TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ CHƯƠNG 1: PHÂN LOẠI THỬ NGHIỆM ÔTÔ Quá trình đưa một loại ôtô mới vào sản xuất ổn đònh đều phải trải qua hai giai đoạn chính là thiết kế và thử nghiệm (chế thử, chạy thử) để rút ra những điểm cần hoàn chỉnh. Trong quá trình hoạt động có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng đến sự làm việc của ôtô. Những ảnh hưởng này rất phức tạp, khi thiết kế không thể dánh giá đủ. Vì vậy việc thực nghiệm ôtô là rất cần thiết. Việc chọn phương án thiết kế sơ bộ, thiết kế kỹ thuật phải kết hợp chặt chẽ với quá trình thử nghiệm mô hình, chế thử, chạy thử, thử trên đường và đưa vào khảo nghiệm một quá trình khai thác thực. Thử nghiệm ôtô là một công việc phức tạp, nó thay đổi tùy theo mục đích thử nghiệm. Tính chất và nhòp độ thử nghiệm hoàn toàn phụ thuộc vào nhòp độ của nền sản xuất, trạng thái kỹ thuật của loại ôtô mới đó. Để việc thử nghiệm đạt chất lượng cao trong một thời gian ngắn thì phải tổ chức thử nghiệm thật chu đáo, kể từ giai đoạn xây dựng nội dung và đề cương thử nghiệm, trang thiết bò đo lường, phương pháp xử lý số liệu thống kê thu thập được qua thực nghiệm. Mẫu thử nghiệm được chế tạo trong phân xưởng thử nghiệm của nhà máy sản xuất ôtô, trong xí nghiệp chế thử của viện nghiên cứu khoa học hoặc của phòng thiết kế. Tùy theo tính chất phức tạp của sản phẩm, sản phẩm mới hoặc sản phẩm cải tạo, tùy theo kinh nghiệm của cán bộ nghiên cứu v.v… mà quyết đònh nội dung thử nghiệm, số lượng mẫu thử, trình tự thử v.v… để đánh giá đầy đủ các chỉ tiêu kinh tế – kỹ thuật của sản phẩm dự kiến sẽ được sản xuất hàng loạt. Giai đoạn chế thử loạt không (loạt 0) được tiến hành nhằm kiểm tra thực tế (qua quá trình sản xuất công nghiệp), các tính năng kinh tế kỹ thuật của sản phẩm, thiết lập các bước công nghệ, hoàn chỉnh thiết kế kỹ thuật (kết cấu vật liệu, dung sai kích thước, tính công nghệ v.v…) Khi đó ôtô được sản xuất trên một dây chuyền hoàn toàn mới, nhưng một số tổng thành, bộ phận, chi tiết máy vẫn được chế tạo trên cơ sở qui trình công nghệ, dây chuyền sản xuất có sẵn; đồng thời trong quá trình chế thử này cũng có thể tìm ra các qui trình công nghệ khác tiên tiến hơn, giải pháp kỹ thuật tối ưu hơn, phương pháp đo, dụng cụ đo lường kiểm tra tốt hơn để làm cơ sở cho việc sản xuất hàng loạt sản phẩm đó sau này. Sau giai đoạn chế thử loạt số 0, sản phẩm thể hiện đầy đủ tính năng kinh tế-kỹ thuật, ưu khuyết điểm, sản phẩm được hoàn chỉnh về mặt kinh tế và công nghệ sản xuất và được đưa vào sản xuất hàng loạt, trở thành một mặt hàng có đầy đủ giá trò thương phẩm trên thò trường tiêu thụ. Ngoài việc thử nghiệm gắn liền với từng giai đoạn của quá trình cho ra đời một sản phẩm mới, việc thử nghiệm các xe ôtô nhập của nước ngoài vào cũng có một ý nghóa rất quan trọng: qua thử nghiệm có thể phát hiện ra những mặt mạnh, HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 1 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI mặt yếu, những kinh nghiệm của nước ngoài thể hiện trên những ôtô mà ta thử nghiệm, kết quả thử nghiệm cho ta số liệu so sánh sản phẩm của ta sản xuất với các sản phẩm nhập ngoại (thử nghiệm đối chứng). 