốn sách cung cấp cái nhìn tổng quan về những nội dung cần thiết để các nhà quản lý có thể xây dựng kế hoạch cho chương trình đào tạo, đánh giá và lựa chọn phương pháp giảng dạy cũng như kế hoạch quản lý hiệu quả.
Cuốn "Sổ tay giáo dục dành cho cán bộ y tế" (1992) của J.J Guilbert nhấn mạnh rằng thực tập là trọng tâm của giáo dục y học, với người học là trung tâm của quá trình này Tác giả trình bày các vấn đề cơ bản liên quan đến thực tập và cách giải quyết, bao gồm xây dựng kế hoạch thực tập, quản lý đánh giá kỹ năng thực hành của sinh viên, hướng dẫn phương pháp thực tập của giảng viên, và đánh giá cuối kỳ thực tập của sinh viên.
Nghiên cứu của Scanlan Judith và Gessler Sandra, được công bố trong tạp chí Nurse Educator (2001), đã phân tích tình trạng sinh viên chưa đạt yêu cầu trong thực tập lâm sàng Từ đó, tác giả đề xuất các biện pháp khắc phục nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tay nghề cho nhân viên y tế.
Bài viết của tác giả Katie Tonarely, “Tầm quan trọng của thực tập lâm sàng trong đào tạo điều dưỡng” (2010), nhấn mạnh rằng sinh viên điều dưỡng cần tham gia thực tập lâm sàng dưới sự hướng dẫn của giảng viên để trở thành những điều dưỡng viên chuyên nghiệp Mục tiêu của thực tập lâm sàng là giúp sinh viên phát triển khả năng chăm sóc bệnh nhân một cách độc lập và hiệu quả Tác giả chỉ ra rằng thực tập lâm sàng không chỉ giúp sinh viên có thái độ đúng đắn trong việc chăm sóc người bệnh mà còn cho phép giảng viên đánh giá kiến thức và kỹ năng của sinh viên, bao gồm khả năng ghi nhận và báo cáo tình trạng bệnh nhân, lập kế hoạch chăm sóc và thực hiện kế hoạch đó Khi sinh viên đáp ứng được các yêu cầu này, họ đã đạt được kỹ năng nghề nghiệp cần thiết.
- “Cẩm nang về phát triển chương trình đào tạo theo năng lực thực hiện”
Năm 1982, nhóm nghiên cứu William E Blank đã công bố "Handbook for Developing Competency-Based Training Programs", trong đó đề xuất tiêu chuẩn đầu ra cho quá trình đào tạo Tài liệu này đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng kế hoạch, thực hiện quá trình đào tạo và đánh giá kết quả học tập của học sinh, sinh viên.
1.1.2 Nh ữ ng nghiên c ứ u ở Vi ệ t Nam
Tại Việt Nam, nhiều công trình nghiên cứu khoa học được thực hiện với mục tiêu nâng cao chất lượng thực tập và đào tạo Gần đây, đã diễn ra các hội nghị chuyên đề và hội thảo nhằm thảo luận về vấn đề này.
- Nguyễn Xuân Khang (2006), “Một số biện pháp quản lý thực tập lâm sàng”, của nhà xuất bản Hà Nội 24
Bài viết "Thực trạng quản lý thực tập ở khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh" của tác giả Nguyễn Doãn Cường phân tích thực trạng công tác quản lý thực tập tại trường trong thời gian nghiên cứu Tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý thực tập của nhà trường và cải thiện quản lý thực tập lâm sàng cho sinh viên y khoa.
Bài luận văn "Thực trạng quản lý thực tập tại trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch" của tác giả Nguyễn Thị Kim Thoa phân tích những vấn đề hiện tại trong hoạt động thực tập của sinh viên ngành y Tác giả đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện chất lượng đào tạo nghề cho sinh viên y khoa, từ đó nâng cao hiệu quả thực tập và đáp ứng nhu cầu của ngành y tế.
Quản lý hoạt động thực tập nghề của học sinh sinh viên tại trường Cao đẳng Y tế Điện Biên là một chủ đề quan trọng trong luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục của tác giả Nguyễn Luận văn này tập trung vào việc phân tích và đề xuất các phương pháp hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng quản lý thực tập nghề, từ đó giúp sinh viên có được kinh nghiệm thực tiễn và kỹ năng cần thiết cho nghề nghiệp tương lai.
