Tính cấp thiết của đề tài
Ngân sách Nhà nước (NSNN) đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của Nhà nước và nền kinh tế, cung cấp nguồn vốn cho các chi tiêu và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội NSNN được coi là quỹ tiền tệ tập trung hàng đầu, phục vụ cho các nhu cầu chung về kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, xã hội, hành chính, quốc phòng và an ninh Các khoản thu của NSNN chủ yếu đến từ khu vực sản xuất, kinh doanh và dịch vụ thông qua thuế Do đó, để tăng nguồn thu NSNN bền vững, cần phải nâng cao sản phẩm quốc dân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Nhà nước sử dụng công cụ thuế để can thiệp vào nền kinh tế, nhằm định hướng cơ cấu kinh tế và tiêu dùng Cụ thể, các ngành nghề ưu tiên phát triển sẽ được hưởng chế độ thuế ưu đãi, giảm nhẹ hoặc miễn thuế, trong khi những lĩnh vực khác có thể bị đánh thuế cao hơn Bên cạnh đó, để kích cầu hoặc hạn chế tiêu dùng, Nhà nước sẽ điều chỉnh thuế suất, giảm thuế cho hàng hóa cần khuyến khích tiêu dùng hoặc áp dụng thuế cao đối với những mặt hàng không mong muốn.
Thuế có phạm vi và đối tượng tác động rộng lớn, ảnh hưởng đến mọi ngành nghề, cấp bậc và công dân, bao gồm cả công dân trong nước và người nước ngoài sinh sống, làm việc tại Việt Nam Ngoài ra, thuế cũng tác động đến các quốc gia có liên quan đến lợi ích kinh tế.
Thuế GTGT đóng vai trò quan trọng trong hệ thống chính sách thuế ở Việt Nam, không chỉ là công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế mà còn đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước hàng năm Quản lý chặt chẽ thuế GTGT sẽ tạo nguồn thu ổn định cho ngân sách, đồng thời giúp Nhà nước xây dựng các chính sách thuế phù hợp và kiểm soát các hành vi vi phạm pháp luật về thuế của doanh nghiệp.
Trong những năm qua, Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu đã có những bước chuyển biến căn bản trong quản lý thu thuế, nhờ vào tiến trình cải cách thuế trên toàn quốc Quá trình tổ chức quản lý thu thuế đang từng bước được cải cách và hiện đại hóa Tuy nhiên, theo Báo cáo tổng kết của Chi cục Thuế từ năm 2016, vẫn còn nhiều thách thức cần khắc phục.
Năm 2020, tỷ trọng thu thuế giá trị gia tăng (GTGT) trong tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) vẫn còn thấp Tình trạng trốn thuế và lách thuế GTGT diễn ra phổ biến với nhiều hình thức tinh vi, khó phát hiện, dẫn đến thất thoát thuế GTGT ngày càng tăng Công tác kiểm soát thu thuế GTGT gặp nhiều khó khăn và quy trình kiểm soát còn tồn tại nhiều bất cập cần được nghiên cứu và hoàn thiện.
Xuất phát từ những hạn chế trong kiểm soát thu thuế GTGT và nhu cầu cấp thiết tăng cường kiểm soát tại Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên, bài viết này nhằm đảm bảo công tác thu thuế GTGT đạt hiệu quả cao, đồng thời tạo sự công bằng và bình đẳng giữa các người nộp thuế, góp phần chống thất thu ngân sách nhà nước Do đó, tôi đã chọn đề tài “Tăng cường kiểm soát thu thuế giá trị gia tăng tại Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên” cho luận văn thạc sĩ của mình.
Tổng quan các nghiên cứu liên quan đến đề tài
Tác giả nhận thấy rằng vấn đề quản lý và kiểm soát thu thuế GTGT đã thu hút sự quan tâm của nhiều tác giả trong nước, với các cách tiếp cận và mục đích nghiên cứu đa dạng Nhiều đề tài nghiên cứu, bài viết trao đổi và chuyên khảo đã được công bố trên các tạp chí thuế và trang thông tin điện tử của ngành thuế Một số nghiên cứu tiêu biểu trong lĩnh vực này đã được thực hiện và công bố.
