Vai trò của pháp luật trong vấn đề phòng chống tham nhũng của nước ta hiện nay Vai trò của pháp luật trong vấn đề phòng chống tham nhũng của nước ta hiện nay Vai trò của pháp luật trong vấn đề phòng chống tham nhũng của nước ta hiện nay Vai trò của pháp luật trong vấn đề phòng chống tham nhũng của nước ta hiện nay
Cơ sở lý luận
Khái niệm tham nhũng
Tham nhũng, tiếng anh gọi là: “Corruption” có nghĩa là hư hỏng, phá hoại hay thối nát
Theo Tổ chức Minh bạch Quốc tế (Transparency International - TI), tham nhũng là hành vi lợi dụng quyền lực và chức vụ để gây khó khăn cho người dân và chiếm đoạt tài sản công Tham ô, một hình thức của tham nhũng, liên quan đến việc lấy cắp tài sản công bằng cách lạm dụng quyền hành Cả tham nhũng và tham ô đều là hệ quả của nền kinh tế kém phát triển và quản lý xã hội lỏng lẻo, tạo điều kiện cho các hành vi tiêu cực phát sinh, trong đó quyền lực chính trị có thể chuyển hóa thành quyền lực kinh tế.
Tham nhũng tại Việt Nam được định nghĩa theo Khoản 2, Điều 1 của Luật phòng, chống tham nhũng là hành vi của những người có chức vụ, quyền hạn lợi dụng vị trí của mình để trục lợi cá nhân.
Tham nhũng là một vấn đề nghiêm trọng và phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới, với nhiều định nghĩa khác nhau đang được nghiên cứu Hiện nay, tham nhũng được coi như một "căn bệnh" ảnh hưởng đến sự phát triển và ổn định của xã hội.
50 cảnh sát Campuchia đã ngầm thừa nhận rằng nông dân làm ruộng để kiếm sống, trong khi những người trong chính quyền lại sống nhờ vào hối lộ Trước đây, Chủ tịch Đảng Um Nô và Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad đã bày tỏ nỗi buồn về tình trạng tham nhũng đang tràn lan tại đại hội đảng.
Từ thời Hồng Đức và Gia Long, Việt Nam đã có các bộ luật về phòng chống tham nhũng Vua Minh Mạng thực hiện “phép làm liêm”, trong khi thời Tự Đức, Nguyễn Trường Tộ xây dựng bộ “chính sách báo liêm” Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tác phẩm “chống bệnh quan liêu tham ô, lãng phí” nhấn mạnh rằng tham ô, lãng phí là kẻ đồng minh của thực dân phong kiến, phá hoại tinh thần và kinh tế của Chính phủ và nhân dân Ngay sau khi giành chính quyền, Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 223 ngày 27/11/1946, quy định xử phạt các tội liên quan đến hối lộ và biển thủ, đánh dấu đạo luật phòng chống tham nhũng đầu tiên của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Sự ra đời của đạo luật này trước Ngày toàn quốc kháng chiến cho thấy tính cấp bách của vấn nạn tham nhũng, mà Bác Hồ gọi là “giặc nội xâm”, trong bối cảnh nguy cơ giặc ngoại xâm đang rình rập Bài học mà Bác Hồ truyền đạt cho Đảng, chính quyền và nhân dân là rất cụ thể và quan trọng.
Bác Hồ đã cảnh báo cách đây hơn nửa thế kỷ rằng sự thiếu sát sao của các lãnh đạo từ trên xuống dưới đối với công việc thực tế, cùng với việc không theo dõi và giáo dục cán bộ, đã dẫn đến tình trạng quan liêu Họ chỉ biết tổ chức hội họp, ban hành chỉ thị và xem báo cáo mà không kiểm tra thực tế, khiến cho việc thực thi kỷ luật và chế độ trở nên lỏng lẻo Hệ quả là những cán bộ kém cỏi có cơ hội tham ô và lãng phí, tạo điều kiện cho bệnh quan liêu phát triển, dung túng cho tham nhũng.