Thị Hồng đã phân tích thực trạng quản lý hoạt động thực tập nghề của sinh viên tại trường Cao đẳng Y tế Điện Biên, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực tập nghề và quản lý thực tập lâm sàng.
Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục của Vũ Thị Thùy Dương tập trung vào việc quản lý hoạt động dạy học thực hành tại trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh Tác giả đã phân tích thực trạng quản lý dạy học tại trường và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý hoạt động dạy học thực hành.
M ộ t s ố khái ni ệ m công c ụ c ủa đề tài
Quản lý là một hoạt động lao động quan trọng, ảnh hưởng sâu sắc đến các lĩnh vực trong đời sống Nó phản ánh nhận thức của con người về tự nhiên, môi trường và xã hội Để quản lý hiệu quả, cần có sự hiểu biết đúng đắn về các quy luật tự nhiên và vận động phù hợp với điều kiện môi trường.
Khái niệm Quản lý được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khoa học
Do vậy, có nhiều cách định nghĩa về khái niệm quản lý:
- Theo Mary Parker Follet (Mỹ): "Quản lý là nghệ thuật khiến công việc được thực hiện thông qua người khác" [8]
- Theo F.W.Taylor: “Quản lý là biết chính xác điều người khác làm và sau đó thấy rằng họđã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất” [8]
Quản lý là một hoạt động thiết yếu, theo Harold Koontz, vì nó đảm bảo sự phối hợp giữa các nỗ lực cá nhân để đạt được các mục tiêu chung của tổ chức.
Theo các nhà tâm lý học, quản lý được hiểu là quá trình tác động có định hướng và mục đích, dựa trên kế hoạch và hệ thống thông tin từ chủ thể đến khách thể.
Quản lý là quá trình tác động có ý thức của người quản lý lên đối tượng quản lý, nhằm chỉ huy và điều hành các hoạt động xã hội Mục tiêu của quản lý là hướng dẫn hành vi của cá nhân để đạt được mục đích chung, đồng thời tuân thủ các quy luật khách quan.
Quản lý là quá trình mà các nhà quản lý tác động để huy động, phát huy và kết hợp các nguồn lực như nhân lực, vật lực và tài lực, chủ yếu từ nội lực của tổ chức Mục tiêu của quản lý là sử dụng, điều chỉnh và điều phối các nguồn lực này một cách tối ưu nhằm đạt được mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất.
Quản lý là quá trình tác động có mục đích đến nhóm người nhằm tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong lao động.
Theo Các - Mác, quản lý đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển xã hội, vì mọi tiến bộ đều diễn ra thông qua hoạt động của con người và quản lý Tác giả nhấn mạnh rằng tất cả lao động xã hội, dù là lao động trực tiếp hay lao động chung, đều phụ thuộc vào khả năng quản lý hiệu quả.
Trong các hoạt động quy mô lớn, việc cần có sự chỉ đạo là điều thiết yếu để điều hòa các hoạt động cá nhân và thực hiện các chức năng chung Điều này tương tự như việc một nhạc trưởng cần thiết cho dàn nhạc để đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng, trong khi một nghệ sĩ độc tấu có thể tự mình điều khiển.
Theo Nguyễn Minh Đạo, quản lý là quá trình tác động liên tục và có tổ chức từ phía chủ thể quản lý đến khách thể quản lý, bao gồm các lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội và kinh tế Quá trình này được thực hiện thông qua hệ thống luật lệ, chính sách, nguyên tắc, phương pháp và biện pháp cụ thể, nhằm tạo ra môi trường và điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của đối tượng quản lý.
- Theo Henry Fayol: "Quản lý là dự kiến, tổ chức, lãnh đạo, phối hợp và kiểm tra" [8]
Quản lý là quá trình tác động có mục đích và có tổ chức của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý, nhằm khai thác hiệu quả các tiềm năng và cơ hội của tổ chức Mục tiêu của quản lý là đảm bảo tổ chức hoạt động hiệu quả, đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Những đặc trưng của quản lý là:
Lao động là thuộc tính bất biến của mọi quá trình hoạt động xã hội, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì, vận hành và phát triển xã hội loài người.
