MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Giao dịch dân sự là một trong những phương thức hữu hiệu cho cá nhân, pháp nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác xác lập và thực hiện các quyền nghĩa vụ dân sự nhằm thỏa mãn các nhu cầu trong sinh hoạt, tiêu dùng và trong sản xuất, kinh doanh. Giao dịch dân sự càng có ý nghĩa quan trọng trong điều kiện của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN) ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ tầm quan trọng và ý nghĩa thiết thực của giao dịch dân sự, Bộ luật dân sự (BLDS) nước ta đã quy định cụ thể, chi tiết, chặt chẽ và tương đối hoàn thiện về việc xác lập, thực hiện cũng như các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự. Các quy định đó của BLDS đã tạo ra hành lang pháp lý thông thoáng và an toàn cho các chủ thể tham gia giao dịch dân sự, tạo nên sự ổn định của các quan hệ tài sản trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần vào quá trình hội nhập khu vực và thế giới. Thực tiễn giải quyết tại Tòa án nhân dân (TAND) thì vấn đề giải quyết các hậu quả khi giao dịch dân sự vô hiệu không thuần túy chỉ căn cứ vào quy định của BLDS, mà còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có sự thỏa thuận của các bên khi tham gia giao dịch hoặc phụ thuộc vào thời điểm phát sinh, như giao dịch được xác lập trước ngày ban hành Pháp lệnh hợp đồng dân sự, trước khi BLDS có hiệu lực thi hành. Quá trình thực hiện BLDS, bên cạnh những mặt tích cực, còn có thực trạng là các tranh chấp về dân sự, nhất là tranh chấp về giao dịch dân sự vẫn có xu hướng gia tăng, trong đó các giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm về điều kiện có hiệu lực của giao dịch chiếm 1 tỷ lệ không nhỏ. Việc tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu và giải quyết hậu quả pháp lý khi giao dịch dân sự vô hiệu vẫn là vấn đề phức tạp nhất ngành Tòa án đang gặp phải. Có không ít vụ án đã được xét xử nhiều lần, với nhiều cấp xét xử khác nhau (kể cả cấp xét xử cao nhất là Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC)) nhưng cũng vẫn còn những thắc mắc, vẫn có những quan điểm khác nhau, gây ra nhiều tranh luận phức tạp. Nghiên cứu một cách có hệ thống và toàn diện về giao dịch dân sự vô hiệu, làm rõ những nguyên lý cơ bản và nguyên tắc chung giải quyết hậu quả pháp lý khi giao dịch dân sự bị vô hiệu là một yêu cầu cấp bách hiện nay, nhằm lý giải rõ hơn các vấn đề lý luận đặt ra đối với giao dịch dân sự vô hiệu và giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu và từ đó có những kiến nghị góp phần vào việc hoàn thiện pháp luật mà cụ thể là sửa đổi bổ sung chế định về giao dịch dân sự nói chung và xây dựng văn bản hướng dẫn thi hành nói riêng. Với lý do đó, vấn đề "Giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu" được chọn làm đề tài nghiên cứu cho việc hoàn thành luận án tiến sĩ luật học theo đúng yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Việc nghiên cứu giao dịch dân sự, giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu đã được nhiều nhà khoa học pháp lý quan tâm trong các thời kỳ, dưới những góc độ khác nhau. Nhìn chung, vấn đề giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu chủ yếu được đề cập trong các bài giảng trong giáo trình luật dân sự của Trường Cao đẳng Kiểm sát, Trường Đại học Luật Hà Nội, Khoa Luật Đại học Quốc gia, trong một số ấn phẩm như: 2 Bình luận Bộ luật dân sự của Bộ Tư pháp và trong một số bài viết của một số tác giả ở góc độ hẹp, đó là: TS. Bùi Đăng Hiếu: Giao dịch dân sự vô hiệu tương đối và giao dịch