LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp cơng trình nghiên cứu riêng tơi, hướng dẫn PGS.TS Đỗ Cảnh Thìn Các nội dung, số liệu nêu đề tài hoàn toàn trung thực, có nguồn trích dẫn rõ ràng khơng trùng lặp với cơng trình cơng bố Ngồi ra, khóa luận có sử dụng số nhận xét đánh giá tác giả, quan, tổ chức khác có thích trích dẫn nguồn gốc, tuân thủ quy định quyền Nguồn tài liệu trích dẫn nêu danh mục tài liệu tham khảo phần cuối Khóa luận tốt nghiệp MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Viết tắt BLLĐ BLTTDS HĐLĐ HGVLĐ NLĐ NSDLĐ QHLĐ TAND Cụm từ đầy đủ Bộ luật Lao động Bộ luật Tố tụng dân Hợp đồng lao động Hòa giải viên lao động Người lao động Người sử dụng lao động Quan hệ lao động Tòa án nhân dân DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU SỐ HIỆU NỘI DUNG TRANG Biểu đồ 2.1 Sơ đồ Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình 62 Bảng 2.1 Thống kê số lượng thẩm phán Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình 63 Bảng 2.2 Bảng thống kê kết thụ lý giải tranh chấp lao động Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình từ năm 2014 đến năm 2018 63 Bảng 2.3 Thống kê việc giải vụ án đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động người sử dụng lao động cấp sơ thẩm địa bàn tỉnh Quảng Bình từ năm 2014 đến năm 2018 64 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong thị trường lao động quan hệ lao động quan hệ đặc biệt, vừa quan hệ kinh tế đồng thời quan hệ có tính xã hội nhân văn sâu sắc, vừa quan hệ cá nhân vừa bị chi phối quan hệ có tính tập thể, vừa quan hệ bình đẳng vừa quan hệ phụ thuộc…, tất xuất phát từ nhu cầu sử dụng sức lao động xã hội nên QHLĐ hình thành, đồng thời tác động việc đổi thể chế kinh tế nước ta tạo điều kiện cho quan hệ phát triển Trong QHLĐ, “các bên thực giao dịch đặc biệt khơng mang chất mua đứt bán đoạn” quan hệ dân khác mà diễn trình sử dụng sức lao động người lao động Quan hệ lao động NLĐ làm công với người sử dụng lao động cần phải có hình thức pháp lý tạo lưu thơng bình thường, thuận tiện đảm bảo quyền lợi ích hợp pháp cho bên QHLĐ, hình thức pháp lý hợp đồng lao động Đất nước ta ngày phát triển theo mơ hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa HĐLĐ thực trở thành hình thức tuyển dụng lao động phổ biến, từ có giao kết HĐLĐ việc chấm dứt HĐLĐ trở nên phổ biến khó tránh khỏi Số lượng án việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật chiếm tỷ lệ lớn tổng số vụ án lao động mà Tòa thụ lý, giải Việc giải tranh chấp lao động Tịa án góp phần giải mâu thuẫn quan hệ lao động, hầu hết án, định ban hành quy định pháp luật, thấu tình, đạt lý, có tính giáo dục ý thức tơn trọng pháp luật, góp phần giữ gìn an ninh trị, trật tự an tồn xã hội, bảo vệ lợi ích Nhà nước, quyền lợi ích hợp pháp nhân dân tổ chức Do tầm quan trọng phổ biến đời sống xã hội quan hệ này, Bộ luật Lao động nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành ngày 23/06/1994, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/1995, qua lần sửa đổi, bổ sung vào năm 2002, 2006, 2007, 2012; lần sửa đổi năm 2012 lần sửa đổi bản, tồn diện Nhìn chung, pháp luật lao động góp phần ổn định, ghi nhận bảo vệ quyền, lợi ích NLĐ, NSDLĐ QHLĐ, góp phần tích cực việc điều chỉnh QHLĐ kinh tế thị trường đảm bảo quyền tự lựa chọn việc làm, nơi làm việc công dân, quyền tự định đoạt NSDLĐ việc tuyển dụng, bố trí, xếp lao động, đảm bảo quyền lợi ích bên Trong năm qua số lượng án tranh chấp HĐLĐ nói chung chấm dứt HĐLĐ nói riêng Quảng Bình diễn phức tạp, việc giải tranh chấp HĐLĐ Tòa án địa bàn tỉnh Quảng Bình đạt kết tích cực, góp phần giải số lượng án, giải mâu thuẫn, đấu tranh