Tính cấp thiết của đề tài
Sự phát triển của đất nước đã dẫn đến nhiều đổi mới trong công tác quản lý ngân sách, đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng phát triển sản xuất, điều tiết thị trường, bình ổn giá cả và chống lạm phát Quản lý ngân sách không chỉ tập trung vào việc duy trì hoạt động của bộ máy Nhà nước mà còn là công cụ thiết yếu để Nhà nước thực hiện quản lý và điều tiết vĩ mô nền kinh tế Đảng và Nhà nước luôn chú trọng đến công tác quản lý ngân sách, đặc biệt là ngân sách cấp huyện, thông qua các văn bản pháp lý như Luật Ngân sách Nhà nước số 83/2015/QH13 và Nghị định số 163/2016/NĐ-CP.
Thông tư 342/2016/TT-BTC, ban hành ngày 30 tháng 12 năm 2016, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định 163/2016/NĐ-CP, ngày 21 tháng 12 năm 2016, của Chính phủ về việc thực hiện một số quy định của Luật ngân sách nhà nước.
Ngân sách huyện đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chính quyền hoàn thành nhiệm vụ, vì vậy cần củng cố quản lý nguồn ngân sách để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới Đây là công cụ tài chính thiết yếu giúp chính quyền cấp huyện thực hiện các chức năng như duy trì an ninh chính trị, ổn định đời sống nhân dân, xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội và phát triển nông thôn, từ đó thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn tại Việt Nam.
Trong bối cảnh hiện tại, công tác quản lý ngân sách huyện đang gặp một số khó khăn, đặc biệt trong việc xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm soát Cần nghiên cứu và tìm kiếm các giải pháp hoàn thiện để đáp ứng sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế đất nước, phù hợp với xu hướng hội nhập toàn cầu.
Để chính quyền huyện thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ kinh tế xã hội được giao, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, cần có ngân sách huyện mạnh và phù hợp Điều này không chỉ là yêu cầu thiết thực mà còn là mục tiêu phấn đấu của cấp huyện Do đó, công tác quản lý ngân sách huyện luôn được chú trọng Xuất phát từ thực tiễn này, học viên đã chọn đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý Ngân sách nhà nước huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang” nhằm thể hiện tính cấp thiết và ý nghĩa cho luận văn của mình.
Mục đích nghiên cứu của đề tài
Mục đích của nghiên cứu này là phân tích tình hình quản lý ngân sách tại huyện Yên Dũng, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả và tiết kiệm trong công tác quản lý ngân sách của huyện.
Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp hệ thống hóa;
- Phương pháp phân tích so sánh;
- Phương pháp phân tích tổng hợp;
- Phương pháp đối chiếu với hệ thống văn bản pháp quy.
Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Nghiên cứu này cung cấp những kết quả quan trọng cho việc học tập, giảng dạy và nghiên cứu về quản lý ngân sách cấp huyện Đề tài nhằm hỗ trợ các nhà quản lý trong việc hoạch định chính sách phù hợp với thực tiễn, từ đó cải thiện quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang.
Kết quả dự kiến đạt được
Kết quả dự kiến đạt được bao gồm:
- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác quản lý Ngân sách nhà nước.
- Đánh giá thực trạng công tác quản lý Ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Yên Dũng, tỉnhBắc Giang
Để củng cố và tăng cường hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại huyện Yên Dũng, cần triển khai các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm trong sử dụng ngân sách Việc này không chỉ hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án đầu tư và phát triển bền vững Hơn nữa, cần tăng cường công tác đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách, đồng thời áp dụng công nghệ thông tin vào quy trình quản lý để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn lực.
Nội dung của luận văn
Luậnvăn ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, gồm 3 Nội dung chính sau:
Chương 1:Cơ sở lý luận và thực tiễn về ngân sách nhà nước và công tác quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện.
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý ngân sách nhà nước huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang
Chương 3: Giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý ngân sách nhà nước huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang.
Các công trình khoa học công bố có liên quan
Đề tài nghiên cứu khoa học mang mã số KB-05/TB-2016, với tiêu đề "Giải pháp hoàn thiện công tác phối hợp thu NSNN trên địa bàn tỉnh Thái Bình", được thực hiện bởi ThS Trần Văn Viển, Giám đốc KBNN Thái Bình, cùng ThS Nguyễn Ngọc Đản, Trưởng Phòng tin học KBNN Thái Bình, với mục tiêu nâng cao hiệu quả trong công tác thu ngân sách nhà nước tại tỉnh Thái Bình.
Nhóm nghiên cứu đã làm rõ các vấn đề lý luận liên quan đến thu ngân sách và các hình thức thu ngân sách, đồng thời phân tích sự phối hợp trong thu ngân sách nhà nước Bài viết đề cập đến các khái niệm, mục đích, phạm vi, nguyên tắc phối hợp và trách nhiệm của các cơ quan trong quá trình này Ngoài ra, nội dung phối hợp thu ngân sách và các nhân tố ảnh hưởng đến nó cũng được xem xét Những phương pháp tiếp cận này có tính logic và tạo nền tảng cho việc nghiên cứu sâu hơn trong chương 2 và chương 3 của đề tài.
Nhóm tác giả đã khái quát thực trạng công tác phối hợp thu ngân sách tại tỉnh Thái Bình, dựa trên đặc điểm kinh tế xã hội liên quan đến thu ngân sách Các vấn đề được xem xét bao gồm quy trình thu ngân sách nhà nước, quy trình trao đổi thông tin, quy trình vận hành và giám sát hệ thống, cũng như quy trình phối hợp thực hiện các biện pháp cưỡng chế nợ thuế Qua phân tích, nhóm đã chỉ ra những kết quả đạt được và hạn chế trong công tác phối hợp thu ngân sách, đồng thời xác định nguyên nhân của các hạn chế này.
