Lý luận chung về bảo hiểm nhân thọ.doc

Lý luận chung về bảo hiểm nhân thọ.doc

Lời mở đầu

Giao thông vận tải là ngành kinh tế - kỹ thuật có vị trí quan trọng ảnh hởngtrực tiếp hoặc gián tiếp đến hầu hết các ngành kinh tế, xã hội an ninh quốcphòng Giao thông vận tải là một bộ phận của kiến trúc hạ tầng kinh tế Sựnghiệp công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nớc có kiên quan chặt chẽ với sựphát triển của ngành giao thông vận tải Bởi vậy có thể nói giao thông vận tải làhuyết mạch của nền kinh tế, đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lợcphát triển kinh tế xã hội của đất nớc

Giao thông vận tải nớc ra gồm các hình thức chủ yếu: Vận tải đờng bộ, ờng thuỷ, đờng sắt và hàng không Trong đó vận tải đờng bộ bằng xe cơ giới làhình thức phổ biến nhất, đợc sử dụng rộng rãi trong nền kinh tế Với tốc độ vậnchuyển nhanh hoàn thành quá trình vận chuyển một cách triệt để, chi phí vậnchuyển tơng đối thấp nên vận chuyển bằng xe cơ giới tiện lợi hơn rất nhiều sovới vận chuyển bằng các hình thức khác Hơn nữa vận chuyển bằng xe khácnhau có khả năng chuyên trở hàng hoá, con ngòi tới mọi lúc, mọi lúc kể cảnhững điểm mà vận tải đờng sắt, hàng không không tới đợc

đ-Tuy nhiên, do đặc điểm hoạt động của ngành vận tải là ngành sản xuấtmang tính xã hội cao Quá trình sản xuất tiến hành ngoài Công ty, chủ yếu là sựtiếp xúc giữa lái xe với xã hội, sự quản lý của Công ty chỉ trong một chừng mựcnhất định Vì vậy hình thức vận tải bằng xe cơ giới thờng gặp rủi ro về tai nạngiao thông, cần phải có sự giáo dục, giúp đỡ của các ngành chức năng và toàn xãhội

Cùng với sự biến động của nền kinh tế thị trờng, vận chuyển bằng xe cơgiới cũng không ngừng phát triển, lợng xe lu hành tăng lên một cách đáng kể.Bên cạnh đó, chất lợng hệ thống đờng bộ ở đất nớc ta còn kém, việc tu sửa lại

đờng xá cháp vá chật hẹp, chịu ảnh hởng nhiều của điều kiện mà chúng ta cha có

đủ biện pháp tối u để hạn chế, ngăn ngừa rủi ro

Hơn thế nữa, mặc dù lợng xe lu hành ngày một tăng nhng vẫn không theokịp với sự phát triển của cơ chế thị trờng nên vẫn phải sử dụng những xe hết thờihạn sử dụng hoặc không đảm bảo độ an toàn Lái xe không nghiêm túc chấphành luật lệ an toàn giao thông

Từ những đặc điểm trên, với phơng châm "lá lành đùm lá rách" khi hoạnnạn, bảo hiểm là một hình thức gián tiếp giúp đỡ nhau khi khó khăn, sự ra đờicủa nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự là cần thiết.

Từ thực tế triển khai nghiệp vụ bảo hiểm này đã chứng minh đợc rằng bảohiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới không thể thiếu đợc và ngày càngphục vụ đắc lực cho sự phát triển của nền kinh tế

Là sinh viên thuộc chuyên ngành kinh tế bảo hiểm, sau một thời giannghiên cứu tài liệu và thực tập nghiệp vụ tại văn phòng Bảo hiểm huyện Thanh

Trì, tôi xin chọn đề tài "Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối với ngời thứ ba ở phòng Bảo hiểm huỵên Thanh Trì - Hà Nội" cho chuyên đề

thực tập tốt nghiệp của mình

Mục đích của đề tài là:

- Làm rõ những vấn đề lý luận về bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xecơ giới đối với ngời thứ ba

- Phân tích tình hình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự củachủ xe cơ giới đối với ngời thứ ba ở Văn phòng Bảo hiểm huyện Thanh Trì - HàNội

- Đa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện nghiệp vụ Bảo hiểm trách nhiệmdân sự của chủ xe cơ giới đối với ngời thứ ba ở Văn phòng Bảo hiểm huyệnThanh Trì - Hà Nội

Hoàn thành chuyên đề này tôi đã nhận đợc sự giúp đỡ của cô giáo Ths.Nguyễn Thị Lệ Huyền, cán bộ chuyên môn của văn phòng Bảo hiểm huyệnThanh Trì - Hà Nội nơi tôi đã khảo sát trong suốt quá trình thực tập Nhân đây tô

Phần I Những vấn đề cơ bản về bảo hiểm trách nhiệm dân sự

của chủ xe cơ giới đối với ngời thứ ba

I- Sự cần thiết của bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối với ngời thứ ba.

Dù ở phơng thức sản xuất nào, con ngời và tài sản luôn bị đe doạ bởi thiêntai và các tai biến bất ngờ, phát sinh ngay trong các hoạt động của con ngời Suốttrong lịch sử phát triển cuả mình, loài ngời đã phải chịu đựng và chứng kiến biếtbao thảm hoạ, nào là động đất, núi lửa, sóng thần, bão tố, dịch bệnh rồi thì chiếntranh, tai nạn giao thông, phóng xạ, ô nhiễm, hoả hoạn v.v… Các hiện t Các hiện tợng nàyluôn bất động và phát triển không theo một trình tự chu kỳ Vì thế để đấu tranhcho sự tồn tại và phát triển của mình, con ngời đã có những biện pháp đấu tranhnhằm chinh phục và cải tạo thiên nhiên Đồng thời con ngời phải tìm biện pháp

đề phòng, ngăn ngừa những tai nạn xấu có thể xảy ra

Tuy nhiên, kết quả đấu tranh còn phụ thuộc vào trình độ khoa học - kỹthuật và tiềm lực phát triển của mỗi nớc cũng nh sự phát triển của lực lợng sảnxuất xã hội Song cho dù kha học - kỹ thuật có phát triển mức nào chăng nữa thìcon ngời vẫn tồn tại trong lòng thiên nhiên, gánh chịu hậu quả do thiên nhiêngây ra với mức độ ngày càng giảm

Để khắc phục hậu quả của thiên tai và tai nạn, đảm bảo ổn định sản xuất và

đời sống, mỗi gia đình, đơn vị sản xuất kinh doanh hay Nhà nớc chỉ có mộtkhoản dự trữ lớn để bù đắp thiệt hại và trang trải chi phí cho phần trách nhiệmphát sinh Biện pháp tạo bảo hiểm bằng cách tiết kiệm tiền, dự trữ hiện vật hànghoá của từng gia đình, từng doanh nghiệp tỏ ra kém hiệu quả về mặt kinh tế, nhất

là khi xẩy ra thiệt hại lớn Dự trữ lớn của Nhà nớc thì lại không thể trang trải tổnthất nhỏ lẻ, phân tán của từng cá nhân gia đình hay một doanh nghiệp bị thất bạinhất là trong bối cảnh này nớc ta đang chuyển dần sang nền kinh tế thị trờng,doanh nghiệp phải tự chủ và bảo toàn vốn của mình hay bị thiên tai và tai nạn bấtngờ gây thiệt hại Biện pháp hữu hiệu nhất khắc phục đợc hai nhợc điểm trên là

tổ chức bảo hiểm nh một dịch vụ tài chính có tính chất chuyên nghiệp - bảo hiểmthơng mại (hay còn gọi là bảo hiểm rủi ro)

Đối tợng của bảo hiểm thơng mại là: con ngời, tài sản và trách nhiệm Quỹbảo hiểm đợc lập ra từ sự đóng góp cá nhân, đơn vị tham gia baỏ hiểm Ngoài racòn dùng để chi lập quỹ dự trữ, chi cho việc quản lý của doanh nghiệp, chi thựchiện nghĩa vụ đói với ngân sách Nhà nớc trong những trờng hợp cụ thể đợc chidùng cho việc tiến hành các biện pháp để phòng hạn chế tổn thất Nh vậy có thểnói bảo hiểm có một sức mạnh tài chính để trở thành tấm lá chắn về kinh tế trớc

sự tàn phá của hiểm hoạ bất ngờ

Thực chất bảo hiểm là sự cam kết của ngời bảo hiểm bồi thờng đối với ngời

đợc bảo hiểm về những mất mát thiệt hại của đối tợng bảo hiểm do những rủi rogây ra, với điều kiện ngời đợc bảo hiểm đã mua bảo hiểm cho những đối tợng đó

và nộp một khoản tiền gọi là phí bảo hiểm

Bên cạnh những rủi ro nghiêm trọng do thiên tai gây ra, chính bản thân sựphát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật và công nghệ tiên tiến đã đem đếncho con ngời những sự cố bất thờng không thể tránh khỏi

