PHẦN MỞ ĐẦU
Lí do chọn đề tài
Trong những năm gần đây, ô nhiễm môi trường đã trở thành một vấn đề toàn cầu cần được chú ý, không chỉ riêng của từng quốc gia Tại Việt Nam, tình trạng ô nhiễm môi trường đang ngày càng nghiêm trọng và trở thành một vấn đề cấp bách cần ưu tiên giải quyết.
Việt Nam hiện có 316 khu công nghiệp, trong đó 218 khu đã hoạt động, nhưng môi trường xung quanh các khu vực này đang chịu mức ô nhiễm nghiêm trọng Ô nhiễm nước từ các khu công nghiệp gia tăng nhanh chóng, vượt xa tổng lượng nước thải từ các lĩnh vực khác Nhiều nhà máy thải ra chất thải công nghiệp và sinh hoạt, cùng với các chất độc hại mà không qua xử lý, dẫn đến ô nhiễm sinh thái và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng Nồng độ bụi trong các đô thị vượt quá nhiều lần so với tiêu chuẩn cho phép, gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho môi trường và con người.
CO2 nhất là ở các thành phố lớn, khu công nghiệp vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1,5 đến 2,5 lần
Nhóm sinh viên trường Sư Phạm Kĩ Thuật thành phố Hồ Chí Minh muốn làm rõ mức độ vi phạm pháp luật về môi trường tại Việt Nam hiện nay Chúng tôi cũng mong muốn đề xuất các giải pháp hợp lý nhằm bảo vệ môi trường và nâng cao nhận thức của cá nhân, tổ chức về các hành vi vi phạm pháp luật liên quan Vì vậy, nhóm đã quyết định chọn đề tài “Thực trạng vi phạm pháp luật về môi trường ở nước ta hiện nay”.
Mục tiêu nghiên cứu
Hiện nay, tình trạng vi phạm pháp luật về môi trường ở Việt Nam đang diễn ra phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng Nguyên nhân chủ yếu bao gồm sự thiếu hiểu biết của cá nhân và tổ chức về quy định pháp luật, cùng với lợi nhuận kinh tế ngắn hạn Hậu quả của những hành vi này không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn làm suy giảm tài nguyên thiên nhiên Để nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường, cần triển khai các giải pháp cụ thể như tăng cường giáo dục và tuyên truyền về pháp luật môi trường, xử lý nghiêm các vi phạm, và khuyến khích các hoạt động bảo vệ môi trường từ cộng đồng.
Phương pháp nghiên cứu
Khảo sát và thu thập thông tin là bước đầu tiên trong quá trình nghiên cứu Sau đó, cần tổng hợp nội dung để phân tích và phân loại các vấn đề một cách rõ ràng Cuối cùng, nêu ra trọng tâm của vấn đề giúp người đọc hiểu sâu hơn về chủ đề được đề cập.
Khảo sát về tình hình môi trường hiện tại, đúc kết ra các kinh nghiệm, giải pháp trong quá trình nghiên cứu
Kết cấu đề tài
Tiểu luận được trình bày với nội dung gồm 2 chương chính:
Chương 1: Cơ sở lí luận chung về vi phạm pháp luật trong lĩnh vực môi trường
Chương 2: Tình trạng vi phạm pháp luật về môi trường ở nước ta hiện nay
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG LĨNH VỰC MÔI TRƯỜNG
Một số khái niệm
Vi phạm pháp luật là hành vi trái với quy định pháp luật, thể hiện sự có lỗi của cá nhân hoặc tổ chức có năng lực trách nhiệm pháp lý, gây ảnh hưởng đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ Tùy thuộc vào lĩnh vực điều chỉnh của pháp luật, vi phạm pháp luật sẽ được phân loại khác nhau.
- Vi phạm pháp luật hình sư
- Vi phạm pháp luật dân sự
- Vi phạm pháp luật hành chính
Môi trường bao gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo, có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống, kinh tế, xã hội, cũng như sự tồn tại và phát triển của con người, sinh vật và hệ sinh thái.
