TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM KHOA TÀI CHÍNH Bài thuyết trình: GVHD: TS Nguyễn Thị Un Un Nhóm sinh viên thực hiện: TP.HCM, 2014 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên I Khái niệm mục tiêu phân tích tài chính: Khái niệm Phân tích tài tập hợp khái niệm, phương pháp, công cụ theo hệ thống định cho phép thu thập xử lý thơng tin kế tốn thông tin khác quản lý doanh nghiệp nhằm đưa đánh giá xác, đắn tình hình tài chính, khả tiềm lực doanh nghiệp, giúp nhà quản lý kiểm sốt tình hình kinh doanh doanh nghiệp, nâng cao hiệu sử dụng vốn dự đốn trước rủi ro xảy tương lai để đưa định xử lý phù hợp tuỳ theo mục tiêu theo đuổi Mục tiêu Có nhiều đối tượng quan tâm sử dụng thơng tin kinh tế, tài doanh nghiệp Mỗi đối tượng quan tâm theo giác độ với mục tiêu khác khau Các đối tượng quan tâm đến tình hình tài doanh nghiệp bao gồm: thông Các nhà quản lý; Các cổ đông tương lai; Những người tham gia vào “đời sống” kinh tế doanh nghiệp; Những người cho doanh nghiệp vay tiền như: Ngân hàng, tổ chức tài chính, người mua trái phiếu doanh nghiệp, doanh nghiệp khác… Nhà nước; Nhà phân tích tài chính; … Mục đích phân tích tài giúp đối tượng sử dụng tin đánh giá sức mạnh tài chính, khả sinh lãi triển vọng doanh nghiệp từ đưa định đắn phù hợp với mục tiêu mà họ quan tâm Vì , phân tích tài với đối tượng đáp ứng mục tiêu khác  Đối với người quản lý doanh nghiệp : Đối với người quản lý doanh nghiệp mối quan tâm hàng đầu họ tìm kiếm lợi nhuận khả trả nợ Một doanh nghiệp bị lỗ liên tục bị cạn kiệt nguồn lực buộc phải đóng cửa Mặt khác, doanh nghiệp khơng có khả toán nợ đến hạn bị buộc phải ngừng hoạt động Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, nhà quản lý doanh nghiệp phải giải ba vấn đề quan trọng sau : Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Thứ : Doanh nghiệp nên đầu tư vào đâu cho phù hợp với loại hình sản xuất kinh doanh lựa chọn Đây chiến lược đầu tư dài hạn doanh nghiệp Thứ hai : Nguồn vốn tài trợ nguồn nào? Để đầu tư vào tài sản, doanh nghiệp phải có nguồn tài trợ, nghĩa phải có tiền để đầu tư Các nguồn tài trợ doanh nghiệp phản ánh bên phải bảng cân đối kế toán Một doanh nghiệp phát hành cổ phiếu vay nợ dài hạn, ngắn hạn Nợ ngắn hạn có thời hạn năm cịn nợ dài hạn có thời hạn năm Vốn chủ sở hữu khoản chênh lệch giá trị tổng tài sản nợ doanh nghiệp Vấn đề đặt doanh nghiệp huy động nguồn tài trợ với cấu cho phù hợp mang lại lợi nhuận cao Liệu doanh nghiệp có nên sử dụng toàn vốn chủ sở hữu để đầu tư hay kết hợp với hình thức vay thuê? Điều liên quan đến vấn đề cấu vốn chi phí vốn doanh nghiệp Thứ ba : Nhà doanh nghiệp quản lý hoạt động tài hàng ngày nào? Đây định tài ngắn hạn chúng liên quan chặt chẽ đến vấn đề quản lý vốn lưu động doanh nghiệp Hoạt động tài ngắn hạn gắn liền với dòng tiền nhập quỹ xuất quỹ Nhà quản lý tài cần xử lý lệch pha dòng tiền Ba vấn đề khơng phải tất khía cạnh tài doanh nghiệp, vấn đề quan trọng Phân tích tài doanh nghiệp sở để đề cách thức giải ba vấn đề Nhà quản lý tài phải chịu trách nhiệm điều hành hoạt động tài dựa sở nghiệp vụ tài thường ngày để đưa định lợi ích cổ đông doanh nghiệp Các định hoạt động nhà quản lý tài nhằm vào mục tiêu tài doanh nghiệp : tồn phát triển doanh nghiệp, tránh căng thẳng tài phá sản, có khả cạnh tranh chiếm thị phần tối đa thương trường, tối thiểu hoá chi phí, tối đa hố lợi nhuận tăng trưởng thu nhập cách vững Doanh nghiệp hoạt động tốt mang lại giàu có cho chủ sở hữu định nhà quản lý đưa đắn Muốn vậy, họ phải thực phân tích tài doanh nghiệp, nhà phân tích tài doanh nghiệp người có nhiều lợi để thực phân tích tài cách tốt Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Trên sở phân tích tài mà nội dung chủ yếu phân tích khả toán, khả cân đối vốn, lực hoạt động khả sinh lãi, nhà quản lý tài dự đốn kết hoạt động nói chung mức doanh lợi nói riêng doanh nghiệp tương lai Từ đó, họ định hướng cho giám đốc tài hội đồng quản trị định đầu tư, tài trợ, phân chia lợi tức cổ phần lập kế hoạch dự báo tài Cuối phân tích tài cịn cơng cụ để kiểm sốt hoạt động quản lý Ngoài ra, nhà quản trị doanh nghiệp phải quan tâm đến nhiều mục tiêu khác tạo công ăn việc làm cho người lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hoá dịch vụ, hạ chi phí thấp bảo vệ mơi trường Doanh nghiệp đạt mục tiêu doanh nghiệp kinh doanh có lãi toán nợ  Đối với nhà đầu tư vào doanh nghiệp Đối với nhà đầu tư, mối quan tâm hàng đầu họ thời gian hoàn vốn, mức sinh lãi rủi ro Vì vậy, họ cần thơng tin điều kiện tài chính, tình hình hoạt động, kết kinh doanh tiềm tăng trưởng doanh nghiệp Trong doanh nghiệp Cổ phần, cổ đông người bỏ vốn đầu tư vào doanh nghiệp họ phải gánh chịu rủi ro Những rủi ro liên quan tới việc giảm giá cổ phiếu thị trường, dẫn đến nguy phá sản doanh nghiệp Chính vậy, định họ đưa ln có cân nhắc mức độ rủi ro doanh lợi đạt Vì thế, mối quan tâm hàng đầu cổ đông khả tăng trưởng, tối đa hoá lợi nhuận, tối đa hoá giá trị chủ sở hữu doanh nghiệp Trước hết họ quan tâm tới lĩnh vực đầu tư nguồn tài trợ Trên sở phân tích thơng tin tình hình hoạt động, kết kinh doanh hàng năm, nhà đầu tư đánh giá khả sinh lợi