Quản lý là một hoạt động diễn ra trong tổ chức hoặc nhóm xã hội, trong đó yếu tố con người, bao gồm người quản lý và người bị quản lý, đóng vai trò quan trọng và trung tâm.
Bản chất của hoạt động quản lý là sự tác động có mục đích của người quản lý đến người bị quản lý nhằm đạt mục tiêu chung
Chủ thể quản lý có thể là cá nhân, nhóm hoặc tổ chức, trong khi khách thể quản lý bao gồm những con người cụ thể và sự hình thành tự nhiên của các mối quan hệ giữa họ, cũng như giữa các nhóm người.
+ Công cụ quản lý là phương tiện tác động của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý như: mệnh lệnh, quyết định, chính sách, luật lệ
+ Phương pháp quản lý: là cách thức tác động của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý
Quản lý có bốn chức năng cơ bản là lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra Các chức năng này có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, tạo thành một quy trình quản lý hiệu quả.
Quản lý hiệu quả là yếu tố then chốt trong việc định hướng sự phát triển của tổ chức, thông qua việc xác định mục tiêu ban đầu và khuyến khích nỗ lực của từng cá nhân hướng tới mục tiêu chung Một tổ chức được điều phối hợp lý sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho hoạt động, bằng cách hướng dẫn và khuyến khích cá nhân, đồng thời thực hiện đánh giá, khen thưởng và kỷ luật hợp lý Điều này không chỉ giúp phát triển cá nhân mà còn đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững của tổ chức, nhằm đạt được các mục tiêu quản lý đã đề ra.
1.2.2 Th ự c hành, th ự c hành lâm sàng
M ộ t s ố v ấn đề cơ bả n v ề ho ạt độ ng th ự c hành lâm sàng c ủ a h ọ c sinh,
1.3.1 M ộ t s ố đặc điể m c ủ a ho ạt độ ng THLS c ủ a sinh vi ên trườ ng Trung c ấ p
Trong các trường Y khoa, thực hành là yêu cầu bắt buộc cho tất cả các môn học chuyên ngành từ năm thứ nhất Thực hành được chia thành hai giai đoạn cơ bản.
- Thực tập cơ sở: Là thực hành tại phòng thực tập (labo) tại nhà trường được thực hiện ngay từ học kỳ thứ nhất của năm học đầu tiên
Thực hành lâm sàng là quá trình thực tập tại các khoa lâm sàng của bệnh viện, bắt đầu từ học kỳ hai của năm học thứ nhất cho đến khi học sinh, sinh viên hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp.
Thực hành lâm sàng được chia ra 02 giai đoạn nhỏ:
Thực hành tiền lâm sàng tại khoa Tiền lâm sàng của nhà trường là bước quan trọng giúp học sinh, sinh viên chuẩn bị trước khi đi thực tập tại các bệnh viện Tại đây, các em sẽ được thực hành các thao tác kỹ thuật trên mô hình giả định, từ đó hình thành các kỹ năng cơ bản cần thiết trước khi thực hiện trên người bệnh.
Thực hành lâm sàng là một học phần bắt buộc trong chương trình chính khóa, diễn ra tại các khoa lâm sàng của bệnh viện Trong học phần này, học sinh và sinh viên sẽ được rèn luyện các kỹ thuật và thủ thuật trực tiếp trên bệnh nhân.
Thực hành lâm sàng là phương pháp học tập trực tiếp trên bệnh nhân, yêu cầu sinh viên phải nắm vững kỹ năng giao tiếp, khám bệnh, phát hiện triệu chứng, chẩn đoán và thực hiện các kỹ thuật điều trị Học phần này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự an toàn cho bệnh nhân và ảnh hưởng đến sự nghiệp nghề nghiệp của học sinh, sinh viên trong tương lai.
Mọi HS, SV đều phải bắt đầu đi thực hành lâm sàng từ học kỳ II của năm thứ nhất cho đến khi tốt nghiệp ra trường
Học sinh và sinh viên tham gia thực tập lâm sàng tại bệnh viện vào mỗi buổi sáng, học lý thuyết vào buổi chiều tại trường và trực đêm tại bệnh viện Trong các buổi thực hành lâm sàng, họ có cơ hội làm việc cùng các bác sĩ để tham gia vào quá trình khám chữa bệnh, điều trị và tư vấn sức khỏe cho bệnh nhân.
Bệnh viện đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập của học sinh, sinh viên y khoa, là nơi giúp họ trau dồi kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp Tại đây, sinh viên không chỉ rèn luyện chuyên môn vững vàng mà còn phát triển đạo đức và tác phong của người thầy thuốc, hướng tới việc trở thành cán bộ y tế có chuyên môn cao và phẩm chất nghề nghiệp tốt trong tương lai.
1.3.2 M ụ c tiêu c ủ a ho ạt độ ng th ự c hành lâm sàng c ủ a h ọ c sinh, sinh viên trườ ng trung c ấ p Y t ế
Mục tiêu của thực hành lâm sàng (THLS) cần được xây dựng phù hợp với từng chuyên ngành và đối tượng học tập Những mục tiêu này bao gồm các yêu cầu về kiến thức lâm sàng, kỹ năng và thái độ mà học sinh, sinh viên (HS, SV) cần đạt được sau quá trình THLS, nhằm bù đắp cho những thiếu hụt trước đó.
Với vai trò Y sĩ, mục tiêu của thực hành lâm sàng là giúp học sinh, sinh viên nắm vững kỹ năng khám bệnh, phát hiện triệu chứng, chẩn đoán chính xác bệnh và kê đơn thuốc đúng theo phác đồ điều trị.
Là điều dưỡng phải thực hiện tốt các kỹ thuật tiêm, truyền, chăm sóc người bệnh theo Qui trình chăm sóc điều dưỡng
Là nữ hộ sinh phải thực hiện tốt các kỹ thuật đỡđẻ, đỡ bánh rau, kiểm soát tử cung, chăm sóc bệnh nhân sau đẻ…
Là dược sĩ trung học, bạn cần nắm vững công dụng và tác dụng phụ của từng loại thuốc cũng như từng nhóm thuốc Hiểu rõ cơ chế tác dụng và các tương tác khi phối hợp giữa các nhóm thuốc là rất quan trọng Bên cạnh đó, kiến thức về các nhóm thuốc Y học cổ truyền và khả năng bào chế một số dược liệu cũng là những kỹ năng cần thiết.
Mục tiêu chung của nhà trường, được xây dựng bởi Ban giám hiệu và đội ngũ cán bộ chủ chốt, nhằm xác định các năng lực cần thiết mà sinh viên phải đạt được để hoàn thành các hoạt động nghề nghiệp trong lĩnh vực chuyên môn của mình.
Mục tiêu của mỗi học phần được xây dựng bởi tập thể cán bộ, giáo viên của khoa chuyên môn, dựa trên mục tiêu chung của nhà trường Mỗi học phần sẽ được điều chỉnh phù hợp với từng chuyên ngành, nhằm đảm bảo học sinh, sinh viên đạt được yêu cầu về năng lực sau khi hoàn thành chương trình đào tạo.
Mục tiêu cụ thể của mỗi bài giảng hướng dẫn thực hành là do giáo viên xác định, dựa trên mục tiêu giáo dục của khoa và bộ môn, phù hợp với từng đối tượng đào tạo Mục tiêu này cần đạt được ba yếu tố quan trọng: nhận thức, kỹ năng và thái độ, nhằm giúp học sinh, sinh viên phát triển các kỹ năng nghề nghiệp cần thiết.
1.3.3 N ộ i dung ho ạt độ ng th ự c hành lâm sàng c ủ a h ọ c sinh, sinh viên trườ ng
Trung cấp Y tế được xây dựng dựa trên mục tiêu thực hành lâm sàng của từng khoa chuyên ngành, giúp học sinh, sinh viên nắm rõ kiến thức cần đạt và các tiêu chí quan trọng theo kế hoạch thực hành lâm sàng của mỗi chuyên ngành.
Kế hoạch cần được xây dựng chi tiết, bao gồm thời gian và số tiết học theo Chương trình khung của Bộ Y tế và Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Nội dung kế hoạch phải xác định rõ các hoạt động nhằm đạt được mục tiêu, giúp học sinh và sinh viên nhận thức đầy đủ về chương trình học.
