(NB) Giáo trình Thực hành mài với mục tiêu giúp các bạn có thể trình bày đầy đủ yêu cầu kỹ thuật của chi tiết mài; Chọn, cân bằng, gá lắp, rà sửa, hiệu chỉnh đá mài đúng trình tự và chính xác; Mài được các mặt phẳng đúng quy trình, nội quy và các yêu cầu kỹ thuật; Sử dụng đúng các loại dụng cụ đo, kiểm như: Pan me, mẫu so, đồng hồ so và kiểm tra chính xác các yêu cầu kỹ thuật của chi tiết.
Cấu tạo, nguyên lý hoạt động của máy mài vạn năng
Đặc điểm của phương pháp mài tròn
Máy mài tròn là thiết bị chuyên dụng giúp gia công chính xác các bề mặt hình trụ và hình côn, cả bên ngoài lẫn bên trong của chi tiết Sử dụng máy này, người dùng có thể đạt được độ bóng bề mặt cao, nâng cao chất lượng sản phẩm.
- Có nhiều loại máy mài tròn, tuỳ theo yêu cầu kỹ thuật và điều kiện công nghệ mà ta chọn máy cho phù hợp
- Các kiểu máy mài tròn gồm có: Máy mài tròn ngoài có tâm, không tâm, máy mài tròn trong, máy mài dụng cụ cắt
Máy mài tròn ngoài vạn năng có khả năng mài tròn trong nhờ vào đầu mài riêng biệt được gắn kèm trên đầu mài chính Đầu mài này được truyền động bởi một mô tơ riêng, giúp nâng cao hiệu quả và độ chính xác trong quá trình mài.
Các bộ phận cơ bản của máy mài tròn vạn năng
Hình 1.1 Sơ đồ cấu tạo mài tròn
1.2.1 Ụ trước: Được lắp ở phía trái bàn máy(1), có động cơ mang chi tiết quay tròn, đầu trục chính của ụ trước có lắp mũi tâm cố định để gá chi tiết giữa 2 mũi tâm ụ trước và ụ sau(hình 1.1) Ngoài ra có thể lắp mâm cặp vào đầu trục chính ụ trước để gá kẹp chi tiết khi mài.Có thể quay một góc +30 0 hoặc -90 0 (+30 độ khi mài chi tiết có góc 60 0 , - 90 0 khi mài mặt đầu của chi tiết đảm bảo vuông góc với đường tâm) Ụ trước có chuyển động tiến ngang dựa trên nguyên lý trục vít đai ốc
Hệ thống thủy lực sẽ di chuyển ụ trước ra vào nhanh một khoảng để thực hiện an toàn
Nút nhấn khởi động trục chính (2)
Chặn đảo hành trình bàn máy (3)
Tay quay dịch chuyển bàn máy sang trái – phải (4)
Núm điều chỉnh dầu bôi trơn (5)
Tay gạt chạy dao tự động của bàn máy (6)
Nút dừng hoạt động bàn máy (7)
Núm điều chỉnh lượng chạy dao của bàn máy (8)
Tay gạt chạy dao tự động bàn máy chính xác(10)
1.2.2 Đầu mài Được lắp trên bàn trượt phía sau máy, các sống trượt được gia công vuông góc để cho đầu mài thực hiện chuyển động tiến bằng tay hoặc tự động, theo hướng thẳng góc với chi tiết gia công Đầu mài có thể xoay trên đế của nó theo một góc ± 45 0 khi mài các chi tiết có độ côn lớn và mài chi tiết có góc 90 0 Đầu đá quay một góc 180 0 khi chuyển đổi nguyên công mài tròn ngoài sang mài lỗ và ngược lại
Gá vật làm trên hai mũi nhọn , bàn máy có thể xoay một góc ± 7 0 độkhi mài các chi tiết côn từ 0 -14 0
Bàn máy truyền động tự động hoạt động nhờ áp lực dầu nén trong pít tông của xi lanh Pít tông được gắn chặt với băng máy, cho phép bàn máy di chuyển qua lại từ trái sang phải và ngược lại thông qua cơ cấu đóng mở của hệ thống van thủy lực.
