PHẦN MỞ ĐẦU
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀ
Trong những thập niên gần đây, sự phát triển kinh tế nhanh chóng, đặc biệt ở các nước đang phát triển như Việt Nam, đã tạo ra nhiều thay đổi tích cực Kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật và công nghệ đã giúp người lao động ứng dụng máy móc hiệu quả hơn Sự ra đời của các khu công nghiệp và trung tâm công nghiệp đã thúc đẩy sự phát triển của ngành nông nghiệp và dịch vụ, nâng cao năng suất lao động và cải thiện đời sống nhân dân Tuy nhiên, sự gia tăng dân số và nhu cầu sinh hoạt đa dạng cũng dẫn đến lượng chất thải ngày càng lớn.
Mặc dù tăng trưởng GDP mang lại nhiều lợi ích, nhưng nó cũng gây ra những tác hại nghiêm trọng như ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không khí và ô nhiễm nguồn nước, dẫn đến biến đổi khí hậu toàn cầu Chất thải từ sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và sinh hoạt con người đã gây ra nhiều hậu quả xấu cho môi trường sống, làm gia tăng các căn bệnh hiểm nghèo Ô nhiễm không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe con người mà còn làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên của đất nước Trước tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng hiện nay, bảo vệ môi trường trở thành nhiệm vụ của toàn xã hội, đặc biệt là của các em học sinh Đảng và Nhà Nước đã có nhiều chính sách quan tâm đến vấn đề này, và ngành giáo dục cần thực hiện các biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh thông qua các hoạt động tập thể, phong trào xanh-sạch-đẹp, cũng như lồng ghép chủ đề môi trường vào chương trình giảng dạy, góp phần cải thiện môi trường sống.
Mục tiêu đào tạo con người trong giai đoạn mới ở Việt Nam là phát triển toàn diện, trong đó giáo dục bảo vệ môi trường đóng vai trò quan trọng Do đó, các trường học cần chú trọng nâng cao nhận thức và trách nhiệm của học sinh đối với môi trường, góp phần xây dựng một xã hội bền vững.
Học sinh đông đảo sẽ là thế hệ tiếp tục xây dựng quê hương và bảo vệ môi trường xanh – sạch – đẹp Nhóm này có nhận thức tốt về việc bảo vệ môi trường, đồng thời là lực lượng quan trọng trong việc khôi phục thiên nhiên Họ góp phần xóa đói giảm nghèo, cải thiện sức khỏe và phát triển nền kinh tế bền vững.
Để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh, giáo viên cần tìm cách giáo dục không chỉ trong trường học mà còn ở gia đình và xã hội Tôi đã chọn đề tài "Lồng ghép giáo dục ý thức bảo vệ môi trường qua môn địa lý lớp 10 bậc trung học phổ thông" nhằm áp dụng hiệu quả và bền vững cho học sinh tại trường.
MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU, PHẠM VI ĐỀ TÀI
Chương trình địa lý SGK lớp 10 hiện nay gặp nhiều khó khăn trong việc giảng dạy theo phương pháp lồng ghép, khi giáo viên vẫn chủ yếu trình bày nội dung SGK và học sinh chưa chủ động tìm hiểu kiến thức môi trường Điều này dẫn đến hiệu quả dạy học về giáo dục môi trường chưa cao Vì vậy, giáo viên cần nghiên cứu kỹ lưỡng kiến thức và kỹ năng để có thể truyền đạt hiệu quả trong các tiết dạy địa lý, đồng thời đáp ứng yêu cầu giáo dục môi trường Đây là mục tiêu dạy học hiện nay được toàn ngành giáo dục quan tâm.
1.Mục đích của đề tài :
Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ một số kinh nghiệm dạy học nhằm hướng dẫn học sinh khai thác nội dung kiến thức địa lý lớp 10 về tự nhiên, xã hội và kinh tế Mục tiêu là giúp các em nâng cao kỹ năng khai thác kiến thức địa lý, đồng thời phát triển phương pháp học tích cực, liên kết với các vấn đề môi trường Những kinh nghiệm này không chỉ hỗ trợ quá trình học tập mà còn ứng dụng vào kiểm tra đánh giá và thực tiễn cuộc sống tại địa phương.
