Tính cấp thiết của đề tài
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước Việt Nam, được ban hành ngay từ những ngày đầu thành lập đất nước Chính sách này đã được thực hiện cho công nhân viên chức khu vực Nhà nước và dần mở rộng ra khu vực ngoài quốc doanh Qua thời gian, chế độ BHXH liên tục được bổ sung và sửa đổi để phù hợp với nền kinh tế, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với an sinh xã hội.
Công tác quản lý thu BHXH đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chế độ và chính sách BHXH Qua các năm, số lao động tham gia và số thu BHXH không ngừng tăng, hình thành quỹ BHXH độc lập với ngân sách nhà nước Đây là sự chuyển đổi căn bản từ cơ chế bao cấp chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước sang cơ chế quỹ BHXH dựa vào nguồn thu từ người lao động và người sử dụng lao động để chi trả các chế độ BHXH.
Quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) là hoạt động do nhà nước tổ chức và không nhằm mục đích sinh lợi, vì vậy, yếu tố quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc thu BHXH Quản lý không chỉ ảnh hưởng đến sự hình thành và sử dụng quỹ BHXH mà còn đảm bảo quyền lợi cho người lao động tham gia vào hệ thống này.
Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại Việt Nam, đặc biệt là tại huyện Tân Sơn, đã trải qua nhiều cải cách và bổ sung chính sách, nhưng hiệu quả vẫn chưa đạt được như mong đợi Mặc dù BHXH huyện Tân Sơn nỗ lực thực hiện tốt chức năng và nhiệm vụ của mình, song tiềm năng và thế mạnh của hệ thống quản lý thu chưa được khai thác triệt để Huyện Tân Sơn đang hướng tới việc nâng cao hiệu quả quản lý thu để đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của ngành bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Hiện nay, nhiều tổ chức và doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện nghiêm túc các quy định về bảo hiểm xã hội (BHXH), dẫn đến tình trạng vi phạm như trốn đóng, chiếm dụng tiền BHXH, và đóng không đủ số lao động thực tế Việc kiểm tra và giám sát của các cơ quan chức năng chưa được chú trọng, trong khi mức xử phạt hành chính còn nhẹ và không đủ sức răn đe Hơn nữa, trách nhiệm của người sử dụng lao động vi phạm pháp luật về BHXH chưa được truy cứu đúng mức, gây ra tình trạng vi phạm thường xuyên và quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng Tỷ lệ lao động tham gia BHXH hiện chỉ chiếm một phần nhỏ so với lực lượng lao động trong xã hội, chủ yếu tập trung ở khu vực ngoài nhà nước, do nhiều đơn vị sử dụng lao động cố tình trốn đóng hoặc đóng không đủ Hệ quả là việc thực hiện chế độ và chính sách BHXH cho người lao động gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến công tác quản lý thu BHXH.
Huyện Tân Sơn là một huyện miền núi gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội do hạ tầng giao thông hạn chế Việc thực hiện các quy định pháp luật về bảo hiểm xã hội (BHXH) trên địa bàn còn nhiều bất cập, với tình trạng không đăng ký tham gia, không đóng BHXH đầy đủ cho người lao động và nợ đọng BHXH phổ biến trong các doanh nghiệp Những vấn đề này đã ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi của người lao động, khiến họ phải đối mặt với rủi ro kinh tế và bức xúc về các vấn đề chính trị xã hội Nhiều đơn vị vẫn tìm cách né tránh nghĩa vụ tham gia BHXH bắt buộc, dẫn đến thất thu quỹ BHXH và ảnh hưởng đến an sinh xã hội Cần có giải pháp triệt để để đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người lao động và tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp.
Để đảm bảo nguyên tắc thu đúng, thu đủ và kịp thời trong công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội (BHXH), việc nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH là rất cần thiết, đặc biệt đối với huyện Tân Sơn Xuất phát từ những yêu cầu này, tôi đã chọn đề tài “Giải pháp tăng cường quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ” làm nội dung nghiên cứu cho luận văn của mình.
