Ngành Thống kê có nhiệm vụ rất quan trọng trong việc cung cấp thông tin thống kê kinh tế - xã hội phục vụ cho sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Đảng, Quốc hội, Chính phủ trong việc quản lý vĩ mô, dự báo tình hình, hoạch định chiến lược, chính sách, xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, ngoài ra còn đảm bảo cung cấp thông tin thống kê cho các đối tượng dùng tin khác trong và ngoài nước, đáp ứng công tác nghiên cứu khoa học, giảng dạy, kinh doanh… Trong thời gian qua, ngành Thống kê đã thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng, nổi bật nhất là kịp thời cung cấp thông tin phục vụ yêu cầu đánh giá tình hình, chỉ đạo, điều hành của Chính phủ. Ngành Thống kê đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động điều tra thống kê, qua đó quản lý và nâng cao chất lượng số liệu đầu vào của ngành Thống kê; Hàng loạt các đề án đã và đang trong quá trình triển khai đều hướng tới nâng cao chất lượng số liệu, góp phần đưa số liệu thống kê đáp ứng các tiêu chí chính xác, kịp thời, minh bạch, hiệu quả…Các đề án đó là: Đổi mới quy trình biên soạn số liệu Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Đề án tăng cường quản lý Nhà nước về chất lượng thống kê đến năm 2030; Đề án xây dựng bộ chỉ số đánh giá mức độ hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp; Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát… Lấy yếu tố con người giữ vai trò trung tâm của sự phát triển và là cốt lõi để thực hiện các mục tiêu đề ra. Để thực hiện mục tiêu phát triển ngành Thống kê, xét về lâu dài cần phải xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực ngành Thống kê nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nhanh, kịp thời và chính xác. Trong bối cảnh chung đó, ngành Thống kê tỉnh Lạng Sơn cũng đang phải đối mặt với nhiều bài toán khó khăn cần phải giải quyết, trong đó, ưu tiên hàng đầu là sắp xếp cơ cấu tổ chức bộ máy nhằm cải tiến chất lượng vừa thiếu lại vừa yếu như hiện nay. Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn là cơ quan trực thuộc Tổng cục Thống kê, giúp Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê thống nhất quản lý nhà nước về hoạt động thống kê trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn theo Quyết định số 190/QĐ-TCTK, ngày 02/4/2014 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê. Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn có chức năng tổ chức các hoạt động thống kê theo chương trình công tác của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê giao; cung cấp thông tin kinh tế - xã hội phục vụ sự lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành của lãnh đạo Đảng, chính quyền tỉnh Lạng Sơn và cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật. Có tư cách pháp nhân, con dấu riêng, có trụ sở làm việc và được mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước theo quy định của pháp luật. Nhìn chung trong những năm qua Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Công tác đảm bảo thông tin thống kê quản lý điều hành của các cấp ủy Đảng và chính quyền tỉnh được đảm bảo chất lượng, thời gian quy định và tiếp tục khẳng định là tài liệu quan trọng của các cấp, các ngành và các đối tượng dùng tin. Tuy nhiên về cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh vẫn còn cồng kềnh, chồng chéo trong chức năng nhiệm vụ giữa các bộ phận chuyên môn. Xuất phát từ những yêu cầu của thực tiễn nêu trên, nhận thức được tầm quan trọng và tính cấp thiết của vấn đề, trong quá trình công tác tại Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn, đi sâu vào nghiên cứu và tìm hiểu thực tế, em chọn đề tài “Hoàn thiện cơ cấu tổ chức Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn” làm luận văn thạc sĩ – chuyên ngành Quản lý công.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ HOÀN THIỆN CƠ CẤU TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH
Tổ chức hành chính
1.1.1 Khái niệm tổ chức hành chính
Tổ chức hành chính là đơn vị được giao nhiệm vụ hỗ trợ người đứng đầu trong việc thực hiện quản lý nhà nước, bao gồm các lĩnh vực và ngành cụ thể, cũng như tham mưu về quản trị nội bộ Tổ chức này được thành lập theo quy định của pháp luật, cụ thể là Nghị định 158/2018/NĐ-CP.
1.1.2 Đặc điểm của tổ chức hành chính
Cơ quan hành chính nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều hành các hoạt động của nhà nước Chức năng chính của các cơ quan này là thực hiện các nhiệm vụ chấp hành nhằm đảm bảo hiệu quả trong quản lý hành chính.
Hoạt động quản lý hành chính nhà nước là chức năng chủ yếu của cơ quan hành chính nhà nước, khác với các cơ quan khác như Quốc hội, tòa án và viện kiểm sát, chỉ thực hiện quản lý hành chính trong phạm vi chức năng của mình Cơ quan hành chính nhà nước đảm nhiệm vai trò quản lý trên tất cả các lĩnh vực, bao gồm kinh tế, văn hóa và xã hội, đảm bảo sự phát triển và ổn định của đất nước.
Hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước được tổ chức theo thứ bậc, tạo nên mối quan hệ phụ thuộc chặt chẽ về tổ chức và hoạt động, nhằm thực hiện quyền quản lý hành chính hiệu quả.
Vào thứ ba, pháp luật quy định thẩm quyền của các cơ quan hành chính nhà nước dựa trên lãnh thổ, ngành nghề hoặc lĩnh vực chuyên môn tổng hợp Những quyền và nghĩa vụ này chỉ được thực hiện trong phạm vi hoạt động chấp hành và điều hành.
Các cơ quan hành chính nhà nước đều trực thuộc cơ quan quyền lực nhà nước cùng cấp, chịu sự giám sát và phải báo cáo công tác trước cơ quan này.
Vào thứ năm, các cơ quan hành chính nhà nước cùng với các đơn vị cơ sở trực thuộc đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất của cải vật chất và tinh thần cho xã hội Những đơn vị này là nền tảng của bộ máy hành chính, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế và xã hội.
1.1.3 Phân loai tổ chức hành chính
Căn cứ vào địa giới hoạt động, cơ quan hành chính nhà nước trung ương bao gồm chính phủ, các bộ và các cơ quan ngang bộ, chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về các ngành và lĩnh vực công tác trên toàn quốc Trong khi đó, cơ quan hành chính nhà nước địa phương, như uỷ ban nhân dân và các sở, phòng, ban thuộc uỷ ban nhân dân, thực hiện hoạt động quản lý trong phạm vi lãnh thổ địa phương.
Căn cứ vào các quy định pháp lý, việc thành lập các cơ quan hành chính được quy định bởi Hiến pháp và bao gồm Chính phủ, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố Ngoài ra, các cơ quan hành chính Nhà nước cũng được thành lập dựa trên các đạo luật và văn bản dưới luật, bao gồm các bộ, cơ quan ngang bộ, tổng cục, cục, vụ, sở, ban, cùng với các đơn vị hành chính sự nghiệp cơ sở trong các lĩnh vực như văn hóa, y tế, giáo dục, quốc phòng và trật tự trị an.