Với mục đích trang bị để hình thành cho các em những kĩ năng cần thiết nhất về
Tải xuống tài liệu từ skknchat@gmail.com để nâng cao nhận thức về trách nhiệm đối với môi trường tự nhiên Bài viết cung cấp hướng dẫn về kỹ năng lý luận và thực tiễn cần thiết trong chương trình địa lý THPT, đặc biệt là lớp 10 Qua đó, học sinh sẽ phát triển phương pháp tự học, tự nghiên cứu, giúp áp dụng kiến thức địa lý vào thực tiễn và cùng nhau giải quyết các vấn đề môi trường.
2.Yêu cầu của đề tài:
Chương trình địa lý lớp 10 trang bị cho học sinh những kỹ năng lý luận và thực tiễn cơ bản, giúp các em nhận thức và giải quyết các vấn đề môi trường Các biện pháp hướng dẫn trong chương trình sẽ hỗ trợ học sinh phát triển kỹ năng nhận thức môi trường một cách hiệu quả.
Để nâng cao hiệu quả giáo dục môi trường trong giảng dạy, giáo viên cần nghiên cứu và liên hệ các nội dung phù hợp, giúp học sinh nhận biết các kỹ năng cơ bản liên quan đến từng vấn đề môi trường.
Phương pháp dạy học hiện tại trong môn địa lý lớp 10 cần chú trọng vào việc hướng dẫn học sinh xác định và nhận thức về kiến thức môi trường Điều này yêu cầu học sinh không chỉ biết và hiểu mà còn khai thác thông tin địa lý, đồng thời nhận thức được mối quan hệ giữa kiến thức đó với thực tiễn cuộc sống Việc liên hệ kiến thức với quan sát thực tiễn sẽ giúp học sinh phát triển tư duy và khả năng áp dụng kiến thức vào cuộc sống hàng ngày.
3.Phạm vi và đối tượng của đề tài:
Bài viết này nhằm giới thiệu các phương pháp giúp học sinh khai thác hiệu quả kênh chữ kết hợp với các kênh hình và phương tiện dạy học, từ đó truyền đạt kiến thức địa lý một cách tốt nhất Mục tiêu là giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh, góp phần nâng cao kết quả học tập địa lý, đặc biệt là cho lớp 10 tại trường THPT Quang Trung Qua đó, bài viết cũng đề xuất các giải pháp hợp lý nhằm cải thiện hiệu quả nhận thức và học tập về các vấn đề môi trường trong chương trình địa lý lớp 11 và 12, đồng thời định hướng lâu dài cho học sinh trong tương lai.
3 download by : skknchat@gmail.com
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Trong đề tài nghiên cứu này tôi sử dụng một số phương pháp sau :
1 Phương pháp Nghiên cứu các tài liệu lý luận vấn đề môi trường Kinh nghiệm dạy học nhiều năm tích lũy kiến thức, sách giáo khoa, sách giáo viên, các tài liệu khác, địa lí có liên quan…
2 Phương pháp khảo sát, thống kê, qua nhiều năm, so sánh, đối chiếu kết quả học tập của học sinh nhiều lớp 10 qua nhiều năm dạy học.
3 Phương pháp điều tra đánh giá, phương pháp quan sát Qua các đợt tập huấn về môi trường do sở, cụm, trường tổ chức nhiều lần Qua dự giờ thăm lớp, thao giảng và hội giảng của trường Lấy ý kiến từ nhiều giáo viên dạy qua nhiều năm, lấy kết quả bài làm của học sinh trong phần kiểm tra và kĩ năng liên hệ thực tiễn vấn đề môi trường …
4 download by : skknchat@gmail.com
PHẦN NỘI DUNG
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
Môi trường bao gồm các điều kiện tự nhiên xung quanh sinh vật, ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sự tồn tại và phát triển của chúng, cũng như xã hội loài người Các yếu tố như đất, đá, không khí và tài nguyên thiên nhiên đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống và phát triển bền vững.