1.1.Các dạng thử nghiệm ôtô 1.1.1.Thử mẫu (mô hình) ôtô Thử mô hình ôtô bao gồm những nội dung sau đây: a. Xác đònh các thông số kết cấu và tính năng vận hành của xe mới hoặc xe cải tạo, kiểm tra mức độ phù hợp giữa sản phẩm với thiết kế, giữa thực tế với những yêu cầu đề ra trong thiết kế. b. Phát hiện những nhược điểm về kết cấu để khắc phục, đánh giá chọn vật liệu chế tạo, xác đònh các kết cấu tối ưu, chọn khe hở, chế độ lắp ghép phù hợp. Công việc này giới hạn trong phạm vi nghiên cứu thiết kế, tiến hành thử nghiệm trên các thiết bò chuyên dùng (trong nhà máy hoặc xưởng chế thử) và chạy thử trên đường thử chuyên dùng (pôligôn). 1.1.2. Thử nghiệm ôtô chế thử lô số 0 Trên cơ sở kết quả thu lượm của giai đoạn thử nghiệm mô hình, cơ quan thiết kế sửa đổi hoàn chỉnh thiết kế, sau đó cơ sở sản xuất tiến hành sản xuất một số phương tiện đó (được gọi là lô số 0). Nội dung công việc này bao gồm: - Kiểm tra việc hoàn chỉnh thiết kế - Sơ bộ kiểm tra chất lượng sản phẩm chế thử - Đánh giá một cách toàn diện mẫu mới bao gồm việc kiệm tra sơ bộ độ bền, tuổi thọ và tính chống mòn của các cụm, các chi tiết trước khi đưa vào sản xuất chính thức. Trong một số trường hợp, ngoài việc thử nghiệm sản phẩm chế thử lô số 0, người ta tiến hành thử nghiệm thêm một số sản phẩm bằng cách đưa vào sử dụng (khai thác thử) một thời gian nhất đònh nào đó để xác đònh t hêm tính thích hợp của sản phẩm đó đối với nhu cầu vận tải. Chỉ sau khi chạy thử (chạy khảo nghiệm) một thời gian như vậy cơ sở thiết kế mới có đầy đủ số liệu để đánh giá toàn diện một sản phẩm mới. 1.1.3.Thử nghiệm ôtô trong quá trình sản xuất ổn đònh Đây là công việc phải tiến hành trong suốt quá trình sản xuất nhằm kiểm tra một cách đònh kỳ chất lượng sản xuất và độ bền (tuổi thọ) của sản phẩm đó. Thử nghiệm kiểm tra theo hai hình thức: thử ngắn ngày và thử dài ngày. Công việc thử nghiệm này được thực hiện theo đúng yêu cầu ghi trong ΓOCT 6875-54 và 6905-54. Việc thử nghiệm này dùng để kiểm tra ôtô đó có đạt mọi yêu cầu qui đònh trong tiêu chuẩn hiện hành không, có thỏa mãn các yêu cầu kỹ thuật HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 2 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI không, ngoài ra còn để kiểm tra chất lượng sản xuất và lắp ráp có đạt yêu cầu không. Nhiệm vụ của việc kiểm tra dài ngày là kiểm tra độ bền, tuổi thọ, độ chòu mòn của các tổng thành và các chi tiết qua một giai đoạn thử nghiệm nhất đònh (20-25 nghìn km). Thử nghiệm về tuổi thọ, thực chất cũng là thử nghiệm về độ bền, độ tin cậy, độ chòu mòn, nhằm phát hiện những chỉ tiêu đònh lượng đặc trưng cho tíng nănh vận hành của ôtô. Người ta thường lấy các mẫu thử được sản xuất trên dây chuyền sản xuất ổn đònh (dây chuyền chế tạo hàng loạt tổng thành, phụ tùng v.v… của xe mới đó) để thử nghiệm nhằm đánh giá chất lượng sản xuất vật liệu, trình độ tổ chức sản xuất của cơ sở sản xuất đó. Khi thử nghiệm tuổi thọ, việc thử nghiệm tiến hành với các “tải trọng chết”, nghóa là sử dụng các vật dẫn (balast), đặt cố đònh trên xe thử nghiệm. Cho xe chạy thử trên mạng đường giao thông công cộng hoặc thử trên bãi thử chuyên dùng với các điều kiện môi trường (nhiệt-ẩm, đòa hình v.v…) tương tự như thực tế. Mặt dù ta thu thập được nhiều thông tin trong thử nghiệm đó nhưng vẫn phải tiến hành thử nghiệm trong khai thác. Chạy thử nghiệm trong khai thác nhằm đánh giá một cách tổng quát chất lượng hoạt động thực tế của ôtô trong điều kiện nó được khai thác ở một xí nghiệp vận tải, từ đó ta đánh giá mức độ thích hợp của sản phẩm mới đối với yêu cầu vận tải. Kết quả thử nghiệm này còn giúp