triển vọng phát triển doanh nghiệp; từ đưa định phù hợp Các nhà đầu tư chấp thuận đầu tư vào dự án có điều kiện giá trị rịng dương Khi lượng tiền dự án tạo lớn lượng tiền cần thiết để trả nợ cung cấp mức lãi suất yêu cầu cho nhà đầu tư Số tiền vượt mang lại giàu có cho người sở hữu doanh nghiệp Bên cạnh đó, sách phân phối cổ tức cấu nguồn tài trợ doanh nghiệp vấn đề nhà đầu tư coi trọng trực tiếp tác động đến thu nhập họ Ta biết thu nhập cổ đông bao gồm phần cổ tức chia hàng năm phần giá trị tăng thêm cổ phiếu thị trường Một nguồn tài trợ với tỷ trọng nợ vốn chủ sở hữu hợp lý tạo địn bẩy tài tích cực vừa giúp doanh nghiệp tăng vốn đầu tư vừa làm tăng Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên giá cổ phiếu thu nhập cổ phiếu (EPS) Hơn cổ đông chấp nhận đầu tư mở rộng quy mơ doanh nghiệp quyền lợi họ không bị ảnh hưởng Bởi vậy, yếu tố tổng số lợi nhuận rịng kỳ dùng để trả lợi tức cổ phần, mức chia lãi cổ phiếu năm trước, xếp hạng cổ phiếu thị trường tính ổn định thị giá cổ phiếu doanh nghiệp hiệu việc tái đầu tư nhà đầu tư xem xét trước tiên thực phân tích tài  Đối với chủ nợ doanh nghiệp Nếu phân tích tài nhà đầu tư quản lý doanh nghiệp thực nhằm mục đích đánh giá khả sinh lợi tăng trưởng doanh nghiệp phân tích tài lại ngân hàng nhà cung cấp tín dụng thương mại cho doanh nghiệp sử dụng nhằm đảm bảo khả trả nợ doanh nghiệp Trong nội dung phân tích này, khả tốn doanh nghiệp xem xét hai khía cạnh ngắn hạn dài hạn Nếu khoản cho vay ngắn hạn, người cho vay đặc biệt quan tâm đến khả toán nhanh doanh nghiệp, nghĩa khả ứng phó doanh nghiệp nợ đến hạn trả Nếu khoản cho vay dài hạn, người cho vay phải tin khả hoàn trả khả sinh lời doanh nghiệp mà việc hoàn trả vốn lãi tuỳ thuộc vào khả sinh lời Đối với chủ ngân hàng nhà cho vay tín dụng, mối quan tâm họ chủ yếu hướng vào khả trả nợ doanh nghiệp Vì vậy, họ ý đặc biệt đến số lượng tiền tài sản khác chuyển nhanh thành tiền, từ so sánh với số nợ ngắn hạn để biết khả toán tức thời doanh nghiệp Bên cạnh đó, chủ ngân hàng nhà cho vay tín dụng quan tâm tới số vốn chủ sở hữu, số vốn khoản bảo hiểm cho họ trường hợp doanh nghiệp bị rủi ro Như vậy, kỹ thuật phân tích thay đổi theo chất theo thời hạn khoản nợ, cho dù cho vay dài hạn hay ngắn hạn người cho vay quan tâm đến cấu tài biểu mức độ mạo hiểm doanh nghiệp vay Đối với nhà cung ứng vật tư hàng hoá, dịch vụ cho doanh nghiệp, họ phải định xem có cho phép khách hàng tới mua chịu hàng hay không, họ cần phải biết khả toán doanh nghiệp thời gian tới  Đối với người lao động doanh nghiệp Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Bên cạnh nhà đầu tư, nhà quản lý chủ nợ doanh nghiệp, người hưởng lương doanh nghiệp quan tâm tới thơng tin tài doanh nghiệp Điều dễ hiểu kết hoạt động doanh nghiệp có tác động trực tiếp tới tiền lương, khoản thu nhập người lao động Ngoài số doanh nghiệp, người lao động tham gia góp vốn mua lượng cổ phần định Như vậy, họ người chủ doanh nghiệp nên có quyền lợi trách nhiệm gắn với doanh nghiệp  Đối với quan quản lý Nhà nước Dựa vào báo cáo tài doanh nghiệp, quan quản lý Nhà nước thực phân tích tài để đánh giá, kiểm tra, kiểm soát hoạt động kinh doanh, hoạt động tài tiền tệ doanh nghiệp có tuân thủ theo sách, chế độ luật pháp quy định khơng, tình hình hạch tốn chi phí, giá thành, tình hình thực nghĩa vụ với Nhà nước khách hàng… Kết luận: Phân tích tài đánh giá tình hình tài doanh nghiệp để: Thứ nhất, xem xét tình hình tài doanh nghiệp để biết sức khỏe doanh nghiệp, kiểm tra sức khỏe định kỳ cho doanh nghiệp để kịp thời phát bất ổn tình hình tài doanh nghiệp, bệnh doanh nghiệp mắc phải tìm ngun nhân gây nó, làm cách để khơng cịn bất ổn Chính vậy, phân tích tài cịn ví hành động thăm khám sức khỏe định kỳ cho doanh nghiệp Thứ hai, đánh giá vị tài công ty ngành Việc đánh giá vị công ty ngành quan trọng Thông qua phân tích tài ta biết liệu cơng ty có vị tài mạnh hay yếu Doanh nghiệp có lợi việc phát hành cổ phần hay không, khả tiếp cận vốn vay dễ dàng khơng Ví dụ cơng ty có tài sản có giá trị có tính khoản kết hợp với tỷ lệ nợ Vốn chủ sở hữu thấp thường xem cơng ty có vị tài mạnh Thứ ba, đánh giá tiềm năng, triển vọng phát triển doanh nghiệp rủi ro kèm với Thứ tư, đánh giá thành hoạt động, khả sinh lợi nhằm giúp doanh nghiệp xác định liệu năm vừa qua doanh nghiệp hoạt động thu thành từ đánh giá doanh nghiệp hoạt động có hiệu hay khơng Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Thứ năm, hoạch định chiến lược tài cho doanh nghiệp Đảm bảo cho định Ban giám đốc phù hợp với tình hình thực tế doanh nghiệp định đầu tư , định tài trợ, định phân phối) Mục tiêu cuối tối đa hóa giá trị doanh nghiệp Qua đó, ta thấy ý nghĩa việc phân tích tài Cơng việc ngày áp dụng rộng rãi doanh nghiệp, quan quản lý, tổ chức công cộng Nhất là, thị trường vốn ngày phát triển tạo nhiều hội để phân tích tài thực có ích cần thiết tồn kinh tế quốc dân II Các nội dung phân tích tài Nhìn chung, để nắm tình hình tài doanh nghiệp, thơng thường nhà phân tích cần nắm được: - Tính khoản - Hiệu hoạt động - Khả sinh lợi - Sự luân chuyển dòng tiền doanh nghiệp - Đánh giá triển vọng doanh nghiệp Để đánh giá