Kết hợp với ụ đứng dể dịnh vị và kẹp chặt chi tiết khi mài trụ ngoài
Chứa các khâu các bộ phận tạo thành máy
1.2.6 Các loại phụ tùng kèm theo máy :
- Mâm cặp dùng cho mài lỗ
- Kính đỡ trung tâm 2 vấu và ba vấu dùng cho mài lỗ và mài ngoài
- Tốc gá vật gia công có đường kính khác nhau
- Giá gắn mũi sửa đá
Sơ đồ mài tròn
Nguyên tắc cơ bản của sơ đồ mài tròn là đá mài và chi tiết gia công quay ngược chiều nhau, điều này giúp tăng cường khả năng cắt gọt hiệu quả Việc lựa chọn máy mài phù hợp sẽ phụ thuộc vào yêu cầu công nghệ, kích thước và hình dáng của chi tiết gia công.
Hình 1.2 Nguyên lý chung của mài tròn
1 Nước làm mát; 2 Đá mài; 3 Trục đá mài; 4 Mũi chống tâm; 5 Chi tiết gia công;
6 Bề mặt đá mài tiếp xúc với chi tiết
2.3.1 Kiểu đá mài chuyển động tịnh tiến dọc:
Chi tiết thực hiện chuyển động quay, đá mài chuyển động tịnh tiến dọc (hình 1.3b)
2.3.2 Kiểu cắt ngập trong dung dịch:
- Chỉ dùng trong trường hợp đá mài chuyển động tới lui theo chiều ngang (hình1.3c):
- Khi mài chi tiết ngắn hơn bề rộng đá mài thì đá và chi tiết không chuyển động tịnh tiến
Hình 1.3 Các kiểu chuyển động khi mài tròn
2.3.3 Kiểu bàn máy chuyển động tịnh tiến dọc:
- Áp dụng khi mài chi tiết quay tròn đồng thời dẫn tiến chi tiết sang trái hoặc sang phải (Hình1.3a)
- Đá mài thực hiện chuyển động quay và thực hiện chiều sâu cắt, còn chi tiết gia công chuyển động tịnh tiến 1 chiều hoặc ngược lại
Máy mài có cấu trúc bao gồm ụ đầu đá với khả năng chuyển động quay và tịnh tiến, cho phép mài chi tiết với các lượng dư khác nhau Đầu đá có thể di chuyển dọc, ngang và quay theo nhiều hướng, giúp mài các góc độ của dao một cách linh hoạt và hiệu quả.
- Để khảo sát các yếu tố có liên quan ta xét sơ đồ mài tròn ngoài (hình 1.4)
- Lượng dư của mài được tính theo công thức: t 2
Trong đó: t là chiều sâu cắt
Do: đường kính chi tiết trước khi mài
D 1 : đường kính chi tiết sau khi mài
- Tốc độ mài tính theo công thức: Vđá 100 60
Trong đó: Dđá: đường kính của đá mài n: số vòng quay của đá (vòng/ph)
Hình 1.4 Sơ đồ mài tròn ngoài Chi tiết gia công; 2- Đá mài; 3- Mũi tâm
- Vận tốc cắt được tính theo công thức: Vct 1000
Trong đó: D ct : đường kính của chi tiết mài n1: số vòng quay của chi tiết mài
- Tốc độ quay của chi tiết thường nhỏ hơn tốc độ quay của đá mài từ 60 -
Phương pháp chăm sóc, bảo dưỡng máy mài
1.4.1 Cấp dầu cho trụ đá: a/ Tra dầu cho trục đá:
-Kiểm tra và bổ sung lượng dầu trong bình chứa, tra mỡ công nghiệp vào trục đá
Để đảm bảo hiệu suất động cơ, cần kiểm tra và bổ sung dầu định kỳ mỗi 6 tháng, thay dầu một lần Khi thay dầu, hãy xả hết dầu cũ, lau chùi sạch bụi bẩn trong thùng chứa và lọc dầu qua lưới lọc trước khi cho vào bình chứa Ngoài ra, cần tra dầu vào các bộ phận trượt để duy trì hoạt động trơn tru.
Để duy trì hiệu suất làm việc của máy, cần thực hiện các bước sau: Tra dầu vào các vị trí trên bàn trượt và điều chỉnh áp lực dầu bằng các vít điều chỉnh Ngoài ra, cần cấp dầu cho đá và bệ đá hàng ngày sau mỗi ca làm việc Kiểm tra và bổ sung dung dịch làm nguội cũng rất quan trọng; nếu dung dịch bị bẩn, cần thay thế bằng dung dịch mới Cuối cùng, sau mỗi ca làm việc, máy phải được lau chùi sạch sẽ bằng vải mềm tại các đường trượt và bàn máy, đồng thời tra dầu bôi trơn để đảm bảo máy hoạt động hiệu quả.