Mục đích nghiên cứu
Mục tiêu chung
Mục tiêu chính của luận văn là nghiên cứu thực trạng hoạt động thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại BHXH huyện Tân Sơn, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH bắt buộc tại đây.
Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn về giải pháp tăng cường quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH cấp huyện;
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Tân Sơn;
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Tân Sơn.
Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn huyện Tân Sơn như thế nào?
- Các yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn huyện Tân Sơn?
- Những giải pháp nào tăng cường quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn huyện Tân Sơn đến năm 2020 và chiến lược đến năm 2025?
Những đóng góp của luận văn
Luận văn này nghiên cứu một cách toàn diện và hệ thống các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc tại BHXH huyện Tân Sơn Những giải pháp này không chỉ có ý nghĩa thiết thực cho công tác thu BHXH tại huyện Tân Sơn mà còn có thể áp dụng cho các địa phương khác có điều kiện tương tự.
Kết cấu của luận văn
Nội dung Luận văn bao gồm 5 phần:
Phần 2: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài
Phần 3: Đặc điểm địa bàn và Phương pháp nghiên cứu
Phần 4: Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Phần 5: Kết luận và kiến nghị
Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
Cơ sở lý luận
2.1.1 Khái niệm và vai trò quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc
2.1.1.1 Khái niệm a Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội (BHXH) được coi là một phần thiết yếu trong hệ thống an sinh xã hội (ASXH) và là chính sách xã hội quan trọng của nhiều quốc gia Tuy nhiên, không có một khái niệm chung về BHXH mà các quốc gia có thể đồng thuận, vì quan niệm về BHXH phụ thuộc vào nhận thức của người dân, chính quyền, tập quán, và khả năng quản lý các rủi ro ở mỗi quốc gia.
BHXH đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ người lao động trước những khó khăn liên quan đến thu nhập, như khi họ bị giảm hoặc mất khả năng lao động Qua việc hình thành và sử dụng quỹ tài chính tập trung từ sự đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và Nhà nước, BHXH đảm bảo sự hỗ trợ tài chính cần thiết cho người lao động trong những thời điểm khó khăn.
Bảo hiểm là một chế độ pháp định nhằm bảo vệ người lao động, sử dụng nguồn tiền đóng góp từ cả người lao động và người sử dụng lao động, đồng thời nhận sự hỗ trợ từ Nhà nước Chế độ này giúp cung cấp trợ giúp vật chất cho người được bảo hiểm và gia đình trong trường hợp họ gặp khó khăn về thu nhập do ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thai sản, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời, theo quy định của pháp luật.
Theo Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ngày 20 tháng 11 năm 2014:
Bảo hiểm xã hội là một hình thức bảo đảm tài chính cho người lao động, giúp bù đắp một phần thu nhập khi họ gặp khó khăn do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hoặc khi đến tuổi nghỉ hưu Hệ thống này hoạt động dựa trên việc đóng góp vào quỹ bảo hiểm xã hội, theo quy định của Luật số 58/2014/QH13.
Trên bình diện quốc tế, khái niệm của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về An sinh xã hội (ASXH) cũng được áp dụng trong lĩnh vực Bảo hiểm xã hội (BHXH) BHXH được định nghĩa là "Sự bảo vệ của xã hội đối với các thành viên thông qua các biện pháp cộng đồng nhằm chống lại những khó khăn kinh tế và xã hội do mất hoặc giảm thu nhập, gây ra bởi ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, thất nghiệp, thương tật, tuổi già và tử vong; đồng thời cung cấp chăm sóc y tế và trợ cấp cho các gia đình có nhiều con" (Công ước 102, 1952).
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia
Cả hai khái niệm đều thể hiện rõ bản chất và đặc trưng của bảo hiểm xã hội (BHXH), mặc dù có cách diễn đạt khác nhau Những khái niệm này nhấn mạnh tầm quan trọng và vai trò của BHXH trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động.
