Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, trong đó hệ thống ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại, đóng vai trò quan trọng như những trung gian tài chính, góp phần lớn vào sự phát triển chung của đất nước.
Ngân hàng, đặc biệt là ngân hàng thương mại, đóng vai trò trung gian tài chính quan trọng bằng cách thu hút và tập trung nguồn vốn nhàn rỗi từ xã hội Họ phân bổ vốn linh hoạt và hiệu quả cho các ngành sản xuất cần vốn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế Do đó, công tác huy động vốn bên cạnh cho vay là nhiệm vụ hàng đầu, quyết định sự tồn tại và phát triển của mỗi ngân hàng.
Hiện nay, công tác huy động vốn trong hệ thống ngân hàng Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức do sự gia tăng cạnh tranh từ cả các ngân hàng trong nước và nước ngoài Các ngân hàng thương mại (NHTM) không chỉ phải cạnh tranh với nhau mà còn phải đối phó với những ngân hàng nước ngoài có công nghệ hiện đại, phương thức quản trị tiên tiến và chiến lược marketing hiệu quả Do đó, huy động vốn trở thành một vấn đề then chốt mà các nhà quản trị ngân hàng phải chú trọng, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến quy mô hoạt động và tương lai phát triển của từng ngân hàng.
Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Vân Đồn (Vietinbank Vân Đồn) luôn coi công tác huy động vốn là ưu tiên hàng đầu và đã triển khai nhiều chính sách để tăng cường hoạt động này Tuy nhiên, sau gần 5 năm hoạt động, chi nhánh vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc huy động vốn, do thiếu chiến lược tổng thể và dài hạn, dẫn đến cơ cấu nguồn vốn chưa hợp lý và chi phí huy động cao Các sản phẩm dịch vụ còn đơn điệu, chủ yếu là sản phẩm truyền thống, làm giảm khả năng thu hút khách hàng mới Chất lượng kênh phân phối và đội ngũ nhân viên còn hạn chế, không đáp ứng được nhu cầu giao dịch của khách hàng Hơn nữa, hình thức quảng bá chủ yếu dựa vào chiến lược của toàn hệ thống Vietinbank, chưa tạo được ấn tượng mạnh mẽ với khách hàng Những hạn chế này đã ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả huy động vốn của chi nhánh Để nâng cao hiệu quả công tác huy động vốn và tăng cường hoạt động kinh doanh, Vietinbank Vân Đồn cần xây dựng chiến lược phù hợp và cải thiện hiệu quả trong công tác huy động vốn.
Để đáp ứng nhu cầu thực tiễn, tôi đã chọn đề tài “Tăng cường công tác huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Vân Đồn” Mục tiêu của nghiên cứu là tìm hiểu thực trạng huy động vốn hiện tại và đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng này.
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn
Bài viết phân tích và đánh giá thực trạng huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Vân Đồn, đồng thời xem xét các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình này Dựa trên những đánh giá đó, bài viết đề xuất các giải pháp và kiến nghị cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả công tác huy động vốn tại chi nhánh.
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác huy động vốn của NHTM
Bài viết đánh giá thực trạng công tác huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Vân Đồn, đồng thời phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động này Nghiên cứu sẽ chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong công tác huy động vốn, kèm theo nguyên nhân dẫn đến các hạn chế đó.
- Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Vân Đồn.
Ý nghĩa khoa học của Luận văn
Hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến công tác huy động vốn tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Vân Đồn là cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng Việc nghiên cứu này giúp xác định các phương pháp huy động vốn hiệu quả, từ đó cải thiện khả năng cạnh tranh và phục vụ khách hàng tốt hơn.
Bài viết phân tích thực trạng công tác huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Vân Đồn, từ đó đánh giá kết quả đạt được và các hạn chế cùng nguyên nhân của chúng Trên cơ sở đó, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường công tác huy động vốn cho chi nhánh Những giải pháp này sẽ hỗ trợ Vietinbank Vân Đồn trong việc xây dựng quy hoạch và kế hoạch hoàn thiện đề án tăng cường huy động vốn giai đoạn 2019 đến 2025 với cơ sở khoa học vững chắc.
Kết cấu của luận văn
Luận văn bao gồm 4 chương, với chương 1 tập trung vào cơ sở lý luận về công tác huy động vốn của ngân hàng thương mại.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Vân Đồn
Chương 4: Giải pháp tăng cường huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Vân Đồn.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Cơ sở lý luận về công tác huy động vốn của ngân hàng thương mại
1.1.1 Ngân hàng thương mại và hoạt động của ngân hàng thương mại 1.1.1.1 Khái niệm và chức năng cơ bản của ngân hàng thương mại a Khái niệm ngân hàng thương mại
Theo Điều 4 khoản 3 của Luật các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại được định nghĩa là loại hình ngân hàng thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của pháp luật, với mục tiêu chính là lợi nhuận (Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12).
