Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang tăng trưởng chậm lại và đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, nền kinh tế Việt Nam cũng bị ảnh hưởng đáng kể Việc phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của các công ty trở nên cần thiết để duy trì và nâng cao hiệu quả trong tình hình hiện tại.
Trong những năm gần đây, thị trường tài chính Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế Nhiều doanh nghiệp không chỉ tập trung vào sản xuất mà còn mở rộng đầu tư tài chính để gia tăng thu nhập Một số doanh nghiệp thậm chí có nguồn thu chủ yếu từ hoạt động đầu tư tài chính, trong khi có những doanh nghiệp được thành lập chỉ với lĩnh vực kinh doanh này Hiệu quả hoạt động kinh doanh (HĐKD) là yếu tố then chốt phản ánh sự phát triển bền vững của các công ty qua từng năm.
Nghiên cứu này tập trung vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Công ty TNHH Một thành viên Đầu tư SCIC, một tổ chức được thành lập nhằm trở thành một công ty đầu tư chuyên nghiệp và hiệu quả Bài viết sẽ phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm duy trì và cải thiện hiệu quả này.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là hệ thống hóa các cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh (HĐKD) của doanh nghiệp Bài nghiên cứu sẽ thu thập và phân tích số liệu để đánh giá thực trạng hiệu quả HĐKD tại Công ty TNHH MTV Đầu tư SCIC, đồng thời chỉ ra những vấn đề tồn đọng và nguyên nhân của chúng Từ đó, đề xuất các khuyến nghị nhằm nâng cao và duy trì hiệu quả HĐKD của doanh nghiệp.
Câu hỏi nghiên cứu
Bài nghiên cứu sẽ trả lời cho những câu hỏi sau:
- Thực trạng hiệu quả HĐKD tại Công ty TNHH MTV Đầu tư SCIC trong giai đoạn 2017 - 2019 như thế nào?
- Nguyên nhân của những vấn đề còn tồn đọng trong HĐKD của Công t y TNHH MTV Đầu tư SCIC là gì?
- Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả HĐKD của công ty là gì?
Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
+ Về không gian: Thực hiện tại Công ty TNHH MTV Đầu tư SCIC.
+ Về thời gian: Phân tích, nghiên cứu tình hình HĐKD của công ty trong 4 năm (2016 - 2019).
- Đối tượng nghiên cứu: Hiệu quả HĐKD của Công ty TNHH MTV Đầu tưSCIC.
Phương pháp nghiên cứu
Bài viết áp dụng phương pháp phân tích định tính nhằm thu thập thông tin hiệu quả Các kỹ thuật thống kê mô tả, so sánh, phân tích, tổng hợp và tỷ số được sử dụng để đạt được kết quả tối ưu Đồng thời, phương pháp Dupont và khảo sát chuyên gia cũng được kết hợp để nâng cao chất lượng phân tích.
Tổng quan nghiên cứu
Nghiên cứu về hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp luôn là một chủ đề được quan tâm từ lâu Các nghiên cứu quốc tế đã áp dụng nhiều phương pháp và phạm vi khác nhau, mang lại những kết quả phù hợp với mục tiêu nghiên cứu của họ.
Năm 1993, Fecher, Kessler, Perelman và Pestieau đã tiến hành nghiên cứu hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngành bảo hiểm tại Pháp, dựa trên dữ liệu từ 84 công ty bảo hiểm nhân thọ và 243 công ty bảo hiểm phi nhân thọ trong giai đoạn 1984 - 1989 Nghiên cứu chỉ ra rằng có mối tương quan cao giữa các kết quả tham số và phi tham số, đồng thời cho thấy sự phân tán rộng về tỷ lệ kém hiệu quả giữa các công ty Điều này có thể được cải thiện khi kiểm soát các yếu tố như quy mô, quyền sở hữu, phân phối, tái bảo hiểm và tỷ lệ khiếu nại.
Năm 2013, Omondi và Muturi đã nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán Nairobi, Kenya Họ chỉ ra rằng đòn bẩy, tính thanh khoản, quy mô doanh nghiệp và tuổi thọ của công ty là những yếu tố quan trọng trong việc cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh, cụ thể là tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA) Các báo cáo tài chính sẽ khả quan hơn khi tính thanh khoản được tối ưu, và các công ty có tuổi đời và quy mô lớn sẽ có lợi thế cạnh tranh tốt hơn nếu không gặp phải tham nhũng hay các vấn đề khác Do đó, khi các yếu tố này gia tăng, lợi nhuận của công ty cũng sẽ được cải thiện rõ rệt.