Nhằm hoàn thiện công tác phối hợp thu ngân sách nhà nước tại Thái Bình giai đoạn 2016 - 2020, nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba nhóm giải pháp dựa trên mục tiêu và phương hướng đã xác định, cùng với việc phân tích các hạn chế và nguyên nhân của chúng Các giải pháp này kèm theo các điều kiện thực thi cụ thể và kiến nghị gửi đến Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước, Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan và các cơ quan liên quan Những giải pháp và kiến nghị này được xây dựng trên cơ sở tình hình thực tiễn, do đó có tính thuyết phục cao.
Đề tài “Xây dựng chương trình kiểm toán công tác quản lý thu ngân sách nhà nước ở địa phương” do Ths Nguyễn Thị Thắng chủ nhiệm, được chia thành 2 chương: Chương 1 trình bày những vấn đề chung về công tác quản thu ngân sách nhà nước ở địa phương, trong khi Chương 2 tập trung vào xây dựng chương trình kiểm toán cho công tác này Đề tài đã khái quát lý luận về quản lý thu ngân sách nhà nước (NSNN) và nghiên cứu thực trạng quản lý thu NSNN tại cơ quan Thuế và Hải quan Đồng thời, đề xuất chương trình kiểm toán nhằm chuẩn hóa hoạt động kiểm toán tại hai cơ quan này, với nội dung thống nhất bao gồm xác định tiêu chí kiểm toán, phân giao nhiệm vụ cho kiểm toán viên, thu thập tài liệu, lưu ý các sai sót thường gặp và phân tích nội dung kiểm toán.
Nội dung lý luận về Chương trình Kiểm toán (CTKT) và CTKT quản lý thu ngân sách nhà nước (NSNN) như khái niệm, mục tiêu, hình thức, kết cấu, nội dung, phạm vi và phân loại vẫn chưa được nghiên cứu một cách rõ ràng, dẫn đến việc chương 2 thiếu định hướng Việc xác định các yêu cầu về phạm vi, nội dung và kết cấu để xây dựng CTKT chuẩn cho kiểm toán thu NSNN cũng chưa được thực hiện, khiến cho CTKT bị lẫn lộn với các chi tiết công việc của các giai đoạn kiểm toán Hơn nữa, nội dung và cấu trúc của CTKT thường bị nhầm lẫn với kế hoạch kiểm toán chi tiết, bao gồm cả các phiếu yêu cầu cung cấp thông tin thuộc kế hoạch kiểm toán chi tiết.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIẾN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN
Tổng quan về Ngân sách nhà nước
Từ "ngân sách" xuất phát từ thuật ngữ "budjet" trong tiếng Anh cổ, mô tả chiếc túi của vua chứa tiền cho chi tiêu công cộng Trong chế độ phong kiến, chi tiêu của vua cho các mục đích công cộng như đắp đê, xây dựng đường xá và chi tiêu cá nhân không được phân tách Khi giai cấp tư sản phát triển, họ đã yêu cầu tách biệt giữa chi tiêu công cộng và chi tiêu cá nhân, dẫn đến sự hình thành khái niệm ngân sách Nhà nước.
Ngân sách là tổng số thu và chi của một đơn vị trong một khoảng thời gian cụ thể, thường được thể hiện qua bảng tính toán chi phí cho các kế hoạch hoặc chương trình Khi chủ thể là Nhà nước, khái niệm này được gọi là ngân sách Nhà nước.
Từ điển Tiếng Việt thông dụng định nghĩa: "Ngân sách: tổng số thu và chi của một đơn vị trong một thời gian nhấtđịnh."
Theo Điều 4 của Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015, ngân sách nhà nước bao gồm toàn bộ các khoản thu và chi của Nhà nước, được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định Việc này được quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước.
1.1.2 Đặc điểm về Ngân sách nhà nước
Ngân sách nhà nước (NSNN) là thành phần quan trọng trong hệ thống tài chính quốc gia, bao gồm các quan hệ tài chính cụ thể trong tổng thể các quan hệ tài chính của đất nước Những quan hệ này đóng vai trò thiết yếu trong việc quản lý và phân phối nguồn lực tài chính của quốc gia.
- Quan hệ tài chính giữa Nhà nước và dân cư.
- Quan hệ tài chính giữa Nhà nước và các doanhnghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, đặc biệt là với doanh nghiệp nhà nước.
- Quan hệ tài chính giữa Nhà nước với tư cách là bên tham gia hình thành quỹ công
Các quan hệ tài chính thuộc NSNN có đặc điểm như sau:
Việc hình thành và quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) liên quan chặt chẽ đến quyền lực của Nhà nước cũng như việc thực hiện các chức năng của nó Nhà nước có quyền quyết định về mức thu chi, nội dung và cơ cấu của ngân sách, đảm bảo sự hiệu quả trong việc sử dụng nguồn lực tài chính phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.
Hoạt động thu chi ngân sách nhà nước (NSNN) được thực hiện theo các quy định pháp luật của Nhà nước, đảm bảo sự quản lý và sử dụng thống nhất nhằm phục vụ nhu cầu chung của toàn quốc.
Ngân sách nhà nước (NSNN) luôn gắn liền với sở hữu nhà nước và phản ánh lợi ích chung, lợi ích công cộng Hoạt động thu chi NSNN thể hiện các khía cạnh kinh tế - xã hội của Nhà nước, đồng thời xử lý các quan hệ lợi ích trong xã hội khi Nhà nước tham gia phân phối các nguồn tài chính quốc gia Lợi ích của Nhà nước, hay lợi ích chung của quốc gia, được thể hiện qua việc phân phối thu nhập từ các doanh nghiệp và cư dân.
GDP, GNP và cả trong phân bổ các nguồn lực tài chính cho các mục tiêu kinh tế- xã hội, an ninh- quốc phòng của quốc gia.
NSNN, giống như các quỹ tiền tệ khác, có những đặc điểm riêng biệt Tuy nhiên, điều đặc trưng của NSNN là nó hoạt động như một quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước, được chia thành nhiều quỹ nhỏ với chức năng riêng biệt Chỉ sau khi phân chia, NSNN mới được chi tiêu cho các mục đích cụ thể đã được định trước.
Nghiên cứu đặc điểm của ngân sách nhà nước (NSNN) không chỉ giúp cải thiện phương thức và phương pháp quản lý NSNN, mà còn nâng cao nhận thức và phát huy tốt hơn các chức năng, vai trò của NSNN.