- Bảo hiểm xã hội là những quy định của Nhà nước nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động
Người lao động sẽ nhận được hỗ trợ tài chính khi gặp phải các trường hợp như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, mất việc làm, hết tuổi lao động hoặc qua đời.
- Người lao động phải có trách nhiệm đóng góp để bảo đảm quyền lợi cho chính họ
Bảo hiểm xã hội là một hệ thống đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải tình huống giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời Hệ thống này hoạt động dựa trên quỹ BHXH do Nhà nước tổ chức, với sự đóng góp của các bên tham gia và sự tài trợ từ Nhà nước Mục tiêu của bảo hiểm xã hội là ổn định đời sống cho người lao động và gia đình họ, đồng thời góp phần vào công tác an sinh xã hội và phát triển đất nước.
Đối tượng chính của bảo hiểm xã hội (BHXH) bao gồm người lao động và người sử dụng lao động Tuy nhiên, tùy thuộc vào điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, đối tượng này có thể bao gồm toàn bộ người lao động hoặc chỉ một bộ phận nhất định.
Quỹ BHXH là một quỹ tài chính độc lập, hoạt động tập trung và hạch toán riêng biệt với ngân sách nhà nước, nhận được sự hỗ trợ và bù đắp từ nhà nước Quỹ này được sử dụng để chi trả các trợ cấp cho những đối tượng hưởng bảo hiểm xã hội.
* Bản chất và phân loại BHXH:
Bản chất của BHXH được thể hiện ở một số nội dung chủ yếu sau:
Bảo hiểm xã hội (BHXH) tại Việt Nam hoạt động theo cơ chế ba bên gồm Cơ quan Bảo hiểm Xã hội, người sử dụng lao động và người lao động, dưới sự quản lý của Nhà nước BHXH bắt buộc do Nhà nước thực hiện, dẫn đến việc chưa hình thành thị trường BHXH thực sự Thực tế, thị trường BHXH ở Việt Nam mang tính độc quyền, với cung cấp BHXH do Nhà nước nắm giữ, trong khi cầu là bắt buộc và mức hưởng BHXH còn thấp, điều này ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ.
Sơ đồ 2.1 Cơ chế hoạt động của BHXH
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là nhu cầu khách quan và phức tạp của xã hội, đặc biệt trong bối cảnh thị trường và sự phát triển của mối quan hệ lao động Khi nền kinh tế phát triển, BHXH cũng trở nên đa dạng và hoàn thiện hơn Do đó, có thể khẳng định rằng kinh tế chính là nền tảng của BHXH, và sự phát triển của BHXH không thể vượt quá tình trạng kinh tế của mỗi quốc gia.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) giúp bù đắp thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải các rủi ro hoặc biến cố bất ngờ Quỹ BHXH được hình thành chủ yếu từ sự đóng góp của các bên tham gia, cùng với một phần hỗ trợ từ Nhà nước, nhằm đảm bảo ổn định tài chính cho người lao động trong những thời điểm khó khăn.
Biến cố làm giảm hoặc mất khả năng lao động trong bảo hiểm xã hội có thể bao gồm các rủi ro ngẫu nhiên như ốm đau và tai nạn lao động, cũng như những trường hợp không hoàn toàn ngẫu nhiên như tuổi già và thai sản Những biến cố này có thể xảy ra trong hoặc ngoài quá trình lao động.
Cơ quan Bảo hiểm xã hội
Người lao động Chủ sử dụng lao động
Mục tiêu của Bảo hiểm xã hội (BHXH) là đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người lao động khi họ gặp phải tình trạng giảm hoặc mất thu nhập, mất việc làm Theo Tổ chức Lao động Quốc tế, BHXH nhằm đền bù cho người lao động những khoản thu nhập bị mất, giúp họ duy trì các nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống.