Theo số liệu thống kê cha đầy đủ, hàng năm trên thế giới có khoảng 7000

vụ tai nạn lớn nhỏ xẩy ra trên biển, cứ hai giây có một vụ tai nạn ô tô, trung bìnhmỗi ngày xẩy ra một trận động đất hoặc núi lửa phun, hai trận gió bão tuyết hoặcsóng thần, làm hàng triệu ngời chết và bị thơng, số tài sản bị thiệt hại tính bằngtiền để đủ nuôi toàn bộ dân Châu Phi

Trong số các tổn thất nghiêm trọng xẩy ra, đặc biệt phải kể đến các tổn thất

về ngời và tài sản do tai nạn về điều khiển xe cơ giới gây ra, Có thể nói đây làmột thiệt hại lớn nhất (gấp 10 lần tai nạn máy bay và xe lửa) Cùng với côngcuộc cơ khí hoá và tự động hoá, tai nạn giao thông đờng bộ đã tăng lên một con

số đáng kể và trở thành hiểm hoạ lớn đối với xã hội Riêng ở Nhật Bản, nhữngngời bị tai nạn ô tô, bị thơng, bị chất trong tai nạn ô tô đã tăng từ 21.540 ngờitrong năm 1948 lên 78.764 trong năm 1994, tức là tăng 36 lần chỉ trong vòng 6năm

ở Pháp tháng 12/1992 đã xẩy ra gần 13.000 vụ đụng xe, làm 648 ngời bịthiệt mạng

ở nớc ra, đi đôi với sự gia tăng của các loại phơng tiện cơ giới, tai nạn giaothông cũng ngày một gia tăng Theo cục Cảnh sát giao thông đờng bộ - đờng sắt,chỉ tính riêng từ 1.1 đến 20.2.2000 trên phạm vi cả nớc đã xẩy ra 4427 vụ tainạn giao thông làm chết 1282 ngời và bị thơng 4685 ngời So với cùng kỳ nămtrớc, tình hình tai nạn giao thông trong thời gian qua tăng 14,5% số vụ; 22,56%

số ngời thiệt mạng trong các vụ tai nạn giao thông so với vùng kỳ năm tr ớc tăng

1 ngời

Trong số các phơng tiện gây tai nạn có 35,14% là xe ô tô vận chuyển hànhkhách, 63% là xe mô tô Đặc biệt có một số vụ tai nạn giao thông rất nghiêmtrọng đều xẩy ra đối với ô tô khách và do lôĩ của chủ phơng tiện:

Vụ tai nạn xe khách mang biển số 63A - 53 - 89, bị mất phanh khi xuốngdốc tại đèo Cù Mông, xe đâm vào vách đá làm 36 ngời chết, 47 ngời bị thơng

Vụ tai nạn tại đèo Cả tỉnh Khánh Hoà, xe 75B - 18 - 91 của HTX ô tô Huếtỉnh Thừa Thiên Huế so va chạm với một xe đã bốc cháy dữ dội rồi lao xuóngbiển, 29 hành khách trên xe chết và 11 ngời bị thơng nặng, xe bị phá huỷ hoàntoàn

Vụ tai nạn xe khách mang biển số 37H -17 - 00, lái xe đã tự ý trao tay láicho chủ xe không có bằng lái nên làm chết 6 ngời đi xe máy đang đi ngợc đờng.Qua những số liệu trên cho thấy những vụ tai nạn để lại hậu quả rùng rợn

nh thế thiết nghĩ nếu không có bảo hiểm trách nhiệm dân sự thì làm sao có thểkéo lại đợc phần nào mất mát và thiệt hại khủng khiếp ấy

Nh vậy, cũng nh các lĩnh vực sản xuất kinh doanh và dịch vụ khác, hoạt

động GTVT cần đợc bảo hiểm hay nói một cách khác hoạt động GTVT khôngthể tách rời bảo hiểm Vì thế sự ra đời của loại hình bảo hiểm trách nhiệm dân sựcủa chủ xe cơ giới đối với ngời thứ ba là đòi hỏi tất yếu

Trên thế giới, nghiệp vụ bảo hiểm TNDS của chủ xe cơ giới đối với ngời thứ

ba đợc ra đời ở thế kỷ XIX gắn kèm với sự phát minh và sử dụng xe hơi

Tốc độ phát triển của nghiệp vụ bảo hiểm này rất mạnh mẽ, nhất là đối vớicác nơc phát triển nh: Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nhật v.v… Các hiện t Doanh thu của nó chiếm

tỷ trọng lớn (trên dới 30% ) Trong tổng doanh thu toàn bộ hoạt động bảo hiểm.Hiện nay hầu hết các nớc trên thế giới đều có qui định đây là loại bảo hiểm "bắtbuộc"

ở Việt Nam do những đặc điểm trên, đặc biệt là do tổ chức hoạt động của

xe cơ giới là nguồn nguy hiểm cực độ, thực tế đã gây ra tai nạn thờng xuyênkhông thể lờng trớc đợc Hơn thế nữa, để đảm bảo quyền lợi cho ngời bị nạn khi

có thiết hại xảy ra ngày 10/3/1998 Hội đồng Bộ trởng đã ra nghị định số30/HĐBT qui định bắt buộc tất cả các chủ xe cơ giới đăng ký hoạt động trênlãnh thổ các nớc CHXHCN Việt Nam đều phải tham gia bảo hiểm trách nhiệmdân sự của chủ xe tại Bảo Việt

Trách nhiệm dân sự của chủ xe ở đây là phần trách nhiệm bồi thờng nhữnghậu quả đợc tính bằng tiền theo qui định của luật pháp hoặc phán quyết của toà

án quyết định chủ xe của mình gây tai nạn làm cho:

+ Bên thứ 3 bị thiệt hại hoặc bị thơng tích

+ Của cải, tài sản của bên thứ 3 bị huỷ hoại, h hỏng

Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe là biện pháp kinh tế huy động sự

đóng góp của các chủ xe hình thành nên quỹ bảo hiểm Quỹ đó chủ yếu đợc sửdụng để bồi thờng, bù đắp cho các chủ xe trong thời gian xe hoạt động gây ra tainạn, làm phát sinh trách nhiệm dân sự của chủ xe, nhằm góp phần ổn định vềmặt tài chính cho chủ xe

II Tác dụng của bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối với ngời thứ ba.

Trong điều kiện phát triển nền kinh tế hàng hoá và đặc biệt là khi xoá bỏ cơchế bao cấp, quỹ bảo hiểm chính là nguồn bảo đảm tài chính chắc chắn cho các

tổ chức kinh tế để khắc phục hậu quả các hiểm hoạ, bảo toàn và tiếp tục pháttriển các nguồn vốn của mình Các nhà kinh doanh có lắm nỗi lo: Lo sao "có vốnlàm ăn" là nỗi lo muôn thuở, rồi lại lo "cụt vốn, sạt nghiệp" khi không may gặpphải rủi ro nhất là đối với nguồn vốn trợ cấp tài chính trong cơ chế thị trờng hiệnnay Quy mô đầu t càng lớn thì rủi ro đầu t cũng càng cao Họ lựa chọn và gửigắm doanh nghiệp của mình vào các loại hình bảo hiểm về tài sản và bảo hiểmtrách nhiệm dân sự

Nh ta đã biết, tai nạn giao thông ngày một gia tăng, một vấn đề tồn tại cònhết sức phức tạp là việc giải quyết hậu quả của nó Bởi vì chức trách và khả nănggiải quyết chỉ ở mức độ hết sức hạn hẹp, hình thức trớc những mất mát đau thơngcủa nạn nhân Theo nh luật pháp đã quy định: chủ xe cơ giới phải có trách nhiệmbồi thờng toàn bộ những thiệt hại về ngời và tài sản do sự lu hành xe của họ gây

ra đối với ngời thứ ba Song trên thực tế, khi xảy ra tai nạn do trách nhiệm hình

sự mà có nhiều ngời lái xe bỏ chạy, cũng nh do điều kiện kinh tế của chủ xe cònhạn hẹp không d khả năng bồi thờng cho nạn nhân Vì thế trong rất nhiều trờnghợp ngời bị nạn không biết khôi phục lại thiệt hại, mất mát đầu t