Môi trường là không gian sống thiết yếu của con người, nhưng ô nhiễm ngày càng gia tăng do tăng trưởng kinh tế và dân số Thời tiết và khí hậu toàn cầu trở nên phức tạp, tạo ra thách thức lớn cho công tác bảo vệ môi trường Do đó, việc hiểu rõ vấn đề và có hành vi ứng xử đúng đắn với môi trường và tài nguyên thiên nhiên là cấp bách, vì nếu không giải quyết, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hiện tại và tương lai của con người.
Bảo vệ môi trường là nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục, góp phần bảo vệ đất nước và trái đất Ngày 15/11/2004, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 41/NQ/TƯ về bảo vệ môi trường trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa Nghị quyết nhấn mạnh rằng bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống, đồng thời đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội, ổn định chính trị, an ninh quốc gia và thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế.
Giáo dục môi trường trong ngành giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng thói quen bảo vệ môi trường cho học sinh Quá trình này giúp các em nhận thức về thiên nhiên và môi trường, từ đó hình thành ý thức quan tâm đến vấn đề môi trường Thông qua việc cung cấp kiến thức về khái niệm, hình ảnh, mối liên hệ và quy luật của môi trường, giáo dục môi trường không chỉ nâng cao nhận thức mà còn tạo ra thái độ tích cực đối với môi trường xung quanh.
Học sinh cần trang bị các kỹ năng liên hệ và thực hành để nâng cao ý thức trách nhiệm với môi trường Qua đó, các em sẽ biết cách hành động đúng đắn nhằm bảo vệ môi trường sống của mình.
Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường vào môn địa lý là sự kết hợp chặt chẽ giữa nội dung giáo dục và kiến thức địa lý, tạo thành một bài học thống nhất mà không làm biến đổi bản chất của môn học.
Khai thác nội dung giáo dục môi trường một cách có chọn lọc và tích hợp vào các kiến thức trong từng bài học là rất quan trọng Điều này giúp học sinh tối đa hóa khả năng tìm hiểu về vấn đề môi trường Trong quá trình dạy, giáo viên cần linh hoạt áp dụng các mức độ tích hợp khác nhau, dựa vào kiến thức bài học để bổ sung, liên hệ và giáo dục học sinh về bảo vệ môi trường.
2 Cơ sở thực tiễn của đề tài: a.Về phíaNhà trường:
Trường THPT Quang Trung nổi bật với cơ sở vật chất hiện đại, phục vụ hiệu quả cho công tác dạy và học Môi trường học tập tại đây luôn được duy trì xanh, sạch, đẹp nhờ sự quan tâm từ các Sở, ban ngành và sự chỉ đạo tích cực của Ban giám hiệu Sự đồng lòng của đội ngũ giáo viên cùng với nỗ lực không ngừng của học sinh đã tạo nên một môi trường giáo dục chất lượng và phát triển bền vững.
Trong quá trình dạy học môn địa lý, trường chúng tôi được trang bị đầy đủ công nghệ như máy chiếu, máy tính, bản đồ và tranh ảnh, giúp giáo viên tích hợp giáo dục môi trường hiệu quả hơn Sự hỗ trợ của công nghệ thông tin không chỉ giúp giáo viên trong việc giảng dạy mà còn tạo hứng thú cho học sinh, nâng cao khả năng tiếp thu kiến thức Hiện nay, việc rèn luyện kỹ năng, kiến thức và hình thành thái độ bảo vệ môi trường trong các bài học địa lý lớp 10 đang được chú trọng và cải thiện đáng kể.
Để tích hợp giáo dục môi trường vào chương trình SGK lớp 10, giáo viên cần nắm vững nội dung môn địa lý và nghiên cứu các phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường Mỗi phương pháp có ưu, nhược điểm riêng, do đó cần lựa chọn phù hợp với đặc trưng của từng bài học để đạt hiệu quả giáo dục cao nhất Tuy nhiên, nhiều giáo viên vẫn gặp khó khăn trong việc áp dụng phương pháp đổi mới, dẫn đến lúng túng và hiệu quả giảng dạy chưa cao.