Năm 2013, nghiên cứu của Bhutta và Hasan đã phân tích ảnh hưởng của các yếu tố công ty và vĩ mô đến lợi nhuận doanh nghiệp trong lĩnh vực thực phẩm Lợi nhuận (PF) được xem là biến phụ thuộc, trong khi các biến độc lập bao gồm tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (DTER), tài sản hữu hình (TG), quy mô doanh nghiệp (SZ), sự tăng trưởng (GT) và lạm phát thực phẩm (FI) Kết quả cho thấy lợi nhuận có mối quan hệ nghịch với tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu và tài sản hữu hình, nhưng lại có mối liên hệ tích cực với quy mô và sự phát triển của doanh nghiệp Mặc dù lạm phát thực phẩm cũng có tác động tích cực đến lợi nhuận, nhưng mức độ ảnh hưởng không đáng kể Nghiên cứu nhấn mạnh rằng quy mô doanh nghiệp là yếu tố quan trọng trong quyết định đầu tư và khẳng định lợi nhuận ngành thực phẩm chủ yếu bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nội tại của doanh nghiệp, hơn là các yếu tố kinh tế vĩ mô Tuy nhiên, việc chỉ xem xét một biến kinh tế vĩ mô cho thấy cần mở rộng nghiên cứu để nâng cao giá trị quan sát.
Nghiên cứu về mối quan hệ giữa quy mô và lợi nhuận của doanh nghiệp đã cho ra hai kết luận trái ngược từ Dogan (2013) và Niresh & Velnampy (2014) Niresh & Velnampy, thông qua mẫu nghiên cứu các công ty sản xuất niêm yết tại Sri Lanka, cho thấy quy mô không ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận Ngược lại, Dogan, với dữ liệu từ 200 công ty tại Sở giao dịch chứng khoán Istanbul trong giai đoạn 2008-2011, phát hiện rằng quy mô và lợi nhuận có mối quan hệ tích cực, cho thấy các doanh nghiệp lớn có hiệu quả kinh doanh tốt hơn Ngoài ra, Dogan cũng chỉ ra rằng tuổi và tỷ lệ đòn bẩy có tác động tiêu cực đến ROA, trong khi tỷ lệ thanh khoản lại có tác động tích cực.
Nghiên cứu của Zeitun và Tian (2007) đã chỉ ra rằng cấu trúc vốn có tác động tiêu cực đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các công ty niêm yết tại Jordan, trong khi các yếu tố như tỷ suất nợ ngắn hạn trên tổng tài sản, thuế và quy mô lại có ảnh hưởng tích cực Tám năm sau, Hussain đã nghiên cứu 8 công ty từ KSE 100 Index và cũng xác nhận rằng mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả HĐKD là ngược chiều, đồng thời nhấn mạnh rằng các công ty muốn tăng lợi nhuận cần giảm nợ Tuy nhiên, nghiên cứu của Hussain còn gặp một số hạn chế về kích thước mẫu và phương pháp phân tích.
Năm 2007, Hoàng Lê Anh đã tiến hành nghiên cứu và phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của Tổng công ty đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) trong giai đoạn 2003 - 2006 Dựa trên kết quả phân tích, tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của UDIC trong giai đoạn 2006.
Vào năm 2010, tác giả đã sử dụng các phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp, so sánh, duy vật biện chứng và điều tra khảo sát để đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh của công ty Dựa trên kết quả đánh giá, tác giả đã đề xuất một số giải pháp quan trọng, bao gồm phát triển nguồn nhân lực, đầu tư vào đổi mới thiết bị công nghệ, cải cách cơ cấu tổ chức và phương thức quản lý, nâng cao dịch vụ sau bán hàng, xây dựng văn hóa doanh nghiệp và duy trì thương hiệu.
Năm 2009, Hoàng Thị Thanh Huyền đã trình bày trong bài viết “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư tài chính của doanh nghiệp Việt Nam” các cơ sở lý luận về đầu tư tài chính và phân tích thực trạng của một số doanh nghiệp Việt Nam trong giai đoạn 2006 - 2009 Tác giả đã đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư tài chính cho các doanh nghiệp Việt Nam trong tương lai Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ tập trung vào các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh mà chưa phân tích sâu về các doanh nghiệp tài chính.