Nh vậy để đảm bảo quyền lợi cho ngời bị nạn khi xảy ra tai nạn cũng nhbảo đảm cho chủ xe (lái xe) khỏi những hoang mang về tinh thần và những chiphí về kinh tế không thể lờng trớc nổi, cần thiết phải có một biện pháp kinh tếthành lập quỹ dự trữ bồi thờng trách nhiệm dân sự của chủ xe

- Bồi thờng chủ động, kịp thời cho chủ xe khi phát sinh trách nhiệm dân sự.Khi tai nạn giao thông xảy ra, trong đó lỗi của lái xe thì Công ty bảo hiểm (Nơi

mà chủ xe tham gia bảo hiểm) sẽ thông qua hoạt động nghiệp vụ của mình tiếnhành việc chi bồi thờng cho các chủ xe một cách kịp thời, giúp các chủ xe cóthêm điều kiện vật chất để nhanh chóng khắc phục hậu quả xẩy ra không khảichi ra những khoản chi bất thờng gây mất cân đối về mặt tài chính

Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe ra đời đã có tác dụng:

- Đề ra các biện pháp để phòng ngừa và ngăn ngừa tai nạn tích cực giảm số

vụ tai nạn có thể xẩy ra Bằng cách thông qua công tác bảo hiểm trách nhiệmchủ xe, thúc đẩy các lái xe thực hiện tốt biện pháp an toàn nhằm giảm một cáchtối đa các tổn thất có thể xẩy ra Bên cạnh đó thông qua việc thu phí bảo hiểm để

có nguồn chi vào việc ngăn ngừa các tai nạn xảy ra, cụ thể là đợc thực hiệnthông qua việc chi đề phòng, hạn chế tổn thất nh: chi làm đờng lánh nạn, mởrộng hoặc làm thêm đờng xá.v.v… Các hiện t

Trong điều kiện cơ chế quản mới hiện nay, các đơn vị đợc giao vốn và tựcân đối về mặt tài chính Vì vậy, đối với các chủ xe, khoản chi bồi thờng cho ng-

ời bị nạn khi không may xe gây tai nạn cho ngời khác là rất lớn Song nếu chủ xe

đã tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân sự, mà gặp phải tai nạn gây thiệt hại chongời thứ ba thì các chủ xe đã có nguồn để bì đắp sự thiệt hại Đó chính là số tiềnbồi thờng giúp cho các đơn vị, chủ thể ổn định và phát huy quyền tự chủ về tàichính khi không may xẩy ra tai nạn mất ngờ phát sinh trách nhiệm của xe, làmthiệt hại kinh tế của chủ xe

Bên cạnh các tác dụng trên, bảo hiểm TNDS còn hỗ trợ chủ xe trong việcthơng lợng, hoà giải với nạn nhân, xoa dịu, làm bớt căng thẳng giữa lái xe vớinạn nhân

Đồng thời với ngời bị nạn, bảo hiểm trách nhiệm dân sự cũng giúp cho họgiảm bớt những khó khăn ban đàu, có sự giải quyết thích đáng khi tai nạn xẩy ra.Với những tác dụng trên, một lần nữa lại khẳng định sự cần thiết kháchquan cũng nh sự "bắt buộc" của nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự là tấtyếu

III- Một số nội dung chính nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đối với ngời thứ ba

1- Đối tợng bảo hiểm - Điều kiện phát sinh trách nhiệm dân sự của chủ xe

Đối tợng của nghiệp vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đốivới ngời thứ ba chính là phần trách nhiệm dân sự của các chủ xe Kể cả các chủ

xe trong nớc và các chủ xe là ngời nớc ngoài có giấy phép sử dụng xe trên lãnhthổ nớc CHXHCN Việt Nam

Trách nhiệm dân sự của chủ xe bao gồm trách nhiệm trớc sự hoạt động củanguồn nguy hiểm cao độ, trách nhiệm về việc điều khiển xe của ngời lái xe Bảohiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới không chịu trách nhiệm về mặt hình

sự cuả chủ xe, cũng nh thiệt hại vật chất của bản thân xe

Đối tợng bảo hiểm là nghiã vụ hay trách nhiệm bồi thờng của chủ xe Đối ợng mang tính trìu tợng, hay đợc xác định bằng một con số cụ thể chỉ khi nàoviệc lu hành xe gây ra tai nạn trên lãnh thổ nớc ta, thì khi đó đối tợng mới đợcxác định

t-Đi đôi với trách nhiệm của chủ xe là trách nhiệm bồi thờng của bảo hiểm.Song trách nhiệm đó chỉ phát sinh khi có các điều kiện sau xẩy ra:

1- Có thiệt hại thực tế

Trong thực tế xe đã gây tai nạn làm thiệt hại về tài sản hoặc gây thơng tích

đến tính mạng hay tình trạng sức khoẻ của bên thứ ba Những thiệt hại này cóthể tính bằng số liệu cụ thể từ những trờng hợp đặc biệt có thể tính toán bằng sốtơng đối phù hợp với tình hình thực tế nh:

+ Hậu quả tai nạn gây ra thiẹthại về hoa mầu sắp đến ngày thu hoạch

+ Đối tợng thiệt hại là xúc vật sắp đến ngày sinh đẻ

2- Hành vi trái pháp luật:

Tai nạn xảy ra, chủ xe phải có lỗi về mặt hình sự hoặc chủ xe (lái xe) đã viphạm quy tắt đảm bảo an toàn luật lệ giao thông xã hội Ngoài ra có thể vi phạm

về đờng lối chính sách của Đảng - Nhà nớc cũng thuộc hành vi trái pháp luật đợc

đánh giá cao thấp khác nhau tuỳ theo mức độ vi phạm bằng mức độ lỗi cụ thể

3- Mối quan hệ nhân của giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại đã xẩy ra:

Thiệt hại xẩy ra: thiệt hại xẩy ra phải là kết quả tất yếu của hành vi tráipháp luật Ngợc lại hành vi pháp luật là nguyên nhân trực tiếp, có ý nghĩa quyết

định gây ra thiệt hại Không có hành vi trái pháp luật, chắc chắc không có thiệthại

Trờng hợp hành vi trái pháp luật không phải là nguyên nhân chính gây rathiệt hại nhng lại là nguyên nhân trực tiếp, gây ra tai nạn thì cũng đợc coi là cómối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật của thiệt hại thức tế.

Ví dụ: Một số ô tô đang chạy trên đờng, đội nhiên thấy xuất hiện xe máytrong ngõ hẻm lao ra Buộc ngời lái xe ô tô đánh tay lái về phía lề đờng bên phải

để tránh chiếc xe máy Nhng không may đã gây tai nạn cho ngời đi xe đạp trongsát lề đờng Trờng hợp vụ tai nạn đó ngời lái xe máy là nguyên nhân quyết định,gây ra tai nạn Do với hành vi của ngời lái xe ô tô và với thiệt hại của ngời lái xe

đạp vẫn có mối quan hệ nhân quả

4- Ng ời gây tai nạn có lỗi:

Khi xẩy ra tai nạn, chủ xe (lái xe) phải nhận thức đợc hành vi của mình làtrái pháp luật Hành vi đó có thể do lỗi cố ý, lỗi vô ý hoặc thiếu tinh thần tráchnhiẹm Mức độ lỗi đó sẽ là cơ sở để tính toám trách nhiệm bồi thờng cho nạnnhân

Tuy nhiên, không phải bất kỳ vụ tai nạn nào ngời lái xe cũng có lỗi Thực tế

có những vụ tai nạn xảy ra không do lỗi của ai Nguyên nhân tai nạn là do sựhoạt động của nguồn nguy hiểm cao độ

Ví dụ: Xe đang chạy bị mất phanh đâm xuống vực hoặc va vào vách

- Mối quan hệ nhân quả giữa chúng

Ba điều kiện đó phải xẩy ra đồng thời trong một vụ tai nạn Không phátsinh trách nhiệm bồi thờng của bảo hiểm nếu thiếu một trong 3 điều kiện trên.Còn điều kiện thứ t có thể có, có thể không xẩy ra nhng vẫn phát sinh tráchnhiệm bồi thờng

2- Quy tắc bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới

Quan hệ ràng buộc của chủ xe với bảo hiểm là nghị định 30/HĐBT và quytắc bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe do Bộ Tài chính ban hành, quy địnhquyền lợi và trách dân sự của chủ xe, đảm bảo lợi ích cho chủ xe đồng thời cótác dụng đảm bảo an toàn chung cho xã hội

Quy tắc bảo hiểm trách nhiệm dân sự đợc thiết lập dựa trên nguyên tắc bảohiểm toàn diện Tất cả mọi yêu cầu, mọi rủi ro cơ bản đều đợc bảo hiểm.