Học sinh trường THPT Quang Trung ở huyện gặp khó khăn trong việc tiếp cận chương trình SGK lớp 10, với phương pháp học tập mới còn hạn chế và quá trình tiếp thu không đồng đều Nhiều em chưa linh hoạt trong hoạt động học tập và việc sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại còn hạn chế, dẫn đến kết quả học tập chưa cao so với các trường trung tâm Thêm vào đó, một số học sinh chưa nhận thức đúng về việc học, thiếu sự chủ động tìm tòi và gặp khó khăn trong việc giải quyết vấn đề, ảnh hưởng đến hiệu quả giảng dạy và động lực học tập của những em có tinh thần ham học trong lớp.
Mỗi phần và chương trong bài học có nội dung riêng, do đó, phương pháp dạy học cần phải được điều chỉnh phù hợp với yêu cầu của từng nội dung Giáo viên cần nghiên cứu và cải tiến phương pháp dạy học để đáp ứng nhu cầu của học sinh Tuy nhiên, trong thực tế, việc khai thác kiến thức về môi trường trong sách giáo khoa địa lý lớp 10 thường mang tính lồng ghép, dẫn đến một số giáo viên không đầu tư nghiên cứu kỹ lưỡng cho việc giảng dạy.
Một số giáo viên áp dụng nhiều phương pháp đổi mới trong việc giảng dạy địa lý để kết hợp với giáo dục môi trường, nhưng điều này có thể dẫn đến tiết học căng thẳng và không đạt hiệu quả cao Ngược lại, việc học theo yêu cầu mới của chương trình từ skknchat@gmail.com giúp cải thiện chất lượng giảng dạy.
THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
1 Thực trạng của nhà trường
Cơ sở vật chất của nhà trường hiện chưa đáp ứng đủ yêu cầu cho việc dạy và học, đòi hỏi Ban giám hiệu cần xây dựng kế hoạch đầu tư lâu dài cho các phương tiện và thiết bị giảng dạy Việc trang bị máy chiếu, bản đồ, tranh ảnh và các phương tiện khác là cấp thiết và cần thiết cho sự phát triển bền vững Đầu tư đúng mức sẽ tạo điều kiện cho các hoạt động hỗ trợ dạy học hiệu quả, từ đó khuyến khích giáo viên tích cực hơn trong công tác giảng dạy.
Khuôn viên trường học tọa lạc ở vị trí thuận lợi gần Quốc lộ 26 và khu dân cư, với nhiều cây xanh tạo bóng mát và môi trường trong lành cho hơn 1100 học sinh Hầu hết các em có ý thức bảo vệ cảnh quan môi trường, tuy nhiên, vẫn còn một số buổi học chưa sạch sẽ và một bộ phận học sinh chưa có ý thức bảo vệ môi trường tốt.
Các cấp, đoàn thể và toàn xã hội đang chú trọng đến vấn đề môi trường trong trường học Nhiều phong trào được tổ chức thường xuyên, khuyến khích học sinh tham gia lao động vệ sinh và trồng cây xanh tại vườn và sân trường.
Thông qua các buổi chào cờ, ngoại khóa và sinh hoạt chủ nhiệm, học sinh thường xuyên được tuyên truyền và giáo dục về bảo vệ môi trường Nội dung giáo dục này còn được lồng ghép trong các môn học như Sinh học, Địa lý và Giáo dục công dân, giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.
Nhà trường phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học xanh – sạch – đẹp” giữa các lớp, đồng thời đây cũng là tiêu chí thi đua chính của trường Bên cạnh việc thực hiện các hoạt động này, nhà trường còn chú trọng giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh.
Hàng ngày, các công việc như trồng cây, chăm sóc cây, và vệ sinh trường lớp được thực hiện bởi giáo viên, cán bộ công nhân viên, và học sinh Tuy nhiên, những công việc này cũng gặp phải nhiều khó khăn.
-Ý thức của học sinh về vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường chưa cao Công tác giáo dục môi trường của giáo viên gặp nhiều khó khăn.
- Cơ sở vật chất trang thiết bị nhà trường còn thiếu thốn Đồ dùng dạy học của môn lồng ghép bảo vệ môi trường có nhưng không đáng kể.
Thông tin về giáo dục môi trường hiện nay chưa đồng bộ và hoạt động chưa đều, dẫn đến nhiều học sinh vi phạm quy định về môi trường Việc xử lý các vi phạm này chưa kịp thời và hiệu quả Hình thức tuyên truyền chủ yếu mang tính hình thức và phong trào, khiến học sinh chưa nhận thức rõ ràng về ý thức bảo vệ môi trường cũng như tác hại của chất thải độc hại đối với môi trường.