1.1.3 Ô nhiễm môi trường Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi tính chất vật lý, hóa học, sinh học của thành phần môi trường không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật môi trường, tiêu chuẩn môi trường gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên
1.1.4 Vi phạm pháp luật về môi trường
Vi phạm pháp luật về môi trường là hành vi trái pháp luật do cá nhân hoặc pháp nhân có năng lực thực hiện, gây ra lỗi cố ý hoặc vô ý, xâm hại các quan hệ xã hội được bảo vệ bởi pháp luật môi trường và phải chịu chế tài phù hợp.
Vi phạm pháp luật môi trường là hành vi của tổ chức hoặc cá nhân, có thể là cố ý hoặc vô ý, không tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường.
Các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực môi trường
Theo điều 6, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, đã quy định rõ 14 hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo vệ môi trường, cụ thể:
Việc vận chuyển, chôn, lấp, đổ, thải và đốt chất thải rắn, chất thải nguy hại không tuân thủ quy trình kỹ thuật và quy định pháp luật về bảo vệ môi trường gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng.
- Xả nước thải, xả khí thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường ra môi trường
Việc phát tán và thải ra môi trường các chất độc hại, vi rút lây nhiễm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, động vật và vi sinh vật Điều này bao gồm cả xác súc vật chết do dịch bệnh và các tác nhân độc hại khác, gây ra mối đe dọa lớn đối với hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng.
- Gây tiếng ồn, độ rung vượt mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường; xả thải khói, bụi, khí có mùi độc hại vào không khí
- Thực hiện dự án đầu tư hoặc xả thải khi chưa đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường
- Nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, quá cảnh chất thải từ nước ngoài dưới mọi hình thứt
- Nhập khẩu trái phép phương tiện, máy móc, thiết bị đã qua sử dụng để phá dỡ, tái chế
Không thực hiện các công trình, biện pháp, và hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và các quy định pháp luật liên quan có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho môi trường và sức khỏe cộng đồng.
Hành vi che giấu thông tin và gây ô nhiễm môi trường không chỉ cản trở nỗ lực bảo vệ môi trường mà còn dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng Việc thông tin bị sai lệch và gian dối trong hoạt động bảo vệ môi trường gây ra tác động tiêu cực đến hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng.
Sản xuất và kinh doanh các sản phẩm có hại cho sức khỏe con người, sinh vật và môi trường đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng Việc sử dụng nguyên liệu và vật liệu xây dựng chứa các yếu tố độc hại vượt mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường cần được kiểm soát chặt chẽ để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái.
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tuân thủ các quy định của điều ước quốc tế về chất làm suy giảm tầng ô-dôn, bao gồm sản xuất, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất và tiêu thụ các chất này.
- Phá hoại, xâm chiếm trái phép di sản thiên nhiên
- Phá hoại, xâm chiếm công trình, thiết bị, phương tiện phục vụ hoạt động bảo vệ môi trường
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm trái quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
Phân loại vi phạm pháp luật về môi trường
Hiện nay, Việt Nam và thế giới đang phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng từ vấn đề môi trường Việc phân loại các vi phạm pháp luật về môi trường sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tình hình này và tìm ra giải pháp hiệu quả.
Trước khi đi sâu vào vấn đề vi phạm hành chính về môi trường, cần tìm hiểu các bộ luật do chính phủ ban hành Những hành vi vi phạm này liên quan đến việc không tuân thủ các quy định quản lý nhà nước trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, do cá nhân hoặc tổ chức thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, không được xem là tội phạm Căn cứ theo Nghị định số 55/2021/NĐ-CP ngày 24/5/2021, sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18 tháng 11 năm 2016, quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường.
Khi vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường, tổ chức và cá nhân sẽ bị xử lý bằng hình thức cảnh cáo hoặc phạt tiền, tùy thuộc vào mức độ vi phạm Hai hình thức xử phạt này có thể được áp dụng riêng lẻ.