1.1.3 Vai trò c ủa Ngân sách nhà nước
Vai trò huy động nguồn tài chính của Nhà nước là thiết yếu để đảm bảo nhu cầu chi tiêu và cân đối thu, chi trong ngân sách Để tồn tại và thực hiện chức năng, nhiệm vụ, Nhà nước cần có nguồn tài chính đáp ứng các nhu cầu chi tiêu đã được xác định Qua các giai đoạn lịch sử, ngân sách nhà nước (NSNN) đã trở thành công cụ quan trọng để huy động các nguồn lực tài chính phục vụ cho chi tiêu của Nhà nước, được coi là vai trò truyền thống của NSNN Hơn nữa, để duy trì một ngân sách lành mạnh, việc thu chi của NSNN cần phải được thiết lập dựa trên nguyên tắc cân đối.
Ngân sách Nhà nước (NSNN) đóng vai trò quan trọng như một công cụ điều chỉnh vĩ mô trong nền kinh tế - xã hội, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay Vai trò này nhằm khắc phục những khuyết tật vốn có của nền kinh tế thị trường NSNN thể hiện vai trò điều chỉnh vĩ mô qua việc quản lý và phân bổ nguồn lực, điều tiết các hoạt động kinh tế và xã hội, cũng như đảm bảo công bằng xã hội và phát triển bền vững.
Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực kinh tế bằng cách định hướng hình thành cơ cấu kinh tế mới, thúc đẩy sản xuất kinh doanh và ngăn chặn độc quyền Ngân sách nhà nước (NSNN) cung cấp nguồn vốn để đầu tư vào cơ sở hạ tầng, phát triển các ngành then chốt, từ đó tạo ra môi trường thuận lợi cho sự ra đời và phát triển của các doanh nghiệp thuộc nhiều thành phần kinh tế khác nhau.
Vai trò của nhà nước trong xã hội là rất quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh các vấn đề như phân hóa giàu nghèo, sự khó khăn của các nhóm dân cư như người già, người tàn tật và trẻ mồ côi, cùng với sự gia tăng của các tệ nạn xã hội Nhà nước cần thực hiện các chính sách nhằm xây dựng một xã hội công bằng và văn minh, góp phần cải thiện đời sống cho những đối tượng yếu thế và giảm thiểu các vấn đề xã hội.
Trong bối cảnh nguồn ngân sách nhà nước còn hạn chế, việc chi cho các vấn đề xã hội cần thực hiện theo phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng chăm lo” Nguồn kinh phí cấp phát phải được sử dụng một cách tiết kiệm và hiệu quả, đảm bảo chi đúng đối tượng và đúng mục đích Chỉ khi đó, các khoản chi ngân sách nhà nước mới phát huy được tác dụng trong các vấn đề xã hội.
Vai trò của ngân sách nhà nước (NSNN) trên thị trường là rất quan trọng, góp phần bình ổn giá cả và chống lạm phát thông qua các khoản thu, chi Trong nền kinh tế thị trường, sự biến động giá cả chủ yếu do mất cân đối giữa cung và cầu Nhà nước có thể sử dụng công cụ thuế và chính sách chi của NSNN để tác động vào cung hoặc cầu, từ đó ổn định giá cả và kiềm chế lạm phát.
1.1.4 T ổ chức hệ thống Ngân sách nhà nước và phân cấp Ngân sách nhà nước 1.1.4.1 Hệ thống Ngân sách nhà nước
Quản lý Ngân sách nhà nước cấp huyện trong hệ thống Ngân sách nhà nước
1.2.1 Khái ni ệm Ngân sách nhà nước cấp huyện
Ngân sách huyện là một phần quan trọng của ngân sách nhà nước, đóng vai trò trung gian giữa ngân sách cấp tỉnh và ngân sách cấp xã, đồng thời thực hiện một số nhiệm vụ được ủy quyền từ ngân sách trung ương Đây là khoản thu, chi của huyện được cơ quan có thẩm quyền quyết định và thực hiện trong một năm, nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của huyện.
1.2.2 Đặc điểm Ngân sách nhà nước cấp huyện
Ngân sách cấp huyện, là một phần của Ngân sách Nhà nước (NSNN), không chỉ mang những đặc điểm chung của NSNN mà còn có những nét riêng biệt Điều này thể hiện rõ chức năng và nhiệm vụ trong việc quản lý tài chính nhà nước ở cấp huyện.
Ngân sách cấp huyện đóng vai trò quan trọng vừa là một cấp ngân sách, vừa là đơn vị dự toán trung gian Nó nằm trong hệ thống ngân sách nhà nước, trực thuộc ngân sách tỉnh và có mối liên hệ với ngân sách cấp xã, vốn trực thuộc ngân sách huyện.
Ngân sách huyện là một cấp ngân sách độc lập với nguồn thu và nhiệm vụ chi riêng, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền tài chính quốc gia Việc phân cấp ngân sách này không chỉ giảm tải công việc cho ngân sách cấp tỉnh và trung ương, mà còn giúp chính quyền địa phương nắm bắt tình hình kinh tế và tài chính một cách hiệu quả hơn từ cơ sở.
Ngân sách cấp huyện đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện chức năng và nhiệm vụ của ngân sách nhà nước (NSNN) trên địa bàn huyện, thiết lập mối quan hệ giữa ngân sách với các tổ chức và cá nhân trong quá trình phân bổ và sử dụng các nguồn lực kinh tế Đặc biệt, ngân sách cấp huyện luôn đảm bảo không có bội chi, nhằm duy trì sự ổn định tài chính và phát triển bền vững cho địa phương.
Các hoạt động thu-chi ngân sách huyện được thực hiện theo chức năng và nhiệm vụ của chính quyền huyện theo quy định của pháp luật, đồng thời luôn chịu sự kiểm tra và giám sát từ cơ quan quyền lực Nhà nước cấp huyện Do đó, các chỉ tiêu thu-chi của ngân sách huyện có tính pháp lý rõ ràng.
1.2.3 Vai trò Ngân sách nhà nước cấp huyện
Ngân sách huyện đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện chức năng của Nhà nước, đảm bảo an ninh và quốc phòng, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế ổn định Ngoài ra, ngân sách cũng giúp bù đắp những khiếm khuyết của thị trường, đảm bảo công bằng xã hội và bảo vệ môi trường.
- Ngân sách Huyện bảo đảm thực hiện vai trò Nhà nước, bảo vệ an ninh trật tự cấp Huyện
Huyện là cấp chính quyền địa phương có hệ thống cơ quan, đoàn thể hành chính để thực hiện chức năng của Nhà nước, đòi hỏi phải có quỹ tài chính tập trung, gọi là Ngân sách Huyện Mặc dù không lớn mạnh như Ngân sách Trung ương, Ngân sách Huyện vẫn tạo ra vị thế nhất định, giúp chủ động thực hiện chức năng Nhà nước tại địa phương Nhu cầu đảm bảo ngân sách này khác nhau tùy thuộc vào phạm vi địa lý và tình hình kinh tế xã hội của từng Huyện.
Hiện nay, nước ta có hàng triệu công chức, và việc duy trì hoạt động của bộ máy này tiêu tốn một khoản ngân sách khổng lồ Trong khi Nhà nước đang tiết kiệm từng đồng, một số đơn vị vẫn lãng phí và vi phạm trong sử dụng ngân sách Do đó, cần quản lý chặt chẽ ngân sách huyện, bảo đảm cấp phát đúng chính sách và chế độ, nhằm giúp bộ máy Nhà nước hoạt động hiệu quả và tiết kiệm.
Chức năng đảm bảo an ninh trật tự và quốc phòng là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của Nhà nước, đóng vai trò như công cụ quyền lực để bảo vệ ý chí của Nhà nước và tạo điều kiện an toàn cho sự phát triển toàn diện của Huyện Để thực hiện hiệu quả chức năng này, Ngân sách Huyện cần lập kế hoạch cụ thể và chi tiết, đồng thời có các khoản dự phòng hợp lý.
Ngân sách Huyện đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và ổn định phát triển kinh tế địa phương Để thực hiện hiệu quả chiến lược kinh tế - tài chính của cấp tỉnh và trung ương, các Huyện cần sử dụng các công cụ sẵn có để điều tiết và định hướng phát triển Ngân sách là một trong những công cụ thiết yếu để xây dựng cơ cấu kinh tế ổn định Các Huyện cần dựa vào thế mạnh địa phương để hình thành cơ cấu kinh tế và kích thích phát triển Đồng thời, việc cung cấp kinh phí, vốn đầu tư và hỗ trợ cơ sở hạ tầng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động hiệu quả.
Thuế đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết vĩ mô kinh tế, giúp Huyện điều chỉnh cơ cấu kinh tế hiệu quả Huyện cần xây dựng tiềm lực kinh tế riêng thông qua các doanh nghiệp Nhà nước mà mình quản lý, với mục tiêu để loại hình doanh nghiệp này trở thành trụ cột chủ đạo trong nền kinh tế của Huyện.
Ngân sách Huyện đóng vai trò quan trọng trong việc bù đắp khiếm khuyết thị trường, đảm bảo công bằng xã hội và bảo vệ môi trường Nó giúp xoa dịu những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường, nơi mà lợi nhuận thường được đặt lên hàng đầu, dẫn đến các vấn đề như thất nghiệp, gia tăng khoảng cách giàu nghèo, và sự thiếu quan tâm đối với người già, trẻ em và người tàn tật Những vấn đề này tạo ra những thách thức nghiêm trọng cho nền kinh tế - xã hội Do đó, cấp huyện cần theo dõi và tổng hợp báo cáo từ cấp xã, phường để có biện pháp giải quyết kịp thời.
Huyện cần chú trọng đến đời sống văn hóa và tinh thần của người lao động, bên cạnh việc đảm bảo đời sống vật chất Việc cải tạo các sân chơi và phát triển phương tiện giải trí lành mạnh là rất quan trọng Đồng thời, các dịch vụ công cộng như giáo dục và y tế cần được cải thiện để giảm chi phí cho người dân, đảm bảo mọi người đều có cơ hội học tập và chăm sóc sức khỏe đầy đủ.
1.2.4 Ngu ồn thu, nhiệm vụ chi của Ngân sách nhà nước cấp huyện
Nội dung thu ngân sách huyện là quá trình hình thành ngân sách, đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định chi tiêu ngân sách Để đảm bảo nguồn thu cho ngân sách, cần có chính sách thu hợp lý và hiệu quả Chính sách thu ngân sách bao gồm các biện pháp và chủ trương nhằm huy động nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
- Vị trí của chính sách thu Ngân sách
Nội dung công tác quản lý Ngân sách nhà nước cấp huyện
1.3.1 Công tác l ập dự toán Ngân sách nhà nước huyện
- Yêu cầu đối với lập dự toán ngân sách huyện:
+ Dự toán ngân sách phải tổng hợp theo từng lĩnh vực thu, chi và theo cơ cấu giữa chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển
+ Dự toán ngân sách phải lập theo yêu cầu, nội dung, biểu mẫu và thời gian quy định. + Dự toán ngân sách phải kèm theo báo cáothuyết minh.
+ Dự toán ngân sách cấp huyện và xã, thị trấn phải cân bằng thu, chi.
- Căn cứ lập dự toán ngân sách huyện hàng năm:
+ Nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh; chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể của năm kế hoạch.
Các luật và pháp lệnh liên quan đến thuế, cùng với chế độ thu và định mức phân bổ ngân sách, được quy định bởi các cấp có thẩm quyền Đồng thời, chế độ, tiêu chuẩn và định mức chi ngân sách cũng phải tuân theo các quy định này.
+ Những quy định về phân cấp quản lý kinh tế- xã hội, phân cấp quản lý ngân sách.
Việc lập dự toán trong kỳ ổn định ngân sách dựa vào tỷ lệ phần trăm (%) phân chia các khoản thu và mức bổ sung từ ngân sách cấp tỉnh đã được giao Đối với năm đầu của thời kỳ ổn định ngân sách, cần căn cứ vào chế độ phân cấp ngân sách cùng dự toán thu, chi ngân sách huyện do UBND tỉnh giao.
