HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM PHẠM HỒNG ĐĂNG NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM BỆNH LÝ CỦA BỆNH DỊCH TẢ VỊT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THÁI THỤY - TỈNH THÁI BÌNH Chuyên ngành : Thú y Mã chuyên ngành: 60 64 01 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Bùi Trần Anh Đào NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2018 download by : skknchat@gmail.com LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn, thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận văn Phạm Hồng Đăng i download by : skknchat@gmail.com LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn, nhận hướng dẫn, bảo tận tình thầy giáo, giúp đỡ, động viên bạn bè, đồng nghiệp gia đình Nhân dịp hồn thành luận văn, cho phép tơi bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Bùi Trần Anh Đào – Trưởng môn Bệnh lý thú y Khoa Thú y Học viện nông nghiệp Việt Nam tận tình hướng dẫn, dành nhiều cơng sức, thời gian tạo điều kiện cho suốt trình học tập thực đề tài Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Bệnh lý, Khoa Thú y - Học viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ tơi q trình học tập, thực đề tài hồn thành luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán viên chức Chi cục Chăn nuôi Thú y tỉnh Thái Bình, Trạm chăn ni thú y huyện Thái Thụy huyện Vũ Thư giúp đỡ tạo điều kiện cho suốt trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ mặt, động viên khuyến khích tơi hồn thành luận văn./ Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận văn Phạm Hồng Đăng ii download by : skknchat@gmail.com MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục bảng v Danh mục hình vi Danh mục biểu đồ vii Trích yếu luận văn viii Thesis abstract xi Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục tiêu đề tài Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Những nghiên cứu bệnh dịch tả vịt nước nước 2.1.1 Những nghiên cứu bệnh Dịch tả vịt Việt Nam 2.1.2 Những nghiên cứu bệnh Dịch tả vịt nước 2.2 Bệnh dịch tả vịt 2.2.1 Lịch sử phân bố bệnh 2.2.2 Truyền nhiễm học 2.2.3 Triệu chứng bệnh tích 2.2.4 Chẩn đoán 2.2.5 Biện pháp can thiệp phòng bệnh Dịch tả vịt 15 2.3 Virus gây bệnh dịch tả vịt 17 2.3.1 Hình thái kích thước 17 2.3.2 Sức đề kháng 17 2.3.3 Độc lực 18 2.3.4 Đặc tính ni cấy 18 2.4 Miễn dịch chống virus dịch tả vịt 19 2.4.1 Đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu 19 2.4.2 Đáp ứng miễn dịch đặc hiệu 20 Phần Vật liệu phương pháp nghiên cứu 23 iii download by : skknchat@gmail.com 3.1 Địa điểm nghiên cứu 23 3.2 Thời gian nghiên cứu 23 3.3 Đối tượng, vật liệu nghiên cứu 23 3.4 Nội dung nghiên cứu 23 3.5 Phương pháp nghiên cứu 24 3.5.1 Phương pháp điều tra xác định bệnh: 24 3.5.2 Nghiên cứu tiêu huyết học: 24 3.5.3 Phương pháp mổ khám: 24 3.5.4 Phương pháp làm tiêu vi thể: 24 3.5.5 Phương pháp xử lý số liệu: 27 Phần Kết nghiên cứu, thảo luận 29 4.1 Kết khảo sát tình hình chăn ni, tình hình dịch bệnh dịch tả vịt đàn vịt ni huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình 29 4.1.1 Kết điều tra tình hình chăn ni vịt huyện Thái Thụy năm 2016 2017 29 4.1.2 Kết điều tra sử dụng vắc xin Dịch tả vịt địa bàn huyện Thái Thụy 31 4.1.3 Kết điều tra tỷ lệ vịt chết bệnh Dịch tả vịt huyện Thái Thụy 33 4.2 Kết xác định triệu chứng lâm sàng chủ yếu vịt mắc dịch tả 34 4.3 Kết xác định bệnh tích đại thể vịt mắc dịch tả 35 4.4 Kết nghiên cứu bệnh tích vi thể số quan vịt mắc dịch tả 37 4.5 Kết xác định số tiêu huyết học vịt mắc dịch tả 40 4.5.1 Kết xác định số tiêu hệ hồng cầu vịt bệnh 41 4.5.2 Kết xác định số tiêu bạch cầu vịt bệnh 42 Phần Kết luận kiến nghị 45 5.1 Kết luận 45 5.2 Kiến