cách chi tiết tồn diện tình hình tài doanh nghiệp địi hỏi người phân tích phải thực phân tích sau: Phân tích tính khoản: Đây việc đánh giá khả cơng ty đáp ứng cam kết Phân tích tính khoản liên quan đến việc đánh giá khả trả nợ tính khoản cơng ty gắn liền với biến đổi thu nhập Để đánh giá tính khoản khả trả nợ công ty, người ta sử dụng tỷ số khả tốn Các tỷ số cấu tài cho thấy liệu cơng ty có đứng trước rủi ro tài q lớn hay khơng? Khi so sánh với tỷ số ngành đối thủ cạnh tranh, nhà phân tích đưa nhận xét đánh giá khả toán, cấu trúc tài doanh nghiệp, từ tìm ngun nhân giải pháp giải thích đáng Phân tích hiệu hoạt động: Phân tích giúp người phân tích đánh giá xem liệu cơng ty hoạt động có hiệu hay khơng thơng qua việc xem xét hiệu sử dụng tài sản, hiệu việc quản trị hàng tồn kho, khoản phải thu, vốn ln chuyển,…thơng qua phân tích tỷ số như: hiệu suất sử dụng tổng tài sản, hiệu suất sử dụng tài sản cố định, vòng quay hàng tồn kho, khoản phải thu, vốn luân chuyển,… Phân tích khả sinh lợi: Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Là việc đánh giá tỷ suất sinh lợi vốn đầu tư cơng ty Q trình phân tích tập trung vào nguồn lực mức độ lợi nhuận cơng ty, đồng thời cịn liên quan đến việc nhận dạng đo lường tác động nhân tố tạo lợi nhuận Phân tích khả sinh lợi tập trung vào nguyên nhân gây biến động khả sinh lợi tính bền vững thu nhập Trong phân tích này, người phân tích tiến hành phân tích doanh thu, chi phí, giá thành kết hoạt động kinh doanh nhằm đánh giá chất lượng thu nhập tính bền vững thu nhập qua tốc độ tăng (giảm), xu hướng biến động tiêu doanh thu, chi phí, lợi nhuận doanh nghiệp, đánh giá mức độ hiệu hợp lý việc tiết kiệm chi phí… Để xem xét khả sinh lợi cơng ty, nhà phân tích tính tốn tỷ số: Tỷ số lợi nhuận gộp, ROA, ROE, ROS, Khi so sánh tỷ số qua năm, nhà phân tích dễ dàng nhận thấy xu hướng biến động tìm nguyên nhân gây biến động sâu phân tích Phân tích dịng tiền: Phân tích dịng tiền tập trung xem xét tình hình biến động dịng tiền, qua đánh giá khả tạo tiền từ hoạt động sản xuất kinh doanh, khả hoàn trả lãi vốn, khả chi trả cổ tức tiền, gia tăng lực sản xuất gia tăng nguồn tài trợ doanh nghiệp Ngồi ra, thơng tin dịng tiền giúp ta đánh giá chất lượng thu nhập, phụ thuộc thu nhập giá trị ước tính giả định liên quan đến dịng tiền tương lai Phân tích triển vọng: Đây bước cuối q trình phân tích báo cáo tài Trong phân tích triển vọng, nhà phân tích thực việc dự báo bảng cân đối kế toán, bảng báo cáo kết kinh doanh báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho năm tương lai Phân tích triển vọng vấn đề định giá chứng khốn Bên cạnh đó, cịn hữu ích việc kiểm tra tính khả thi kế hoạch, chiến lược mà công ty dự định thực Cuối cùng, phân tích triển vọng hữu ích chủ nợ việc đánh giá khả công ty việc đáp ứng yêu cầu dịch vụ nợ III Báo cáo tài Bảng cân đối kế tốn 1.1 Sơ lược Bảng cân đối kế toán Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Bảng cân đối kế toán báo cáo tài tổng hợp, phản ánh tổng qt tồn giá trị tài sản có nguồn hình thành tài sản doanh nghiệp thời điểm định, kết cấu làm hai phần chính, là: Tổng tài sản Tổng nguồn vốn, lập nguyên tắc Tổng tài sản = Tổng Nguồn vốn Về phía tổng tài sản, khoản mục tài sản xếp theo mức độ khoản giảm dần Do đó, tài sản ngắn hạn phải xếp trước tài sản dài hạn Trong tài sản ngắn hạn, khoản mục tiền mặt, đến tiền gửi ngân hàng, Tài sản ngắn hạn Tài sản ngắn hạn có tuổi thọ năm hơn, có nghĩa chúng dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt Tài sản bao gồm tiền mặt tương đương tiền, khoản phải thu hàng tồn kho Tiền mặt tài sản ngắn hạn nhất, bao gồm tài khoản ngân hàng chi phiếu Tương đương tiền tài sản an tồn, dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt ví dụ trái phiếu kho bạc Các khoản phải thu bao gồm khoản nợ ngắn hạn khách hàng doanh nghiệp Các doanh nghiệp thường bán sản phẩm hay dịch vụ cho khách hàng tốn hình thức tín dụng, khoản giao ước tính danh mục tài sản ngắn hạn khách hàng toán tiền Cuối cùng, hàng tồn kho đại diện cho nguyên vật liệu, hàng hóa dở dang hàng thành phẩm doanh nghiệp Tùy thuộc vào doanh nghiệp, phân bổ xác tài khoản hàng tồn kho khác Ví dụ, doanh nghiệp sản xuất sử dụng lượng lớn nguyên liệu thô, doanh nghiệp bán lẻ khơng sử dụng Phân bổ hàng tồn kho doanh nghiệp bán lẻ thông thường bao gồm hàng hóa mua từ nhà sản xuất nhà bán buôn Tài sản dài hạn Tài sản dài hạn tài sản không chuyển thành tiền mặt cách dễ dàng, dự kiến chuyển thành tiền mặt vịng năm có tuổi thọ năm Tài sản dài hạn chia thành tài sản hữu hình (như máy móc thiết bị, nhà xưởng đất đai, ) tài sản vô hình (như lợi thương mại, sáng chế, quyền tác giả, ) Tài sản vơ hình khơng phải vật chất, thường nguồn tạo dựng phá vỡ giá trị doanh nghiệp - ví dụ giá trị thương hiệu khơng nên đánh giá thấp Khấu hao tính toán khấu trừ cho hầu hết loại tài sản, thể chi phí sử dụng thời gian sử dụng hữu ích loại tài sản 10 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Về phía tổng nguồn vốn, khoản mục nguồn vốn xếp theo thứ tự mức độ trách nhiệm phải toán doanh nghiệp giảm dần hay thứ tự ưu tiên toán Như vậy, khoản nợ phải trả