Ngân hàng thương mại (NHTM) được định nghĩa bởi PGS.TS Phan Thị Cúc là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ, có vai trò huy động vốn nhàn rỗi từ các chủ thể trong nền kinh tế để tạo ra nguồn vốn tín dụng NHTM không chỉ cung cấp dịch vụ cho vay nhằm phát triển kinh tế mà còn phục vụ nhu cầu tiêu dùng của xã hội Chức năng cơ bản của ngân hàng thương mại bao gồm việc cung cấp các dịch vụ tài chính, quản lý rủi ro và hỗ trợ phát triển kinh tế bền vững.
NHTM là một doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ nên có các chức năng cơ bản sau:
- Chức năng trung gian tín dụng
Theo PGS.TS Phan Thị Cúc, chức năng trung gian tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn nhàn rỗi và cho vay, nhằm phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng như đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của cá nhân.
Các ngân hàng thương mại (NHTM) đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn từ các tổ chức và cá nhân có dư thừa tài chính Họ cung cấp nguồn vay cho những đối tượng thiếu vốn trong nền kinh tế Do đó, NHTM vừa là người cho vay vừa là người đi vay, tạo ra sự cân bằng trong hệ thống tài chính.
- Chức năng trung gian thanh toán
Các ngân hàng thương mại (NHTM) đóng vai trò trung gian tài chính, giữ tài khoản cho tổ chức và cá nhân, từ đó tạo điều kiện cho khách hàng thực hiện rút tiền để thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ, cũng như nạp tiền từ các khoản thu vào tài khoản gửi Việc này không chỉ mang lại sự thuận tiện mà còn đảm bảo tính an toàn và nhanh chóng cho khách hàng trong các giao dịch tài chính.
Chức năng trung gian thanh toán của các ngân hàng thương mại (NHTM) không chỉ tăng doanh thu qua phí thanh toán mà còn nâng cao nguồn vốn cho vay nhờ số dư tài khoản của khách hàng Đối với Ngân hàng Nhà nước (NHNN), chức năng này giúp kiểm soát lượng tiền mặt lưu thông và tiết kiệm chi phí liên quan đến việc in ấn, đếm, và bảo quản tiền mặt.
Theo PGS.TS Phan Thị Cúc, chức năng tạo tiền của ngân hàng trong quá trình kinh doanh tiền tệ và tín dụng đã góp phần gia tăng khối lượng tiền tệ cung ứng cho nền kinh tế.
Chức năng của ngân hàng thương mại (NHTM) được thực hiện thông qua trung gian tín dụng và trung gian thanh toán, cho phép tạo ra tiền tín dụng để phục vụ cho các giao dịch NHTM cho vay bằng chuyển khoản từ tiền tín dụng, và khi người vay gửi tiền vào ngân hàng dưới dạng tiền gửi không kỳ hạn, một phần số tiền này sẽ quay lại ngân hàng Quá trình này diễn ra liên tục trong hệ thống ngân hàng, dẫn đến việc tạo ra lượng tiền gửi gấp nhiều lần so với số dự trữ ban đầu.
Các chức năng của ngân hàng thương mại có mối quan hệ chặt chẽ và bổ sung cho nhau, với chức năng trung gian tín dụng là cơ bản nhất, tạo nền tảng cho việc thực hiện các chức năng khác Khi ngân hàng thực hiện hiệu quả chức năng trung gian thanh toán và tạo tiền, điều này sẽ làm tăng nguồn vốn tín dụng và mở rộng hoạt động tín dụng Một trong những hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại là công tác huy động vốn.
Công tác huy động vốn là yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển của các ngân hàng thương mại (NHTM) Hoạt động này giúp các NHTM tạo ra nguồn vốn cần thiết để phục vụ cho các hoạt động kinh doanh của mình.
