Pháp luật về hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam Hoàng Thu Hằng Khoa Luật Luận án TS ngành: Luật kinh tế; Mã số: 62 38 50 01 Người hướng dẫn: PGS.TS. Đinh Dũng Sỹ; PGS.TS. Lê Thị Thu Thủy Năm bảo vệ: 2012 Abstract: Nghiên cứu những yếu tố tác động đến sự ra đời và phát triển của hoạt động BHTG và pháp luật về hoạt động bảo hiểm tiền gửi (BHTG). Nghiên cứu và làm sáng tỏ nhu cầu điều chỉnh của pháp luật đối với quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực hoạt động BHTG ở Việt Nam. Làm sáng tỏ những vấn đề lí luận của pháp luật về hoạt động BHTG. Nghiên cứu ở góc độ pháp lí các mô hình hoạt động BHTG trên thế giới và khả năng áp dụng ở Việt Nam. Phân tích và làm sáng tỏ thực trạng pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam. Trong đó, đánh giá những mặt tích cực và những hạn chế của hệ thống pháp luật về hoạt động BHTG hiện hành của Việt Nam. Nghiên cứu và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam. Keywords: Pháp luật Việt Nam; Luật kinh tế; Hoạt động ngân hàng; Bảo hiểm tiền gửi Content MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Thực tiễn đã chứng minh, hoạt động ngân hàng giữ vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế. Tuy nhiên, hoạt động của các TCTD, NHTM luôn tiềm ẩn những rủi ro. Để phòng ngừa, khắc phục các rủi ro trong kinh doanh, các TCTD, NH đã và đang áp dụng khá nhiều biện pháp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, dù đã áp dụng đồng thời các biện pháp phòng ngừa rủi ro, nhưng rủi ro trong hoạt động kinh doanh của TCTD, NHTM vẫn không bị loại trừ triệt để. Nhất là các rủi ro xảy ra ngoài phạm vi kiểm soát của TCTD, NHTM. Hoạt động BHTG ra đời do nhu cầu khách quan của xã hội là bảo vệ quyền và lợi ích của người gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG trong trường hợp tổ chức gặp rủi ro trong kinh doanh tới mức bị phá sản. Thông qua đó giúp củng cố niềm tin của người gửi tiền tại các tổ chức thuộc hệ thống NH quốc gia. Đồng thời góp phần bảo đảm sự an toàn, lành mạnh của hệ thống NH. Trong những năm qua, pháp luật về hoạt động BHTG đã tạo cơ sở pháp lí quan trọng cho hoạt động của tổ chức thực hiện hoạt động BHTG ở Việt nam. Người dân đã quen với sự có mặt của tổ chức BHTG Việt Nam trong hoạt động NH. Tổ chức tham gia BHTG đã có trách nhiệm hơn đối với hoạt động kinh doanh của mình cũng như đối với việc bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền. Có thể khẳng định rằng, bước đầu, pháp luật về hoạt động BHTG đã giúp cho hoạt động NH trở nên ổn định, an toàn và lành mạnh. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực mà pháp luật về hoạt động BHTG mang lại cho xã hội, pháp luật về hoạt động BHTG cũng đã bộc lộ những bất cập, hạn chế đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu nhằm hoàn thiện hơn. 2. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu của Luận án. * Về mục đích nghiên cứu, với Đề tài nghiên cứu là “Pháp luật về hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam”, Luận án nghiên cứu tổng thể các qui phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ BHTG. Luận án xác định rõ mục đích nghiên cứu là làm sáng tỏ cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của sự điều chỉnh pháp luật đối với quan hệ BHTG. Trên cơ sở đó, Luận án đưa ra những giải pháp hoàn thiện pháp luật về BHTG ở Việt Nam. * Về nhiệm vụ nghiên cứu:Nghiên cứu những yếu tố tác động đến sự ra đời và phát triển của hoạt động BHTG và pháp luật về hoạt động BHTG; Nghiên cứu và làm sáng tỏ nhu cầu điều chỉnh của pháp luật đối với quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực hoạt động BHTG ở Việt Nam; Làm sáng tỏ những vấn đề lí luận của pháp luật về hoạt động BHTG; Nghiên cứu ở góc độ pháp lí các mô hình hoạt động BHTG trên thế giới và khả năng áp dụng ở Việt Nam; Phân tích và làm sáng tỏ thực trạng pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam. Trong đó, đánh giá những mặt tích cực và những hạn chế của hệ thống pháp luật về hoạt động BHTG hiện hành của Việt Nam; Nghiên cứu và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam. * Về đối tượng nghiên cứu, Luận án tập trung nghiên cứu các vấn đề chủ yếu sau: Những vấn đề lí luận cơ bản về hoạt động BHTG và pháp luật về hoạt động BHTG; những yếu tố tác động quá trình hình thành và phát triển của hoạt động BHTG và pháp luật về hoạt động BHTG; Thực trạng pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam và tham chiếu qui định pháp luật về hoạt động BHTG của một số quốc gia trên các nội dung như: Địa vị pháp lí của các chủ thể trong quan hệ pháp luật BHTG. Trong đó, tập trung nghiên cứu về địa vị pháp lí của chủ thể thực hiện hoạt động BHTG ở Việt Nam - tổ chức BHTGVN; Mô hình hoạt động BHTG; Công cụ thực hiện hoạt động BHTG; Nội dung hoạt động BHTG; Những định hướng, yêu cầu và đề xuất nhằm hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam. *Về phạm vi nghiên cứu: - Hệ thống văn bản pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam: Luận án tập trung nghiên cứu các văn bản pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam được ban hành từ năm 1994 trở lại đây. Cụ thể, từ khi Nhà nước ta ban hành Quyết định số 101/TC-QĐ-BH ngày 01/01/1994 của Bộ tài chính về Qui tắc bảo hiểm