Lêi c¶m ¬n Để hoàn thành chuyên đề thực tập với đề tài “nâng cao khả năng thắng thầu tại Công ty cơ giới và xây lắp 14” em đã nhận được nhiều ý kiến nhận xét, góp ý và sự giúp đỡ chân thành từ phía giáo viên hướng dẫn, ban giám đốc và các cô chú công tác tại Công ty cơ giới và xây lắp 14. Vì vậy, em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới tất cả mọi người, đặc biệt là những người đã trực tiếp hướng dẫn em: Giáo viên hướng dẫn: T.S Nguyễn Thị Hồng Thuỷ G. Đ (xí nghiệp 141): Nguyễn Trí Hữu. 1 Lêi më ®Çu Nền kinh tế chuyển đổi và vận động theo cơ chế thị trường thì các hoạt động sản xuất kinh doanh đều gắn liền với quy luật cạnh tranh, cạnh tranh với mức độ ngày càng cao sẽ thúc đẩy sự phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng cơ bản thì cạnh tranh giữa các chủ thể tham gia đang ngày một càng gay gắt hơn. Để tạo ra một sân chơi mang tính cạnh tranh lành mạnh và bình đẳng, đảm bảo tính hiệu quả cao, ngày 12/2/1990 Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã ra quyết định số 24/ BXD – VKT về việc ban hành “Quy chế đấu thầu” và tiếp tục sửa đổi bổ sung bằng quyết định số 60/BXD – VKT ngày 30/3/1994 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng và nghị định số 88/NĐ – CP năm 1999 của chính phủ. Phải khẳng định rằng “Quy chế đầu thầu” được ban hành đã đáp ứng được yêu cầu phát triển của thị trường xây dựng, đem lại lợi ích cho tất cả các chủ thể kinh tế tham gia vào lĩnh vực này: Đấu thầu đã đem lại phương án thực hiện dự án đầu tư tối ưu nhất cho chủ đầu tư, mang lại cho nhà thầu (các công ty xây dựng) cơ hội cạnh tranh trong kinh doanh và sản xuất, tạo động lực thúc đẩy các công ty xây dựng nâng cao khả năng thắng thầu, bảo vệ khả năng sinh tồn và phát triển. Và đặc biệt với những thành tựu đạt được trong thời gian qua, đấu thầu đã thể hiện là sự kết hợp hài hoà giữa tiết kiệm và hiệu quả toàn diện của nền kinh tế quốc dân. Thế nhưng thực tế thì đấu thầu vẫn là một hình thức kinh doanh mới còn khá nhiều bất cập mà các công ty xây dựng Việt nam thì quá ít kinh nghiệm trong hiểu biết và vận dụng, do đó trong đấu thầu đã xảy ra không ít hiện tượng tiêu cực. Đây là một vấn đề mà các công ty xây dựng Việt Nam đang cố gắng hết sức để khắc phục đồng thời từng bước nâng 2 cao hiệu quả trong công tác đấu thầu, tăng nhanh uy tín và khả năng cạnh tranh, khẳng định vị thế của mình. Hiện nay, Công ty cơ giới và xây lắp 14 đang là một trong những công ty xây dựng hoạt động công tác đấu thầu khá thành công, tạo được uy tín tốt trên “đấu trường”. Tuy nhiên nâng cao khả năng thắng thầu vẫn là một vấn đề bức xúc được ban lãnh đạo công ty quan tâm nhất hiện nay. Chính vì vậy sau một thời gian thực tập và nghiên cứu về quá trình sản xuất kinh doanh nói chung cũng như công tác đấu thầu của công ty nói riêng tại công ty tôi đã chọn để nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty cơ giới và xây lắp 14”. Đề tài được nghiên cứu chủ yếu là dựa trên phương pháp thống kê và phân tích. Kết cầu đề tài gồm có 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề chung về đấu thầu và khả năng thắng thầu của công ty xây dựng Chương 2: Phân tích đánh giá thực trạng công tác đấu thầu tại công ty cơ giới và xây lắp 14 Chương 3: Một sô giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty cơ giới và xây lắp 14. Ch¬ng I 3 Một số vấn đề chung về đấu thầu và khả năng thắng thầu của Công