Nghiên cứu của Nguyễn Hữu Hiệp (2006) với đề tài “Tăng cường kiểm soát nguồn thu thuế GTGT từ các DN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát quản lý thuế GTGT nhằm nâng cao sự tuân thủ tự nguyện của doanh nghiệp Nghiên cứu đề xuất các biện pháp như nộp tờ khai đúng hạn, báo cáo thông tin thuế theo yêu cầu, và tự tính đúng số thuế phải nộp, tất cả đều hướng tới việc nâng cao hiệu quả quản lý thuế một cách chuyên môn hóa và chuyên nghiệp Đề tài cũng khuyến nghị hoàn thiện công tác tổ chức và xây dựng hệ thống quy chế làm việc trong Cục thuế tỉnh Đắk Lắk, cùng với quy trình quản lý thuế GTGT và quy trình thanh tra thuế.
Đề tài này tập trung vào việc xây dựng quy trình điều tra các hành vi trốn thuế GTGT, đồng thời đưa ra các kiến nghị cụ thể cho các cơ quan có thẩm quyền tại tỉnh Đắk Lắk Mục tiêu là ứng dụng các giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao công tác kiểm tra nguồn thu thuế GTGT từ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
Nghiên cứu của Lê Thị Cư (2012) về việc tăng cường kiểm soát thu thuế GTGT tại Chi cục thuế quận Hải Châu, Đà Nẵng, đã chỉ ra thực trạng quản lý và quy trình thu thuế GTGT tại khu vực này Tác giả đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện bộ máy kiểm soát thu thuế, bao gồm triển khai và nhân rộng việc kê khai thuế qua mạng, cải tiến công tác thanh tra và kiểm tra, chuyển từ thanh tra toàn diện sang thanh tra theo chuyên đề dựa trên mức độ vi phạm Nghiên cứu cũng nhấn mạnh việc kiểm soát thu thuế GTGT thông qua doanh thu và thuế GTGT đầu ra, cùng với việc xác minh hóa đơn mua hàng hóa dịch vụ Cuối cùng, nghiên cứu đưa ra kiến nghị cho các cơ quan chức năng ở các cấp nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát thu thuế GTGT.
Nghiên cứu của Lê Thị Hồng ũy (2012) về “Tăng cường kiểm soát thuế GTGT tại Cục Thuế Bình Định” đã phân tích quy trình quản lý thuế GTGT từ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định Tác giả đề xuất giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý thuế và nâng cao chất lượng cán bộ tại Cục thuế Đặc biệt, nghiên cứu nhấn mạnh việc kết hợp phân tích rủi ro để đánh giá sai phạm, từ đó đề xuất các biện pháp thanh tra và kiểm tra thuế Nghiên cứu cũng khuyến nghị tăng cường tuyên truyền, tổ chức hỗ trợ cho doanh nghiệp, chuẩn hóa nội dung tuyên truyền, xây dựng kho dữ liệu phục vụ công tác này, và triển khai các dịch vụ kê khai thuế điện tử nhằm đơn giản hóa thủ tục kê khai, nộp và hoàn thuế cho doanh nghiệp.
Nghiên cứu của Vũ Thị Thu Hằng (2016) về kiểm soát thuế GTGT tại Chi cục thuế huyện M’ĐRĂK, tỉnh ĐAKNONG đã phân tích thực trạng kiểm soát thuế GTGT và quy trình thu thuế trong khu vực Tác giả đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện bộ máy kiểm soát thuế, nâng cao hiệu quả công tác thanh tra và kiểm tra Cụ thể, nghiên cứu khuyến nghị chuyển từ thanh tra toàn diện sang thanh tra theo chuyên đề, đồng thời kiểm soát thuế GTGT thông qua việc xác minh doanh thu, thuế GTGT đầu ra và hóa đơn mua hàng hóa dịch vụ Tác giả cũng đưa ra các kiến nghị đối với các cơ quan chức năng để cải thiện công tác quản lý thuế.