nghị 45 Tài liệu tham khảo 46 iv download by : skknchat@gmail.com DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Tình hình bệnh dịch tả vịt số nước châu Á Bảng 4.1 Kết điều tra tình hình chăn ni vịt huyện Thái Thụy năm 2016 - 2017 29 Bảng 4.2 Bảng điều tra sử dụng vắc xin dịch tả vịt địa bàn huyện Thái Thụy năm 2016 - 2017 32 Bảng 4.3 Kết điều tra tỷ lệ vịt chết bệnh Dịch tả vịt huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình 33 Bảng 4.4 Triệu chứng lâm sàng vịt mắc Dịch tả vịt 34 Bảng 4.5 Bệnh tích đại thể vịt mắc Dịch tả 36 Bảng 4.6 Kết nghiên cứu bệnh tích vi thể số quan vịt mắc bệnh Dịch tả 38 Bảng 4.7 Kết nghiên cứu bệnh tích vi thể số quan vịt mắc bệnh Dịch tả 39 Bảng 4.8 Kết khảo sát số tiêu hệ hồng cầu vịt tuần tuổi mắc Dịch tả vịt 42 Bảng 4.9 Kết khảo sát tiêu bạch cầu vịt mắc Dịch tả vịt 43 v download by : skknchat@gmail.com DANH MỤC HÌNH Hình 2.1 Các giai đoạn phản ứng PCR 13 Hình 4.1 Đàn vịt đẻ chăn thả tự nhiên 35 Hình 4.2 Mổ khám vịt chết 35 Hình 4.3 Vịt đẻ trứng non 35 Hình 4.4 Vịt liệt trước chết 35 Hình 4.5 Xuất huyết mỡ vành tim 37 Hình 4.6 Xuất huyết loét ruột 37 Hình 4.7 Xuất huyết vùng hầu họng 37 Hình 4.8 Tế bào gan bị thóa hóa thâm nhiễm tế bào viêm xung quanh mạch quản 40 Hình 4.9 Gan tụ máu thóa hóa mỡ tế bào gan 40 Hình 4.10 Gan tụ máu – hồng cấu tràn ngập tĩnh mạch 40 Hình 4.11 Phổi xuất huyết – hồng cầu tràn ngập phế nang 40 vi download by : skknchat@gmail.com DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 4.1 Số hộ chăn nuôi vịt xã 29 Biểu đồ 4.2 Sử dụng vắc xin vịt thịt vịt đẻ 32 Biểu đồ 4.3 Chỉ tiêu bạch cầu vịt mắc Dịch tả vịt 44 vii download by : skknchat@gmail.com TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Phạm Hồng Đăng Tên luận văn: “Nghiên cứu số đặc điểm bệnh lý bệnh Dịch tả vịt địa bàn huyện Thái Thụy – tỉnh Thái Bình ” Ngành: Thú y Mã số: 60 64 01 01 Tên sở đào tạo: Học viện Nơng nghiệp Việt Nam I Mục đích nghiên cứu: - Xác định triệu chứng lâm sàng vịt mắc bệnh dịch tả vịt - Xác định bệnh tích đại thể vịt mắc bệnh Dịch tả vịt - Xác định số bệnh tích vi thể số quan vịt mắc bệnh Dịch tả vịt II Phương pháp nghiên cứu: 2.1 Nội dung nghiên cứu - Khảo sát tình hình chăn ni, tình hình dịch bệnh Dịch tả vịt đàn vịt nuôi huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình - Nghiên cứu số triệu chứng lâm sàng chủ yếu vịt mắc bệnh Dịch tả - Nghiên cứu số bệnh tích đại thể vịt mắc bệnh Dịch tả - Nghiên cứu bệnh tích vi thể số quan vịt mắc bệnh Dịch tả - Nghiên cứu số tiêu huyết học vịt mắc bệnh Dịch tả 2.2 Phương pháp nghiên cứu 2.2.1 Phương pháp điều tra xác định bệnh Điều tra, khảo sát đánh giá thực trạng tình hình bệnh Dịch tả vịt địa bàn nghiên cứu theo phương pháp vấn trực tiếp hộ nuôi vịt, cán thú y sở thông qua phiếu điều tra, tổng hợp số liệu dịch bệnh lưu trữ Chi cục Chăn nuôi Thú y, Trạm Chăn nuôi thú y huyện Thái Thụy 2.2.2 Nghiên cứu tiêu huyết học Chúng tiến hành lấy máu tim vịt mắc Dịch tả vịt vào lúc sáng sớm, trước cho vịt ăn Máu lấy xong đưa nhanh vào ống EDTA, lắc nhẹ, bảo quản bình lạnh từ - C Các tiêu huyết học đo vòng 24 sau lấy mẫu viii download by : skknchat@gmail.com - Chúng tiến hành nghiên cứu số tiêu huyết học sau: + Số lượng hồng cầu (RBC, triệu/µl), (1mm3 = 1µl) + Hàm lượng huyết sắc tố (HGB, g/l) + Tỷ khối huyết cầu (HCT, %) + Thể tích trung bình hồng cầu (MCV, fl) + Lượng huyết sắc tố trung bình hồng cầu (MCH, pg) + Số lượng bạch cầu (WBC, nghìn/µl) cơng thức bạch cầu (%) 2.2.3 Phương pháp mổ khám: Vịt mắc bệnh cố định bàn mổ khay mổ, mổ khám theo trình tự từ xuống dưới, bộc lộ tất khí quan để quan sát, tìm biến đổi bệnh tích đại thể lấy mẫu: Gan, lách, thận,… sau tiến hành ngâm bảo