- Có bao nhiêu chi tiết cần học;
- Có những hoạt động nào là quan trọng;
- Có những tiêu chuẩn thực hành nào là cần thiết
N ộ i dung qu ả n lý ho ạt độ ng th ự c hành lâm sàng c ủ a h ọ c sinh, sinh viên trường Trung cấp Y
1.4.1 Xây d ự ng k ế ho ạ ch ho ạt độ ng th ự c hành lâm sàng
- Kế hoạch được xây dựng trên cơ sởchương trình đào tạo, mục tiêu THLS, nội dung THLS, thời gian THLS, nhiệm vụtrong đợt THLS
- Các nội qui, qui định THLS, địa điểm THLS, GV hướng dẫn THLS, HS,
SV đi THLS, các điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện hướng đãn THLS
Trước mỗi khóa học mới, Khoa Y học lâm sàng tiến hành chuẩn bị thực hành cùng với các hoạt động đào tạo khác, đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ với phòng ĐT-KH&CTHS Quy trình chuẩn bị bao gồm nhiều bước quan trọng để đảm bảo chất lượng giảng dạy.
Bước 1, Phòng Đào tạo xây dựng kế hoạch thực hành lâm sàng (THLS) dựa trên chương trình khung của Bộ Y tế, đồng thời xem xét đặc thù của từng môn học để đảm bảo chương trình thực hành đầy đủ và khoa học, bao gồm địa điểm, thời gian, và số lượng học sinh, sinh viên Kế hoạch này sau đó được trình Ban giám hiệu phê duyệt và ký kết hợp đồng với các cơ sở thực hành Bước 2, công bố kế hoạch THLS và lịch thực hiện trên hồ sơ công việc Bước 3, Khoa Y học lâm sàng triển khai kế hoạch đến các bộ môn và phân công giáo viên thực hiện các học phần trong chương trình.
- Khoa Y học lâm sàng Phân lịch THLS với từng GV của các bộ môn
Giáo viên các bộ môn cần xây dựng kế hoạch thực hành lý thuyết (THLS) chi tiết dựa trên kế hoạch chung của phòng Đào tạo Kế hoạch này phải bao gồm nội dung cụ thể, phân bố thời gian hướng dẫn, danh sách giáo viên hướng dẫn, phương pháp kiểm tra đánh giá cuối đợt và dự kiến giáo viên tham gia công tác kiểm tra đánh giá Sau khi hoàn thiện, kế hoạch sẽ được trình khoa Y học lâm sàng để ký duyệt.
GV hướng dẫn soạn thảo mục tiêu và nội dung bài giảng theo kế hoạch THLS được khoa phê duyệt Bài giảng cần được cập nhật thường xuyên để bổ sung kiến thức mới vào giáo trình và phải trình khoa để phê duyệt.
Bước 4 GV hướng dẫn THLS cần chuẩn bị:
Tài liệu và văn bản liên quan đến nội quy, quy chế trong giảng dạy THLS, bao gồm các phương tiện và trang thiết bị cần thiết Đồng thời, bộ trang phục bảo hộ y tế như mũ, áo choàng blu, quần blu và khẩu trang cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình giảng dạy này.
- Sổ theo dõi THLS, gồm:
+ Phần điểm danh HS, SV;
+ Phần ghi điểm kiểm tra thường xuyên, điểm định kỳ, điểm kết thúc học phần;
+ Phần ghi những nội dung chương trình đã thực hiện trong từng buổi THLS
+ Phần nhận xét của GV
Bước 5 Phổ biến cho HS, SV:
- Nội dung chương trình THLS,
- Phổ biến Nội qui, qui chếkhi đi THLS tại cơ sở Y tế
- Phổ biến những hình thức xử lý khi GV và HS, SV vi phạm
- Phổ biến những phương tiện, trang phục bắt buộc của HS, SV khi đi THLS tại cơ sở Y tế
Kế hoạch thực hành lý thuyết (THLS) của học sinh, sinh viên được triển khai song song với kế hoạch đào tạo chung của toàn trường Quản lý kế hoạch THLS bao gồm việc thu thập thông tin, tổ chức lập kế hoạch, giám sát mục tiêu, điều chỉnh nội dung, nguồn lực, biện pháp và tiến độ hoạt động, cũng như kiểm tra việc thực hiện các yêu cầu liên quan Nội dung kế hoạch THLS cần đảm bảo mục tiêu, thời gian thực hiện, cũng như phân bổ nội dung và thời gian trong suốt quá trình thực hiện.