Theo phạm vi thẩm quyền, có hai loại cơ quan: Cơ quan có thẩm quyền chung, bao gồm chính phủ và ủy ban nhân dân các cấp, có nhiệm vụ giải quyết các vấn đề thuộc nhiều ngành và lĩnh vực trên toàn quốc hoặc từng địa phương; và Cơ quan có thẩm quyền riêng, gồm các bộ và cơ quan ngang bộ, chuyên quản lý theo ngành hoặc chức năng, trực tiếp điều hành một hoặc một số lĩnh vực trên toàn quốc.
Theo chế độ lãnh đạo, các cơ quan có thể được tổ chức và hoạt động theo hai hình thức: lãnh đạo tập thể và lãnh đạo một thủ trưởng.
Cơ cấu tổ chức của tổ chức hành chính
1.2.1 Khái niệm và đặc điểm cơ cấu tổ chức của tổ chức hành chính
Cơ cấu tổ chức hành chính là một hệ thống bao gồm việc phân chia các hoạt động, sắp xếp nguồn lực, và phối hợp giữa con người và các bộ phận để đạt được các mục tiêu đã đề ra trong kế hoạch.
Cơ cấu tổ chức của tổ chức hành chính được thiết kế nhằm sắp xếp và phối hợp hiệu quả các hoạt động của con người, từ đó đạt được mục tiêu chung Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực mà còn tăng cường hoạt động tổng thể của tổ chức Ngoài ra, việc quản lý và kiểm soát các hoạt động cũng giúp tổ chức linh hoạt hơn, nhanh chóng thích nghi với những thay đổi từ môi trường bên ngoài Hơn nữa, cơ cấu tổ chức khuyến khích sự tham gia của người lao động, tạo động lực cho họ trong các hoạt động chung của tổ chức.
1.2.2 Các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức của tổ chức hành chính
Chuyên môn hoá là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức hành chính, giúp tăng năng suất lao động và cải thiện chất lượng công việc Tuy nhiên, chuyên môn hoá cũng có những hạn chế như công việc bị phân mảnh và thiếu động lực cho người lao động nâng cao trình độ Để khắc phục những hạn chế này, việc áp dụng kỹ thuật đa dạng hoá và làm phong phú công việc là cần thiết.
Sự phân chia tổng thể thành các bộ phận (bộ phận hóa) là phương pháp tổ chức các công việc, nhiệm vụ và chức năng có mối quan hệ chặt chẽ, nhằm phân bổ chúng cho những bộ phận cụ thể trong tổ chức hành chính Việc phân chia này có thể được thực hiện dựa trên các tiêu chí nhất định.
Tổ chức hành chính theo chức năng là hình thức sắp xếp các bộ phận, trong đó những cá nhân làm việc trong cùng một lĩnh vực chức năng sẽ được nhóm lại trong một đơn vị cấu trúc chung.
- Các mô hình tổ chức hành chính bộ phận theo đơn vị độc lập:
Theo sản phẩm, các đơn vị thực hiện hầu hết các hoạt động cần thiết để phát triển, sản xuất và phân phối một sản phẩm hoặc dịch vụ, hoặc một nhóm sản phẩm, dịch vụ tương tự.
Theo khách hàng, hình thức này tạo ra một bộ phận mà trong đó các cá nhân phục vụ một nhóm khách hàng mục tiêu, được tổ chức thành một đơn vị cấu trúc.
+ Theo địa dư: Đó là hợp nhóm những hoạt động trong một khu vực hay địa dư nhất định và giao cho một người quản lý
- Theo đơn vị chiến lược mang tính độc lập cao, có thể tự tiến hành các hoạt động thiết kế, sản xuất và phân phối sản phẩm của mình.
Mô hình tổ chức ma trận là một cấu trúc tổ chức đặc biệt, trong đó mỗi nhân viên sẽ báo cáo cho cả quản lý bộ phận mà họ thuộc về và quản lý chương trình hoặc dự án Cách tiếp cận này giúp tối ưu hóa nguồn lực và tăng cường tính linh hoạt trong công việc, đồng thời tạo điều kiện cho sự phối hợp hiệu quả giữa các bộ phận khác nhau.
Mô hình tổ chức theo nhóm được áp dụng phổ biến cho cả nhóm dài hạn và ngắn hạn, nhằm giải quyết các vấn đề, hoàn thành dự án đặc biệt và thực hiện công việc hàng ngày một cách hiệu quả.
Cơ cấu tổ chức theo nhóm mang lại lợi ích lớn bằng cách giảm thiểu khó khăn trong việc truyền thông và ra quyết định, do sự tách biệt giữa các bộ phận Nhiệm vụ chính của các nhóm là xóa bỏ rào cản giữa các phòng ban, giúp mọi thành viên trong tổ chức có thể giao lưu và hợp tác hiệu quả hơn.
Cơ cấu làm việc nhóm có thể gặp bất lợi do sự phức tạp trong tổ chức và hoạt động của các nhóm, dẫn đến những hạn chế tiềm tàng Một trong những vấn đề chính là mâu thuẫn giữa lòng trung thành của nhân viên đối với nhóm và bộ phận mà họ thuộc về Ngoài ra, quản lý thời gian và quá trình phát triển của nhóm cũng là những thách thức cần được chú ý để đảm bảo hiệu quả làm việc.
Cơ cấu tổ chức mạng lưới là một hình thức tổ chức trong đó các mối quan hệ giữa các thành viên, bao gồm cá nhân, bộ phận và tổ chức, được xây dựng dựa trên nguyên tắc bình đẳng.
Cơ cấu mạng lưới mang lại lợi thế cho tổ chức hành chính bằng cách giảm chi phí và nâng cao hiệu quả lao động, từ đó giúp tăng cường khả năng cạnh tranh.
Cơ cấu mạng lưới có những điểm yếu tiềm ẩn liên quan đến yêu cầu quản lý mới, đặc biệt khi công việc và nhiệm vụ của tổ chức hành chính trở nên phức tạp hơn Việc sắp xếp và điều khiển mạng hợp đồng và liên kết trở nên khó khăn, và nếu một phần của hệ thống mạng lưới gặp sự cố hoặc không hoạt động hiệu quả, toàn bộ hệ thống sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
- Cơ cấu không ranh giới, phá vỡ ranh giới giữa các tiểu hệ thống bên trong tổ chức và ranh giới với môi trường bên ngoài.
Cơ cấu ảo đại diện cho hình thức phát triển tiên tiến của cơ cấu không biên giới, hoạt động như một mạng lưới liên minh linh hoạt và liên tục Nó tận dụng công nghệ thông tin và internet để kết nối và tương tác hiệu quả.
Phân công quyền hạn và trách nhiệm trong tổ chức hành chính
Hoàn thiện cơ cấu tổ chức của tổ chức hành chính
1.3.1 Mục tiêu của hoàn thiện cơ cấu tổ chức của tổ chức hành chính
Việc hoàn thiện cơ cấu tổ chức hành chính của đơn vị dựa trên nền tảng của bộ máy cũ nhằm phát hiện những khiếm khuyết và xây dựng mô hình tổ chức mới tối ưu hơn Quá trình này giúp lãnh đạo có công cụ hiệu quả hơn để thực hiện các mục tiêu của tổ chức hành chính Mục tiêu của việc hoàn thiện cơ cấu tổ chức cần được xác định rõ ràng để đảm bảo tính hiệu quả và khả năng phục vụ tốt nhiệm vụ được giao.