với hành vi trái pháp luật, ổn định trị, trật tự an tồn xã hội tỉnh Quảng Bình bên cạnh cịn nhiều khó khăn, vướng mắc Xuất phát từ lý trên, sinh viên định lựa chọn đề tài “Thực trạng áp dụng pháp luật việc giải đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động doanh nghiệp địa bàn tỉnh Quảng Bình” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp Mục đích nghiên cứu Đề tài làm sáng tỏ số vấn đề nhận thức lý luận quy định pháp luật thực tiễn việc giải đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật người sử dụng lao động Để từ đó, đưa kiến nghị, giải pháp nâng cao hiệu công tác giải đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật người sử dụng lao động doanh nghiệp địa bàn tỉnh Quảng Bình nói riêng nước nói chung Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu Chuyên đề Khóa luận tập trung nghiên cứu vấn đề nhận thức lý luận, quy định pháp luật việc giải tranh chấp HĐLĐ Bên cạnh đó, chun đề cịn nghiên cứu thực trạng việc giải đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật người sử dụng lao động doanh nghiệp địa bàn tỉnh Quảng Bình - Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nội dung: Nghiên cứu HĐLĐ, trình tự, thủ tục việc giải đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật người sử dụng lao động doanh nghiệp TAND hai cấp tỉnh Quảng Bình theo quy định Bộ luật Lao động hành Trong đó, sâu phân tích ngun nhân tồn đưa giải pháp khắc phục Chuyên đề không đề cập đến việc giải đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động Tòa phúc thẩm thủ tục giám đốc thẩm thủ tục tái thẩm Phạm vi địa bàn: Địa bàn tỉnh Quảng Bình Phạm vi thời gian: Từ năm 2014 đến năm 2018 Phương pháp luận phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận Để làm rõ vấn đề nghiên cứu, khóa luận vận dụng phương pháp luận chủ nghĩa vật biện chứng, vật lịch sử chủ nghĩa Mác – Lenin nhà nước pháp luật, quan điểm Đảng Nhà nước ta xây dựng Nhà nước pháp quyền Đây phương pháp luận khoa học vận dụng nghiên cứu tồn khố luận để đánh giá khách quan thể quy định pháp luật giải đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật NSDLĐ - Phương pháp nghiên cứu Khóa luận sử dụng phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn, phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp so sánh, thống kê, hệ thống hóa Phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp: Đây phương pháp quan trọng sinh viên sử dụng chủ yếu trình thực khóa luận Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sưu tầm phân tích vụ án đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật người sử dụng lao động để làm rõ thực tiễn áp dụng pháp luật lao động giải tranh chấp HĐLĐ Kết cấu khóa luận Ngồi phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung khóa luận gồm ba chương: Chương Nhận thức chung pháp luật giải đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động Chương Thực trạng giải đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động địa bàn tỉnh Quảng Bình Chương Giải pháp nâng cao hiệu giải đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động địa bàn tỉnh Quảng Bình Chương NHẬN THỨC CHUNG VỀ PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT ĐƠN PHƯƠNG CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG TRÁI PHÁP LUẬT CỦA NGƯỜI 1.1 1.1.1 SỬ DỤNG LAO ĐỘNG Khái niệm đặc điểm đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động Khái niệm pháp luật đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động quyền mà pháp luật cho phép NLĐ NSDLĐ chấm dứt việc thực quyền nghĩa vụ thỏa thuận HĐLĐ hai bên mà không cần thống ý kiến với bên Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động