1.4.2 Kiểm tra trụ đá: a/ Làm sạch mặt bàn bằng dẻ mềm b/ Kiểm tra và xiết chặt vít hãm ụ sau c/ Kiểm tra mặt trượt của ụ sau trên bàn máy, lau sạch để ụ sau di chuyển nhẹ nhàng, đầu nhọn quay chuyển động êm d/ Kiểm tra bàn xoay bằng cách nới lỏng đai ốc hãm, bàn xoay nhẹ nhàng xung quanh trụ ở tâm bàn máy, xiết chặt lại e/ Kiểm tra độ an toàn của đá đá mài f/ Kiểm tra cữ chặn và xiết chặt tại vị trí làm việc
Trình tự điều khiển
Nhận dạng đúng các bộ phận cơ bản của máy mài tròn vạn năng
- Lau sạch các bộ phận chạy dao và kiểm tra dầu tại các mắt dầu và bổ sung nếu cần
- Kiểm tra các bộ phận chuyển động của máy bằng cách di chuyển bằng tay nhẹ nhàng, các tay gạt ở vị trí an toàn (hình1.5)
1.5.3 Vận hành các thiết bị chạy dao bằng tay:
Dịch chuyển bàn máy sang phải, trái bằng tay nhờ tay quay (4)
Dịch chuyển trục đá mài tiến, lùi bằng tay nhờ tay quay (9)
1.5.4 Khởi động bơm thuỷ lực:
Nhấn nút khởi động bơm thuỷ lực hoạt động và để bơm vận hành ổn định từ 5 – 10 phút
1.5.5 Gá lắp chặn đảo hành trình bàn máy:
Để điều chỉnh và lắp chặn đảo hành trình bàn máy một cách hợp lý, cần dựa vào chiều dài của chi tiết Việc này giúp tránh tình trạng đá mài chạm vào trục chính hoặc ụ sau, đảm bảo hiệu suất hoạt động của máy.
Hình1.5 Chiều chạy dao của máy mài tròn ngoài
1.5.6 Dẫn tiến trục đá mài:
- Điều khiển tay gạt chạy dao nhanh (10)
1.5.7 Dẫn tiến bàn máy chạy tự động:
- Gạt tay gạt tự động (6) về vị trí làm việc
- Điều chỉnh tốc độ dịch chuyển của bàn máy (8)
- Điều chỉnh thời gian tạm ngừng chuyển động của bàn máy (7)
- Dừng chuyển động tịnh tiến của bàn máy: gạt tay gạt (6) về vị trí không làm việc
1.5.8 Khởi động trục đá mài:
Trước khi khởi động trục đá mài, cần kiểm tra độ an toàn của trục bằng cách lắng nghe âm thanh phát ra để đảm bảo hoạt động bình thường Ngoài ra, hãy kiểm tra tay gạt tự động để đảm bảo nó ở vị trí dừng.
Để đảm bảo an toàn cho đá mài, hãy bật và tắt nút khởi động từ 2 đến 3 lần Sau đó, cho đá chạy ở tốc độ tối đa trong khoảng 2-3 phút để kiểm tra độ an toàn.