xếp trước, sau đến vốn chủ sở hữu Trong khoản nợ phải trả, khoản vay, nợ ngắn hạn xếp trước, vay, nợ dài hạn xếp sau, Các khoản nợ phải trả Nợ nghĩa vụ tài doanh nghiệp bên ngồi Giống với tài sản, Nợ phải trả có ngắn hạn hài hạn Nợ dài hạn khoản nợ khoản nghĩa vụ tài khác mà hết hạn sau thời gian năm kể từ ngày lập bảng cân đối kế toán Nợ ngắn hạn khoản nợ doanh nghiệp đến hạn, phải tốn, vịng năm Nó bao gồm khoản vay ngắn hạn hơn, khoản phải trả, phải nộp tài khoản, với phần phải trả ngắn hạn khoản vay dài hạn, chẳng hạn khoản tiền toán lãi xuất gần khoản vay nợ 10 năm Vốn chủ sở hữu Vốn chủ sở hữu số tiền ban đầu đầu tư vào doanh nghiệp, thặng dư vốn cổ phần, quỹ, 1.2 Thơng tin cung cấp Nhìn từ góc độ tài chính, Bảng cân đối kế toán cung cấp cho ta thông tin định đầu tư định tài trợ doanh nghiệp Quyết định đầu tư thể số liệu bên phần tổng tài sản Bảng cân đối kế toán, cho thấy: Qui mô đầu tư doanh nghiệp nào? Hợp lý hay không hợp lý so với ngành nghề doanh nghiệp hoạt động, giai đoạn chu kỳ sống tiềm lực nó? Qua đó, đánh giá doanh nghiệp có rơi vào đầu tư mức hay mức gây tốn chi phí huy động vốn hay hạn chế tiềm lực phát triển hay không? Tình hình đầu tư, mua sắm tài sản doanh nghiệp nào? Dư thừa gây lãng phí, thiếu thốn làm cản trở hoạt động sản xuất kinh doanh hay hiệu quả? Hoạt động làm gia tăng tiềm lực kinh tế doanh nghiệp kiểm soát, từ doanh nghiệp thu lợi ích kinh tế tương lai Lợi ích kinh tế tương lai tài sản tiềm làm tăng nguồn 11 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài Tỷ số nợ vốn cổ phần (%) 24.89 27.14 30.25 Tỷ số nợ dài hạn vốn cổ phần (%) 1.27 0.39 2.00 Tỷ số nợ tổng tài sản (%) 19.93 21.35 23.20 Tỷ số tổng nợ dài hạn tổng tài sản (%) 1.02 0.30 1.53 124.89 127.14 130.38 358 2,226 77,003 Tỷ số tổng tài sản vốn cổ phần (%) Khả toán lãi vay - GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Số vòng quay hàng tồn kho năm 2013 tăng 1.37 lần so với năm 2012 1.5 lần so với năm 2011 cho thấy tốc độ luân chuyển hàng tồn kho năm 2013 nhanh năm 2012, 2011và tình hình bán hàng công ty tốt đồng thời kỳ luân chuyển hàng tồn kho năm 2013 giảm ngày so với năm 2012 giảm ngày so với năm 2011cho thấy số ngày hàng hóa lưu kho giảm so với năm 2012, 2011, bên cạnh giá trị hàng tồn kho năm 2013 giảm 8% so với năm 2012 giúp công ty tiết kiệm chi phí cho việc dự trữ hàng tồn kho, giải phóng vốn dự trữ để xoay vịng vốn nhanh tạo điều kiện thuận lợi vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh góp phần tăng lợi nhuận hoạt động có lãi - Số vịng quay tiền mặt năm 2013 tăng 3.43 với năm 2012, tăng 2.83 so với năm 2011 cho thấy tốc độ luân chuyển tiền mặt nhanh năm trước Thời gian để cơng ty chuyển hóa nguyên vật liệu sản xuất thành tiền mặt nhanh - Số vòng quay khoản phải thu năm 2013 tăng 0.41 lần so với năm 2012 giảm 0.69 lần tăng lên tương ứng với số ngày thu tiền năm 2013 (29 ngày) giảm ngày so với năm (2012), dấu hiệu khả quan, cho thấy khả thu hồi nợ công ty 0tốt, vốn cơng ty bị đơn vị khác chiếm dụng - Số vòng quay khoản phải trả năm 2013 giảm 0.69 0.94 so với năm 2012, 2011 điều cho thấy cơng ty tốn chậm cho nhà cung cấp so với hai năm trước tăng cường chiếm dụng vốn nhà cung cấp - Số vịng ln chuyển vốn lưu động khơng ổn định lắm, năm 2013 quay 4.12 lần/năm tăng 0.18 lần so với năm 2012 giảm 0.3 so với năm 2011nhưng cho thấy việc cơng ty đẩy nhanh tốc độ luân chuyển vốn lưu động góp phần giải nhu cầu vốn lưu động, với số ngày luân chuyển vốn lưu động 87 58 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên ngày giảm ngày so với năm 2012 chứng tỏ vốn lưu động luân chuyển nhiều kỳ, công ty sử dụng vốn hiệu - Hiệu sử dụng tài sản ngắn hạn năm 2013 cho ta thấy với đồng tài sản ngắn hạn tạo 2.57 đồng doanh thu không biến động nhiều so với năm 2012 (2.58) 2011 (2.81) cho thấy công ty sử dụng tài sản ngắn hạn cách hiệu - Hiệu sử dụng tài sản cố định năm 2013 cho ta thấy với đồng tài sản dài hạn tạo 3.65 đồng doanh thu giảm so với năm 2012 : 0.41 đồng ( 4.06 đồng) nguyên nhân tỷ trọng tài sản cố định bình quân năm 2013 tăng so với năm 2012 29.6 % (tăng từ 6,543,531,288,681 đồng lên 8,480,358,541,936 đồng) doanh thu tăng 16.5% (tăng từ 26,561,574,179,964 đồng lên 30,948,602,127,306 đồng) Điều cho thấy công ty mua sắm nhiều tài sản cố định mong đợi lớn vào hiệu mà mang lại tương lai Điều làm hiệu sửng dụng tài sản năm 2013 giảm 2012 chút 0.06 đồng, đồng tài sản tạo 1.45 đồng doanh thu - Tỷ số nợ vốn cổ phần có xu hướng tăng qua năm, cụ thể năm 2013 30.25 % tăng so với năm 2012, 2011 3.11% 5.36% cho thấy cơng ty có gia tăng việc sử dụng khoản nợ, đặc biệt nợ dài hạn tăng từ 59,781,521,230 đồng năm 2012 lên 350,663,213,221 đồng năm 2013 tương ứng với tỷ số nợ dài hạn vốn cổ phần tăng 1.61% , nợ chếm tỷ lệ khơng lớn so với nguồn vốn tự có cơng ty hồn tồn trả khoản nợ đến hạn - Tỷ số nợ tổng tài sản công ty Vinamilk từ năm 2011 đến năm 2013 có xu hướng tăng mức độ tăng không cao, năm 2013 tăng 1.85% so với năm 2012 tăng 3.27% so với năm 2011 Mặt khác, tỷ số năm 2013 23.2% cho thấy có 23.2% tài sản công ty tài trợ từ nợ, điều cho thấy công ty chủ trương sử dụng nợ thấp, tránh gây áp lực phải trả nợ - Khả tốn lãi vay cơng ty Vinamilk tăng mạnh khoảng thời gian từ năm 2011 đến năm 2013 Có thể thấy rõ điều tỷ số khả toán lãi vay tăng từ 358 năm 2011 lên 2,226 năm 2012 đạt mức cực cao 77,003 vào năm 2013, lý giải cho điều chi phí lãi vay công ty năm 2013 là: 104,027,048 đồng giảm 96,7% so với năm 2012 3,114,837,973 đồng giảm đến 99,3% so với năm 2011 13,933,130,085 đồng, lợi nhuận trước thuế lãi vay công ty lại không nghừng tăng lên từ 4,232,114,839,022 59 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên đồng năm 2011 lên 5,822,569,555,056 đồng năm 2012 tức tăng 37.6% tăng lên 6,534,211,342,675 đồng tương đương mức tăng 12.2% Qua số liệu cho thấy Vinamilk giảm chi phí lãi vay nhiều, chi phí lãi vay chiếm tỷ trọng nhỏ, khả trả lãi vay công ty tuyệt vời 77,003 đồng sẵn sàng để trả cho đồng lãi vay Thật có cơng ty lớn Vinamilk lại chủ yếu trang trải cho hoạt động sản xuất kinh doanh vốn chủ sở hữu, điều lần cho thấy tính bền vững lợi nhuận thu Vinamilk Phân tích khả sinh lợi 4.1 Mục tiêu Nhóm tỷ số phân tích khả sinh lợi dùng để đo lường thu nhập công ty với nhân tố khác tạo lợi nhuận doanh thu, tổng tài sản, vốn cổ phần, v.v… 4.2 Các tỷ số liên quan Tỷ suất sinh lợi tcng tài sản (ROA) Mục tiêu: Đánh giá tài sản doanh nghiệp có khả sinh lợi khơng Nếu có khả sinh lợi có bền vững khơng Cơng thức: - Nếu ROA lớn có nghĩa doanh nghiệp làm ăn có lãi Về bản, tiêu cao tốt, tức doanh nghiệp hoạt động có hiệu cao - ROA thể tính hiệu trình tổ chức, quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Kết tiêu cho biết bình quân đồng tài sản sử dụng trình sản xuất kinh doanh tạo đồng lợi nhuận - Tỷ số lợi nhuận ròng tài sản phụ thuộc vào mùa vụ kinh doanh ngành nghề kinh doanh Do đó, người phân tích tài doanh nghiệp sử dụng tỷ số so sánh doanh nghiệp với bình qn tồn ngành với doanh nghiệp khác ngành so sánh thời kỳ Lưu ý: Khi sử dụng số liệu để tính tốn số, người phân tích phải ý đảm bảo tính tương thích hai tiêu tử mẫu kỳ phân tích mối quan hệ nhân hai tiêu (điều chỉnh tử mẫu) Khi tính tốn tiêu số liệu Tổng tài sản thời điểm cuối kỳ số đại diện nên khơng phản ánh thực chất tình hình tài 60 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên doanh nghiệp thời kỳ Vì vậy, người ta thường sử dụng tiêu Tổng tài sản bình qn (nếu có thể) tính tốn ROA: Số trung bình = (số đầu kỳ + số cuối kỳ)/2 Bên cạnh đó, tính ROA người ta sử dụng tiêu EBIT (lợi nhuận trước thuế lãi vay) Lợi nhuận sau thuế + Lãi vay*(1-T) để thay cho tiêu Lợi nhuận sau thuế (trong T thuế suất Thuế thu nhập doanh nghiệp) Hoặc Theo quan điểm này, ROA tiêu phản ánh khả sinh lời tổng tài sản nguồn hình thành tài sản bao gồm vốn chủ sở hữu vốn vay Theo ý nghĩa này, chi phí vốn vay (chi phí lãi vay) thuế thu nhập doanh nghiệp phải cộng vào để tính hiệu doanh nghiệp không bao gồm phần mà chủ doanh nghiệp thu Trong số trường hợp, người phân tích phải điều chỉnh cơng thức tử mẫu lý đó: Loại bỏ tài sản không tham gia vào hoạt động doanh nghiệp tạo lãi rịng tính ROA như: tài sản chờ lý, tiền khoản tương đương tiền (chỉ loại bỏ khoản tiền tương đương tiền nằm trạng thái số dư tiền mặt tối thiểu doanh nghiệp phải trì khơng tham gia vào hoạt động), tài sản đầu tư tài (loại tài sản áp dụng tính ROA cho hoạt động kinh doanh doanh nghiệp) đồng thời sử dụng lãi ròng tạo từ hoạt động kinh doanh Điều chỉnh cộng lùi khấu hao lũy kế vào tài sản loại bỏ khấu hao lãi rịng cho tương thích Tuy nhiên có quan điểm cho khơng cần điều chỉnh khấu hao Do đó, tùy vào tình hình doanh nghiệp mục tiêu, quan điểm người phân tích mà có điều chỉnh khấu hao hay không Đối với công ty hợp nhất, tổng tài sản bao gồm tài sản công ty nên thu nhập phải bao gồm thu nhập cơng ty Do đó, phải cộng lùi phần thu nhập lỗ cổ đông thiểu số vào thu nhập Ví dụ: Tính ROA Vinamilk từ năm 2011 đến năm 2013 ĐVT: triệu đồng 61 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên 2011 Lợi nhuận ròng 2012 2013 4.218.181 5.819.454 6.534.107 15.582.671 19.697.868 22.875.414 ROA 27,07% 29,54% 28,56% ROA điều chỉnh (*) 32,01% 32,99% 30,70% Tổng tài sản (*) ROA điều chVnh = Lợi nhuXn rYng/Tổng tài sản bình quân Từ năm 2011 đến năm 2013 Công ty tài sản chờ lý (Thơng tin dựa vào Thuyết minh báo cáo tài kiểm tốn VNM từ năm 2011 đến năm 2013) Không điều chỉnh khấu hao Công ty ROA VNM mức cao ổn định qua năm  Khả sinh lợi từ tài sản Công ty tốt ổn định Tỷ suất sinh lợi vốn cc phần (ROE) Mục tiêu: Đánh giá vốn mà chủ sở hữu đầu tư vào doanh nghiệp có khả sinh lợi khơng Nếu có khả sinh lợi có bền vững khơng Cơng thức: Trong đó: Tỷ suất lợi nhuận biên = Lợi nhuận ròng / Doanh thu Số vòng quay tổng tài sản = Doanh thu thuần/Giá trị bình qn tổng tài sản Hệ số địn bẩy tài = Bình qn tổng tài sản/Bình qn vốn cổ phần phổ thông - Nếu ROE mang giá trị dương, cơng ty làm ăn có lãi; mang giá trị âm công ty làm ăn thua lỗ Tỷ số ROE cao cổ phiếu hấp dẫn nhà đầu tư - ROE đo lường hiệu sử dụng vốn chủ sở hữu tạo thu nhập lãi cho cổ đông phổ thơng Nói cách khác đo lường thu nhập đồng vốn chủ sở hữu đưa vào SXKD - ROE phụ thuộc vào thời vụ kinh doanh Ngoài ra, cịn phụ thuộc