Bác đang trò chuyện hôm nay như thể Người thấu hiểu nỗi đau từ "quốc nạn" tham nhũng và lãng phí hiện nay Nguyên nhân sâu xa của vấn đề này chính là bệnh quan liêu, sự xa rời dân của các cấp chính quyền, những người vốn dĩ là "đầy tớ của nhân dân".
Tham nhũng đã trở thành một quốc nạn, là một trong bốn nguy cơ đe dọa sự tồn tại và sụp đổ của chế độ Nó giống như một căn bệnh hiểm nghèo, một loại bệnh truyền nhiễm gắn liền với mọi nhà nước Chừng nào nhà nước còn tồn tại và còn quyền lực, vấn nạn tham nhũng sẽ vẫn tiếp diễn.
Quyền lực dễ dàng bị lạm dụng bởi những cá nhân có ý định chuộc lợi cho bản thân Cuộc chiến chống lại những người lạm dụng quyền lực trong bộ máy nhà nước là một quá trình dài hơi, đòi hỏi sự kiên định và kiên nhẫn từ mọi cấp độ quản lý Chống tham nhũng mạnh mẽ sẽ giúp củng cố sức mạnh của nhà nước, trong khi sự yếu kém sẽ dẫn đến suy thoái.
Tham nhũng là hành vi lợi dụng quyền lực, uy tín và địa vị xã hội để chiếm đoạt giá trị vật chất và tinh thần từ xã hội hoặc cá nhân khác Đối tượng của tham nhũng không chỉ giới hạn ở các giá trị vật chất mà còn bao gồm cả những giá trị tinh thần, cho thấy tính chất đa dạng và phức tạp của vấn đề này.
Mức độ nguy hiểm của tham nhũng tinh thần vượt trội hơn so với tham nhũng vật chất, bởi vì nó diễn ra một cách tinh vi và tàn phá xã hội một cách khốc liệt Hậu quả của tham nhũng tinh thần để lại những tổn thất nặng nề hơn, ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống và giá trị xã hội.
Chủ thể tham nhũng
Những đối tượng được coi là người có chức vụ, thẩm quyền hay quyền hạn được quy định tại khoản 3 Điều 1 Luật phòng, chống tham nhũng gồm:
Cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan và quân nhân chuyên nghiệp trong Quân đội nhân dân, cũng như sĩ quan và hạ sĩ quan trong Công an nhân dân, đều có vai trò quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ Các cán bộ lãnh đạo và quản lý tại doanh nghiệp nhà nước, cũng như những người đại diện phần vốn góp của Nhà nước, được giao quyền hạn để thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả.
Như vậy, có bốn nhóm đối tượng được coi là người có chức vụ, quyền hạn:
Nhóm thứ nhất, theo điểm A khoản 3 Điều 1, bao gồm cán bộ, công chức và viên chức, được quy định chi tiết tại Điều 4 của Luật Cán bộ, công chức năm 2010 và Điều 2 của Luật Viên chức năm 2010.
Nhóm thứ hai gồm những người có chức vụ, quyền hạn nêu tại điểm
B khoản 3 Điều 1 xác định nhóm đối tượng có địa vị pháp lý đặc thù, bao gồm các lực lượng vũ trang nhân dân, được quy định rõ ràng trong Luật Quốc phòng và Luật Công an nhân dân.
Nhóm thứ ba nêu tại điểm C khoản 3 Điều 1 có thể được chia thành hai loại: thứ nhất, những cán bộ lãnh đạo, quản lý trong doanh nghiệp của
Nhà nước sở hữu doanh nghiệp với vốn 100% từ ngân sách công, trong khi cán bộ lãnh đạo và quản lý đóng vai trò đại diện cho phần vốn góp của Nhà nước tại các doanh nghiệp khác.
Nhóm thứ tư được quy định tại điểm D khoản 3 Điều 1 bao gồm không chỉ cán bộ, công chức nhà nước mà còn những người không phải là cán bộ, công chức nhưng được giao nhiệm vụ và có quyền hạn trong quá trình thực hiện công vụ Những người này cũng được xem là có chức vụ, quyền hạn và nằm trong phạm vi điều chỉnh của Luật Phòng, chống tham nhũng.