Đảm bảo yêu cầu, trong những năm qua hạn mức trách nhiệm của bảo hiểmcho mỗi vụ tai nạn luôn luôn đợc điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế.Hơn thế nữa đã tiến tới bảo hiểm toàn bộ theo thiệt hại thực tế, để đáp ứng tốtnhất yêu cầu đó

Quy định mức miễn bồi thờng hay các biện pháp chế tài chủ yếu nhằm tácdụng giáo dục chủ xe và lái xe có ý thức trách nhiệm hơn trong đề phòng và hạnchế tai nạn Do đó các quy định mức miễn thờng đợc xem xét điều chỉnh chophù hợp với sự biến động của giá cả

Quy tắt bảo hiểm thiết lập biêt gắn trách nhiệm đề phòng ngăn ngừa tai nạnvới nguyền lợi đợc hởng bồi thờng Cơ quan bảo hiểm tiến hành bồi thờng có lu

ý đến công tác đề phòng, ngăn ngừa tai nạn cho chủ xe Chủ xe nào thực hiện tốttrách nhiệm khi xảy ra tai nạn sẽ đợc bồi thờng Chủ xe nào vi phạm trách đềphòng thì tuỳ theo mức độ sẽ áp dụng các mức miễn thờng khác nhau

Quy tắc bảo hiểm trách nhiệm của chủ xe cơ giới quy định những điềukhoản chủ yếu sau đây:

- Điều khoản về rủi ro đợc bảo hiểm

- Điều khoản về phạm vi và trách nhiệm của bảo hiểm

- Điều khoản về phí bảo hiểm (mức phí và thời gian nộp)

- Điều khoản quy định sự thay đổi làm tăng giảm tính chất rủi ro của từngloại xe

- Điều khoản đề phòng, ngăn ngừa và hạn chế tai nạn

- Điều khoản về thời gian hiệu lực bảo hiểm

- Điều khoản quy định quyền khiếu nại đòi bồi thờng

Ngoài những điều khoản chủ yếu trên, quy tắc còn có một số điều khoảnphụ

3- Ngời đợc bảo hiểm

Đối với bảo hiểm trách nhiệm dân sự cũng nh bảo hiểm tài sản, ngời đợcbảo hiểm bao giờ cũng là ngời đợc bồi thờng

Trong bảo hiểm trách nhiệm dân sự chủ xe, khi xe gây thiệt hại cho bên thứ

ba, ngời đợc bảo hiểm bồi thờng là chủ xe hoặc ngời đại diện cho chủ xe Đạidiện chủ xe uỷ quyền

Chủ xe là ngời đợc pháp luật Nhà nớc công nhận có đủ các quyền hạn sau

- Quyền sở hữu xe

- Quyền quản lý xe

- Quyền cho thuê xe

- Quyền bán hoặc nhợng xe

Nh vậy, lái xe không phải là chủ xe Trớc pháp luật Nhà nớc, lái xe không

đủ t cách pháp nhân là ngời tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân sự trớc Nhà nớc

về sự hoạt động xe của mình Lái xe chỉ là ngời đợc chủ xe uỷ quyền điều khiển

xe hoặc là ngời làm công ăn lơng cho chủ xe Do đó lái xe cũng phải là ngời đợcbảo vệ trực tiếp mà chính chủ xe mới là ngời đợc bảo hiểm về mặt trách nhiệmdân sự

Khái niệm bên thứ ba trong bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe là phíanạn nhân trong vụ tai nạn Bên thứ ba có thể là ngời trực tiếp bị tai nạn, hoặcnhững ngời có tài sản, hành lý bị tai nạn, hoặc những ngời có tài sản, hành lý bịthiệt hại do hậu quả của vụ tai nạn gây ra Hoặc không phải bất kỳ ngời nào lànạn nhân trong vụ tai nạn cũng thuộc bên thứ ba Trong lúc bảo hiểm tráchnhiệm dân sự của chủ xe có quy định loại trừ những ngời không thuộc ngời thứ

ba, đó là:

- Thân nhân của chủ xe

- Thân nhân của ngời lái xe

- Ngời làm công cho chủ xe hoặc những ngời ở trên xe

- Của cải và tài sản của các đối tợng trên thị trờng bị thiệt hại cũng nhnhững tài sản của những ngời khác đang đợc giam giữ tại chủ xe

Tất cả các đối tợng trên đây khi bị tai nạn gây thiệt hại không thuộc về bênthứ ba

Bên thứ ba trong tai nạn giao thông không giới hạn số ngời Tuỳ theo từng

vụ thực tế bên thứ ba có thể là một hoặc nhiều ngời

Bên thứ ba trong vụ tai nạn không phải là ngời đợc hởng bồi thờng của bảohiểm Vì họ không có mối quan hệ ràng buộc gì trong hợp đồng bảo hiểm Việcgiải quyết bồi thờng cho nạn nhân chỉ là việc giải quyết linh hoạt nhằm đơn giản

về mặt thủ tục thanh toán tiền bồi thờng và tăng cờng công tác tuyên truyền tácdụng của bảo hiểm sâu rộng Bên cạnh đó giải quyết bồi thờng cho nạn nhân cònphát huy đợc tính kịp thời, giúp ngời bị nạn có điều kiện nhanh chóng khắc phụchậu quả tai nạn

4- Phạm vi bảo hiểm

Cơ quan bảo hiểm nhận bảo hiểm các rủi ro không lờng trớc đợc gây ra tainạn làm phát sinh trách nhiệm dân sự của chủ xe Những rủi ro đợc bảo hiểm lànhững rủi ro do sự hoạt động của nguồn nguy hiểm cao độ gây ra Cụ thể lànhững rủi ro tai nạn, thiệt hại sau:

- Tai nạn gây ra làm thiệt hại về tính mạng và tình trạng sức khoẻ đối vớibên thứ ba

- Tai nạn gây ra làm thiệt hại về đờng sá, tài sản, cầu sống của bên thứ ba

- Hậu quả tai nạn gây thiệt hại đến quá trình sản xuất và đời sống cuả cáctài sản bị h hỏng và huỷ hại làm cho nạn nhân bị mất hoặc giảm thu nhập

- Các chi phí cần thiết và hợp lý để thực hiện các biện pháp hạn chế thiệthại

- Các chi phí thực hiện biện pháp đề xuất của cơ quan bảo hiểm (kể cảnhững biện pháp không mang lại hiệu quả )

- Những thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ của những ngời tham gia cứuchữa, ngăn ngừa tai nạn

- Chi phí cần thiết cho việc cứu chữa, ngăn ngừa tai nạn

- Chi phí cần thiết cho việc cứu chữa và chăm sóc nạn nhân

Nhìn chung, vi phạm trách nhiệm của bảo hiểm rất rộng, song không phải

là tất cả mọi tai nạn đều thuộc bảo hiểm Cụ thể những tai nạn xẩy ra do nhữngnguyên nhân sau, mặc dù có phát sinh trách nhiệm dân sự của chủ xe nhngkhông đợc bảo hiểm bồi thờng:

- Tai nạn xẩy ra do lái xe có hành động cố ý gây ra tai nạn Hoặc lái xekhông đủ điều kiện hợp pháp để lu hành xe nh lái xe đang trong tình trạng say r-

ợu hay sử dụng quá nhiều chất kích thích

- Nạn nhân tự mình lao vào xe đang chạy hoặc nhảy lên nhảy xuống khi xecha dừng bánh

- Các vật dụng chuyên chở trên xe rơi xuống đờng hoặc va quyệt gây tainạn làm thiệt hại cho phía ngơì đi đờng Trờng hợp này tai nạn sẩy ra không do

sự hoạt động của xe mà do bốc xếp hay không đảm bảo đủ yêu cầu vận chuyển.Trách nhiệm đó thuộc lỗi ngời chuyên chở không thuộc chủ xe

- Tai nạn xẩy ra do xe không đảm bảo kỹ thuật và thiết bị an toàn để l uhành teo quy định trong điều lệ trật tự an toàn giao thông đờng bộ nh: Phanh xehỏng, vô lăng không đièu khiển đợc, xe đi đêm không có đèn, xe đang trong thờigian sửa chữa hoặc chậy thử … Các hiện t