trách nhiệm của Quĩ tín dụng nhân dân đối với khoản tiền gửi có kì hạn. Đó là văn bản pháp luật đầu tiên của Việt Nam về hoạt động BHTG. - Hệ thống văn bản pháp luật về hoạt động BHTG của các quốc gia trên thế giới: Luận án lựa chọn nghiên cứu các văn bản pháp luật về hoạt động BHTG của một số quốc gia trên thế giới. Cụ thể, pháp luật về hoạt động BHTG của Mĩ, trong đó chú ý đến Luật BHTG được ban hành từ năm 1829. Bởi vì, đây là quốc gia triển khai áp dụng hoạt động BHTG đầu tiên trên thế giới và mô hình hoạt động BHTG hiện nay được đánh giá là hiện đại nhất. Bên cạnh đó, trong quá trình nghiên cứu, Luận án cũng dành sự quan tâm đáng kể đến việc nghiên cứu pháp luật về hoạt động BHTG của một số quốc gia ở khu vực Châu Á như Hàn Quốc, Đài Loan, Sinhgapo và khu vực Châu Âu như Đức, Canada. - Các công trình khoa học: khi nghiên cứu về hoạt động BHTG và pháp luật về hoạt động BHTG, Luận án còn tham khảo các công trình khoa học trong và ngoài nước dưới giác độ kinh tế - tài chính và pháp lí. 3. Phƣơng pháp nghiên cứu. Luận án nghiên cứu “Pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam” dựa trên cơ sở phương pháp luận nghiên cứu là Chủ nghĩa Mác - Lên nin. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện đề tài này, Luận án còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác như: Phương pháp duy vật biện chứng; Phương pháp duy vật lịch sử; Các phương pháp tổng hợp, phân tích, hệ thống; Phương pháp so sánh 4. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của Luận án. Những kết quả nghiên cứu của Luận án góp phần làm sáng tỏ về phương diện lí luận trong khoa học pháp lí của hoạt động BHTG như khái niệm về hoạt động BHTG và pháp luật về hoạt động BHTG, bản chất kinh tế, bản chất pháp lí của hoạt động BHTG, khía cạnh pháp lí của các mô hình hoạt động BHTG. Trên cơ sở đó, Luận án đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam hiện hành, chỉ ra những bất cập và phương hướng hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam. Những kết quả nghiên cứu của Luận án sẽ là tài liệu tham khảo cho hoạt động hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG của các nhà hoạch định chính sách. Đồng thời, đó cũng là tài liệu tham khảo hữu ích cho các hoạt động nghiên cứu, học tập về pháp luật tài chính, NH và BHTG ở Việt Nam. 5. Kết cấu của Luận án. Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Luận án kết cấu gồm 4 Chương. CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN ĐỀ TÀI 1.1.TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1.1.Tình hình nghiên cứu trên thế giới. Hoạt động BHTG được ra đời với mục tiêu là “bảo vệ người gửi tiền” từ thế kỉ 19 tại Mĩ. Những thành công của hoạt động BHTG tại quốc gia này đã góp phần quan trọng làm cho loại hình BH đặc thù này “mở rộng” phạm vi hoạt động sang các quốc gia châu Âu vào những năm 1960 và tiếp đó là các quốc gia châu Á. Một điểm khác biệt so với Việt Nam là tại các quốc gia, Luật về BHTG được ban hành trước khi thiết lập và triển khai các hoạt động BHTG. Do đó, song song với hoạt động xây dựng và hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG của các nhà nước, hoạt động nghiên cứu về BHTG và pháp luật về BHTG cũng trở nên sôi động. Do phạm vi nghiên cứu của Luận án, chỉ đề cập đến một số nghiên cứu liên quan trực tiếp đến đề tài nghiên cứu sau đây: 1)Cuốn Deposit Insurance around the world - A date base, các nhà nghiên cứu đã phân tích một số vấn đề lí luận về BHTG; thực tiễn áp dụng pháp luật về BHTG tại các quốc gia trên thế giới (68); đánh giá những thành công, hạn chế của pháp luật các quốc gia trên các mặt như thiết kế hệ thống BHTG, mô hình hoạt động BHTG, một số nội dung hoạt động BHTG. Những nghiên cứu của các tác giả có ý nghĩa rất lớn để các nhà nghiên cứu, nhà hoạch định chính sách ở mỗi quốc gia tham khảo. 2)Cuốn Deposit insurance and the appropriate institutions được nhà nghiên cứu Gillian G. H. Garcia hoàn thành vào năm 2002 đã phân tích sâu sắc về sự cần thiết của hoạt động BHTG, vai trò của BHTG đối với hoạt động của hệ thống tài chính, NH ở các quốc gia. Đặc biệt, đưa ra kinh nghiệm thiết lập hệ thống BHTG phù hợp với các điều kiện về kinh tế, xã hội ở các quốc gia. 3)cuốn Structuring a deposit insurance system from the Asian perspective của Nhà nghiên cứu Choi J. B. đã phân tích các vấn đề lí luận về BHTG, cơ sở của việc thiết kế các qui định pháp luật về BHTG và thực tiễn hoạt động BHTG tại các quốc gia châu Á. Mô hình hoạt động BHTG và nội dung hoạt động BHTG không được thiết kế để áp dụng chung đối với tất cả các quốc gia khác nhau. Tại các quốc gia châu Á, do các yếu tố về điều kiện kinh tế, xã hội, tập quán, lịch sử, văn hóa, cơ cấu một hệ thống BHTG phải được thiết kế phù hợp. 1.1.2.Tình hình nghiên cứu trong nƣớc Tình hình nghiên cứu dưới giác độ kinh tế - tài chính. Ở giác độ kinh tế - tài chính, đã có khối lượng lớn các công trình nghiên cứu về BHTG. Các công trình nghiên cứu đó có thể chia làm các nhóm như nhóm Luận văn, Luận án nghiên cứu về BHTG; nhóm bài báo về BHTG. Thứ nhất, nhóm công trình nghiên cứu thuộc Luận văn, Luận án, Đề tài khoa học nghiên cứu về BHTG. Trong nhóm này, phải kể đến các “đại diện” sau: - Luận án Tiến sĩ kinh tế của Lê Thị Kim Oanh, 2004, về “Giải pháp phát triển hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam”, bảo vệ thành công tại Học viện Ngân hàng, Hà Nội; Luận án đã nghiên cứu công phu những điều kiện về kinh tế, xã hội, tài chính, NH tác động đến sự hình thành và phát triển của BHTG ở các nước và ở Việt Nam; đánh giá thực trạng hoạt động BHTG ở Việt Nam; phân tích những phương hướng nâng cao hoạt động BHTG ở Việt Nam. - Luận án Tiến sĩ của Đào Văn Tuấn năm 2005, với Đề tài: “Giải pháp hoàn thiện chính sách bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế”, Học viện Ngân Hàng, Hà Nội đã phân tích thực trạng hoạt động BHTG ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập sâu và rộng vào nền kinh tế quốc tế. Luận án đã phân tích những giải pháp mang tính chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của BHTG ở Việt Nam trong bối cảnh các NH thực sự tham gia vào cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực NH. - Luận văn Thạc sĩ kinh tế của Bùi Thu Hương về “Hoàn thiện hoạt động nghiệp vụ bảo hiểm tiền gửi Việt Nam trong thời kì hội nhập” được bảo vệ thành công tại Học viện Ngân hàng năm 2010 đã đề cập đến một số nội dung về hoạt động nghiệp vụ BHTG tại Việt Nam, thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hoạt động nghiệp vụ BHTG tại Việt Nam trong thời kì hội nhập quốc tế sâu và rộng như hiện nay. - Luận văn Thạc sĩ kinh tế của Nguyễn Thị Hiển về “Hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động bảo hiểm tiền gửi Việt Nam ” bảo vệ thành công tại Học viện Ngân hàng năm 2008 cũng nghiên cứu một số nội dung trong hoạt động BHTG ở Việt Nam, vai trò, chức năng của tổ chức BHTGVN trong việc thực hiện các hoạt động BHTG, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của BHTGVN nhằm thực hiện các mục tiêu đặt ra. - Công trình nghiên cứu khoa học cấp Học viện của Học viện Ngân hàng được thực hiện và bảo vệ thành công năm 2009 với tên gọi “Bảo hiểm tiền gửi trong việc bảo đảm an toàn tài chính quốc gia tại Việt Nam - thực trạng và giải pháp” có đưa ra một số vấn đề lí luận về BHTG, vai trò của BHTG trong việc bảo đảm an toàn tài chính quốc gia, chỉ ra những mặt tích cực của BHTG và những mặt tiêu cực của BHTG trong việc bảo đảm vai trò đó và nguyên nhân của những mặt tiêu cực nói trên, đề ra một số giải pháp nâng cao chất lượng của BHTG trong việc bảo đảm an toàn tài chính ở Việt Nam… Thứ hai, nhóm bài báo nghiên cứu về BHTG. Từ năm 2000, khi hoạt động BHTG bắt đầu triển khai thực hiện tại Việt Nam, đã có rất nhiều bài báo, bài tham luận của các chuyên gia nghiên cứu trong lĩnh vực kinh tế, nhà quản lí trong lĩnh vực tài chính, NH (như PGS.TS Lê Hoàng Nga - Học viện Ngân hàng; TS Lê Thị Kim Oanh; Ths Thúy Sen…) được đăng tải trên các tạp chí như Tạp chí Ngân hàng, Tạp chí tài chính tiền tệ, các tờ báo điện tử, các website của BHTG Việt Nam, NHNN Việt Nam… Nhìn chung, các công trình nghiên cứu dưới giác độ kinh tế - tài chính về BHTG đã xây dựng được một số vấn đề thuộc hệ thống lí luận về BHTG, đánh giá thực trạng hoạt động nghiệp vụ của BHTG Việt Nam, đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện các hoạt động nghiệp vụ của tổ chức BHTG Việt Nam, bảo đảm quyền và lợi ích của người gửi tiền, góp phần bảo đảm an toàn cho cả hệ thống NH Việt Nam trong thời kì hội nhập. Đó là hệ thống tri thức có giá trị rất lớn trong lĩnh vực kinh tế. Tình hình nghiên cứu dưới giác độ pháp lí. Bên cạnh các công trình nghiên cứu khoa học về BHTG dưới giác độ kinh tế - tài chính, cho đến nay cũng đã có một số công trình nghiên cứu ở giác độ pháp lí với những qui mô khác nhau về pháp luật điều chỉnh quan hệ BHTG. Trong phạm vi liên quan đến Đề tài nghiên cứu của Luận án, có thể kể đến các công trình nghiên cứu đáng chú ý như sau: - Cuốn Chuyên khảo “Pháp luật về bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam” của TS. Lê Thị Thu Thuỷ được ra đời năm 2008 (Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội). Đây là công trình nghiên cứu có qui mô lớn nhất cho đến thời điểm này về pháp luật điều chỉnh quan hệ BHTG ở Việt Nam. Chuyên khảo đã đề cập khái quát về sự hình thành của BHTG trên thế giới, ở Việt Nam; một số vấn đề lí luận cơ bản về BHTG như khái niệm BHTG, đặc trưng của BHTG, hạn chế của BHTG; nội dung pháp luật về BHTG của Việt Nam; khảo sát thực trạng pháp luật về BHTG ở Việt Nam và đề xuất một số phương hướng nhằm hoàn thiện pháp luật về BHTG ở Việt Nam. Tuy nhiên, Chuyên khảo còn bỏ ngỏ nhiều vấn đề cần nghiên cứu như chưa xây dựng hệ thống lí luận pháp luật về hoạt động BHTG; chưa có những đánh giá về bản chất pháp lí của hoạt động BHTG; chưa làm rõ sự tương đồng, khác biệt giữa hoạt động BHTG và hoạt động BHTM; chưa có những phân tích về khía cạnh pháp lí của các mô hình hoạt động BHTG; chưa khảo sát toàn diện thực trạng pháp luật về hoạt động BHTG Việt Nam… Tuy vậy, mặc dù nội dung nghiên cứu còn ở mức khái quát nhưng Chuyên khảo đã trở thành tiền đề để các nhà khoa học, nhà quản lí tiếp tục nghiên cứu về giác độ pháp lí của hoạt động BHTG - một loại hình hoạt động BH đặc thù trong nền kinh tế. - Bài viết: “Mô hình bảo hiểm tiền gửi hiện nay và những vấn đề quan tâm khi xây dựng Luật bảo hiểm tiền gửi” của TS. Đinh Dũng Sỹ. Trong đó, TS Đinh Dũng Sỹ đã phân tích khía cạnh pháp lí của các mô hình BHTG như mô