Lịch sử nghiên cứu của đề tài
Văn hóa công sở là một yếu tố quan trọng trong việc xây dựng môi trường làm việc văn minh và hiện đại Nhiều nghiên cứu khoa học, luận văn thạc sĩ, khóa luận, báo cáo và tiểu luận tại Việt Nam đã được thực hiện để khám phá và phân tích vấn đề này.
Chủ đề văn hóa công sở đã được nghiên cứu trong Khóa luận tốt nghiệp của sinh viên Lê Thị Vân Anh (2016) tại Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương, trong khuôn khổ khóa học 2012-2016, Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội Ngoài ra, bài báo cáo thực tập của Hoang Thị Mỹ Hảo (2013) cũng đề cập đến vấn đề này trong ngành Quản trị văn phòng, khóa 2010-2013, tại Trường Đại học Nội Vụ - cơ sở miền Trung, Đà Nẵng.
Chuyên đề văn hóa công sở đã được giảng dạy tại một số trường Đại học và được nhắc đến trong các luận văn thạc sĩ, chẳng hạn như luận văn của Nguyễn Thị Thanh Hà (2010) về văn hóa công sở ở Quận Tây Hồ hiện nay.
Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thị Thanh Hà (2015) Văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính cấp tỉnh ở Bắc Ninh
Một số chuyên khảo đề cập tới vấn đề lý luận như: Nguyễn Văn Thâm
(2001), Tổ chức và điều hành hoạt động của các công sở, NXB Chính trị
Quốc gia, Hà Nội; Lê Như Hoa (2007) đã trình bày về nghệ thuật giao tiếp và ứng xử nơi công sở trong cuốn sách của mình, xuất bản bởi NXB Văn hóa Thông tin Ngoài ra, GS Trần Ngọc Thêm (2010) đã nghiên cứu về cơ sở văn hóa Việt Nam, trong khi Vũ Thị Phụng (2007) tập trung vào nghiệp vụ thư ký văn phòng.
Uyên (2006), Nghệ thuật giao tiếp và ứng xử nơi công sở, NXB Văn hóa
Thông tin, Hà Nội; Võ Nguyên Giáp (1998) Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng văn hóa Việt Nam, NXB Chính trị Quốc Gia, Hà Nội
Nhiều tài liệu đã đề cập đến vai trò của văn hóa trong hoạt động công sở, bao gồm bài viết của Đào Thị Ái Thi (2010) về vai trò của văn hóa, bài viết của Hồ Sĩ Vinh (2012) về văn hóa ứng xử, và luận bàn của Trần Mai Ước (2011) về văn hóa công sở Những tác phẩm này cung cấp cái nhìn sâu sắc về tầm quan trọng của văn hóa trong môi trường làm việc.
Diễn đàn khoa học; Báo Hải quan Quảng Bình có bài Văn hóa công sở đôi điều suy ngẫm của Mai Hồng (2012),…
Các nghiên cứu trước đây đã cung cấp nhiều thông tin quan trọng về văn hóa công sở, nhưng chưa có tài liệu nào khảo sát cụ thể về văn hóa công sở tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Do đó, đề tài nghiên cứu này sẽ kế thừa các công trình trước mà không sao chép, nhằm đưa ra các giải pháp kịp thời để nâng cao chất lượng văn hóa công sở tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Vận dụng lý luận chung để phân tích thực trạng văn hóa công sở tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, bài viết xem xét các yếu tố như nội quy, quy chế làm việc, giao tiếp và ứng xử, cũng như cơ sở vật chất và môi trường cảnh quan.
- Đề xuất giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện việc xây dựng và duy trì văn hóa công sở của Phòng Thương mại và Công nghiêp Việt Nam.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu trên, Khóa luận có các nhiệm vụ sau đây:
- Nghiên cứu lý luận về văn hóa công sở như khái niệm, các yếu tố cấu thành và vai trò của văn hóa công sở đối với tổ chức
- Khảo sát và đánh giá thực trạng văn hóa công sở tại Phòng Thương mại và Công nghiêp Việt Nam hiện nay
Để nâng cao chất lượng văn hóa công sở tại cơ quan, cần đánh giá thực trạng hiện tại và đề xuất các giải pháp hiệu quả Việc cải thiện văn hóa công sở không chỉ giúp tăng cường sự gắn kết giữa nhân viên mà còn nâng cao hiệu suất làm việc và tạo ra môi trường làm việc tích cực.