1.5.9 Làm lại các thao tác của bước 7 và 8 khi đá mài đang quay
1.5.10 Kiểm tra vị trí các điểm đầu và điểm cuối hành trình mài:
Trong mọi trường hợp bàn máy chuyển động tịnh tiến qua lại phải điều khiển quá trình mài chi tiết cho chạy dao bằng tay hoặc tự động
Phải định vị các vị trí điểm đầu và điểm cuối hành trình ở 2 đầu chi tiết sao cho 1/3 chiều rộng đá mài ra khỏi mặt đầu của phôi (hình 1.6)
Hình 1.6 Vị trí điểm đầu và điểm cuối hành trình
Dừng chuyển động của bàn máy (tay gạt 6)
Dừng chuyển động quay trục chính (nút 2)
Dừng quay đá và bơn thuỷ lực và đợi cho đá dừng quay hẳn
Cắt điện, đưa các thiết bị chạy dao bằng tay về đúng vị trí
Lau sạch máy và thiết bị dụng cụ, để đúng nơi quy định, tra dầu vào các bộ phận chạy dao
Câu1: Hãy điền tên từng bộ phận của máy mài tròn ngoài theo số thứ tự trên hình vẽ 49.1.1
Câu 2: Quy trình chăm sóc và bảo dưỡng máy mài tròn ngoài gồm:
Tra dầu cho trục đá
Tra dầu vào các bộ phận trượt
Kiểm tra và cung cấp dung dịch làm nguội
Câu 3: Sắp xếp lại trình tự vận hành máy mài tròn ngoài cho phù hợp:
Khởi động trục đá mài
Vận hành các thiết bị chạy dao bằng tay
Dẫn tiến trục đá mài: Điều khiển tay gạt chạy dao nhanh
Khởi động bơm thuỷ lực
Gá lắp chặn đảo hành trình bàn máy
Kiểm tra vị trí các điểm đầu và điểm cuối hành trình mài
Dẫn tiến bàn máy chạy tự động
Khi khởi động trục đá mài, hãy nhấn nút khởi động và dừng trục đá mài 2-3 lần để kiểm tra độ an toàn Sau đó, cho đá chạy với tốc độ tối đa trong 2-3 phút để đảm bảo an toàn.
B Học theo nhóm: Hoạt động nhóm nhỏ có 3 -5 học sinh/nhóm thảo luận về nội dung:
Phân tích rõ các chuyển động cơ bản của máy mài tròn ngoài
Gọi tên và công dụng từng bộ phận của máy mài tròn ngoài
Lập trình tự các bước tiến hành vận hành máy
Sau khi thảo luận, mỗi nhóm cử một đại diện trình bày phần thực hiện của mình trước lớp Các nhóm sẽ góp ý cho nhau để cải thiện nội dung Cuối cùng, giáo viên sẽ nhận xét và đánh giá chất lượng, từ đó hoàn chỉnh nội dung bài học.
C Xem trình diễn mẫu về các thao tác vận hành máy mài tròn ngoài:
Học sinh sẽ quan sát và theo dõi các thao tác của giáo viên trên máy mài tròn, bao gồm cách sử dụng từng bộ phận của máy và cách vận hành máy bằng tay cũng như chế độ tự động.
Sau khi quan sát, học sinh sẽ tự thực hành dưới sự hướng dẫn và điều chỉnh của giáo viên cho đến khi hoàn thành đúng và thành thạo.
D Thực tập vận hành máy mài tròn ngoài tại xưởng trường:
Thực hành từng bước về thao tác vận hành máy
Thực hành có hướng dẫn
Lắp và sửa đá mài
Phương pháp gá lắp đá mài
2.1.1 Yêu cầu kỹ thuật khi lắp đá mài
- Mặt bích lắp trên trục chính bằng then và vít
- Phải có bạc lót bằng nhựa hoặc vật liệu mềm giưa đường kính mặt bích với đường kính giữ đá tránh bị nứt vỡ khi xiết chặt các vít
- Đường kính mặt giữ đá bằng 1/3 đường kính của đá
Các mặt bích bằng thép cần được cân bằng trọng lượng, với kích thước và hình dạng giống nhau cho cả mặt bích phải và trái Kết cấu của mặt bích phải phù hợp với đường kính và cấu trúc của đá mài Lực xiết giữa mặt bích và đá mài phải được điều chỉnh vừa đủ; nếu quá lỏng, đá sẽ quay quanh trục, còn nếu quá chặt, đá có thể bị nứt vỡ.
Sau khi lắp đặt xong, cần cho máy chạy không tải trong khoảng 10 phút Nếu đá quay bình thường mà không gặp trở ngại gì, điều đó chứng tỏ việc gá lắp đá mài đã đạt yêu cầu Tiếp theo, tiến hành rà sửa và cân bằng đá để đảm bảo hiệu suất làm việc tốt nhất.