Vi phạm dân sự là hành vi trái pháp luật do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện, xâm phạm đến quan hệ tài sản và nhân thân Đây là trường hợp khi chủ thể không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ trong một quan hệ pháp luật dân sự cụ thể.
Theo luật dân sự về bảo vệ môi trường, các cá nhân hoặc tổ chức gây ô nhiễm môi trường phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật, ngay cả khi họ không có lỗi Điều này xuất phát từ việc hoạt động sản xuất kinh doanh của họ, mặc dù mang lại lợi ích nhất định, nhưng cũng đồng thời gây ra thiệt hại cho môi trường.
Ô nhiễm môi trường thường dẫn đến thiệt hại sau một khoảng thời gian nhất định, từ vài tháng đến vài năm, gây khó khăn trong việc yêu cầu bồi thường Việc chứng minh mối quan hệ nhân quả giữa hành vi gây ô nhiễm và thiệt hại, cũng như xác định chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường khi tổ chức gây ô nhiễm không còn tồn tại, là những thách thức lớn Do đó, các tổ chức thực hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh có xả thải ra môi trường cần phải ký quỹ và đóng phí bảo vệ môi trường, nhằm phục hồi và cải tạo môi trường bị ô nhiễm cũng như bồi thường cho những người bị thiệt hại.
Theo Bộ luật Hình sự, vi phạm hình sự về môi trường được định nghĩa là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, do những cá nhân có năng lực và trách nhiệm thực hiện Những hành vi này không chỉ xâm hại đến sự bền vững và ổn định của môi trường mà còn ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội trong lĩnh vực quản lý và bảo vệ môi trường, gây ra nhiều thiệt hại và hậu quả nghiêm trọng đối với hệ sinh thái.
Vi phạm hình sự về môi trường gây ra những hậu quả nghiêm trọng và khó lường, dẫn đến việc cá nhân và tổ chức vi phạm có thể phải đối mặt với hình phạt tiền và án tù.
Trách nhiệm pháp lí về môi trường
1.4.1 Trách nhiệm pháp lí hành chính (nghị định xử phạt hành chính trong lĩnh vực môi trường)
Ngày 24/5/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 55/2021/NĐ-CP, sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2016/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường Nghị định này có hiệu lực từ ngày 10/07/2021 và quy định rằng, đối với các hành vi vi phạm xảy ra trước thời điểm có hiệu lực nhưng bị phát hiện sau đó, sẽ áp dụng quy định của Nghị định mới nếu có quy định nhẹ hơn Ngoài ra, đối với các quyết định xử phạt đã ban hành trước ngày Nghị định này có hiệu lực mà còn khiếu nại, sẽ áp dụng theo Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Theo Nghị định này, quy định sửa đổi, bổ sung mức phạt đới với môt số hành vi, cụ thể:
Hành vi không có kho, bãi lưu giữ phế liệu nhập khẩu đáp ứng tiêu chuẩn bảo vệ môi trường sẽ bị phạt tiền từ 130.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng Điều này áp dụng cho việc nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất hoặc để thử nghiệm sản xuất theo quy định hiện hành.
Các hành vi không tuân thủ quy định về công nghệ và thiết bị tái chế phế liệu sẽ bị phạt tiền từ 150.000.000 đồng đến 170.000.000 đồng Điều này bao gồm việc không xử lý tạp chất đi kèm phế liệu hoặc không chuyển giao tạp chất cho đơn vị có chức năng xử lý theo quy định.
Hành vi nhập khẩu phế liệu không đúng chủng loại theo Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường sẽ bị phạt tiền từ 230.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng, theo quy định về quy chuẩn kỹ thuật về môi trường.
Hành vi nhập khẩu hoặc quá cảnh phế liệu chứa chất phóng xạ sẽ bị phạt tiền từ 900.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng Ngoài ra, việc nhập khẩu phế liệu không nằm trong Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu cũng sẽ bị xử phạt, trừ khi có sự chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ cho phép nhập khẩu phế liệu phục vụ thử nghiệm làm nguyên liệu sản xuất, cũng như các trường hợp liên quan đến tội phạm môi trường.