- Đảm bảo công cụ hữu hiệu của việc thực hiện những nhiệm vụ mà Ngành và UBND tỉnh giao cho đơn vị;
Để đạt được hiệu quả tối ưu trong việc phân nhóm chuyên môn, cần đảm bảo rõ ràng về trách nhiệm giữa các cá nhân và bộ phận Điều này trở nên đặc biệt quan trọng khi khối lượng công việc ngày càng gia tăng.
- Nhằm bố trí và sắp xếp lại con người và các nguồn lực khác theo những cách thức hiệu lực và hiệu quả nhất;
Để nâng cao hiệu quả quản lý, cần xác định rõ các luồng thông tin giữa các bộ phận và phòng ban, từ đó tăng cường sự phối hợp trong quá trình ra quyết định trong đơn vị.
- Đảm bảo cơ chế hiệu quả để đương đầu với những thay đổi từ môi trường nội bộ và môi trường bên ngoài
Để tạo động lực cho người lao động, cần đảm bảo sự thỏa mãn với công việc được phân công và sắp xếp hợp lý Việc quy hoạch, bổ nhiệm và bố trí cán bộ, viên chức cần được thực hiện thuận lợi, phù hợp với trình độ chuyên môn đã được đào tạo.
1.3.2 Các yêu cầu đối với cơ cấu tổ chức của tổ chức hành chính
Cơ cấu tổ chức hành chính của đơn vị cần được thiết kế nhằm đảm bảo tính thống nhất trong mục tiêu giữa các phòng ban và bộ phận Điều này có nghĩa là các bộ phận trong tổ chức phải hoạt động hướng tới một mục tiêu chung, tạo sự liên kết chặt chẽ và hiệu quả trong công việc.
Sự tham gia tích cực của công chức và người lao động trong việc xây dựng các mục tiêu cụ thể cho từng bộ phận và phòng ban là rất quan trọng, góp phần tạo ra mục tiêu chung cho toàn đơn vị Việc này không chỉ nâng cao hiệu quả làm việc mà còn thúc đẩy tinh thần đoàn kết và trách nhiệm trong tập thể.
- Sự thống nhất giữa các mục tiêu chung của đơn vị với mục tiêu của các bộ phận.
Sự gắn kết chặt chẽ giữa các bộ phận và phòng chuyên môn là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả công việc Tương tác và phối hợp nhịp nhàng giữa các phòng chuyên môn không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình làm việc mà còn tăng cường khả năng giải quyết vấn đề Đặc biệt, sự liên kết này tạo ra một môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong từng nhiệm vụ cụ thể.
Tính tối ưu đòi hỏi cơ cấu tổ chức hành chính của đơn vị phải đáp ứng được các yêu cầu sau:
Cơ cấu tổ chức hành chính được tối ưu hóa với đầy đủ các bộ phận, phân hệ và con người, nhằm thực hiện hiệu quả các hoạt động cần thiết.
- Sự hợp lý giữa số cấp quản lý với tầm quản lý.
- Sự tối ưu trong từng phòng chuyên môn, bộ phận trực thuộc.
Trong quản lý, việc thiết lập mối quan hệ hợp lý giữa các khâu và cấp quản lý là rất quan trọng, nhằm đảm bảo số lượng cấp quản lý tối thiểu, không thừa, thiếu hoặc chồng chéo nhiệm vụ giữa các phòng chuyên môn Điều này giúp nhiệm vụ và quyền hạn được phân bổ một cách tương ứng Độ tin cậy trong quá trình truyền tin và sự minh bạch của các mối quan hệ có thể được đánh giá thông qua hai chỉ tiêu quan trọng.
Quá trình thông tin trong tổ chức hành chính cần đảm bảo tính chính xác, kịp thời và đầy đủ Cấu trúc tổ chức hành chính quản lý phải bảo đảm rằng tất cả thông tin được sử dụng là chính xác, từ đó giúp phối hợp hiệu quả các hoạt động và nhiệm vụ giữa các bộ phận trong đơn vị.
Để đảm bảo hiệu quả trong hoạt động của đơn vị, việc nắm rõ vị trí, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của từng công chức, người lao động là rất quan trọng Các bộ phận cần thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ, đồng thời công khai các mối quan hệ tối ưu thông qua các công cụ tổ chức hành chính như sơ đồ cơ cấu, bản mô tả công việc và sơ đồ quyền hạn Điều này không chỉ giúp nâng cao tính minh bạch mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác giữa các phòng chuyên môn.
Khả năng linh hoạt là sự thích ứng nhanh chóng với các tình huống phát sinh trong tổ chức hành chính và môi trường xung quanh Để đánh giá khả năng này, cần dựa vào các tiêu chí cụ thể.
Có hay không sự tồn tại của bộ phận nghiên cứu các rủi ro nội bộ và các yếu tố từ môi trường bên ngoài trong đơn vị? Nếu có, cần xem xét vị trí và hiệu quả hoạt động của các bộ phận này để đánh giá khả năng quản lý rủi ro một cách hiệu quả.
- Sự hình thành các bộ phận các phân hệ nhỏ có khả năng hoạt động độc lập có thể phản ứng nhanh với các biến động công việc.
Cấp quản lý cần phải linh hoạt và thích ứng với nhiệm vụ mới để xử lý thông tin hiệu quả, tránh tình trạng thông tin bị sai lệch và cồng kềnh.
Tính hiệu quả của cơ cấu tổ chức hành chính trong đơn vị phụ thuộc vào khả năng thực hiện nhiệm vụ được giao với chi phí tối thiểu Để đánh giá tính hiệu quả này, cần xem xét mức độ chồng chéo trong chức năng và nhiệm vụ của các bộ phận.
1.3.3 Quá trình hoàn thiện cơ cấu tổ chức của tổ chức hành chính
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA CỤC THỐNG KÊ TỈNH LẠNG SƠN
Tổng quan về Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn
2.1.1 Lịch sử hình thành Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn
Năm 1956, Ngành Thống kê Lạng Sơn chính thức được thành lập, khởi nguồn từ Ban Thống kê tỉnh với 7 thành viên Tại cấp huyện, tổ chức thống kê được gọi là Thanh tra Thống kê, mỗi huyện có từ 1 đến 3 nhân viên.
Trong giai đoạn 1958-1959, Chi cục Thống kê được thành lập mà chưa có các phòng chuyên môn Từ cuối năm 1960 đến 1963, Chi cục đã có 3 phòng chuyên môn và đến năm 1975 nâng lên 6 phòng Giai đoạn 1961-1975, công tác thống kê gặp nhiều khó khăn do cơ chế tập trung bao cấp và phải thực hiện theo chỉ tiêu kế hoạch Nhà nước Từ 1976-1986, nhu cầu thông tin thống kê phục vụ Tỉnh ủy và UBND tỉnh tăng cao Giai đoạn 1987-1994, ngành Thống kê có sự thay đổi trong quản lý, nhưng vẫn thực hiện theo chỉ đạo của Tổng cục Thống kê, gặp khó khăn do sự biến động cán bộ Đến nay, ngành Thống kê tỉnh Lạng Sơn đã có những thành tựu đáng ghi nhận như xuất bản các ấn phẩm thống kê, áp dụng Hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2008 và sử dụng phần mềm eOffice Công tác tổ chức cán bộ được sắp xếp hợp lý, đảm bảo cân đối giữa các phòng và Chi cục Thống kê các huyện, thành phố.
