Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga TRƯỜNG ………………… KHOA………………………  ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Đề tài: Hệ thống thu phí ẩn chỉ mã vạch một dừng SVTH: Lê Đức Tiến Trang 1 Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga MỤC LỤC CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TRONG HỆ THỐNG THU PHÍ ẤN CHỈ MÃ VẠCH MỘT DỪNG 1 1.1. Đặt vấn đề. Hiện nay trên hệ thống quốc lộ nước ta có 59 trạm thu phí các loại (tính tới thời điểm tháng 2/2011). Trong đó 42 trạm do các Khu Quản lý Đường Bộ trực thuộc cục đường bộ Việt Nam quản lý; 6 trạm do Cục ủy quyền cho các Sở SVTH: Lê Đức Tiến Trang 2 Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga GTVT/GTCC quản lý, 2 trạm do UBND tỉnh quản lý và 9 trạm do các doanh nghiệp BOT quản lý. Trong số đó có 14 trạm đã tự động hóa ở các khâu thu phí và kiểm soát như (3 trạm trên QL5, 3 trạm trên QL1, trạm cầu Mỹ Thuận, trạm Cỏ May, trạm trên QL13, 3 trạm trên QL10, trạm Xa Lộ Hà Nội, trạm cầu Cần Thơ). Một thực trạng hiện nay là thiết bị tại các trạm thu phí ở mổi nơi môt kiểu, không có tiêu chuẩn chung về thiết bị và công nghệ dẫn đến qui trình thu khác nhau gây phức tạp cho công tác quản lý và không thuận tiện cho phương tiện qua lại, hơn nữa một số không phù hợp với chế độ tài chính của Việt Nam nên buộc các đơn vị sử dụng phải vận dụng những biện pháp vận hành khác với thiết kế ban đầu dẫn đến hậu quả là hiệu quả đầu tư thấp, khó kiểm soát được số thu thực tế, không hạn chế được số nhân công và tiềm ẩn nhiều phát sinh tiêu cực. Vì vậy việc xác định, lựa chọn các thiết bị công nghệ phù hợp với điều kiện kinh tế Việt Nam nhằm làm cơ sở cho việc xây dựng qui trình thu phí thuận tiện, an toàn và hiệu quả cần phải được tiến hành ngay. Căn cứ vào đó triển khai việc thống nhất và đồng bộ hóa thiết bị công nghệ cũng như qui trình thu trên toàn bộ mạng lưới trạm thu phí quốc lộ, đặc biệt là tuyến đường quan trọng và tuyến đường đối ngoại, giúp cho thu phí ở Việt Nam văn minh và hiện đại. Ngoài ra còn tạo điều kiện đưa các ứng dụng công nghệ mới vào thực tế hiện đại hóa công tác thu phí, cho phép áp dụng phương thức thu hiện đại, thuận tiện cho người sử dụng, bảo đảm an toàn giao thông, hỗ trợ quản lý tốt tiền thu phí, chống thất thu và giảm nhân lực. 1.2. Các phương pháp giải quyết vấn đề. Trong thực tế có nhiều phương pháp giải quyết vấn đề thiết kế hệ thống điều khiển trạm thu phí.  Phương pháp sử dụng PLC để điều khiển trạm thu phí.  Phương pháp sử dụng vi xử lí.  Phương pháp dùng vi điều khiển. SVTH: Lê Đức Tiến Trang 3 Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga 1.3. Lựa chọn phương pháp giải quyết vấn đề. Trong phạm vi Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải thì thiết kế trạm thu phí các khóa trước rất ít sinh viên đề cập tới. 1.3.1. Dùng vi xử lý. Phương pháp này người ta ít dùng vì có một số nhược điểm sau: làm việc ở môi trường công nghiệp phải sạch sẽ và đảm bảo nhiệt độ thì các linh kiện, các phần tử trên mạch ít hư hỏng. 1.3.2. Dùng vi điều khiển. Phương pháp này cũng ít sử dụng vì không phù hợp với điều kiện khắc nghiệt của môi trường. 1.3.3. Dùng PLC và máy tính. Đây là một phương pháp đã được ứng dụng trong thực tế vì phương pháp này có nhiều ưu điểm:  Lập trình đơn giản, dễ thay đổi sữa chữa.  Gọn nhẹ.  