Lịch sử nghiên cứu
Tại Việt Nam, đã có nhiều sách, bài báo và nghiên cứu khoa học thành công khám phá vấn đề văn hóa công sở từ nhiều khía cạnh khác nhau.
Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin đã phát hành cuốn sách “Cẩm nang văn hóa ứng xử và giao tiếp công sở” vào năm 2012, do tác giả Võ Bá Đức biên soạn Cuốn sách được xây dựng dựa trên nghiên cứu và khảo sát thực tiễn qua nhiều năm, bao gồm 8 chương với nội dung phong phú Chương I giới thiệu về văn hóa và vai trò của nó trong phát triển kinh tế - xã hội Chương II đề cập đến văn hóa công sở, trong khi Chương III tập trung vào văn hóa doanh nghiệp Chương IV khám phá mối liên hệ giữa doanh nhân và văn hóa doanh nhân Chương V nêu rõ văn hóa ứng xử trong môi trường học đường và bệnh viện Chương VI hướng dẫn quy trình tổ chức sự kiện, bao gồm lễ tiết và nghi thức tiếp đón khách Chương VII cung cấp kỹ năng giao tiếp và nguyên tắc ứng xử hiện đại, giúp người đọc hoàn thiện nhân cách Cuối cùng, Chương VIII trình bày kỹ năng và phương pháp soạn thảo văn bản Cuốn sách là tài liệu hữu ích cho các cơ quan hành chính, doanh nghiệp, và trường học, nhấn mạnh vai trò của văn hóa trong việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến.
Cuốn sách “Văn hóa ứng xử và nghệ thuật giao tiếp nơi công sở” do nhà xuất bản Lao động phát hành năm 2013, mang đến nhiều kiến thức hữu ích giúp người đọc nắm vững văn hóa công sở Sách cung cấp các phương pháp hiệu quả để xử lý nhiều tình huống giao tiếp trong môi trường làm việc của các cơ quan và tổ chức.
Bài viết "Tuyển tập các tình huống quan trọng về quan hệ giao tiếp, quy tắc ứng xử, xử lý công việc dành cho các lãnh đạo trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị" của nhà xuất bản Dân trí năm 2013 cung cấp kiến thức cần thiết cho lãnh đạo về chế độ trách nhiệm, giao tiếp và quy tắc ứng xử của cán bộ công chức Tài liệu này cũng đề cập đến nghi lễ đón tiếp khách của lãnh đạo nhà nước và các chế độ chính sách dành cho cán bộ, công chức theo từng cấp bậc, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và tương tác trong môi trường làm việc.
Một số nghiên cứu khoa học, luận văn thạc sĩ và bài báo cáo, tiểu luận đã được thực hiện để phân tích văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước.
Nhà nước đã ban hành Quyết định số 129/2007/QĐ-TTg vào ngày 2 tháng 8 năm 2007, quy định về văn hoá công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước Quy chế này gồm 03 chương và 16 điều, quy định chi tiết về nội dung, phạm vi, đối tượng điều chỉnh và nguyên tắc thực hiện, nhấn mạnh việc tuân thủ truyền thống, bản sắc văn hoá dân tộc, và yêu cầu cải cách hành chính Cán bộ công chức từ trung ương đến địa phương phải nghiêm túc, lịch sự, và tôn trọng người dân trong giao tiếp Quy chế cũng quy định về trang phục, việc đeo thẻ, và bố trí phòng làm việc, đồng thời cấm các hành vi như hút thuốc lá, nói tục, và sử dụng đồ uống có cồn tại công sở.
Đề tài nghiên cứu khoa học của Thạc sĩ Trần Mai Ước từ trường Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh mang tên "Luận bàn về văn hóa công sở" tập trung vào vai trò và thực trạng văn hóa công sở Bài viết đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm thực hiện Quy chế văn hóa công sở một cách hiệu quả, từ đó góp phần xây dựng nền hành chính phục vụ trong sạch, minh bạch, vững mạnh, chuyên nghiệp và hiện đại.
Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Hoàng Linh Chi (2014) nghiên cứu về văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước ở Việt Nam, tập trung vào việc thực hiện các quy định của nhà nước, đặc biệt là Quyết định số 129/2007/QĐ-TTg và Luật Cán bộ công chức số 22/2008/QH12 Nội dung luận văn bao gồm tổng quan về khái niệm văn hóa công sở, các yếu tố ảnh hưởng đến nó, và ý nghĩa của việc xây dựng quy chế văn hóa công sở Tác giả khảo sát thực trạng văn hóa công sở hiện nay, chỉ ra những kết quả đạt được cũng như những bất cập trong việc thực hiện quy chế này Từ đó, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước.