2.1.2 Cơ cấu tổ chức bộ máy của ngành Thống kê tỉnh Lạng Sơn
Cục Thống kê Lạng Sơn được tổ chức theo mô hình dọc từ cấp tỉnh đến huyện, thành phố, với cơ cấu tổ chức bao gồm các đơn vị hỗ trợ Cục trưởng trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước.
- Phòng Thống kê Tổng hợp: Bao gồm các nghiệp vụ thống kê tổng hợp, tài khoản quốc gia, phương pháp chế độ và công nghệ thông tin.
- Phòng Thống kê Thanh tra: công tác thi đua, khen thưởng và thanh tra.
- Phòng Thống kê Nông nghiệp: Bao gồm các nghiệp vụ thống kê nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản
- Phòng Thống kê Công – Thương: Bao gồm các nghiệp vụ thống kê công nghiệp, xây dựng và vốn đầu tư, thương mại, vận tải và giá.
- Phòng Thống kê Dân số - Văn xã: Bao gồm các nghiệp vụ thống kê dân số, lao động, mức sống, xã hội và môi trường.
- Phòng Tổ chức - Hành chính: Bao gồm các nghiệp vụ về tổ chức cán bộ, đào tạo, hành chính và tài vụ cơ quan.
* Mỗi huyện, thành phố thuộc tỉnh có 01 Chi cục Thống kê.
Chi cục Thống kê huyện, thành phố thuộc tỉnh là đơn vị nghiệp vụ trực thuộc Cục Thống kê, hoạt động tại cấp huyện và thành phố Đây là đơn vị dự toán phụ thuộc, có thẩm quyền sử dụng con dấu để thực hiện giao dịch theo hướng dẫn của Tổng cục Thống kê.
Chi cục Thống kê huyện và thành phố thuộc tỉnh thường có từ 4 đến 5 công chức và người lao động, có nhiệm vụ thu thập và tổng hợp thông tin xã hội tại địa phương Đối với thông tin về sản xuất kinh doanh và dịch vụ, đơn vị chỉ thực hiện tổng hợp và báo cáo về Cục Thống kê Ngoài ra, chi cục cũng thực hiện tất cả các cuộc điều tra do cơ quan thống kê cấp trên tổ chức và các cuộc điều tra phục vụ riêng cho địa phương.
2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn
Chức năng của Cục Thống kê Lang Sơn:
Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn, trực thuộc Tổng cục Thống kê, có nhiệm vụ thống nhất quản lý nhà nước về hoạt động thống kê tại tỉnh Lạng Sơn Cơ quan này cung cấp thông tin kinh tế - xã hội nhằm hỗ trợ lãnh đạo Đảng, Chính quyền tỉnh Lạng Sơn và các tổ chức, cá nhân theo quy định pháp luật.
Cục Thống kê tỉnh Lang Sơn có nhiệm vụ và quyền han chủ yếu như sau:
1 Đảm bảo cung cấp thông tin kinh tế - xã hội phục vụ sự lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành của lãnh đạo Đảng, chính quyền tỉnh Lạng Sơn và cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật.
2 Tổ chức thu thập, xử lý, tổng hợp thông tin từ báo cáo thống kê cơ sở và các cuộc điều tra, tổng điều tra thống kê theo phương án và hướng dẫn của Tổng cục Thống kê Thực hiện các cuộc điều tra thống kê do Chủ tịch UBND tỉnh LạngSơn giao và sử dụng ngân sách địa phương sau khi có thẩm định về chuyên môn củaTổng cục Thống kê; Biên soạn, xuất bản Niên giám thống kê và các sản phẩm thống kê khác.
3 Tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về thống kê; thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, chính sách, chiến lược, kế hoạch, chương trình, dự án, đề án sau khi được cấp có thẩm quyền ban hành, phê duyệt.
4 Thẩm định chuyên môn, nghiệp vụ thống kê theo phân cấp của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê
5 Quản lý tổ chức bộ máy, biên chế, cộng tác viên thống kê, thực hiện chế độ tiền lương, chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề thống kê và các chế độ, chính sách đãi ngộ khác; Thực hiện các nhiệm vụ khác do Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê giao.
Quyền han và nhiệm vụ của các chức danh thuộc Cục Thống kê Lang Sơn:
Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn có trách nhiệm lãnh đạo toàn diện và thực hiện các nhiệm vụ theo quy định pháp luật, đồng thời chịu trách nhiệm trước Tổng cục trưởng, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn Trong trường hợp vắng mặt, Cục trưởng có thể ủy nhiệm một Phó Cục trưởng để thay mặt chỉ đạo và điều hành các hoạt động của Cục Thống kê.
Các Phó Cục trưởng hỗ trợ Cục trưởng trong việc chỉ đạo các lĩnh vực công tác của Cục Thống kê theo sự phân công Họ chịu trách nhiệm trước Cục trưởng và pháp luật về các nhiệm vụ và lĩnh vực công tác được giao.
+ Trách nhiệm, quyền hạn của Trưởng các đơn vị thuộc Cục Thống kê
Chịu trách nhiệm trước Cục trưởng và pháp luật về toàn bộ hoạt động của đơn vị, bao gồm chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao Chủ động tổ chức thực hiện công việc theo đúng chức năng và nhiệm vụ, đồng thời chịu trách nhiệm cá nhân về kết quả công việc được giao cũng như những nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của mình.
Cấp Phó các đơn vị thuộc Cục Thống kê có trách nhiệm và quyền hạn trong việc quản lý và thực hiện các lĩnh vực công tác được phân công Họ báo cáo trực tiếp với Trưởng phòng hoặc Chi cục trưởng và chịu trách nhiệm trước pháp luật về các nhiệm vụ được giao.
Công chức và lao động thuộc Cục Thống kê có trách nhiệm chấp hành chỉ đạo và phân công nhiệm vụ từ Lãnh đạo Phòng, Lãnh đạo Chi cục Thống kê, cũng như người được ủy quyền phụ trách Họ cần thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật liên quan đến công chức và công vụ.
2.1.3 Kết quả hoạt động của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2017-2019
Phân tích các yếu tố ảnh hưởng lên cơ cấu tổ chức của Cục
Các yếu tố môi trường chính trị - pháp lý hiện nay bao gồm Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương khóa XII, nhấn mạnh việc tiếp tục đổi mới và sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn và hiệu quả Đồng thời, Nghị quyết số 10/NQ-CP ngày 03/02/2018 của Chính phủ đã ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 18, nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị Ngoài ra, Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 ngày 25/5/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng quy định tiêu chuẩn và phân loại các đơn vị hành chính, góp phần vào việc cải cách hành chính.