ty xây dựng I. Hoạt động đầu t xây dựng cơ bản và đấu thầu trong xây dựng 1. Hoạt động đầu t xây dựng cơ bản vị trí của đấu thầu trong đầu t xây dựng - u t xõy dng c bn l nhng hot ng nhm to ra nhng ti sn c nh mang tớnh cht lõu di phc v cho nn kinh t quc dõn thụng qua cỏc cụng trỡnh dõn dng cng nh cụng nghip, giao thụng, thu li 1 Hot ng u t xõy dng c bn l mt quỏ trỡnh c thc hin qua ba giai on nh sau: - Giai on chun b u t - Giai on thc hin u t - Giai on kt thỳc xõy dng, a d ỏn vo khai thỏc v s dng. Sau khi xem xột, ỏnh giỏ v xỏc nh d ỏn l cú tớnh kh thi thỡ ch u t s tin hnh chun b nhng iu kin vt cht, ti chớnh, nhõn lc, mt bng thi cụng, giy xin phộp u t v tip n chun b cho giai on thc hin u t. Ch u t cú th thc hin d ỏn u t ca mỡnh bng mt trong hai phng thc l t lm hoc giao thu (gm ch nh thu hoc l u thu) tu thuc vo tớnh cht, quy mụ ca d ỏn v tim lc hin cú ca ch u t. Kt thỳc giai on thc hin u t, ch u t s thu c sn phm xõy dng v a sn phm ny vo thc hin mc ớch v mc tiờu ca mỡnh (thu li nhun hoc lm cụng tỏc phỳc li cụng cng). 1 Mai Văn Bu: Hiệu quả và quản lý dự án Nhà nớc. NXBKHKT - HN 2001 4 Nhưng vấn đề đặt ra trong quá trình này là: Làm thế nào để cho quá trình đầu tư xây dựng được thực hiện một cách hiệu quả nhất? Làm thế nào để chủ đầu tư có thể lựa chọn được tổ chức hay cá nhân có năng lực đáp ứng tốt nhất những điều kiện của chủ đầu tư mà vẫn mang lại hiệu quả toàn diện nhất? Lịch sử của quá trình hình thành và phát triển công nghệ quản lý dự án đã chứng minh rằng: Đấu thầu là phương thức đảm bảo hiệu quả kinh tế toàn diện nhất trong việc thực hiện dự án đầu tư và là một nhân tố có tác dụng thúc đẩy khả năng tự phát triển của các doanh nghiệp xây dựng. Trên thế giới, phương thức đấu thầu đã được các nước nhất là các nước công nghiệp tiên tiến đưa vào áp dụng từ lâu và khẳng định được hiệu quả thực tiễn của nó. Ta có thể tóm tắt quá trình đầu tư xây dựng như sau: 5 Sơ đồ tóm tắt quá trình xây dựng đầu tư Như vậy, nhìn vào sơ đồ trên ta thấy vị trí của đấu thầu xây lắp chủ yếu nằm trong giai đoạn thực hiện dự án đầu tư. 2. Mét sè kh¸i niÖm, thùc chÊt vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ®Êu thÇu 2.1. Mét sè kh¸i niÖm 2 - Đấu thầu: là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của bên mời thầu trong sự cạnh tranh giữa các nhà thầu. 2 Văn bản hướng dẫn Quy chế đấu thầu. Nhà xuất bản xây dựng. Hà Nội -2001. Trang 9 - 13 6 Giai đoạn chuẩn bị đầu tư Giai đoạn thực hiện đầu tư - Dự án khả thi - Tài chính - Mặt bằng thi công - Giấy xin phép Tự làm Giao thầu chỉ định thầu đấu thÇu Giai đoạn kết thúc XD, đưa dự án vào khai thác sử dụng - Nhà thầu: là tổ chức kinh tế có đủ điều kiện và tư cách pháp nhân có thể tham gia đấu thầu. - Bên mời thầu: là chủ đầu tư hoặc đại diện hợp pháp của chủ đầu tư có dự án cần đấu thầu. Trong quá trình thực hiện dự án đầu tư tuỳ theo tính chất của công việc thì đấu thầu lại được chia làm nhiều loại khác nhau như: - Đấu thầu tư vấn: là loại hình đấu thầu chuẩn bị và thực hiện đầu tư nhằm lựa chọn nhà thầu thực hiện các công việc như tư vấn chuẩn bị đầu tư (lập và báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm định các báo cáo khả thi), Tư vấn thực hiện đầu tư (lập thết kế, tổng dự toán và dự toán; thẩm định thiết kế; Lập hồ sơ mời thầu, đánh giá xếp hạng nhà thầu) và các tư vấn khác (vận hành trong thời gian đầu, thực hiện chương trình đào tạo chuyển giao