Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý du học sinh của doanh nghiệp
Tổng quan về Du học
2.1.1 Một số vấn đề chung về du học, du học sinh
Du học là hành động di chuyển đến một quốc gia khác để học tập, nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp Theo thống kê từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, vào năm 2016, Việt Nam có khoảng 130.000 du học sinh, với Nhật Bản là điểm đến phổ biến nhất, tiếp theo là Úc, Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Có hai hình thức du học phổ biến là du học tự túc và du học bằng học bổng Du học bằng học bổng lại được chia thành ba loại: học bổng toàn phần, học bổng bán phần và học bổng từ các chương trình hợp tác của chính phủ.
Du học sinh là công dân Việt Nam đang sinh sống và học tập tại nước ngoài, bao gồm học sinh, sinh viên, học viên sau đại học, nghiên cứu sinh, thực tập sinh, tu nghiệp sinh, và học viên tham gia các khóa học ngắn hạn Đối tượng này không bị phân biệt về nguồn kinh phí cho việc đào tạo ở nước ngoài.
Các hình thức du học cơ bản gồm:
Du học sinh học bổng
Du học sinh học bổng là công dân Việt Nam đang theo học tại nước ngoài và được hỗ trợ tài chính cho toàn bộ hoặc một phần chi phí đào tạo, đi lại, sinh hoạt, bảo hiểm y tế cùng các chi phí liên quan khác từ một hoặc nhiều nguồn kinh phí.
- Ngân sách Nhà nước thông qua các Bộ, Ngành, Ủy Ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước;
Học bổng được cấp theo Hiệp định và Thỏa thuận hợp tác giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với các quốc gia, vùng lãnh thổ hoặc tổ chức quốc tế nhằm thúc đẩy giáo dục và đào tạo.
Học bổng được cấp bởi các chính phủ nước ngoài, vùng lãnh thổ, tổ chức quốc tế, cơ quan chính phủ hoặc cá nhân thông qua sự hỗ trợ của Chính phủ Việt Nam.
Du học sinh tự túc
Du học sinh tự túc là những công dân Việt Nam theo học tại nước ngoài bằng nguồn tài chính cá nhân, không sử dụng các học bổng hoặc nguồn kinh phí hỗ trợ đã được quy định.
2.1.1.2 Khái niệm du học sinh Để hiểu được du học sinh là gì thì trước hết ta phải hiểu được quản lý du học, quản lý là gì Có rất nhiều cách hiểu khác nhau về quản lý do vậy cũng có nhiều khái niệm khác nhau về quản lý nhưng nhìn chung có thể đưa ra một khái niệm chung nhất về quản lý như sau:
Quản lý là quá trình tác động có tổ chức và có định hướng từ chủ thể quản lý đến đối tượng và khách thể quản lý Mục tiêu của quản lý là sử dụng hiệu quả các tiềm năng và cơ hội của tổ chức để đạt được các mục tiêu đã đề ra, đặc biệt trong bối cảnh môi trường biến động.
Quản lý được hiểu là sự tác động có tổ chức và hướng đích của chủ thể lên đối tượng trong bối cảnh môi trường biến đổi nhằm đạt được mục tiêu Trong lĩnh vực du học, quản lý du học sinh là một hoạt động mà chủ thể có thể là Nhà nước, các cơ quan có thẩm quyền hoặc doanh nghiệp tư vấn du học Đối tượng quản lý bao gồm du học sinh, các doanh nghiệp tư vấn và các hoạt động liên quan đến du học Các chủ thể quản lý sử dụng công cụ như chính sách, quy chế, quy định và các kế hoạch, chỉ tiêu để thực hiện quản lý hiệu quả.
Quản lý du học sinh có thể diễn ra qua nhiều hình thức, từ trong nước đến nước ngoài, và từ quản lý trực tiếp đến gián tiếp Mục tiêu chính của quản lý là nâng cao hiệu quả của hoạt động du học, mang lại lợi ích cho quốc gia, doanh nghiệp và du học sinh Quá trình này bao gồm sự tác động liên tục, có tổ chức và có định hướng từ các chủ thể quản lý đến các đối tượng liên quan, nhằm cải thiện hiệu quả quản lý du học sinh.