Sân trường hiện nay đang bị ô nhiễm bởi nhiều loại rác thải như nilon, giấy, lá cây và chai nhựa chưa được xử lý Ý thức bảo vệ môi trường của học sinh còn hạn chế, họ thường xem đây là trách nhiệm của người khác Dù nhà trường đã thiết lập các điểm đổ rác hợp lý và tổ chức các hoạt động lao động, nhưng kết quả về môi trường vẫn chưa đạt yêu cầu.
2 Thực trạng tại địa phương các em sinh sống a.Thuận lợi :
-Chính quyền địa phương cũng thường xuyên tổ chức nhiều buổi tuyên truyền, mít tinh về môi trường, dân số, an toàn giao thông
-Có một số thôn xóm, gia đình có sử dụng thùng đựng rác sinh hoạt Một số gia đình có ý thức giữ gìn vệ sinh chung
Hàng năm, các tổ chức đoàn thể địa phương phối hợp cùng học sinh tổ chức các hoạt động lao động để làm sạch môi trường, nhằm nâng cao ý thức bảo vệ vệ sinh môi trường trong cộng đồng Tuy nhiên, quá trình này gặp nhiều khó khăn.
Qua quan sát thực tế tại địa phương, tôi nhận thấy rằng hầu hết các gia đình của học sinh đều thiếu thùng rác, và xung quanh khu vực sinh sống không có nhiều hố rác Hệ quả là, rác thải sinh hoạt hàng ngày thường bị vứt trực tiếp xuống đất, gây ô nhiễm môi trường.
Những hành động như vậy sẽ gây ô nhiễm môi trường, làm nguồn nước bị ô nhiễm và dẫn đến nhiều căn bệnh nguy hiểm cho cộng đồng địa phương.
Mặc dù có nhiều thuận lợi, nhưng vẫn tồn tại vấn đề ý thức của một số người dân chưa cao, với tư tưởng ích kỷ và hẹp hòi, điều này sẽ góp phần làm cho môi trường ô nhiễm nghiêm trọng hơn.
Nhiều gia đình hiện nay vẫn có thói quen vứt rác bừa bãi và ý thức bảo vệ môi trường chưa cao, điều này ảnh hưởng tiêu cực đến việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh Để nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội Các loại rác như túi nilon, giấy, chai nhựa, và đồ dùng hư hỏng đều có thời gian phân hủy rất lâu, nhưng lại thường bị xem nhẹ trong sinh hoạt hàng ngày Mặc dù những vật dụng này mang lại lợi ích, nhưng nếu không được xử lý đúng cách, chúng có thể gây ra nguy hiểm cho môi trường, đây là vấn đề cần được nhiều người quan tâm hơn.
3 Đối với học sinh: a.Những mặt tồn tại:
Sau nhiều năm giảng dạy môn địa lý tại trường trung học phổ thông Quang Trung, tôi nhận thấy rằng kỹ năng tư duy về môi trường địa lý của học sinh còn hạn chế Học sinh chưa có nhận thức đầy đủ về các vấn đề môi trường, và nhiều em còn xem nhẹ việc học môn địa lý, điều này ảnh hưởng tiêu cực đến giáo dục môi trường trong lớp học.
Trình độ nhận thức về giáo dục môi trường giữa các đối tượng học sinh có sự khác biệt rõ rệt Kỹ năng áp dụng kiến thức về giáo dục môi trường cũng không đồng đều, với nhiều mức độ khác nhau Việc khai thác và lồng ghép kiến thức để truyền đạt vấn đề giáo dục môi trường hiện vẫn gặp khó khăn và lúng túng.