1.4.2 Trách nhiệm pháp lí dân sự (trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng trong bộ luật 2015)
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được quy định tại Bộ luật dân sự số 91/2015/QH 13, ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015, với những nội dung chi tiết về quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan.
Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại
Người gây thiệt hại cho tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản và quyền lợi hợp pháp của người khác phải chịu trách nhiệm bồi thường, trừ khi có quy định khác trong Bộ luật hoặc luật liên quan.
Người gây thiệt hại không phải bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ khi có thỏa thuận khác hoặc quy định pháp luật khác.
Chủ sở hữu hoặc người chiếm hữu tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại nếu tài sản gây ra thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh theo quy định tại khoản 2 của Điều này.
Nguyên tắc bồi thường thiệt hại
Thiệt hại thực tế cần được bồi thường đầy đủ và kịp thời Các bên liên quan có thể thỏa thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường có thể là tiền mặt, hiện vật hoặc thực hiện công việc cụ thể Phương thức bồi thường có thể được thực hiện một lần hoặc nhiều lần, trừ khi pháp luật quy định khác.
Người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu họ không có lỗi hoặc chỉ có lỗi vô ý, đặc biệt khi thiệt hại vượt quá khả năng kinh tế của họ.
Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế, bên bị thiệt hại hoặc bên gây thiệt hại có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác điều chỉnh mức bồi thường.
- Khi bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra
Bên có quyền và lợi ích bị xâm phạm sẽ không được bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do không thực hiện các biện pháp cần thiết và hợp lý nhằm ngăn chặn hoặc hạn chế thiệt hại cho bản thân.
Năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại của cá nhân
- Người từ đủ mười tám tuổi trở lên gây thiệt hại thì phải tự bồi thường
Theo quy định, nếu người chưa đủ mười lăm tuổi gây thiệt hại, cha mẹ sẽ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại Nếu tài sản của cha mẹ không đủ để bồi thường, tài sản riêng của con chưa thành niên sẽ được sử dụng để bù đắp phần thiếu, trừ trường hợp quy định tại Điều 599 của Bộ luật Dân sự 2015 Đối với người từ đủ mười lăm đến chưa đủ mười tám tuổi gây thiệt hại, họ phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu không đủ, cha mẹ sẽ phải bồi thường phần còn thiếu bằng tài sản của mình.
Người giám hộ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người được giám hộ gây ra, sử dụng tài sản của người được giám hộ Nếu người được giám hộ không có đủ tài sản, người giám hộ phải bồi thường bằng tài sản của mình Tuy nhiên, nếu người giám hộ chứng minh được mình không có lỗi trong việc giám hộ, họ không phải bồi thường bằng tài sản cá nhân.
Bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra
TÌNH TRẠNG VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ MÔI TRƯỜNG CỦA NƯỚC TA HIỆN NAY
Tình hình vi phạm pháp luật về môi trường ở các khu công nghiệp hiện nay ở nước ta
Hiện nay tình hình vi phạm pháp luật về môi trường ở các khu công nghiệp ở Việt Nam khá là phức tạp và nghiêm trọng
Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường năm 2018, chỉ 62% các khu công nghiệp có trạm xử lý nước thải tập trung, trong khi 75% lượng nước thải ước tính vẫn chưa được xử lý Nhiều khu công nghiệp đã hoạt động nhưng không triển khai hệ thống xử lý nước thải hoặc có hệ thống nhưng không vận hành hiệu quả.
Theo báo cáo năm 2017, lượng chất thải nguy hại phát sinh lên đến 874.589 tấn, trong đó Bộ Tài nguyên và Môi trường ước tính chiếm khoảng 20-30% từ các khu công nghiệp phía Nam, với khoảng 82.000-134.000 tấn/năm, cao hơn so với miền Bắc và miền Trung Bên cạnh đó, việc nhập khẩu săm lốp, vỏ ô tô chưa qua xử lý và ắc quy chì thải đã qua sử dụng cũng góp phần đáng kể vào ô nhiễm môi trường.