+ Chăm sóc sức khỏe và chống lại các loại bệnh tật
+ Xây dựng điều kiện sống để đáp ứng các nhu cầu của dân cư, các nhu cầu đặc biệt của người già, của người tàn tật và trẻ em
Cơ sở thực tiễn về quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
2.2.1 Kinh nghiệm về quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của một số nước trên thế giới
2.2.1.1 Hoạt động quản lý thu Bảo hiểm xã hội ở Thái Lan
Đến nay, Thái Lan vẫn duy trì hai luật An sinh xã hội (BHXH) đang có hiệu lực, bao gồm một đạo luật được ban hành vào năm 1990 và một đạo luật khác được ban hành sau đó.
1994 (Sửa đổi, bổ sung một số điều trong đạo luật năm 1990 và được gọi chính thức là Luật An sinh xã hội lần thứ 2)
Việc quy định tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH) tại Thái Lan không đồng nhất giữa các chế độ, cụ thể là trong các chế độ trợ cấp mất khả năng lao động, hưu trí, tử tuất, ốm đau và thai sản, chỉ những người làm việc tại doanh nghiệp có từ 10 lao động trở lên mới bắt buộc tham gia Đối với chế độ tai nạn lao động, quy định này chỉ áp dụng cho những người làm việc trong ngành công nghiệp hoặc thương mại với số lượng lao động tương tự, trong khi các ngành khác không bắt buộc Tuổi nghỉ hưu quy định chung cho nam và nữ là 55 tuổi đối với các đối tượng khác, 60 tuổi đối với quân đội và cảnh sát Đặc biệt, luật an sinh xã hội không áp dụng cho các quan chức chính phủ và viên chức tạm tuyển làm việc theo ngày, giờ, mà chỉ áp dụng cho viên chức tạm tuyển làm việc theo tháng, với mức đóng 3% tiền lương tháng để nhận chi phí điều trị và lương hưu do Chính phủ đảm bảo Điều 46 của Luật An sinh xã hội năm 1990 quy định rằng Chính phủ, người sử dụng lao động và người tham gia BHXH đóng góp bằng nhau, nhưng không vượt quá mức do luật định.
Bảng 2.1 Mức đóng góp BHXH của Thái Lan
Người đóng góp sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính theo tỷ lệ phần trăm nhất định so với tiền lương của người được bảo hiểm, nhằm hỗ trợ cho các chế độ hưởng lợi liên quan đến ốm đau, tàn tật, tử vong và thai sản.
- Người sử dụng lao động
2 Đóng góp cho các chế độ phụ cấp gia đình và dưỡng cấp tuổi già
- Người sử dụng lao động
3 Đóng góp cho chế độ hưởng về thất nghiệp
- Người sử dụng lao động
Nguồn: Luật An sinh xã hội của Thái Lan 2.2.1.2 Hoạt động quản lý thu Bảo hiểm xã hội ở Mỹ
Mỹ là một quốc gia phát triển, nên vấn đề an sinh xã hội được Chính phủ
Mỹ đặc biệt chú trọng đến bảo hiểm xã hội (BHXH) như một công cụ quan trọng để đảm bảo an sinh xã hội Hệ thống BHXH ở Mỹ đã được phát triển từ sớm và hiện nay đang đứng đầu thế giới Sự quản lý thu BHXH tại Mỹ minh bạch và rõ ràng, góp phần vào việc thực hiện quy trình thu BHXH một cách có hệ thống từ cấp Chính phủ đến các bang, quận, huyện.
Mỹ, cụ thể như sau:
Mức đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) được chia đều giữa người sử dụng lao động và người lao động, mỗi bên đóng 7.65% tiền lương của người lao động, trong đó có 1.45% dành cho bảo hiểm y tế Đối với khu vực nông nghiệp và phi chính phủ, người lao động phải đóng 15.3% tiền lương tháng.
Khi người lao động đóng phí bảo hiểm xã hội (BHXH), họ sẽ nhận được thẻ BHXH, với tối đa 4 thẻ trong một năm Khi thực hiện chi trả trợ cấp, cơ quan BHXH sẽ thu lại thẻ để lưu trữ Số tiền thu từ BHXH được phân bổ: 1% cho chi phí quản lý hành chính, 70% cho trợ cấp hưu trí, 19% cho trợ cấp y tế, và 10% cho trợ cấp khuyết tật và thân nhân.