dân sự vô hiệu tuyệt đối; Vũ Mạnh Hùng: Một số ý kiến về đường lối giải quyết hậu quả pháp lý của hợp đồng mua bán nhà; Hoàng Thị Thanh: Quy định "giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân theo các quy định về hình thức"; Phan Tấn Phát: Giao dịch dân sự vô hiệu và hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức… Cũng có công trình được giải quyết tốt hơn như luận văn thạc sĩ luật học của tác giả Trần Trung Trực: Một số vấn đề giao dịch dân sự vô hiệu và hậu quả pháp lý của nó Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu và nghiên cứu các công trình có liên quan thì chưa có công trình nào giải quyết vấn đề này một cách toàn diện và thấu đáo. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài "Giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu" không bị trùng lắp với các công trình đã công bố. 3. Mục đích và nhiệm vụ của việc nghiên cứu a) Mục đích của việc nghiên cứu đề tài Việc nghiên cứu đề tài nhằm góp phần làm sáng tỏ khái niệm, đặc điểm pháp lý về giao dịch dân sự và chủ yếu là giao dịch dân sự vô hiệu; làm rõ ý nghĩa của chế định giao dịch dân sự vô hiệu trong chế định chung về giao dịch; làm rõ căn cứ pháp lý xác định giao dịch dân sự vô hiệu và phân tích thực tiễn giải quyết hậu quả pháp lý khi giao dịch dân sự vô hiệu. Ngoài ra, khi nghiên cứu thực trạng, đánh giá hiệu quả điều chỉnh của các quy định pháp luật về giao dịch dân sự vô hiệu và thực tiễn việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu, trong luận án có đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm bảo đảm tính khả thi khi áp dụng trong thực tiễn giải quyết các tranh chấp, khiếu kiện tại TAND làm cho 3 pháp luật về giao dịch dân sự thực sự là một trong những "công cụ pháp lý thúc đẩy giao lưu dân sự, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước". b) Nhiệm vụ của việc nghiên cứu đề tài Việc nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận án này phải thực hiện được các nhiệm vụ: - Phân tích và lý giải nhằm làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu; - Lược sử quá trình điều chỉnh pháp luật Việt Nam về giao dịch dân sự vô hiệu qua các thời kỳ và quy định của một số nước trên thế giới về giao dịch dân sự vô hiệu để làm nổi bật tính kế thừa truyền thống và những bước phát triển trong quy định pháp luật về giao dịch dân sự vô hiệu của nước ta hiện nay; - Nghiên cứu thực tiễn giải quyết các tranh chấp về giao dịch dân sự, về cơ sở pháp lý để tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu và kinh nghiệm giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu tại TAND; - Nghiên cứu thực trạng và đánh giá hiệu quả của những quy định pháp luật hiện hành về giao dịch dân sự vô hiệu và các quy định về hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu; - Đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật về giao dịch dân sự vô hiệu và cơ sở pháp lý để giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu. 4. Phạm vi nghiên cứu 4 Trong phạm vi của luận án tiến sĩ chuyên ngành luật dân sự, tác giả tập trung nghiên cứu các quy định của pháp luật dân sự (theo nghĩa hẹp) về giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu; nghiên cứu thực tiễn giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu của TAND, làm sáng tỏ thêm lý luận còn nhiều quan điểm khác nhau. 5. Phương pháp nghiên cứu Cơ sở phương pháp luận được sử dụng trong việc nghiên cứu đề tài luận án là triết học Mác - Lênin. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả dựa trên các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam liên quan đến đề tài của luận án. Ngoài việc dựa trên phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận án, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học khác nhau như: so sánh pháp luật, logic pháp lý, hệ thống hóa, phân tích, tổng hợp, khảo sát thực tiễn để làm rõ vấn đề lý luận cũng như thực tiễn quá trình giải quyết các tranh chấp giao dịch dân sự vô hiệu và hậu quả của nó trong giai đoạn hiện nay. 6. Những điểm mới của luận án Luận án đã tham khảo và phân tích lịch sử phát triển các quy định về giao dịch dân sự vô hiệu trong pháp luật dân sự Việt Nam và pháp luật dân sự một số nước trên thế giới. Qua việc phân tích, luận giải, luận án đã làm sáng tỏ tính kế thừa và sự phát triển các quy định về giao dịch dân sự vô hiệu. Luận án đã phân tích, làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn áp dụng các quy định về giao dịch dân sự vô hiệu; đã tổng hợp một số quan điểm và đưa ra khái niệm khoa học mới về: giao dịch dân sự, giao dịch dân sự vô hiệu, nêu khái quát chung về hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu. 5 Từ việc phân tích các quy định: điều kiện có hiệu lực của giao dịch, các căn cứ pháp lý xác định giao dịch dân sự vô hiệu, hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu trong hệ thống pháp luật thực định, luận án đã phân tích những hiệu quả tích cực trong việc điều chỉnh các quan hệ tài sản, đồng thời chỉ ra một số hạn chế, chưa khả thi. Cùng với những phân tích các quy định trong pháp luật thực định, luận án còn chỉ ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng hạn chế khi áp dụng và đưa ra những kiến nghị trong việc hướng dẫn áp dụng pháp luật nhằm bảo đảm tính thống nhất khi thực thi pháp luật. Luận án đã đề xuất hướng và đường lối giải quyết hậu quả pháp lý khi giao dịch dân sự bị vô hiệu, nhất là vấn đề xác định thiệt hại, cách tính thiệt hại. Sau khi phân tích các cơ sở lý luận, thực tiễn áp dụng hậu quả pháp lý đối với giao dịch dân sự vô hiệu, luận án đã có những kiến nghị cụ thể về sửa đổi, bổ sung và loại bỏ các quy định không còn phù hợp với thực tế nhằm hoàn thiện pháp luật thực định. Cụ thể là: kiến nghị kết cấu lại chương 5 BLDS quy định về giao dịch dân sự. Các quy định này không nên để tại phần thứ nhất BLDS mà chuyển về phần hợp đồng và phần thừa kế sẽ phù hợp hơn. Bỏ Điều 136 BLDS vì không cần thiết; loại bỏ điều kiện không tuân thủ quy định về hình thức của giao dịch để tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu; sửa đổi các Điều 141, BLDS về vấn đề nhầm lẫn, Điều 142 BLDS về lừa dối, đe doạ dẫn đến giao dịch dân sự vô hiệu… 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận án gồm 3 chương, 10 mục. 6 Chương 1 giao dịch dân sự vô hiệu và hậu quả pháp lý giao dịch dân sự vô hiệu 1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM PHÁP LÝ CỦA GIAO DỊCH DÂN SỰ VÀ GIAO DỊCH DÂN SỰ VÔ HIỆU 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm chung của giao dịch dân sự 1.1.1.1. Khái niệm chung về giao dịch dân sự Giao dịch - mối quan hệ "giữa người với người" - là mối liên hệ phổ biến trong xã hội loài người và cũng là một trong chế định pháp lý cổ điển, nó xuất hiện từ rất lâu đời. Ngay từ khi xã hội loài người có sự phân công lao động và xuất hiện hình thức trao đổi hàng hóa, thì giao dịch đã hình thành và giữ một vị trí quan trọng trong việc điều tiết các quan hệ [24, tr. 1]. Có một thời, giao dịch nếu không đồng nghĩa với sự trao đổi tài sản nhằm thỏa mãn nhu cầu sinh hoạt hàng ngày của các bên, thì giao dịch được hiểu là quan hệ trong đó ít nhất