ta xây dựng được các đònh mức tiêu hao nhiên liệu, phụ tùng thay thế, chu kỳ bảo dưỡng sửa chữa v.v… Cần phải tiến hành chạy thử nghiệm ở nhiều đòa hình, nhiều vùng lãnh thổ (đồng bằng, trung du, miền núi, miền nam, miền bắc v.v…) có những đặc trưng rất khác nhau về đường sá, đòa lý, khí hậu, điều kiện kinh tế xã hội v.v… việc thử nghiệm này phải được tiến hành trong xí nghiệp vận tải thông thường hoặc xí nghiệp chuyên chạy thử nghiệm. Các xí nghiệp này phải có đủ điều kiện theo dõi, đánh giá tình trạng làm việc của ôtô: có thể khắc phục (sửa chữa) các hư hỏng phát sinh trong quá trình thử nghiệm; có đủ nguyên vật liệu vận hành (dầu, mỡ v.v…) và phụ tùng thay thế. Phải tiến hành thử nghiệm nhiều xe, chạy nhiều chuyến để các số liệu thu thập được đủ có thể áp dụng toán xác suất thông kê để xử lý các số liệu đó. 1.1.4.Những thử nghiệm nghiên cứu khoa học và thử nghiệm đặc biệt Trên đây là những công việc thử nghiệm thường áp dụng, nhưng toàn bộ những thử nghiệm đó chưa phải là đầy đủ, người ta còn tiến hành chạy thử nhằm mục đích nào đó của nghiên cứu khoa học kỹ thuật. Việc thử nghiệm khoa học kỹ thuật không nhất thiết tiến hành với giai đoạn sản xuất nào đó (từ lúc lập phương án thiết kế đến lúc sản xuất ổn đònh), mà có thể tiến hành với mọi quá trình hình thành sản phẩm mới đó mà còn nhằm thể hiện một phương pháp luận mới, một HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 3 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI phương pháp tính toán mới, một trang thiết bò đo lường mới,nghiên cứu sự tác động tương hỗ của ôtô đó với môi trường (thí dụ hệ số hiệu suất truyền động cơ giới, hệ số cản lăn, hệ số cản không khí, hệ số bám của lốp với mặt đường v.v…). Việc thử nghiệm đặc biệt được tiến hành trong trường hợp thật đặc biệt khác với điều kiện khai thác thực tế, thí dụ thử nghiệm xe hoạt động trong điều kiện môi trường rất khắc nghiệt về nhiệt độ, độ cao so với mặt biển, vùng có nhiều bụi v.v… Mục đích của thử nghiệm nhằm xác đònh ảnh hưởng của tác động vi khí hậu, nhiệt-ẩm, trạng thái mặt đường v.v… đến độ bền của các của các bộ phận của ôtô. Trong phần thử nghiệm đặc biệt này người ta còn tiến hành thử nghiệm các trang thiết bò đo lường, các thiết bò phụ của xe và một số thử nghiệm khác nhằm giải quyết từng vấn đề cụ thể nào đó. 1.2.Phân loại các nội dung thử nghiệm ôtô trên đường Kinh nghiệm sản xuất thực tế cho phép ta phân loại những nội dung thử nghiệm ôtô trên đường như trình bày trong bảng 1.1. Phân loại các nội dung thử xe trên đường Các đặc trưng phân loại Tên thử nghiệm Vò trí của đối tượng thử nghiệm trong chu kỳ cho ra đời một mẫu ôtô mới Thử mẫu xe mới hoặc xe cải tạo Thử ôtô trong lô số 0 Thử ôtô trong sản xuất hàng loạt Thử mẫu ôtô nhập của nước ngoài Mục đích thử nghiệm Thử cơ bản Thử nghiệm thu Thử kiểm tra (ngắn, dài) Thử về tuổi thọ (độ bền, độ tin cậy và độ chòu mòn) Thử tính năng vận hành Thử các tổng thành Thử nghiệm về nghiên cứu khoa học Thử đặc biệt Vò trí và điều kiện tiến hành Tónh tại (phòng, cơ sở thí nghiệm) Trên đường giao thông Trên đường chuyên dùng Thử nghiệm trong phạm vi xí nghiệp vận tải Thử trong điều kiện đặc biệt Cơ quan tổ chức thử nghiệm Nhà máy Cơ quan nghiên cứu khoa học: Nhà nước, Bộ, Tổng cục v.v… Loại ôtô và những đặc điểm về kết cấu Thử xe con, thử xe tải, thử xe việt dã, thử xe khách, thử xe đặc chủng