Mỹ không chỉ áp dụng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc mà còn có hình thức BHXH tự nguyện, cho phép người lao động tham gia cả hai chế độ Hiện có hơn một nửa lao động tại Mỹ tham gia BHXH tự nguyện, với 97% lao động nông nghiệp và 40% lao động tiểu thủ công nghiệp, phi chính phủ tham gia BHXH tự nguyện được quản lý bởi Bộ Lao động Mỹ theo quy định của Luật BHXH và chỉ áp dụng cho chế độ hưu trí Quỹ BHXH tự nguyện tại Mỹ rất lớn, chiếm 50% thu nhập quốc dân và 20% thị trường tài chính Mức đóng góp vào quỹ này được quy định bởi Luật BHXH do Quốc hội Mỹ ban hành.
Mức trợ cấp của BHXH tự nguyện không cố định, phụ thuộc vào mức đóng góp và hiệu quả đầu tư của người lao động, với thông tin về trợ cấp được thông báo hàng năm Nhà nước bảo hộ quỹ BHXH tự nguyện trong trường hợp quỹ có nguy cơ đổ vỡ Việc thu phí BHXH tự nguyện diễn ra qua tài khoản cá nhân, giúp ngăn chặn việc trốn nộp BHXH ở những người làm việc cho doanh nghiệp hoặc Chính phủ Tuy nhiên, việc kiểm soát thu BHXH từ những người lao động trong cơ sở tư nhân nhận lương bằng tiền mặt gặp khó khăn Mặc dù thu BHXH dựa trên sự tự nguyện, nhưng nhận thức của người dân về quyền lợi khi tham gia BHXH đã dẫn đến sự tự nguyện đóng góp, phản ánh thành quả từ công tác tuyên truyền và phát triển của hệ thống BHXH.
2.2.2 Kinh nghiệm quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc ở Việt Nam
2.2.2.1 Kinh nghiệm của Bảo hiểm xã hội huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh Theo báo cáo của BHXH huyện Yên Phong: Qua khảo sát đầu năm 2015, trên địa bàn toàn huyện có 126 DNNQD đang sử dụng 1.906 lao động, nhưng thực tế mới có 26 đơn vị với 706 lao động đóng BHXH; Một số đơn vị nợ đọng BHXH kéo dài với số tiền 765 triệu đồng (Nợ 30% số phải thu) Để giải quyết vấn đề này, BHXH huyện đã có nhiều biện pháp thực hiện có hiệu quả công tác quản lý thu BHXH bắt buộc, đó là: Hàng tháng, quý, phối hợp với Đài Phát thanh huyện tuyên truyền chính sách BHXH đến người dân; Phối hợp với Phòng lao động thương binh và xã hội, phòng kinh tế, Liên đoàn lao động huyện, UBND các xã, thị trấn tổ chức các đoàn thanh tra liên ngành để chấn chỉnh kịp thời các vi phạm; Những đơn vị cố tình vi phạm thì lập Biên bản xử lý hành chính hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền can thiệp; Đối với những doanh nghiệp nợ đọng BHXH có thể sử dụng biện pháp ngừng giao dịch, không giải quyết các quyền lợi mà người lao động được hưởng, nhờ đó mà việc đăng ký tham gia BHXH của các DNNQD được chấn chỉnh và tình trạng nợ đọng BHXH cơ bản được giải quyết Ngoài ra với số lượng biên chế ít nhưng khối lượng công việc phát sinh lớn để quản lý chặt chẽ đối tượng tham gia BHXH huyện Yên Phong đã chủ động, tích cực trong công tác cải cách thủ tục hành chính, đổi mới tác phong phục vụ, tăng cường công tác tập huấn nghiệp vụ ngành cho cán bộ viên chức trong đơn vị
2.2.2.2 Kinh nghiệm của Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương
Theo báo cáo của BHXH tỉnh Hải Dương, tính đến ngày 31/12/2015, số người tham gia BHXH và BHYT đạt 1.163.239, tăng 98.928 người so với năm trước, với tổng số thu hơn 2.909,54 tỷ đồng, tăng 22,8% và đạt 105,4% kế hoạch Hầu hết các doanh nghiệp đã tuân thủ nghiêm túc quy định về nộp BHXH, không còn tình trạng nợ tiền BHXH kéo dài Việc ký kết hợp đồng lao động và đăng ký tiền lương cho người lao động được thực hiện đúng với công việc và chức danh Để đạt được kết quả này, BHXH tỉnh Hải Dương đã triển khai nhiều giải pháp, bao gồm việc phối hợp với các ngành để tham mưu cho UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo thực hiện Luật BHXH và tích cực tuyên truyền về chế độ chính sách.