Bài viết “Nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư chứng khoán tại Tổng công ty tài chính cổ phần dầu khí Việt Nam” của Trịnh Bảo Châu (2013) đã phân tích các vấn đề cơ bản liên quan đến công ty tài chính và hoạt động đầu tư của doanh nghiệp Nghiên cứu chỉ ra thực trạng và chiến lược đầu tư hiện tại, đồng thời xác định những hạn chế và nguyên nhân gây ra Để cải thiện hiệu quả đầu tư chứng khoán, bài viết đề xuất một số khuyến nghị, bao gồm xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả hơn, hoàn thiện quản trị rủi ro và đào tạo nguồn nhân lực có kinh nghiệm.
Nghiên cứu của Quan Minh Nhựt và Lý Thị Phương Thảo (2014) cho thấy rằng tỷ lệ nợ vay và tài sản cố định cao có thể dẫn đến hiệu quả hoạt động kém ở 58 doanh nghiệp bất động sản niêm yết tại Việt Nam trong giai đoạn 2010 - 2012 Ngược lại, thời gian hoạt động lâu dài, tỷ lệ cổ phiếu quỹ cao và các loại chi phí lớn lại có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động kinh doanh Kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Bhutta và Hasan (2013) Dựa trên những phát hiện này, các tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, bao gồm cơ cấu lại hoạt động, nâng cao năng lực quản trị, cải thiện khả năng huy động vốn và thực hiện chiến lược bán hàng hợp lý.
Nghiên cứu “Tác động của quản trị doanh nghiệp đến hiệu quả HĐKD của doanh nghiệp sau cổ phần hóa ở Việt Nam” của Đoàn Ngọc Phúc và Lê Văn Thông đã xác định rằng sự độc lập của hội đồng quản trị, quy mô doanh nghiệp và tốc độ tăng trưởng tài sản có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động kinh doanh Ngược lại, sở hữu của hội đồng quản trị (ảnh hưởng đến chỉ tiêu ROE), kinh nghiệm của hội đồng quản trị và tỷ lệ nợ lại có tác động tiêu cực Bên cạnh đó, sự kiêm nhiệm của chủ tịch hội đồng quản trị, quy mô hội đồng quản trị và trình độ học vấn của các thành viên không ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh Tuy nhiên, nghiên cứu này có hạn chế khi chỉ sử dụng dữ liệu từ các doanh nghiệp sau cổ phần hóa, do đó không thể đại diện cho toàn bộ các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh (HĐKD) của doanh nghiệp nhỏ và vừa cho thấy rằng chính sách hỗ trợ của Chính phủ, trình độ học vấn, quy mô doanh nghiệp và mối quan hệ xã hội đều có tác động tích cực Các nghiên cứu tại Cần Thơ và Bạc Liêu cũng chỉ ra rằng tuổi và loại hình doanh nghiệp có ảnh hưởng tiêu cực đến HĐKD Tuy nhiên, các nghiên cứu này chưa phân tích sâu và đề xuất giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả HĐKD cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Năm 2017, Dương Thu Minh trong nghiên cứu "Nghiên cứu lý luận về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp" đã chỉ ra các cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh (HĐKD) và đề xuất giải pháp tăng doanh thu, giảm chi phí, nhằm tăng tốc độ tăng trưởng doanh thu nhanh hơn chi phí Tuy nhiên, nghiên cứu này chủ yếu tập trung vào các vấn đề cơ bản mà chưa cung cấp giải pháp cụ thể cho từng nhóm doanh nghiệp Cùng năm, luận văn của Công Tiến Tùng về "Hiệu quả kinh doanh của Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Phương Việt" đã phân tích thực trạng và nguyên nhân HĐKD của công ty, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả HĐKD như hoạch định chiến lược kinh doanh rõ ràng, đẩy mạnh marketing sản phẩm, hoàn thiện quy trình làm việc, nâng cao hiệu quả quản trị tài chính và chất lượng lao động, tiết kiệm chi phí, tương đồng với những giải pháp của Dương Thu Minh.
Năm 2018, luận án tiến sĩ của Phạm Thị Hương đã nghiên cứu hiệu quả kinh doanh vốn Nhà nước tại Tổng Công ty SCIC, chỉ ra ba nhân tố chính tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh: thời gian hoạt động, tỷ lệ sở hữu Nhà nước và tốc độ tăng trưởng doanh nghiệp Tác giả đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh vốn Nhà nước, bao gồm cải thiện mô hình tổ chức, nâng cao năng lực quản trị và phát huy vai trò của cổ đông Nhà nước Tuy nhiên, một số yếu tố khách quan chưa được phân tích và nghiên cứu chỉ tập trung vào SCIC mà chưa mở rộng ra các doanh nghiệp nhà nước khác.