1 Kiểm tra tình trạng máy, tra dầu và chuẩn bị các dụng cụ, đồ gá cần thiết: Đá mài, clê các loại, vải mềm
2 Chọn đá mài phù hợp với điều kiện gia công
3 Kiểm tra chất lượng đá mài
4.Lắp đá vào mặt bích:
Kiểm tra 2 mặt bên của đá, phải giữ lại nhãn mác ở 2 mặt bên được coi như là tấm đệm giấy bọc (hình2.1)
5.Lau sạch mặt bích trong của bích lắp đá ( hình 2.1a)
6 Lồng đá vào mặt bích để khe hở giữa đá và mặt bích là 0,1mm (hình 2.1b) đá mài
Bích lắp đá mài Đai ốc chặn đá mài Giấy bọc Trục đá mài
Hình 2.1 Các bước lắp đá mài
7 Lắp mặt bích ngoài và điều chỉnh đúng vị trí các lỗ lắp bu lông (hình
Hình 2.3 Thứ tự xiết các vít hãm của mặt bích
8 Xoay mặt bích ngoài nhẹ nhàng về đúng vị trí và lau sạch bụi bẩn
9 Xiết các bu lông hãm: phải xiết từ từ các bu lông hãm theo đường chéo bằng chìa vặn theo thứ tự 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 sau đó xiết lại cho đến khi đủ chặt Lắp đá mài vào máy:
Để thực hiện quy trình, trước tiên hãy tháo nắp an toàn và sử dụng vải để lau sạch trục, bạc lót hoặc tấm đệm đá Sau đó, nhẹ nhàng lồng đá vào trục bằng cả hai tay và xoay đúng vị trí rãnh then.
Khi xiết chặt đá mài bằng đai ốc hãm, cần chú ý đến chiều quay của đá Nếu đá quay theo chiều kim đồng hồ, đai ốc chặn sẽ có ren trái; ngược lại, nếu đá quay ngược chiều kim đồng hồ, đai ốc chặn sẽ có ren phải.
Hình 2.4 Nắp che an toàn
Lắp hệ thống nắp an toàn Tuỳ theo kết cấu của nắp an toàn mà điều chỉnh cho phù hợp, khi mài phẳng góc hở lớn nhất là 150 0 (hình 2.4)
Kết thúc công việc: Sắp xếp dụng cụ, đồ gá, lau chùi dụng cụ, máy và tra dầu bôi trơn, vệ sinh nơi làm việc
Phương pháp rà sửa đá
2.2.1 Yêu cầu kỹ thuật khi rà sửa đá mài
Khi các hạt mài trên bề mặt đá bị mòn, đá trở nên trơ và kém hiệu quả trong việc cắt Để khôi phục hiệu suất cắt, cần tiến hành rà sửa đá, loại bỏ hạt mòn và bụi kim loại, từ đó lộ ra các hạt mài mới.
Sau khi lắp đá vào máy, nếu tâm đá không đồng tâm với trục chính sẽ gây rung động khi quay Để khắc phục, cần tiến hành sửa đá bằng cách cắt đá mài để đảm bảo độ đồng tâm hoặc tạo hình dáng theo ý muốn Việc sửa đá không chỉ giúp giảm nhiệt phát sinh giữa bề mặt chi tiết gia công và đá mài mà còn làm giảm sự biến dạng trên đá mài và máy.
Làm tăng độ bóng bề mặt và độ chính xác của chi tiết gia công
Rà sửa đá mài bằng bút kim cương
- Chuẩn bị đầy đủ máy và dụng cụ, đồ gá cần thiết
- Lắp đá mài vào máy
Kiểm tra chất lượng mũi rà kim cương và xoay nhẹ nó trong giá đỡ để lộ ra lưỡi cắt
Để bảo vệ bàn từ, hãy lau sạch bằng vải mềm, loại bỏ bụi bẩn và đặt một mảnh giấy lên phía trái mâm cặp từ nhằm tránh xước khi lấy giá đỡ ra Tiếp theo, đặt giá đỡ lên giấy và cung cấp từ cho bàn từ, sau đó lắp đầu rà kim cương lên giá đỡ Lưu ý rằng đầu rà kim cương cần được lắp bên trái của bàn từ để ngăn chặn phoi bay ra làm hỏng bề mặt bàn từ.
Giữ cho đầu rà kim cương nghiêng 5 - 15 0 so với chiều chuyển động quay của trục đá và nghiêng 20 -30 0 so với chiều chuyển động của đầu rà (hình 2.5)
Để mài phẳng hiệu quả, cần di chuyển đầu rà kim cương theo chiều quay của đá, với khoảng cách 5mm từ tâm đá.
Để nâng đá mài cao hơn mũi kim cương, bạn cần di chuyển bàn máy theo chiều dọc và điều chỉnh bàn máy ngang sao cho mũi kim cương được định vị ngay phía dưới điểm cao nhất trên bề mặt đá mài.