v.v… HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 4 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI 1.3.Xác đònh khối lượng công việc và các phần của chương trình thử nghiệm Tuỳ thuộc vào mục đích, yêu cầu thử nghiệm mà chương trình chạy thử có nhiều điểm rất khác nhau. Nhưng tất cả các chương trình chạy thử xe trên đường đều có rất nhiều nội dung như trình bày trong bảng 1.2, trong đó phần mục đích thử nghiệm thành: thử cơ bản, thử kiểm tra, thử nghiệm thu, thử độ mòn, thử tính năng vận hành. Cần chú ý rằng khối lượng công việc trong phạm vi một điểm nào đó của chương trình thử nghiệm đối với những da ïng thử nghiệm khác nhau là rất khác nhau. Khối lượng thử nghiệm, lượng lao động thử nghiệm nhiều hay ít hoàn toàn phụ thuộc vào số lượng: - Thông số thử nghiệm (có lưu ý đến độ phức tạp và lượng lao động tiêu hao để tiến hành khảo sát thông số đó) - Số lần thử nghiệm lặp lại - Tốc độ thử nghiệm - Trạng thái tải trọng của ôtô tiến hành thử nghiệm - “Trạng thái vận hành” của ôtô khi thử nghiệm (thí dụ xe có mui hay nhấc mui ra, có kính đằng trước, kính thành xe hay đã hạ xuống, có gài cầu trước hay không v.v…) Ngoài ra cần lưu ý rằng trong một số thử nghiệm, ôtô làm việc với một số loại nhiên liệu dầu, mỡ nào đó tùy theo nội dung, mục đích thử nghiệm mà khối lượng công việc lại thay đổi tùy từng giai đoạn thử nghiệm (chạy thử với nhiều loại nhiên liệu, dầu mỡ khác nhau tùy trạng thái thời tiết, vùng hoạt động v.v…) HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 5 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI Thí dụ về những nội dung thử nghiệm Loại thử nghiệm Nội dung công việc Cơ bản Kiểm tra Nghiệm thu Độ chòu mòn Vận hành Chuẩn bò xe về chạy thử Chạy rà trơn Kiểm tra chất lượng chế tạo và lắp ráp Xác đònh: các thông số kích thước các thông số khối lượng Xác đònh tính năng vận hành: Đặc tính kéo Đặc tính hãm Tính kinh tế nhiên liệu Độ bền, độ tin cậy, độ mòn Tính năng thông qua Tính năng lái vòng Chỉ tiêu êm dòu Tính ổn đònh Tính tiện nghi Tính dễ điều khiển, dễ bảo dưỡng sửa chữa Xác đònh các hệ số tác động tương hỗ giữa ôtô và môi trường Xác đònh chế độ nhiệt (động cơ và các tổng thành) Xác đònh chế độ tải trọng các tổng thành và ứng suất trong các chi tiết Xác đònh các hiện tượng rung động và ồn + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + - + - - - - - + - - + + + + + + + + + + + + + + + - + - + + + + - + + + + + - - - - - + - + + - + + - - - - + + + + - - - + + - + - - Chú ý: + : Các công việc phải làm - : Các công việc bỏ qua khi kiểm tra ở điều kiện làm việc đó HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 6 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI CHƯƠNG 2: ĐẶC TÍNH KỸ THUẬT CỦA ÔTÔ Để việc thử nghiệm mang đầy đủ tính khoa học kỹ thuật và có một phương pháp luận đúng đắn, đồng thời để có thể phân tích đầy đủ các số liệu thu lượm được đòi hỏi phải biết một cách cặn kẽ những đặc điểm kết cấu của đối tượng thử nghiệm. Vì vậy một trong những phần công việc phải tiến hành trước khi thử nghiệm là một cách có hệ thống đặc tính kỹ thuật của xe. Để hệ thống hoá và theo dõi một cách trật tự các thông số thử nghiệm, người ta sắp xếp các đặc tính kỹ thuật của ôtô thành từng nhóm thông số đặc trưng. Có những nhóm thông số đặc tính kỹ thuật của ôtô thành từng nhóm thông số đặc trưng. Có những nhóm thông số đặc trưng cho từng chủng loại thiết bò