GIẢI QUYẾT VẤ ĐỀ
Cơ sở lý luận
“Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là một phương pháp giáo dục tiên tiến, nhấn mạnh vai trò quan trọng của trẻ em và giáo viên trong quá trình học tập Chương trình này được thiết kế dựa trên hứng thú, nhu cầu và khả năng của trẻ, nhằm tạo ra một môi trường giáo dục tích cực tại trường mầm non Nhờ đó, trẻ không chỉ phát triển trí tuệ mà còn được nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và kỹ năng giao tiếp xã hội, từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện.
Chương trình không chỉ quan tâm tới trẻ "học được cái gì" mà còn chú trọng
Học như thế nào là việc tạo ra những trải nghiệm tích cực cho trẻ, giúp phát triển đam mê và khả năng tự học của trẻ Với quan điểm mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt và có cơ hội học bằng nhiều cách khác nhau, việc dạy trẻ mầm non cần áp dụng phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Phương pháp này yêu cầu giáo viên chú ý đến hứng thú, nhu cầu, khả năng và thế mạnh của từng trẻ để có thể hiểu và đánh giá đúng.
Trong những năm gần đây, việc tổ chức hoạt động giáo dục mầm non theo quan điểm "lấy trẻ làm trung tâm" đã trở thành yêu cầu quan trọng Đặc biệt, trong năm học 2017 - 2018, Sở và Phòng GD&ĐT đã chỉ đạo các trường mầm non tăng cường triển khai các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục cho trẻ.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là phương pháp phù hợp với điều kiện thực tế của trường lớp và khả năng của từng trẻ, dựa trên các nội dung của Bộ tiêu chí đánh giá trẻ.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tập trung vào nhu cầu, sở thích và năng lực riêng của từng trẻ, với niềm tin rằng mỗi trẻ đều có khả năng đạt được thành công và phát triển.
Tạo ra nhiều cơ hội học tập cho trẻ thông qua các hình thức đa dạng, bao gồm cả hoạt động vui chơi Vui chơi không chỉ giúp trẻ khám phá, sáng tạo và giả vờ, mà còn thúc đẩy khả năng tương tác với bạn bè Điều này phản ánh sự phát triển cá nhân của trẻ và xây dựng trên nền tảng kiến thức và kỹ năng mà trẻ đã có.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là phương pháp mà mọi trẻ em đều được hỗ trợ để tham gia tích cực Trong mô hình này, trẻ em được khuyến khích đưa ra sự lựa chọn của riêng mình, từ đó phát triển khả năng tư duy độc lập và sáng tạo.
Để giáo dục trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) theo phương pháp lấy trẻ làm trung tâm, cần khuyến khích và hỗ trợ trẻ hợp tác cùng nhau Giáo viên cần xác định và đáp ứng các hứng thú, hiểu biết, ý kiến và kỹ năng của trẻ, từ đó mở rộng việc học cho từng cá nhân Quan trọng là tạo ra cơ hội và thời gian cho trẻ học tập, cung cấp nhiều trải nghiệm khác nhau để trẻ khám phá và diễn đạt những gì mình biết và hiểu.
Cơ sở thực tiễn
Trường mầm non mà tôi công tác nằm ở vùng xa cuối huyện Gia Lâm, đã nhiều năm liền đạt danh hiệu trường tiên tiến xuất sắc cấp huyện Trường có 10 nhóm lớp và 36 cán bộ giáo viên, nhân viên, với 100% giáo viên đạt chuẩn và 90% giáo viên trên chuẩn.
Trong những năm gần đây, SGD&ĐT Hà Nội và UBND huyện Gia Lâm đã chú trọng đầu tư vào cơ sở hạ tầng cho trường học, tạo ra môi trường học tập rộng rãi và thoáng mát Các trang thiết bị dạy học hiện đại như máy chiếu, máy tính, ti vi và đầu đĩa được trang bị đầy đủ Trường còn có khu vườn cổ tích, khu vui chơi và khu vực giáo dục thể chất, cùng với phòng vi tính và phòng nghệ thuật riêng biệt, thuận lợi cho các hoạt động của trẻ Ban giám hiệu nhà trường cũng rất quan tâm đến việc trang bị đồ dùng và đồ chơi dạy học đa dạng, phong phú.