Để thực hiện kế hoạch một cách hiệu quả, cần đảm bảo đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên hướng dẫn thực hành lý thuyết đủ về số lượng và chất lượng Ngoài ra, cơ sở vật chất và các phương tiện hỗ trợ cho hoạt động thực hành lý thuyết cũng phải đáp ứng yêu cầu của giáo viên, học sinh và sinh viên.
1.4.2 Qu ả n lý th ự c hi ệ n m ụ c tiêu ho ạt độ ng th ự c hành lâm sàng
Mục tiêu của hoạt động thực hành lâm sàng (THLS) là giúp người học phát triển những kỹ năng và năng lực mà họ chưa có trước khi thực tập Kết quả đạt được sau quá trình thực hành tại bệnh viện sẽ thể hiện rõ ràng qua năng lực của học sinh, sinh viên trong lĩnh vực y tế.
Kỹ năng khám chữa bệnh bao gồm 24 kỹ năng thực hành quan trọng, giúp phát hiện triệu chứng, chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả Đặc biệt, việc hình thành y đức là rất cần thiết, thể hiện thái độ của học sinh, sinh viên đối với nghề Y Y đức không chỉ là những phẩm chất cần có của cán bộ y tế đối với bệnh nhân và gia đình họ, mà còn là trách nhiệm của mỗi thầy thuốc khi chỉ định thuốc cho bệnh nhân.
Đối với học sinh, sinh viên, việc trang bị một hệ thống kiến thức về Thực hành Lâm sàng (THLS) là vô cùng quan trọng để phát triển kỹ năng, năng lực và thái độ nghề Y Đây chính là mục tiêu mà mỗi học sinh, sinh viên cần đạt được trong quá trình thực hành tại bệnh viện.
- Thực hiện công tác quản lý mục tiêu THLS là:
+ Kiểm tra, giám sát việc GV có thực hiện phổ biến mục tiêu THLS cho
HS, SV trước khi sang BVĐK THLS hay không?
+ HS, SV nhận thức về việc được GV phổ biến mục tiêu THLS cho HS,
SV trước khi sang BVĐK THLS như thế nào?
+ Kiểm tra, đánh giá việc HS, SV thực hiện được những mục tiêu nào?
Việc thực hiện đó đạt ở mức độ nào?
Để đạt được mục tiêu thực hành lâm sàng (THLS), học sinh và sinh viên cần được cung cấp thông tin đầy đủ về nội dung THLS nhằm hình thành kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo cần thiết Việc phổ biến mục tiêu THLS cho học sinh và sinh viên trước khi thực hành tại bệnh viện là rất quan trọng Sau khi kết thúc đợt thực hành, cần tiến hành kiểm tra và đánh giá việc thực hiện các mục tiêu này của học sinh và sinh viên.
1.4.3 Qu ả n lý th ự c hi ệ n n ội dung chương trình thự c hành lâm sàng
Chương trình và nội dung THLS đã được qui định trong chương trình khung và chương trình chi tiết cho từng môn chuyên ngành, từng đối tượng người học,…
Dựa trên mục tiêu của chương trình đào tạo THLS, nội dung thực hành được xác định rõ ràng cho từng môn học theo chuyên ngành và đối tượng học viên, cũng như từng năm học Chương trình khung của THLS bao gồm các tiêu chuẩn thực hành cần thiết, được cụ thể hóa để phù hợp với yêu cầu học tập và phát triển nghề nghiệp.
Trong quá trình học tập, việc xác định 25 chi tiết quan trọng và các vấn đề trọng tâm là rất cần thiết Mục tiêu và nội dung của hoạt động học tập lịch sử (THLS) có mối quan hệ chặt chẽ, và hiệu quả của các hoạt động này sẽ hỗ trợ việc đạt được các mục tiêu đề ra Để quản lý hoạt động THLS một cách hiệu quả, cần thiết phải thực hiện phân cấp quản lý hợp lý.