Khóa luận tốt nghiệp của sinh viên Phạm Vũ Bảo Ngọc (2016) tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, với đề tài “Văn công sở tại Uỷ ban nhân dân quận Ngũ Hành Sơn thành phố Đà Nẵng”, đã tiến hành khảo sát và đánh giá công tác xây dựng và tổ chức thực hiện văn hóa công sở tại UBND quận Ngũ Hành Sơn Tác giả đã chỉ ra những kết quả đạt được cũng như những hạn chế trong quá trình triển khai, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện và duy trì văn hóa công sở, góp phần nâng cao hiệu quả công vụ của UBND quận.
Dựa trên những nghiên cứu trước đây, tôi đã thu thập được tài liệu quý giá để hoàn thiện khóa luận tốt nghiệp của mình Tuy nhiên, hiện tại chưa có tài liệu nào khảo sát cụ thể về việc xây dựng văn hóa công sở tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội, và đây chính là mục tiêu nghiên cứu của khóa luận này.
Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận chung của văn hóa công sở
Vận dụng lý luận chung để phân tích thực trạng văn hóa công sở tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội, bài viết sẽ nêu rõ những ưu điểm và nhược điểm trong việc xây dựng văn hóa công sở Đồng thời, sẽ đánh giá ảnh hưởng của văn hóa công sở đến công tác tổ chức, hoạt động và quản lý điều hành của Sở, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện văn hóa công sở nhằm nâng cao hiệu quả làm việc.
Để nâng cao hiệu quả công vụ tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội, cần đề xuất những giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện việc xây dựng và duy trì văn hóa công sở Việc tạo ra một môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sự hợp tác và sáng tạo giữa các cán bộ công chức sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ công Đồng thời, cần chú trọng đến việc đào tạo và phát triển kỹ năng mềm cho nhân viên, giúp họ hiểu rõ hơn về vai trò của văn hóa công sở trong việc cải thiện hiệu suất làm việc Các hoạt động giao lưu, team-building cũng nên được tổ chức thường xuyên để tăng cường sự gắn kết và xây dựng lòng tin giữa các thành viên trong cơ quan.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Khảo sát và nghiên cứu tình hình thực tiễn văn hóa công sở tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội được thực hiện thông qua việc phát phiếu khảo sát, tiến hành phỏng vấn và quan sát trực tiếp.
- Phân tích các số liệu điều tra, khảo sát;
- Vận dụng cơ sở lý thuyết để đánh giá kết quả điều tra, khảo sát;
- Xây dựng mô hình lý thuyết của văn hóa công sở Sở Nội vụ;
- Đề xuất giải pháp để xây dựng và hoàn thiện văn hóa công sở tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội
5 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu này tập trung khảo sát các yếu tố hình thành văn hóa công sở tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội, bao gồm nội quy và quy chế của cơ quan, các chế độ chính sách, cách bài trí trụ sở và nơi làm việc, văn hóa giao tiếp và ứng xử của cán bộ công chức viên chức (CBCCVC) trong quá trình làm việc, thời gian tác phong làm việc, cũng như trang phục của CBCCVC trong cơ quan.
- Phạm vi không gian: tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội
- Thời gian khảo sát: từ năm 2009 - 2017, lấy thời gian khảo sát từ khi
Giám đốc Sở Nội vụ đã ban hành Quyết định số 2076/QĐ-SNV vào ngày 26 tháng 5 năm 2009, kèm theo Quy chế về văn hóa công sở tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội Đến nay, văn bản này vẫn chưa có sự thay thế, bổ sung hoặc sửa đổi nào.
Phương pháp sử dụng tài liệu bao gồm việc đọc và phân tích các tài liệu từ sách báo, tạp chí chuyên ngành, cùng với một số luận án và giáo trình có liên quan đến đề tài nghiên cứu Qua đó, người nghiên cứu sẽ tổng hợp, hệ thống hóa và rút ra những nhận xét, kết luận cần thiết, phục vụ cho hoạt động nghiên cứu hiệu quả hơn.
Phương pháp quan sát được áp dụng để đánh giá việc thực hiện nội quy và quy chế về văn hóa công sở của cán bộ, công chức tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội Qua đó, giúp nắm bắt tình hình thực tế và cải thiện môi trường làm việc.
Tác giả thực hiện phỏng vấn hai nhóm đối tượng tiêu biểu tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội: Nhóm 1 gồm cán bộ công chức viên chức làm việc tại Sở, và Nhóm 2 là nhân dân cùng các cá nhân đại diện cho cơ quan, tổ chức đến liên hệ công tác.
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi được thực hiện thông qua việc lập 2 mẫu phiếu khảo sát Cụ thể, tác giả đã thiết kế 30 phiếu khảo sát dành cho nhóm đối tượng là cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) làm việc tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội.