- Xe chuyên chở quá trọng tải, chạy quá tốc độ quy định gây thiệt hại đến

đờng xá, cầu cống và ngời thứ ba

Những thiệt hại này thuộc rủi ro biết trớc xẩy ra nhng cố tình vi phạm.Ngoài những nguyên nhân gây tai nạn trên, thiệt hại của ngời theo quy địnhkhông thuộc ngời thứ ba hoặc những thiệt hại xẩy ra ngoài lãnh thổ nớcCHXHCN Việt Nam (Trừ những trờng hợp có thoả thuận riêng với cơ quan bảohiểm Nhà nớc ) cũng không thuộc trách nhiệm bảo hiểm

5 Số tiền bảo hiểm và phí bảo hiểm

5.1 Số tiền bảo hiểm:

Là giới hạn trách nhiệm bồi thờng tối đa của bảo hiểm đối với các trờnghợp trách nhiệm dân sự phát sinh

Bộ Tài chính quy định hạn mức trách nhiệm tối thiểu bắt buộc cho mọi chủ

xe Trên cơ sở đó, các doanh nghiệp bảo hiểm có thể đa ra các mức trách nhiệm

tự nguyện cao hơn mức bắt buộc đó để các chủ xe lựa chọn Việc quy định tráchnhiệm cao hay thấp phụ thuộc vào các yếu tố nh: nhu cầu bảo hiểm và khả năngtài chính của các chủ xe, tình hình thực tế tai nạn, loại phơng tiện và thậm chí cảkhả năng đảm bảo của nhà bảo hiểm Nhà bảo hiểm có thể quy định mức một sốtiền bảo hiểm để thuận tiện cho việc bán sản phẩm của mình, nhng cũng có thểchia sản phẩm của mình thành nhiều mức khác nhau Việc tổ chức bán sản phẩmbảo hiểm theo nhiều mức có ý nghĩa đáp ứng một cách tốt nhất nhu cầu của cácchủ xe theo cách đánh giá, phân đoạn thị trờng của nhà bảo hiểm Điều cần chú

ý ở đây là hạn mức trách nhiệm trong hợp đồng hoặc trong giấy chứng nhận bảohiểm mà chủ xe đợc cấp có ý nghía áp dụng cho từng vụ tổ thất Thông thờngthời hạn bảo hiểm của loại bảo hiểm này là 1 năm Trong 1 năm đợc bảo hiểm,phơng tiện đợc bảo hiểm có thể gây ra nhiều hơn một vụ tai nạn Trách nhiệmbồi thờng của nhà bảo hiểm cho ngời đợc bảo hiểm đợc tính theo từng vụ tai nạntheo hạn mức trách nhiệm đã thoả thuận Việc tính toán bồi thờng của nhà bảohiểm theo từng vụ là độc lập nhau Và trong mọi trờng hợp, số tiền bồi thờng tối

đa mà ngời đợc bảo hiểm có thể nhận đợc trong từng vụ là bằng với hạn mứctrách nhiệm Với những vụ tổn thất lớn, trách nhiệm bồi thờng của ngời đợc bảohiểm cho ngời thứ ba có thể quá hạn mức trách nhiệm mà họ đã thoả thuận vớingời bảo hiểm Trong trờng hợp nh vậy, dĩ nhiên ngời đợc bảo hiểm phải tự gánhchịu phần vợt quá hạn mức trách nhiệm này Trong cùng một điều kiện nh nhaumức trách nhiệm bảo hiểm có ảnh hởng quyết định đến mức phí mà ngời đợc bảo

hiểm phải đóng góp Ngời đợc bảo hiểm sẽ phải đóng mức phí cao hơn nếu họ

đ-ợc cung cấp một bảo hiểm có hạn mức trách nhiệm lớn hơn

5.2 Phí bảo hiểm

Theo hình thức bắt buộc chủ xe (lái xe) tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân

sự đều phải đóng một khoản phí nhất định Phí bảo hiểm trách nhiệm dân sự củachủ xe đợc thu theo mỗi đầu phơng tiện hoạt động Các phơng tiện khác nhau cókhả năng gây tai nạn khác nhau

Do đó phí bảo hiểm cũng tính riêng cho từng loại phơng tiện Tuy nhiên đốivới mỗi loại xe phí bảo hiểm chủ xe phải đóng cho mỗi hoạt động đầu xe gồm 2phần:

- Phần thực phí (phí thuần) là phần chủ yếu trong số phí thu dùng cho việcbồi thờng thiệt hại xẩy ra

- Phần phụ phí đợc xác định bằng một tỷ lệ % nhất định trên toàn bộ chi phíthu, dùng để chi cho quản lý kinh doanh và các khoản chi khác (hoa hồng, giám

Ci

1

Ci: Số xe hoạt động thực tế mỗi năm

i: Thứ tự năm lấy số liệu thống kê tính (thờng dồn 5 năm )

Phơng pháp tính phí trên đợc áp dụng để tính phí cho các loại xe hoạt độngthông dụng Còn đối với các loại xe không thông dụng có mức rủi ro lớn hơn nh:

Xe kéo rơ móoc, xe chở hàng nặng v.v.v Tuỳ theo mức độ rủi ro sẽ tính thêm tỷ

lệ phụ phí trên mức phí cơ bản

Mức phí cơ bản đợc xác nhận theo công thức trên áp dụng cho mỗi năm sẽ

đợc nhân thêm với tỷ lệ trợt giá do uỷ ban vật giá Nhà nớc thông báo

Đối với xe hoạt động ngắn hạn, kể cả xe của ngời nớc ngoài mức phí đónggóp đã đợc xác định

Ví dụ: Đối với bảo hiểm xe con (xe du lịch từ 5 chỗ ngồi chở xuống ) Biểu phí bắt buộc taị Công ty bảo hiểm Hà Nội

* Mức trách nhiệm dân sự của chủ xe đối với ngời thứ ba

Về ngời : 7 triệu đồng/ ngời/ vụ

Về tài sản : 40 triệu đồng / vụPhí đóng là: 65.000 đồng Ngoài ra Công ty bảo hiểm còn mở thêm các hạn mức trách nhiệm caohơn, tơng ứng với các vức phí cao hơn

Chẳng hạn cũng ví dụ trên chủ xe còn có thể tham gia hai hạn mức tráchnhiệm sau:

* Mức chọn 1:

Về ngời: 10 triệu đồng/ngời/ vụ

Về tài sản : 60 triệu đồng/ vụ Phí đống: 80.000 đồng

* Mức chọn 2:

Về ngời: 15 triệu đồng / ngời / vụ

Về tài sản: 69 triệu đồng / vụ Phí đóng : 85.000 đồng

* Mức chọn 2:

Về ngời: 15 triệu đồng/ ngời/vụ

Về tài sản: 60 triệu đồng/vụPhí đóng: 85.000đ

Trên cơ sở mức trách nhiệm bảo hiểm và mức phí bảo hiểm mà Bảo Việt

đề ra chủ xe phải có trách nhiệm đóng phí bảo hiểm đầy đủ và đúng kỳ hạn

5.3 Trách nhiệm đóng phí và thời gian thu nộp phí

Nghĩa vụ đóng phí bảo hiểm là trách nhiệm của những ngời đứng tên chủ

xe trong giấy phép lu hành xe Những xe không đợc cấp giấy phép lu hành,nghĩa vụ nộp phí thuộc về trách nhiệm của ngời quản lý chiếc xe đó Đối vớinhững xe lần đầu tiên đa ra sử dụng, nghĩa vụ nộp phí thuộc ngời đứng tên chochủ xe không có biển đăng lý, nghĩa vụ nộp phí thuộc về ngời đã mua xe

a Chủ xe là ngời nội địa

Nghĩa vụ nộp phí bảo hiểm bắt đầu từ khi xe đợc cấp biển đăng ký mà kéodài trong suốt thời gian mang biển đăng ký Xe không có biển đăng lý nghĩa vụnộp phí đợc bắt đầu từ khi xe đa ra sử dụng và kéo dài đến khi xe hết khả nănghoạt động

Trờng hợp chủ xe đã đóp phí bảo hiểm trong năm những vào một thứngnào đó của xe bị hỏng, hết khả năng hoạt động thì chủ xe sẽ đợc hoàn số phí cònlại của những tháng xe ngừng hoạt động Nếu xe bị hỏng gây ra tai nạn phát sinhtrách nhiệm dân sự của chủ xe thì không đợc hoàn phí