KINH NGHIỆM DẠY HỌC LỚP 10
Dựa trên nội dung bài học tích hợp giáo dục môi trường, giáo viên cần phân bổ thời gian hợp lý cho từng nội dung, phù hợp với trình độ học sinh và các phương tiện dạy học hiện có Học sinh nên được khuyến khích tự tìm tòi và khai thác kiến thức về giáo dục môi trường Đặc biệt, cần đầu tư nhiều hơn vào việc kết nối kiến thức địa lý với giáo dục môi trường để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Trong một tiết dạy giáo dục môi trường, giáo viên cần xác định rõ mục tiêu để hướng dẫn học sinh nhận thức về việc bảo vệ môi trường Việc lập kế hoạch hoạt động cho cả giáo viên và học sinh một cách hợp lý, thể hiện qua giáo án, là rất quan trọng Giáo viên nên đầu tư nghiên cứu kỹ lưỡng nội dung kiến thức lồng ghép, kết hợp linh hoạt giữa kênh hình và kênh chữ, cùng với các phương tiện dạy học đa dạng, nhằm tăng tính sinh động và hiệu quả cho tiết dạy.
5 Đối với nội dung SGK địa lý 10 ban cơ bản:
Chương trình sách giáo khoa địa lí lớp 10 ban cơ bản bao gồm 52 tiết học, trong đó có 8 tiết dành cho ôn tập kiểm tra Tuy nhiên, chỉ có 2 tiết được giảng dạy về địa lí giáo dục môi trường, bên cạnh đó, một số bài học cũng tích hợp kiến thức về giáo dục môi trường.
- Các tranh ảnh, các hình về môi trường SGK lớp 10 còn hạn chế
- Các bài tập tìm hiểu về môi trường còn quá ít, thời gian lồng ghép giáo dục môi trường lại ít.
III KINH NGHIỆM DẠY HỌC LỒNG GHÉP GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG ĐỊA LÝ LỚP 10 THPT
1 Các mục tiêu, nội dung có lồng ghép giáo dục môi trường môn Địa lí lớp
12 download by : skknchat@gmail.com
Trong tiết dạy, giáo viên cần dành thời gian cho học sinh tự nghiên cứu sách giáo khoa và các thiết bị học tập khác để khuyến khích sự chủ động trong việc tìm hiểu kiến thức liên quan đến môi trường Việc soạn giáo án cần được thực hiện tỉ mỉ và cụ thể, đặc biệt là với các bài học về môi trường Giáo viên cũng nên hướng dẫn học sinh chuẩn bị đầy đủ các đồ dùng cần thiết như máy chiếu và tranh ảnh liên quan, nhằm tạo điều kiện cho học sinh khám phá kiến thức về môi trường một cách chủ động, đây là trọng tâm của tiết học.
- Xác định chính xác các nội dung cần lồng ghép có trong từng bài, từng phần.
- Chọn phương pháp, câu hỏi phù hợp với nội dung với yêu cầu lồng ghép.
- Sử dụng các thiết bị phương tiện nào phù hợp tối ưu nhất, có hiệu quả nhất.
- Chọn từng trình độ đối tượng của học sinh phù hợp yêu cầu cần truyền đạt để tiết kiệm được thời gian tối ưu nhất.
2 Các yêu cầu lồng ghép giáo dục môi trường môn Địa lí lớp 10 THPT
Trong các bài học lồng ghép giáo dục môi trường, giáo viên cần phân bổ thời gian hợp lý để truyền đạt kiến thức địa lý một cách ngắn gọn và dễ hiểu, đồng thời hướng dẫn học sinh kỹ năng tìm hiểu vấn đề môi trường Hầu hết giáo viên nhận thức đúng rằng việc chuẩn bị giáo án chu đáo, xác định mục đích bài học và liên hệ với các vấn đề môi trường là rất quan trọng Điều này không chỉ giúp củng cố kiến thức mà còn tạo ra sự kết nối với thực tiễn giáo dục môi trường Đánh giá mức độ nắm bắt kiến thức về vấn đề môi trường của học sinh qua các tiết học cũng cho thấy hiệu quả ở nhiều mức độ khác nhau.
Mức độ nhận biết của học sinh về vấn đề môi trường bao gồm việc hiểu rõ các khái niệm, sự vật và hiện tượng cụ thể liên quan đến môi trường Điều này được thể hiện qua phương pháp xác định đối tượng địa lý, giúp học sinh nhận diện và phân tích các yếu tố môi trường một cách hiệu quả.
Mức độ hiểu biết của học sinh được thể hiện qua các đối tượng địa lý trong sách giáo khoa, cùng với sự liên hệ từ giáo viên Các em cần vận dụng kiến thức đã học để xác định nội dung vấn đề một cách chính xác.