hình BHTG chuyên chi trả, mô hình BHTG chi trả với quyền hạn mở rộng và mô hình BHTG giảm thiểu rủi ro. - Bài viết: “Bàn về mô hình bảo hiểm tiền gửi trong thời kì hội nhập quốc tế” của TS. Lê Thị Thu Thuỷ cũng đã phân tích khía cạnh pháp lí của các mô hình BHTG trên thế giới; đưa ra một số kiến nghị về việc thiết lập mô hình BHTG ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế. - Bài viết: “Địa vị pháp lí của tổ chức bảo hiểm tiền gửi Việt Nam” của TS. Đinh Dũng Sỹ. Trong đó, Tác giả bài báo đã có những nghiên cứu về vị trí pháp lí của tổ chức BHTG Việt Nam hiện nay, xu hướng xác định vị trí pháp lí có tính “độc lập tương đối”của tổ chức BHTG, nhằm bảo đảm hiệu quả các hoạt động BHTG. - Bài viết: “Bảo hiểm tiền gửi và vấn đề an toàn tín dụng” của TS. Đinh Dũng Sỹ. Trong đó, Tác giả bài báo phân tích sâu sắc bản chất của hoạt động tín dụng, NH; tính rủi ro của hoạt động đó; vai trò của BHTG trong bảo đảm an toàn đối với hoạt động tín dụng, NH; đưa ra các yêu cầu trong việc thiết lập các qui định pháp luật về BHTG nhằm bảo đảm sự an toàn đối với hoạt động tín dụng, NH. - Bài viết: “Bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền theo pháp luật về bảo hiểm tiền gửi tại Việt Nam thực trạng và phương hướng hoàn thiện”, được đăng trên Thông tin BHTGVN, số 3, năm 2007 của GS.TSKH Đào Trí Úc. Bài viết đã đề cập đến các qui định của pháp luật về BHTG của Việt Nam trong vấn đề bảo vệ người gửi tiền; đánh giá những yếu tố kinh tế, xã hội tác động đến việc hoàn thiện các qui định pháp luật Việt Nam về bảo vệ người gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG. - Chuyên đề nghiên cứu mang tên: “Vai trò của tổ chức bảo hiểm tiền gửi Việt Nam trong việc bảo vệ người gửi tiền và bảo đảm an sinh xã hội” đã phân tích bản chất của BHTG, phân tích các mô hình BHTG trên thế giới, vai trò của BHTG đối với việc bảo vệ người gửi tiền, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và phương hướng xây dựng pháp luật về bảo vệ quyền và lợi ích của người gửi tiền tại tổ chức tham gia BHTG. - Ngoài ra, nhiều bài báo được các chuyên gia pháp lí, chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế - tài chính đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành pháp lí như Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, Tạp chí dân chủ và pháp luật,… hoặc ý kiến các Đại biểu Quốc hội và ý kiến các chuyên gia trao đổi tại các Hội thảo chuyên ngành về xây dựng Luật BHTG ở Việt Nam; Toàn bộ hồ sơ Dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi được xây dựng từ tháng 9 năm 2011 đến trước ngày 18/6/2012, Luật Bảo hiểm tiền gửi được Quốc hội Việt Nam thông qua ngày 18/6/2012 cũng được Tác giả của Luận án quan tâm nghiên cứu khi thực hiện Đề tài nghiên cứu này. - Luận án tiến sĩ của Bùi Hữu Toàn về “Pháp luật về bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế” mới được bảo vệ thành công tại Học viện Khoa học xã hội vào tháng 8 năm 2012 cũng đã phân tích khái quát một số vấn đề lí luận về BHTG, ảnh hưởng của hội nhập quốc tế đến pháp luật về BHTG, đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về BHTG ở Việt Nam. 1.1.3. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu Đánh giá khái quát: có thể nhận thấy, các công trình đã nghiên cứu với các mức độ khác nhau đến những vấn đề thuộc hai nhóm sau đây: Một là, nhóm những nghiên cứu các qui định pháp luật về BHTG như: Các chủ thể trong quan hệ BHTG, bao gồm chủ thể thực hiện hoạt động BHTG, chủ thể tham gia BHTG, người gửi tiền tại tổ chức tham gia BHTG, chủ thể quản lí nhà nước về BHTG, chủ thể giám sát tài chính trong mạng an toàn tài chính quốc gia; Mô hình BHTG và các vấn đề liên quan đến thiết kế một mô hình BHTG; Các nội dung hoạt động BHTG như hoạt động cấp Giấy chứng nhận BHTG, giao kết hợp đồng BHTG; thu nộp phí BHTG; kiểm tra, giám sát tổ chức tham gia BHTG; hỗ trợ tài chính đối với tổ chức tham gia BHTG; chi trả BHTG; thanh lí tổ chức tham gia BHTG; Quĩ BHTG như cơ chế tạo lập quĩ BHTG, quản lí quĩ BHTG, sử dụng quĩ BHTG… Hai là, nhóm những nghiên cứu về thực hiện các qui định pháp luật về BHTG; đánh giá việc thực thi pháp luật về BHTG. Về kết quả nghiên cứu: Một là, đã khái quát được ở một mức độ nhất định những nội dung cơ bản của hoạt động BHTG, các qui định của pháp luật về hoạt động BHTG và thực tiễn áp dụng. Hai là, đã có đánh giá trên một số khía cạnh về thực trạng của pháp luật về hoạt động BHTG và thực tiễn áp dụng tại Việt Nam. Ba là, đã đặt tiền đề cho các hoạt động nghiên cứu về quan hệ BHTG, hoạt động BHTG và hoàn thiện pháp luật về BHTG nói chung và hoạt động BHTG nói riêng. Các vấn đề được đặt ra: Một là, các nghiên cứu liên quan đến BHTG và pháp luật về BHTG được thực hiện trong thời kì Việt Nam chưa có Luật BHTG. Hệ thống qui định pháp luật về BHTG chỉ được thể hiện trong các văn bản dưới luật và mang tính tản mạn, không đồng bộ. Hai là, các công trình nghiên cứu cũng đã đề cập đến một số quan diểm lí luận về BHTG, quan hệ BHTG, nhưng chưa phân tích một cách sâu sắc tính đặc thù của quan hệ BHTG, hoạt động BHTG, những yếu tố tác động đến việc xây dựng luật BHTG, cơ sở để xây dựng một mô hình hoạt động BHTG phù hợp điều kiện thực tế ở Việt Nam. Ba là, các kiến nghị, đề xuất mang tính đơn lẻ chỉ đề cập đến việc sửa