Các hành vi tham nhũng
Điều 3 Luật Phòng, chống tham nhũng quy định 12 hành vi tham nhũng bao gồm:
Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.
Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng với người khác để trục lợi.
Giả mạo trong công tác vì vụ lợi.
Hối lộ và môi giới hối lộ là hành vi vi phạm pháp luật, diễn ra khi những người có chức vụ và quyền hạn sử dụng ảnh hưởng của mình để giải quyết công việc cho các cơ quan, tổ chức hoặc địa phương nhằm mục đích vụ lợi cá nhân.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản của Nhà nước vì vụ lợi.
Nhũng nhiễu vì vụ lợi.
Không thực hiện nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.
Lợi dụng chức vụ để bao che cho hành vi vi phạm pháp luật và cản trở các hoạt động kiểm tra, thanh tra, điều tra vì vụ lợi là những hành vi tham nhũng nghiêm trọng Luật phòng, chống tham nhũng quy định rõ các hành vi này, đồng thời Bộ luật hình sự năm 1999 cũng xác định các tội phạm liên quan tại các điều 278 đến 284 So với Pháp lệnh Chống tham nhũng năm 1998, Luật mới đã bổ sung 5 hành vi tham nhũng mới, phản ánh thực trạng ngày càng phức tạp của tham nhũng hiện nay Tuy nhiên, chỉ những hành vi đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm theo Bộ luật Hình sự mới bị xử lý hình sự, trong khi các hành vi khác từ khoản 8 đến khoản 12 sẽ được quy định riêng.
Hối lộ và môi giới hối lộ là hành vi tham nhũng mới, diễn ra bởi những người có chức vụ và quyền hạn nhằm vụ lợi cá nhân trong việc giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức Hành vi này thường liên quan đến cơ chế "xin - cho", dẫn đến việc các cá nhân tìm cách hối lộ để được phê duyệt chương trình, dự án, hoặc cấp kinh phí Ngoài ra, việc lợi dụng chức vụ để sử dụng trái phép tài sản Nhà nước cũng là một hình thức tham nhũng, khi mà quyền quản lý tài sản được dùng để phục vụ lợi ích cá nhân thay vì lợi ích công Hành vi này thường thể hiện qua việc cho thuê tài sản như nhà xưởng, trụ sở, xe ô tô để chia chác lợi nhuận, xảy ra phổ biến ở nhiều cấp độ từ Trung ương đến địa phương, cần được ngăn chặn kịp thời.
Hành vi "nhũng nhiễu vì vụ lợi" được định nghĩa trong Luật phòng, chống tham nhũng, thể hiện sự ép buộc đưa hối lộ dưới hình thức tinh vi, khó xác định căn cứ xử lý Nhũng nhiễu không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường làm việc và sự phát triển xã hội.
“đòi hối lộ” một cách gián tiếp hoặc ở mức độ chưa thật nghiêm trọng và có thể dùng biện pháp xử lý hành chính.
Hành vi “không thực hiện nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi” là hành động không hành động, trong đó người có chức vụ, quyền hạn không thực hiện nghĩa vụ pháp lý, dẫn đến việc không ngăn chặn vi phạm pháp luật và bảo vệ lợi ích của Nhà nước cũng như quyền lợi hợp pháp của cá nhân, tổ chức Hành vi này tạo điều kiện cho các vi phạm pháp luật xảy ra và đổi lại, người có chức vụ sẽ nhận được lợi ích nhất định Hiện tượng này đang gia tăng và cần được đấu tranh mạnh mẽ Đồng thời, việc “lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho hành vi vi phạm pháp luật” cũng diễn ra phổ biến, với không ít trường hợp tham nhũng được bảo vệ bởi những người có quyền hạn cao hơn Sự bao che này thường được thực hiện qua nhiều hình thức khác nhau như thư tay, điện thoại, hoặc bằng cách cản trở quá trình kiểm tra, thanh tra, điều tra và xét xử.