Bài viết này tập trung vào việc phân tích và đánh giá mối quan hệ giữa kiến thức địa lý và các vấn đề môi trường trong nội dung bài học Qua đó, người đọc sẽ hiểu rõ hơn về cách mà kiến thức địa lý có thể giúp nhận diện và giải thích các hiện tượng môi trường.
Giáo viên khuyến khích học sinh chủ động phát triển kỹ năng nhận xét và phân tích thông qua việc sử dụng hình ảnh và kênh chữ trên máy chiếu Học sinh kết hợp kiến thức đã học để khám phá thông tin về các vấn đề môi trường theo yêu cầu bài học Kỹ năng này được hình thành từ mức độ cơ bản đến nâng cao, từ việc đọc hiểu các đối tượng môi trường đến việc tư duy và vận dụng kiến thức đó trong thực tế cuộc sống địa phương.
Để giáo dục môi trường hiệu quả qua nội dung kiến thức SGK địa lý lớp 10 ban cơ bản, giải pháp đầu tiên là tập trung vào Chương III: Cấu trúc trái đất và các quyển Nội dung này giúp học sinh hiểu rõ về các lớp cấu trúc của trái đất, từ đó nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên Việc liên kết kiến thức địa lý với các vấn đề môi trường hiện nay sẽ tạo ra một nền tảng vững chắc cho việc giáo dục và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh.
.Bài 9 * Tác động của ngoại lực
- Qúa trình bóc mòn, xâm thực, vận chuyển, bồi tụ,là gì? Bóc mòn… ảnh hưởng đến địa hình mặt đất thông qua hình thức nào?
- Kết quả do tác động của bóc mòn tạo ra?
*Phần giáo dục môi trường:
- Biện pháp hạn chế quá trình xâm thực.
- Con người có thể can thiệp vào vấn đề chống xói mòn, xâm thực, bồi tụ được không?
- Giáo viên cho học sinh suy nghĩ.
- Giáo viên chuẩn kiến thức: Con người phải có biện pháp để giảm quá trình xâm thực, bảo vệ đất …(kè sông, trồng rừng…).
- Cấu tạo khí quyển: Bao gồm các chất khí như nitơ 78%, ôxi 21%khí khác 3% và hơi nước, bụi, tro…
*Phần giáo dục môi trường:
Hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người hiện nay đã dẫn đến sự gia tăng các chất khí độc hại trong bầu khí quyển, gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu và góp phần vào biến đổi khí hậu.
14 download by : skknchat@gmail.com
Địa thế, thực vật và hồ đầm đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa chế độ nước sông Địa hình ảnh hưởng đến dòng chảy và sự phân bố nước, trong khi thực vật giúp giữ ẩm và giảm xói mòn Hồ đầm không chỉ lưu trữ nước mà còn điều chỉnh lưu lượng, từ đó tác động đến chế độ nước ngầm Sự tương tác giữa các yếu tố này tạo ra một hệ sinh thái cân bằng, góp phần duy trì nguồn nước sông ổn định.
*Phần giáo dục môi trường:
- GV: hỏi thêm các câu hỏi:
- Tại sao cần phải bảo vệ rừng đầu nguồn?
- Hiện nay vẫn còn tình trạng đôt rừng làm rẫy, lối sống du canh du cư…Việt Nam còn diễn ra không?
- Diện tích rừng giảm, độ che phủ của rừng gần 30%
Mục II Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố của sinh vật.
- Thức ăn quyết định đến sự phát triển và phân bố của động vật.
- Mối quan hệ giữa thực vật và động vật có chặt chẽ không, vì sao?
GV: chuẩn kiến thức thực vật là nơi cư trú của động vật, thực vật còn là thức ăn của động vật.
GV: Con người vai trò tác động đến sự phát triển và phân bố của sinh vật không? GV: chuẩn kiến thức
- Ảnh hưởng lớn đến phân bố sinh vật
- Mở rộng hay thu hẹp phạm vi phân bố của sinh vật
- Ví dụ: Việt Nam diện tích rừng bị suy giảm như thế náo? *Phần giáo dục môi trường:
Tác động của con người đến sự phân bố sinh vật là rất lớn, với nhiều ảnh hưởng tiêu cực Một trong những vấn đề nghiêm trọng là sự thu hẹp diện tích rừng tự nhiên, điều này không chỉ ảnh hưởng đến hệ sinh thái mà còn làm giảm đa dạng sinh học.