đổi, bổ sung các qui định về các vấn đề khác nhau liên quan đến BHTG trong các văn bản pháp luật hiện hành, mặc dù các nghiên cứu có hướng đến việc góp ý xây dựng Luật BHTG, chưa có những phân tích sâu sắc, đầy đủ về cơ sở kinh tế, xã hội của những đề xuất đó. Trong bối cảnh tình hình nghiên cứu như trên, việc chọn đề tài “Pháp luật về hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam” là nhằm giải quyết các vấn đề sau đây: Thứ nhất, làm rõ cơ sở lí luận của pháp luật về hoạt động BHTG. Vấn đề này được dựa trên hai yếu tố cơ bản: i) làm rõ bản chất, đặc điểm của hoạt động BHTG; phân biệt hoạt động BHTG và hoạt động BHTM, phân tích rủi ro trong hoạt động BHTG, các loại hình hoạt động BHTG; ii) trên cơ sở những đặc thù của hoạt động BHTG, xác định những yêu cầu, nguyên tắc điều chỉnh bằng pháp luật đối với hoạt động BHTG và nội dung pháp luật về hoạt động BHTG. Thứ hai, đánh giá toàn diện về thực trạng pháp luật về hoạt động BHTG tại Việt Nam, bao gồm các qui định pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về chủ thể trực tiếp thực hiện các hoạt động nghiệp vụ BHTG, mô hình hoạt động BHTG, nội dung hoạt động BHTG, xử lí vi pháp luật và giải quyết tranh chấp phát sinh trong lĩnh vực hoạt động BHTG. Những nghiên cứu đó sẽ là những luận cứ khoa học cho việc đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam. Thứ ba, các đề xuất về phương hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam phải nhằm hướng đến việc xây dựng một mô hình hoạt động BHTG phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội và thực trạng hệ thống tài chính, NH ở Việt Nam, vừa giải quyết được những vấn đề thực tiễn trước mắt và vừa bảo đảm tính ổn định, lâu dài. 1.2. NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA LUẬN ÁN Trên cơ sở các nhiệm vụ nghiên cứu đã đặt ra, Luận án có những đóng góp mới nhất định về mặt khoa học cũng như trong nghiên cứu hoàn thiện, áp dụng pháp luật về BHTG. Cụ thể: Một là, Luận án tiếp tục phát triển và hoàn thiện thêm một bước cơ sở lí luận của pháp luật về BHTG. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học trước đây về BHTG, Luận án tiếp tục làm rõ bản chất kinh tế, bản chất pháp lí của hoạt động BHTG, so sánh giữa hoạt động BHTG và hoạt động BHTM,… trên cơ sở đó, khái quát những đặc thù của hoạt động BHTG và pháp luật về hoạt động BHTG. Hai là, Luận án đánh giá một cách tổng thể, toàn diện về thực trạng của hệ thống pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam. Trong nhiều công trình nghiên cứu trước đây, cũng đã có một số đánh giá về thực trạng pháp luật về BHTG nói chung, về một số nội dung hoạt động BHTG nói riêng. Tuy nhiên, những đánh giá đó mới chỉ được thực hiện đơn lẻ và từ các góc độ nghiên cứu khác nhau. Trên cơ sở tiếp thu những kết quả nghiên cứu của các công trình nghiên cứu đó, Luận án đánh giá một cách tổng thể, toàn diện thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam, chỉ ra những bất cập của pháp luật hiện hành về hoạt động BHTG của Việt Nam, những hạn chế trong việc áp dụng pháp luật về hoạt động BHTG. Đồng thời, Luận án nghiên cứu và tham chiếu những qui định pháp luật về hoạt động BHTG của một số nước, đưa ra những kinh nghiệm nhằm hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG nói chung. Ba là, Luận án mạnh dạn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam. Những đề xuất của Luận án được đưa ra trên cơ sở đánh giá mặt tích cực, hạn chế của hệ thống pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam hiện nay, nghiên cứu tình hình kinh tế vĩ mô và tình hình hoạt động NH ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, nghiên cứu và tiếp thu có chọn lọc pháp luật về hoạt động BHTG của một số nước trên thế giới. Nội dung cốt lõi của các đề xuất đó là xác định địa vị pháp lí của tổ chức trực tiếp thực hiện hoạt động BHTG ở Việt Nam, mô hình hoạt động BHTG, qui định về các nội dung hoạt động BHTG. Trên cơ sở đó, pháp luật về hoạt động BHTG sẽ trở thành công cụ pháp lí quan trọng bảo đảm các mục tiêu chính sách công của nhà nước trong lĩnh vực tài chính, NH. CHƢƠNG 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI VÀ PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI 2.1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI 2.1.1. Khái niệm, nội dung, vai trò của hoạt động bảo hiểm tiền gửi Khái niệm về hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Mặc dù hoạt động BHTG được ra đời và tồn tại ở nhiều quốc gia, nhưng hầu như pháp luật của các nước không đưa ra định nghĩa về BHTG. Pháp luật các nước thường qui định mục tiêu, nhiệm vụ của BHTG cũng như liệt kê các quyền và nghĩa vụ pháp lí của tổ chức tham gia thực hiện hoạt động BHTG. Một số quốc gia đưa ra định nghĩa về BHTG trong Luật BHTG nhưng không định nghĩa về hoạt động BHTG. Tại một trong những công trình nghiên cứu khoa học pháp lí về BHTG đưa ra định nghĩa về BHTG. Trên cơ sở các quan niệm về BHTG, tác giả của Luận án đưa ra khái niệm về hoạt động BHTG là một loại hình hoạt động BH, theo đó tổ chức thực hiện hoạt động BHTG bảo đảm chi trả một phần hoặc toàn bộ tiền gốc và tiền lãi của các khoản tiền gửi cho người gửi tiền được BH tại tổ chức tham gia BHTG khi có văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định tổ chức