Thời hạn nộp phí đợc quy định tối đa là một năm Trong thời gian từ ngày

1 tháng 1 đến hết ngày 31 tháng 3 hàng năm chủ xe có thể tham gia bảo hiẻemtho thời hạn nhng thời gian bao rhiểm ghi trong giấy chứng nhận đối với những

xe này chỉ đến ngày 31 tháng 3 năm sau

Những xe có giấy phép hoạt động trớc ngày 1 tháng 4, những từ ngaỳ 1tháng 4 năm sau mới tham gia bảo hiểm thì ngoài phí bao rhiểm gốc còn phải

chịu phạt nộp chậm phí bảo hiểm cho những ngày nộp chậm theo tỷ lệ 2 bên đãthoả thuận Thời gian nộp chậm nhất là 15 ngày sau khi nhận đợc thông báo Cụthể theo quy tắc bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới ban hành ngày

Nghĩa vụ xe của ngời nớc ngoài, nghĩa vụ nộp phí bảo hiểm phát sinh khiphơng tiện bắt đầu hoạt động và kéo dài trong suốt thời gian hoạt động trên lãnhthổ nớc ta

Nghĩa vụ nộp phí bảo hiểm quy định áp dụng đối với tất cả những ngời

n-ớc ngoài khi vào Việt Nam tham quan hay công tác có mang theo Thời gian xehoạt động trên lãnh thổ nớc CHXHCN Việt Nam dài hơn so với thời gian đã nộpphí thì chủ xe phải nộp thêm phí bảo hiểm cho những ngày kéo dài đó

Trờng hợp chủ xe nớc ngoài khi vào lãnh thổ nớc ta có thể chứng minh

đ-ợc cơ quan bảo hiểm nớc họ đã nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với nhữngthiệt hại do hoạt động xe của họ gây ra, đồng thời uỷ quyền cho Bảo Việt bồi th-ờng thiệt hại do sự lu hành xe đó gây ra trong thời gianm hoạt động của xe nớcngoài vợt quá thời hạn uỷ nhiệm, chủ xe phải có trách nhiệm nộp phí cho nhữngngày kéo dài vào ngày dầu tiêu của thời gian đó

Phí bảo hiểm thu trên cơ sở biểu phí của Bộ tài chính ban hành, nguyêntắc thay bằng USD hoặc ngoại tệ tự do chuyển đổi trờng hợp chủ xe thật sự khókhăn ngoại tệ thì Bảo Việt có thể thu bằng đồng Việt Nam chuyển đổi trên cơ sởbiểu phí ngoại tệ do Bộ Tài chính ban hành, theo tỷ giá ngân hàng công bố tạithời điểm thu phí

5.4 Mức tăng, giảm phí:

Để động viên các chủ xe tăng cờng công tác đề phòng và hạn chế tai nạn

Bộ tài chính cho phép tăng giảm phí tuỳ theo mức độ tổn thất của từng xe chủ

xe Công ty phải thống kê, theo dõi số xe số phí bảo hiểm, tình hình tai nạn, bồi

thờng của từng chủ xe xét theo từng năm thì mới có điều kiện để thực hiện tănggiảm phí.

Đối với xe trong nớc chỉ áp dụng tăng giảm phí với những chủ xe có ítnhát từ 10 xe trở lên

Chủ xe là ngời nớc ngoài, áp dụng tăng giảm phí đối với từng chủ không

kể đến số lợng tham gia bảo hiểm nhiều hay ít

Tỷ lệ tổn thất đợc xác định trên cơ sở số tiền bồi thờng và số phí thu củachủ xe trong năm trớc của năm bảo hiểm nhiều hay ít

Tỷ lệ tổn thất đợc xác định trên cơ sở số tiền bồi thờng và số phí thu củachủ xe trong năm trớc của năm bảo hiểm Khi tính toán số tiền bồi thờng chú ýbao gồm cả số tiền bồi thờng thiệt hại xe gây ra tai nạn ở các tỉnh khác gây ravào đầu tháng 12 để các Công ty Bảo hiểm có điều kiện tính phí cho cả năm bảohiểm tiếp theo Sau hi chủ xe đã nộp phí bảo hiểm đầy đủ Cơ quan bảo hiểmphải cấp giấy chứng nhận và phí bảo hiểm cho chủ xe

- Giấy chứng nhận bảo hiểm là một bằng chứng chứng nhận hợp đồng bảohiểm đã đợc ký kết Trên giấy chứng nhận bảo hiểm một số mục nh: Bảo hiểmtrách nhiệm dân sự của chủ xe đối với ngời thứ 3 và ngời ngồi trên xe Bảo hiểmvật chất xe, thời gian tham gia bảo hiểm, ngày cáp chứng nhận.v.v… Các hiện t Ghi chínhxác những thông tin này để khi xẩy ra tai nạn bất ngờ có thể giải quyết chính xác

và thoả đáng

- Phù điêu bảo hiểm dùng để dán lên kính xe, giúp cho việc kiểm tra củacảch sát giao thông và bảo hiểm phát hiện xe cha tham gia bảo hiểm lu hành trên

đờng

6 Trách nhiệm và quyền lợi của chủ xe

Mặc dù đã tham gia bảo hiểm những chủ xe vẫn là ngời có trách nhiệmchính trong việc đề phòng hạn chế tai nạn và khi có tổn thất xẩy ra Đề làm tốttrách nhiệm của mình, chủ xe phải chủ động phối hợp với các ngành thực hiệncác biện pháp chủ yếu sau:

- Định kỳ hàng năm tiến hành tổ chức các lớp tập huấn cho lái xe, phụ xenhằm đề cao trách nhiệm của lái xe, phụ xe trong việc đảm bảo an toàn giaothông

- Bảo quản tốt các phơng tiện vận tải, bảo đảm đủ điều kiện tiêu chuẩn kỹthuật để hoạt động xe tốt

- Đề xuất kiến nghị với ngành GTVT, công an, CSGT thờng xuyên quantâm chỉ đạo việc sửa sang lại hệ thống đờng xá, xây dựng biển báo, Panô, ápphích tại các đầu nối giao thông quan trọng, đoạn đờng nguy hiểm.

- Tổng kết đánh giá công tác ATGT trong mỗi đơn vị vận tải

Tìm ra nguyên nhân thờng xuyên gây ra tai nạn, từ đó đa ra biện pháp hạnchế, ngăn ngừa

Bên cạnh đó để giúp cho việc tính toán và giải quyết bồi thờng của bảohiểm thực hiện đợc kịp thời, giúp chủ xe và ngời bị nạn có điều kiện nhanhchóng khắc phục hậu quả tai nạn, yêu cầu chủ xe báo ngay cho cơ quan bảohiểm gần nhất biết:

+ Ngày, giờ, địa điểm xẩy ra tai nạn

+ Số đăng ký xe gây tai nạn

+ Họ tên ngời lái xe

+ Tên nạn nhân và địa chỉ

+ Mức độ nghiêm trọng của vụ tai nạn

+ Nguyên nhân xẩy ra tai nạn và mức độ xử lý ban đầu của ngời chủ xe(lái xe)

Mặt khác chủ xe có nghĩa vụ hoàn lại tiền cho cơ quan boả hiển khi cơquan bảo hiểm đã gaỉi quyết trong một số trờng hợp chủ xe hoặ lái xe vi phạmluật lệ giao thông cũng nh những quy định khác của bảo hiểm

Ngoài trách nhiệm của những ngời tham gia bảo hiểm, chủ xe có nhữngquyền lợi trong hợp đồng nh:

+ Quyền tham gia phân phối quỹ bảo hiểm, tức là quyền hởng bồi thờngkhi có tai nạn rủi ro đợc bảo hiểm xảy ra

+ Quyền yêu cầu của cơ quan bảo hiểm bổ xung, sửa đổi hợp đồng và mởrộng phạm vi trách nhiệm của bảo hiểm

+ Quyền bổ xung và khiếu nại đòi bồi thờng trong thời hạn 2 năm kể từkhi có tai nạn xẩy ra Quá thời hạn, nếu chủ xe không có yêu cầu gì thì tráchnhiệm bảo hiểm mới kết thúc