Thực Trạng về vấn đề tham nhũng của nước ta hiện nay
Tình hình tham nhũng ở nước ta hiện nay
Tham nhũng là vấn nạn đã tồn tại từ thời phong kiến ở Việt Nam và vẫn luôn là một trong những mối quan tâm hàng đầu của đất nước cho đến ngày nay.
Theo cuộc điều tra năm 2010, Ban Nội chính Trung ương đã công bố danh sách 10 cơ quan tham nhũng phổ biến nhất tại Việt Nam, với ba cơ quan đứng đầu danh sách.
2 Hải quan/quản lý xuất nhập khẩu
Tại phiên thảo luận về tham nhũng trong Hội nghị nhóm tư vấn các nhà tài trợ giữa kỳ diễn ra vào ngày 9/6/2006, nhiều ý kiến đã đồng tình rằng "tham nhũng ở Việt Nam đang ở mức báo động" Thông tin này được đăng tải trên báo Vietnam Investment.
Review thì tham nhũng tại Việt Nam đã gây "thiệt hại cho nguồn ngân sách chính phủ ước lượng 30% đầu tư hạ tầng".
Tình trạng tham nhũng đã đạt mức báo động cao vào năm 2020, với 69 lãnh đạo và cấp phó bị xử lý kỷ luật, cùng 12 người bị xử tử hình do thiếu trách nhiệm Các bộ, ngành và địa phương đã tiến hành hơn 3.940 cuộc kiểm tra, phát hiện 394 vụ việc và 521 người vi phạm, tăng hơn 38% số vụ và hơn 80% số người vi phạm so với năm 2019.
Trong báo cáo mới nhất, đã có 65 người bị xử lý hình sự, trong đó 64 người bị truy cứu trách nhiệm Chính phủ kiến nghị thu hồi và bồi thường hơn 44 tỉ đồng, trong đó đã thu hồi và bồi thường trên 24 tỉ đồng Các bộ, ngành và địa phương đã kiểm tra việc thực hiện quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức tại hơn 4.640 cơ quan, tổ chức, đơn vị, tăng gần 59% so với năm 2019, qua đó phát hiện và chấn chỉnh nhiều sai phạm.
Năm 2020, có 192 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm quy tắc ứng xử và đạo đức nghề nghiệp, tăng hơn 40% so với năm 2019 Đặc biệt, 8 trường hợp bị đình chỉ nhiệm vụ do xung đột lợi ích, trong khi 3 trường hợp đã nộp lại quà tặng trị giá gần 32 triệu đồng theo quy định Qua thanh tra, Sở Công Thương tỉnh Tây Ninh bị phát hiện nhận quà tặng không đúng quy định, đã bị thu hồi số tiền vi phạm lên tới 210 triệu đồng và đang tiến hành xử lý các vi phạm liên quan.
Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2020 có 69 lãnh đạo và cấp phó bị xử lý kỷ luật, tăng 39 người so với năm 2019, trong đó 12 người bị xử lý hình sự do thiếu trách nhiệm liên quan đến tham nhũng Bình Thuận dẫn đầu về số lượng lãnh đạo bị xử lý kỷ luật với 23 người, trong khi hai bộ Tài chính và Xây dựng mỗi bộ có bốn người bị kỷ luật.
Hình ảnh xét xử 2 cựu bộ trưởng Bộ TT&TT về vụ án Mobifone mua AVG
Tham nhũng là một vấn nạn nghiêm trọng ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực, từ Nhà nước đến doanh nghiệp Trong những năm gần đây, có 7 vụ đại án tham nhũng lớn đã gây ra hậu quả nặng nề đối với quản lý nhà nước và kinh tế, trong đó không ít vụ án liên quan đến các quan chức cấp cao.