Để mài đá hiệu quả, hãy từ từ hạ thấp đá mài cho đến khi mũi rà kim cương tiếp xúc nhẹ nhàng với bề mặt đá Trong quá trình mài thô, nên điều chỉnh chiều sâu cắt khoảng 0,02 - 0,03mm và tốc độ chạy dao từ 250 đến 500m/phút Thực hiện 2-3 lần cắt cho đến khi thấy những hạt mài mới xuất hiện trên bề mặt đá, lúc này có thể kết thúc quá trình mài thô.
Rà tinh nên để chiều sâu cắt 0,01mm, với tốc độ chạy dao100 -200m/phút và chỉ cho chuyển động qua lại 1 lần
Chú ý khi rà phải dùng dung dịch làm nguội để bảo vệ mũi kim cương và đá mài không bị nóng quá
Kiểm tra hoàn chỉnh
Lau sạch dụng cụ, thiết bị, máy, tra dầu bôi trơn, vệ sinh nơi làm việc
Trình tự thực hiện cân bằng và sửa đá
TT Nội dung Phương pháp
Kiểm tra đá mài - Xem xét hình dạng bên ngoài của đá mài, kiểm tra xem có vết nứt không
Để kiểm tra độ an toàn của đá, bạn có thể sử dụng búa cao su hoặc búa gỗ gõ vào vành ngoài của đá Nếu âm thanh ngân vang rõ ràng, đá được đảm bảo an toàn Ngược lại, nếu âm thanh không rõ ràng, có thể đá đã bị nứt và không nên sử dụng.
Lắp đá mài lên trục mang đá - Lắp đá vào mặt bích
- Lau sạch mặt bích trong của bích lắp đá
- Lồng đá vào mặt bích để khe hở giữa đá và mặt bích là 0,1mm
- Lắp mặt bích ngoài và điều chỉnh đúng vị trí các lỗ lắp bu lông
- Xoay mặt bích ngoài nhẹ nhàng về đúng vị trí và lau sạch bụi bẩn
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn cần xiết các bu lông hãm từ từ theo thứ tự chéo 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 Sử dụng chìa vặn, hãy đảm bảo xiết chặt từng bu lông cho đến khi đạt được độ chặt cần thiết.
- Đặt đá lên giá cân bằng và chỉnh nivô cân bằng ở đế giá
- Lăn đá trên thanh đỡ, đá mài sẽ tự quay do trọng lượng bản thân và dừng lại với điểm nặng xuống phía dưới
- Đánh dấu phần nhẹ của đá bằng phấn, lắp đối trọng cân bằng vào vị trí A Lắp 2 đối trọng còn lại vào vị trí B và C cách đều 120 0
- Đưa phần đánh dấu đến vị trí nằm ngang để cho đá tự quay trên giá cân bằng và xem xét tình trạng của đá
Để điều chỉnh sự cân bằng của đá, cần thay đổi vị trí của các đối trọng B và C tương ứng với chiều quay của đá Nếu đá quay ngược chiều kim đồng hồ, hãy di chuyển hai đối trọng này sang vị trí đối xứng với tâm đường tròn theo chiều mũi tên Ngược lại, nếu đá quay cùng chiều kim đồng hồ, các đối trọng B và C cũng cần được di chuyển sang vị trí đối xứng tương ứng theo chiều mũi tên.
- Quay trục đá mài đi 90 0 đá mài vẫn ở vị trí điểm nặng ở vị trí nằm ngang là việc xác định tâm đá đã hoàn thành
Lắp đá mài lên máy đá mài
Rãnh trong Bích lắp đá mài Đai ốc chặn đá mài Giấy bọc Trục đá mài
- Tháo nắp an toàn ra, dùng vải lau sạch trục và bạc lót hoặc tấm đệm đá
- Lồng đá vào trục nhẹ nhàng bằng 2 tay và xoay đúng vào vị trí rãnh then
Khi xiết chặt đá bằng đai ốc hãm, cần chú ý đến hướng quay của đá mài Nếu đá quay theo chiều kim đồng hồ, đai ốc chặn sẽ có ren trái, ngược lại, nếu đá quay ngược chiều kim đồng hồ, đai ốc chặn sẽ có ren phải.