vào quy mơ mức độ rủi ro cơng ty Để so sánh xác, cần so sánh tỷ số công ty cổ phần với tỷ số bình qn tồn ngành, với tỷ số công ty tương đương ngành 62 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên - ROE hay đem so sánh với tỷ số lợi nhuận tài sản (ROA) Nếu ROE lớn ROA có nghĩa địn bẩy tài cơng ty có tác dụng tích cực, nghĩa cơng ty thành công việc huy động vốn cổ đông để kiếm lợi nhuận với tỷ suất cao tỷ lệ tiền lãi mà công ty phải trả cho cổ đông - ROE nhỏ lãi vay ngân hàng, cơng ty có khoản vay ngân hàng tương đương cao vốn cổ đơng, lợi nhuận tạo để trả lãi vay ngân hàng - ROE cao lãi vay ngân hàng phải đánh giá xem cơng ty vay ngân hàng khai thác hết lợi cạnh tranh thị trường chưa để đánh giá cơng ty tăng tỷ lệ ROE tương lai hay khơng Lưu ý: Khi tính tốn tiêu số liệu vốn cổ phần thời điểm cuối kỳ số đại diện nên khơng phản ánh thực chất tình hình tài doanh nghiệp thời kỳ Vì vậy, người ta thường sử dụng tiêu vốn cổ phần bình qn (nếu có thể) tính tốn ROE: Số trung bình = (số đầu kỳ + số cuối kỳ)/2 Nếu tài sản doanh nghiệp có tài trợ cổ phần ưu đãi lãi rịng phải trừ cổ tức cổ phần ưu đãi Ví dụ: Tính ROE VNM từ năm 2011 đến năm 2013 ĐVT: triệu đồng 2011 Lợi nhuận ròng 2012 2013 4.218.181 5.819.454 6.534.107 12.477.205 15.493.096 17.545.489 ROE 33,81% 37,56% 37,24% ROE điều chỉnh (*) 41,27% 41,61% 39,55% Vốn cổ phần (*) ROE điều chVnh = Lợi nhuXn rYng/Vốn cổ phần bình quân Năm 2011 đến năm 2013 Cơng ty có chia cổ tức Thuyết minh báo cáo tài khơng trình bày chi tiết cổ tức cổ phần thường cổ tức cổ phần ưu đãi Do đó, khơng có sở để điều chỉnh lợi nhuận ròng 63 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên ROE VNM mức cao ổn định qua năm Năm 2013 ROE điều chỉnh VNM 39,55% cao ROA 30,7%  Vốn chủ sở hữu mà cổ đông đầu tư vào Công ty sinh lợi cao bền vững Đồng thời, ROE lớn ROA chứng tỏ địn bẩy tài cơng ty có tác dụng tích cực, nghĩa công ty thành công việc huy động vốn cổ đông để kiếm lợi nhuận với tỷ suất cao tỷ lệ tiền lãi mà công ty phải trả cho cổ đơng địn bẩy tài VNM khơng cao Tỷ suất sinh lợi doanh thu (ROS) Mục tiêu: Đánh giá doanh thu doanh nghiệp có khả sinh lợi khơng Nếu có khả sinh lợi có bền vững không Đánh giá khả doanh nghiệp việc kiểm tra mức chi phí liên quan đến doanh thu Chẳng hạn, từ mức doanh thu doanh nghiệp tăng lãi rịng cách giảm loại chi phí Cơng thức: - Tỷ số cho biết lợi nhuận chiếm phần trăm doanh thu Tỷ số mang giá trị dương nghĩa cơng ty kinh doanh có lãi; tỷ số lớn nghĩa lãi lớn Tỷ số mang giá trị âm nghĩa công ty kinh doanh thua lỗ - Tuy nhiên, ROS phụ thuộc vào đặc điểm kinh doanh ngành Vì thế, theo dõi tình hình sinh lợi cơng ty, người ta so sánh ROS cơng ty với tỷ số bình qn tồn ngành mà cơng ty tham gia Mặt khác, ROS số vịng quay tài sản có xu hướng ngược Do đó, đánh giá ROS, người phân tích tài thường tìm hiểu kết hợp với số vòng quay tài sản Lưu ý: Đánh giá chất lượng doanh thu để từ đánh giá khả sinh lời doanh thu Ví dụ: Tính ROS VNM từ năm 2011 đến năm 2013 ĐVT: triệu đồng 2011 Lợi nhuận ròng Doanh thu ROS 2012 2013 4.218.181 5.819.454 6.534.107 22.070.557 27.101.683 31.586.007 19,11% 21,47% 20,69% 64 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên ROS VNM mức cao ổn định từ năm 2011 đến năm 2013, doanh thu Công ty tăng hàng năm  Doanh thu Cơng ty tạo lợi nhuận ổn định qua năm Tỷ suất sinh lợi (BEP) Mục tiêu: Đánh giá khả sinh lợi doanh nghiệp mà không kể đến ảnh hưởng thuế địn bẩy tài Cách tính: - Tỷ số thường dùng để so sánh khả sinh lợi doanh nghiệp có thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp mức độ sử dụng nợ khác Tỷ số mang giá trị dương cao chứng tỏ doanh nghiệp kinh doanh có lãi Tỷ số mang giá trị âm doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ Ví dụ: Tính BEP VNM từ năm 2011 đến năm 2013 ĐVT: triệu đồng Lợi nhuận trước thuế lãi vay Tổng tài sản BEP 2011 2012 2013 4.965.058 6.926.553 8.010.152 15.582.671 19.697.868 22.875.414 37,68% 39,27% 37,63% BEP VNM từ năm 2011 đến năm 2013 mức cao ổn định, cao ROA ROE  Khả sinh lợi cao Cơng ty kể khơng có thuế lãi vay mức sinh lợi ổn định qua năm Hệ số thu nhập vốn đầu tư (ROI) Mục tiêu: Đánh giá khả sử dụng vốn đầu tư để tạo lợi nhuận doanh nghiệp Lợi nhuận tạo từ vốn đầu tư có bền vững khơng Cách tính: - So sánh cách thức tạo lợi nhuận công ty cách thức công ty sử dụng tài sản để tạo doanh thu Nếu tài sản sử dụng có hiệu quả, thu nhập ROI cao, ngược lại, thu nhập ROI thấp Lưu ý - Trong số trường hợp, lý vốn đầu tư cần điều chỉnh để phù hợp với mục đích phân tích Vốn đầu tư doanh nghiệp bằng: 65 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Vốn đầu tư = Tổng tài sản - (tiền khoản tương đương tiền) - khoản nợ trả lãi - Tuy nhiên tính theo cơng thức khơng đơn giản khó xác định đâu khoản nợ khơng phải trả lãi, báo cáo tài doanh nghiệp Việt Nam báo cáo đầy đủ, họ cung cấp thuyết minh báo cáo tài Vì cơng thức thay cơng thức gần đúng, vốn đầu tư coi vốn sử dụng (Capital Employed): Vốn đầu tư = Vốn sử dụng = Tổng tài sản - Tổng nợ ngắn hạn Ví dụ: Tính ROI VNM từ năm 2011 đến năm 2013 ĐVT: triệu đồng 2011 2012 4.992.925 6.932.782 8.010.360 25% 25% 25% 