đặc biệt của ôtô đó (hệ thống thủy lực nâng hạ, thùng đổ hàng, ôtô việt dã, ôtô chạy bằng nhiên liệu thể khí hoặc thể rắn, lò ga và các hệ thống dẫn ga, bộ hòa trộn, v.v…). Các thông số này đều khá đầy đủ trong các tài liệu kỹ thuật ôtô. 2.1.Xác đònh thông số kỹ thuật của xe Các thông số kích thước của ôtô gồm có: kích thước cơ s ở và kích thước bên trong của thùng xe, của buồng lái, bán kính bánh xe trong trạng thái tự do, bán kính tónh và bán kính lăn. Các thông số này được đo trên một mặt nền bằng phẳng, độ nhấp nhô cục bộ không vượt quá ï 2mm. Các thước đo có độ chính xác đúng qui chuẩn. Trong chương trình thử nghiệm phải đo thông số hình học của xe trong hai trạng thái: xe không tải và đầy tải. Khi đo xe trong trạng thái đầy tải thì các tải dằn phải bố trí sao cho tải phân bố lên các cầu xe đúng như trò số đã ghi trong tài liệu kỹ thuật của xe. 2.1.1.Chiều dài cơ sở (E) Trong xe hai trục, chiều dài cơ sở là khoảng cách tâm hai trục, trong xe 3 trục (xe ba cầu) chiều dài cơ sở là khoảng cách từ tâm cầu trước tới tâm cụm cầu sau. Đo chiều dài cơ sở bằng thước cuộn, thước lá hoặc thước chuyên dùng. Trước khi xác đònh chiều dài cơ sở cần kiểm tra lại (điều chỉnh lại khi cần) góc độ lắp đặt bánh, đánh tay lái điều chỉnh để bánh trước nằm đúng vò trí chạy thẳng. Tuỳ theo kết cấu của hệ treo, chiều dài đo ở trạng thái không tải sẽ khác khi đo ở trạng thái xe đầy tải. Cần phải ghi chép 2 giá trò này của chiều dài cơ sở. Tiến hành đo cả bên phải và bên trái xe rồi lấy giá trò trung bình. Khi đã đảm bảo về góc độ lắp đặt bánh trước (bánh trước đặt đúng tư thế xe chạy thẳng) rồi mà giá trò đo chiều dài cơ sở bên phải khác bên trái thì phải tìm xem nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng đó (tâm trục trước, tâm cầu sau lệch, không thẳng góc với trục đối xứng dọc của xe, nhíp doãi ra không đều v.v…)Sai lệch trò số bên phải và bên trái phải nằm trong giới hạn dung sai cho phép. HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 7 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI 2.1.2.Chiều rộng cơ sở (b 1 , b 2 ) Chiều rộng cơ sở của xe là khoảng cách giữa hai mặt phẳng đối xứng thẳng đứng của hai bánh lốp trên cùng một trục, đo tại điểm tiếp xúc với mặt đường. Cần phân biệt chiều rộng cơ sở phía trục trước và trục sau (xe một cầu thì hai trò số này khác nhau). Đối với xe lắp lốp kép hoặc với các rơmoóc, sơ mi rơmoóc chuyên dùng nhiều bánh thì phân biệt chiều rộng cơ sở cặp bánh ngoài, cặp bánh trong và chiều rộng cơ sở đo tại điểm trung bình. 2.1.3.Chiều dài bao của ôtô (L) Đó là chiều dài đo được giữa 2 mặt phẳng thẳng góc với trục đối xứng dọc của xe và đi qua 2 điểm ngoài nhất của xe. Xác đònh chiều dài bao của dây xe cũng tương tự như vậy. Khi đó xe kéo và rơmoóc (sơ mi rơmoóoc) phải đứng thẳng hàng. Chế độ phụ tải không có ảnh hưởng gì đến trò số chiều dài bao của ôtô. Nếu đầu xe, đuôi xe có một bộ phận nào đó nhô ra, mà các bộ phận đó có kích thước hình học có thể thay đổi được hoặc trang thiết bò gì đó không phụ thuộc vào phần kết cấu cơ bản của xe (đèn pha phụ, còi, tấm lưới phủ hành lý v.v…) thì phải đo hai trò số chiều dài bao, một trò số ứng với khoảng đo không kể cả phần chi tiết phụ và trò số ứng với khoảng đo kể cả phần chi tiết nhô ra nhiều nhất. Trò số đo thứ nhất là cơ bản. Trong biên bản khảo nghiệm cần ghi rõ cả hai trò số đó, giá trò phụ ghi trong dấu ngoặc đơn. Trong lúc đo chiều dài bao, ta tiến hành đo đồng thời chiều dài đầu xe và đuôi xe (tức là khoảng cách từ tâm cầu trước tới tới chi tiết xa nhất ở phía đầu xe và từ tâm cầu sau tới điểm xa nhất sau xe). 