Từ năm học 2017 - 2018, tôi phụ trách lớp mẫu giáo bé C2 với 2 giáo viên, cả hai đều có trình độ trên chuẩn Lớp hiện có 32 trẻ, bao gồm 17 trẻ nam và 15 trẻ nữ Trong số đó, nhiều trẻ được bố mẹ nuông chiều, dẫn đến tính ỷ lại, trong khi một số trẻ lại nhút nhát và thiếu tự tin trong việc tham gia các hoạt động của trường lớp.
Với đặc điểm tình hình như vậy khi thực hiện đề tài này tôi thấy có một số thuận lợi và khó khăn sau:
Ban giám hiệu trường luôn lập kế hoạch bồi dưỡng giáo viên và áp dụng các phương pháp tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ hiệu quả Đồng thời, nhà trường cũng chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị và đồ dùng dạy học để nâng cao chất lượng công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Giáo viên có chuyên môn vững vàng, nhiệt huyết và yêu nghề, luôn chăm sóc và mến trẻ Họ tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục và không ngừng sáng tạo trong công việc.
Tất cả trẻ em tham gia sinh hoạt bán trú tại trường đều được phân chia theo đúng chỉ tiêu và độ tuổi, giúp tổ chức các hoạt động hiệu quả Sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình cũng là một lợi thế quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của trẻ.
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) có lợi trong công tác xã hội hóa giáo dục Sự quan tâm và động viên từ Ban giám hiệu nhà trường cùng với sự hỗ trợ từ bạn bè đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi kinh nghiệm và cung cấp tài liệu tham khảo về giáo dục trẻ nhỏ.
Là một giáo viên mầm non tận tâm, tôi có nhiều năm kinh nghiệm trong việc dạy và chăm sóc trẻ nhỏ Tôi luôn yêu thương trẻ và nỗ lực hết mình trong công việc, không ngừng phấn đấu để nâng cao trình độ chuyên môn Tôi thường xuyên tìm kiếm và nghiên cứu tài liệu từ các tạp chí và thông tin trực tuyến liên quan đến giáo dục trẻ, nhằm áp dụng những kiến thức mới vào công tác chăm sóc và giáo dục hàng ngày.
Tôi luôn tích cực tham gia các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học trong ngành mầm non Với tình yêu nghề và sự nhiệt huyết với trẻ em, tôi không ngừng sáng tạo và tìm kiếm những phương pháp giảng dạy hiệu quả nhất để áp dụng trong quá trình giáo dục trẻ.
Mặc dù có nhiều thuận lợi, tôi cũng gặp phải một số khó khăn trong quá trình thực hiện Trường nằm ở một xã xa trung tâm, dẫn đến điều kiện sống của các gia đình khá khó khăn với kinh tế hạn hẹp và trình độ dân trí thấp Hơn nữa, một số phụ huynh còn hạn chế trong nhận thức và sự quan tâm đến con cái.
Trẻ em thường sống trong môi trường gia đình được yêu thương và chăm sóc bởi ông bà, bố mẹ, nhưng khi đến trường, chúng phải đối mặt với một không gian hoàn toàn mới lạ Nhiều trẻ chưa quen với nề nếp và thói quen của lớp học, dẫn đến tình trạng rụt rè, nhút nhát và khó khăn trong việc thể hiện cá tính Đặc biệt, đa số trẻ lần đầu đến trường chưa có nền tảng học tập vững chắc, và khả năng hòa nhập giữa các bé không đồng đều Một số trẻ còn nhút nhát hoặc không đi học đều đặn do sức khỏe hoặc hạn chế về thể chất, như trường hợp của bé Phương Mai.