Đầu tiên không thể không kể đến là vụ án của Ông Đinh La Thăng bị truy tố vì tội cố ý làm trái pháp luật
Ngày 7-5-2017, ông Đinh La Thăng - lúc đó đang giữ chức Bí thư Thành ủy TP.HCM bị Ban Chấp hành Trung ương Đảng áp dụng kỷ luật cảnh cáo và cho thôi chức Ủy viên Bộ Chính trị Ngày 10-5 Bộ Chính trị cho ông Thăng thôi chức Bí thư Thành ủy TP.HCM Tiếp theo, ông Thăng bị tạm đình chỉ đại biểu quốc hội, đình chỉ sinh hoạt Đảng và ngày 8-12, bị khởi tố, bắt tạm giam. Ngày 26-12, Viện KSND Tối cao ra cáo trạng truy tố ông Thăng về tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Tham ô tài sản” xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) Đây là vụ án kinh tế lớn, được cAND tp Hà Nội đưa ra xét xử sơ thẩm tháng 01/2018 với bị cáo Đinh La Thăng và 21 bị cáo đồng phạm Quá trình điều tra cho thấy, trong quá trình thực hiện Dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, bị cáo Đinh La Thăng, nguyên Chủ tịch HĐ Thành viên Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN), đã chỉ định Tổng công ty cổ phần xây lắp dầu khí (PVC) thực hiện gói thầu EPC, chỉ đạo PVPower ký hợp đồng EPC số 33 với PVC trái quy định, sau đó chỉ đạo cấp dưới tại PVN và Ban quản lý dự án căn cứ hợp đồng này cấp tạm ứng hơn 6,6 triệu USD, trên 1.312 tỷ đồng cho PVC để bị cáo Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm sử dụng hơn 1.115 tỷ đồng sai mục đích không đưa vào dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền gần 120 tỷ đồng Với hành vi này, TAND Thành phố Hà Nội đã tuyên phạt Đinh La Thăng 13 năm tù Các bị cáo đồng phạm khác trong vụ án bị tuyên phạt từ 03 năm đến 22 năm tù, buộc bồi thường số tiền Nhà nước bị thất thoát.
Đinh La Thăng đã chỉ đạo cấp dưới thực hiện hành vi góp vốn trái pháp luật vào Ngân hàng thương mại cổ phần Đại dương (Oceanbank), gây thiệt hại cho Nhà nước 800 tỷ đồng Vào tháng 3/2018, TAND thành phố Hà Nội đã tuyên phạt Đinh La Thăng 18 năm tù về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” Tổng hợp hình phạt từ hai vụ án, Đinh La Thăng phải chấp hành mức án 30 năm tù.
Tòa án đã quyết định buộc bị cáo Đinh La Thăng và 6 đồng phạm liên đới bồi thường 800 tỷ đồng cho PVN Trong đó, Đinh La Thăng phải chịu trách nhiệm bồi thường 600 tỷ đồng do vai trò chính của mình trong vụ án.
Vào tháng 6 năm 2018, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã tiến hành phiên xét xử phúc thẩm, trong đó bác bỏ toàn bộ kháng cáo và giữ nguyên bản án sơ thẩm đối với Đinh La Thăng.
6 bị cáo đồng phạm khác.
Thứ hai là vụ đánh bạc nghìn tỷ của Nguyên cục trưởng Nguyễn Thanh Hóa
Vào tháng 3/2018, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Phú Thọ đã quyết định khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam 4 tháng đối với ông Nguyễn Thanh Hóa, nguyên Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm sử dụng Công nghệ cao (C50 - Bộ Công an), với tội danh “Tổ chức đánh bạc” Quyết định này dựa trên việc điều tra các hành vi vi phạm liên quan đến sử dụng mạng Internet để chiếm đoạt tài sản, tổ chức đánh bạc, mua bán trái phép hóa đơn và rửa tiền, xảy ra tại Phú Thọ và một số tỉnh thành khác.
Phó chủ tịch UBND Hậu Giang, Trịnh Xuân Thanh, đã bị bắt với các tội danh "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" và "Tham ô tài sản" Các hành vi vi phạm này liên quan đến Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) và Công ty Cổ phần Bất động sản Điện lực dầu khí Việt Nam (PVP Land).