Các NHTM thường được thực hiện huy động vốn từ các nguồn chủ yếu sau:
* Huy động vốn từ vốn tự có
Theo Điều 4 khoản 10 của Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12, vốn tự có bao gồm giá trị thực của vốn điều lệ của tổ chức tín dụng, vốn được cấp của chi nhánh ngân hàng nước ngoài, cùng với các quỹ dự trữ và một số tài sản nợ khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
Vốn tự có của các ngân hàng thương mại (NHTM) bao gồm vốn do các chủ sở hữu đóng góp và các quỹ hình thành từ hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
"Vốn chủ sở hữu là loại vốn ngân hàng có thể sử dụng lâu dài, không phải hoàn trả, hình thành nên trang thiết bị, nhà cửa ngân hàng"
Vốn chủ sở hữu của các NHTM thường được hình thành từ các nguồn chủ yếu sau:
+ Nguồn vốn hình thành ban đầu
Nguồn vốn hình thành ban đầu của ngân hàng là nguồn vốn tự có khi ngân hàng bắt đầu hoạt động, được xác định bởi hình thức sở hữu của mỗi ngân hàng.
Ngân hàng có thể được phân loại theo hình thức sở hữu, bao gồm ngân hàng thuộc sở hữu nhà nước, ngân hàng cổ phần, ngân hàng liên doanh và ngân hàng tư nhân Ngân hàng nhà nước được cấp vốn từ ngân sách nhà nước, trong khi ngân hàng cổ phần nhận vốn từ các cổ đông sáng lập thông qua việc mua cổ phần Ngân hàng liên doanh được hình thành từ nguồn vốn góp của các bên liên doanh, còn ngân hàng tư nhân là vốn thuộc sở hữu tư nhân.
Cơ sở thực tiễn về công tác huy động vốn của Ngân hàng thương mại
1.2.1 Kinh nghiệm huy động vốn của một số NHTM
1.2.1.1 Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank)
Techcombank, một trong những ngân hàng thương mại cổ phần lớn nhất tại Việt Nam, nổi bật trong lĩnh vực huy động vốn Ngân hàng đã tiên phong áp dụng công nghệ thông tin hiện đại vào hoạt động kinh doanh, giúp phát triển mạnh mẽ công tác huy động vốn Nhờ đó, Techcombank đã cho ra mắt nhiều sản phẩm ưu việt phục vụ cả khách hàng cá nhân và doanh nghiệp.
F@sti-bank là sản phẩm ngân hàng trực tuyến dành cho cá nhân, cung cấp nhiều tính năng nổi bật như quản lý tài khoản, khoản vay, thẻ tín dụng, thanh toán hóa đơn, mua sắm trực tuyến, thanh toán vé điện tử và chuyển khoản.
Sản phẩm F@sti-bank mang đến cho khách hàng giải pháp quản lý và thực hiện giao dịch ngân hàng nhanh chóng, đơn giản Khách hàng có thể thực hiện nhiều giao dịch ở bất kỳ đâu, vào bất kỳ thời điểm nào, chỉ cần kết nối internet và nhấn nút.
- Sản phẩm F@st e-bank Ngân hàng trực tuyến dành cho doanh nghiệp:
Sản phẩm F@st e-bank cung cấp nhiều tiện ích cho khách hàng doanh nghiệp, bao gồm quản lý tài khoản, quản lý khoản vay, quản lý tiền mặt, đăng ký vay vốn, chuyển khoản, thanh toán quốc tế, và thanh toán lương cho tối đa 400 tài khoản Hệ thống cũng đảm bảo bảo mật và an toàn thông qua việc sử dụng RSA Token key.
Sản phẩm F@st MobiPay của Ngân hàng Techcombank cung cấp dịch vụ thanh toán qua tin nhắn điện thoại di động (SMS), cho phép khách hàng thực hiện các giao dịch bằng cách nhắn tin theo hướng dẫn của ngân hàng Tính năng nổi bật của F@st MobiPay bao gồm quản lý tài khoản, thanh toán hóa đơn, mua sắm trực tuyến, chuyển khoản, truy vấn số dư, xem tỷ giá và đảm bảo an toàn với công nghệ OTAC.
- Thẻ F@st Access: Thẻ ATM: Rút tiền mặt; gửi tiền mặt; chuyển khoản; truy vấn số dư; thanh toán hóa đơn qua POS
Techcombank HomeBanking cho phép khách hàng quản lý giao dịch mọi lúc, mọi nơi mà không cần đến ngân hàng Những tính năng nổi bật bao gồm quản lý tài khoản qua điện thoại, tổng đài hỗ trợ tự động 24/7, quản lý tài khoản qua SMS và qua email.
Techcombank đã triển khai nhiều chính sách huy động vốn hấp dẫn và hợp lý, đặc biệt nhắm đến nhóm khách hàng cao cấp, giúp ngân hàng này thu hút được lượng vốn lớn phục vụ cho hoạt động kinh doanh.