Ban giám hiệu trường học, với sự hỗ trợ của phòng đào tạo, đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý Khoa Y học lâm sàng Các bộ môn lâm sàng tham gia tích cực vào các hoạt động quản lý này, tạo nên một môi trường học tập và nghiên cứu hiệu quả.
Mục tiêu quản lý: Quản lý các hoạt động của các bộ môn trực thuộc Khoa
Y học lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong việc giảng dạy và hướng dẫn thực hành lâm sàng (THLS) nhằm đạt được các mục tiêu và nội dung chương trình đã được quy định Điều này được thực hiện thông qua các biện pháp quản lý hành chính, bao gồm các văn bản quy định, quy chế hoạt động chuyên môn và quy chế THLS lâm sàng Ngoài ra, chế độ báo cáo định kỳ về các hoạt động THLS lâm sàng và kết quả kiểm tra, đánh giá học sinh, sinh viên cũng cần được thực hiện nghiêm túc.
- Đối với Bộ môn và Khoa Y học lâm sàng:
Nh ữ ng y ế u t ố ảnh hưởng đế n qu ả n lý ho ạt độ ng th ự c hành lâm sàng
học sinh, sinh viên trường Trung cấp Y tế
Động cơ thúc đẩy học sinh, sinh viên trong hoạt động tự học là yếu tố quan trọng, giúp họ vượt qua mọi khó khăn để đạt được mục tiêu học tập Động lực này xuất phát từ ý thức và trách nhiệm cá nhân của mỗi học sinh, sinh viên, đóng vai trò then chốt trong quá trình tự học.
SV cần xác định mục đích cá nhân trong quá trình thực hành lâm sàng (THLS) Những kiến thức khoa học y học do cán bộ và giáo viên cung cấp sẽ kích thích đam mê chiếm lĩnh tri thức trong HS và SV, từ đó tạo nên sự hứng thú với THLS Để đạt được kết quả này, động cơ hoạt động THLS cần được cụ thể hóa thành các nhiệm vụ rõ ràng thông qua việc giao chỉ tiêu cho HS, SV thực hiện trong từng khoa chuyên môn Kết quả của hoạt động THLS tại mỗi khoa sẽ là động lực thúc đẩy sự tham gia của HS, SV ở các khoa chuyên môn tiếp theo.
Quản lý hoạt động THLS bằng nhiều biện pháp khác nhau, tuỳ theo từng thời điểm, điều kiện, hoàn cảnh, khảnăng của mỗi HS, SV
* Phương pháp hoạt động THLS và kỹ năng tay nghề của HS, SV: Mỗi
Học sinh và sinh viên cần tìm ra phương pháp học tập phù hợp để đạt được mục tiêu cá nhân Việc áp dụng kiến thức lý thuyết vào thực hành lâm sàng là rất quan trọng, yêu cầu mỗi người phải nỗ lực rèn luyện kỹ năng và tay nghề để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi thực hành trên bệnh nhân Qua đó, họ sẽ tích lũy kinh nghiệm chuyên môn quý giá trong lĩnh vực lâm sàng Kết quả học tập được đánh giá dựa trên kiến thức lâm sàng, kỹ năng thực hành và thái độ của từng học sinh, sinh viên.
Trong quá trình hoạt động THLS, các HS, SV cần hình thành nên 03 kỹ năng cơ bản:
Kỹ năng lập kế hoạch thực hành lý thuyết (THLS) là việc xác định mục tiêu một cách rõ ràng và cụ thể Điều này bao gồm việc lập trình các hoạt động cần thực hiện theo trình tự hợp lý, đồng thời phân bổ thời gian một cách hợp lý để phù hợp với điều kiện thực tế và phương tiện sẵn có.
Kỹ năng thực hiện kế hoạch là một hoạt động yêu cầu tổ chức chặt chẽ, bao gồm kỹ năng chuẩn bị cho cán bộ, giáo viên hướng dẫn thực hành lâm sàng, kỹ năng chuẩn bị người bệnh, và kỹ năng giao tiếp với bệnh nhân cùng gia đình Ngoài ra, cần chuẩn bị đầy đủ các phương tiện, trang thiết bị cho hoạt động thực hành lâm sàng, thực hiện đúng quy trình kỹ thuật và thủ thuật trên người bệnh, cùng với các kỹ năng cần thiết sau khi thực hiện các kỹ thuật và thủ thuật.
