KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2012-2013 Môn: Ngữ văn Thời gian: 120 phút (Không kể thời gian giao đề) Câu (3 điểm) Trong văn "Ý nghĩa văn chương", Hoài Thanh khẳng định: "Văn chương hình dung sống mn hình vạn trạng Chẳng thế, văn chương sáng tạo sống " Em hiểu ý kiến nào? Câu (7 điểm) " Quê hương vòng tay ấm Con nằm ngủ mưa đêm Quê hương đêm trăng tỏ Hoa cau rụng trắng thềm Quê hương người Như mẹ Quê hương không nhớ Sẽ khơng lớn thành người." (Trích thơ "Bài học đầu cho con" - Đỗ Trung Quân) Trình bày cảm nhận em dòng thơ Câu (10 điểm) Các thơ trữ tình trung đại Việt Nam có nội dung phong phú tập trung vào hai chủ đề lớn tinh thần yêu nước tình cảm nhân đạo Qua thơ "Sơng núi nước Nam", "Phị giá kinh", "Buổi chiều đứng phủ Thiên Trường trông ra" (Sách Ngữ văn 7, tập – Nhà xuất Giáo dục), em làm sáng tỏ nội dung tinh thần yêu nước thơ trữ tình trung đại Việt Nam Đáp án đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp ThuVienDeThi.com Câu điểm Yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức học để giải thích rõ hai ý:   Ý thứ nhất: "Văn chương hình dung sống mn hình vạn trạng." Ý thứ hai: " văn chương sáng tạo sống " Học sinh trình bày theo nhiều cách khác nhau, phải nêu nội dung sau đây:   Ý thứ nhất: Nói "văn chương hình dung sống mn hình vạn trạng": (1,5 điểm) o Cần hiểu nhà văn lấy tư liệu từ sống, phản ánh vào tác phẩm cách chân thực diễn thực tế sống (0,5 điểm) o Như văn chương có nhiệm vụ phản ánh đời sống phong phú đa dạng xã hội người (0,5 điểm) o Nội dung văn chương đa dạng, phong phú sinh động sống, qua văn chương ta hiểu sống (0,5 điểm) Ý thứ hai: Nói " văn chương sáng tạo sống " o Là khẳng định: qua tác phẩm văn chương, trí tưởng tượng bay bổng, khát vọng tình cảm nhân văn cao đẹp, nhà văn dựng nên tác phẩm tranh đời sống mà tranh đời sống khơng có chưa có, để người phấn đấu, xây dựng biến chúng thành thực tốt đẹp tương lai (1,5 điểm) Câu điểm Trình bày cảm nhận hai khổ thơ trích thơ Bài học đầu cho nhà thơ Đỗ Trung Quân) Bài thơ nhạc sĩ Giáp Văn Thạch phổ nhạc thành hát quen thuộc: hát Quê hương Học sinh trình bày cảm nhận theo nhiều cách khác nhau, phải nêu ý sau:   Trình bày cảm nhận khái quát hình ảnh q hương thơ ca: q hương ln hình ảnh đẹp nhà thơ thể thành cơng Trong ta có q hương, vùng đất để xa mà thương mà nhớ, vùng đất để trưởng thành nhìn lại thời tuổi thơ với kỷ niệm ngào (1 điểm) Cảm nhận hình ảnh quê hương thể qua khổ thơ: quê hương gắn bó, gần gũi, thân thuộc với người: (2 điểm) " Quê hương vòng tay ấm Con nằm ngủ mưa đêm ThuVienDeThi.com Quê hương đêm trăng tỏ Hoa cau rụng trắng thềm."  