một bên là thương nhân hoặc người giàu (người có nhiều của cải) và biện pháp thông qua đó, thương nhân hoặc người có của tích lũy của cải cho mình [19, tr. 5]. Trong cuộc sống hiện tại, giao dịch được xem là "công cụ" thông dụng và có hiệu quả, bảo đảm cho các quan hệ dân sự được thực hiện trong hành lang pháp lý an toàn nhằm thúc đẩy giao lưu dân sự ngày càng phát triển. Ngoài ra, giao dịch dân sự còn là phương tiện pháp lý quan trọng để cho các công dân thỏa mãn nhu cầu vật chất, tinh thần trong sản xuất kinh doanh cũng như sinh hoạt tiêu dùng. Do đó, vị trí, vai trò của giao dịch dân sự ngày càng được khẳng định trong hệ thống pháp luật. Trong một xã hội phát triển luôn luôn đặt ra nhu cầu phải hoàn thiện, phát triển chế định giao dịch. Vì lẽ đó, mà ngay từ thế kỷ thứ XVIII, nhà triết học, xã hội học người Pháp 7 Plulur đã dự đoán: "Hợp đồng chiếm 9/10 dung lượng các bộ luật hiện hành, và đến lúc nào đó tất cả các điều khoản của bộ luật, từ điều khoản thứ nhất đến điều khoản cuối cùng đều quy định về hợp đồng" [24, tr. 2]. Trên thế giới hiện nay, quá trình phát triển của chế định giao dịch ở mỗi quốc gia tuy có những đặc thù riêng, nhưng cũng không nằm ngoài quỹ đạo chung. Đó là: luôn nâng cao vị trí, vai trò của chế định giao dịch trong hệ thống pháp luật, nhất là trong nền kinh tế thị trường, nơi mà mọi dịch vụ và tài sản, hàng hóa phải được tự do chuyển dịch theo ý chí của các chủ thể và chỉ bị can thiệp trong các trường hợp mà ở đó có sự giới hạn của pháp luật hoặc có sự tranh chấp giữa các chủ thể. Chính vì thế mà vai trò của giao dịch nói chung và giao dịch dân sự nói riêng càng được thể hiện lớn hơn và giữ một vị trí quan trọng trong hệ thống pháp luật quốc gia. Trong hệ thống pháp luật của các quốc gia, các nhà khoa học pháp lý cũng như các nhà lập pháp tiếp cận giao dịch dưới những góc độ khác nhau mà đưa ra các chế định khác nhau về giao dịch, về những quy định chung của giao dịch dân sự. Ví dụ, BLDS của nước Cộng hòa Pháp không đưa ra chế định giao dịch dân sự mà chỉ đưa ra chế định hợp đồng dân sự và chế định thừa kế, còn đối với BLDS và thương mại Thái Lan, BLDS Nhật Bản đưa ra chế định hành vi pháp lý bao trùm lên chế định hợp đồng và chế định thừa kế theo di chúc. Nhìn chung, pháp luật của phần lớn các nước đều không có khái niệm về giao dịch dân sự, mà khái niệm về giao dịch dân sự chỉ đề cập đến dưới góc độ khoa học. Dưới góc độ khoa học, các nhà khoa học Nhật Bản đề cập "giao dịch dân sự là hành vi hợp pháp nhằm làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự" [3, tr. 114]. Với khái niệm này, các nhà khoa học Nhật Bản không nêu ra loại giao dịch cụ thể nào mà nó là tất cả những hành vi tự 8 nguyện của các chủ thể khi tham gia vào các quan hệ dân sự nhằm thu được một kết quả nhất định và các hành vi này không trái với pháp luật. Khi tham gia vào các quan hệ dân sự sẽ làm phát sinh quyền và nghĩa vụ dân sự của các chủ thể và pháp luật thừa nhận các quan hệ này, đồng thời tạo điệu kiện bảo đảm cho các quyền, nghĩa vụ đó trở thành hiện thực. Như vậy, phần lớn các quan hệ trong cuộc sống được điều chỉnh bằng pháp luật và được coi là giao dịch pháp luật dân sự; đối với quan hệ nhân thân, nhiều quan hệ nhân thân phi tài sản (trừ sự kiện sinh ra và chết đi) phát sinh trên cơ sở giao dịch dân sự như kết hôn, nhận con nuôi Đối với các quan hệ về tài sản (trừ quan hệ thừa kế theo pháp luật) còn tất cả đều được chế định pháp luật về giao dịch dân sự điều chỉnh [3, tr. 114]. Ở Việt Nam, chế định giao dịch dân sự được quy định trong chương 5, Phần thứ nhất của