quản formol 10% để làm tiêu vi thể 2.2.4 Phương pháp làm tiêu vi thể: Chúng sử dụng phương pháp làm tiêu tẩm đúc parafin theo Robert (1969), Burn (1974), cắt dán mảnh máy cắt chuyên dụng, nhuộm Hematoxylin – Eosin (HE) Mỗi vịt bệnh tiến hành lấy mẫu quan hai miếng bệnh phẩm đúc thành hai block Mỗi block cắt, nhuộm tiêu bản, sau tiến hành soi kính hiển vi để đọc kết bệnh tích vi thể Nếu block có tiêu có bệnh tích trở lên coi dương tính 2.2.4 Phương pháp xử lý số liệu: Các số liệu thu thập trình điều tra, thí nghiệm xử lí phương pháp thống kê sinh học, phần mềm Excel, Minitab III Kết kết luận 3.1 Kết khảo tình hình chăn ni, tình hình dịch bệnh Dịch tả vịt đàn vịt nuôi huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình - Việc sử dụng vắc xin Dịch tả vịt phòng đàn vịt thịt thấp - Tỷ lệ vịt chết bệnh Dịch tả vịt ổ dịch vịt thịt 28,03% vịt đẻ 17,87% 3.2 Triệu chứng lâm sàng chủ yếu vịt mắc bệnh Dịch tả là: mắt sưng, chảy nước mắt, tiếng kêu khản đặc, chậm chạp, rớt đàn, liệt chân, Ỉa chảy, phân xanh, khắm 3.3 Bệnh tích đại thể vịt mắc bệnh Dịch tả rõ viêm, loét trực tràng ix download by : skknchat@gmail.com MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG CỦA VỊT MẮC BỆNH DỊCH TẢ VỊT Hình 4.1 Đàn vịt đẻ chăn thả tự nhiên Hình 4.2 Mổ khám vịt chết Hình 4.3 Vịt đẻ trứng non Hình 4.4 Vịt liệt trước chết 4.3 KẾT QUẢ XÁC ĐỊNH BỆNH TÍCH ĐẠI THỂ CỦA VỊT MẮC DỊCH TẢ Cùng với việc theo dõi triệu chứng lâm sàng vịt ốm vịt chết, tiến hành mổ khám bệnh tích số vịt theo dõi, cho kết trình bày bảng 4.5 35 download by : skknchat@gmail.com Bảng 4.5 Bệnh tích đại thể vịt mắc Dịch tả STT Bệnh tích Số quan Số có bệnh Tỷ lệ sát (con) tích (con) (%) Xác gầy, lơng sù 30 30 100 Tích nước xoang bao tim 30 30 100 Vỡ trứng non 10 10 100 Da tím tái 30 27 90,0 Xuất huyết ruột 30 26 86,7 Thận sưng, xuất huyết 30 24 80,0 Xuất huyết lỗ huyệt 30 22 73,3 Xuất huyết mỡ vành tim 30 22 73,3 Xuất huyết ngực, đùi 30 21 70,0 10 Xuất huyết buồng trứng 10 70,0 11 Xuất huyết thực quản 30 20 66,7 12 Gan sưng, tụ máu 30 20 66,7 13 Lách sưng to 30 17 56,7 14 Xuất huyết dày tuyến 30 12 40,0 15 Phù keo nhầy da đầu 30 10 33,3 16 Loét ruột 30 26,7 17 Loét dày 30 20,0 Bệnh tích chiếm tỷ lệ 100 % ghi nhận xác gầy, lơng sù, tích nước xoang bao tim, vỡ trứng non vịt đẻ mắc bệnh Bệnh tích điển hình đáng ý ruột xuất huyết thành hình vịng nhẫn nhìn từ ngồi vào chiếm tỷ lệ 86,7 % Có đến 73,3 % số vịt mổ khám có tượng xuất huyết lỗ huyệt, xuất huyết mỡ vành tim Xuất huyết ngực, đùi, xuất huyết buồng trứng vịt đẻ chiếm tỷ lệ tương đối cao 70 % Qua mổ khám bệnh tích xuất huyết thực quản, gan sưng, tụ máu chiếm tỷ lệ 66,7 % Dạ dày tuyến xuất huyết bệnh tích tương đối đặc trưng bệnh kết tổng hợp 40 % Ở vùng đầu cổ bị thùy thũng keo nhày màu vàng hồng, nhiên tỷ lệ chiếm 33,3 % tổng số vịt mổ khám Ngồi bệnh tích điển hình chiếm tỷ lệ cao, chúng tơi cịn thấy bệnh tích có nốt lt ruột loét dày 36 download by : skknchat@gmail.com chiếm tỷ lệ không cao 26,7 % 20 % Như vậy, vịt bị bệnh dịch tả vịt tỷ lệ vịt chết cao với triệu chứng bệnh tích điển hình MỘT SỐ HÌNH ẢNH TỔN THƯƠNG ĐẠI THỂ CỦA VỊT MẮC BỆNH TẢ VỊT Hình 4.5 Xuất huyết mỡ vành tim Hình 4.6 Xuất huyết loét ruột Hình 4.7 Xuất huyết vùng hầu họng 4.4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU BỆNH TÍCH VI THỂ MỘT SỐ CƠ QUAN CỦA VỊT MẮC DỊCH TẢ Nghiên cứu đặc điểm bệnh lý vi thể góp phần quan trọng nghiên cứu bệnh lý học vi thể bệnh Dịch tả vịt, từ hiểu rõ thêm chế tác động, đích tác động ảnh hưởng mức độ tế bào tác nhân gây bệnh gây Từ quan có bệnh tích chúng tơi tiến hành làm tiêu vi thể Mỗi mẫu lựa chọn tiêu đẹp để quan sát 37 download by : skknchat@gmail.com Chúng tiến hành mổ khám 10 vịt mắc bệnh Dịch tả điển hình Ở mẫu nguyên con, tiến hành lấy quan: Gan, thận, lách để nghiên cứu Từ mẫu bệnh phẩm thu tiến hành xác định vịt mắc bệnh phương pháp PCR tiến hành làm tiêu vi thể với vịt xét nghiệm dương tính Từ mẫu bệnh phẩm thu được, tiến hành đúc block, block cắt, nhuộm tiêu chọn tiêu đẹp sau tiến hành soi kính hiển vi để đọc kết bệnh tích vi thể Đánh giá bệnh tích vi thể: Nếu block có tiêu có bệnh tích trở lên coi dương tính Kết nghiên cứu dựa tiêu dương tính điển hình tổng hợp bảng 4.6 Bảng 4.6 Kết nghiên cứu bệnh tích vi thể số quan vịt mắc bệnh Dịch tả Biến đổi bệnh tích Số Block nghiên cứu Sung huyết Dạ dày Ruột non tuyến n (+) % n (+) 10 10 n (+) % 10 Lách n (+) % 10 100 10 100 10 100 10 100 Xuất huyết 60,0 10 100 10 100 - - Hoại tử tế bào 80,0 10 100 10 100 50,0 70,0 Thối hóa tế bào Thâm nhiễm TB viêm 10 % Ruột già 10 100 10 100 10 100 - - 10 100 10 100 10 100 Như vậy, qua bảng 4.6 cho thấy vịt bị mắc bệnh dịch tả vịt tồn hệ thống tiêu hóa như: dày tuyến, ruột non, ruột già, lách bị sung huyết tỷ lệ quan sát 100% Ở ruột non ruột già xuất huyết chiếm tỷ lệ 100 %, dạy dày tuyến xuất huyết chiếm 60 % Bên cạnh đó, tế bào dày tuyến, ruột non, ruột già, lách bị hoại tử, tỷ lệ tế bào hoại tử cao quan sát ruột non ruột già chiếm tỷ lệ 100 %, dày tuyến tế bào bị hoại tử quan sát thấy chiếm 80 % số tiêu quan sát Ngoài ra, quan sát tiêu bản, tổn thương chủ yếu tượng thối hóa tế bào xuất mẫu ruột non, ruột già, dày tuyến, lách, chiếm tỷ lệ 38 download by : skknchat@gmail.com 100 % mẫu dày tuyến, ruột non, ruột già, lách Ở lách, tế bào bị thối hóa chiếm tỷ lệ 70 % mẫu quan sát Hiện tượng thâm nhiễm tế bào viêm xuất mẫu ruột non, ruột già, lách chiếm tỷ lệ cao 100 % Chúng tiến hành làm tiêu vi thể từ quan gan, thận, phổi, tim vịt bị mắc bệnh Dịch tả vịt, đúc block, block cắt, nhuộm tiêu chọn tiêu đẹp để kiểm tra bệnh tích bệnh tích vi thể Kết nghiên cứu tổng hợp bảng 4.7 Bảng 4.7 Kết nghiên cứu bệnh tích vi thể số quan vịt mắc bệnh Dịch tả Gan n (+) Số Block nghiên cứu Thận % n (+) 10 Phổi % n (+) 10 Sung huyết 10 100 Xuất huyết 0 Hoại tử tế bào 60,0 10 100 n (+) 10 40,0 70,0 80,0 70,0 30,0 40,0 80,0 40,0 100 60,0 Thâm nhiễm TB viêm 10 100 80,0 - - 10 % 100 10 80,0 % 10 Thối hóa tế bào Tăng sinh ống mật Tim 10 100 - - 80,0 - - Khi quan sát tiêu vi thể gan, thận, phổi, tim cho thấy bệnh tích chủ yếu sung huyết, hoại tử tế bào, thối hóa tế bào tượng thâm nhiễm tế bào viêm, tăng sinh ống mật Kết bảng 4.7 cho thấy, tượng xuất huyết phổi chiếm tỷ lệ cao 80 % thận tim 70 % tiêu quan sát Gan, thận, phổi vịt bị bệnh có tỷ lệ sung huyết cao 100% Thối hóa tế bào thâm nhiễm tế bào viêm gan phổi chiếm tỷ lệ 100%, thận 80 % Tổn thương hoại tử tế bào gan chiếm tỷ lệ 60 % Hiện tượng tăng sinh ống mật phát gan chiếm tỷ lệ 80 % số tiêu quan sát Như vậy, Kết bảng 4.6 bảng 4.7 cho thấy bệnh tích vi thể bệnh Dịch tả vịt chủ yếu tập trung hệ tiêu hóa dày tuyến, ruột non, ruột già, gan phổi cịn thận lách có biến đổi khơng mang tính đặc trưng cho bệnh 39 download by : skknchat@gmail.com MỘT SỐ HÌNH ẢNH TỔN THƯƠNG VI THỂ CỦA VỊT MẮC BỆNH DỊCH TẢ VỊT Hình 4.8 Tế bào gan bị thóa hóa thâm nhiễm tế bào viêm xung quanh mạch quản Hình 4.9 Gan tụ máu thóa hóa mỡ tế bào gan Hình 4.10 Gan tụ máu – hồng cấu tràn ngập tĩnh mạch Hình 4.11 Phổi xuất huyết – hồng cầu tràn ngập phế nang 4.5 KẾT QUẢ XÁC ĐỊNH MỘT SỐ CHỈ TIÊU HUYẾT HỌC CỦA VỊT MẮC DỊCH TẢ Trong thể, máu cung cấp chất dinh dưỡng, dưỡng khí cho tổ chức tế bào, đưa chất thải đến khí quan tiết, mối liên hệ bên tổ chức khí quan Máu cịn có chức bảo vệ thể như: Thực 40 download by : skknchat@gmail.com bào, hình thành kháng thể, điều tiết nước, giữ áp lực thể keo… Như vậy, máu dung môi sống tổ chức tế bào thể, tạo hoàn cảnh ổn định cho tế bào hoạt động Trong trạng thái sinh lý bình thường, máu thể động vật có tiêu ổn định, tiêu thay đổi phạm vi định Lúc thể bị bệnh tính chất, thành phần máu có thay đổi tương ứng đặc hiệu mà dựa vào để chẩn đốn bệnh Xác định số tiêu sinh lý máu vấn đề cần thiết nhằm góp phần chẩn đốn xác đưa phác đồ điều trị có hiệu Vậy nên, xác định thay đổi tiêu sinh lý máu từ góp phần cung cấp thêm thơng tin đầy đủ vịt mắc bệnh Dịch tả vịt Trong số nhiều tiêu sinh lý máu tiến hành kiểm tra số tiêu quan trọng, bao gồm: Số lượng hồng cầu, số lượng bạch cầu, công thức bạch cầu, hàm lượng huyết sắc tố, tỷ khối huyết cầu, thể tích trung bình hồng cầu, lượng huyết sắc tố trung bình hồng cầu 4.5.1 Kết xác định số tiêu hệ hồng cầu vịt bệnh Hồng cầu gia cầm có hình bầu dục có nhân Bên ngồi lớp màng bán thấm bên lớp nguyên sinh chất, màng hồng cầu cấu tạo lipoprotein Hồng cầu có chức vận chuyển khí O2 từ phổi đến tổ chức mang CO2 từ mô bào để thải Số lượng hồng cầu thay đổi tùy theo giống, lứa tuổi, tính biệt, trạng thái thể, chế độ dinh dưỡng, đặc biệt tình hình sức khỏe vật Vì vậy, xác định số lượng hồng cầu có ý nghĩa quan trọng việc chẩn đoán bệnh Trong trường hợp bệnh lý thể như: Cơ thể nước, thiếu máu, bệnh gây vỡ hồng cầu số lượng hồng cầu giảm rõ rệt Ở vịt đối chứng số lượng hồng cầu trung bình 2,23 ± 0,02 triệu/µl Khi vịt mắc bệnh số lượng hồng cầu giảm xuống 1,50 ± 0,04 triệu/µl Khi vịt mắc Dịch tả, virus vào máu tới quan thể vịt Dưới tác động virus, trình trao đổi chất gan bị rối loạn Vịt ủ rủ, mệt mỏi, bỏ ăn, dinh dưỡng cung cấp không đủ, khả sinh hồng cầu giảm Hơn vịt có triệu chứng bị tiêu chảy dẫn tới nước, lượng nước máu giảm, số lượng hồng cầu giảm 41 download by : skknchat@gmail.com Bảng 4.8 Kết khảo sát số tiêu hệ hồng cầu vịt tuần tuổi mắc Dịch tả vịt Chỉ tiêu Số lượng hồng cầu (triệu/µl) Vịt bệnh (n = 15) Vịt đối chứng (n = 15) X  mx X  mx P 1,50 ± 0,04 2,23 ± 0,02 < 0,05 Hàm lượng Hb (g/l) 78,51 ± 2,50 124,52 ± 1,24 < 0,05 Tỷ khối huyết cầu (%) 18,91 ± 0,58 26,62 ± 0,34 < 0,05 126,32 ± 0,11 119,37 ± 0,15 > 0,05 52,34 ± 0,44 55,84 ± 0,72 > 0,05 415,18 ± 3,43 467,76 ± 2,16 < 0,05 Thể tích bình qn hồng cầu (fl) Lượng huyết sắc tố bình quân hồng cầu (pg) Nồng độ huyết sắc tố trung bình hồng cầu – MCHC (g/l) Hàm lượng hemoglobin số gam Hb có 100ml máu Huyết sắc tố thành phần chủ yếu hồng cầu, huyết sắc tốt thay đổi sở thay đổi số lượng hồng cầu, song khơng hồn tồn giống Có trường hợp hàm lượng hemoglobin giảm thiếu máu, huyết cầu giảm hai Như vậy, vịt mắc Dịch tả số tiêu hệ hồng cầu hàm lượng Hb, Tỷ khối huyết cầu (%), Lượng huyết sắc tố bình quân hồng cầu (pg) nồng độ huyết sắc tố trung bình hồng cầu – MCHC (g/l) giảm so với vịt khỏe Chỉ tích bình qn hồng cầu (fl) khơng thay đổi nhiều với thể tích bình quân hồng cầu (fl) vịt khỏe 4.5.2 Kết xác định số tiêu bạch cầu vịt bệnh Cấu tạo chung bạch cầu gồm: nhân, bào tương, hệ tiểu vật bào tâm Ngoài bạch cầu cịn có nhiều Glycogen, lipit, men Bạch cầu chia thành nhóm lớn: có hạt khơng có hạt bào tương Bạch cầu có hạt: gồm bạch cầu kiềm, toan trung tính Bạch cầu không hạt: gồm loại lâm ba cầu bạch cầu đơn nhân lớn Chức chủ yếu bạch cầu tham gia vào trình bảo vệ phục hồi thể Bạch cầu có khả sản sinh kháng thể, phá hủy thải chất độc có nguồn gốc, thực bào vi khuẩn 42 download by : skknchat@gmail.com Mỗi lồi có số lượng bạch cầu định lại dễ bị thay đổi dao động phụ thuộc vào trạng thái sinh lý, bệnh lý thể, phản ánh khả bảo vệ thể hoạt động thực bào tham gia trình đáp ứng miễn dịch bảo vệ thể Kết xác định tiêu bạch cầu vịt mắc Dịch tả vịt chúng tơi trình bày bảng 