Bị cáo Đinh La Thăng và Trịnh Xuân Thanh, nguyên Chủ tịch HĐQT, nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần xây lắp dầu khí (PVC), đã thực hiện hành vi “cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “tham ô tài sản” tại PVC và Công ty cổ phần Bất động sản Điện lực dầu khí Việt Nam (PVP land) Cụ thể, Trịnh Xuân Thanh chỉ đạo cấp dưới ký hợp đồng trái phép, nhận tạm ứng hơn 1.115 tỷ đồng từ PVN và sử dụng số tiền này cho mục đích cá nhân, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 120 tỷ đồng Đồng thời, ông cũng chỉ đạo lập hồ sơ khống để rút 13 tỷ đồng từ Ban điều hành Dự án Vũng Áng – Quảng Trạch Ngoài ra, với trách nhiệm quản lý tài sản của PVP land, Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm đã thông đồng ký và thanh toán hợp đồng chuyển nhượng cổ phần của PVP land tại Công ty Xuyên Thái Bình Dương với giá thấp hơn mức đã thỏa thuận, tạo ra chênh lệch cổ phần.
Thực trạng công tác phòng chống tham nhũng ở Việt Nam
Theo Tổ chức Minh bạch thế giới (TI), Chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI) của Việt Nam đã có sự cải thiện đáng kể trong những năm gần đây, phản ánh nỗ lực của Đảng và Nhà nước trong công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) Cụ thể, năm 2018, Việt Nam đạt 33/100 điểm, xếp hạng 117/180 toàn cầu, nhờ vào việc xử lý quyết liệt các vụ án tham nhũng lớn và hoàn thiện khung pháp lý về PCTN Tháng 11/2018, Quốc hội thông qua Luật PCTN (sửa đổi) với 10 chương và 96 điều, đồng thời Chính phủ đã chỉ đạo tăng cường kiểm tra và thực hiện các biện pháp PCTN, như đề cao tính liêm chính và công khai tài sản của cán bộ Kết quả là, năm 2019, chỉ số CPI của Việt Nam tăng lên 37/100 điểm, xếp thứ 96/180 quốc gia, vùng lãnh thổ trong bảng xếp hạng toàn cầu.
Việt Nam đã tăng 21 bậc trong bảng xếp hạng của Tổ chức Minh bạch Thế giới so với năm 2018, đạt mức điểm cao nhất từ trước đến nay Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy những nỗ lực tích cực trong công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) tại Việt Nam.
Kết quả trên thể hiện quyết tâm chính trị và hành động quyết liệt của Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị trong công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN đã được thành lập nhằm tăng cường hiệu quả công tác này Trong nhiệm kỳ Đại hội ĐBTQ lần thứ XI, có 56.572 đảng viên bị xử lý kỷ luật, trong đó có 16.259 cấp ủy viên Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kiểm tra 13 tổ chức đảng và 33 đảng viên, kết luận rằng tất cả đều có khuyết điểm, đề nghị kỷ luật 3 tổ chức đảng và 13 đảng viên Tại các địa phương, Ủy ban kiểm tra đã kiểm tra 15.898 tổ chức đảng và 55.217 đảng viên, phát hiện 10.478 tổ chức và 42.757 đảng viên vi phạm, trong đó 791 tổ chức và 20.344 đảng viên bị kỷ luật.
Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội ĐBTQ lần thứ XII đến cuối năm 2018, các cơ quan Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị và quy định nhằm xây dựng Đảng, chỉnh đốn tổ chức và phòng, chống tham nhũng, trong đó có 45 nghị quyết từ Ban Chấp hành Trung ương, 45 luật từ Quốc hội, và 511 nghị định từ Chính phủ Đặc biệt, đã có 53.306 đảng viên bị kỷ luật, bao gồm nhiều cán bộ cấp cao Năm 2019, công tác phòng chống tham nhũng đã có những bước tiến mạnh mẽ với nhiều chủ trương đột phá, góp phần kiềm chế tham nhũng, giữ vững ổn định chính trị và nâng cao uy tín quốc tế Trung ương, Bộ Chính trị và Ban Bí thư đã ban hành gần 30 văn bản liên quan, trong khi Quốc hội thông qua 18 luật và Chính phủ ban hành 100 nghị định, thể hiện quyết tâm trong việc hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội ĐBTQ lần thứ XII đến nay, đã có hơn 90 cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý bị thi hành kỷ luật theo 33 chỉ thị đã được ban hành.
Trong những tháng đầu năm 2020, Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, Chống Tham nhũng đã chỉ đạo đưa ra xét xử sơ thẩm 10 vụ án nghiêm trọng và phức tạp, thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận xã hội Đáng chú ý, trong số này có 21 đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, trong đó có 2 Ủy viên Bộ Chính trị, cùng với 22 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang.
Công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) tại Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần ngăn chặn và đẩy lùi nạn tham nhũng Điều này đã nâng cao niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.
Có thể khái quát một số đặc điểm của công tác PCTN ở Việt Nam như sau:
Không có vùng cấm, không có đặc quyền, không có ngoại lệ, không chịu sự tác động không đúng của bất kỳ cá nhân, tổ chức nào
Làm từng bước, rõ đến đâu xử lý đến đó
Nhân dân và cả hệ thống chính trị vào cuộc
Nhân văn, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội
Lấy phòng ngừa là chính, cơ bản, phát hiện, xử lý là quan trọng, cấp bách.
Mặc dù công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) ở Việt Nam đã đạt được một số kết quả, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục Cụ thể, hiệu quả tuyên truyền và giáo dục về PCTN chưa cao, hiện tượng hối lộ và các hình thức tác động khác để thuận lợi trong giải quyết công việc vẫn phổ biến Ngoài ra, một số cơ chế và chính sách chưa chặt chẽ và không phù hợp với thực tiễn, trong khi việc thực thi pháp luật đôi khi chưa nghiêm Công tác tổ chức, cán bộ và kiểm soát tài sản, thu nhập còn gặp nhiều khó khăn, và vấn đề phát hiện cũng như xử lý tham nhũng, đặc biệt là trong nội bộ, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra.
Một số giải pháp để nâng cao hiệu quả phòng chống tham những của nước ta trong bối cảnh thời đại hiện nay
Để nâng cao hiệu quả công tác PCTN trong thời gian tới, cần triển khai thực hiện một số giải pháp sau:
Để đảm bảo sự trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân, cần giữ vững nền tảng tư tưởng thông qua việc giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng Việc giáo dục liêm chính và tăng cường công tác thông tin về phòng, chống tham nhũng là rất quan trọng Liêm chính đòi hỏi sự tôn trọng tài sản công và của dân, không tham lam địa vị hay tiền bạc, và không lợi dụng quyền lực để trục lợi Mỗi cá nhân cần tự rèn luyện, không kiêu ngạo, luôn học hỏi và tự kiểm điểm để phát huy điểm mạnh, khắc phục khuyết điểm Đối với người khác, cần giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, không nịnh bợ hay xem thường người khác Cuối cùng, công việc phải được đặt lên hàng đầu, luôn hoàn thành nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm, không ngại khó khăn vì lợi ích của dân và nước.
Giáo dục và rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên là yếu tố quan trọng để duy trì lối sống trong sạch và kiên quyết chống lại chủ nghĩa cá nhân, cơ hội và tệ nạn xã hội Các nghị quyết của Đảng đã chỉ ra những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức, đồng thời đề xuất các giải pháp để khắc phục Trong bối cảnh hiện nay, cần áp dụng các biện pháp mới và thực tiễn hơn, bao gồm đổi mới công tác quản lý tài sản của đảng viên và tăng cường giáo dục, kiểm tra, giám sát Việc phát hiện sớm những biểu hiện lệch chuẩn sẽ giúp ngăn chặn sự tha hóa và tham nhũng kịp thời.