+ Sốkiểm tra về dự toán ngân sách do Sở tài chính thông báo.
+ Tình hình thực hiện dự toán ngân sách một số năm trước.
1.3.2 Công tác ch ấp hành dự toán Ngân sách nhà nước huyện
- Chấp hành thu ngân sách:
Chỉ các cơ quan tài chính, cơ quan thuế và những cơ quan được giao nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước (gọi chung là cơ quan thu) mới có quyền tổ chức thu ngân sách nhà nước.
Cơ quan thu có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan nhà nước liên quan để thực hiện việc thu ngân sách đúng theo quy định của pháp luật Đồng thời, cơ quan này phải chịu sự chỉ đạo và kiểm tra của Ủy ban Nhân dân, cũng như sự giám sát của Hội đồng Nhân dân về công tác thu ngân sách tại địa phương.
Cơ quan thu các cấp có trách nhiệm đôn đốc và kiểm tra các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách, đảm bảo họ nộp đầy đủ và đúng hạn các khoản vào ngân sách nhà nước.
Sau khi UBND giao dự toán ngân sách, các đơn vị dự toán cấp I sẽ tiến hành phân bổ và giao dự toán chi ngân sách cho các đơn vị sử dụng ngân sách trực thuộc Dự toán chi thường xuyên được phân bổ theo từng loại trong mục lục ngân sách nhà nước, trong khi dự toán chi đầu tư phát triển được phân bổ dựa trên nguồn vốn và các dự án, công trình cụ thể.
Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên của ngân sách huyện bao gồm việc tuân thủ dự toán đã được phê duyệt, đảm bảo tiết kiệm và hiệu quả trong sử dụng ngân sách, cũng như thực hiện chi tiêu trực tiếp dưới sự kiểm soát của Kho bạc nhà nước.
Nguyên tắc quản lý chi đầu tư phát triển của ngân sách huyện bao gồm: quản lý theo dự toán được phê duyệt, đảm bảo hồ sơ, tài liệu và thủ tục của dự án, công trình đầy đủ và đúng quy định, và thực hiện chi trực tiếp qua Kho bạc nhà nước.
1.3.3 Công tác quy ết toán Ngân sách nhà nước huyện
- Quyết toán ngân sách và báo cáo quyết toán ngân sách phải bảo đảm các nguyên tắc sau:
+ Số liệu quyết toán NSNN: số quyết toán thu, chi NSNN là số liệu thu, chi đã thực hạch toán thu, chi NSNN qua Kho bạc Nhà nước.
+ Số liệu trong báo cáo quyết toán ngân sách phải chính xác, trung thực, đầy đủ.
+ Báo cáo quyết toán năm của đơn vị dự toán cấp dưới gửi đơn vị dự toán cấp trên, đơn vị dự toán cấp I gửi Phòng tài chính huyện.
Báo cáo quyết toán năm cần được gửi đến cấp có thẩm quyền để thẩm định và phê duyệt, trong đó phải có xác nhận từ Kho bạc Nhà nước huyện về tổng số và các chi tiết liên quan.
+ Báo cáo quyết toán ngân sách của các đơn vị dự toán và của các cấp chính quyền địa phương không được quyết toán chi lớn hơn thu.
+ Kho bạc Nhà nước huyện có trách nhiệm tổng hợp số liệu quyết toán gửi Phòng Tài chính huyện để lập báo cáo quyết toán.
- Trình tự lập, gửi, xét duyệt báo cáo thu, chi NSNN năm đối với đơn vị dự toán.
- Trình tự lập, thẩm định, phê chuẩn và gửi báo cáo quyết toán thu, chi NSNN năm của ngân sách các cấp chính quyền
1.3.4 Công tác thanh tra, ki ểm tra Ngân sách nhà nước huyện
- Thanh tra tài chính có nhiệm vụ thanh tra việc chấp hành thu, chi và quản lý ngân sách
- Thanh tra tài chính phải chịu trách nhiệm về kết luận thanh tra của mình.
Thanh tra tài chính có nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm trong việc thanh tra quản lý và sử dụng ngân sách, được quy định rõ ràng trong các văn bản riêng của Chính phủ Các quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả trong việc quản lý tài chính công, đồng thời ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến ngân sách nhà nước.
Các tiêu chí đánh giá công tác quản lý NSNN cấp huyện
1.4.1 Tiêu chí đánh giá công tác quản lý thu ngân sách
Để đảm bảo thực hiện tốt dự toán thu đã được cơ quan quyền lực nhà nước phê duyệt, cần căn cứ vào nhu cầu chi tiêu của nhà nước trong năm kế hoạch Dự toán thu được tổng hợp vào dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) và là chỉ tiêu pháp lý Mục tiêu hàng đầu của công tác quản lý thu là hoàn thành và vượt mức các chỉ tiêu này, nhằm đảm bảo tính chủ động trong việc điều hành và quản lý NSNN, đặc biệt là thu thuế, nguồn thu chủ yếu của NSNN, với dự toán thuế là phần cấu thành quan trọng trong dự toán NSNN.
Để đảm bảo hiệu quả trong công tác quản lý thu, cần thực thi nghiêm chỉnh các văn bản pháp luật về thuế, phí và lệ phí trong đời sống kinh tế - xã hội Tiêu chí này phản ánh yêu cầu quản lý các hoạt động kinh tế - xã hội theo pháp luật của Nhà nước pháp quyền.
Để đảm bảo vai trò tích cực của thuế, phí, lệ phí trong việc điều tiết vĩ mô các hoạt động kinh tế - xã hội, cần nhận thức rằng đây là công cụ quan trọng của nhà nước Các loại thuế, phí, lệ phí không chỉ có tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội mà còn ảnh hưởng theo cả hai chiều hướng tích cực và tiêu cực Do đó, quản lý thu cần phát huy những tác động tích cực và hạn chế những tác động tiêu cực của thuế, phí, lệ phí trong từng giai đoạn, nhằm góp phần thực hiện các mục tiêu điều tiết vĩ mô mà nhà nước đã đề ra.