4.9 Bảng 4.9 Kết khảo sát tiêu bạch cầu vịt mắc Dịch tả vịt Chỉ tiêu Số lượng Bạch cầu (nghìn/µl) Vịt đối chứng (n = 15) X  mx X  mx P 6,51 ± 0,46 14,58 ± 0,30 < 0,05 77,80 ± 0,54 69,07 ± 0,21 < 0,05 Bạch cầu toan (%) 0,69 ± 0,14 0,48 ± 0,26 > 0,05 Bạch cầu kiềm (%) 1,90 ± 0,21 2,15 ± 0,20 > 0,05 Bạch cầu đơn nhân lớn (%) 1,51 ± 0,21 4,02 ± 0,24 < 0,05 18,10 ± 0,69 24,28 ± 0,72 < 0,05 Bạch cầu đa nhân trung tính (%) Cơng thức bạch cầu Vịt bệnh (n = 15) Tế bào Lympho (%) Kết bảng 4.9 cho thấy số lượng bạch cầu vịt khoẻ trung bình 14,58 ± 0,30 nghìn/µl.6 Khi vịt bị bệnh số lượng bạch cầu giảm 6,51 ± 0,46 nghìn/µl Số lượng bạch cầu trung tính bạch cầu toan vịt bệnh cao vịt khỏe bạch cầu trung tính loại có chức chống lại yếu tố ngoại lai xâm nhập thể, mầm bệnh xâm nhập vào thể kích thích bạch cầu đa nhân trung tính tăng lên Bạch cầu toan loại bạch cầu ưa axit bào tương có hạt hình trịn bắt màu đỏ, kích thước bạch cầu từ 8-20m lồi cầm có nhân hình gậy, hình lá, hình hạt riêng biệt, hạt bào tương tròn dài Chức sinh lý tham gia vào trình phân huỷ độc tố nguồn gốc đạm, tham gia vào phản ứng bảo vệ thể thuộc loại dị ứng miễn dịch, trung hoà chất Histamin vận chuyển Serotonin Khi vịt mắc Dịch tả bạch cầu đơn nhân lớn giảm so với vịt khỏe Bạch cầu đơn nhân lớn bào tương khơng có hạt có hạt vô nhỏ không bắt màu Đây loại tế bào to đường kính từ 12 - 20m 43 download by : skknchat@gmail.com Bào tương màu xanh nhạt lượng bào tương nhiều lâm ba cầu, Nhân nằm lệch phía bắt màu xanh đậm nhạt lâm ba cầu, nhân hình móng ngựa, hình bầu dục, hình hạt đậu Chức sinh lý: khả thực bào bạch cầu triệt để bạch cầu trung tính nhờ kháng nguyên nên tế bào đóng vai trị quan trọng thơng tin miễn dịch Vì chức chúng thực bào ẩm bào dị vật vi sinh vật Do đó, chúng có vai trị quan trọng chế đề kháng ban đầu thể chế miễn dịch Tế bào lympho vịt bệnh giảm so với số lượng tế bào lympho vịt khỏe Như vậy, virus xâm nhập vào thể, chúng làm suy giảm hệ thống miễn dịch thể, từ dễ mắc vi khuẩn kế phát Tỷ lệ bạch cầu đa nhân trung tính tăng lên phù hợp với phản ứng tự nhiên vi sinh vật trình bệnh lý nhiễm khuẩn cấp tính, tỷ lệ bạch cầu trung tính thường tăng lên BC đa nhân trung tính BC toan BC kiếm BC đơn nhân lớn TB Lympho 18.10 1.51 0.69 1.90 77.80 Biểu đồ 4.3 Chỉ tiêu bạch cầu vịt mắc Dịch tả vịt 44 download by : skknchat@gmail.com PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN 5.1.1 Kết khảo tình hình chăn ni, tình hình dịch bệnh Dịch tả vịt đàn vịt ni huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình quy mơ chăn nuôi từ 200 500 chiếm tỷ lệ cao 52,5 % - Việc sử dụng vắc xin Dịch tả vịt phòng đàn vịt thịt thấp đạt 20,5 % - Tỷ lệ vịt chết bệnh Dịch tả vịt ổ dịch vịt thịt 28,03% vịt đẻ 17,87% 5.1.2 Triệu chứng lâm sàng chủ yếu vịt mắc bệnh Dịch tả là: mắt sưng, chảy nước mắt, tiếng kêu khản đặc, chậm chạp, rớt đàn, liệt chân, Ỉa chảy, phân xanh, khắm 5.1.3 Bệnh tích đại thể vịt mắc bệnh Dịch tả rõ viêm, loét trực tràng sau đến dày xuất huyết 5.1.4 Bệnh tích vi thể vịt mắc Dịch tả quan như: dày tuyến, ruột non, ruột già, gan phổỉ Các tế bào quan bị sung huyết, hoại tử tế bào, thối hóa tế bào thâm nhiễm tế bào viêm 5.1.5.Số lượng hồng cầu, vịt mắc Dịch tả vịt giảm so với vịt khỏe 5.1.6 Số lượng bạch cầu, tỷ lệ bạch cầu đa nhân trung tính, bạch cầu đơn nhân lớn tăng lên rõ rệt so với vịt khỏe 5.2 KIẾN NGHỊ Từ thực tế nghiên cứu tình hình chăn ni dịch bệnh Dịch tả vịt đàn vịt nuôi huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình + Tiếp tục nghiên cứu sâu thêm đặc điểm bệnh tích đại thể vi thể vịt bị bệnh Dịch tả vịt làm sở cho việc chẩn đoán phịng chống dịch bệnh đàn vịt ni nông hộ + Tăng cường tuyên truyền vận