tham gia BHTG bị chấm dứt hoạt động và mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền nhằm thực hiện các mục tiêu chính sách công của nhà nước. *Nội dung của hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Hoạt động BHTG được nhiều chủ thể tham gia thực hiện. Cụ thể: tổ chức thực hiện các hoạt động nghiệp vụ BHTG, tổ chức tham gia BHTG, người gửi tiền tại tổ chức tham gia BHTG được BH, các cơ quan quản lí về tài chính, NH (như ngân hàng trung ương, Bộ Tài chính), các tổ chức giám sát tài chính trong mạng an toàn tài chính quốc gia. Trong đó, mỗi chủ thể có vị trí, vai trò và mục đích, thẩm quyền khác nhau. Trong phạm vi nghiên cứu của Luận án, chỉ giới hạn nghiên cứu về nội dung hoạt động BHTG của tổ chức thực hiện hoạt động BHTG (gọi chung là tổ chức BHTG) và trong mối liên hệ với tổ chức tham gia BHTG và người thụ hưởng từ hoạt động BHTG. Bởi vì, đây là chủ thể có vị trí “đặc biệt” trong quan hệ BHTG, trực tiếp thực hiện các nghiệp vụ BHTG, qua đó nhằm thực hiện mục tiêu chính sách công của nhà nước trong lĩnh vực tài chính, NH. Với giới hạn đó và ở góc độ khái quát nhất, hoạt động BHTG bao gồm các nhóm nội dung sau đây: Một là, nhóm các hoạt động nhằm xác lập quan hệ BHTG. Đây là một trong những chuỗi hoạt động BHTG, theo đó, tổ chức BHTG tiến hành các thủ tục để cấp giấy chứng nhận BHTG hoặc giao kết hợp đồng BHTG đối với tổ chức tham gia BHTG tùy theo việc tham gia BHTG được qui định là bắt buộc hay tự nguyện. Hai là, nhóm các hoạt động tạo lập, sử dụng quĩ BHTG. Ba là, nhóm các hoạt động kiểm tra, giám sát chủ thể tham gia BHTG, cảnh báo rủi ro sớm đối với chủ thể tham gia BHTG. Đây là một trong các hoạt động BHTG được tổ chức BHTG tiến hành trên cơ sở pháp luật nhằm phát hiện những rủi ro trong hoạt động của tổ chức tham gia BHTG. Bốn là, nhóm các hoạt động hỗ trợ tài chính đối với chủ thể tham gia BHTG. Năm là, nhóm các hoạt động liên quan đến việc tổ chức BHTG tham gia vào quá trình xử lí tổ chức tham gia BHTG bị chấm dứt hoạt động. Sáu là, nhóm các hoạt động chấm dứt BHTG. Trên thực tế, khi xuất hiện sự kiện BHTG, phù hợp qui định của pháp luật, quan hệ BHTG bị chấm dứt giữa các bên. Vai trò của hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Hoạt động BHTG hướng đến bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG; Hoạt động BHTG góp phần duy trì và nâng cao niềm tin của người gửi tiền vào hệ thống NH; Hoạt động BHTG giảm thiểu rủi ro trong hoạt động NH, góp phần duy trì sự an toàn, ổn định của hệ thống tài chính quốc gia; Hoạt động BHTG thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh giữa các tổ chức nhận tiền gửi, tạo điều kiện phát triển trong lĩnh vực tài chính; hoạt động BHTG góp phần tái cấu trúc NH. 2.1.2. Bản chất pháp lí của hoạt động BHTG. Chủ thể thực hiện hoạt động BHTG là tổ chức tài chính đặc thù có tên gọi là (Tổng) Công ty BHTG hoặc cơ quan BHTG; Đối tượng được BH của hoạt động BHTG là nghĩa vụ trả các khoản tiền gửi của chủ thể nhận tiền gửi đối với người gửi tiền; Chủ thể thụ hưởng (được tổ chức thực hiện hoạt động BHTG chi trả tiền BH) từ hoạt động BHTG không phải là chủ thể tham gia BHTG - chủ thể đã nộp phí BHTG mà là người gửi tiền; Mục đích của hoạt động BHTG là nhằm thực hiện các chính sách công của nhà nước. Phân biệt hoạt động BHTG và hoạt động BHTM. BHTG và BHTM là hai loại hình BH ra đời và tồn tại trong điều kiện nền KTTT và đều chịu sự tác động của nền KTTT. Nhưng, hai loại hình hoạt động BH này có những điểm khác biệt về: 1)mục tiêu hoạt động; 2)chủ thể thực hiện các nghiệp vụ BHTG; 3)chủ thể tham gia BHTG; 4) phí và phương thức nộp phí BH; 5)Chủ thể thụ hưởng từ hoạt động BH. 2.1.3. Các loại hình hoạt động BHTG Căn cứ vào qui định của pháp luật về phạm vi thẩm quyền của tổ chức BHTG và mục tiêu chủ yếu của hoạt động BHTG: Loại hình hoạt động BHTG chuyên chi trả, loại hình hoạt động BHTG chi trả với quyền hạn mở rộng; loại hình hoạt động BHTG giảm thiểu rủi ro. Căn cứ vào qui định của pháp luật về hình thức sở hữu của chủ thể BHTG: Loại hình hoạt động BHTG do Nhà nước hoặc tư nhân thực hiện và hỗn hợp. Căn cứ vào qui định của pháp luật về cách thức tham gia BHTG của tổ chức nhận tiền gửi: Loại hình hoạt động BHTG tự nguyện và bắt buộc. Căn cứ vào cách thức thực hiện hoạt động BHTG: Loại hình hoạt động BHTG được thực hiện công khai và không công khai. 2.1.4. Những rủi ro trong hoạt động BHTG Rủi ro đạo đức là những rủi ro xuất phát từ những hành vi vượt quá những rào cản đạo đức của chủ thể trong quan hệ BHTG. Đó là loại rủi ro đặc thù trong lĩnh vực BH hình thành do những nguyên nhân khác nhau và có những biểu hiện khác nhau. Trọng tâm của rủi ro đạo đức là những tác động khác nhau của hoạt động BHTG đến các chủ thể trong quan hệ BHTG. Rủi ro lựa chọn nhầm lẫn chủ thể tham gia BHTG là hiện tượng tổ chức BHTG chấp nhận tổ chức tham gia BHTG tham gia BHTG có mức độ rủi ro trong hoạt động kinh doanh cao hoặc không tương thích với mức phí BHTG. Rủi ro phân biệt đối xử giữa các tổ chức tham gia BHTG có thể xảy ra do sự ưu đãi của Nhà nước đối với các tổ chức tham gia BHTG nhất định, tạo sự bất bình đẳng giữa các tổ chức tham gia BHTG đó với các tổ chức khác trong hệ thống BHTG. 2.2. NHỮNG VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CƠ BẢN CỦA PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI 2.2.1. Khái niệm pháp luật về hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Pháp luật về hoạt động BHTG là hệ thống các qui phạm pháp luật của nhà nước điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực hoạt động BHTG. Pháp luật về hoạt động BHTG là một bộ phận trong hệ thống pháp luật của quốc gia; có mối liên hệ mật thiết với bộ phận pháp luật về NH; Pháp luật về hoạt động BHTG là phương tiện pháp lí ghi nhận và bảo đảm thực thi các mục tiêu chính sách công của nhà nước trong lĩnh vực tài chính - NH. Pháp luật về hoạt động BHTG bao gồm các bộ phận sau: 1), bộ phận pháp luật về chủ thể thực hiện các hoạt động BHTG. 2) bộ phận pháp luật về công cụ thực hiện hoạt động BHTG. 3) bộ phận pháp luật về nội dung hoạt động BHTG. 4) bộ phận pháp luật về giải quyết tranh chấp phát sinh từ hoạt động BHTG. 2.2.2. Các nội dung cơ bản của pháp luật về hoạt động bảo hiểm tiền gửi 2.2.3.1. Nhóm các qui định pháp luật về chủ thể thực hiện hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Trên cơ sở khảo sát các hệ thống pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam và các quốc gia, Luận án cho rằng, tổ chức BHTG là một định chế tài chính đặc thù, có tư cách pháp nhân, được thành lập và hoạt động trên cơ sở pháp luật, thực hiện các hoạt động BHTG nhằm bảo đảm các mục tiêu chính sách công của nhà nước. Tổ chức BHTG mang những đặc trưng pháp lí cơ bản sau: 1) về vị trí pháp lí. Mặc dù được thành lập bởi Quốc hội hay Chính phủ, tổ chức BHTG có vị trí pháp lí độc lập tương đối với các cơ quan nhà nước khác. 2) về tư cách pháp lí. Tổ chức BHTG được pháp luật qui định có tư cách pháp nhân, có các quyền và nghĩa vụ pháp lí trong quan hệ pháp luật BHTG. 3) về mục tiêu hoạt động. Mục tiêu hoạt động của tổ chức BHTG liên quan chặt chẽ đến mục tiêu chính sách công của nhà nước. 4) về trình tự thành lập, tổ chức BHTG được thành lập theo các trình tự được pháp luật qui định. 2.2.3.2. Nhóm các qui định pháp luật về nội dung hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Thứ nhất, các qui định pháp luật về xác lập quan hệ bảo hiểm tiền gửi. * Về xác lập quan hệ bảo hiểm tiền gửi thông qua hoạt động giao kết hợp đồng bảo hiểm tiền gửi. Hợp đồng BHTG là một loại hợp đồng BH, ghi nhận cam kết giữa tổ chức BHTG và tổ chức tham gia BHTG trên cơ sở qui định của pháp luật về hoạt động BHTG, trong đó, tổ chức tham gia BHTG có nghĩa vụ đóng phí BHG, tổ chức BHTG có nghĩa vụ chi trả tiền BHTG cho người thụ hưởng khi xảy ra sự kiện BHTG. Hợp đồng BHTG có những điểm đặc thù: 1)Chủ thể của hợp đồng BHTG gồm tổ chức BHTG và tổ chức tham gia BHTG. 2)Hợp đồng BHTG là sự thỏa thuận giữa tổ chức BHTG và tổ chức tham gia BHTG nhằm xác lập một quan hệ hợp đồng BHTG dựa trên những qui định của pháp luật về hoạt động BHTG. 3)Chủ thể của quan hệ nghĩa vụ BHTG, đó là các chủ thể có những quyền và nghĩa vụ trong quan hệ nghĩa vụ BHTG. Cụ thể, tổ chức BHTG có nghĩa vụ chi trả tiền BHTG cho người thụ hưởng từ hoạt động BHTG khi xảy ra sự kiện BHTG. *Về xác lập quan hệ bảo hiểm tiền gửi thông qua hoạt động cấp giấy Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi. Giấy Chứng nhận tham gia BHTG là hình thức pháp lí của loại hình BHTG mà tổ chức tham gia BHTG theo cách thức bắt buộc. Pháp luật qui định rõ loại tổ chức nhận tiền gửi nào phải tham gia BHTG; thủ tục tham gia BHTG; điều kiện cấp, thu hồi giấy Chứng nhận tham gia BHTG; chủ thể có thẩm quyền cấp, thu hồi giấy Chứng nhận tham gia BHTG… Tổ chức tài chính nhận tiền gửi phải thực hiện các thủ tục pháp lí để được cấp giấy Chứng nhận tham gia BHTG nhằm bảo đảm và thúc đẩy sự ổn định, an toàn trong hoạt động NH của quốc gia. Thứ hai, các qui định pháp luật về tạo lập, sử dụng quĩ bảo hiểm tiền gửi. Một là, về tạo lập quĩ bảo hiểm tiền gửi và qui mô quĩ bảo hiểm tiền gửi. Qui định các nguồn và cơ chế tạo lập quĩ BHTG, cơ chế sử dụng quĩ BHTG trong trạng thái bình thường và trong trường hợp xử lý đổ vỡ NH, qui mô quĩ BHTG nhằm bảo đảm tính hiệu quả cho hoạt động BHTG. Các phương pháp tạo lập quĩ bảo hiểm tiền gửi: tạo lập quĩ BHTG trước và sau khi tổ chức tham gia BHTG bị đổ vỡ, theo phương pháp tổng hợp, nghĩa là, quĩ BHTG được tạo lập từ trước và sau khi tổ chức tham gia BHTG bị đổ vỡ. Hai là, sử dụng quĩ bảo hiểm tiền gửi. Quĩ BHTG được sử dụng chủ yếu vào mục đích chi trả tiền BH cho người gửi tiền. Chi trả BHTG là việc tổ chức BHTG thực hiện trả tiền cho người gửi tiền khi xảy ra sự kiện BHTG. Mức chi trả BHTG do pháp luật về hoạt động BHTG qui định hoặc do các bên trong hợp đồng BHTG thỏa thuận là căn cứ để tổ chức BHTG tiến hành chi trả cho người gửi tiền. Thứ ba, các qui định pháp luật về kiểm tra, giám sát chủ thể tham gia bảo hiểm tiền gửi, cảnh báo rủi ro sớm đối với chủ thể tham gia bảo hiểm tiền gửi. Tổ chức BHTG còn có thẩm quyền thực hiện hoạt động kiểm tra, giám sát tổ chức tham gia BHTG thông qua hai hình thức là giám sát từ xa và kiểm tra tại chỗ; đưa ra những cảnh báo sớm về nguy cơ rủi ro (nếu có) đối với tổ chức đó. Thực chất, đây là hoạt động quản lí rủi ro đối với các tổ chức tham gia BHTG. Thứ tư, các qui định pháp luật về hỗ trợ tài chính đối với chủ thể tham gia bảo hiểm tiền gửi. Pháp luật qui định về hỗ trợ tài chính với tư cách là một trong những biện pháp cần thiết được áp dụng trong [...]