công nghệ và quản lý dự án). - Đấu thầu mua sắm vật tư thiết bị: Đây là loại hình đấu thầu nhằm lựa chọn các nhà thầu thực hiện công việc mua sắm vật tư, thiết bị cho dự án. - Đấu thầu xây lắp: Là loại hình thực hiện dự án nhằm lựa chọn nhà thầu thực hiện các công việc xây lắp của dự án. - Đấu thầu dự án: là loại hình đấu thầu mà dự án không phải phân chia các gói thầu, các dự án thực hiện theo phương thức xây dựng - chuyển giao (BT) và các dự án thực hiện theo phương thức xây dựng - vận hành - chuyển giao (BOT). Nhà thầu trong đấu thầu dự án thực hiện tất cả các hoạt động từ tư vấn đầu thầu đến mua sắm thiết bị vật tư cho đến các công việc tuyển chon các nhà tư vấn cho dự án. Tuy nhiên trong phạm vi của bài viết này, em chỉ đi sâu nghiên cứu về đấu thầu xây lắp bởi đây đang là vấn đề mang tính chất quan trọng và đang được quan tâm đối với Công ty cơ giới và xây lắp 14. - Đấu thầu xây lắp là loại hình đấu thầu mà lựa chọn nhà thầu thực hiện các công việc xây lắp của dự án 7 - Xây lắp là những công việc có liên quan đến quá trình xây dựng và lắp đặt thiết bị các công trình, hạng mục công trình. 2.2. Thùc chÊt cña ®Êu thÇu x©y l¾p Đấu thầu xây lắp là một quá trình mua bán đặc biệt, mà sản phẩm của quá trình đó là các công trình xây dựng, người bán là chủ đầu tư còn người mua là các công ty xây dựng (trong quá trình đấu thầu xây lắp được gọi là các nhà thầu). Quá trình này được thể hiện như sau: Bên mời thầu sẽ gửi thư mời thầu đến các nhà thầu. Nhà thầu sẽ căn cứ vào tài liệu do bên mời thầu cung cấp để đưa ra biện pháp thi công, giải pháp kỹ thuật và lập giá dự thầu…. nhằm giành được công trình xây dựng. Có nghĩa là với dự án xây dựng thì chủ đầu tư mong muốn bán với phương án thực hiện tối ưu nhất còn nhà thầu thì hi vọng mua được các công trình đem lại nhiều lợi ích cho mình nhất. Phương thức đấu thầu thường được thực hiện bởi một người bán và rất nhiều người mua do vậy mà nhà thầu muốn giành được hàng thì phải hết sức cố gắng đưa ra những lợi thế tuyệt đối trong khả năng thực hiện dự án của mình so với đối thủ cạnh tranh. Điều đó làm cho chất lượng công trình tăng lên, tiến độ thi công và giá cạnh tranh giảm xuống đem lại lợi ích cho chủ đầu tư. Đấu thầu là một hoạt động kinh doanh đã được thực hiện rộng rãi và từ lâu trên thế giới, tuy nhiên với một nền kinh tế hàng hoá còn sơ khai như ở Việt Nam thì đây là một hoạt động mới được đưa vào áp dụng còn khá mới mẻ. Do vậy bản chất kinh doanh của đấu thầu nói chung và đấu thầu xây lắp nói riêng dưới một góc độ khác nhau còn được quan niệm theo một cách khác nhau. Ở đây, ta xem xét quan điểm này trên ba các góc độ sau: -Theo quan điểm của nhà đầu tư: 8 Đấu thầu là phương thức giúp chủ đầu tư lựa chọn được những nhà thầu đáp ứng tốt nhất được những yêu cầu chủ chủ đầu tư về kinh tế, kỹ thuật và tiến độ thi công công trình, để thực hiện dự án đầu tư của mình. Đấu thầu là nơi diễn ra một sự cạnh tranh mà ở đó chủ đầu tư tìm ra phương án tối ưu nhất để thực hiện dự án đầu tư của mình. Đặc biệt là với cơ chế thị trường hiện nay, khi mà giá cả đang là một trong những yếu tố mang tính chất quyết định phần thắng bại thuộc về nhà thầu nào (chiếm 70% tổng số điểm khi đánh giá hồ sơ đấu thầu) thì đấu thầu lại càng đem lại hiệu quả kinh tế, tránh thất thoát và lãng phí vốn, tiết kiệm cho chủ đầu tư không ít tiền của. Do đó phương thức đấu thầu là một phương thức thực hiện dự