Quản lý, theo Từ điển tiếng Việt, được định nghĩa là việc trông coi và giữ gìn, đồng thời tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định.
Theo Đặng Quốc Bảo và các cộng sự trong cuốn “Khoa học tổ chức và quản lý”, hoạt động quản lý có mục tiêu làm cho hệ thống vận động theo hướng đã định, hướng tới chất lượng mới Các tác giả phân chia thuật ngữ “Quản lý” thành hai quá trình: “Quản” là duy trì sự ổn định và chăm sóc hệ thống, trong khi “Lý” là quá trình cải tiến, sắp xếp và phát triển.
Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ Hoạt định nghĩa quản lý là một quá trình có định hướng và mục tiêu, nhằm quản lý một hệ thống để đạt được những mục tiêu cụ thể.
Quản lý là quá trình tác động có ý thức của người quản lý nhằm chỉ huy và hướng dẫn các hoạt động xã hội, từ đó điều chỉnh hành vi của con người để đạt được mục tiêu đã đề ra Quá trình này không chỉ phản ánh ý chí của nhà quản lý mà còn phải tuân thủ các quy luật khách quan trong xã hội.
Cơ sở thực tiễn về hoạt động du học
2.2.1 Kinh nghiệm quản lý hoạt động du học của một số doanh nghiệp ở trong nước
2.2.1.1 Một số kết quả về du học của Việt Nam
Việt Nam hiện có 63.703 sinh viên đang theo học các chương trình đại học và sau đại học trên toàn cầu, theo thống kê của UNESCO.
Nhiều bậc cha mẹ nhận thấy rằng việc học đại học ở nước ngoài mang lại những lợi ích quan trọng như tạo cơ hội cho con cái có kinh nghiệm làm việc quốc tế (49%), phát triển kỹ năng ngôn ngữ (49%), và tiếp cận với những trải nghiệm, ý tưởng, cũng như nền văn hóa mới (48%).
Mỹ là điểm đến hàng đầu cho các bậc cha mẹ với 47% ủng hộ, theo sau là Úc (40%), Vương quốc Anh (39%), Canada (25%) và Đức (23%) Lý do chính khiến cha mẹ ưu tiên Mỹ là vì họ tin tưởng vào triển vọng nghề nghiệp tốt cho sinh viên mới tốt nghiệp Trong khi đó, Vương quốc Anh thu hút nhờ vào các trường đại học và cao đẳng chất lượng cao, còn Canada được xem là nơi có chất lượng cuộc sống tốt cho sinh viên.
Theo số liệu của UNESCO, năm điểm đến hàng đầu cho du học sinh Việt Nam là Mỹ (19.336 sinh viên), Úc (13.147), Nhật Bản (6.071), Pháp (5.284) và Vương quốc Anh (4.236) Đặc biệt, 73% phụ huynh dự kiến sẽ chịu trách nhiệm chính cho ngân sách học tập của con, với chi phí trung bình để hoàn tất chương trình đại học và sau đại học ở nước ngoài lên tới 157.782 USD, trong đó 71.580 USD dành cho chương trình đại học và 86.202 USD cho chương trình sau đại học Hơn nữa, 45% phụ huynh còn xem xét khả năng mua bất động sản ở nước ngoài cho con em họ theo học.
Việc cha mẹ đầu tư cho con cái đi du học không chỉ mang lại lợi ích cho gia đình mà còn tạo ra nguồn lợi kinh tế lớn cho quốc gia tiếp nhận Theo nghiên cứu của Viện Giáo dục Quốc tế, sinh viên quốc tế theo học tại Mỹ đã đóng góp 39,4 tỷ USD cho nền kinh tế nước này trong năm 2016, trở thành ngành dịch vụ xuất khẩu lớn thứ năm.