Một số trẻ như Thu An, Ngân Phương, Trí Đức, Đức Lộc, Trí Bảo và Đăng Khôi có tính cách hiếu động, điều này khiến việc thu hút sự chú ý của các bé trở nên khó khăn Đặc biệt, tâm lý của trẻ mẫu giáo bé vẫn chưa ổn định do đang trải qua "thời kỳ khủng hoảng tuổi lên ba".
Giáo viên cần nâng cao tính linh hoạt và sáng tạo trong việc áp dụng chương trình giáo dục Mầm non vào thực tiễn giảng dạy Việc này bao gồm việc sử dụng các phương pháp giảng dạy đa dạng và tạo điều kiện cho trẻ em tham gia vào các hoạt động khám phá, trải nghiệm một cách tích cực.
Mặc dù nhiều phụ huynh thể hiện sự quan tâm đến con cái, nhưng vẫn còn không ít người chưa nhận thức được tầm quan trọng của giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé( 3- 4 tuổi )
Dựa trên những thuận lợi và khó khăn đã phân tích, tôi đã đề xuất một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi trong năm học 2017-2018, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ.
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé (3 - 4 tuổi )
3.1 Biện pháp 1: Điều tra, khảo sát về mức độ nhận thức và sự hứng thú của trẻ trong lớp MG bé C2 đầu năm
Vào đầu năm học, nhằm thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, tôi đã tiến hành khảo sát mức độ hứng thú, kiến thức và kỹ năng của trẻ trong các hoạt động lớp học Kết quả cho thấy phần lớn trẻ không hứng thú tham gia vào các hoạt động, đồng thời kiến thức và kỹ năng của các em còn hời hợt, không rõ ràng Dưới đây là bảng khảo sát trẻ đầu năm.
Khả năng hứng thú trong các hoạt động
Kiến thức, kỹ năng đạt được sau mỗi tiết học
Kết quả khảo sát cho thấy rằng sự hứng thú, kiến thức và kỹ năng của trẻ em sau các hoạt động học tập vẫn còn hạn chế và chưa đồng đều.
3.2 Biện pháp 2: Nâng cao trình độ chuyên môn a Tự học, tự bồi dưỡng nâng cao nhận thức và phương pháp “ giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
Chất lượng giáo dục phụ thuộc vào năng lực và nhân cách của giáo viên, điều này được nhấn mạnh trong chỉ thị 40/CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban bí thư TW Đảng Giáo viên không chỉ cần có chuyên môn vững vàng mà còn phải sở hữu phẩm chất tốt để hoàn thành nhiệm vụ, trở thành những “Kỹ sư tâm hồn” thực thụ.
Việc nâng cao nhận thức và chuyên môn cho mỗi giáo viên là rất cần thiết, giúp họ trang bị kiến thức đúng đắn và tự tin hơn trong việc tổ chức các hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ.
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé( 3- 4 tuổi )
Nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc tự học và tự bồi dưỡng, tôi luôn tích cực tham gia các buổi bồi dưỡng chuyên môn do Phòng GD&ĐT tổ chức Tôi tham gia các buổi sinh hoạt chuyên môn tại trường, lắng nghe và ghi chép một cách nghiêm túc Tôi cũng mạnh dạn trao đổi với giáo viên và Ban Giám hiệu về những vấn đề chưa rõ và quan tâm đến việc đổi mới phương pháp giảng dạy cho trẻ.
Tự học và tự nghiên cứu tài liệu là yếu tố quan trọng để nâng cao nghiệp vụ giáo viên Tôi đã tìm kiếm và đọc nhiều tài liệu, sách vở liên quan đến đổi mới phương pháp giảng dạy, tập trung vào việc lấy trẻ làm trung tâm và phát triển kỹ năng nghiệp vụ Qua quá trình này, tôi rút ra những vấn đề cần thiết giúp giáo viên cải tiến phương pháp giảng dạy hiệu quả hơn.