từ NLĐ hay NSDLĐ biện pháp mà bên sử dụng cam kết HĐLĐ không thực đúng, đủ, bên có hành vi vi phạm pháp luật lao động nhằm bảo vệ lợi ích hợp pháp họ Như vậy, hiểu đơn phương chấm dứt HĐLĐ NLĐ NSDLĐ “khả chấm dứt hợp đồng lao động không phụ thuộc vào ý chí bên kia, pháp luật thừa nhận, chủ thể quan hệ lao động, giải phóng bên khỏi quyền lợi nghĩa vụ giao kết hợp đồng lao động” Có thể thấy rằng, quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ chỉ thừa nhận đảm bảo thực giới hạn khuôn khổ pháp luật, pháp luật giới hạn quyền bị chủ thể lạm dụng gây ảnh hưởng đến lợi ích đáng chủ thể cịn lại Chính vậy, việc pháp luật đặt giới hạn việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ cần thiết Thông thường việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ bị giới hạn hai vấn đề nội dung thủ tục, cụ thể chấm dứt HĐLĐ quy định mà bên phải tuân thủ chấm dứt HĐLĐ Vậy, hiểu pháp luật việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ “là quy định nội dung thủ tục buộc chủ thể việc đơn phương chấm dứt hợp đồng phải tuân thủ nhằm đảm bảo quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng họ pháp luật” 1.1.2 Đặc điểm đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động Đơn phương chấm dứt HĐLĐ trường hợp chấm dứt HĐLĐ nên mang đặc điểm chung chấm dứt HĐLĐ chấm dứt HĐLĐ quyền chủ thể, chấm dứt HĐLĐ làm chấm dứt hiệu lực pháp lý HĐLĐ… Tuy nhiên, dù mang đặc điểm chung chấm dứt HĐLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ có đặc điểm riêng biệt với trường hợp khác chấm dứt HĐLĐ Đặc điểm đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động sau: Đơn phương chấm dứt HĐLĐ quyền bên chủ thể quan hệ HĐLĐ Đơn phương chấm dứt HĐLĐ chỉ phụ thuộc vào ý chí bên chủ thể, pháp luật thừa nhận đảm bảo thực Các bên chủ thể HĐLĐ có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ số trường hợp định pháp luật quy định chủ thể đơn phương chấm dứt HĐLĐ phải đảm bảo tuân thủ đầy đủ yêu cầu chấm dứt, nghĩa vụ báo trước thủ tục luật định khác tùy theo trường hợp Hành vi đơn phương chấm dứt HĐLĐ dẫn đến việc HĐLĐ chấm dứt hiệu lực pháp lý trước thời hạn trước công việc theo hợp đồng hồn thành HĐLĐ hình thành dựa tự nguyện giao kết bên chủ thể, HĐLĐ đương nhiên chấm dứt hết hạn HĐLĐ hồn thành cơng việc theo HĐLĐ Tuy nhiện, đơn phương chấm dứt HĐLĐ xảy bên chủ thể không tiếp tục tự nguyện thực quyền nghĩa vụ thỏa thuận HĐLĐ Chính hành vi “không tiếp tục tự nguyện” thỏa thuận HĐLĐ chủ thể khiến cho HĐLĐ bị chấm dứt hiệu lực pháp lý Có hai trường hợp đơn phương chấm dứt HĐLĐ đơn phương chấm 10 sai phạm Tịa án tỉnh tổng hợp, hướng dẫn nghiệp vụ Tòa cấp theo loại tranh chấp, loại vụ việc để tham khảo rút kinh nghiệm Tránh tái phạm, lúng túng gặp vướng mắc tương tự Tạo chủ động việc giải vụ án -Đảm bảo công tác phối hợp quan thi hành Tăng cường công tác phối hợp liên ngành Viện kiểm sát với Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát việc việc giải vụ án có nhiều ý kiến khác để thống xử lý Đối với vụ án phức tạp, vụ án điểm liên ngành cần phối hợp cho ý kiến chỉ đạo kịp thời giúp Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán q trình giải vụ án nhanh chóng pháp luật - Đảm bảo hiệu công tác thi hành án lao động Một án lao động chỉ có giá trị thực có hiệu lực bên thi hành thực tế, cơng tác thi hành án giai đoạn sau trình tố tụng cần trọng Việc án, định Tòa án đảm bảo thi hành ưu điểm phương thức xét xử Tòa án nhân dân so với biên hòa giải chỉ thi hành thiện chí bên có phối hợp quan việc thi hành án, định Tịa án việc thi hành án đạt hiệu cao, khẳng định vai trò Tòa án việc giải tranh chấp đơn phương chấm dứt