2.1.4.Chiều rộng bao và chiều cao bao của xe (B 1 , B 2 ) Các thông số này cũng được đo tương tự như khi đo xác đònh chiều dài bao. Chú ý khi đo chiều chiều cao bao của xe phải kiểm tra lại áp suất hơi lốp, đo ứng với trạng thái xe không tải và đủ tải. Trong khi đo các kích thước này người ta đồng thời đo luôn bán kính tónh của bánh lốp, độ võng của nhíp. 2.1.5.Chiều cao đặt hàng (h sàn ) Chiều cao đặt hàng là khoảng cách từ mặt sàn thùng xe tới mặt đường (đo ở mép sau của sàn thùng xe). Tiến hành đo kích thước này cùng một lúc với việc đo chiều cao tổng thể của xe, đo lại chính đường đối xứng dọc của xe. Cần đo thêm độ cao mặt sàn ở phía trước để xác đònh độ chênh lệch của mặt sàn trong nhiều trạng thái tải trọng (khi không tải và đủ tải xếp trên thùng xe v.v…). Trong những ôtô cho phép tải trọng xếp không đối xứng (thí dụ xe khách) thì đo chiều cao sau xe tại bốn góc thùng xe (đằng trước so với đằng sau). Ngoài ra đối với xe khách phải đo chiều cao t ừ mỗi bậc lên xuống đến mặt đường. HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 8 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI Khi đo chiều cao đặt hàng, nếu xe có móc để kéo rơ moóc thì đo luôn chiều cao tâm móc đến mặt đường. 2.1.6.Các bán kính của bánh lốp 1.Bán kính tự do (R 0 ) là bán kính khi lốp không có tải. Dùng thước cặp chuyên dùng, đo tại nhiều điểm cách nhau 90-60 0 , lấy trò số trung bình. Trước khi đo R 0 phải kiểm tra áp suất hơi lốp (đạt đúng trò số qui đònh), đo tất cả các bánh lốp (trừ bánh dự phòng) của xe chạy thử. Trong biên bản thử nghiệm cần ghi: kích thước lốp và vành, loại lốp, số kiểu, số nhà máy sản xuất lốp. Khi chạy thử để xác đònh chất lượng động lực kéo, hiệu quả phanh, v.v…cố gắng chọn những lốp còn hoa lốp, độ mòn giữa các lốp tương đối đều nhau. 2.Bán kính tónh của lốp (R t ) là khoảng cách từ tâm bánh lốp tới mặt đường khi xe đỗ. Tiến hành đo R t khi lốp còn nguội (chưa lăn bánh và đủ áp suất hơi lốp như qui đònh). Chú ý rằng theo ΓOCT 4754-54 và 5513-54 R t được đo theo nhiều cách. R t và chiều rộng lốp được đo khi xe đủ tải, áp suất lốp đạt yêu cầu lúc xe chở tải tối đa. Các sổ tay về lốp hoặc sổ tay ôtô đều có thể tra cứu được các trò số R 0 , R t và áp suất hơi lốp tương ứng với nhiều cỡ, loại lốp. Nhưng sử dụng các số liệu này tương đối khó khăn vì miền sai số cho phép ghi trong đó khá lớn (ï 5mm), ngoài ra do khó đảm bảo trạng thái phụ tải và áp suất hơi lốp đúng như tiêu chuẩn nên trong thực tế người ta đều phải tiến hành đo trò số R t như đã trình bày trên đây. Khi nghiên cứu ảnh hưởng của trạng thái nhiệt của lốp đến khả năng làm việc của lốp, người ta tiến hành đo R t sau khi xe chạy với một tốc độ nhất đònh và với một chế độ phụ tải nào đó. Chiều dài hành trình chạy “hâm nóng” lốp phải đủ để đảm bảo trạng thái cân bằng nhiệt giữa lốp và không khí bên trong săm. Trong quá trình chạy thử cần đònh kỳ đo nhiệt độ thành lốp và áp lực hơi lốp. Ngoài ra trong nhật ký thử xe còn phải ghi nhiệt độ ngoài trời, điều kiện đường chạy thử, tốc độ xe chạy, v.v… 3.Bán kính lăn của lốp (R l ) Là một đại lượng giả đònh xác đònh bằng cách tính toán qua quãng đường xe đã lăn