5 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của bài viết tập trung vào hệ thống lý luận về văn hóa công sở, bao gồm khái niệm, vai trò và các yếu tố cấu thành văn hóa này Bài viết cũng phân tích thực trạng xây dựng và thực hiện nội quy, quy chế làm việc, cũng như giao tiếp ứng xử của cán bộ, nhân viên Ngoài ra, tác phong và trang phục của nhân viên, cùng với môi trường cảnh quan trong công sở cũng được xem xét để hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của chúng đến văn hóa công sở.
- Phạm vi nghiên cứu của đề tài:
+ Không gian: tại Phòng Thương mại và Công nghiêp Việt Nam
+ Thời gian: Từ năm 2010 đến năm 2017
Xây dựng và áp dụng hiệu quả văn hóa công sở tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam sẽ góp phần ổn định, khẳng định bản sắc và vị thế của tổ chức Điều này không chỉ hoàn thiện phẩm chất và đạo đức của cán bộ, nhân viên mà còn nâng cao hiệu quả công việc và quản lý, thúc đẩy sự phát triển của Phòng lên tầm cao mới.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Đọc, tìm hiểu và phân tích các nội dung có trong tài liệu để đưa ra các quan điểm của vấn đề
Phương pháp thu thập và xử lý thông tin bao gồm việc thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau như các bài nghiên cứu, khóa luận, luận văn, báo cáo, bài báo diễn đàn và các trang mạng trực tuyến.
Sau khi thu thập và xử lý thông tin từ các tài liệu khác nhau, bước tiếp theo là phân tích những dữ liệu quan trọng và phù hợp với vấn đề đang nghiên cứu Cuối cùng, các thông tin này sẽ được tổng hợp để tạo thành một bài viết hoàn chỉnh, đảm bảo tính logic và mạch lạc.
Phương pháp quan sát và phỏng vấn trực tiếp là một trong những phương pháp quan trọng và phổ biến trong nghiên cứu văn hóa công sở Tác giả sử dụng thị giác để quan sát các yếu tố như việc ra vào cơ quan, giờ làm việc, việc đeo thẻ, trang phục, cùng với trang thiết bị và cách sắp xếp phòng làm việc Bên cạnh đó, việc phỏng vấn nhân viên trong tổ chức giúp tác giả có cái nhìn tổng thể và sâu sắc hơn về môi trường làm việc.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu khảo sát: Sử dụng phương pháp khảo sát lấy ý kiến của các cán bộ, nhân viên trong cơ quan
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: sau khi lấy ý kiến bằng phiếu điều tra, khảo sát, tiến hành thống kê và xử lý số liệu đó
8 Bố cục của bài khóa luận
Ngoài phần mở đầu và kết thúc, bài khóa luận gồm 3 chương:
Chương 1: Những lý luận chung về văn hóa công sở và giới thiệu khái quát về Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam
Chương 2: Thực trạng về văn hóa công sở tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam
Chương 3: Một số biện pháp nhằm nâng cao văn hóa công sở tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ VĂN HÓA CÔNG SỞ VÀ GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ PHÕNG THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG NGHIỆP
1.1 Lý luận chung về văn hóa công sở
Văn hóa là một khái niệm rộng lớn, phản ánh toàn diện đời sống xã hội của con người, bao gồm cả sản phẩm sáng tạo và giá trị thiết yếu cho sự tiến bộ của nhân loại Có nhiều cách tiếp cận và định nghĩa về văn hóa, mỗi cách thể hiện một góc nhìn và phương pháp nghiên cứu riêng, cho thấy vai trò quan trọng của văn hóa trong cuộc sống con người.