HĐLĐ Cần nâng cao vai trị tổ chức cơng đồn việc bảo vệ NLĐ QHLĐ Điều cần thiết trước hết phải thành lập tổ chức cơng đồn sở Ban chấp hành cơng đồn lâm thời doanh nghiệp Để làm điều cần phải tuyên truyền giáo dục NLĐ tổ chức vai trị Cơng đồn cá nhân NLĐ tập thể NLĐ, qua giúp cho NLĐ thấy cần thiết phải có tổ chức cơng đồn 49 doanh nghiệp Để hạn chết việc NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật, bảo vệ quyền lợi cho NLĐ cần phải nâng cao vai trị tổ chức cơng đồn, tổ chức cơng đồn cần phải phát huy hết vai trị -Đề nghị Hội đồng nhân dân Uỷ ban nhân dân thành phố đồng hới hỗ trợ đầu tư thực dự án xây dựng hỗ trợ đầu tư, cải tạo, sửa chữa, nâng cấp, mở rộng trụ sở Tòa án nhân dân cấp huyện theo quy hoạch quan tư pháp thành phố xem xét, phê duyệt; đầu tư trang thiết bị làm việc hỗ trị kinh phí để thực cơng tác xét xử vụ án nói dung, vụ án lớn, phức tạp nói riêng, hỗ trợ kinh phí tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, cập nhật thông tin cán công chức đội ngũ Hội thẩm nhân dân 3.2.2 Kiến nghị Qua trình tìm hiểu, nghiên cứu pháp luật đơn phương chấm dứt HĐLĐ NSDLĐ đồng thời thấy rõ thực tiễn tình trạng đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật NSDLĐ diễn phổ biến Việc BLLĐ năm 2012 đời hoàn thiện quy định bất cập đơn phương chấm dứt HĐLĐ BLLĐ năm 1994 Tuy nhiên, quy định pháp luật hành việc NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật, sinh viên nhận thấy có điểm chưa hợp lý nên xin đóng góp số kiến nghị nhằm góp phần hồn thiện quy định đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật NSDLĐ nay: - Theo quy định Điều 41, Bộ luật Lao Động, năm 2012 trường hợp NSDLĐ chấm dứt HĐLĐ không quy định Điều 38, Bộ luật Lao Động, năm 2012 trường hợp đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật NSDLĐ phải chịu hậu nghĩa vụ pháp lý quy định Điều 42 phân tích, theo dù NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật chấm dứt hay trái pháp luật thủ 50 tục chấm dứt phải chịu trách nhiệm pháp lý Điều vơ tình làm hạn chế quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ NSDLĐ nhiều Từ sinh viên xin đưa số kiến nghị BLLĐ cần phân rõ trường hợp: NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ không chấm dứt vi phạm thủ tục thời hạn báo trước với hợp NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ chấm dứt vi phạm thủ tục thời han báo trước, trường hợp cần có trách nhiệm pháp lý khác cho NSDLĐ Riêng trường hợp NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ chấm dứt vi phạm thủ tục thời hạn báo trước, pháp luật nên bãi bỏ trách nhiệm như: Phải nhận NLĐ trở lại làm việc theo HĐLĐ cam kết, phải trả tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế ngày NLĐ không làm việc cộng 02 tháng tiền lương theo HĐLĐ; chỉ nên buộc họ phải thực nghĩa vụ bồi thường khoản tiền tương ứng với tiền lương NLĐ ngày không báo trước theo Khoản Điều 42 BLLĐ năm 2012 thiệt hại thực tế mà NLĐ phải gánh chịu Đối với trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động khơng có lý do, nên buộc NSDLĐ phải bồi thường toàn thiệt hại thực tế mà NLĐ phải gánh chịu Thiệt hại thực tế bao gồm chi phí hợp lý để tìm việc làm khoản thu nhập thường xuyên mà NLĐ bị bị giảm sút việc làm Tùy trường hợp cụ thể, khoản thu nhập bị bị giảm sút xác định khác Đó tồn thu nhập thường xun bị từ NLĐ bị việc làm HĐLĐ hết hạn (nếu thời hạn lại HĐLĐ, NLĐ khơng tìm việc làm mới) toàn thu nhập thường xuyên bị từ NLĐ bị việc làm NLĐ tìm việc làm (nếu NLĐ tìm việc làm trước HĐLĐ hết hạn) công thêm chênh lệch thu nhập thường xuyên 51 việc làm thu nhập thường xuyên việc làm cũ (nếu có) - Theo quy định Điểm a Khoản