Techcombank đã chính thức khai trương khu dịch vụ ngân hàng ưu tiên tại 57 Láng Hạ, Ba Đình, Hà Nội vào ngày 17/6/2009, đánh dấu sự ra đời của dịch vụ ngân hàng ưu tiên chuyên nghiệp đầu tiên tại Việt Nam Khu dịch vụ này được thiết kế sang trọng với trang thiết bị hiện đại, mang lại cảm giác thoải mái và an toàn cho khách hàng Chất lượng dịch vụ tại đây rất cao, với sự tư vấn nhiệt tình từ các chuyên viên quan hệ khách hàng cao cấp Đến nay, Techcombank đã mở thêm 3 trung tâm tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh Để nâng cao khả năng huy động vốn, ngân hàng còn hợp tác với Manulife cung cấp sản phẩm bảo hiểm tai nạn cá nhân toàn cầu mang tên “An phúc gia”, hoạt động 24/24.
Chính sách của Techcombank đã thu hút đa dạng khách hàng sử dụng dịch vụ, góp phần tăng quy mô và tốc độ huy động vốn Techcombank được coi là ngân hàng thành công điển hình trong lĩnh vực huy động vốn tại Việt Nam.
1.2.1.2 Kinh nghiệm từ Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank)
Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đang tích cực ứng dụng công nghệ tiên tiến trong hoạt động kinh doanh, nổi bật với việc ra mắt Không gian giao dịch công nghệ số - Vietcombank Digital Lab, cho phép khách hàng trải nghiệm giao dịch tự phục vụ ngay tại ngân hàng Khách hàng có thể thực hiện các giao dịch như nộp tiền, rút tiền, chuyển khoản và mở tài khoản một cách nhanh chóng và tiện lợi, tương tự như sử dụng điện thoại hay máy tính cá nhân Với trang thiết bị hiện đại, Vietcombank Digital Lab mang đến trải nghiệm giao dịch “thật mà như ảo”, giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận công nghệ và cảm nhận sự tương tác với tương lai Hệ thống tự động kết nối với giao dịch của Vietcombank giúp nâng cao tốc độ và hiệu quả giao dịch, đồng thời quầy phục vụ ưu tiên mang đến thêm thời gian tư vấn sản phẩm dịch vụ phù hợp Mục tiêu của Vietcombank là nâng cao sự hài lòng của khách hàng qua trải nghiệm đồng nhất trên tất cả các kênh giao dịch, từ đó thu hút thêm khách hàng và thúc đẩy tăng trưởng nguồn vốn huy động.
Vietcombank đang nỗ lực tăng cường huy động vốn bằng cách tập trung vào nhóm khách hàng có số dư tiền gửi cao, hay còn gọi là khách VIP, thông qua các dịch vụ ưu tiên và ưu đãi đặc biệt.
Tuy nhiên, không xây dựng dịch vụ ngân hàng ưu tiên như Techcombank, Vietcombank đã cho ra đời sản phẩm thẻ VIP Vàng, VIP Bạc
Tiêu chí quan trọng nhất để Vietcombank lựa chọn khách hàng nhận thẻ VIP Vàng và VIP Bạc là số dư tiền gửi tại mỗi thời kỳ Các khách hàng có số dư tiền gửi từ 1 tỷ đồng trở lên sẽ được các chi nhánh của Vietcombank tự đánh giá và lựa chọn để phát hành miễn phí thẻ VIP.
Khi khách hàng sở hữu thẻ VIP, khách hàng có thể sử dụng để chi tiêu
Tại tất cả các chi nhánh của Vietcombank, khách hàng VIP khi đến giao dịch sẽ được mời vào phòng dịch vụ khách hàng VIP, nơi được thiết kế sang trọng, lịch sự và riêng tư.
Mặt khác, khách hàng có thẻ VIP còn được tư vấn nhiệt tình, được giải đáp mọi thắc mắc và được ưu tiên thực hiện giao dịch trước
Vietcombank không chỉ duy trì mối quan hệ với khách hàng quen thuộc mà còn thu hút thêm nhiều đối tượng mới thông qua các chương trình tri ân Ngân hàng thường xuyên tổ chức các sự kiện quay số trúng thưởng, tặng quà và gửi lời chúc mừng đến khách hàng vào các dịp lễ, Tết và sinh nhật, tạo nên sự gắn bó và hài lòng cho khách hàng.
Vietcombank, nhờ vào các chính sách hiệu quả, đã trở thành một trong những ngân hàng thương mại hàng đầu trong việc huy động vốn phục vụ cho các hoạt động của mình.
1.2.1.3 Kinh nghiệm từ Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hạ Long (Vietinbank Hạ Long)