Tác giả đã thu thập 30 phiếu khảo sát hợp lệ từ nhóm đối tượng là nhân dân và 50 phiếu khảo sát từ các cá nhân đại diện cho cơ quan, tổ chức làm việc tại cơ quan, tất cả đều hợp lệ Dựa trên kết quả thu được, tác giả tiến hành tổng hợp và áp dụng phương pháp tính phần trăm để phân tích dữ liệu, nhằm phục vụ cho bài khóa luận tốt nghiệp.
Phương pháp phân tích và tổng hợp thông tin là bước quan trọng trong quá trình nghiên cứu Bằng cách thu thập và lựa chọn thông tin phù hợp, người nghiên cứu có thể tổng hợp dữ liệu một cách hiệu quả, từ đó phục vụ cho việc đưa ra các kết luận chính xác.
7 Bố cục của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận,tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung bài khóa luận gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về văn hóa công sở và khái quát về tổ chức - hoạt động của Sở Nội vụ thành phố Hà Nội
Chương 2: Thực trạng công tác xây dựng văn hóa công sở tại Sở Nội vụ thành phố Hà Nội
Chương 3: Nhận xét đánh giá và đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm xây dựng và hoàn thiện văn hóa công sở của Sở Nội vụ thành phố
Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA CÔNG SỞ VÀ KHÁI QUÁT VỀ TỔ CHỨC - HOẠT ĐỘNG
CỦA SỞ NỘI VỤ THÀNH PHỐ HÀ NỘI
1.1 Khái niệm và vai trò của văn hóa công sở
1.1.1 Khái niệm văn hóa công sở
Khái niệm về văn hóa
Tổng giám đốc UNESCO Federico Mayor đã định nghĩa văn hóa là tổng thể sống động của các hoạt động sáng tạo từ cá nhân và cộng đồng trong cả quá khứ và hiện tại Qua các thế kỷ, những hoạt động này đã tạo ra các giá trị, truyền thống và thị hiếu, từ đó xác định đặc tính riêng của mỗi dân tộc.
Văn hóa được hiểu là cách thức mà con người tương tác với môi trường sống, bao gồm khả năng học hỏi, thích ứng và sáng tạo để tạo ra giá trị chuẩn mực và phương thức thiết chế Nó không chỉ là mục đích và điều kiện hướng tới của con người, mà còn là tổng thể những đặc điểm riêng biệt về tinh thần, vật chất, trí tuệ và cảm xúc, quyết định tính cách của một xã hội hoặc nhóm người.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, văn hóa là sản phẩm của sự sáng tạo và phát minh của con người, bao gồm ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật và các công cụ phục vụ cho cuộc sống hàng ngày Văn hóa không chỉ là tổng hợp các phương thức sinh hoạt mà còn là biểu hiện của những nhu cầu và yêu cầu cần thiết cho sự sinh tồn của con người.
Khái niệm về công sở
Công sở là các cơ quan hành chính Nhà nước, bao gồm cán bộ, công chức được tuyển dụng theo quy chế và thực hiện công vụ nhà nước Nó có vị trí, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được quy định bởi pháp luật, nhằm tổ chức công việc Nhà nước và cung cấp dịch vụ công vì lợi ích xã hội Hoạt động của công sở đáp ứng lợi ích chung của cộng đồng, với cấu trúc tổ chức và nguồn lực được Nhà nước bảo trợ Công sở cũng được coi là trụ sở làm việc của cơ quan nhà nước, có thẩm quyền giải quyết công vụ, và là phần thiết yếu trong bộ máy quản lý nhà nước.
Khái niệm về văn hóa công sở
Văn hóa công sở được hiểu qua nhiều quan niệm khác nhau, trong đó có sự phân chia giữa văn hóa cá nhân và văn hóa cộng đồng Cộng đồng là tập hợp những người có mối quan hệ chặt chẽ trong cả hoạt động vật chất và tinh thần Công sở, với vai trò là tổ chức dưới sự quản lý của Nhà nước và có tư cách pháp nhân, hoạt động theo quy định của pháp luật nhằm quản lý các công việc chuyên ngành và phục vụ lợi ích công Điều này giúp phân biệt công sở với các tổ chức xã hội khác dựa trên nội dung công việc và hình thức tổ chức.
Văn hóa công sở là sự kết hợp giữa các giá trị vật chất và tinh thần mà các thành viên trong tổ chức gìn giữ và phát triển từ quá khứ đến hiện tại Đây là thành quả trí tuệ sáng tạo của con người qua các nền văn minh và hình thái kinh tế - xã hội khác nhau, phản ánh bản chất nhà nước và bản sắc dân tộc của mỗi quốc gia trong từng giai đoạn lịch sử.