BHXH đã kịp thời giải đáp những vướng mắc của nhân dân về chế độ chính sách BHXH qua các phương tiện thông tin đại chúng Năm 2015, đã giải quyết cho 22.206 người hưởng chế độ BHXH, tăng 3.779 người so với năm 2014 Đồng thời, lương hưu và trợ cấp BHXH đã được điều chỉnh với phương thức chi trả mới, và 265 xã, phường, thị trấn đã được in và đóng sổ quản lý đối tượng để giao cho Bưu điện tỉnh quản lý Toàn tỉnh đã cấp mới hơn 43.000 sổ BHXH và gia hạn cho 924.508 thẻ BHYT Công tác tuyên truyền về chế độ, chính sách BHXH, BHYT cũng được đẩy mạnh với nhiều hình thức phù hợp cho từng nhóm đối tượng, đồng thời tổ chức thực hiện phong trào thi đua hiệu quả trong năm 2015.
2.2.2.3 Kinh nghiệm của Bảo hiểm xã hội huyện Yên Bình tỉnh Yên Bái Đối với họat động quản lý thu BHXH bắt buộc hàng tháng, BHXH huyện Yên Bình đã xây dựng quy trình quản lý thu và quản lý đối tượng phù hợp với đặc điểm, tình hình của huyện theo hướng cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi nhất cho người được hưởng Thực tiễn họat động quản lý thu đã đạt được mục tiêu thu đúng, thu đủ BHXH tạo điều kiện cho người thụ hưởng chính sách BHXH được đầy đủ, nhanh chóng Để tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng và phù hợp với xu thế phát triển của xã hội, BHXH huyện đã tiến hành phân đơn vị sử dụng lao động tham gia BHXH trên địa bàn huyện thành các cụm, phân chia các cụm này cho các cán bộ quản lý thu theo năng lực của từng người Từng cán bộ thực hiện tổ chức thu BHXH, giám sát việc báo tăng, giảm lao động, quỹ tiền lương, đôn đốc thu nộp của các đơn vị mà mình được giao nhiệm vụ quản lý
Tất cả cán bộ, viên chức và lao động hợp đồng tại BHXH huyện Yên Bình tuân thủ quy trình cải cách hành chính "một cửa liên thông" đã được xây dựng Điều này giúp cải thiện việc luân chuyển và quản lý hồ sơ, đồng thời giám sát hiệu quả quá trình thu nộp BHXH của các đơn vị.
BHXH huyện không chỉ chú trọng vào công tác thu nộp mà còn tích cực kiểm tra, giám sát việc thu nộp BHXH của các đơn vị lao động Mỗi tháng, cán bộ thu lập kế hoạch kiểm tra sự tham gia BHXH và chi trả các chế độ tại hai đơn vị quản lý Nếu gặp trường hợp nợ đọng kéo dài, BHXH huyện sẽ hoàn thiện hồ sơ và gửi đến tổ thu nợ BHXH tỉnh để được giải quyết.
Năm 2015, với sự nỗ lực không ngừng của cán bộ và viên chức, BHXH huyện Yên Bình đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thu BHXH, đạt số thu 86,56 tỷ đồng, vượt 102,25% so với kế hoạch tỉnh giao.