Càng đẹp hơn, ý nghĩa nhà thơ so sánh quê hương với mẹ khẳng định: (2 điểm) "Quê hương không nhớ Sẽ không lớn thành người "  Quê hương thơ Đỗ Trung Quân không đơn hình ảnh vùng q sơng nước, mà cịn chất chứa tâm hồn dân tộc Bài thơ giàu nhạc điệu cảm xúc, thơ phổ nhạc thành hát quen thuộc Mỗi người Việt Nam thật xúc động nghe hát (2 điểm) VẬN DỤNG CHO ĐIỂM:      điểm: Bài viết sâu sắc, có cảm xúc tốt, cảm nhận ý nghĩa trên, diễn đạt lưu loát – điểm: Bài viết tương đối sâu sắc, cảm nhận ý nghĩa trên, diễn đạt lưu lốt, cịn mắc số lỗi diễn đạt nhỏ – điểm: Bài viết chưa sâu sắc, cảm nhận chưa đủ ý nghĩa trên, diễn đạt có chỗ chưa lưu lốt, cịn mắc số lỗi diễn đạt – điểm: Bài viết chưa sâu sắc, chưa cảm nhận ý nghĩa trên, diễn đạt cịn lủng củng, có chỗ diễn xi lại đoạn thơ, mắc lỗi tả diễn đạt điểm: Để giấy trắng Câu 10 điểm Qua thơ "Sơng núi nước Nam", "Phị giá kinh", "Buổi chiều đứng phủ Thiên Trường trông ra" (Sách Ngữ văn 7, tập – Nhà xuất Giáo dục), em làm sáng tỏ nội dung tinh thần yêu nước thơ trữ tình trung đại Việt Nam 1) Yêu cầu chung: Học sinh thực yêu cầu sau:    Văn nghị luận chứng minh (làm sáng tỏ nhận định qua văn nghị luận văn học) Yêu cầu HS biết vận dụng kiến thức học tập làm văn văn học để làm bài, có kết hợp giải thích, phát biểu cảm xúc, suy nghĩ mở rộng số thơ trữ tình trung đại Việt Nam khác để làm phong phú thêm làm Khuyến khích làm có sáng tạo, có cảm xúc, giàu chất văn Yêu cầu cụ thể: Mở bài: điểm ThuVienDeThi.com   Giới thiệu khái quát: thơ trữ tình trung đại Việt Nam có nội dung phong phú tập trung vào hai chủ đề lớn tinh thần yêu nước tình cảm nhân đạo (0,5 điểm) Giới thiệu khái qt thơ "Sơng núi nước Nam", "Phị giá kinh", "Buổi chiều đứng phủ Thiên Trường trông ra" thể rõ tinh thần yêu nước dân tộc ta (0,5 điểm) Thân bài: điểm Bằng lí lẽ dẫn chứng tiêu biểu qua văn trên, viết học sinh làm sáng tỏ tinh thần yêu nước thể qua thơ trữ tình trung đại Việt Nam Học sinh trình bày theo nhiều cách khác nhau, phải nêu ý sau:   Ý thứ nhất: Giải thích nội dung yêu nước thể qua thơ trữ tình trung đại Việt Nam: (2 điểm) o Là nội dung lớn văn học nói chung, thơ trữ tình trung đại Việt Nam nói riêng Nội dung yêu nước thể qua thơ trung đại phong phú đa dạng (1 điểm) o Nội dung yêu nước thể khẳng định chủ quyền lãnh thổ, nêu cao ý chí tâm bảo vệ đất nước; thể hào khí chiến thắng khát vọng thái bình, thịnh trị dân tộc; đồng thời thể hòa hợp với cảnh sắc thiên nhiên nên thơ, bình dị, gắn bó máu thịt với q hương thôn dã (1 điểm) Ý thứ hai: Bài thơ "Sông núi nước Nam" (2 điểm) o Là tuyên ngôn độc lập dân tộc ta, khẳng định nước Nam người Nam, điều "sách trời" định sẵn: (1 điểm) "Sông núi nước Nam vua Nam Vằng vặc sách trời chia xứ sở" o Bài thơ nêu cao ý chí tâm bảo vệ chủ quyền đất nước, kẻ thù khơng xâm phạm, xâm phạm chuốc lấy thất bại thảm hại: (1 điểm) "Giặc cớ phạm đến Chúng mày định phải tan vỡ."  