Việc chuyển đổi vườn cây ăn quả thành đất canh tác đang gây ra sự mất mát nghiêm trọng về môi trường, làm giảm nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật hoang dã Hệ sinh thái đang bị đe dọa, và nhiều loài đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
Trước nguy cơ tuyệt chủng của nhiều loài động, thực vật hoang dã, con người cần có thái độ tích cực tham gia vào các phong trào tuyên truyền và giáo dục Sự chung tay bảo vệ những loài này không chỉ là trách nhiệm mà còn là nghĩa vụ của mỗi cá nhân trong việc bảo tồn đa dạng sinh học.
KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM
Để lồng ghép giáo dục môi trường cho học sinh qua môn địa lý, giáo viên cần nghiên cứu và tìm ra các phương pháp dạy học phù hợp Việc thiết kế bài tập và câu hỏi đa dạng, cùng với việc khai thác nhiều phương tiện dạy học, sẽ nâng cao chất lượng giảng dạy giáo dục môi trường Nhờ đó, phong trào dạy học môi trường của giáo viên sẽ trở nên hiệu quả và chất lượng hơn.
Dựa trên kết quả thực nghiệm từ nhiều năm giảng dạy địa lý lớp 10 THPT, tôi đã chia sẻ một số kinh nghiệm với các giáo viên trong tổ và trường nhằm cải thiện chất lượng giảng dạy Những nỗ lực này đã mang lại kết quả tích cực, với nhiều giáo viên có trình độ giảng dạy khá giỏi ngày càng tăng lên.
24 download by : skknchat@gmail.com
Để dạy học hiệu quả môn địa lý lớp 10 với nội dung giáo dục môi trường, giáo viên cần sử dụng đa dạng phương tiện dạy học, khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào bài học Điều này giúp các em phát triển sự hứng thú và đam mê với môn địa lý, đồng thời khuyến khích phương pháp tự học, chủ động tiếp thu kiến thức, từ đó loại bỏ thói quen ghi nhớ máy móc và thụ động trong giờ học.
Giờ học trở nên nhẹ nhàng và thoải mái hơn, giúp học sinh dễ dàng nắm bắt kiến thức nhờ vào việc thảo luận và trao đổi ý kiến trong nhóm Học sinh mạnh dạn đề xuất ý kiến của mình cho tổ nhóm và giáo viên, đồng thời biết cách phân bổ thời gian hợp lý khi tham gia hoạt động nhóm Những câu hỏi từ giáo viên cũng khuyến khích các em tự tin hơn trong việc trả lời.
Việc lồng ghép các kỹ năng khai thác, tư duy và vận dụng trong tiết dạy giúp học sinh phát triển khả năng phân tích, tổng hợp và hình thành tư duy trực quan một cách hiệu quả Qua đó, học sinh không chỉ hình thành kỹ năng nhận thức mối liên hệ địa lý với môi trường mà còn tự đánh giá và xác lập mối quan hệ giữa các đối tượng địa lý, từ đó thể hiện rõ giáo dục môi trường trong các bài học.
3 Kết quả điều tra, thống kê qua nhiều năm học như sau:
Qua 4 năm ứng dụng kinh nghiệm dạy học với nội dung lồng ghép giáo dục môi trường cho học sinh qua môn địa lý lớp 10 THPT Quang Trung Kết quả thống kê các năm học bản thân tôi dạy, từ năm học 2010-2011 đến năm học 2013-2014 Số lượng học sinh khối 10 có kết quả học tốt qua các năm học có tiến bộ rõ nét số lượng học sinh yếu kém giảm, số lượng học sinh khá, giỏi tăng lên, qua bảng thống kê sau đây.
Kết quả Trung bình môn địa lý Năm học
Giỏi Khá Trung binh Yếu, kém lớp 10 số học
Số % Số % Số % Số % sinh lượng lượng lượng lượng
25 download by : skknchat@gmail.com