Điều 38, Bộ luật Lao Động, năm 2012: “người lao động thường xun khơng hồn thành cơng việc theo hợp đồng lao động”, Nghị định 05/2015/NĐ-CP hướng dẫn việc quy định mức độ đánh giá hồn thành khơng hồn thành cơng việc,theo “người sử dụng lao động phải quy định cụ thể tiêu chí đánh giá mức độ hồn thành cơng việc quy chế doanh nghiệp, làm sở đánh giá người lao động thường xuyên khơng hồn thành cơng việc theo theo hợp đồng lao động Quy chế đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ người sử dụng lao động ban hành sau có ý kiến tổ chức đại diện tập thể lao động sở” Nhưng chưa có hướng dẫn cụ thể việc xác định mức độ “thường xun” khơng hồn thành cơng việc lần, khoảng thời gian Điều dẫn đến việc bên khó áp dụng điều luật vào thực tế Nhà nước cần ban hành bổ sung văn hướng dẫn quy định mức độ xác định tính “thường xun” việc khơng hồn thành cơng việc nhằm hồn thiện quy định, giải vướng mắc có - Như nêu Chương 2, quy định Điểm c Khoản Điều 38, Bộ luật Lao Động, năm 2012 người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ thiên tai, hỏa hoạn lý bất khả kháng theo quy định pháp luật chưa đầy đủ cần bổ sung Bởi lẽ, pháp luật chỉ quy định trường hợp bất khả kháng gồm địch họa, dịch bệnh, di dời thu hẹp địa điểm sản xuất, kinh doanh theo yêu cầu quan nhà nước có thẩm quyền mà khơng dự liệu trước trường hợp doanh nghiệp khơng có đủ đơn hàng, khơng có đủ ngun nhân sản xuất ảnh hưởng khủng hoảng kinh tế đất nước giới, hay lý làm phát kinh tế dẫn đến việc doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất mà theo yêu cầu quan nhà nước có thẩm quyền nhu cầu riêng doanh nghiệp 52 Việc pháp luật không quy định trường hợp vào trường hợp bất khả kháng dẫn đến việc gây thiệt thòi cho quyền NSDLĐ, NSDLĐ muốn đơn phương chấm dứt HĐLĐ với lý thiên tai, hỏa hoạn bất khả kháng khó Do đó, cần bổ sung vào điều luật trường hợp doanh nghiệp khơng có đủ đơn hàng, khơng có đủ ngun liệu sản xuất ảnh hưởng khủng hoảng kinh tế đất nước giới, thay lý lạm phát kinh tế dẫn đến việc doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất…là trường hợp bất khả kháng, khơng thuộc ý chí chủ quan doanh nghiệp doanh nghiệp tránh khỏi trường hợp - Trường hợp NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ với lao động nữ mang thai, nuôi nhỏ 12 tháng tuổi Do BLLĐ năm 2012 bỏ quy định “trong thời gian có thai, nghỉ thai sản, nuôi nhỏ 12 tháng tuổi, người lao động nữ tạm hoãn việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, kéo dài thời hiệu xem xét kỷ luật lao động, trừ trường hợp doanh nghiệp chấm dứt hoạt động” BLLĐ năm 1994 Điều dẫn đến việc NSDLĐ lấy lý quy định Khoản Điều 38, Bộ luật Lao Động, năm 2012 để thực quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ lao động nữ mang thai, nuôi 12 tháng tuổi Việc BLLĐ năm 2012 không quy định việc tạm hoãn việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ lao động nữ mang thai nuôi nhỏ 12 tháng tuổi ảnh hưởng tới quyền lợi ích lao động nữ Từ cần bổ sung quy định vào điều luật ban hành văn hướng dẫn vấn đề để bảo vệ lợi ích cho lao động nữ mang thai nuôi nhỏ 12 tháng tuổi - Quy định thời hạn báo trước NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ, HĐLĐ không xác định thời hạn phải báo trước 45 ngày cho NLĐ, HĐLĐ xác định thời hạn phải báo trước 30 ngày cho NLĐ quy định Khoản Điều 38, Bộ luật Lao Động, năm 2012 theo tác giả 53 cần sửa đổi, bổ sung điều luật số ngày báo trước thành “45 ngày làm việc” “30 ngày làm việc” để theo hướng có lợi cho NLĐ, quy định số ngày báo trước “ngày làm việc”, đồng nghĩa với việc trừ ngày nghỉ lễ, nghỉ tết, nghỉ năm Việc quy định có lợi cho NLĐ, giúp họ chuẩn