Ý thứ ba: Bài thơ "Phò giá kinh"của Trần Quang Khải (2 điểm) o Thể hào khí chiến thắng dân tộc ta chống quân MôngNguyên xâm lược: "Chương Dương cướp giáo giặc (1 điểm) "Hàm Tử bắt quân thù" o Thể khát vọng thái bình thịnh trị dân tộc ta thời đại nhà Trần niềm tin sắt đá vào bền vững muôn đời đất nước: (1 điểm) ThuVienDeThi.com "Thái bình nên gắng sức Non nước ngàn thu"  Ý thứ tư: Bài thơ "Buổi chiều đứng phủ Thiên Trường trông ra" Trần Nhân Tông:( điểm) o Là tranh đẹp vùng q trầm lặng mà khơng đìu hiu: (1 điểm) "Trước xóm sau thơn tựa khói lồng Bóng chiều man mác có dường khơng" o Trong tranh trầm lặng ánh lên sống: "Mục đồng sáo vẳng trâu hết" – "Cị trắng đơi liệng xuống đồng" Điều thể tình u q hương, đất nước sâu sắc vị vua – dù cương vị tối cao tâm hồn gắn bó máu thịt với q hương thơn dã (1 điểm) * HS mở rộng, nâng cao viết số thơ trung đại khác Kết bài: điểm Khẳng định lại nội dung tinh thần yêu nước thơ trữ tình trung đại Việt Nam * Vận dụng cho điểm:       - 10 điểm: Vận dụng tốt văn nghị luận chứng minh để làm bài, hiểu rõ yêu cầu đề bài, đáp ứng hầu hết yêu cầu nội dung phương pháp, có cảm xúc suy nghĩ sâu sắc thơ, viết có sáng tạo, diễn đạt tốt - điểm: Vận dụng tương đối tốt văn nghị luận chứng minh để làm bài, hiểu rõ yêu cầu đề bài, đáp ứng hầu hết yêu cầu nội dung phương pháp, có cảm xúc suy nghĩ tương đối sâu sắc thơ, viết có số ý sáng tạo, diễn đạt tương đối tốt - điểm: Biết vận dụng văn nghị luận chứng minh để làm bài, hiểu yêu cầu đề bài, cảm xúc suy nghĩ thơ chưa sâu sắc làm sáng tỏ ý chính, cịn mắc lỗi diễn đạt, tả - điểm: Vận dụng văn nghị luận chứng minh để làm chưa tốt, chưa hiểu rõ u cầu đề bài, có chỗ cịn diễn xuôi ý thơ, cảm xúc suy nghĩ thơ chưa sâu sắc, mắc lỗi diễn đạt, tả, trình bày - điểm: Chưa biết vận dụng văn nghị luận chứng minh để làm Chưa hiểu yêu cầu đề bài, nhiều chỗ diễn xuôi ý thơ kể lể lan man lại ý thơ, làm lủng củng, cịn mắc nhiều lỗi tả diễn đạt điểm: bỏ giấy trắng ThuVienDeThi.com ... điểm Yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức học để giải thích rõ hai ý:   Ý thứ nhất: "Văn chương hình dung sống mn hình vạn trạng." Ý thứ hai: " văn chương sáng tạo sống " Học sinh trình bày...   Văn nghị luận chứng minh (làm sáng tỏ nhận định qua văn nghị luận văn học) Yêu cầu HS biết vận dụng kiến thức học tập làm văn văn học để làm bài, có kết hợp giải thích, phát biểu cảm xúc,... trông ra" (Sách Ngữ văn 7, tập – Nhà xuất Giáo dục), em làm sáng tỏ nội dung tinh thần yêu nước thơ trữ tình trung đại Việt Nam 1) Yêu cầu chung: Học sinh thực yêu cầu sau:    Văn nghị luận