động người chăn nuôi áp dụng biện pháp chăn nuôi an tồn sinh học có việc sử dụng vắc xin Dịch tả vịt để phòng bệnh chủ động 45 download by : skknchat@gmail.com TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt: Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn (2005) Quyết định Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn số 63/2005/QĐ - BNN ngày 13 tháng 10 năm 2005 việc Ban hành Quy định tiêm phòng bắt buộc vacxin cho gia súc, gia cầm Kim Văn Phúc, Trần Đình Từ, Nguyễn Thị Lan Hương, Đặng Hùng Nguyễn Tiến Chung Leigh Nind (1999) Phân lập – Giám định virus dịch tả vịt số tỉnh Nam Bộ Báo cáo hội nghị khoa học kỹ thuật chăn nuôi – thú y, Bộ NN&PTNT Lê Hồng Mận (2005) Nuôi ngan vịt siêu thịt NXB Thanh Hóa Lê Minh Chí, Hồ Đình Chúc Bùi Quý Huy (1999) Kết điều tra dịch bệnh gia súc, gia cầm tỉnh phía bắc (1995-1997) Tạp chí khoa học kỹ thuật thú y, hội thú y Việt Nam (3) tr 75 Lê Văn Lãnh (1991) Khảo sát số đặc tính sinh học giống virus vacxin Jansen chế vacxin phòng bệnh dịch tả vịt Tuyển tập cơng trình nghiên cứu KHKT Nông nghiệp 1986-1991 NXB Nông Nghiệp, Hà Nội tr 120-121 Nguyễn Đức Hiền (2005) Bệnh tích đại thể, vi thể siêu vi thể bệnh dịch tả vịt thủy cầm gây bệnh thực nghiệm Tạp chí KHKT Nông Lâm nghiệp tập Đại học Nơng Lâm Thành Phố Hồ Chí Minh Nguyễn Đức Hiền (1999) Chẩn đoán xác định virus gây bệnh dịch tả vịt Cần Thơ Khoa học Kỹ thuật Thú y Hộ Thú y Việt Nam (1) tr 24-31 Nguyễn Lân Dũng, Đoàn Xuân Mượu, Nguyễn Phùng Tiến, Đặng Đức Trạch Phạm Văn Ty (1972) Một số phương pháp nghiên cứu vi sinh vật học NXB Khoa học Kỹ thuật Hà Nội Nguyễn Ngọc Huân (2006) Quy trình thú y an tồn dịch bệnh áp dụng cho gà, vịt nông hộ Báo Nông nghiệp Việt Nam số 17 ngày 24/1/2006 10 Nguyễn Như Thanh, Nguyễn Bá Hiên Trần Thị Lan Hương (2001) Vi sinh vật thú y NXB Nông nghiệp , Hà Nội 11 Nguyễn Xuân Bình (2003) Bệnh vịt biện pháp phịng trị NXB Nơng nghiệp , Hà Nội 46 download by : skknchat@gmail.com 12 Phạm Quang Hùng (2003) Con vịt với người nông dân 13 Phạm Sỹ Lăng Nguyễn Thiện (2002) Một số bệnh virus gia súc, gia cầm nhập nội biện pháp phòng trị NXB Nông nghiệp , Hà Nội 14 Phạm Thị Lan Thu Thân Thị Hạnh (1989) Kết bước đầu phân lập virus dịch tả vịt Phú Khánh Kết nghiên cứu khoa học kỹ thuật thú y (19851989) Viện Thú y NXB Nông nghiệp , Hà Nội tr 40-41 15 Trần Minh Châu (1996) 100 câu hỏi bệnh chăn nuôi gia súc, gia cầm Học Viện Nông Nghiệp Hà Nội 16 17 Trần Minh Châu (1987) Bệnh dịch tả vịt NXB Nông nghiệp , Hà Nội Trần Minh Châu (1980) Chủng virus cường độc 769 sử dụng vacxin để phòng bệnh Luận án PTS Khoa học Nông nghiệp Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam 18 Vũ Minh Thục (2004) Một số vấn đề dị ứng miễn dịch phân tử NXB Y học, Hà Nội tr 58-66 19 Vũ Triệu An (1997) Miễn dịch học NXB Y học, Hà Nội Tiếng Anh: 20 Baudet A (1923) Mortality in ducks in the Netherlands caused by a filtrable virus; fowl plague Tijdschr Diergeneeskd Vol 50 (5) 21 Bos A (1942) Some new cases of duck plague Tijdschr Diergeneeskd Vol 69 pp 372-381 22 Burgess E and T Yuill (1981) Increased cell culture incubation temperatures for duck plague virus isolation Avian diseases Vol pp 222-224 23 Friend M and G L Pearson (1973) Duck plague: the present situation Proc Int Assoc State Game and Fish Commissioners, Salt Lake City, Utah Vol pp 315-325 24 Guiping Y., C Anchun, W Mingshu, H Xiaoying, Z Yi and L Fei (2007) Preliminary study on duck enteritis virus-induced lymphocyte apoptosis in vivo Avian diseases Vol 51 (2) pp 546-549 25 Hansen W R., S E Brown, S W Nashold and D L Knudson (1999) Identification of duck plague virus by polymerase chain reaction Avian diseases Vol pp 106-115 26 HESS W