bị tinh thần trước bị đơn phương chấm dứt có thời gian chuẩn bị cho việc tìm kiếm việc làm - Quy định Khoản Điều 44, Bộ luật Lao Động, năm 2012, quy định việc NSDLĐ cho việc NLĐ trường hợp thay đổi cấu, cơng nghệ lý kinh tế phải “thông báo trước 30 ngày cho quan quản lý nhà nước lao động cấp tỉnh” Tuy nhiên, quan quản lý nhà nước lao động cấp tỉnh không đồng ý với định NSDLĐ giải nào? Từ cần sửa đổi Khoản Điều 44, Bộ luật Lao Động, năm 2012 thành: “Việc cho việc nhiều người lao động theo quy định điều chỉ tiến hành sau trao đổi với tổ chức đại diện tập thể lao động sở thông báo trước 30 ngày cho quan quản lý nhà nước lao động cấp tỉnh Cơ quan có trách nhiệm thực cơng tác kiểm tra, giám sát nhà nước quy trình cho thơi việc nhiều NLĐ” - Về hình thức biểu lộ ý chí việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động Bộ luật Lao động chưa có quy định cụ thể hành vi, kiện thể ý chí đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hai bên QHLĐ Dấu hiệu việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động HĐLĐ bị chấm dứt trước thời hạn chấm dứt ý chí bên Tuy nhiên việc xác định dấu hiệu lại không đơn giản thực tế Hình thức biểu ý chí đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động chưa quy định cụ thể, mặt nguyên tắc chủ thể có quyền thể 54 quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động văn lời nói (trừ trường hợp kỷ luật lao động hình thức sa thải buộc phải văn bản) Như vậy, đặt tình NSDLĐ không định đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động lại hạn chế NLĐ làm việc theo hợp đồng việc không cho vào công ty để làm việc, việc làm NSDLĐ NLĐ người khác công ty thấy rõ, coi NSDLĐ đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hay không? Hay NSDLĐ chỉ thể ý chí thơng qua lời nói mà khơng có chứng cho việc làm Thiết nghĩ, pháp luật cần phải quy định rõ hình thức biểu lộ ý chí việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động văn bản, lời nói hay hành vi cụ thể ngăn cản bên bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thực quyền nghĩa vụ theo HĐLĐ, dù hình thức phải thể cơng khai để bên bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động người khác (NSDLĐ công ty) nhận thức rõ ràng - Bình ổn quan hệ lao động khác doanh nghiệp sau chấm dứt số quan hệ lao động cá nhân (không xảy kiện tụng, …) Bên cạnh lợi ích trực tiếp chủ thể quan hệ đơn phương chấm dứt HĐLĐ, khơng thể khơng tính đến lợi ích người tham gia QHLĐ khác doanh nghiệp Nếu vấn đề đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động không pháp luật điều chỉnh cụ thể, đắn, phù hợp, ngồi việc ảnh hưởng đến quyền lợi ích bên QHLĐ đó, chí cịn gây hậu QHLĐ Trong doanh nghiệp, quan hệ lao động liên quan ảnh hưởng lẫn Người lao động tham gia lao động doanh nghiệp không chỉ với tư cách cá nhân đơn lẻ tham gia vào quan hệ lao động có nhân, mà họ cịn liên kết gắn bó với tạo 55 nên tập thể NLĐ với quyền, lợi ích nhiều bị ảnh hưởng lẫn đơn phương chấm dứt quan hệ lao động, việc ảnh hưởng đến quan hệ lao động khác doanh nghiệp tránh khỏi Chẳng hạn người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật gây ảnh hưởng lớn tới tâm lý NLĐ khác doanh nghiệp Do đó, pháp luật cần quy định hợp lý, đắn, khả thi để đảm bảo công quyền lợi nghĩa vụ bên đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động Qua đó, có tình đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động phát sinh Các chủ thể QHLĐ NSDLĐ NLĐ khác doanh nghiệp có nhận thức quyền lợi, nghĩa vụ hợp pháp Từ xử yêu cầu pháp luật KẾT LUẬN Sinh viên nghiên cứu chương nhận thức pháp luật giải đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật người sử dụng lao động khái niệm đặc điểm đơn phương chấm dứt HĐLĐ; khái niệm, đặc điểm tác động đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật NSDLĐ Tại chương hai khóa luận tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng giải đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật NSDLĐ địa bàn tỉnh Quảng Bình bình diện đặc điểm tình hình có liên quan đến giải đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật NSDLĐ địa bàn tỉnh Quảng Bình; thực trạng tổ chức máy Tịa án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình; thực trạng giải tình trạng đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao 56 động Tòa án nhân dân hai cấp địa bàn tỉnh Quảng Bình; rút nhận xét đánh giá ưu điểm, hạn chế nguyên nhân từ làm cho đề xuất chương ba Tại chương ba, khóa luận đưa dự báo tình hình có liên quan đến giải việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động địa bàn tỉnh Quảng Bình; đồng thời đề xuất giải pháp kiến nghị nhằm góp phần nâng cao hiệu giải việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động địa bàn tỉnh Quảng Bình Qua đó, ta thấy kinh tế thị trường ngày phát triển, QHLĐ ngày cảng trở nên đa dạng, phức tạp Tình trạng vi phạm pháp luật lao động nói chung tình trạng vi phạm pháp luật đơn phương chấm dứt HĐLĐ NSDLĐ nói riêng diễn ngày phổ biến, tình trạng làm phát sinh mâu thuẫn, bất đồng bên tham gia QHLĐ đồng thời ảnh hưởng tiêu cực lợi ích NLĐ, khơng chỉ cịn ảnh hưởng đến tính bền vững QHLĐ ảnh hưởng không nhỏ đến tính ổn định xã, từ xâm phạm tới lợi ích Nhà nước tồn xã hội Từ nghiên cứu lý luận thực tiễn giải việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ NSDLĐ chỉ bất cập giải pháp trình nghiên cứu giải quyết việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ NSDLĐ góp hồn thiện hệ thống pháp luật lao động Đồng thời đưa giải pháp để nâng cao hiệu giải việc đơn phương chấm dứt HĐLĐ NSDLĐ địa bàn tỉnh Quảng Bình góp phần tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển Mặc dù có nhiều nỗ lực, cố gắng khả cịn hạn chế nên khóa luận tốt nghiệp khơng tránh khỏi thiếu sót mong q thầy, giáo góp ý để khóa luận hoàn thiện 57 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Báo cáo công tác năm Liên đồn Lao động tỉnh Quảng Bình (2014-2018) Chính phủ, Nghị định số 05/2015/NĐ-CP ngày 12/01/2015 quy định chi tiết hướng dẫn thi hành số nội dung Bộ luật Lao Động Diệp Thành Nguyên, Pháp luật chấm dứt hợp đồng lao động thực trạng Việt Nam, Tạp chí nghiên cứu khoa học 2004 (2), tr 32-40 Đại học Huế - khoa luật (2013), Giáo trình luật lao động Việt Nam (phần I), Nxb Đại học Huế ILO, Thuật ngữ quan hệ công nghiệp khái niệm liên quan, Văn phịng lao động quốc tế Đơng Á Lê Thị Hường (2012), Giải tranh chấp lao động Tòa án theo pháp luật Việt nam, Luận văn thạc sĩ luật học, Hà Nội Lê Bá Ngọc (2017), Pháp luật đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động – thực tiễn địa bàn thành phố Đà Nẵng, Khóa luận tốt nghiệp, Trường đại 58 học luật Huế Nguyễn Duy Vinh Quang (2017), Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động người lao động theo pháp luật lao động Việt Nam nay, Học viện khoa học xã hội Quốc hội nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2014), Luật tổ chức tịa án nhân dân, Nxb trị quốc gia, Hà Nội 10 Quốc hội nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2015), Bộ luật tố tụng dân 2015, NXB trị quốc gia, Hà Nội 11 Quốc hội nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2012), Bộ luật lao động 2012, NXB trị quốc gia, Hà Nội 12 Quốc hội nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1994), Bộ luật lao động 1994 (sửa đổi, bổ sung