Xây dựng Đảng về đạo đức là một quá trình quan trọng, bao gồm việc giáo dục cán bộ, đảng viên về đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân và tham nhũng, đồng thời thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 4 (khóa XI) và khóa XII Các hoạt động này cần cụ thể hóa tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp, phát huy tính tiền phong gương mẫu và nâng cao ý thức tu dưỡng của cán bộ, đảng viên Để đạt hiệu quả, mỗi cán bộ, đảng viên và cơ quan phải kiên quyết ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức.
Các cấp ủy, tổ chức đảng cần tập trung vào công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện cam kết của cán bộ, đảng viên tại địa phương, cơ quan và đơn vị Từng tổ chức cơ sở đảng cần hoàn thiện quy định về trách nhiệm nêu gương, đặc biệt là bí thư cấp ủy Cần đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt chi bộ, khuyến khích tinh thần tự phê bình và phê bình, đồng thời có cơ chế bảo vệ người dám đấu tranh chống lại những biểu hiện vi phạm Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng cần chủ động và kịp thời, phối hợp chặt chẽ với bảo vệ chính trị nội bộ để phát hiện và xử lý vi phạm Tăng cường vai trò của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng và các cơ quan pháp luật Công tác cán bộ là khâu then chốt trong xây dựng Đảng; thành công trong phòng, chống tham nhũng phụ thuộc vào việc thực hiện tốt công tác cán bộ, theo Quyết định số 205-QĐ/TW ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ.
Năm nay, cần phát huy vai trò tích cực của báo chí và truyền thông trong việc kiểm soát và quản lý các hoạt động liên quan đến báo chí, xuất bản, internet và mạng xã hội Các cơ quan báo chí phải có trách nhiệm đấu tranh với các luận điệu thù địch, phản ánh trung thực và kịp thời các chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước, đồng thời phát hiện những tiêu cực trong xã hội và biểu hiện suy thoái của cán bộ Bên cạnh đó, báo chí cũng đóng vai trò giám sát và phản biện xã hội, nâng cao hiệu quả tuyên truyền và giáo dục đạo đức bằng cách nêu gương cán bộ, đảng viên, thực hiện nghiêm Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25/10/2018 về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.
Để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đội ngũ cán bộ, đảng viên, cần hoàn thiện chính sách tiền lương và chế độ đãi ngộ, đảm bảo thu nhập tương xứng với đóng góp của từng cá nhân Việc cải cách tiền lương, thu nhập và chính sách nhà ở là cần thiết để hỗ trợ cán bộ, đảng viên, công chức trong việc phòng chống tham nhũng Bên cạnh nỗ lực cá nhân, cấp ủy đảng và chính quyền cần chú trọng đến điều kiện làm việc và cuộc sống của họ Cần chống lại đặc quyền, đặc lợi và thực hiện các chính sách khen thưởng công bằng, minh bạch giữa các cấp quản lý và giữa cán bộ với nhân dân.
Tham nhũng là một hiện tượng xã hội lịch sử, tồn tại song song với sự phát triển của nhà nước, hiện hữu ở mọi quốc gia, không phân biệt chế độ chính trị hay mức độ phát triển Đây là hệ quả của việc lạm dụng quyền lực, không chỉ từ những người có chức vụ mà còn từ những cá nhân thực hiện công vụ, dẫn đến sự biến chất và hư hỏng trong quản lý Quyền hạn và công vụ được giao lẽ ra phải phục vụ lợi ích chung của xã hội, nhưng lại bị lợi dụng cho mục đích cá nhân.
Tham nhũng gây ra những tác hại nghiêm trọng đối với kinh tế, chính trị và văn hóa – xã hội, làm suy giảm lòng tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước, đồng thời đe dọa sự tồn vong của chế độ Do đó, phòng chống tham nhũng là trách nhiệm chung của tất cả các quốc gia, mọi cấp, mọi ngành và toàn thể người dân.