bánh và số vòng quay của lốp ứng với quãng đường đó. Xác đònh bán kính lăn của lốp ứng với hai trạng thái tải trọng: xe không tải và xe đầy tải khi xe chạy với những trò số tốc độ nhất đònh. Đối với xe tải và xe buýt đề nghò chạy thử để xác đònh R t với tốc độ 40 và 60 km/h, đối với xe con, xe khách đường dài v = 60, 80 và 100 km/h. Ngoài ra còn xác đònh R t của lốp khi xe chạy với tốc độ rất thấp, thí dụ khi xe chạy vào đường vòng (v = 3-5 km/h). Chạy thử theo hai chiều đường, mặt đường bằng phẳng và cứng (nhựa đường, bê tông). Duy trì tốc độ của ôtô bằng cách theo dõi đồng hồ tốc độ hoặc bằng thiết bò “quãng đường - tốc đo - thời gian”. HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 9 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI Trước khi chạy để xác đònh R l phải cho xe chạy với tốc độ cao ngay trên đoạn đường đó để làm lốp nóng lên. Có thể áp dụng một trong hai cách sau đây để xác đònh R l. Phương pháp 1: Xác đònh R l trên đoạn đường ngắn. Trên mặt đường bằng phẳng ta dùng phấn trắng kẻ một đường thẳng góc với trục đường, cho xe lăn bánh qua vết phấn đó, trên mặt lốp sẽ in hẳn vết phấn, sau đó vết phấn trên mặt lốp lại in trở lại lên mặt đường. Đo khoảng cách hai vết phấn trên mặt đường bằng thước dây. Để tránh sai số dồn do vòng lăn đầu gây ra người ta đo các khoảng cách từ vết phấn đầu (do ta vạch) đến các vệt phấn hằn trên đường mà còn nhìn thấy rõ (L 1 , L 2 , L 3 , v.v…) Khoảng cách từ vạch mốc (vạch chuẩn đầu tiên) đến vệt phấn thứ hai là l 1 =L 1 Từ vết hai đến vết ba l 2 =L 2 - L 1 Từ vết ba đến vết bốn l 3 =L 3 - L 2 ………………………………………………………………… Trò số R l được tính theo biểu thức sau: π 2 i l l R = hoặc: π 2i L R i l = trong đó: i: số khoảng cách vết phấn thấy rõ L i : Khoảng cách từ điểm (vạch phấn) mốc đến vết phấn thấy rõ tiếp theo (ứng với khoảng thứ i). Phương pháp 2: Xác đònh R l của bánh chủ động bằng cách cho xe chạy một hành trình dài. Phương pháp này dựa trên cơ sở mối quan hệ giữa R l của bánh chủ động, tỷ số truyền của bộ truyền lực chính, đồng hồ tốc độ và hệ số hiệu chỉnh tính toán. Thực nghiệm tiến hành trên chặng đường có cột cây số. Chiều dài quảng đường không ngắn hơn 50 – 100 km. Tiến hành chạy thử theo hai chiều (chạy đi và chạy về), ghi chép chiều dài quãng đường S (ghi theo mốc cây số) và quãng đường S td theo kết quả đọc đồng hồ tốc độ. Xác đònh R l của bánh chủ động theo biểu thức sau: td td tdtd td tdtdtd l i i iC i iSC Si R 000 255,0 2 1000 2 1000 μ π η π === trong đó: i 0 : Tỷ số truyền lực chính của ôtô i td : Tỷ số truyền của đồng hố tốc độ HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 10 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ [...]... đôi và ghế ba người; chiều rộng lối đi giữa, chiều cao tay vòn, chiều cao bậc lên xuống, chiều cao trần xe v.v… 2.2.Xác đònh các thông số trọng lượng của tô 2.2.1.Trọng lượng khô của tô Thông số “trọng lượng khô” được dùng để đánh giá kết cấu tô trên cơ sở sử dụng tỷ số giữa trọng lượng kim loại với trọng lượng các vật liệu khác dùng để chế tạo tô Lốp dự phòng không kể vào trọng lượng khô của tô. .. nặng của tô HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 11 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS PHẠM XUÂN MAI Người ta dùng phương pháp cân xe để xác đònh tự nặng của xe và phân bố trọng lượng không tải này lên các cầu xe 2.2.3.Tổng trọng lượng của tô