Các khu công nghiệp lạc hậu thường gây ra ô nhiễm môi trường do chưa xây dựng hệ thống xử lý chất thải hiệu quả Ý thức bảo vệ môi trường của con người còn kém, dẫn đến tình trạng ô nhiễm không có dấu hiệu giảm Tại các khu công nghiệp, ô nhiễm không khí, CO2, SO2 và tiếng ồn là những vấn đề nghiêm trọng cần được giải quyết.
Các khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam, bao gồm Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Bình Dương, là nơi tập trung nhiều khu công nghiệp và dự án FDI lớn nhất cả nước Mặc dù đã đầu tư vào các hệ thống xử lý chất thải hiện đại, tình trạng vi phạm quy định về môi trường vẫn diễn ra thường xuyên Hệ quả là nhiều kênh rạch tại Thành phố Hồ Chí Minh, như Tham Lương và Ba Bò, đang phải đối mặt với ô nhiễm nghiêm trọng do lượng rác thải từ các khu công nghiệp và sinh hoạt hàng ngày của người dân.
Khu công nghiệp Chơn Thành đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng bằng việc xả thải khí độc, tạo ra mùi hôi thối ảnh hưởng đến đời sống của người dân xung quanh Mặc dù đã nhận được nhắc nhở từ cơ quan chức năng, khu công nghiệp này vẫn không có biện pháp khắc phục và tiếp tục gây ô nhiễm Sau 5 năm hoạt động, khu công nghiệp vẫn chưa lắp đặt hệ thống xử lý chất thải, trong khi một nhà máy chế biến sắt vụn hoạt động vào ban đêm càng làm tăng mức độ ô nhiễm không khí, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của các hộ dân xung quanh.
Các khu công nghiệp tại Việt Nam đang gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, như cho thấy qua các thống kê Tình hình ô nhiễm do các khu công nghiệp hiện nay đang là mối quan tâm lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái.
Nguyên nhân vi phạm pháp luật về môi trường ở Việt Nam
Hiện nay, Việt Nam đang trong quá trình hiện đại hóa và công nghiệp hóa, dẫn đến tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, với GDP đầu người tăng 2,7 lần từ năm 2002 đến 2020, đạt gần 2.800 USD Tuy nhiên, tỷ lệ vi phạm pháp luật về môi trường cũng gia tăng đáng kể, chủ yếu do ý thức kém của các doanh nghiệp, khi họ ưu tiên lợi ích cá nhân và tối đa hóa lợi nhuận mà không thực hiện đúng quy trình xử lý chất thải Nhiều doanh nghiệp đã thải trực tiếp chất thải ra sông, hồ, gây ô nhiễm nguồn nước và ảnh hưởng đến môi trường sống của sinh vật biển Bên cạnh đó, việc thu hút đầu tư không đúng quy hoạch tại một số khu công nghiệp (KCN) và cụm công nghiệp (CCN) cũng làm tình hình trở nên phức tạp Nhiều KCN, CCN không dự tính kỹ lưỡng số lượng doanh nghiệp, dẫn đến hệ thống xử lý nước thải tập trung bị quá tải và không đáp ứng được yêu cầu công nghệ hiện đại.
Việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch tại các Khu Công Nghiệp góp phần làm tăng nồng độ khí độc thải ra môi trường Theo thống kê từ Cục Bảo vệ Môi trường miền Bắc, các nhà máy nhiệt điện ở khu vực này tiêu thụ khoảng 1,5 triệu tấn than mỗi năm, tạo ra khoảng 20.000 tấn SO2, 8.000 tấn NO2 và NO3, 4 triệu tấn CO2, cùng 5.000 tấn bụi Ngoài các nguyên nhân từ doanh nghiệp và người dân, những hạn chế trong chính sách bảo vệ môi trường và việc thực hiện của các cơ quan chức năng cũng là nguyên nhân chính dẫn đến gia tăng vi phạm pháp luật trong lĩnh vực môi trường.