- Lắp hệ thống nắp an toàn Tuỳ theo kết cấu của nắp an toàn mà điều chỉnh cho phù hợp, khi mài phẳng góc hở lớn nhất là 150 0
- Kiểm tra chất lượng mũi rà kim cương và xoay nhẹ nó trong giá đỡ để lộ ra lưỡi cắt
Để bảo vệ bàn từ, hãy lau sạch bằng vải mềm để loại bỏ bụi bẩn Sau đó, đặt một mảnh giấy lên phía trái của mâm cặp từ nhằm tránh xước bề mặt khi lấy giá đỡ ra.
Đặt giá đỡ lên giấy và cung cấp từ cho bàn từ, sau đó lắp đầu rà kim cương vào giá đỡ Lưu ý rằng đầu rà kim cương cần được lắp bên trái của bàn từ để tránh việc phoi bay ra làm hỏng bề mặt bàn từ.
- Giữ cho đầu rà kim cương nghiêng 5 - 15 0 so với chiều chuyển động quay của trục đá và nghiêng 20 -30 0 so với chiều chuyển động của đầu rà như hình
- Đối với máy mài phẳng, phải dịch chuyển sao cho mũi rà kim cương chuyển động theo chiều quay của đá và cách tâm đá 5mm
Để đạt hiệu quả tối ưu khi sử dụng đá mài, cần nâng đá mài cao hơn mũi kim cương và di chuyển bàn máy theo chiều dọc Đồng thời, điều chỉnh bàn máy ngang sao cho mũi kim cương được định vị chính xác phía dưới điểm cao nhất trên bề mặt đá mài.
Thi kiểm tra hoàn chỉnh
Câu 1: Hãy sắp xếp thứ tự các công việc sau đây theo trình tự hợp lý khi lắp đá mài vào mặt bích
Chọn đá mài phù hợp với điều kiện gia công
Kiểm tra 2 mặt bên của đá, phải giữ lại nhãn mác ở 2 mặt bên
Chuẩn bị: Kiểm tra tình trạng máy, tra dầu và chuẩn bị các dụng cụ, đồ gá Kiểm tra chất lượng đá mài
Lồng đá vào mặt bích để khe hở giữa đá và mặt bích là 0,1mm
Lau sạch mặt bích trong của bích lắp đá
Xoay mặt bích ngoài nhẹ nhàng về đúng vị trí và lau sạch bụi bẩn
Xiết các bu lông hãm:
Lắp mặt bích ngoài và điều chỉnh đúng vị trí các lỗ lắp bu lông
Câu 2: Rà, sửa đá mài nhằm:
Để tăng hiệu suất cắt của đá mài, cần loại bỏ các hạt mòn và bụi kim loại trên bề mặt đá, giúp lộ ra các hạt mài mới Việc đảm bảo độ đồng tâm của đá với trục chính hoặc cắt là rất quan trọng, nhằm tạo hình dáng của đá mài theo ý muốn, quá trình này được gọi là sửa đá.
Làm giảm sự biến dạng trên đá mài và máy
Sửa đá giúp giảm nhiệt độ phát sinh giữa bề mặt chi tiết gia công và đá mài, đồng thời nâng cao độ bóng và độ chính xác của bề mặt chi tiết gia công.
Câu 3: Lập trình tự lắp đá mài vào mặt bích và lắp đá mài lên máy mài theo mẫu sau:
TT NỘI DUNG BƯỚC – HÌNH VẼ CÁCH THỰC HIỆN
Cần tiến hành rà và sửa đá mài khi đá bị mòn, không còn khả năng cắt gọt hoặc khi đá mòn không đều, khiến tâm đá không đồng tâm với trục chính.
Câu 5: Khi kiểm tra chất lượng đá mài, ta dùng búa cao su hoặc búa gỗ gõ vào thành đá mài để nghe âm thanh
B Học theo nhóm: Hoạt động nhóm nhỏ có 3 -5 học sinh/nhóm thảo luận về: -Các yêu cầu kỹ thuật khi lắp đá mài, rà sửa đá mài
-Lập trình tự lắp đá và rà sửa đá theo mẫu mà giáo viên đã đưa ra
Sau khi giáo viên giao nội dung, mỗi nhóm cử một đại diện trình bày phần thực hiện của mình trước lớp Các nhóm sau đó sẽ góp ý cho nhau, tạo cơ hội trao đổi và cải thiện Cuối cùng, giáo viên sẽ nhận xét, đánh giá chất lượng và hoàn thiện nội dung bài học.