2.2.2 Phân tích chiến lươc của Cục
Chiến lược và cơ cấu tổ chức là hai yếu tố gắn bó chặt chẽ trong quản lý của Cục Cơ cấu tổ chức đóng vai trò là công cụ thực hiện các mục tiêu chiến lược, trong khi chiến lược lại được xem là yếu tố quyết định đến hình thức và hiệu quả của cơ cấu tổ chức.
Trong thời gian tới, Cục Thống kê sẽ điều chỉnh nhân sự tại Phòng và Chi cục Thống kê cấp huyện nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ Sự thay đổi cơ cấu tổ chức cần phải phù hợp với chuyên môn của từng phòng, chi cục Động lực thúc đẩy sự thay đổi này xuất phát từ việc các thuộc tính cũ không còn hiệu lực và hiệu quả trong việc thực hiện chiến lược.
2.2.3 Phân tích quy mô và độ phức tạp của Cục
Cục Thống kê tỉnh hiện đang hoạt động với mô hình 6 phòng và 11 Chi cục Thống kê trực thuộc Tính đến ngày 31/7/2020, tổng số công chức và lao động của Cục là 81 người, trong đó có 60 người có trình độ đại học, 07 người có trình độ cao đẳng, 05 người có trình độ trung cấp và 03 người có trình độ sơ cấp Theo các văn bản quy phạm pháp luật, Cục Thống kê tỉnh sẽ được sắp xếp lại với 5 phòng, 1 Chi cục Thống kê và 5 Chi cục Thống kê khu vực thuộc Cục.
Rà soát và sắp xếp các Phòng, Chi cục Thống kê cấp huyện là cần thiết để bố trí biên chế và công chức một cách tinh gọn, hiệu quả Điều này phải phù hợp với chức năng và nhiệm vụ của từng đơn vị, nhằm nâng cao hiệu suất làm việc và đáp ứng tốt hơn yêu cầu công tác thống kê.
Cơ cấu lại đội ngũ công chức theo mô hình tổ chức mới nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị Việc đánh giá và lựa chọn công chức có trình độ chuyên môn cao, cùng với phẩm chất đạo đức tốt, sẽ giúp phù hợp hơn với vị trí việc làm Điều này không chỉ đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong thực hiện nhiệm vụ chính trị mà còn góp phần nâng cao hiệu lực và hiệu quả công tác của các đơn vị.
- Việc triển khai đánh giá, nhận xét, lựa chọn nhân sự phải đảm bảo dân chủ, công khai, minh bạch và công tâm;
Việc lựa chọn nhân sự lãnh đạo cho các Phòng, Chi cục Thống kê cấp huyện cần dựa trên chức năng, nhiệm vụ của đơn vị và các tiêu chuẩn theo Quyết định số 946/QĐ-TCTK ngày 29/4/2020 Cần xem xét hiệu quả công tác, năng lực, phẩm chất của công chức, cũng như khả năng đáp ứng yêu cầu ở vị trí công tác mới.
Việc lựa chọn nhân sự cho các vị trí lãnh đạo tại Phòng và Chi cục Thống kê cần được xem xét kỹ lưỡng, kết hợp với công tác điều động nhằm đảm bảo sự bố trí và bổ nhiệm nhân sự phù hợp Điều này sẽ giúp tạo ra một đội ngũ ổn định, hoạt động hiệu lực và hiệu quả trong công tác thống kê.
Công chức được ưu tiên trong quy hoạch chức vụ cao hơn là những người đã được đào tạo chính quy, đúng chuyên ngành, có năng lực thực tiễn và triển vọng phát triển, đồng thời đáp ứng đầy đủ các điều kiện và tiêu chuẩn theo quy định.
Tiêu chí đánh giá, lựa chọn nhân sự
- Đánh giá về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống
Nhận thức và tư tưởng chính trị đóng vai trò quan trọng trong việc chấp hành các chủ trương, đường lối, quy chế và quy định của Đảng, cũng như chính sách và pháp luật của Nhà nước tại đơn vị và nơi cư trú.
+ Việc giữ gìn đạo đức và lối sống lành mạnh; chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí và những biểu hiện tiêu cực khác;
+ Tinh thần học tập, nâng cao trình độ; tính trung thực, ý thức tổ chức kỷ luật; tinh thần tự phê bình và phê bình;
+ Tinh thần đoàn kết; mối quan hệ trong công tác; khả năng quy tụ quần chúng;
- Năng lực lãnh đạo, quản lý; triển vọng phát triển.
- Đánh giá về mức độ thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao: Khối lượng, chất lượng, tiến độ, hiệu quả công, tinh thần trách nhiệm trong công tác.
Tiêu chí lựa chọn nhân sự
- Công chức lãnh đạo đáp ứng đủ điều kiện tiêu chuẩn chung, tiêu chuẩn cụ thể của chức danh lãnh đạo thuộc Tổng cục Thống kê.
- Có năng lực lãnh đạo quản lý, điều hành, tinh thần trách nhiệm trong công tác và được tín nhiệm
2.2.4 Phân tích tính chất công việc của Cục
Nâng cao chất lượng thông tin thống kê là nhiệm vụ chính trị quan trọng, bao gồm việc triển khai Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát để bổ sung kết quả cho các hoạt động kinh tế chưa được thu thập trong chỉ tiêu GDP và GRDP Đồng thời, cần nâng cao chất lượng kiểm tra, giám sát hoạt động thống kê và quản lý tài chính, cũng như đẩy mạnh công tác tuyên truyền và phổ biến pháp luật thống kê.
Nâng cao năng lực ngành Thống kê thông qua việc sắp xếp lại cơ cấu tổ chức toàn Ngành, đồng thời thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19 tháng 5 năm.
Năm 2018, Hội nghị lần thứ 7 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhấn mạnh việc xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực và uy tín, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ Để thực hiện điều này, cần đổi mới mô hình tổ chức và đẩy mạnh công tác luân chuyển, điều động cán bộ nhằm rèn luyện và đào tạo Bên cạnh đó, cần chú trọng đào tạo phương pháp luận thống kê, nâng cao khả năng phân tích, dự báo và ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác thống kê Việc ứng dụng công nghệ thông tin, đặc biệt trong thu thập dữ liệu điều tra qua thiết bị di động, cùng với việc sử dụng dữ liệu hành chính và dữ liệu lớn (Big Data) trong biên soạn thông tin thống kê, sẽ được nghiên cứu và triển khai mạnh mẽ.
Nâng cao chất lượng phục vụ thông tin thống kê là cần thiết để cải thiện công tác thống kê, phân tích và dự báo tình hình kinh tế - xã hội Việc cung cấp thông tin thống kê kịp thời sẽ giúp đánh giá chính xác tình hình hiện tại.
2.2.5 Phân tích thái độ lãnh đạo Cục và năng lực đội ngũ nhân sự của Cục
Quy mô và cơ cấu nguồn nhân lực tai ngành Thống kê tỉnh Lang Sơn theo giới tính và theo độ tuổi giai đoan 2017 – 2019
Năm 2017, Tổng cục Thống kê giao chỉ tiêu biên chế là 85 công chức và lao động hợp đồng theo Nghị định 68 Theo số liệu, tỷ lệ nữ giới trong biên chế đã giảm từ 48,2% vào năm 2017 xuống còn 47,4% vào năm 2019.