Làm việc được trong môi trường công nghiệp (phức tạp nhiệt độ, bụi bẩn, làm việc ổn định nhưng giá thành của PLC còn khá cao). Sử dụng các phần mềm đã học như Wincc, Visual Basic… Với mục đích là tìm hiểu và mở rông kiến thức đã học, nhóm thực hiện đề tài “Thiết kế trạm thu phí ấn chỉ mã vạch một dừng” thông qua phần mềm PLC giám sát bằng Visual Basic 6.0. 1.4. Tổng quan hệ thống thu phí một dừng. Để đáp ứng nhu cầu thực tiễn trên em xin giới thiệu hệ thống thu phí giao thông ứng dụng công nghệ mã vạch đáp ứng được yêu cầu các nghiệp vụ thu phí hiện nay cũng như tuân thủ các quy định thu phí đường bộ của Bộ Tài Chính. * Hệ thống thu phí của nhóm em bao gồm: - Quản lý in, phát hành và sử dụng vé thu phí đường bộ hoàn toàn theo qui đinh của Bộ Tài Chính. SVTH: Lê Đức Tiến Trang 4 Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga - Kiểm soát vé cập nhật số liệu phù hợp với qui định về thu phí giao thông hiện nay của Bộ Tài Chính. - Giám sát diễn tiến làn bằng hệ thống camera quan sát. - Loại bỏ trường hợp tiêu cực bằng hệ thống hậu kiểm. - Phương phát sử dụng là dùng PLC để điều khiển trạm thu phí. 1.4.1. Quá trình luân chuyển vé. Sơ đồ tổng quát. Sơ đồ 1.1: Quá trình luân chuyển vé 1.4.2. In vé. - Vé được in từ cục thuế. - Các công đoạn in như sau. SVTH: Lê Đức Tiến Trang 5 Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga 1.4.3. Quản lý vé. Bộ phận kế toán chuyên làm nhiệm vụ nhập vé, bán vé và quản lý kho vé, báo cáo doanh thu. Công việc bán vé gồm 2 phần.  Bán vé tháng, quý do bộ phận kế toán đảm nhận.  Bán vé lượt : do các tổ bán vé lượt đảm nhận. 1.4.4. Soát vé. Đây là hệ thống kiểm tra vé tháng, vé lượt, vé quí khi xe qua làn. 1.4.5. Giám sát và hậu kiểm. Bộ phận giám sát, hậu kiểm chuyên theo dõi và giám sát quá trình soát vé trong thực tế và trong chương trình, đồng thời bộ phận này cũng chuyên phụ trách vấn đề kỹ thuật của trạm. 1.4.6. Điều hành của lảnh đạo. Các lãnh đạo trạm cũng tham gia theo dõi, quản lý và xử lý các công việc chung của trạm như theo dõi số liệu tồn kho, báo cáo, sửa thông tin trên bảng kê, thay đổi mã vạch trên các vé của khách hàng. 1.5. Định nghĩa và phân loại trạm thu phí. 1.5.1. Định nghĩa trạm thu phí. SVTH: Lê Đức Tiến Trang 6 Sơ đồ 1.2: Quá trình in vé Hệ thống thiết bị làn xe. Hệ thống thiết bị giám sát. Hệ thống thiết bị phòng điều hành. Hệ thống thiết bị Phòng bán vé, kế toán Hệ thống thiết bị phụ trợ Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga Trạm thu phí là một thiết bị chuyên dùng để thu cước phí đường bộ nhằm phục vụ cho việc sửa chữa cầu, đường bộ, chi phí trả tiền công cho nhân viên, phục vụ cho xây dựng và sữa bảo dưỡng trạm thu phí. 1.5.2. Phân loại trạm thu phí.  Thu phí thủ công.  Thu phí bán tự động.  Thu phí điện tử (tự động).  Mô hình kết hợp giũa bán tự động và tự động. 1.5.3. Cấu tạo trạm thu phí.  Ca bin thu phí.  Máy tính thu phí.  Màn hình thu phí.  Loa máy tính.  Bàn phím thu phí.  Tủ điều khiển làn.  Bàn điều khiển thủ công.  Đầu đọc mã vạch.  Barrier tự động.  Vòng từ.  Barrier thủ công.  Camera làn xe.  Camera nhận dạng.  Bảng báo điện tử.  Còi báo động.  Đèn tín hiệu giao thông.  Đèn đầu đảo.  Đèn trạng thái làn.  Bộ lưu điện (UPS). 