C Xem trình diễn mẫu về:
Để lắp đá vào mặt bích và đá mài lên máy mài, cần thực hiện các thao tác đúng kỹ thuật Việc sử dụng các loại đồ gá thông dụng kèm theo máy là rất quan trọng để đảm bảo độ chính xác và an toàn trong quá trình mài Ngoài ra, thiết bị rà và sửa đá cũng cần được sử dụng đúng cách để duy trì hiệu suất làm việc của máy mài.
-Học sinh quan sát, theo dõi và làm theo
-Giáo viên uốn nắn, bổ sung các thao tác một số học sinh làm sai
D Thực tập tại xưởng trường:
-Thực hành từng bước về thao tác lắp đá mài, rà sửa đá mài
-Thực hành có hướng dẫn
E Tự nghiên cứu tài liệu liên quan đến kiến thức bài học
Mài mặt phẳng, mặt song song, mặt vuông góc trên máy mài phẳng
Mài mặt phẳng ngang, song song, vuông góc, bậc
Kiểm tra từng bộ phận của máy và tra dầu bôi trơn, chuẩn bị đá mài và dụng cụ cần thiết
3.2.1.2 Gá lắp bàn từ lên bàn máy:
Hình 3.1 Điều chỉnh độ song song của bàn từ
Làm sạch mặt trên của bàn máy hoặc dưới của bàn từ
Lắp đặt bàn từ cần sử dụng bu lông hình chữ T để cố định sơ bộ Đảm bảo đầu đo của đồng hồ so tiếp xúc với mặt sau của bàn từ, sau đó điều chỉnh bàn máy sang bên phải hoặc bên trái để đạt độ chính xác mong muốn.
Kiểm tra độ dịch chuyển chỉ trên đồng hồ so và hiệu chỉnh độ song song của bàn từ
Xiết chặt các bu lông của bàn từ và dùng đồng hồ so kiểm tra lại độ song song lần cuối như hình 3.1
Có diện tích lớn như hình khối vuông hay chữ nhật:
Làm sạch các bề mặt của chi tiết Đặt chi tiết lên bàn từ
Bật công tắc bàn từ về vị trí cấp từ
Dùng tay kiểm tra độ vững của chi tiết gá lắp
Tắt công tắc bàn từ và lấy chi tiết ra một cách nhẹ nhàng
Hình 3.2 Chiều gá lắp chi tiết gia công
3.2.1.4 Gá lắp chi tiết có mặt đáy nhỏ và cao
Lau sạch mặt trên của bàn từ và các bề mặt của chi tiết gia công Đặt chi tiết lên bàn từ
Chặn xung quanh chi tiết bằng các khối tỳ
Để đảm bảo sự vững chắc khi lắp đặt, hãy bật công tắc bàn từ về vị trí cấp từ và nhẹ nhàng sử dụng búa cao su gõ vào các khối tỳ, giúp chúng tỳ sát vào chi tiết.
Hình 3.3 Sử dụng các khối tỳ chính xác
3.2.1.5 Dùng êtô kẹp chính xác để gá lắp chi tiết gia công Đối với các chi tiết gia công làm bằng vật liệu phi từ tính như phi kim loại hay kim loại màu như nhôm, đồng hoặc những chi tiết có hình dạng không chuẩn thì có thể sử dụng êtô chính xác để làm tăng độ cứng vững khi gia công
Hình 3.4 Dùng êtô kẹp phôi
Hình 3.5 Ga chi tiết bằng kẹp chữ C
Dùng ke và bàn kẹp chữ C để gá lắp chi tiết như hình 3.5
Dùng khối tỳ chữ V để gá lắp chi tiết như hình 3.6
Hình 3.6 Gá chi tiết bằng khối tì chữ V
Tháo chi tiết gia công:
Tắt công tắc bàn từ
Xoay công tắc bàn từ theo chiều kim đồng hồ từng nấc để loại bỏ hoàn toàn từ dư Khi tháo chi tiết, cần thực hiện nhẹ nhàng để tránh làm xước bề mặt bàn từ và chi tiết.
3.2.2 Mài mặt phẳng song song:
Hình 3.7.Yêu cầu kỹ thuật của chi tiết gia công
- Độ không song, độ không vuông góc giữa các mặt
