(LUẬN văn THẠC sĩ) thực trạng cầu sử dụng và cung cấp dịch vụ quản lý tăng huyết áp tại 2 xã của huyện thông nông, tỉnh cao bằng​

TỔNG QUAN

Các khái niệm cơ bản

THA, hay tăng huyết áp, là tình trạng huyết áp thường xuyên vượt mức bình thường Theo Hội Tim Mạch Việt Nam và Phân Hội THA Việt Nam, tăng huyết áp được xác định khi huyết áp tối đa (HATT) đạt từ 140 mmHg trở lên và/hoặc huyết áp tối thiểu (HATTr) từ 90 mmHg trở lên.

Nguyên nhân THA được chia làm hai loại:

Tăng huyết áp (THA) nguyên phát chiếm khoảng 90% các trường hợp mà không có nguyên nhân rõ ràng Trong khi đó, THA thứ phát xảy ra do ảnh hưởng của một số bệnh lý khác như bệnh thận hoặc u tuyến thượng thận Một số nguyên nhân gây ra THA có thể được xác định rõ ràng.

- Các nguyên nhân THA do thuốc hoặc liên quan đến thuốc

- Bệnh thận mãn, hẹp động mạch thận

1.1.2 Khái niệm quản lý tăng huyết áp

Quản lý bệnh tăng huyết áp (THA) bao gồm việc triển khai các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe nhằm phòng ngừa bệnh, thực hiện khám sàng lọc để phát hiện người bệnh THA, và lập sổ quản lý theo dõi Bên cạnh đó, việc kê đơn và cấp phát thuốc điều trị định kỳ cho bệnh nhân THA tại các tuyến y tế cơ sở cũng là một phần quan trọng trong quy trình này.

Quản lý bệnh nhân tăng huyết áp (THA) là rất quan trọng để đảm bảo họ uống thuốc đúng liều lượng và thường xuyên Quá trình này bao gồm giám sát điều trị, tái khám, và phát hiện sớm các biến chứng cũng như tác dụng phụ của thuốc Mục tiêu cuối cùng là giúp bệnh nhân kiểm soát huyết áp mục tiêu và ngăn ngừa các biến chứng do THA gây ra.

Nghiên cứu này tập trung vào nhu cầu của người sử dụng và khả năng cung cấp dịch vụ liên quan đến việc sàng lọc phát hiện sớm tăng huyết áp Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lập sổ theo dõi huyết áp định kỳ và sử dụng thuốc một cách thường xuyên, liên tục để kiểm soát huyết áp hiệu quả và phòng ngừa các biến chứng.

Theo chương trình phòng chống một số bệnh không lây nhiễm của Bộ Y tế Việt Nam việc phân loại THA được quy định như sau:

Bảng 1.1 Phân độ THA của Hội tim mạch Việt Nam năm 2015

Phân loại THA HATT (mmHg) HATTr (mmHg)

THA tâm thu đơn độc ≥ 140 < 90

Tiền tăng huyết áp: Kết hợp HA bình thường và Bình thường cao, nghĩa là HATT từ 120- 139 mmHg và HATTr từ 80-90 mmHg

- Giảm các tai biến và tử vong do tim và thận

- Điều trị để đạt được huyết áp mục tiêu:

+ THA đơn thuần, huyết áp mục tiêu cần đạt là < 140/90 mmHg

+ THA kèm theo ĐTĐ hoặc bệnh mạn tính, huyết áp mục tiêu cần đạt là < 130/80 mmHg

Bệnh thường xuyên kéo dài, thậm chí suốt đời, đòi hỏi sự quản lý và giám sát chặt chẽ từ hệ thống y tế và cộng đồng.

1.1.4.3 Các phương pháp điều trị Áp dụng cho mọi bệnh nhân để ngăn ngừa tiến triển và giảm được huyết áp, giảm số thuốc cần dùng…

- Chế độ ăn hợp lý, đảm bảo đủ kali và yếu tố vi lượng

+ Giảm ăn mặn (180 mmHg và Huyết áp tâm trương

THA Độ II Tăng huyết áp Độ III tâm trương

Không có yếu tố nguy cơ tim mạch nào khác

Theo dõi huyết áp định kỳ

Theo dõi huyết áp định kỳ

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ vài tháng

Dùng thuốc nếu không kiểm soát được huyết áp

Tích cực thayy đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ vài tuần

Dùng thuốc nếu không kiểm soát được huyết áp

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ Điều trị thuốc

Có từ 1-2 yếu tố nguy cơ tim mạch

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ vài tuần

Dùng thuốc nếu không kiểm soát được huyết áp

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ vài tuần

Dùng thuốc nếu không kiểm soát được huyết áp

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ Dùng thuốc hạ áp ngay

Tích cực thay đổi lối sống kiểm

Tích cực thay đổi lối sống kiểm

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu

Tích cực thay đổi lối sống kiểm

Tích cực thay đổi lối sống kiểm

Đối với bệnh nhân THA độ II với tăng huyết áp độ III, hội chứng chuyển hóa hoặc tổn thương cơ quan đích, việc kiểm soát yếu tố nguy cơ là rất quan trọng Cần cân nhắc điều trị bằng thuốc để kiểm soát các yếu tố nguy cơ này Việc sử dụng thuốc hạ áp ngay lập tức là cần thiết để đảm bảo sức khỏe và ngăn ngừa biến chứng.

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ Điều trị thuốc Đã có biến cố hoặc bệnh tim mạch hoặc có bệnh thận mạn tính

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ Dùng thuốc hạ áp ngay

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ Dùng thuốc hạ áp ngay

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ Dùng thuốc hạ áp ngay

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ Dùng thuốc hạ áp ngay

Tích cực thay đổi lối sống kiểm soát yếu tố nguy cơ Dùng thuốc hạ áp ngay

1.1.5 Điều trị THA ở cơ sở

- Giáo dục truyền thông chung sức khỏe và lối sống tích cực

- Khuyến khích khám đánh giá huyết áp định kỳ hàng năm

- Tư vấn truyền thông về tăng huyết áp và các yếu tố nguy cơ tim mạch;

- Theo dõi huyết áp hàng tuần, đánh giá lại sau 3 tháng

- Tích cực thay đổi lối sống và hạn chế các yếu tố nguy cơ trong 3 tháng;

- Theo dõi huyết áp hàng tuần, và đánh giá lại hàng tháng;

- Điều trị thuốc nếu đã có tổn thương cơ quan đích (tim, thận, não, mắt)

Thay đổi lối sống kết hợp kiểm soát các yếu tố nguy cơ điều trị thuốc hạ huyết áp;

Theo dõi huyết áp hàng ngày, đánh giá lại hàng tháng.

Thay đổi lối sống và kiểm soát các yếu tố nguy cơ, dùng thuốc hạ áp; Theo dõi huyết áp hàng ngày, đánh giá lại hàng tháng.

Bước 1: Đánh giá nguy cơ tim mạch tổng thể

1 Đo huyết áp theo đúng quy trình chuẩn ở cả hai bên cánh tay

2 Phát hiện các yếu tố nguy cơ tim mạch khác: (1) Tiền sử tai biến mạch máu não hoặc đái tháo đường hoặc rối loạn lipid máu; (2) Tuổi (Nam > 55 tuổi, Nữ > 65 tuổi); (3) Quá cân hay béo phì hoặc béo bụng; (4) Hút thuốc; (5) Uống nhiều rượu; (6) Lười vận động; (7) Tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch sớm (Nam <

55 tuổi, Nữ