1.4.2 Tiêu chí đánh giá công tác quản lý chi ngân sách
Để đảm bảo tuân thủ dự toán ngân sách nhà nước, các khoản chi cần phải nằm trong dự toán được giao, đúng chế độ và tiêu chuẩn quy định bởi cơ quan có thẩm quyền Thủ trưởng cơ quan hoặc người được ủy quyền phải quyết định chi tiêu và chịu trách nhiệm về quyết định đó Nếu có sai sót trong chi tiêu, họ phải bồi hoàn cho công quỹ và có thể bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự Do đó, hiệu quả của công tác quản lý chi phụ thuộc vào việc thực hiện đúng dự toán ngân sách.
- Tiết kiệm: Hiệu quả chỉ có thể có được khi quá trình quản lý chi thực hiện đồng bộ một số nội dung sau:
Để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả trong quản lý chi tiêu của ngân sách nhà nước (NSNN), cần thiết phải thực hiện các định mức và tiêu chuẩn chi tiêu phù hợp với từng đối tượng và tính chất công việc, đồng thời phải có tính thực tiễn cao Chỉ khi đó, các định mức và tiêu chuẩn này mới có thể trở thành căn cứ pháp lý đáng tin cậy cho quá trình quản lý chi.
Thiết lập các hình thức cấp phát đa dạng giúp lựa chọn phương thức phù hợp cho từng loại đơn vị và yêu cầu quản lý của từng nhóm mục chi.
Khả năng xác định thứ tự ưu tiên cho các hoạt động hoặc nhóm mục chi là rất quan trọng để đảm bảo hoàn thành khối lượng công việc với chất lượng cao trong khi vẫn duy trì tổng số chi phí trong giới hạn Để đạt được điều này, cần phải xem xét các phương án phân phối và sử dụng kinh phí khác nhau, từ đó lựa chọn phương án tối ưu nhất cho toàn bộ quy trình lập dự toán, phân bổ và sử dụng kinh phí.
Khi xem xét mức độ ảnh hưởng của mỗi khoản chi, cần đánh giá tác động của nó đến các mối quan hệ kinh tế, chính trị và xã hội khác, đồng thời lưu ý đến thời gian mà khoản chi đó phát huy hiệu quả.
1.4.3 Tiêu chí đánh giá công tác quản lý các biện pháp cân đối ngân sách
Tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý các biện pháp cân đối thu chi tài chính là việc không để xảy ra tình trạng bội chi Bội chi ngân sách nhà nước (NSNN) có thể được gây ra bởi hai nhóm nguyên nhân chính.
Nguyên nhân khách quan gây bội chi ngân sách nhà nước chủ yếu đến từ tác động của chu kỳ kinh doanh, đặc biệt là trong thời kỳ khủng hoảng khi thu nhập của nhà nước giảm, trong khi nhu cầu chi tiêu để giải quyết khó khăn kinh tế và xã hội lại tăng cao Điều này dẫn đến gia tăng mức bội chi ngân sách Ngoài ra, các yếu tố khách quan khác như thiên tai và địch họa cũng có thể gây ra tổn thất lớn cho nền kinh tế, làm giảm thu và tăng chi, từ đó góp phần vào tình trạng bội chi ngân sách nhà nước.
Nguyên nhân chủ quan chính dẫn đến bội chi ngân sách nhà nước là chính sách cơ cấu thu chi của nhà nước Khi nhà nước không kiểm soát chặt chẽ nguồn thu và tăng chi tiêu mà không xem xét đến khả năng tài chính, tình trạng bội chi ngân sách sẽ xảy ra một cách tất yếu.
Xác định nguyên nhân và khắc phục các tác động từ những nguyên nhân này là chìa khóa để ngăn ngừa tình trạng bội chi ngân sách Điều này thể hiện khả năng cân đối thu chi ngân sách một cách hiệu quả.
Các yếu tố ảnh hưởng công tác quản lý Ngân sách nhà nước cấp huyện
Nhân tố chủ quan trong quản lý ngân sách địa phương bao gồm trình độ chuyên môn, thái độ và hành vi của cán bộ quản lý, cũng như ý thức chấp hành và công tác kiểm tra giám sát Những yếu tố này có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả và minh bạch trong cơ chế quản lý ngân sách.
- Cơ chế quản lý tài chính
Cơ chế quản lý bao gồm các phương pháp và hình thức tác động đến hệ thống, tạo sự liên kết và phối hợp hành động giữa các thành viên nhằm đạt được mục tiêu quản lý trong một khoảng thời gian nhất định.
- Phân cấp quản lý ngân sách trong hệ thống NSNN
Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) xác định rõ trách nhiệm và quyền hạn của các cấp chính quyền trong việc quản lý và điều hành thu chi ngân sách Điều này giúp gắn kết NSNN với các hoạt động kinh tế - xã hội tại từng địa phương, từ đó nâng cao tính năng động và tự chủ trong quản lý ngân sách.
- Nhận thức của địa phương về tầm quan trọng và trách nhiệm trong công tác quản lý NSNN huyện.
Lãnh đạo địa phương cần nắm vững các yêu cầu và nguyên tắc quản lý ngân sách nhà nước (NSNN), đồng thời hiểu rõ nguồn gốc ngân sách huyện Họ phải đảm bảo quản lý ngân sách một cách đầy đủ và toàn diện qua tất cả các giai đoạn: lập dự toán, thực hiện, quyết toán và kiểm tra, thanh tra ngân sách.
- Tổ chức bộ máy và trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý cấp huyện
Trình độ quản lý của con người là yếu tố then chốt quyết định thành công và chất lượng quản lý ngân sách Để thực hiện hiệu quả chức năng quản lý ngân sách nhà nước, cần phát triển hệ thống công nghệ thông tin và nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ trong quản lý ngân sách, đây là nhiệm vụ quan trọng của huyện.
Ngân sách Huyện đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính của nền kinh tế thị trường và bị tác động bởi các quy luật kinh tế khách quan.
Giá cả đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và ảnh hưởng trực tiếp đến ngân sách quốc gia Để phân tích giá cả, người ta thường sử dụng các chỉ số như lạm phát và chỉ số giá tiêu dùng, giúp đánh giá tình hình kinh tế một cách chính xác.