Theo thống kê của Bộ Tư Pháp năm 2017, Việt Nam có khoảng 300 văn bản pháp luật về bảo vệ môi trường, nhưng hệ thống này còn nhiều bất cập Các thủ tục hành chính thiếu tính liên thông và ổn định, dẫn đến tình trạng văn bản mới ban hành thường xuyên phải sửa đổi Chế tài xử lý vi phạm đối với doanh nghiệp và cá nhân chưa đủ sức răn đe, làm giảm hiệu quả trong việc điều chỉnh hành vi liên quan đến bảo vệ môi trường Thêm vào đó, đội ngũ cán bộ thực hiện công tác quản lý và điều tra còn thiếu công cụ chuyên môn, gây khó khăn trong việc kiểm tra quy trình xử lý và quản lý chất thải của các doanh nghiệp.
Hậu quả của vi phạm pháp luật về môi trường
Vi phạm pháp luật về môi trường dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho con người và thiên nhiên, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước do các khu công nghiệp thải chất thải lỏng Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và đời sống của con người mà còn làm giảm đa dạng sinh học, gây hại cho động thực vật Cây cỏ héo úa, động vật bị nhiễm độc, và nguy cơ dịch bệnh gia tăng Theo thống kê không chính thức, khoảng 9.000 người đã chết và nhiều người mắc ung thư do nguồn nước ô nhiễm.
Ô nhiễm nước từ các khu công nghiệp không chỉ gây hại cho môi trường mà còn phát sinh các khí thải độc hại, góp phần vào sự nóng lên toàn cầu, hiệu ứng nhà kính và thủng tầng ozon Hành động này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, làm tăng tỷ lệ mắc các bệnh hô hấp, ung thư và vô sinh, đặc biệt là ở những khu vực gần các khu công nghiệp.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 7 triệu người chết vì các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí, bao gồm bệnh tim, phổi và đột quỵ Đáng chú ý, khoảng 93% trẻ em dưới 15 tuổi, tương đương 1,8 tỷ em, phải hít thở không khí ô nhiễm hàng ngày, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của các em.
Ô nhiễm tiếng ồn và đất gây ra căng thẳng cho cư dân xung quanh, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người Bên cạnh đó, ô nhiễm này còn dẫn đến ô nhiễm nguồn nước ngầm do chất thải thẩm thấu qua đất Hệ sinh thái bị ảnh hưởng nghiêm trọng, đất ô nhiễm làm giảm năng suất cây trồng, biến đổi quá trình chuyển hóa thực vật và gây mất cân bằng sinh thái.
Sau khi phân tích tình hình và nguyên nhân vi phạm pháp luật về môi trường tại Việt Nam, nhóm chúng tôi đã đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện tình trạng này ở các khu công nghiệp Trước tiên, cần tăng cường mức xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm của các khu công nghiệp.
Truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người đứng đầu phụ trách lãnh đạo cơ quan, tổ chức ( các KCN, CCN) vi phạm pháp luật về môi trường
Người đứng đầu các cơ quan, tổ chức như khu công nghiệp (KCN) và cụm công nghiệp (CCN) cần xây dựng kế hoạch chi tiết để quản lý chất thải công nghiệp và rác thải Cần có quy định rõ ràng về cách xử lý từng loại chất thải cụ thể nhằm đảm bảo tính hiệu quả và bền vững trong công tác bảo vệ môi trường.
Để xử lý nước thải công nghiệp nặng chứa hàm lượng chì cao, cần có kế hoạch cụ thể bao gồm việc lọc lắng nhiều lần trước khi thải ra sông hồ Cần trang bị thiết bị đo nồng độ kim loại nặng trong nước và thực hiện biện pháp không thải khí đốt trực tiếp vào không khí Thay vào đó, có thể sục khí qua nước để hòa tan và giảm nồng độ các phân tử CO, CO2, NO2 trong khí thải.
Vào thứ ba, các cơ quan trung ương và địa phương cần thực hiện các quy định của Luật Bảo vệ môi trường bằng cách thường xuyên tổ chức các cuộc rà soát và kiểm tra đối với doanh nghiệp, khu công nghiệp và cụm công nghiệp trong khu vực quản lý, nhằm đảm bảo việc xử lý chất thải, rác thải và khí đốt được thực hiện đúng quy định.