Trong những năm gần đây, tôi luôn chú trọng đến việc nâng cao công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng Đặc biệt, từ đầu năm học 2017 - 2018, toàn ngành giáo dục đã triển khai chương trình bồi dưỡng thường xuyên, và tôi đã đăng ký tham gia chương trình này.
Phương pháp dạy học tich cực” để nghiên cứu và tự học bổ sung những phần kiến thức còn thiếu hụt cho bản thân.
Dự giờ thao giảng đóng vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, giúp cả người dạy và người dự rút ra kinh nghiệm quý giá Qua việc tham gia các tiết dạy, tôi đã mạnh dạn xây dựng hoạt động đổi mới phương pháp giảng dạy và đăng ký cho BGH và đồng nghiệp dự giờ Từ các buổi thảo luận và góp ý của đồng nghiệp, cùng với phân tích cụ thể từ BGH, tôi đã nhận diện được các yếu tố đổi mới trong tiết dạy, như việc lấy trẻ làm trung tâm và so sánh với phương pháp dạy cũ Những kinh nghiệm này đã giúp tôi cải thiện phương pháp giáo dục theo hướng hiện đại và hiệu quả hơn.
Chất lượng giáo dục và dạy học tại trường học chủ yếu phụ thuộc vào trình độ và năng lực của đội ngũ giáo viên Vì vậy, việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn cho giáo viên cần được chú trọng, thực hiện thường xuyên và có kế hoạch rõ ràng.
Giáo viên đóng vai trò then chốt trong hệ thống giáo dục, là cầu nối thiết yếu giữa nhà trường, phụ huynh và xã hội Họ không chỉ đảm bảo chất lượng giảng dạy mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của học sinh, góp phần quyết định đến hiệu quả của các hoạt động giáo dục trong trường học.
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé( 3- 4 tuổi )
Sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn là một hoạt động quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tại trường mầm non Trong các buổi sinh hoạt, vấn đề bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên được thảo luận một cách nghiêm túc, với sự phân công cụ thể và rõ ràng về tiến độ thời gian Kế hoạch chi tiết cho học kỳ, tháng và tuần đã được xây dựng nhằm đảm bảo hiệu quả Các tổ giáo viên thường xuyên tổ chức thảo luận để đánh giá ưu điểm và nhược điểm trong tháng qua, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm và lập kế hoạch cho các buổi kiến tập tiếp theo Bảng phân công chuẩn bị hoạt động kiến tập luôn được trình bày rõ ràng và cụ thể để giáo viên có thể tham gia, nhận xét và học hỏi lẫn nhau.
Ví dụ : Lịch phân công chuẩn bị hoạt động kiến tập
Qua sinh hoạt chuyên môn, giáo viên có cơ hội học hỏi lẫn nhau và rút ra kinh nghiệm giảng dạy, chăm sóc trẻ Tôi tham gia đầy đủ các buổi sinh hoạt chuyên môn và kiến tập các chuyên đề do nhà trường tổ chức Tôi cũng mạnh dạn lồng ghép phương pháp "giáo dục lấy trẻ làm trung tâm" vào các hoạt động góc, được các đồng nghiệp đánh giá cao Ngoài việc tích lũy kiến thức, tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên cùng lớp và đồng nghiệp trong các buổi họp tổ chuyên môn để tìm ra phương pháp tốt nhất, góp phần vào việc giáo dục trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ mẫu giáo bé.
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé( 3- 4 tuổi )
Hình ảnh:Sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn Hình ảnh: Nghiên cứu tài liệu
Qua các buổi sinh hoạt tổ và nhóm chuyên môn, tôi đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý báu từ đồng nghiệp, không chỉ về chuyên môn mà còn về cách tổ chức các hoạt động và xử lý tình huống Những kiến thức này đã giúp tôi nâng cao chất lượng kế hoạch chăm sóc và giáo dục trẻ, từ đó cải thiện hiệu quả trong công việc.