Khi lập dự toán ngân sách, việc chú trọng đến yếu tố giá cả, đặc biệt là chỉ số lạm phát, là rất quan trọng Nếu không tuân thủ dự toán, sẽ gặp phải khó khăn và có thể dẫn đến tình trạng "vỡ kế hoạch" Trong bối cảnh lạm phát tăng nhanh và giá cả biến động, các khoản thu chi theo kế hoạch sẽ khó đảm bảo hiệu quả.
Ngân sách có khả năng điều chỉnh giá cả thông qua các chính sách tiền tệ và tài khóa, cùng với nhiều công cụ kinh tế vĩ mô khác, ảnh hưởng đến các quy luật kinh tế trên thị trường.
- Các nhân tố về văn hoá, chính trị, xã hội
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và khu vực hóa ngày càng mạnh mẽ, các sự kiện chính trị diễn ra liên tục, tạo nên những cuộc chiến tranh mang màu sắc văn hóa Các dân tộc và quốc gia đang nỗ lực tìm kiếm những nét độc đáo và riêng biệt trong quá trình phát triển và hội nhập Những diễn biến này không chỉ tác động đến nền kinh tế mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến ngân sách quốc gia.
Ngân sách huyện chủ yếu chịu tác động từ các chính sách và chủ trương của Đảng, đồng thời các yếu tố văn hóa xã hội cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý ngân sách.
Cơ sở thực tiễn về về công tác quản lý Ngân sách nhà nước
1.6.1 Kinh nghi ệm quản lý ngân sách ở một số địa phương
- Kinh nghiệm quản lý ngân sách ở huyện Kiến Xương- Tỉnh Thái Bình:
Theo chỉ đạo của Tổng cục Thuế và Cục Thuế Thái Bình, Chi cục Thuế huyện Kiến Xương đã triển khai thí điểm ủy nhiệm thuế cho UBND xã từ quý 4 năm 2004 Đến hết quý I năm 2005, 14 trong số 38 xã của huyện đã được ủy nhiệm thu thuế Kết quả bước đầu cho thấy các xã này đều hoàn thành vượt mức kế hoạch thu, với hầu hết các xã tăng thu từ 10 đến 15% so với cùng kỳ năm 2004 về số hộ và số thuế thực thu.
Trong số 14 xã tăng số hộ, 11 xã ghi nhận sự gia tăng về thu thuế Đáng chú ý, xã Vũ Tây và Vũ Hòa có mức tăng 9% số hộ, trong khi Nam Bình và Minh Tân tăng 6% Xã Hòa Bình dẫn đầu với mức tăng 40% về thu thuế, tiếp theo là Bình Nguyên với 60%, Vũ Lễ với 50%, và Nam Bình cùng Thanh Tân tăng từ 30-33%.
Chi cục Thuế huyện Kiến Xương đã tiến hành sơ kết công tác ủy nhiệm thu thuế cho xã và rút ra một số kinh nghiệm quan trọng Việc tuyên truyền có hệ thống về chủ trương ủy nhiệm thu thuế, cùng với việc đào tạo nghiệp vụ cho cán bộ là cần thiết Phân cấp và điều tiết nguồn thu cho ngân sách xã giúp cấp ủy, chính quyền và đoàn thể nhận thức rõ trách nhiệm và quyền lợi trong công tác thuế, tránh tình trạng chính quyền thờ ơ hoặc tùy tiện xin ngân sách miễn giảm thuế Hiện nay, mọi nguồn thu đã được cân đối vào ngân sách xã, do đó, việc miễn giảm sai hoặc bỏ sót nguồn thu sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến ngân quỹ xã, từ đó nâng cao trách nhiệm của chính quyền xã trong việc quản lý thu đúng và đủ.
Tất cả các xã đều niêm yết công khai tại trụ sở UBND và phát thông tin trên đài truyền thanh về số hộ kinh doanh và mức thuế, nhằm tạo điều kiện cho người dân tham gia giám sát, đảm bảo đóng góp công bằng Điều này cũng khuyến khích kịp thời những hộ nộp thuế đầy đủ và nhắc nhở những hộ chưa thực hiện tốt nghĩa vụ thuế Việc công khai thông tin trở thành tiêu chí thi đua để ghi nhận khen thưởng cho các đơn vị, thôn làng, đoàn thể và gia đình văn hóa Nhờ vào sự dân chủ và minh bạch, người dân đã phát hiện nhiều hộ kinh doanh trốn thuế, giúp xã thu hồi một số thuế đáng kể Điều này thể hiện sức mạnh của cộng đồng trong cuộc đấu tranh vì công bằng xã hội.
Cơ quan thuế và chính quyền xã đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để giám sát việc nộp thuế của các hộ kinh doanh Cụ thể, họ làm việc với công an và giao thông để đăng ký phương tiện và thu thuế trước bạ, từ đó tăng cường nguồn thu từ các hộ kinh doanh vận tải Đồng thời, phối hợp với cơ quan địa chính để nắm bắt thông tin về chuyển quyền sử dụng đất, đảm bảo thu thuế kịp thời và chính xác Cơ quan tài chính cũng tham gia vào việc cân đối các khoản thu thuế, phí và thực hiện quy chế thu thuế bằng giấy nộp tiền vào Kho bạc Nhà nước, nhằm ngăn chặn tình trạng cán bộ thuế thu tiền mặt trực tiếp từ người nộp thuế Cán bộ ủy nhiệm thu tại xã và trưởng thôn sẽ đảm nhận việc thu thuế nhà đất, đảm bảo quản lý chặt chẽ và nộp kịp thời vào ngân sách Việc ủy nhiệm thu cho xã đã khắc phục tình trạng cán bộ thuế đảm nhiệm thu cho nhiều xã, giúp giảm biên chế và chuyển giao cán bộ cho các công tác khác như hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra Có thể khẳng định rằng việc ủy nhiệm thu thuế cho xã là một chủ trương đúng đắn và mang lại hiệu quả tích cực.