2 CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG THIẾT BỊ THU PHÍ 1 DỪNG. 3 4 2.1. Tổng quan hệ thống thiết bị thu phí. Sơ đồ tổng quát hệ thống thu phí. SVTH: Lê Đức Tiến Trang 7 Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga Sơ đồ 2.1: Tổng quan hệ thống thu phí. 2.2. Hệ thống thiết bị làn xe. Sơ đồ thiết bị làn xe. SVTH: Lê Đức Tiến Trang 8 Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga Sơ đồ 2.2: Hệ thống thiết bị làn xe. 2.2.1. Cabin thu phí. Chức năng: Cabin thu phí là nơi làm việc của nhân viên soát vé tại làn. Tại đó được lắp đặt các thiết bị quan trọng của làn xe bao gồm: Tủ điều khiển làn, máy tính làn, màn hình soát vé, đầu đọc mã vạch, bàn điều khiển thủ công, còi báo động… Cấu tạo: Cabin thu phí được làm bằng vật liệu composite, có khả năng chịu tốt môi trường khắc nghiệt và rất rất tiện dụng để sửa chữa và vệ sinh, phía trước làm bằng kính 2 lớp dày 10mm đảm bảo khả năng chống chịu va đập và không gây thương tích cho nhân viên thu phí nếu có tai nạn xảy ra. SVTH: Lê Đức Tiến Trang 9 Hình 2.1: Ca bin Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga Hai bên hông là 2 cửa sổ lùa được bố trí thuận tiện cho việc soát vé của nhân viên, cửa làm bằng kính 2 lớp để đảm bảo an toàn cho nhân viên soát vé. Cabin có đèn, quạt và máy điều hòa để phục vụ tốt trong nhiều điều kiện thời tiết khác nhau. Trong cabin có mặt bàn bố trí máy tính và ghế ngồi cho nhân viên soát vé. 2.2.2. Máy tính thu phí. Chức năng: Máy tính soát vé là thiết bị tiếp nhận thông tin soát vé, xử lý thông tin vé, điều khiển các thiết bị trong hệ thống như đèn tín hiệu giao thông, barrier, bảng quang báo. Đồng thời thực hiện nhiệm vụ nhận thông tin từ máy chủ dữ liệu, xử lý thông tin và gửi thông tin về cho máy chủ dữ liệu, máy chụp hình và máy chồng tín hiệu. Lắp đặt: Máy tính soát vé được lắp đặt bên trong tủ điều khiển. Vì môi trường hoạt động tại làn xe là cực kỳ khắc nghiệt và đòi hỏi phải hoạt động liên tục 24/24 nên các máy tính sử dụng là loại máy tính công nghiệp, có khả năng hoạt động tốt trong những điều kiện nóng ẩm cao và tính ổn định lâu dài. Quy trình bảo dưỡng gồm các bước sau:  Cập nhật phần mềm virus mới nhất.  Dọn dẹp rác của hệ điều hành Windows XP: Sử dụng chương trình Disk Cleaner của Windows XP.  Tối ưu hóa việc lưu trữ trên đĩa cứng: Sử dụng chương trình Disk Defragmenter của Windows XP.  Vệ sinh bên trong máy tính: Tháo vỏ, hút bụi và lau chùi bên trong máy nhằm ngăn chặn bụi bám vào các khe cắm card, hoặc ổ cắm RJ45, cổng serial làm ảnh hưởng đến các kết nối (thiết bị giao dịch thu phí mã vạch, PLC). SVTH: Lê Đức Tiến Trang 10 Hình 2.2: Máy tính thu phí. [...]... 2.4.4 Đầu đọc mã vạch Chức năng: Thiết bị giao dịch thu phí chính là thiết bị đọc mã vạch, là thiết bị dùng để giải mã thông tin mã vạch trên vé, thẻ ưu tiên Kết quả của quá trình giải mã thông tin mã vạch là một dãy số seri và được gửi đến máy tính làn xe để thực hiện công việc kiểm tra tính hợp lệ của vé Thiết bị giao dịch thu phí có một lớp kính bảo vệ thiết bị phát các tia quét mã vạch Độ trong... khiển được bố trí trên bàn làm việc của cabin thu phí, được kết nối với tủ điều khiển làn xe thông qua cáp chuyên dụng 2.2.7 Đầu đọc mã vạch Chức năng: Thiết bị giao dịch thu phí chính là bị đọc mã vạch là thiết bị dùng để giải mã thông tin thiết mã vạch trên vé, thẻ ưu tiên Kết quả của quá trình giải mã thông tin mã vạch là 2.7: Đầu đọcseri và Hình một dãy số mã được gởi đến máy tính làn xe để thực hiện... đọc mã vạch Chu kỳ thực hiện: 1 lần/tháng Người thực hiện: Nhân viên giám sát hoặc người có am hiểu về phần cứng máy tính SVTH: Lê Đức Tiến Trang 31 Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga 2.5.2 Đầu đọc mã vạch Chức năng: Thiết bị giao