Tổng trọng lượng của tô là trọng lượng xe không tải... KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 25 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS PHẠM XUÂN MAI HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 26 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS PHẠM XUÂN MAI Cảm biến cân trọng lượng một đầu bắt chặt vào bát đỡ bằng bulon... PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 13 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS PHẠM XUÂN MAI CHƯƠNG 3: CHUẨN BỊ XE ĐỂ THỬ NGHIỆM 3.1.Tiếp nhận xe chạy thử Tùy theo mục đích thử nghiệm mà việc tiếp nhận tô chuẩn bò chạy thử có những công việc phải làm khác nhau Nếu thử nghiệm nhằm mục đích thử kiểm tra thì cần tiến hành kiểm tra, điều chỉnh thật đúng... và ghi chép vào nhật ký thử nghiệm Sự phân bố tải trọng khô lên trục trước, trục sau không có ý nghóa về mặt kỹ thuật, vì vậy thường không cần đo đạt ghi chép 2.2.2.Tự nặng của tô Tự nặng của tô là trọng lượng xe đã nạp đầy đủ nước làm mát, dầu bôi trơn trong các-te động cơ, hộp số, cầu sau, trong cơ cấu nâng hạ ben v.v… nhưng không có tải hữu ích Những trang bò cho tô bao gồm: dụng cụ đồ nghề,... WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS PHẠM XUÂN MAI - Phải có người chuyên môn hiểu biết làm công việc thử phanh Công việc sửa chữa và lắp đặt phải được sự hướng dẫn của nhân viên giỏi và thành thạo của các công ty chế tạo - Trong khi thử không được để người không phận sự đến gần máy thử - Không được cho xe nằm trên thiết bò khi khởi động -... BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 16 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS PHẠM XUÂN MAI Điều kiện bảo quản tô khi chạy thử để nghiệm thu (giám đònh đề tài cấp Nhà nước, cấp bộ…) thay đổi tuỳ theo chương trình thử nghiệm, tuỳ loại xe và đặc tính hoạt động của xe đó trong thực tế khai thác Trong quá trình chạy thử cơ bản... cho bánh trước và bánh sau của tô con bằng cách đo quang – điện tử HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 21 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS PHẠM XUÂN MAI Cấu tạo bệ đo và sơ đồ nguyên lý: 1 Bệ đo; 2 Giá đo tại bánh xe Thiết bò đo được tập hợp bởi một số kích nâng tô kiểu sàn và bệ đo Bệ đo có cấu... lực phanh kiểu con lăn MB8000 (dùng cho tô tải, tô khách) và MB 6000 (dùng cho tô con) do hãng Beissbath – Cộng Hoà Liên Bang Đức sản xuất Đây là loại băng thử đo lực phanh kiểu con lăn HVTH:NGUYỄN MINH QUỐC BẢO-ĐẶNG DUY KHIÊM-HUỲNH HỮU PHƯỚC-NGUYỄN HUỲNH THI - 33 - WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ơ TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS PHẠM XUÂN MAI tương đối hiện đại để... lượng tô, vì vậy để đảm bảo độ chính xác của thông số chẩn đoán cần loại bệ chẩn đoán phù hợp 4.1.2.Bệ đo góc đặt bánh xe Góc đặt bánh xe là các thông số tổng hợp Nhằm đảm bảo cho tô thường xuyên hoạt động trên đường có khả năng truyền lực dọc và ngang tốt nhất, các bánh xe tô đều bố trí với các góc đặt khác nhau Việc kiểm soát các góc đặt này không dễ dàng và được quy ước đo ở trạng thái tónh không . TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ CHƯƠNG 1: PHÂN LOẠI THỬ NGHIỆM ÔTÔ Quá trình đưa một loại tô mới vào sản xuất ổn đònh. TƠ TIỂU LUẬN MÔN HỌC: THÍ NGHIỆM ÔTÔ GVHD: PGS.TS. PHẠM XUÂN MAI mặt yếu, những kinh nghiệm của nước ngoài thể hiện trên những tô mà ta thử nghiệm,