án đầu tư mà các chủ đầu tư ưa dùng trong thị trường xây dựng hiện nay. - Theo quan điểm của các công ty xây dựng (nhà thầu): Với các công ty xây dựng thì đấu thầu là một hình thức kinh doanh mang tính công bằng và bình đẳng, ở đó các công ty xây dựng có thể thể hiện hết mình khả năng cạnh tranh nhằm giành được các cơ hội khảo sát thiết kế, thi công công trình, đem lại việc làm lợi nhuận cho công ty; Đồng thời thực hiện tốt các công trình mà công ty trúng thầu thì công ty cũng ngày càng khẳng định vị thế và uy tín của mình đối với các nhà đầu tư và đối thủ cạnh tranh của mình. - Theo quan điểm của các nhà quản lý kinh tế Đấu thầu cũng là một phương thức quản lý dự án có vốn ngân sách nhà nước, đảm bảo hài hoà giữa tiết kiệm và hiệu quả kinh tế nhất. 9 Đặc biệt là với phương thức đấu thầu thì mỗi năm nền kinh tế quốc dân đã tiết kiệm được hàng trăm tỷ đồng, tránh được những thất thoát và lãng phí không đáng có về nguồn vốn đầu tư của nhà nước. Đồng thời, quản lý tốt phương thức đấu thầu thì nhà nước cũng đã tạo ra được một môi trường kinh doanh mang tính cạnh tranh, công bằng và rất bình đẳng. Điều đó sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp xây dựng, nhất là các các doanh nghiệp nhà nước từ bỏ thói quen cũ, tính ỷ lại phụ thuộc vào nhà nước để tự vươn lên để đấu tranh cho sự sinh tồn của mình. 2.3. §Æc ®iÓm cña ®Êu thÇu Từ thực chất của đấu thầu ta thấy đặc điểm nổi bật nhất trong công tác đấu thầu đó là: Thứ nhất, đấu thầu là một hoạt động kinh doanh đặc biệt khác với các hoạt động mua bán thông thường khác. Đó là: Người bán thì muốn bán việc với giá rẻ và phải trả tiền còn người mua thì mua việc với hi vọng đạt được mức giá đem lại lợi nhuận cao. Trên thị trường này thì lại chỉ có một người bán và nhiều người mua cho nên muốn mua được hàng thì người mua phải cố gắng thoả mãn tốt nhất những yêu cầu và điều kiện mà người bán đặt ra, đồng thời phải bảo đảm tính lợi thế so sánh tuyệt đối so với các đối thủ cạnh tranh. Thứ hai, trong đấu thầu luôn tồn tại sự cạnh tranh giữa các chủ thể: - Nhà đầu tư và nhà thầu - Các nhà thầu với nhau Thực tế, sự cạnh tranh giữa nhà đầu tư và nhà thầu thường xuất phát từ mối quan hệ cung cầu trên thị trường xây dựng. Cho dù là ở đây có một sự độc quyền nhất định của người bán thế nhưng vẫn tiềm ẩn một sự cạnh tranh nhà thầu và chủ đầu tư nhằm đi đến một thoả thuận hợp lý 10 [...]... cho cụng nhõn va nõng cao uy tớn ca cụng ty Hay núi cỏch khỏc mc tiờu tng th ca cụng ty phi l: m bo hiu qu kinh t ton din ca vic thc hin nhng cụng trỡnh m doanh nghip thng thu Chơng II Phân tích, đánh giá thực trạng công tác đấu thầu tại Công ty cơ giới và xây lắp 14 (Tổng Công ty xây dựng và phát triển hạ tầng - bộ xây dựng) I Giới thiệu khái quát về Công ty Cụng ty c gii v xõy lp 14 l mt doanh nghip... qun lý phự hp v cht ch iu ú ngha l cn phi nõng cao trỡnh ca cỏn b qun lý nh nc trong lnh vc ny II Khả năng thắng thầu của các nhà thầu và các nhân tố tác động đến khả năng thắng thầu của các nhà thầu 24 1 Tính tất yếu phải nâng cao khả năng thắng thầu 1.1 Đấu thầu - một hoạt động kinh doanh mang tính cạnh tranh cao Ti sao phi cỏc cụng ty xõy dng phi nõng cao kh nng thng thu? ú l vỡ cnh tranh Cnh tranh... Một số yêu cầu cơ bản đối với công tác nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty xây dựng 3.1 Xây dựng thơng hiệu uy tín trên thị trờng 33 Trong c ch th trng v trong iu