Báo cáo của HSBC khuyến nghị các bậc cha mẹ cần có kế hoạch tài chính thực tế khi cho con học tập ở nước ngoài Điều này bao gồm việc dự trù chi phí học phí, đi lại, chỗ ở, chi phí sinh hoạt và biến động tỷ giá Để giảm áp lực tài chính, việc tiết kiệm sớm là rất quan trọng, giúp con phát huy tiềm năng Ngoài ra, các chuyên gia tài chính có thể cung cấp lời khuyên hữu ích để xây dựng kế hoạch và lựa chọn tốt nhất cho gia đình.
Báo cáo của HSBC nhấn mạnh rằng sinh viên nên nghiên cứu kỹ lưỡng về quốc gia mà họ dự định du học, bao gồm văn hóa và phong tục của nơi đó Ngoài ra, việc đăng ký các khóa học hoặc tập huấn do trường đại học tổ chức cũng rất quan trọng, giúp du học sinh làm quen với môi trường mới.
Sinh viên nên trao đổi với các cựu sinh viên để học hỏi kinh nghiệm du học và giúp bản thân thích nghi nhanh chóng Bên cạnh đó, việc tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa, như thể thao, câu lạc bộ sở thích và các sự kiện giao lưu, sẽ giúp sinh viên hòa nhập vào cộng đồng đa dạng và phát triển kỹ năng làm việc nhóm.
2.2.1.2 Kinh nghiệm quản lý hoạt động du học của Công ty Du học Việt SSE
Công ty Du học Việt SSE, với hơn 10 năm kinh nghiệm, đã xây dựng được thương hiệu uy tín trong lĩnh vực tư vấn du học Công ty khẳng định thế mạnh tại các thị trường như Nhật Bản, Đài Loan, Kuwait, UAE, Cộng Hoà Séc và Trung Đông, đồng thời tiên phong mở rộng các thị trường mới cho học sinh Việt Nam Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu, Việt SSE mang đến cơ hội lớn cho học sinh Việt Nam trong việc học tập ở nước ngoài.
Công ty Việt SSE đã mở rộng đưa nhiều học sinh tới các thị trường truyền thống như Nhật Bản và Đài Loan, nhờ vào thế mạnh và kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn du học Kể từ năm 2010, chính sách tư vấn mang đậm nét văn hóa riêng của công ty đã giúp hoạt động du học trở nên hiệu quả hơn Để đảm bảo sự chuyên nghiệp trong hoạt động này, Việt SSE thực hiện một quy trình bài bản và đồng bộ từ khâu tuyển dụng, đào tạo đến quản lý du học sinh ở nước ngoài Công ty còn chủ động phối hợp với chính quyền địa phương để tổ chức các lớp tập huấn, tư vấn cho học sinh về trường học, ngành học, điều kiện tuyển dụng và chi phí Đặc biệt, việc có cơ sở đào tạo là điều kiện bắt buộc, vì nếu xem nhẹ hoạt động này, sẽ tăng nguy cơ rủi ro cho cả du học sinh và doanh nghiệp.
Công ty Việt-SSE, được thành lập vào tháng 7/2007, là liên doanh giữa Việt Nam và Tổng công ty SSE Nhật Bản, trong bối cảnh Việt Nam trở thành thành viên thứ 150 của WTO và tổ chức thành công Hội nghị APEC Với tốc độ tăng trưởng kinh tế trên 8% mỗi năm, Việt Nam đang tích cực hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu SSE Nhật Bản, một công ty đa ngành, cung cấp dịch vụ tư vấn việc làm, công nghệ thông tin, y dược, mỹ phẩm và bất động sản, có văn phòng tại tòa nhà Shinzuku-Sumitono ở Tokyo, một trong những khu vực sầm uất nhất của thành phố Việt Nam là quốc gia đầu tiên mà SSE chọn để mở rộng kinh doanh ra nước ngoài.