... người gửi tiền; chưa dự liệu các tranh chấp có thể phát sinh và phương thức giải quyết các tranh chấp phát sinh trong lĩnh vực hoạt động BHTG CHƢƠNG 4 HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI Ở VIỆT NAM 4.1 YÊU CẦU, ĐỊNH HƢỚNG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI Ở VIỆT NAM 4.1.1 Yêu cầu hoàn thiện pháp luật về hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam Thứ nhất, hoàn thiện pháp luật. .. bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (15), Tr.11-12; 22 Hoàng Thu Hằng (2007), Pháp luật về bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền tại các tổ chức tín dụng”, Tạp chí Dân chủ và pháp luật (5); 23 Hoàng Thu Hằng (2011), “Đối tượng bảo hiểm tiền gửi trong pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam , Tạp chí Dân chủ và Pháp luật (12); 24 Trần Đình Hảo (2008), Về địa vị pháp lý của tổ chức bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam ,... tin bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (6), Tr.5-8; 80 Đinh Dũng Sỹ (2009), “Địa vị pháp lý của tổ chức Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam , Thông tin bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (10), Tr.6-9; 81 Đinh Dũng Sỹ (2009), “Vai trò của tổ chức Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam , Thông tin bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (13), Tr.25; 82 Nguyễn Minh Tân (2009), Về cơ chế tài chính để nâng cao năng lực tài chính của bảo hiểm tiền gửi Việt. .. hoạt động BHTG ở Việt Nam CHƢƠNG 3 THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ PHÁP LÍ ĐẶT RA 3.1 VỀ CHỦ THỂ THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI VÀ MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI Chủ thể giữ vị trí, có vai trò đặc biệt trong hoạt động BHTG là tổ chức BHTG Vì vậy, Luận án tập trung nghiên cứu về tổ chức BHTGVN - chủ thể thực hiện hoạt động BHTG theo pháp. .. tin bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (12), Tr.21-23; 39 Lê Hoàng Nga (2007), “Vai trò của bảo hiểm tiền gửi trong hệ thống giám sát tài chính ở Việt Nam , Thông tin bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (5), Tr.5-7; 40 Lê Hoàng Nga (2009), Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam và vấn đề an toàn, lành mạnh hệ thống tài chính, ngân hàng Việt Nam, Thông tin bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (9), Tr.5-7; 41 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. .. gia”, Thông tin bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (10), Tr.19-21; 2 Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (2011), Báo cáo kết quả hỗ trợ tài chính đến năm 2010, Hà Nội; 3 Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (2011), “Khảo sát mong muốn của người dân về chính sách BHTG”, Thông tin bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (18), Tr.10-11; 4 Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (2012), Báo cáo tổng kết thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về BHTG giai... định pháp luật về địa vị pháp lí của tổ chức BHTG Việt Nam - chủ thể trực tiếp thực hiện các hoạt động BHTG; về các nội dung hoạt động BHTG và một số vấn đề liên quan Những phân tích trên về thực trạng pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam là cơ sở để Luận án đưa ra những giải pháp hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG nhằm tạo cơ sở pháp lí đầy đủ cho hoạt động BHTG ở Việt Nam 5 Trên cơ sở những... BHTG; các nội dung của hoạt động BHTG; giải quyết tranh chấp phát sinh từ hoạt động BHTG ở Việt Nam Đó là những luận cứ khoa học pháp lí cơ bản làm cơ sở cho việc đánh giá thực tiễn thực hiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam 4.Trên cơ sở nghiên cứu nội dung pháp luật về hoạt động BHTG của Việt Nam, khảo sát và đánh giá thực tiễn thực hiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam trong hơn mười năm... dụng tại Việt Nam thông qua đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật về hoạt động BHTG cũng như nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về hoạt động BHTG ở Việt Nam 6 Các qui định pháp luật về hoạt động BHTG bị chi phối bởi các điều kiện kinh tế, xã hội và hệ thống pháp luật khác liên quan Cho đến nay, Luận án là công trình nghiên cứu chuyên sâu đầu tiên về pháp luật về các hoạt động BHTG ở Việt Nam Trong... (2007), “Bàn về mô hình bảo hiểm tiền gửi trong thời kì hội nhập quốc tế”, Tạp chí Luật học (12); 89 Lê Thị Thu Thủy (2008), Pháp luật về bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội; 90 Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam (2002), Từ điển thuật ngữ kinh doanh BH, Hà Nội; 91 Nguyễn Danh Trọng, “Trao đổi một số nội dung về Dự thảo Luật bảo hiểm tiền gửi , Thông tin bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (8); . BẢO HIỂM TIỀN GỬI Ở VIỆT NAM 4.1.1. Yêu cầu hoàn thiện pháp luật về hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam. Thứ nhất, hoàn thiện pháp luật về hoạt động. LUẬN CƠ BẢN CỦA PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM TIỀN GỬI 2.2.1. Khái niệm pháp luật về hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Pháp luật về hoạt động BHTG là hệ