15.582.671 19.697.868 22.875.414 2.946.537 4.144.990 4.956.397 29,63% 33,43% 33,53% EBIT Thuế suất (*) Tổng tài sản Tổng nợ ngắn hạn ROI (**) 2013 (*) VNM có nghĩa vụ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp với thuế suất từ 15% đến 25% thu nhập chịu thuế, tùy theo nơi đặt nhà máy sản xuất Do đó, sử dụng mức thuế suất cao 25% để tính ROI (**) Cơng thức tính ROI = EBIT * (1-T) / (Tổng tài sản – Tổng nợ ngắn hạn) ROI VNM mức cao ổn định  Công ty sử dụng vốn đầu tư có hiệu khả tạo lợi nhuận từ vốn đầu tư cao, bền vững Giá trị thị trường doanh nghiệp 5.1 Mục tiêu Công ty huy động vốn từ thị trường cách bán cổ phần cho nhà đầu tư Phân tích giá trị thị trường công ty để nhận biết giá trị thị trường nhận định cơng ty, từ có sở điều chỉnh cấu trúc vốn hợp lý Nhận biết thành kinh doanh có đáp ứng kỳ vọng cổ đông hay không 5.2 Các tỷ số liên quan Thu nhập mfi cc phần (EPS) 66 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Un Mục tiêu: Đánh giá thân cơng ty tạo khả sinh lời từ đồng vốn cổ đơng đóng góp Cách tính: - Chỉ số EPS cao cơng ty tạo lợi nhuận cổ đông lớn ngược lại - EPS từ 15% - 35 % tỉ lệ tương đối phổ biến Việt Nam, phản ánh tính ổn định hoạt động kinh doanh giá vốn chấp nhận thị trường vốn Lưu ý: Đây số đánh giá trực tiếp phản ánh hoàn toàn nội công ty khả tạo lợi nhuận rịng (lợi nhuận dùng chi trả cho cổ đông) cổ phần mà cổ đông đóng góp vốn khơng từ việc lên hay xuống giá cổ phiếu cơng ty thị trường chứng khốn Do đó, EPS khác với DIV EPS tính số cổ phần thường, tài sản doanh nghiệp có tài trợ cổ phần ưu đãi lợi nhuận sau thuế phải trừ cổ tức cổ phần ưu đãi hưởng Chỉ số bị méo mó lợi nhuận doanh nghiệp bị làm sai lệch thủ thuật kế toán Do vậy, nhà đầu tư cần kết hợp với yếu tố khác đánh giá cổ phiếu Người ta sử dụng EPS pha lỗng (diluted EPS) để tính tốn thu nhập cổ phần có xét đến yếu tố khối lượng cổ phiếu lưu hành doanh nghiệp tăng thêm tương lai việc chuyển đổi loại chứng khoán nợ chuyển đổi (trái phiếu chuyển đổi), thực quyền chọn, chứng quyền Thông thường, EPS pha lỗng thấp so với EPS Ví dụ: Tính EPS VNM từ năm 2011 đến năm 2013 ĐVT: VND 2011 Thu nhập CP thường 2012 4.166.604.997.301 2013 5.819.454.717.083 6.534.133.662.834 Số lượng CP thường lưu hành EPS 546.582.775 833.639.586 833.505.248 7.623 6.981 7.839 EPS VNM mức cao ổn định từ năm 2011 đến năm 2013 Năm 2013, EPS VNM đạt 7.839 đồng/CP, cao thị trường sữa EPS năm 2013 tăng 67 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Un Un năm Cơng ty có đưa vào hoạt động hai cơng trình lớn Nhà máy sữa Việt Nam Nhà máy sữa bột Việt Nam Tỷ lệ chi trả cc tgc (DIV/EPS) Mục tiêu: Đánh giá mức độ chi trả cổ tức cơng ty Cách tính: Trong đó: Cổ tức cổ phần = - Từ tính được: Tỷ lệ lợi nhuận giữ lại = 100% - Tỷ lệ chi trả cổ tức Tỷ lệ chi trả cổ tức nói lên công ty chi trả phần lớn thu nhập cho cổ đông hay giữ lại để tái đầu tư Đây nhân tố định đến giá trị thị trường cổ phần Thông thường, công ty cân đối mục tiêu trả cổ tức cho cổ đông giữ lại thu nhập để tái đầu tư Lưu ý: Các công ty chi trả cổ tức theo giai đoạn phát triển họ, phân tích tỷ lệ chi trả cổ tức phải đánh giá với chu kỳ sống doanh nghiệp Thông thường cơng ty phát triển có xu hướng tái đầu tư tồn lợi nhuận nên khơng chi trả cổ tức Tỷ lệ chi trả cao nghĩa cơng ty trưởng thành có lượng lợi nhuận giữ lại lớn Ví dụ: Tính tỷ lệ chi trả cổ tức VNM từ năm 2011 đến năm 2013 ĐVT: VND 2011 Cổ tức cổ phần - Tổng cổ tức 2012 2013 1.356 2.667 4.600 741.428.260.000 2.222.994.056.000 3.834.006.138.60 546.582.775 833.639.586 833.505.248 7.623 6.981 7.839 - Số lượng CP thường lưu hành Thu nhập cổ phần 68 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài Tỷ lệ chi trả cổ tức 17,79% GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên 38,20% 58,68% Mức tỷ lệ chi trả cổ tức VNM mức cao Đặc biệt, năm 2013 Công ty đạt lợi nhuận “khủng” chi trả cổ tức lớn VNM giai đoạn trưởng thành, lợi nhuận giữ lại lớn nên tỷ lệ chi trả cổ tức cao Tỷ số giá thị trường thu nhập (P/E) Mục tiêu: Đánh giá mối quan hệ thị giá (giá thị trường cổ phiếu hành) cổ phiếu với lợi nhuận sau thuế năm công ty đo lường mối quan hệ giá thị trường (Market Price - P) thu nhập cổ phiếu (Earning Per Share - EPS) Sử dụng để định giá cổ phiếu, thể kỳ vọng thị trường phát triển Công ty tương lai Giả sử người đầu tư có cổ phiếu AAA khơng giao dịch sơi động thị trường, cổ phiếu có giá hợp lý? Lúc cần nhìn vào hệ số P/E cơng bố nhóm loại cổ phiếu tương tự với cổ phiếu AAA, sau nhân thu nhập cơng ty với hệ số P/E cho giá loại cổ phiếu AAA Cách tính: Tỷ số P/E thấp có nghĩa lợi nhuận cổ phần công ty cao giá trị trường cổ phiếu thấp Lưu ý Khi cơng ty làm ăn khơng có lãi, tất yếu EPS cơng ty âm, việc tính tốn P/E cơng ty gặp nhiều khó khăn Có nhiều ý kiến khác việc làm để giải vấn đề Một số ý kiến cho để hệ số P/E âm, số khác cho nên gán cho P/E trường hợp giá trị 0, phần lớn ý kiến khác nghĩ đơn giản trường hợp này, P/E khơng tồn Khi phân tích P/E phải phân tích với tốc độ tăng trưởng Cơng ty để thấy Cơng ty phát triển khứ tốc độ tăng trưởng có kỳ vọng tăng lên, hay trì khơng đổi tương lai hay khơng? Và phân