Công ty du học Việt-SSE, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ tổng công ty SSE Nhật Bản, hướng tới việc kết nối hệ thống giáo dục Việt Nam và Nhật Bản Trong 6 năm qua, Viet-SSE đã thành công tư vấn và hướng dẫn hơn một nghìn học sinh sang Nhật Bản học tập và làm việc Đội ngũ lãnh đạo của Viet-SSE bao gồm các giảng viên đại học, Tiến sĩ, Thạc sĩ và Cử nhân, tất cả đều đã học tập và làm việc tại Nhật Bản Viet-SSE tự hào là công ty tư vấn du học Nhật Bản duy nhất có văn phòng đại diện tại nhiều vùng của Nhật Bản, chuyên nghiệp chỉ hoạt động trong lĩnh vực du học Nhật Bản Công ty được đánh giá là lâu đời và uy tín nhất trong lĩnh vực này tại Việt Nam, đồng thời được Bộ Giáo dục và Đào tạo cấp giấy phép tư vấn du học và là thành viên duy nhất của VIECA trong lĩnh vực du học Nhật Bản.
Cục Xuất Nhập Cảnh Nhật Bản hiện nắm rõ hồ sơ và quy trình làm việc của các Trung tâm tư vấn du học tại Việt Nam Khi Cục tin tưởng vào một trung tâm, hồ sơ của trường hoặc trung tâm đó có khả năng cao được cấp giấy phép lưu trú Viet-SSE tự hào là công ty uy tín trong suốt 6 năm qua, được Cục đánh giá cao và dẫn đầu thị trường du học Nhật Bản Để đảm bảo uy tín và giảm rủi ro cho người du học, Viet-SSE chú trọng vào việc đào tạo học sinh trước khi xuất cảnh, bao gồm giáo dục định hướng và bổ túc ngoại ngữ Công ty cũng mở văn phòng đại diện ở nước ngoài để giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh Nhờ vào sự kết hợp giữa đào tạo và quản lý chặt chẽ, tỷ lệ rủi ro của du học sinh do Viet-SSE đưa đi rất thấp, với số lượng học sinh về nước trước hạn và bỏ trốn rất ít Mặc dù gặp nhiều khó khăn, Viet-SSE vẫn đưa hơn 200 học sinh ra nước ngoài mỗi năm, chủ yếu sang Nhật Bản, Đài Loan và gần đây là Hàn Quốc.
2.2.1.3 Kinh nghiệm quản lý hoạt động du học của Công ty Đào tạo và cung ứng nhân lực - HaUI
Công ty Đào tạo và cung ứng nhân lực - HaUI, tiền thân là Công ty Hợp tác đào tạo và xuất khẩu lao động, là doanh nghiệp Nhà nước thuộc trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, được chuyển đổi theo quyết định số 3466/QĐ-BCT ngày 29/6/2010 của Bộ Công Công ty có tên giao dịch tiếng Anh là Labour Supplying And Training Company Limited (viết tắt là LETCO) và chịu trách nhiệm thực hiện các quy định về quản lý hoạt động của các tổ chức dịch vụ tư vấn du học tự túc tại Hà Nội Với 25 chức năng kinh doanh, công ty chuyên tổ chức xuất khẩu lao động và đưa chuyên gia đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài.
Trong những năm gần đây, hoạt động tư vấn du học đã có sự phát triển mạnh mẽ, với số lượng học sinh đi du học tăng đáng kể và chất lượng cải thiện Từ năm 2016 đến 2017, số lượng học sinh nhận Visa xuất cảnh đã tăng từ 220 lên 390 Phần lớn học sinh đến từ các vùng nông thôn nghèo, nơi trình độ tiếng Anh và đời sống còn hạn chế, dẫn đến sự thiếu hài lòng từ các đối tác ở Đài Loan và Nhật Bản Tuy nhiên, công ty đã nỗ lực không ngừng để đáp ứng yêu cầu chất lượng của các nước tiếp nhận, nhằm đưa nhiều học sinh trong nước đi du học hơn, qua đó thúc đẩy sự phát triển kinh doanh của công ty.