BLDS nước Cộng hòa XHCN Việt Nam. Điều 130 BLDS quy định: "Giao dịch dân sự là hành vi pháp lý đơn phương hoặc hợp đồng của cá nhân, pháp nhân và của các chủ thể khác nhằm làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự". Đối với giao dịch dân sự là hợp đồng còn được quy định tại Mục 7, Phần thứ ba (Nghĩa vụ dân sự và hợp đồng dân sự). Còn đối với hành vi pháp lý đơn phương được quy định một phần trong phần hợp đồng dân sự như hứa thưởng, thi có giải và một phần trong Phần thứ tư của BLDS tại các quy định về thừa kế (Thừa kế theo di chúc). Dưới góc độ khoa học, khái niệm giao dịch dân sự được các nhà khoa học Việt Nam đề cập trong nhiều tài liệu với góc độ khác nhau, như: "Giao dịch dân sự là hành vi được thực hiện nhằm thu được kết quả nhất định và pháp luật tạo điều kiện cho kết quả trở thành hiện thực" hay "giao dịch là một sự kiện pháp lý, bao gồm hành vi pháp lý đơn phương hoặc đa 9 phương (hợp đồng) làm phát sinh hậu quả pháp lý" [4, tr 266] hoặc được nêu nguyên văn Điều 130 BLDS Để đưa ra khái niệm toàn diện và đầy đủ về giao dịch dân sự, trước hết cần hiểu giao dịch là hành vi "có quan hệ gặp gỡ, tiếp xúc với nhau" [116, tr. 377]. Trong dân sự việc gặp gỡ, tiếp xúc với nhau diễn ra trong quan hệ dân sự chung để việc thể hiện ý chí của các bên được trực tiếp và công khai. Hoặc cũng có quan điểm nhấn mạnh đến tính pháp lý của giao dịch như: giao dịch dân sự là hành vi pháp lý hợp pháp biểu hiện ý chí của một hoặc nhiều người nhằm làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự. Nhìn chung, dù các nhà khoa học pháp lý có đưa ra khái niệm về giao dịch dân sự dưới góc độ nào đi chăng nữa, thì đều khẳng định giao dịch dân sự bao gồm hợp đồng dân sự và hành vi pháp lý đơn phương. Hợp đồng dân sự là một loại giao dịch phổ biến nhất, thông dụng nhất nó phát sinh thường xuyên trong đời sống hàng ngày của chúng ta và giữ vị trí vô cùng quan trọng trong việc điều tiết các quan hệ tài sản, nhất là trong nền kinh tế thị trường hiện nay. Hợp đồng là hình thức pháp lý thích hợp bảo đảm cho việc vận động của hàng hóa và tiền tệ, chính vì lẽ đó mà pháp luật về hợp đồng giữ một vai trò quan trọng trong hệ thống pháp luật của mỗi quốc gia. "Pháp luật về hợp đồng được coi như hộ chiếu cho phép đi vào tất cả các lĩnh vực. Về phương diện chính trị và pháp lý, hợp đồng là phương tiện pháp lý cho phép các bên có thể phát triển trong xã hội, thậm chí không phụ thuộc vào xã hội" [81, tr. 5]. Hợp đồng có thể diễn ra giữa cá nhân với cá nhân, giữa cá nhân với pháp nhân hay giữa các pháp nhân, tổ chức với nhau, các bên tự do thỏa thuận trên cơ sở tự nguyện, bình đẳng nhằm đạt mục đích nhất định về 10 [...]... của giao dịch chỉ là điều kiện khi thực hiện việc xác lập giao dịch, nếu các bên tham gia giao dịch không thực hiện điều kiện theo đúng hình thức thì giao dịch vô hiệu, nó không thuộc loại giao dịch dân sự vô hiệu tương đối hay giao dịch dân sự vô hiệu tuyệt đối Để hiểu rõ hơn về giao dịch dân sự vô hiệu, cần phải có sự phân biệt sự khác nhau giữa giao dịch dân sự vô hiệu với giao dịch dân sự mất hiệu. .. tuyên bố giao dịch vô hiệu có bên được hưởng lợi, có bên bị thiệt hại, có thể nói đây là vấn đề phức tạp nhất khi giải quyết hậu quả pháp lý giao dịch dân sự vô hiệu trong thực tế Từ những phân tích trên và qua việc xác định đặc điểm chung của giao dịch dân sự vô hiệu, có thể đi đến một khái niệm khoa học về giao dịch dân sự vô hiệu như sau: Giao dịch dân sự vô hiệu là loại giao dịch dân sự mà khi... rằng rất khó khăn khi xác định giao dịch vô hiệu về hình thức thì thuộc