tích yếu tố ngành kinh doanh việc so sánh cơng ty với thực hữu dụng công ty nằm ngành kinh doanh Chỉ số P/E bị sai lệch ảnh hưởng nguyên tắc kế toán, chủ quan người tính ảnh hưởng đến lãi rịng, tác động đến P/E Lợi nhuận 69 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên rịng số kế tốn bao gồm khoản mục phi tiền tệ nên cần phải điều chỉnh tính tốn Trong thời gian lạm phát cao, hàng tồn kho chi phí khấu hao có khuynh hướng giảm chi phí thay hàng hố trang thiết bị tăng theo mức giá chung thị trường Do đó, tỷ lệ P/E có khuynh hướng thấp suốt thời gian lạm phát cao lợi nhuận bị bóp méo đi, lớn với số thực tế Cũng tất số khác, việc xem xét P/E thời gian để xác định xu hướng hữu ích nhiều Lạm phát khiến cho việc theo dõi trở nên khó khăn thơng tin q khứ khơng phù hợp nhiều với điều kiện nữa, độ sai lệch lớn Có nhiều cách để lý giải P/E Một tỷ lệ P/E thấp khơng thiết cơng ty bị định giá thấp Thay vào đó, điều có nghĩa thị trường tin cơng ty gặp khó khăn tương lai gần Giá cổ phiếu giảm thường tác động số nguyên nhân Có thể cơng ty cảnh báo lợi nhuận ròng thu thấp kỳ vọng Điều không phản ánh hệ số P/E thông tin lợi nhuận ròng thật đưa ra, suốt thời gian cơng ty bị đánh giá thấp giá trị thực Ví dụ: Tính tỷ số giá trị thị trường thu nhập VNM ĐVT: VND 2011 Giá thị trường ngày 31/12 Thu nhập cổ phần Tỷ số giá trị thị trường 2012 2013 34.500 54.300 132.800 7.623 6.981 7.839 4,53 7,78 16,94 Tỷ số giá trị thị trường VNM mức cao tăng qua năm với tăng trưởng Công ty VNM định giá tốt thị trường, giá CP tăng liên tục thị trường qua năm Tỷ suất cc tgc (Dividend Yield) Mục tiêu: Giúp nhà đầu tư định nên chọn đầu tư vào doanh nghiệp Cách tính: Phản ánh mối quan hệ cổ tức nhà đầu tư nhận với thị giá cổ phiếu mà nhà đầu tư mua vào Thu nhập nhà đầu tư gồm phần: cổ tức 70 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên chênh lệch giá chuyển nhượng cổ phần Nếu tỷ suất cổ tức cổ phần thấp điều chưa xấu nhà đầu tư chấp nhận tỷ lệ chi trả cổ tức thấp để dành phần lớn lợi nhuận tái đầu tư Họ mong đợi tăng trưởng nhanh cổ tức hưởng chênh lệch lớn giá cổ phần Lưu ý Phân tích mối quan hệ cổ tức nhà đầu tư nhận từ công ty giá nhà đầu tư mua cổ phiếu, thấy có hai trường hợp sau đây: Trường hợp 1: Nếu nhà đầu tư mua chứng khoán xong chờ chứng khoán lên giá để hưởng chênh lệch gọi lãi vốn (capital gain) nhà đầu tư khơng quan tâm nhiều đến Yield Lúc Yield khơng có ý nghĩ thực quan trọng với họ so với số P/E, EPS, Trong trường hợp này, nhà đầu tư phân tích mối quan hệ Yield EPS Nếu Yield thấp, EPS cao họ hy vọng cơng ty sử dụng phần lợi nhuận để tái đầu tư tăng lợi nhuận cho năm giúp P/E giảm Lúc họ dễ dàng bán lại cổ phiếu với P/E cao để có lãi vốn Trường hợp 2: Nếu nhà đầu tư mua chứng khốn để đầu tư lâu dài tất nhiên họ quan tâm tới việc thu lợi nhuận hàng năm, hàng quý Khi - Yield mục tiêu để họ quan tâm Khi cơng ty chia cổ tức cao có nghĩa khơng cần sử dụng lợi nhuận thặng dư Điều có nhiều lý do: công ty sử dụng vốn vay, công ty chưa có kế hoạch mở rộng sản xuất thị phần cơng ty bão hồ Khi lợi nhuận khơng dự đoán tăng nhiều năm tới đồng nghĩa P/E không giảm nhiều dẫn đến việc nhà đầu tư không hy vọng tăng giá cổ phiếu tương lai Thơng thường lợi nhuận thu từ cổ tức công ty trả thấp nhiều so với lợi nhuận thu từ việc bán cổ phiếu Do nhà đầu tư chứng khoán thị trường điều quan tâm họ lãi vốn, Đại hội cổ đông hàng năm để định chia cổ tức họ thường bỏ phiếu khơng chia cổ tức nhiều Tỷ số giá thị trường giá trị sc sách (Market to bookvalue) Mục tiêu: Đánh giá số tiền thực tạo lợi nhuận cho doanh nghiệp thể giá trị gia tăng cho kinh tế mà doanh nghiệp đóng góp Đối với nhà đầu tư, M/B cơng cụ giúp họ tìm kiếm cổ phiếu có giá thấp mà phần lớn thị trường bỏ qua Cách tính: 71 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Ý nghĩa giá trị sổ sách số tiền thực đưa vào hoạt động sản xuất kinh doanh tạo lợi nhuận ngân hàng giá trị gia tăng cho kinh tế; ý nghĩa giá thị trường mức độ kỳ vọng công chúng vào khả tạo tiền tương lai ngân hàng; tỷ số M/B thể lợi nhuận mà đồng tiền thực tạo phải gánh cho M/B đồng kỳ vọng Lưu ý Chỉ số M/B thực có ích nhà đầu tư xem xét doanh nghiệp có mức độ tập trung vốn cao cơng ty tài chính, giá trị tài sản cơng ty tương đối lớn Vì cơng tác kế tốn phải tn thủ tiêu chuẩn ngặt nghèo, nên giá trị ghi sổ tài sản hồn tồn khơng tính tới tài sản vơ thương hiệu, nhãn hiệu, uy tín, sáng chế tài sản trí tuệ khác cơng ty tạo Giá trị ghi sổ khơng có ý nghĩa nhiều với cơng ty dịch vụ giá trị tài sản hữu hình họ khơng lớn 72 ... thực phân tích tài doanh nghiệp, nhà phân tích tài doanh nghiệp người có nhiều lợi để thực phân tích tài cách tốt Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Trên sở phân. .. đầu tư phân tích 16 Bài thuyết trình: Tổng quan phân tích tài GVHD: TS Nguyễn Thị Uyên Uyên Từ hạn chế trên, để phân tích có hiệu quả, nhà phân tích phải biết vận dụng phương pháp phân tích thích... thời, phân tích, nhà phân tích tài phân tích báo cáo kết hoạt động kinh doanh cần phải kèm với phân tích dịng tiền cơng ty 2.4 Phân tích báo cáo kết hoạt động kinh doanh Vinamilk 20112013: Phân tích