Nghiên cứu của Đỗ Thành Nguyên (2020) về việc hoàn thiện kiểm soát thu thuế GTGT tại Chi cục Thuế thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định đã phân tích thực trạng quản lý và quy trình thu thuế GTGT tại đây Tác giả đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện bộ máy kiểm soát thu thuế, bao gồm công tác thanh tra, kiểm tra và xác minh hóa đơn mua hàng hóa dịch vụ, nhằm nâng cao hiệu quả trong việc thu thuế GTGT.
Các nghiên cứu tiêu biểu cho thấy rằng các giải pháp nhằm tăng cường khả năng kiểm soát thu thuế GTGT có sự khác biệt rõ rệt tùy thuộc vào địa bàn nghiên cứu Mỗi khu vực có những đặc thù riêng, dẫn đến việc đề xuất các giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả thu thuế.
DN và đối tượng NNT là những yếu tố quan trọng trong ngành thuế Tuy nhiên, từ thực tiễn công tác, tác giả nhận thấy rằng các nghiên cứu hiện tại chỉ hiệu quả khi áp dụng tại địa bàn nghiên cứu, và khó có thể áp dụng cho các đơn vị khác do sự khác biệt về đối tượng NNT GTGT Bên cạnh đó, chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 cũng cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong việc cải cách.
Năm 2020, kế hoạch cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2016 - 2020 đã trải qua nhiều thay đổi, làm cho một số nghiên cứu trước đây không còn phù hợp với bối cảnh hiện tại Đặc biệt, vấn đề kiểm soát thu thuế GTGT tại Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên vẫn còn nhiều bất cập cần được hoàn thiện, nhưng chưa có nghiên cứu nào được thực hiện Điều này cho thấy sự cần thiết của việc nghiên cứu đề tài này.
“Tăng cường kiểm soát thu thuế giá trị gia tăng tại Chi cục Thuế thị xã Sông
Cầu, tỉnh Phú Yên” là có tính cấp thiết và có ý nghĩa về mặt thực tiễn tại đơn vị công tác
3 Mục tiêu của đề tài nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát của đề tài là “Tăng cường kiểm soát thu thuế GTGT tại Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên”
Từ mục tiêu tổng quát nêu trên, đề tài hướng đến các mục tiêu cụ thể như sau:
- Thứ nhất, đánh giá thực trạng công tác kiểm soát thu thuế GTGT tại
Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên
- Thứ hai, đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường kiểm soát thu thuế download by : skknchat@gmail.com
GTGT tại Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên
Xuất phát từ mục tiêu nghiên cứu nêu trên, luận văn đặt ra hai câu hỏi cho nghiên cứu gồm:
- Thứ nhất, thực trạng công tác kiểm soát thu thuế GTGT tại Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên hiện nay như thế nào;
- Thứ hai, giải pháp nào là phù hợp để tăng cường kiểm soát thu thuế
GTGT tại Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên trong thời gian đến
5 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu này tập trung vào việc kiểm soát thu thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với các doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động sản xuất, kinh doanh tại Thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên Mục tiêu là đánh giá hiệu quả quản lý thu thuế GTGT trong khu vực này, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện quy trình thu thuế và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế của các đối tượng kinh doanh.
Các doanh nghiệp và hộ kinh doanh tại thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên, được quản lý trực tiếp bởi Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu.
+ Về thời gian: Số liệu được thu thập trong thời gian 5 năm từ năm
Trong nghiên cứu này, tác giả áp dụng các phương pháp nghiên cứu định tính nhằm giải quyết từng mục tiêu nghiên cứu của đề tài một cách hiệu quả.
Phương pháp thu thập tài liệu được thực hiện thông qua việc tổng hợp các công trình khoa học đã công bố, báo cáo tổng kết, và các bài viết từ Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, cùng với các Cục Thuế địa phương Cụ thể, tài liệu được thu thập từ Cục Thuế tỉnh Phú Yên, các Đội Thuế thuộc Chi cục Thuế thị xã Sông Cầu, cũng như các báo cáo của HĐND, UBND tỉnh và thị xã, bên cạnh các nguồn tài liệu từ tạp chí và internet.
Công cụ khảo sát được sử dụng là bảng hỏi, nhằm thu thập thông tin từ các đối tượng liên quan đến đề tài nghiên cứu, cụ thể là các công chức đang công tác tại Chi cục Thuế thị xã.