Công chức, người lao động ngành Thống kê tỉnh Lạng Sơn theo giới tính có đến 31/12
Nguồn: Phòng TCHC - Cục Thống kê tỉnh Lang Sơn
Thực trạng cơ cấu tổ chức hiện tại của Cục
2.3.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức hiện tại của Cục
Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn được tổ chức theo hình thức ngành dọc, hiện có 06 phòng và 11 Chi cục Thống kê Mỗi Chi cục có từ 5 công chức trở lên, bao gồm 01 Chi cục trưởng và 01 Phó Chi cục trưởng.
TK DÂN SỐ VĂN XÃ
PHÒNG THANH TRA THỐNG KÊ
11 CHI CỤC THỐNG KÊ CẤP HUYỆN
Hình 2.3: Sơ đồ mô hình tổ chức của ngành Thống kê tỉnh Lạng Sơn
(Nguồn: Phòng Tổ chức Hành chính, Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn)
2.3.2 Mức độ chuyên môn hoá công việc
Cục trưởng là người đứng đầu ngành Thống kê tỉnh Lạng Sơn, có trách nhiệm báo cáo trước Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê và các cơ quan địa phương như Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh về hoạt động thống kê Cục trưởng cũng chỉ đạo việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở và đảm bảo thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng cùng với chính sách pháp luật của Nhà nước.
Các phó Cục trưởng đóng vai trò là người hỗ trợ cho Cục trưởng, thực hiện các nhiệm vụ được phân công theo từng mảng công việc Họ cũng có trách nhiệm thay mặt Cục trưởng để giải quyết các công việc khi được ủy quyền.
Trưởng các phòng chuyên môn và Chi cục trưởng là người lãnh đạo các phòng chuyên môn và Chi cục Thống kê tại các huyện, thành phố, thực hiện nhiệm vụ theo quyết định của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Họ chịu trách nhiệm trước Cục trưởng về toàn bộ hoạt động của phòng hoặc Chi cục mà mình phụ trách.
+ Phó trưởng phòng, Phó Chi cục trưởng: Là người giúp và chịu trách nhiệm trước Trưởng phòng, Chi cục trưởng về phần việc được phân công phụ trách.
Thống kê viên tại các Phòng, Chi cục thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của Trưởng phòng, Phó trưởng phòng, Chi cục trưởng và Phó Chi cục trưởng Họ là những người trực tiếp đảm nhận công việc chuyên môn và nghiệp vụ theo tiêu chuẩn chức danh được quy định.
Bảng 1.9: Bảng thống kê giới tính, độ tuổi của công chức, người lao động tại Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn tính đến 31/8/2020 Đơn vị: Người
Số lượng Độ tuổi lao động
1 Tập thế lãnh đạo Cục 03 02 01 - 01 02
2 Phòng Thống kê Tổng hợp 03 01 02 - 02 01
5 Phòng Thống kê Dân số -
6 Phòng Thanh tra Thống kê 01 01 - - 01 -
7 Phòng Tổ chức - Hành chính 10 04 06 02 06 02
8 Chi cục Thống kê Thành phố Lạng Sơn 05 01 04 - 03 02
9 Chi cục Thống kê huyện
10 Chi cục Thống kê huyện
11 Chi cục Thống kê huyện
12 Chi cục Thống kê huyện
13 Chi cục Thống kê huyện
14 Chi cục Thống kê huyện
15 Chi cục Thống kê huyện
16 Chi cục Thống kê huyện
17 Chi cục Thống kê huyện
18 Chi cục Thống kê huyện Đình Lập 05 02 03 - 05 -
(Nguồn: Phòng Tổ chức Hành chính, Cục Thốmg kê tỉnh Lang Sơn)
Bảng 1.10: Bảng thống kê trình độ chuyên môn của công chức, người lao động tại Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn tính đến 31/8/2020 Đơn vị: Người
Chia ra: Đại học Cao đẳng Trung cấp Sơ cấp Lao động phổ thông
1 Tập thế lãnh đạo Cục 3 3 - - - -
2 Phòng Thống kê Tổng hợp 3 3 - - - -
5 Phòng Thống kê Dân số
6 Phòng Thanh tra Thống kê 1 1 - - - -
7 Phòng Tổ chức - Hành chính 10 4 - - 3 3
8 Chi cục Thống kê Thành phố Lạng Sơn 5 5 - - - -
9 Chi cục Thống kê huyện
10 Chi cục Thống kê huyện
11 Chi cục Thống kê huyện
12 Chi cục Thống kê huyện
13 Chi cục Thống kê huyện
14 Chi cục Thống kê huyện
15 Chi cục Thống kê huyện
16 Chi cục Thống kê huyện
17 Chi cục Thống kê huyện
18 Chi cục Thống kê huyện Đình Lập 5 3 2 - - -
(Nguồn: Phòng Tổ chức Hành chính, Cục Thống kê tỉnh Lang Sơn)
2.3.3 Phân chia tổ chức thành các bộ phận
Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn được tổ chức thành hệ thống dọc 2 cấp theo đơn vị hành chính, bảo đảm nguyên tắc tập trung thống nhất:
+ Cơ quan Cục Thống kê gồm có:
- Phòng Thống kê Tổng hợp: bao gồm nghiệp vụ thống kê tổng hợp, tài khoản quốc gia, phương pháp chế độ, công nghệ thông tin
- Phòng Thanh tra thống kê: bao gồm thi đua khen thưởng và thanh tra.
- Phòng Thống kê Nông nghiệp: bao gồm các nghiệp vụ thống kê nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản.
Phòng Thống kê Công Thương chịu trách nhiệm thực hiện các nghiệp vụ thống kê liên quan đến công nghiệp và xây dựng, thương mại, khách sạn, nhà hàng, du lịch, dịch vụ, vận tải và giá cả.
- Phòng Thống kê Dân số - Văn xã: bao gồm các nghiệp vụ thống kê dân số, lao động, mức sống, xã hội và môi truờng.
- Phòng Tổ chức- Hành chính: bao gồm các nghiệp vụ về tổ chức cán bộ, đào tạo, hành chính, quản trị và tài vụ cơ quan.
Chi cục Thống kê cấp huyện có nhiệm vụ cung cấp thông tin kinh tế - xã hội phục vụ lãnh đạo Đảng và chính quyền huyện, cũng như cho các cơ quan, tổ chức và cá nhân theo quy định pháp luật Nhiệm vụ của Chi cục bao gồm tổ chức thu thập, xử lý và tổng hợp thông tin từ các cuộc điều tra thống kê, biên soạn và xuất bản niên giám thống kê cùng các sản phẩm thống kê khác Ngoài ra, Chi cục còn quản lý và công bố thông tin thống kê kinh tế - xã hội theo hệ thống chỉ tiêu thống kê huyện, xã, đảm bảo cung cấp thông tin đúng quy định cho các cơ quan và tổ chức liên quan.