7 Công tác giám định và bồi thờng.

7.1 Công tác giám định:

Để đảm bảo tính trung thực, khách quan cho cả 3 bên : Ngời bị nạn, chủ

xe, (lái xe) và bảo hiểm , cơ quan bảo hiểm đã xúc tiến việc giám định nguyênnhân và hậu quả vụ tai nạn Qua đó xác định phạm vi trách nhiệm của bảo hiểm

nấu xét thấy tai nạn thuộc phạm vi trách nhiệm của bảo hiểm, cơ quan bảo tiếptục xúc tiến các công việc sau:

- Phối hợp với cảnh sát giao thông tiến hành giám định hiện trờng sau khixẩy ra tai nạn, mức độ nỗi của các bên có liên quan trong vụ tai nạn

- Tranh thủ ý kiến của chủ xe và lời khai của nhân chứng qua tờ khai tainạn với thực tế hiện trờng để đi đến kết luận cuối cùng về nguyên nhân vụ tainạn

- Tranh thủ ý kiến của chủ xe và lời khai của nhân chứng qua tờ khai tainạn với thực tế hiện trờng để đi dến kết luận cuối cùng về nguyên nhân vụ tainạn

- Kiểm tra tính chính xác của vụ tai nạn qua việc đề nghị cơ quan CSGT,CSĐT cung cấp bản sao biên bản giám định, bao gồm

+ Biên bản kiểm nghiệm hiện trờng hiện tại

+ Biên bản kiểm nghiệm xe có liên quan trong vụ tai nạn

+ Biên bản kết luận điều tra

+ Các chứng cứ khác có liện quan đến vụ tai nạn

- Đối chiếu thực tế vụ tai nạn đã đợc xác minh với quy tắc và điều khoảnbảo hiểm hiện hành, có kết luận sơ bộ đi đến giải quyết bồi thờng

- Trớc khi xác định thiệt hại thực tế của bên thứ ba cần chú ý đến kháiniệm bên thứ 3 trong bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe Tai nạn xẩy rakhông thuộc diện bên thứ ba thì không cần xác minh bên thiệt hại

Nh vậy căn cứ vào biên bản xác minh và giám định mà cơ quan bảo hiểm

sẽ bồi thờng cho chủ xe Bởi vì số tiền bồi thờng này căn cứ vào:

+ Thiệt hại thực tế của bên thứ ba

+ Mức độ lỗi của chủ xe

+ Mức trách nhiệm bảo hiểm mà chủ xe tham gia

Xác định đúng đắn thiệt hại thực tế của ban thứ ba do hậu quả của vụ tainạn gây ra là cơ sử đi đến kết luận số tiền bồi thờng của bảo hiểm đúng đắn Tuỳtheo thiệt hại thực tế của bên thứ ba là thiệt hại tài sản hay thiệt hại về con ng ờiviệc tính bồi thờng dựa vào các căn cứ khác nhau

7.2 Công tác bồi th ờng

* Nguyên tắc bồi thờng thiệt hại:

+ Thiệt hại phải đợc bồi thờng toàn bộ và kịp thời Mức bồi thờng và hìnhthức bồi thờng do hai bên thoả thuận với nhau trong biên bản hoà giải hoặc dotoàn án phán quyết.

+ Ngời gây thiệt hại có thể đợc giảm mức bồi thờng nếu do lỗi vô ý màgây ra thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế trớc mắt và lâu dài của mình

Khi quá mức bồi thờng không còn phù hợp với thực tế thì hai bên cóquyền yêu cầu toà án hoặc cơ quan Nhà nớc có thẩm quyền khác thay đổi mứcbồi thờng

* Tính toán mức bồi thờng của ngời gây thiệt hại:

+ Mức bồi thờng thiệt hại phụ thuộc vào mức độ lỗi của ngời gây thiệt hại

và thiệt hại của nạn nhân Trờng hợp tai nạn xảy ra hoàn toàn do lỗi của ngời gâythiệt hại thì họ có nghĩa vụ bồi thờng toàn bộ thiệt hại cho nạn nhân

+ Trờng hợp cả bên gây thiệt hại và bên bị thiệt hại cùng có lỗ thì bên gâythiệt hại vẫn phải bồi thờng phù hợp với mức độ lỗi của họ Nếu thiệt hại xảy rahoàn toàn do lỗi của một ngời nào khác thì ngời này phải bồi thờng Nếu lỗi củangời này và lỗi của phía xe cơ giới đều là nguyên nhân gây tai nạn thì hai bên

đều phải liên đới bồi thờng cho nạn nhân theo mức độ lỗi của mình

Trách nhiệm bồi thờng của mỗi bên = thiệt hại của nạn nhân x mức độ lỗicủa từng bên

* Quy trình và hoàn chỉnh hồ sơ:

Khi xẩy ra tai nạn thuộc phạm vi trách nhiệm của bảo hiểm, ngời bảohiểm phải hớng dẫn và giúp chủ xe hoàn chỉnh hôg sơ bồi thờng Thông thờngtrong một bộ hồ sơ chủ xe phải cung cấp cho nhà bảo hiểm những giấy tờ tài liệusau:

+ Tờ khai tai nạn của chủ xe

+ Bản sao giấy chứng nhận bảo hiểm

+ Biên bản khám nghiệm hiện trờng

+ Biên bản khám nghiệm xe

+ Bản kết luận điều tra tai nạn (nếu có)

+ Biên bản hoà giải hoặc quyết định của toà án

+ Các chứng từ liên quan đến tổn thất, những khiến nại của nạn nhân nhcác hoá đớn chứng từ về viện phí, các chi phí y tế, tiền tàu xe, mai táng phí, hoá

đơn sửa chữa mua mới tài sản v.v… Các hiện t

- Xác định số tiền bồi thờng của nhà bảo hiểm:

Căn cứ vào hồ sơ tai nạn, căn cứ vào việc tính toán trách nhiệm bồi thờngcủa ngời đợc bảo hiểm, căn cứ vào han mức trách nhiệm đã thoả thuận trong hợp

đồng bảo hiểm hoặc giấy chứng nhận bảo hiểm, nhà bảo hiểm có thể tính toán sốtiền bồi thờng Nhà bảo hiểm có thể bồi thờng cho chủ xe hoặc có thể yêu cầu họbồi thờng trực tiếp cho nạn nhân

Trờng hợp tai nạn xảy ra do lỗi của một ngời nào đó, sau khi bồi thờng,nhà bảo hiểm sẽ thay chủ xe khiếu nại ngời có lỗi này Trờng hợp hai xe cùngchủ đâm vào nhau, thiệt hại của hai xe không phát sinh trách nhiệm bồi thờngcủa nhà bảo hiểm, tuy nhiên nhà bảo hiểm sẽ phải bồi thờng nếu vụ tai nạn nàylàm thiệt hại cho một ngời thứ ba nào khác

Nhà bảo hiểm sẽ từ chối bồi thờng trong trờng hợp ngời đợc bảo hiểm vì

áp lực, vì dễ dãi đã thoả hiệp với nạn nhân dù khồn có cơ sở Nhà bảo hiểm cũng

sẽ từ chối bồi thờng nếu có bằng chứng chứng minh đợc sự thông đồng gian lậngiữa nạn nhân và ngời đợc bảo hiểm

Việc bồi thờng của nhà bảo hiểm đợc tiến hành trong một lần, tuy nhiên

có những trờng hợp để giảm bớt những khó khăn về tài chính cho chủ xe, nhàbảo hiểm có thể cho chủ xe ứng trớc một số tiền bồi thờng Sau khi đã hoànchỉnh hồ sơ, tính toán số tiền bồi thờng cụ thể, nhà bảo hiểm sẽ trừ đi số tiền màchủ xe đã ứng trớc này

Trờng hợp có bảo hiểm trùng, ngời đợc bảo hiểm có thể đợc những quyềnlợi từ các hợp đồng đã ký song tổng số tiền bồi thờng của các nhà bảo hiểm cũngkhông vợt quá trách nhiệm bồi thờng của ngời đợc bảo hiểm đối với ngời thứ ba

* Toàn bộ thiệt hại thực tế của bên thứ ba đợc tính nh sau:

Thiệt hại thực tế của bên thứ ba bằng thiệt hại về tài sản công thiệt hại vềtính mạng, sức khoẻ bằng thiệt hại về tài sản cộng chi phí về nạn nhân cộng thunhập của giảm sút hoặc bị mất

Khi có tai nạn xảy ra phát sinh trách nhiệm dân sự của chủ xe thuộc phạm

vi trách nhiệm của bảo hiểm, số tiền bảo hiểm bồi thờng đợc tính toán dự trên 2cơ sở yếu tố:

+ Thiệt hại thực tế của bên thứ ba

+ Mức độ lỗi của chủ xe trong vụ tai nạn

Trên cơ sở đó số tiền bồi thờng đợc tính toán theo công thức sau:

Số tiền bồi thờng = lỗi của chủ xe x thiệt hại bên thứ ba + bồi thờng nhân đạo

Bồi thờng nhân đạo: Đợc áp dụng trong các trờng hợp thiệt hại khôngthuộc phạm vi bồi thờng của Bảo Việt, mặc dù xe gây tai nạn có tham gia bảohiểm Mức bồi thờng cho những thiệt hại đó tối đa là 2 triệu đồng/ngời/vụ Đợc

áp dụng cho các trờng hợp sau:

+) Nạn nhân có thu nhập bị mất, giảm nhng không đòi bồi thờng về mấtgiảm thu nhập

+) Nạn nhân có thu nhập thấp thuộc các đối tơng chính sách Nhà nớc

(ng-ời hởng lơng hu, trợ cấp xã hội) mặc dù thu nhập không bị mất, giảm

+) Nạn nhân không có thu nhập nh: trẻ em cha đến tuổi lao động, ngòi giàkhông còn sức lao động, ngời tàn tật

+) Nạn nhân bị chết nhng gia đình nạn nhân không đợc hởng về bồi thờngmất, giảm thu nhập, vì khi còn sống nạn nhân không phải nuôi dỡng hay trợ cấpcho gia đình

+) Nạn nhân bị tai nạn ô to nhng ô tô gây tai nạn bỏ chạy hoặc chủ xe chatham gia bảo hiểm hoặc bảo hiểm đã hết hiệu lực

Nạn nhân thuộc các đối tợng nói trên bị thơng tật từ 61% trở lên hoặc bịchết đợc hởng mức trợ cấp cao nhất 2 triệu đồng/ ngời Nạn nhân bị thơng với tỷ

lệ thơng tật dới 61% đợc hởng trợ cấp theo tỷ lệ thơng tật là 2 triệu x tỷ lệ thơngtật

7.2.1 Bồi thờng thiệt hại về tài sản:

Trờng hợp tài sản bị thiệt hại thuộc phạm vi trách nhiệm của bảo hiểm.Bảo Việt sẽ bồi thờng toàn bộ những chi phí cần thiết, hợp lý phần sửa chữakhôi phục lại trạng thái ban đầu của tài sản Tất cả bộ phận mới hay cũ đều phảitrừ khấu hao theo dõi thời gian sử dụng

Nếu giá trị thiệt hại tài sản thuộc phạm vi bảo hiểm ớc từ 500.000đ trở lênthì Bảo Việt phải trực tiếp giám định, phải đợc minh hoạ bằng ảnh chụp

Đối với những tài sản bị thiệt hại đã đợc Bảo Việt bồi thờng toàn bộ giá trịphải thu hồi lại tài sản đó Việc sử lý tài sản thu hồi phải thực hiện theo thông t

04 ngày 7 tháng 5 năm 1996 của Bộ Tài chính Giá trị tài sản thu hồi phải đợcghi giảm số tiền đã bồi thờng

7.2.2 Bồi thờng về tính mạng, sức khoẻ:

Trên thực tế, thiệt hại về tính mạng là những khoản thiệt hại không thểtính đợc, bổi vì sức khoẻ của con ngời là vô giá Tiền bồi thờng thực chất là

khoản đền bù một phần thiệt hại do tai nạn gây ra giúp gia đình nạn nhân khắcphục những khó khăn về tài chính cho gia đình bản thân họ.

Chi phí thực tế cho nạn nhân là khoản chi phí về gia đình nạn nhân hoặccơ quan đoàn thể bỏ ra do có sự thiệt hại về tính mạng hoặc sức khoẻ của nạnnhân Bao gồm:

1 Chi phí mai táng: Là khoản chi cho việc đa tang, chôn cất tìm kiếm xác

(nếu có) Các khoản này giải quyết theo chi phí thực tế, nhng tối đa không vợtquá 25% mức trách nhiệm

2 Chi phí cứu chữa nạn nhân:

- Chi phí cấp cứu: Bao gồm chi phí cấp cứu ban đầu, chi phí di chuyểnbệnh viện, chi phí đi lại khám chữa thơng tích, chi phí đi lại của ngời chăm sócnạn nhân (nếu có)

- Tiền hao phí vật chất và các chi phí y tế khác liên quan đến việc điều trịtai nạn nh: tiền thuốc, máu, dịch tuyến, chụp phim, chi phí phẫu thuật, làm chântay giả, viện phí.v.v… Các hiện t

- Tiền bồi dỡng nạn nhân: bằng 0,1% mức trách nhiệm bảo hiểm trên ngàytính từ ngày bị nạn cho đến khi vết thơng đợc điều trị ổn định, tối đa không quá

180 ngày

- Tiền công chăm sóc nạn nhân (nếu nạn nhân không tự phục vụ đợc).Mức giải quyết 0,1% mức trách nhiệm bảo hiểm /ngày kể từ ngày nạn nhân bị tainạn đến khi vết thơng đợc điều trị ổn định, tối đa không quá 180 ngày

3 Thiệt hại thu nhập:

Khoản thu nhập giảm sút hoặc bị mất gồm những khoản thu nhập do nạnnhân phải nằm điều trị Thu nhập dùng làm cơ sở tính mức mất hoặc giảm thunhập thực tế, ổn định ít nhất 6 tháng Tiền của bản thân nạn nhân trớc khi xẩy ratai nạn

bảng quy định tỷ lệ thơng tật 4 hạng ban hành kèm theo thông t số 32/thị trờng/

TB ngày 27/11/1995 của bộ y tế thơng binh xã hội

+ Sau khi xẩy ra tai nạn, nếu nạn nhân không còn thu nhập nữa thì thunhập bị mất là thu nhập trớc khi xảy ra tai nạn

+ Trong thời gian điều trị thơng tích, nạn nhân phải ngừng lao động thì thunhập bị mất là thu nhập của nạn nhân trớc khi xảy ra tai nạn tơng ứng với sốngày phải ngừng lao động Nếu nạn nhân vẫn còn thu nhập về tiền lơng thì thunhập bị giảm là thu nhập trớc khi xẩy ra tai nạn từ đi phần tiền lơng đó

- Trờng hợp chết:

- Thu nhập bị mất đối với gia đình nạn nhân là thu nhập của nạn nhân trừphàn chi tiêu của bản thân khi còn sống tạm thời quy định chi tieue cho bản thânnạn nhân là 60% thu nhập dành chi tiêu cho gia đình

+ Trờng hợp khi còn sống, nạn nhân không có trách nhiệm phải nuồi dỡnghay trợ cấp cho ngời khác thì không phải bồi thờng nốt thu nhập cho gia đìnhnạn nhân

- Thời gian tính bồi thờng mất giảm thu nhập:

+ Thời gian tính mất giảm thu nhập thông thờng là 3 năm, trờng hợp gia

đình có khó khăn thực sự thì thời gian có thể đợc tính đến 5 năm

+ Thu nhập của nạn nhân đợc tính cả phần thu nhập chính và thu nhập phụthờng xuyên Không tính đến các khoản thu nhập do làm ăn trái phép Đối vớinạn nhân làm nghề tự do, thu nhập bi giảm, mất đợc tính bằng cán bộ công nhânviên chức Nhà nớc có cùng nghề và trình độ thành thạo

+ Ngoài ra khi tính toán thiệt hại thực tế của bên thứ ba, còn tính đến thiệthại về kinh doanh do hậu quả vụ tai nạn gây ra nh: xe hỏng trong thời gian sửachữa phải ngừng hoạt động làm thiệt hại kinh doanh đến chủ xe trong nhữngngày sửa chữa.v.v… Các hiện t

Về nguyên tắc, khi yêu cầu Bảo Việt bồi thờng, chủ xe phải thu thập đầy

đủ hồ sơ nh đã quy định trong quy tắc cung cấp cho Bảo Việt Nếu có những vănbản chứng từ chủ xe không thu thập đợc thì Bảo Việt có thể phối hợp cùng chủ

xe thu thập nhng chủ xe phải thanh toán các chi phí sao chụp mà Bảo Việt đã chicho CSGT

Việc tính toán và bồi thờng dựa vào thông t 03 và 173 của TAND tối cao

và công văn số 1180/BH của Tổng Công ty Bảo Việt Việt Nam tức là việc bồi ờng vẫn đợc túnh toán theo thiệt hại thực tế Thiệt hại bao nhiêu tính toán bấy