năm 2002,2006,2007), NXB trị quốc gia, Hà Nội 13 Quốc hội khóa 13 (2013), Hiến pháp 2013 14 Trường đại học luật Hà Nội (2018), Giáo luật lao động Việt nam, Nxb công an nhân dân, Hà Nội 15 Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Bình (2018), Báo cáo thống kê kiểm sát giải sơ thẩm án dân năm 2018, Quảng Bình 16 Tịa án nhân dân tỉnh Quảng Bình (2017), Báo cáo công tác giải vụ án lao động năm 2017, Quảng Bình 59 PHỤ LỤC HÌNH 2.1 SƠ ĐỒ TÒA ÁN NHÂN DÂN HAI CẤP TỈNH QUẢNG BÌNH TỊA ÁN NHÂN DÂN HAI CẤP TỈNH QUẢNG BÌNH TỊA HÌNH SỰ TỊA DÂN SỰ TỊA KINH TẾ TỊA LAO ĐỘNG TỊA HÀNH CHÍNH TAND TP ĐỒNG HỚI TAND HUYỆN BỐ TRẠCH PHÒNG GĐKT PHÒNG TỔ CHỨC CÁN BỘ TAND HUYỆN LỆ THỦY TAND HUYỆN MINH HÓA TAND HUYỆN QUẢNG NINH TAND HUYỆN QUẢNG TRẠCH TAND HUYỆN TUYÊN HÓA (Nguồn Tịa án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình) 60 BẢNG 2.1 THỐNG KÊ SỐ LƯỢNG THẨM PHÁN CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN HAI CẤP TỈNH QUẢNG BÌNH Tịa án Cấp tỉnh Cấp huyện Tổng cộng Tổng số công chức người lao động 40 110 150 Tổng số thẩm phán Trình độ thẩm phán Tiến sĩ Thạc sĩ Cử nhân Số lượng Số lượng Số lượng Số lượng 12 50 62 02 02 04 03 07 12 60 72 (Nguồn Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình) BẢNG 2.2 BẢNG THỐNG KÊ KẾT QUẢ THỤ LÝ VÀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP LAO ĐỘNG TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN HAI CẤP TỈNH QUẢNG BÌNH TỪ NĂM 2014 ĐẾN NĂM 2018 Năm Số vụ thụ lý (sơ thẩm) Số vụ giải (sơ thẩm; %) Số vụ thụ lý (phúc thẩm) Số vụ giải (phúc thẩm;%) Số vụ thụ lý (giám đốc thẩm) Số vụ giải 2014 960 812 (85,5%) 174 149 (85,5%) 97 97 2015 820 (G:130) 760 (92,7%; T: 7,2%) 205 (T: 3) 193 (94,1%; T: 8,6%) 109 (T: 12) 95 61 2016 1022 (T: 202) 962 (94%; T: 1,3%) 244 (T: 39) 240 (98,4%; T: 4,3%) 15 (T: 46) 136 2017 1701 (T: 679) 1430 (84,1%; G: 10%) 187 (G: 57) 155 (82,9%; G: 15,5%) 154 (G: 4) 149 2018 1764 (T: 63) 1634 (92,6%; T: 8,5%) 222 (T: 35) 194 (87,4%; T:4,5%) 68 (G: 86) 62 (giám đốc thẩm;%) Chú thích: (100%) (87,2%; G:12,8%) (86,7%; G: 0,5%) (96,75%; T: 10%) (91%; G: 5,75%) G: Giảm so với năm trước liền kề T: Tăng so với năm trước liền kề (Nguồn Tịa án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình) BẢNG 2.3 THỐNG KÊ VIỆC GIẢI QUYẾT VỤ ÁN ĐƠN PHƯƠNG CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG LÀ ĐỘNG CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG CẤP SƠ THẨM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG BÌNH TỪ NĂM 2014 ĐẾN NĂM 2018 Năm 2014 2015 2016 2017 2018 tổng số vụ thụ lý 415 325 360 424 432 Tổng số vụ Tòa án giải Trong đó: Cơng nhận thỏa thuận Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ vụ (%) vụ (%) 353 85,1% 112 31,7% 274 84,3% 118 43,1% 289 80,2% 120 41,5% 362 85,3% 147 40,6% 370 85,6% 163 44,1% Đình giải Đưa xét xử Số vụ 40 48 90 87 96 Số vụ 125 48 30 58 62 Tỷ lệ (%) 11,3% 17,5% 31,1% 24,1% 25,9% Tỷ lệ (%) 35,4% 17,5% 10,3% 16,1% 16,7% Còn lại Trong đó: Quá hạn luật định 76 60 49 70 49 15 10 16 11 (Nguồn Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình) 62 63 ... pháp luật giải đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động Chương Thực trạng giải đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động địa. .. pháp luật người sử dụng lao động Đặc điểm đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động Đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật người sử dụng lao động ý chí đơn phương. .. dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng lao động địa bàn tỉnh Quảng Bình 2.1.1 Tình hình có liên quan đến tình trạng đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người sử dụng