Bài học rút ra từ cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu bảo hiểm xã hội
LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
Nghiên cứu về quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) giúp hiểu rõ bản chất, chức năng và vai trò của BHXH, cũng như đối tượng tham gia và quy trình quản lý thu BHXH BHXH bắt buộc là loại hình mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia, nhằm bảo đảm thay thế một phần thu nhập khi người lao động gặp khó khăn như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hay khi nghỉ hưu Để quản lý thu BHXH hiệu quả, cần nắm rõ quy trình và nguyên tắc quản lý Mặc dù các quốc gia có quy định và phương thức thu BHXH khác nhau, mục tiêu chung vẫn là ổn định đời sống cho người lao động và gia đình họ, đồng thời bảo vệ an toàn xã hội Quá trình thu và quản lý BHXH luôn có sự tham gia tích cực của cả người sử dụng lao động và người lao động, với sự tổ chức của nhà nước.
Dựa trên kinh nghiệm thực tiễn từ hoạt động quản lý thu bảo hiểm xã hội tại một số quốc gia như Mỹ và Thái Lan, có thể rút ra một số bài học quý giá cho việc cải thiện hệ thống này.
Chính phủ có vai trò then chốt trong việc xây dựng chính sách và thực hiện các biện pháp nhằm bảo vệ cuộc sống của người lao động trong những tình huống khó khăn như hoạn nạn, ốm đau, thai sản và nghỉ hưu.
Tùy vào tình hình kinh tế, chính trị và xã hội của từng quốc gia, các quy định về mức đóng, điều kiện hưởng và mức hưởng sẽ có sự khác biệt.
Quản lý hoạt động bảo hiểm xã hội (BHXH) ở các quốc gia khác nhau không có mô hình chung, mỗi quốc gia thường có một tổ chức riêng thực hiện chế độ BHXH của mình Hiếm khi có tổ chức nào đảm nhiệm nhiều chế độ BHXH khác nhau cùng một lúc.
Quản lý thu BHXH là một quy trình cụ thể, áp dụng phương pháp quản lý hiện đại và kết hợp nhiều khâu chặt chẽ Quy trình này bắt đầu từ việc đăng ký đối tượng tham gia BHXH và kết thúc bằng việc xác định chính xác kết quả đóng góp của từng cá nhân Điều này đảm bảo rằng những người tham gia sẽ được hưởng chế độ BHXH khi đủ điều kiện.
Các quốc gia đều sở hữu hệ thống ngân hàng phát triển mạnh mẽ, với sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước đối với thu nhập của người lao động Tất cả các khoản trích nộp cũng được thực hiện thông qua hệ thống ngân hàng, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính.
Mặc dù các nước phát triển sở hữu hệ thống quản lý hiện đại, nhưng vẫn tồn tại những thách thức trong việc kiểm soát thu nhập từ các lĩnh vực tư nhân, nơi lao động nhận tiền mặt không qua ngân hàng Điều này dẫn đến thất thu trong quản lý thu bảo hiểm xã hội, cho thấy sự cần thiết phải cải thiện công tác quản lý thu BHXH để đảm bảo rằng mọi nguồn thu nhập đều được giám sát và kiểm soát hiệu quả.
Nhà nước giữ vai trò quan trọng trong quản lý hoạt động bảo hiểm xã hội (BHXH) bằng cách định hướng và xây dựng pháp luật, chính sách Khi cần thiết, Nhà nước hỗ trợ từ ngân sách cho các quỹ BHXH và thực hiện nghiêm túc công tác thanh tra, kiểm tra.
Chúng ta có thể áp dụng những kinh nghiệm quý báu để cải thiện công tác quản lý thu BHXH ở Việt Nam, nhằm đạt được hiệu quả cao nhất và tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia Điều này không chỉ đảm bảo độ chính xác mà còn tuân thủ các nguyên tắc quản lý tài chính chặt chẽ Đồng thời, cần đề ra các biện pháp để nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH bắt buộc.