Trên cơ sở rút kinh nghiệm thí điểm, Chi cục thuế huyện Kiến Xương phấn đấu năm
2005 có 50% số xã đủ điều kiện được ủy nhiệm thu thuế, tạo sức mạnh đồng bộ, rộng khắp, phấn đấu hoàn thành vượt mức kế hoạch năm 2005.
- Kinh nghiệm quản lý ngân sáchnhà nước tại huyện Hưng Hà- Tỉnh Thái Bình
Trong sáu tháng đầu năm 2007, thu ngân sách ước đạt 101,7 tỷ đồng, với một số chỉ tiêu vượt dự toán đầu năm như thuế ngoài quốc doanh đạt 69%, lệ phí trước bạ 66%, xổ số 58%, thuế nhà đất 77%, và thu từ biện pháp tài chính đạt 168% dự toán Tổng chi ngân sách thực hiện là 59.164 triệu đồng, trong đó chi cho phát triển kinh tế là 9.617 triệu đồng và chi tiêu dùng thường xuyên là 49.476 triệu đồng.
Trong quản lý chi ngân sách, Hưng Hà đã thực hiện chỉ đạo chặt chẽ từ cấp ủy đến chính quyền các cấp, cùng với sự hướng dẫn và kiểm tra giám sát của các cơ quan chuyên môn ngay từ đầu năm Nhờ đó, việc chi tiêu được thực hiện theo dự toán, đảm bảo cân đối tích cực và tiết kiệm, phục vụ hiệu quả các nhiệm vụ chính trị của huyện và cơ sở.
Hà đã đáp ứng kinh phí cho các khoản chi đột xuất của huyện, xã, thị trấn, tạo điều kiện cho các cấp hoàn thành nhiệm vụ Quản lý tài chính ngân sách xã được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, với sự phối hợp chặt chẽ giữa kho bạc huyện và các ngành tài chính trong việc quản lý thu, chi ngân sách Phòng tài chính đã triển khai chương trình tin học kế toán ngân sách xã, ứng dụng công nghệ vào quản lý tài chính Năm 2007, tổng thu NSNN dự kiến đạt 188.456.000 nghìn đồng, tăng 13% so với dự toán đầu năm, trong khi ngân sách huyện, xã dự kiến thu 182.424.519 nghìn đồng, tăng 15% Chi ngân sách Hưng Hà ổn định theo dự toán đã phê duyệt, với bổ sung nhiệm vụ chi 24.421.519 nghìn đồng cho đầu tư và chi thường xuyên Hưng Hà tập trung khắc phục yếu kém, đề ra biện pháp thực hiện, phấn đấu hoàn thành vượt dự toán thu và đảm bảo nhiệm vụ chi, đồng thời huy động hiệu quả mọi nguồn lực để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2007 Chính quyền địa phương và ngành thuế làm rõ nguyên nhân thất thu và tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất để xây dựng cơ sở hạ tầng, đồng thời nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và củng cố quản lý tài chính.
1.6.2 Nh ững bài học rút ra cho huyện Yên Dũng
Qua nghiên cứu và phân tích các bài học kinh nghiệm trong quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) tại một số huyện trong nước, có thể rút ra những bài học quý giá cho công tác quản lý NSNN tại huyện Yên Dũng Những kinh nghiệm này bao gồm việc nâng cao tính minh bạch trong sử dụng ngân sách, tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong quá trình lập kế hoạch ngân sách, và cải thiện công tác kiểm tra, giám sát nhằm đảm bảo hiệu quả và đúng mục đích sử dụng nguồn lực tài chính.
Các địa phương có trình độ phát triển kinh tế - xã hội khác nhau nhưng đều chú trọng cải cách hành chính trong quản lý ngân sách Họ tập trung vào cải cách thể chế và cơ chế quản lý chi ngân sách để phù hợp với tiến trình phát triển Đồng thời, các quy trình và thủ tục hành chính được cải tiến, bộ máy quản lý chi ngân sách được tinh giản Mục tiêu là sử dụng hiệu quả công cụ quản lý để tăng cường nguồn thu, khai thác tốt nguồn thu ngân sách và huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển, đồng thời quản lý chi ngân sách theo kết quả đầu ra.
Các địa phương chú trọng đến việc phân tích và dự báo kinh tế để hỗ trợ hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô và các chính sách chi ngân sách Điều này nhằm đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội một cách toàn diện và bền vững, vì ngân sách nhà nước và ngân sách địa phương liên quan đến nhiều tổ chức và đối tượng, đồng thời chịu tác động từ nhiều yếu tố, đặc biệt là các chính sách vĩ mô của nhà nước.
Các địa phương thống nhất chỉ đạo và mạnh dạn phân cấp quản lý nhiệm vụ, cùng với phân cấp quản lý chi ngân sách cho các cấp chính quyền cấp dưới Điều này được thực hiện trên cơ sở thống nhất chính sách và chế độ, nhằm tạo điều kiện cho cấp dưới phát huy tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật Các địa phương cũng thực hiện quản lý tài chính và sử dụng linh hoạt nguồn lực tài chính, cho phép thi hành các biện pháp tài chính cụ thể, phù hợp với tình hình thực tế địa phương.
Các địa phương đang thực hiện các biện pháp quản lý chặt chẽ và hiệu quả trong việc chi ngân sách nhà nước, đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong toàn bộ chu trình ngân sách, từ lập dự toán, chấp hành dự toán đến quyết toán ngân sách nhà nước.
Việc quản lý chi ngân sách địa phương cần dựa trên điều kiện kinh tế - xã hội thực tế và liên tục hoàn thiện cơ chế, chính sách ngân sách theo mức độ phát triển của địa phương Chính quyền địa phương có thể áp dụng các cơ chế đặc thù để giải quyết các vấn đề riêng, đồng thời thực hiện hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp nhằm khuyến khích sự phát triển phù hợp với quy hoạch chung của địa phương.
Vào đầu năm, việc rà soát nguồn thu là rất quan trọng để xây dựng dự toán thu ngân sách sát với thực tế Cần chú trọng đến các biện pháp quản lý thuế trong các lĩnh vực như đất đai, xây dựng cơ bản và khai thác tài nguyên để tối ưu hóa nguồn thu.