Văn hóa là một khái niệm phong phú và đa dạng, với những cách lý giải khác nhau tùy thuộc vào từng quốc gia, thời kỳ và ngành nghề Theo nghiên cứu của hai nhà nhân loại học Mỹ, Alfred Kroeber và Clyde Kluckhohn vào năm 1952, đã có tới 164 định nghĩa khác nhau về văn hóa được ghi nhận trong các công trình nổi tiếng trên thế giới.
Văn hóa là một khái niệm đa chiều, được nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực như dân tộc học, dân gian học, văn hóa học, xã hội học, và kinh tế học, với mỗi lĩnh vực đưa ra những định nghĩa khác nhau Trong tiếng Việt, từ "văn hóa" mang nhiều ý nghĩa: từ việc chỉ học thức và lối sống trong nghĩa thông dụng, đến trình độ phát triển của một giai đoạn trong nghĩa chuyên biệt, và rộng hơn là tất cả các yếu tố như sản phẩm tinh vi, tín ngưỡng, phong tục và lối sống Theo Đại từ điển tiếng Việt của Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam, do Nguyễn Như Ý biên soạn, văn hóa được hiểu một cách toàn diện và phong phú.
“Văn hóa là những giá trị vật chất, tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử”.[25]
Nguyên Tổng thư ký UNESCO, ông Federio Mayor đưa ra định nghĩa về văn hóa trong lễ phát động thập kỷ quốc tế phát triển văn hóa (1988-1997):
Văn hóa là sự kết hợp sống động của các hoạt động sáng tạo của cá nhân và cộng đồng, phản ánh quá khứ và hiện tại Qua thời gian, những hoạt động này đã tạo ra các giá trị, truyền thống và thị hiếu, hình thành nên đặc trưng riêng của mỗi dân tộc.
Văn hóa phát triển song song với con người và hiện diện trong mọi hoạt động của họ, từ sản xuất vật chất đến sản xuất tinh thần, cũng như trong các mối quan hệ giao tiếp và ứng xử.
Vào tháng 8/1943, trong thời gian bị giam giữ tại nhà tù Tưởng Giới Thạch, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra định nghĩa về văn hoá, phản ánh gần gũi với quan niệm hiện đại Ông cho rằng văn hoá bao gồm mọi sáng tạo của con người như ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học và nghệ thuật, cùng với những công cụ phục vụ cho đời sống hàng ngày Theo Hồ Chí Minh, văn hoá là tổng hợp của các phương thức sinh hoạt và biểu hiện mà nhân loại phát triển để đáp ứng nhu cầu sống và yêu cầu sinh tồn.
Chí Minh nhận thức rằng văn hóa là yếu tố then chốt trong việc hình thành và phát triển con người xã hội Với tầm nhìn xa trông rộng, Người đã khẳng định vai trò quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp cách mạng và sự phát triển toàn diện của con người cũng như xã hội.
Dựa trên quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII (1993) khẳng định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội và là động lực phát triển kinh tế - xã hội Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII (1998) tiếp tục nhấn mạnh văn hóa không chỉ là mục tiêu mà còn là động lực cho sự phát triển Việc xây dựng và phát triển kinh tế phải hướng tới mục tiêu văn hóa, góp phần tạo ra một xã hội công bằng, văn minh và con người phát triển toàn diện Điều này thể hiện nhận thức sâu sắc của Đảng về vai trò quan trọng của văn hóa trong phát triển bền vững và toàn diện của đất nước, đồng thời phản ánh sự năng động trong việc nắm bắt các vấn đề thời đại và định hướng phát triển văn hóa, xã hội ở Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Theo GS.TS Trần Ngọc Thêm, văn hóa được định nghĩa là "một hệ thống các giá trị và tinh thần do con người sáng tạo ra, tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn trong sự tương tác giữa con người và xã hội" Định nghĩa này không chỉ bao quát nhiều cách tiếp cận và hiểu biết khác nhau về văn hóa mà còn được áp dụng rộng rãi trong các nghiên cứu.