3.3.Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Lập kế hoạch giáo dục là một bước quan trọng giúp giáo viên thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ giảng dạy Kế hoạch này không chỉ giúp đạt được mục tiêu giáo dục một cách đầy đủ và hệ thống, mà còn cho phép giáo viên dự đoán nội dung và thời gian, từ đó tổ chức các hoạt động một cách hiệu quả hơn.
Kế hoạch đóng vai trò quan trọng trong việc thống nhất mọi hoạt động của nhóm và lớp học Giáo viên cần có sự hình dung rõ ràng về công việc sắp tới, từ đó chủ động điều phối các hoạt động và thiết lập nề nếp cho lớp học.
Kết quả sau khi thực hiện các biện pháp
Trong năm qua, việc đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục mầm non đã mang lại kết quả tích cực, giúp trẻ phát triển khả năng khám phá và sáng tạo Những cải tiến này tạo điều kiện cho trẻ hoạt động thoải mái tại các góc chơi, kích thích sự tò mò và ham hiểu biết, đồng thời khuyến khích trẻ sử dụng các nguyên liệu sẵn có để học hỏi và phát triển năng lực của mình.
Sau một năm triển khai sáng kiến "Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm", hiệu quả trong dạy và học đã được cải thiện rõ rệt Trẻ em trở nên tích cực hơn trong việc hoạt động và tự khám phá thế giới xung quanh thông qua các giác quan Chương trình giáo dục chú trọng đến sự phát triển cá nhân của trẻ, đồng thời khuyến khích hoạt động nhóm giữa các trẻ em, tạo cơ hội giao tiếp nhiều hơn với giáo viên Giáo viên được khuyến khích linh hoạt và sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động học tập và chơi, tận dụng tối đa nguồn nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương Kết quả kiểm tra chất lượng trẻ cuối năm cho thấy tỷ lệ phát triển ở 5 lĩnh vực đạt mức cao.
* Kết quả khảo sát sau khi áp dụng các biện pháp đạt được cụ thể như sau:
Thời gian Đầu năm Cuối năm
Trẻ Tỷ lệ Trẻ Tỷ lệ Trẻ Tỷ lệ Trẻ chưa Tỷ lệ
Nội dung đạt chưa đạt đạt đạt
Khả năng hứng thú 14 44% 18 56% 30 94% 2 6% trong các hoạt động download by : skknchat@gmail.com
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé( 3- 4 tuổi )
Kiến thức, kỹ năng đạt 10 31% được sau mỗi tiết học
Bảng khảo sát trẻ ( Đầu năm và cuối năm )
Kết quả cho thấy, sau khi áp dụng các biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi), khả năng hứng thú và kiến thức kỹ năng của trẻ đã tăng lên rõ rệt vào cuối năm học so với đầu năm.
- 94% trẻ hứng thú trong các hoạt động ( Tăng so với đầu năm là 50%.)
- 91% trẻ đạt kiến thức, kỹ năng sau mỗi tiết học ( Tăng so với đầu năm là 60% )
4.2 Đối với giáo viên Đối với giáo viên biết cách sắp xếp môi trường học tập phù hợp, chất lượng chuyên môn của bản thân và đồng nghiệp được nâng lên rõ rệt, bản thân nắm vững phương pháp dạy đổi mới lấy trẻ làm trung tâm, có hình thức các tiết dạy linh hoạt sáng tạo, có tác phong sư phạm tốt, biết lồng ghép đan xen giữa các bộ môn để giáo dục trẻ phù hợp Trong quá trình đổi mới phương pháp giáo dục thường xuyên lấy trẻ làm trung tâm, cô giáo là người gợi mở dẫn dắt trẻ.Quá trình giảng dạy cô phải quan tâm đến khả năng của từng trẻ để có biện pháp bồi dưỡng phù hợp Cô luôn luôn gần gũi, thân thiện, cởi mở, tạo cho trẻ cảm giác tự tin, thoải mái và đạt hiệu quả cao trong các hoạt động download by : skknchat@gmail.com
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé( 3- 4 tuổi )