kin cnh tranh trong thi gian ti, cú th thng thu vi nhng cụng trỡnh cú giỏ tr ln, cú yờu cu k thut cao thỡ ũi hi cụng ty phi cú tờn tui, mt v th ln trờn thng trng, mt uy tớn cao vi ch u t v cỏc nh cung ng Ngha l cụng ty cn phi xõy dng... xõy dng Phng chõm hot ng ca cụng ty trong tng lai ú l ngy cng cng c v nõng cao uy tớn thng hiu ca cụng ty vi nhng cụng trỡnh cht lng, tớnh thm m cao v mc giỏ thnh hp lý nht em li hiu qu cho khụng nhng cụng ty m cũn nhiu nh u t v c nn kinh t quc dõn II phân tích, đánh giá những đặc điểm kinh tế kỹ thuật có ảnh hởng đến công tác đấu thầu của Công ty cơ giới và xây lắp 14 36 ... cng c nõng cao 2 Nhân tố tác động đến khả năng thắng thầu của các Công ty xây dựng Kh nng thng thu ca cỏc cụng ty xõy dng l ton b ngun lc v ti chớnh, cụng ngh thi cụng, mỏy múc thit b, t chc qun lý thi cụng v trỡnh lao ng cựng vi cỏc phng thc x lý thụng tin, v th thut cnh tranh m cụng ty cú th s dng trong quỏ trỡnh tham gia u thu Chớnh vỡ iu kin tiờn quyt cho s thnh cụng hay tht bi ca cụng ty, s tn... cng cú ngha l cỏc cụng ty xõy dng phi nõng cao kh nng cnh tranh (nõng cao kh nng thng thu) ca cỏc nh thu Túm li, ch cú cụng ty xõy dng no thc s quan tõm v t hon thin kh nng v ni lc ca mỡnh thỡ mi cú th m bo c s sinh tn v s phỏt trin ca nú Ngha l nõng cao kh nng thng thu l mt tt yu khỏch quan i vi cỏc cụng ty xõy dng 1.2 Thắng thầu - nhân tố quyết định đến vận mệnh của Công ty xây dựng Vi c ch th trng... thu l cao nht Nhng nhõn t ni ti cú tỏc ng n thc lc ca cụng ty xõy dng l: - Kh nng ti chớnh ca cụng ty - H thng mỏy múc thit b v cụng ngh thi cụng ca cụng ty - C cu, s lng v cht lng ca i ng cỏn b cụng nhõn viờn ca cụng ty - Trỡnh t chc thi cụng v qun lý ca cụng ty - Th nht l kh nng ti chớnh ca cụng ty lnh mnh v n nh cao thỡ em li mc tin cy cao cho ch u t khi giao phú cho nh thu thc hin cụng trỡnh... v trỡnh vi k thut v cụng ngh cao trong thi cụng cụng trỡnh xõy dng 3.3 Đảm bảo hiệu quả kinh tế toàn diện của việc thực hiện những công trình thắng thầu 34 Trong quỏ trỡnh thc hin d ỏn thng thu ca cụng ty thỡ cụng ty khụng ch chỳ ý n vic thc hin mc tiờu ti a hoỏ li nhun bng cỏc th on khụng chõn chớnh m lm nh hng n cht lng cụng trỡnh, gim uy tớn ca cụng ty Ngha l cụng ty phi hon thin cụng trỡnh trỳng... Cụng ty hot ng da trờn nhng nguyờn tc ly uy tớn v cht lng, hiu qu kinh t lm phng chõm cho mi hot ng ng thi luụn cú s liờn kt cht ch gia cụng ty v nhng xớ nghip, cụng trng thi cụng xõy dng thnh viờn vi nguyờn tc quan tõm ỳng mc, trỏch nhim cao v s linh hot hp lý, to ra mt cụng sut cao cho cụng ty cựng vi uy tớn ca cụng ty khụng nhng trờn thng trng m cũn i vi c nhng thnh viờn l cỏn b cụng nhõn ca cụng ty. .. cỏc cụng ty khỏc Chớnh vỡ vy m nghiờn cu, phõn tớch v ỏnh giỏ nhng nhõn t ni ti nh hng n thc lc ca cụng ty l mt vic lm thc s cú ý ngha quan trng trong quỏ trỡnh hot ng ca cụng ty bi sau khi nghiờn cu xong cỏc nhõn t bờn trong ca cụng ty thỡ cụng ty cú xỏc nh c im mnh, im yu ca mỡnh Trờn c s ú thỡ cụng ty a ra cỏc gii phỏp nhm phỏt huy c nhng u im v hn ch c nhng nhc im t c kh nng thng thu l cao nht . nhằm nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty cơ giới và xây lắp 14. Ch¬ng I 3 Một số vấn đề chung về đấu thầu và khả năng thắng thầu của Công ty xây. về đấu thầu và khả năng thắng thầu của công ty xây dựng Chương 2: Phân tích đánh giá thực trạng công tác đấu thầu tại công ty cơ giới và xây lắp 14 Chương