dịch thu phí chính là thiết bị đọc mã vạch, là thiết bị dùng để giải mã thông tin mã vạch trên vé, thẻ ưu tiên Kết quả của quá trình giải mã thông tin mã vạch là một. .. thông các loại, camera quan sát, máy tính thu phí và thiết bị giao dịch thu phí (thiết bị mã vạch)  Kiểm tra hoat động của toàn bộ hệ thống Chu kỳ thực hiện: 1 tháng/lần Người thực hiện: Nhân viên giám sát, hoặc chuyên gia lắp đặt hệ thống 2.2.6 Bàn điều khiển thủ công Chức năng: Bàn điều khiển thủ công là thiết bị được thiết kế nhằm mục đích vận hành làn khi hệ thống máy tính gặp sự cố Bàn điều khiển... thiết bị cung cấp nguồn điện cho hệ thống thiết bị làn xe trong thời gian điện lưới bị mất Hệ thống thiết bị làn xe gồm: Máy tính thu phí, thiết bị giao dịch thu phí, PLC, đèn tín hiệu giao thông, bảng quang báo, barrier tự động, camera quan sát làn xe Việc bảo dưỡng thiết bị UPS được thực hiện cùng thời điểm bảo dưỡng tủ điều khiển làn xe 2.3 Hệ thống thiết bị giám sát Hệ thống thiết bị giám sát bao gồm:... trạm Do vậy tất cả các trạm thu phí điều phải lắp đặt hệ thống chống sét trực tiếp và lan truyền Hệ thống chống sét trực tiếp: Hình 2.37: Thiết bị chống sét Chức năng: Hệ thống chống sét trực tiếp có nhiệm vụ thu sét mỗi khi có sét đánh trong phạm vi của trạm Thiết bị thu sét là thiết bị thu sét phóng điện sớm, phát ra các tia tiên đạo để định hướng tia sét đánh vào kim thu sét mà không làm ảnh hưởng... về phần cứng máy tính 2.2.3 Màn hình thu phí Chức năng: Màn hình thu phí là thiết bị hiển thị thông tin soát vé cho nhân viên bán soát vé tại làn quan sát vả xử lý Vì điều kiện hoạt động tại các trạm thu phí là rất khắc nghiệt và có nhiều ánh sáng nên đòi hỏi màn hình soát vé phải có độ tương phản cao Lắp đặt: Màn hình thu phí được lắp đặt trên bàn của cabin thu phí Để tận dụng tốt không gian làm việc... trạng làn được lắp đặt ở phí trước của mái cổng trạm 2.2.18 Bộ lưu điện UPS Chức năng: Thiết bị UPS làn xe được lắp đặt bên trong tủ điều khiền làn xe là thiết bị cung cấp nguồn điện cho hệ thống thiết bị làn xe trong thời SVTH: Lê Đức Tiến Trang 20 Đồ Án Tốt Nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Thúy Nga gian điện lưới bị mất Hệ thống thiết bị làn xe gồm: Máy tính thu phí, thiết bị giao dịch thu phí, plc đèn tín hiệu... quạt để đảm bảo độ thông thoáng cũng như khả năng chống bụi bẩn Tủ điều khiển làn là nơi lưu trữ an toàn cho máy tính thu phí và UPS để chống lại điều kiện khắc nghiệt ngoài làn xe Lắp đặt: Tủ điều khiển làn được lắp đặt ngay phía dưới bàn làm việc của cabin thu phí Quy trình bảo dưỡng bao gồm các bước sau:    Đóng barrier cơ làn thu phí, tạm ngưng hoạt động bán và soát vé  Mở cửa tủ bằng chìa... thường xuyên mặt kính bảo vệ là việc rất quan trọng và cần thiết Cần đảm bảo mặt kính không bị trầy xước, bụi bẩn để thiết bị có thể hoạt động hiệu quả Khoảng cách đầu đọc mã vạch và vé tốt nhất từ 5 đến 15 cm Lắp đặt: Đầu đọc mã vạch được bố trí trên bàn làm việc của cabin thu phí, ở vị trí thu n tiện nhất cho nhân viên soát vé thao tác Quy trình bảo dưỡng thiết bị bao gồm các bước như sau:   Dùng . “Thiết kế trạm thu phí ấn chỉ mã vạch một dừng thông qua phần mềm PLC giám sát bằng Visual Basic 6.0. 1.4. Tổng quan hệ thống thu phí một dừng. Để đáp. điện (UPS). 2 CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG THIẾT BỊ THU PHÍ 1 DỪNG. 3 4 2.1. Tổng quan hệ thống thiết bị thu phí. Sơ đồ tổng quát hệ thống thu phí. SVTH: Lê Đức