Mỗi ba tháng, các cơ quan nhà nước trung ương và địa phương tổ chức kiểm tra và rà soát việc xử lý chất thải môi trường Họ cũng tổ chức hội thảo với lãnh đạo và người lao động của các doanh nghiệp nhằm trao đổi và nâng cao hiểu biết về các quy định trong Luật Bảo vệ môi trường.
Thứ tư, các cơ quan nhà nước ở cấp trung ương chịu trách nhiệm trong việc xây dựng, xử lý chất thải ở của các doanh nghiệp đã đăng ký
Khi xin giấy phép thành lập khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp (CCN) hoặc doanh nghiệp xử lý rác thải, các doanh nghiệp cần nêu rõ phương án xử lý chất thải của mình Đồng thời, cơ quan phê duyệt có trách nhiệm giám sát quá trình xây dựng và kiểm định hệ thống xử lý chất thải mà doanh nghiệp đã kê khai.
Vào thứ năm, chúng ta sẽ tăng cường hợp tác với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới, đặc biệt là những nước có nền hiện đại hóa tiên tiến như Mỹ, Đức, Anh và Singapore Mục tiêu là học hỏi công nghệ xử lý chất thải và áp dụng hiệu quả Luật Bảo vệ môi trường của họ Đồng thời, tham gia vào các cuộc họp và triển lãm công nghệ môi trường quốc tế để đảm bảo thực hiện hiệu quả các cam kết bảo vệ môi trường mà Việt Nam đã ký kết.
Hiện nay, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang thúc đẩy GDP tăng trưởng, nhưng cũng làm gia tăng ô nhiễm môi trường Một quốc gia phát triển không chỉ dựa vào nền kinh tế mạnh mà còn phải chú trọng đến xã hội, quốc phòng và môi trường Do đó, việc phát triển công nghiệp cần gắn liền với bảo vệ tài nguyên và môi trường Các cơ quan chức năng địa phương cần thường xuyên kiểm tra khu vực xử lý chất thải của doanh nghiệp và tăng mức xử phạt đối với vi phạm môi trường Lãnh đạo doanh nghiệp cũng cần có kế hoạch cụ thể cho việc xử lý chất thải và hợp tác với các tập đoàn trong và ngoài nước để áp dụng công nghệ mới trong quản lý chất thải.
Nhóm chúng em hy vọng bài tiểu luận này sẽ nâng cao nhận thức về những hệ lụy nghiêm trọng của ô nhiễm môi trường đang gia tăng ở nước ta Bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn là nghĩa vụ của toàn xã hội, vì môi trường là nơi sống của con người và là yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của đất nước.
KẾT LUẬN 23 PHỤ LỤC HÌNH ẢNH
Hiện nay, sự phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã góp phần tăng trưởng GDP, nhưng cũng làm gia tăng ô nhiễm môi trường Một quốc gia phát triển không chỉ cần có nền kinh tế mạnh mà còn phải chú trọng đến xã hội, quốc phòng và đặc biệt là môi trường Do đó, việc công nghiệp hóa cần đi đôi với bảo vệ tài nguyên và môi trường Các cơ quan chức năng cần thường xuyên kiểm tra khu vực xử lý chất thải của các doanh nghiệp và khu công nghiệp để ngăn chặn ô nhiễm Đồng thời, mức xử phạt đối với vi phạm môi trường cần được tăng cường Các doanh nghiệp cũng nên có kế hoạch cụ thể trong việc xử lý chất thải và hợp tác với các tập đoàn trong và ngoài nước để áp dụng công nghệ mới trong quản lý chất thải.
Nhóm chúng em hy vọng rằng bài tiểu luận này sẽ nâng cao nhận thức về những hệ lụy nghiêm trọng của ô nhiễm môi trường đang gia tăng tại Việt Nam Bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn là nghĩa vụ của toàn xã hội, vì môi trường sống của con người và sự phát triển bền vững của đất nước phụ thuộc vào điều này.