2.3.4 Phân cấp quản lý và tầm quản lý
Các cấp quản lý: Các cấp quản lý điều hành công việc của Ngành Thống kê tỉnh Lạng Sơn gồm 4 cấp:
- Cấp cao nhất : Cục trưởng.
- Cấp quản lý thứ 2: Phó Cục trưởng.
- Cấp quản lý thứ 3: Trưởng phòng, Phòng Tổ chức - Hành chính; Trưởng phòng chuyên môn/Chi cục Trưởng Chi cục Thống kê cấp huyện.
- Cấp quản lý thứ 4: Phó Trưởng phòng, Phòng Tổ chức - Hành chính; Phó Trưởng phòng chuyên môn/Phó Chi cục Trưởng Chi cục Thống kê cấp huyện.
Tầm quản lý của các nhà quản lý trong Cục khác nhau, phản ánh tính chất và mức độ phức tạp riêng biệt của công việc mà mỗi người đảm nhận.
- Cục trưởng trực tiếp quản lý hoạt động của 2 Phó Cục trưởng, 02 phòng thuộc Cục.
- Phó Cục trưởng trực tiếp điều hành 02 phòng thuộc Cục.
Các Trưởng phòng tại Phòng Tổ chức - Hành chính và các Trưởng phòng chuyên môn hoặc Chi cục Trưởng Chi cục Thống kê cấp huyện có trách nhiệm trực tiếp quản lý và điều hành các hoạt động của Phó Trưởng phòng, Phòng Tổ chức - Hành chính, Phó Trưởng phòng chuyên môn, Phó Chi cục Trưởng Chi cục Thống kê cấp huyện, cùng với công chức và người lao động trong đơn vị của mình.
2.3.5 Phân công quyền hạn và trách nhiệm
Hiện tại, Ngành Thống kê tỉnh Lạng Sơn đang sử dụng cả ba mối quan hệ quyền hạn: trực tuyến, tham mưu và chức năng
Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn chịu trách nhiệm trước Tổng cục trưởng về mọi hoạt động của cục và có quyền điều hành toàn bộ các hoạt động Hỗ trợ Cục trưởng là hai Phó Cục trưởng, cùng với các Trưởng phòng chuyên môn thực hiện nhiệm vụ được phân công trực tiếp Công chức và nhân viên thuộc các Phòng/Chi cục làm việc theo chỉ đạo của Cục trưởng để đảm bảo hiệu quả công việc.
Các Trưởng phòng và Chi Cục trưởng quản lý thống kê cấp huyện, chịu trách nhiệm ra quyết định và giám sát việc thực hiện các nhiệm vụ liên quan.
Các Phòng thuộc Cục và Chi cục Thống kê cấp huyện có quyền tham mưu cho Lãnh đạo Cục về các công việc chuyên môn được phân công, đảm bảo thực hiện hiệu quả nhiệm vụ thống kê tại địa phương.
Các cấp Trưởng có trách nhiệm ủy quyền cho cấp phó, trong khi các Phòng và Chi cục quản lý không chỉ nắm giữ quyền hạn mà còn phải chịu trách nhiệm trước cấp trên về việc thực hiện các chức năng và nhiệm vụ được giao.
2.3.6 Mức độ tập trung và phi tập trung
Mối quan hệ giữa quản lý tập trung và phi tập trung trong Cục Thống kê được thể hiện qua thẩm quyền ra quyết định trong hệ thống thứ bậc Cục Thống kê tổ chức các hoạt động thống kê theo chương trình công tác của Tổng cục trưởng, cung cấp thông tin kinh tế - xã hội phục vụ lãnh đạo Đảng và chính quyền tỉnh Lạng Sơn, đồng thời quyết định các vị trí nhân sự chủ chốt như bổ nhiệm, miễn nhiệm, và khen thưởng các chức danh lãnh đạo Ngoài ra, Cục cũng quyết định phân bổ kinh phí theo phân cấp.
Mối quan hệ giữa tập trung và phi tập trung trong cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn thể hiện rõ nét qua quyền lực tập trung vào Cục trưởng Phương thức quản lý tập trung mang lại nhiều ưu điểm, bao gồm việc đảm bảo sự thống nhất trong chiến lược và chính sách hoạt động, khả năng điều động nguồn lực linh hoạt để thực hiện nhiệm vụ, và sự kiểm soát dễ dàng từ cấp trên đối với các hoạt động của cấp dưới Tuy nhiên, việc tập trung quyền lực ở mức độ cao cũng có thể dẫn đến những hạn chế về chất lượng quyết định.
2.3.7 Phối hơp các bộ phận trong Cục
Đánh giá thực trạng cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn
Cơ cấu tổ chức hiện tại của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn cần được cải cách để phù hợp với yêu cầu mới, bởi sự phân chia công việc giữa các phòng chưa rõ ràng Cần tách biệt nhiệm vụ thu thập thông tin, xử lý thông tin và công bố số liệu thống kê để đảm bảo tính minh bạch, khách quan và độ tin cậy của dữ liệu Đánh giá thực trạng cơ cấu tổ chức hiện tại sẽ được thực hiện thông qua bảng tổng hợp kết quả điều tra chọn mẫu về tổ chức của Cục.
Bảng 2.4: Đánh giá cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn Đơn vị tính: Điểm
STT Câu hỏi Chưa phù hợp
1 Sự thống nhất mục tiêu của cơ cấu tổ chức hiện tại của đơn vị
2 Sự thống nhất trong công tác phối hợp của cơ cấu tổ chức hiện tại của đơn vị
3 Sự bố trí hợp lý các bộ phận trong cơ cấu tổ chức hiện tại của đơn vị 60 20 10 10
4 Sự bố trí hợp lý các cấp quản lý trong cơ cấu tổ chức hiện tại của đơn vị 0 50 50 0
5 Sự tối ưu trong các phòng chuyên môn của cơ cấu tổ chức hiện tại của đơn vị 70 30 0 0
6 Độ tin cậy của cơ cấu tổ chức hiện tại của đơn vị 40 20 30 10
Khả năng linh hoạt của cơ cấu tổ chức hiện tại của đơn vị 70 20 10 0
8 Tính hiệu quả của cơ cấu tổ chức hiện tại của đơn vị 40 30 30 0
(Nguồn: Tổng hợp kết quả điều tra tai Phụ lục1) 2.4.1 Đánh giá theo yêu cầu
Tính thống nhất mục tiêu và thống nhất trong công tác phối hợp
Kết quả phỏng vấn cho thấy sự thống nhất trong mục tiêu và công tác phối hợp tại Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn còn thấp Hầu hết công chức đều cho biết họ ít có cơ hội tham gia đóng góp ý kiến vào việc xây dựng mục tiêu cho bộ phận của mình Việc trực tiếp tham gia vào việc xây dựng các mục tiêu chung cho đơn vị cũng bị hạn chế, thường phải thông qua các trưởng phòng hoặc chi cục trưởng để truyền đạt ý kiến.
Bảng tổng hợp kết quả điều tra cho thấy sự thống nhất mục tiêu của cơ cấu tổ chức và công tác phối hợp tại Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn hiện nay đang được cải thiện Các số liệu cho thấy mức độ đồng thuận trong việc thực hiện nhiệm vụ và phối hợp giữa các bộ phận trong tổ chức ngày càng cao, góp phần nâng cao hiệu quả công việc và đáp ứng tốt hơn các yêu cầu thống kê của tỉnh.