vào loại giao dịch nào, là giao dịch dân sự vô hiệu tương đối hay giao dịch dân sự vô hiệu tuyệt đối? Nếu căn cứ vào thời hiệu khởi kiện thì xếp giao dịch vô hiệu về hình thức là giao dịch vô hiệu tuyệt đối, còn căn cứ vào tiêu chí có khả năng khắc phục thì giao dịch vô hiệu về hình thức là giao dịch vô hiệu tương đối Trong trường... tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu và giải quyết hậu quả pháp lý giao dịch dân sự vô hiệu - Góp phần ổn định trong quan hệ sở hữu tài sản Chế định giao dịch dân sự có ý nghĩa quan trọng để các chủ thể khi tham gia giao dịch nghiêm túc thực hiện, tránh không vi phạm quy định của Nhà nước Nếu một hoặc các bên tham gia vi phạm thì giao dịch dân sự bị vô hiệu, bên vi phạm phải chịu hậu quả pháp lý nhất định... quyết định của giao dịch để xác định một giao dịch dân sự vô hiệu Các điều khoản chủ yếu này dựa vào đặc điểm, tính chất của giao dịch, đồng thời phải căn cứ vào tình hình kinh tế - xã hội của đất nước trong từng giai đoạn Khi xem xét giao dịch dân sự vô hiệu, thông thường, các nhà khoa học căn cứ vào tính trái pháp luật dẫn đến giao dịch vô hiệu để phân ra thành giao 24 dịch vô hiệu tuyệt đối và giao. .. lang pháp lý an toàn cho các chủ thể tham gia giao dịch Do vậy, chế định pháp lý về giao dịch dân sự trong đó có các quy định về giao dịch dân sự vô hiệu và hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu đóng vai trò là công cụ pháp lý quan trọng bảo đảm an toàn cho các chủ thể, nhằm thỏa mãn nhu cầu trong sinh hoạt, tiêu dùng, trong sản xuất và kinh doanh , trong nền kinh tế thị trường - Là cơ sở pháp lý. .. dịch và điều kiện giao dịch vô hiệu với các cách thức khác nhau Đối với giao dịch dân sự thì BLDS quy định chung cả điều kiện giao dịch dân sự có hiệu lực và giao dịch dân sự vô hiệu Đối với giao dịch kinh tế, Pháp lệnh về hợp đồng kinh tế chỉ quy định các trường hợp vô hiệu của hợp đồng kinh tế Đối với giao dịch thương mại, Luật thương mại không quy định chung về điều kiện có hiệu lực của giao dịch. .. dân sự vô hiệu là giao dịch dân sự mà các chủ thể tham gia giao dịch không tuân thủ theo các điều kiện mà pháp luật quy định đối với giao dịch dân sự có hiệu lực pháp luật Hậu quả là không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia giao dịch Đối với một giao dịch dân sự vô hiệu thì cho dù các bên tham gia giao kết đã thực hiện hoặc thực hiện một phần của giao dịch theo cam kết của các bên... dân sự mất hiệu lực Giao dịch dân sự vô hiệu là giao dịch không có hiệu lực ở ngay thời điểm giao kết, còn giao dịch dân sự bị mất hiệu lực là giao dịch có hiệu lực tại thời điểm ký kết nhưng giao dịch bị chấm dứt hiệu lực là do rơi vào tình trạng không thể thực hiện được Tình trạng mất hiệu lực của giao dịch dân sự có thể do một bên vi phạm, dẫn đến bên bị vi phạm yêu cầu hủy giao dịch hoặc các bên... quy định biện pháp chế tài nếu các bên tham gia không tuân theo các điều kiện để giao dịch có giá trị pháp lý, thì giao dịch dân sự bị vô hiệu, các bên chịu hậu quả pháp lý nhất định, có thể gây bất lợi cho các bên đó là, giao dịch đó dù chưa thực hiện hoặc đang thực hiện thì cũng chấm dứt, không được tiếp tục thực hiện và giải quyết hậu quả giao dịch dân sự vô hiệu theo quy định pháp luật Việc quy định . hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu; nghiên cứu thực tiễn giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu của TAND,. nghiên cứu giao dịch dân sự, giao dịch dân sự vô hiệu và việc giải quyết hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu đã được nhiều nhà khoa học pháp lý quan