Kỹ năng tự kiểm tra và đánh giá là rất quan trọng đối với học sinh và sinh viên, giúp họ so sánh và đối chiếu với thang điểm chuẩn để tự đánh giá mức độ đạt được của các kỹ năng trong hoạt động thực hành Qua đó, học sinh và sinh viên có thể tự điều chỉnh hoạt động của bản thân nhằm đạt được kết quả theo mục đích ban đầu đã đề ra.
* Đội ngũ cán bộ, giáo viên hướng dẫn thực hành lâm sàng
Là chủ thể chính trong hoạt động tư vấn học lực sinh viên, người hướng dẫn có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ học sinh, sinh viên Mỗi người tham gia cần phải có sự kết hợp giữa kiến thức chuyên môn và khả năng giao tiếp tốt để đạt hiệu quả cao trong quá trình hướng dẫn.
(có phẩm chất đạo đức, có chuyên môn cao về lĩnh vực giảng dạy, có kỹ năng dạy học nghề nghiệp, có tâm huyết với nghề,…).
* Năng lực, ý thức thái độ của sinh viên tham gia hoạt động thực hành:
Trong hoạt động thực hành lâm sàng (THLS), sinh viên cần đạt được kỹ năng tay nghề cao để đảm bảo quy trình kỹ thuật, thời gian thực hiện và độ chính xác Kết quả học tập tốt giúp sinh viên có tay nghề vững vàng, từ đó thực hiện hiệu quả nội dung và chương trình đào tạo theo kế hoạch.
Hiệu quả của hoạt động thực hành lâm sàng không chỉ phụ thuộc vào phương pháp giảng dạy mà còn vào ý thức trách nhiệm và thái độ tham gia học tập của mỗi học sinh, sinh viên.
* Năng lực của cán bộ quản lý
Công tác quản lý THLS tập trung vào việc tạo ra những điều kiện tốt nhất cho học sinh và sinh viên, nhằm đảm bảo việc thực hiện hiệu quả nội dung chương trình Mục tiêu là đạt được kết quả học tập cao nhất cho người học.
Quản lý hiệu quả hoạt động tự học và tự nghiên cứu (THLS) thông qua nhiều hình thức và biện pháp khác nhau sẽ khuyến khích tính chủ động, tự giác trong học tập của học sinh và sinh viên Việc áp dụng phương pháp phù hợp cần dựa vào điều kiện hoàn cảnh và khả năng của từng cá nhân.
Kết hợp lý thuyết với thực hành trong quá trình rèn luyện tay nghề của học sinh, sinh viên sẽ kích thích sự ham học hỏi và đam mê rèn luyện, từ đó mang lại kết quả thực hành tốt hơn.
* Nội dung chương trình THLS
Chương trình thực hành lâm sàng có tác động trực tiếp đến kết quả thực hành Khi chương trình phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, cơ sở thực hành và đặc điểm hoạt động của sinh viên, đồng thời đáp ứng nhu cầu thực tiễn của người bệnh, hiệu quả của hoạt động thực hành sẽ được nâng cao.
Để đạt được mục tiêu, hàng năm, nhà trường cần tiến hành rà soát và đánh giá hiệu quả chương trình học, từ đó điều chỉnh cho phù hợp Điều này giúp đảm bảo nội dung chương trình THLS cân đối giữa kiến thức và thời gian, tạo điều kiện cho việc học tập hiệu quả hơn.
HS, SV rèn luyện được kỹnăng tay nghề, đảm bảo thực hiện được các chỉ tiêu thực hành tay nghề
Phương pháp tổ chức hoạt động THLS cho cán bộ và giáo viên cần đảm bảo sự đồng bộ trong cách dạy, giúp học sinh và sinh viên tiếp thu kiến thức hiệu quả Việc hướng dẫn THLS nên được thực hiện một cách nhất quán, tạo ra sự liên kết giữa các phương pháp giảng dạy của cán bộ và giáo viên.
GV với cách học của HS, SV