Sự thống nhất mục tiêu của cơ cấu tổ chức hiện tại
Sự thống nhất trong công tác phối hợp của cơ cấu tổ chức hiện tại Chưa phù hợp
Kết quả phỏng vấn các trưởng phòng chuyên môn cho thấy hầu hết đều nhận thức được mối liên hệ công việc với các bộ phận khác, nhưng việc phối hợp trực tiếp lại rất hạn chế Khi phát sinh công việc liên quan, thường thì trưởng phòng chỉ trình lên lãnh đạo Cục để giải quyết, hiếm khi tự liên hệ với các bộ phận khác qua mối quan hệ cá nhân hoặc kinh nghiệm, dẫn đến chậm trễ trong quyết định và hiệu quả phối hợp thấp Nguyên nhân chính là do Cục chưa xây dựng quy trình phối hợp rõ ràng giữa các phòng chuyên môn.
Hộp 2.1: Kết quả phỏng vấn về tính thống nhất mục tiêu trong thực trạng cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn
Cục Thống kê tỉnh Lang Sơn cần đánh giá tính thống nhất mục tiêu và công tác phối hợp trong cơ cấu tổ chức của mình Việc này sẽ giúp xác định mức độ hiệu quả trong việc thực hiện các nhiệm vụ thống kê và cải thiện quy trình làm việc Sự đồng bộ trong mục tiêu và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận là yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng dữ liệu và phục vụ tốt hơn cho công tác quản lý nhà nước.
Bà Hoàng Thị Phượng, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Tổ chức - Hành chính, cho biết rằng trong cơ cấu tổ chức hiện tại của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn, quyền tham gia đóng góp ý kiến của công chức và người lao động vào việc xây dựng các mục tiêu của đơn vị là rất hạn chế Chỉ những công chức làm công tác nghiệp vụ, không tham gia vào các cấp quản lý, mới có cơ hội trực tiếp đóng góp ý kiến cho các mục tiêu chung của đơn vị.
Thường sự đóng góp phải được truyền đat thông qua các Trưởng phòng và Chi cục trưởng.
Hầu hết các đơn vị nhận thức được sự liên quan đến công việc của nhau, nhưng việc phối hợp trực tiếp giữa các đơn vị lại rất hạn chế Thông thường, khi có công việc phát sinh liên quan đến đơn vị khác, trưởng phòng sẽ trình lên lãnh đạo Cục để giải quyết, thay vì tự liên hệ với các đơn vị qua mối quan hệ cá nhân hoặc kinh nghiệm làm việc Điều này dẫn đến sự chậm trễ trong quyết định và hiệu quả phối hợp không cao.
Việc phối hợp hoạt động giữa các đơn vị hiện chưa đạt hiệu quả tối ưu, với sự chồng chéo trong các nghiệp vụ và thiếu sự phân định rõ ràng Hơn nữa, cấu trúc vị trí chưa hợp lý cũng là nguyên nhân khiến công việc giữa các phòng ban không được phối hợp hiệu quả.
Nguồn: Kết quả phỏng vấn của tác giả Tính tối ưu
Cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn hiện có 6 phòng và 11 chi cục thống kê cấp huyện, được đánh giá là tương đối đầy đủ về các bộ phận và cấp quản lý Tuy nhiên, các phòng nghiệp vụ chủ yếu thực hiện chức năng tham mưu trong các cuộc điều tra thống kê, dẫn đến tình trạng phân tích số liệu chưa chuyên môn hóa cao Mặc dù có dữ liệu, nhưng thiếu các phân tích, dự báo và nhận định chuyên sâu, đồng thời chưa xác định rõ ràng vị trí, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, gây ra chồng chéo và dư thừa nguồn nhân lực.
Mô hình tổ chức hiện tại của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn chưa tối ưu so với quy mô, lĩnh vực hoạt động và định hướng phát triển Một số chức năng quan trọng như điều tra, lưu trữ số liệu thống kê, phân tích và dự báo thống kê vẫn còn thiếu hoặc chưa được chú trọng thực hiện.
Sự bố trí hợp lý số cấp quản lý với nhiệm vụ và mục tiêu
- Cấp cao nhất: Cục trưởng.
- Cấp quản lý thứ 2: 2 Phó Cục trưởng.
- Cấp quản lý thứ 3: Trưởng phòng, Phòng Tổ chức - Hành chính; Trưởng phòng chuyên môn/Chi cục Trưởng Chi cục Thống kê cấp huyện.
- Cấp quản lý thứ 4: Phó Trưởng phòng, Phòng Tổ chức - Hành chính; Phó Trưởng phòng chuyên môn/Phó Chi cục Trưởng Chi cục Thống kê cấp huyện.
Kết quả khảo sát qua phiếu phỏng vấn cho thấy cơ cấu cấp quản lý tại Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn là hợp lý.
Bảng tổng hợp kết quả điều tra cho thấy sự bố trí đầy đủ và hợp lý các bộ phận trong cơ cấu tổ chức của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn, cũng như sự phân cấp hợp lý giữa các cấp quản lý trong tổ chức hiện tại.
Sự bố trí hợp lý các bộ phận trong cơ cấu tổ chức hiện tại
Sự bố trí hợp lý các cấp quản lý trong cơ cấu tổ chức hiện tại Chưa phù hợp
Bảng tổng hợp kết quả điều tra cho thấy sự tối ưu trong các phòng chuyên môn và đánh giá độ tin cậy của cơ cấu tổ chức hiện tại của Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn Kết quả này cung cấp cái nhìn tổng quan về hiệu quả hoạt động và khả năng đáp ứng các yêu cầu công việc của tổ chức.
Sự tối ưu trong các phòng chuyên môn của cơ cấu tổ chức hiện tại Độ tin cậy của cơ cấu tổ chức hiện tại
Sự tối ưu trong các phòng, chi cục thống kê
Phòng Thống kê Dân số - Văn xã hiện có cơ cấu tổ chức nhân sự chưa tối ưu với chỉ 04 người, trong đó có 02 vị trí quản lý Điều này dẫn đến việc hạn chế tính thực thi công việc, giảm số lượng người thực hiện nhiệm vụ, từ đó ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và tính chịu trách nhiệm trong công việc.
Hộp 2.2: Kết quả phỏng vấn về tính tối ưu trong thực trạng cơ cấu tổ chức của
Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn
Cục Thống kê tỉnh Lạng Sơn cần được đánh giá về tính tối ưu trong cơ cấu tổ chức và cấp quản lý hiện tại Việc xác định mức độ hiệu quả của các phòng ban và sự phân công nhiệm vụ là rất quan trọng để nâng cao chất lượng công tác thống kê Cần xem xét khả năng phối hợp giữa các bộ phận, cũng như sự linh hoạt trong việc thích ứng với các yêu cầu mới Đánh giá này sẽ giúp cải thiện quy trình làm việc và tối ưu hóa nguồn lực, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của Cục.