a D ( 1968) Some properties of the virus of duck plague Arch Gesamte Virusforsch Vol 24 pp 148-153 47 download by : skknchat@gmail.com 27 Jansen J (1968) Duck plague JAm Vet MedAssoc Vol 152 pp 1009–1016 28 Jia R., A Cheng, M Wang, D Zhu, H Ge, H Xin, F Liu, Q Luo, Y Guo and X Qi (2009) Cloning, expression, purification and characterization of UL24 partial protein of duck enteritis virus Intervirology Vol 52 (6) pp 326-334 29 Kaleta E., A Kuczka, A Kühnhold, C Bunzenthal, B Bönner, K Hanka, T Redmann and A Yilmaz (2007) Outbreak of duck plague (duck herpesvirus enteritis) in numerous species of captive ducks and geese in temporal conjunction with enforced biosecurity (in-house keeping) due to the threat of avian influenza A virus of the subtype Asia H5N1 DTW Deutsche tierarztliche Wochenschrift Vol 114 (1) pp 3-11 30 31 Kidd K and G Ruano (1995) Optimizing PCR PCR Vol pp 1-22 Kulkarni D., P James and S Sulochana (1998) Assessment of the immune response to duck plague vaccinations Research in veterinary science Vol 64 (3) pp 199-204 32 Leibovitz L and J Hwang (1968) Duck plague on the American continent Avian Diseases Vol 12 (2) pp 361-378 33 Li H., S Liu and X Kong (2006) Characterization of the genes encoding UL24, TK and gH proteins from duck enteritis virus (DEV): a proof for the classification of DEV Virus genes Vol 33 (2) pp 221-227 34 Liu S., S Chen, H Li and X Kong (2007) Molecular characterization of the herpes simplex virus (HSV-1) homologues, UL25 to UL30, in duck enteritis virus (DEV) Gene Vol 401 (1) pp 88-96 35 OIE (2000) Annual animal disease status Retrieved on at https://web.oie.int/hs2/report.asp?lang=en 36 OIE (2006) Annual animal disease status Vol từ https://web.oie.int/hs2/report.asp?lang=en 37 Qi X., X Yang, A Cheng, M Wang, D Zhu, R Jia, Q Luo and X Chen (2009) Intestinal mucosal immune response against virulent duck enteritis virus infection in ducklings Research in veterinary science Vol 87 (2) pp 218-225 38 Sarmah R and A Sarmah (1996) Development of interference against duck plague virus Indian Journal of Virology Vol 12 (2) pp 113-114 39 Shawky S (2000) Target cells for duck enteritis virus in lymphoid organs Avian Pathology Vol 29 (6) pp 609-616 48 download by : skknchat@gmail.com 40 Shawky S and K A Schat (2002) Latency sites and reactivation of duck enteritis virus Avian diseases Vol 46 (2) pp 308-313 41 Shawky S A and T Sandhu (1997) Inactivated vaccine for protection against duck virus enteritis Avian diseases Vol pp 461-468 42 Shen C., Y Guo, A Cheng, M Wang, Y Zhou, D Lin, H Xin and N Zhang (2009) Characterization of subcellular localization of duck enteritis virus UL51 protein Virology Journal Vol (1) pp 92 43 Xuefeng Q., Y Xiaoyan, C Anchun, W Mingshu, Z Dekang and J Renyong (2008) Quantitative analysis of virulent duck enteritis virus loads in experimentally infected ducklings Avian diseases Vol 52 (2) pp 338-344 49 download by : skknchat@gmail.com ... vịt mắc bệnh Dịch tả - Nghiên cứu số bệnh tích đại thể vịt mắc bệnh Dịch tả - Nghiên cứu bệnh tích vi thể số quan vịt mắc bệnh Dịch tả - Nghiên cứu số tiêu huyết học vịt mắc bệnh Dịch tả 2.2 Phương... VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.1 ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU + Đàn vịt nuôi mắc bệnh Dịch tả địa bàn huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình với số hộ điều tra đại diện 250 hộ + Địa điểm nghiên cứu bệnh tích vi thể... NGHIÊN CỨU - Khảo sát tình hình chăn ni, tình hình dịch bệnh Dịch tả vịt đàn vịt ni huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình - Nghiên cứu số triệu chứng lâm sàng chủ yếu vịt mắc bệnh Dịch tả - Nghiên cứu