NỘI DUNG
HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN TRONG XÂY DỰNG,
CHỈNH ĐỐN ĐẢNG 1.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh về đảng cầm quyền
1.1.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh
Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về cách mạng Việt Nam, phản ánh sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lê nin vào điều kiện cụ thể của đất nước Nó kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đồng thời tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại Tư tưởng này nhấn mạnh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người, gắn liền với độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là nguồn ánh sáng dẫn đường cho cuộc đấu tranh giành thắng lợi của nhân dân Việt Nam, đồng thời là tài sản tinh thần quý giá của Đảng và dân tộc.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm về con đường cách mạng Việt Nam, được xây dựng trên cơ sở chủ nghĩa Mác – Lê nin, không chỉ là những ý tưởng và suy nghĩ đơn giản của Hồ Chí Minh trong từng hoàn cảnh cụ thể.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một khái niệm khoa học quan trọng, cần được trình bày một cách cô đọng và chặt chẽ Việc định nghĩa Tư tưởng Hồ Chí Minh phải phản ánh bản chất và nội dung cốt lõi của tư tưởng này ở cấp độ lý luận.
Tư tưởng Hồ Chí Minh được định nghĩa trong giáo trình là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về các vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, bao gồm cả cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cách mạng xã hội chủ nghĩa Đây là kết quả của việc vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin phù hợp với điều kiện cụ thể của đất nước.
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN TRONG XÂY DỰNG, CHỈNH ĐỐN ĐẢNG
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đảng cầm quyền
1.1.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về cách mạng Việt Nam, phản ánh sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê nin trong bối cảnh đất nước Nó kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống của dân tộc, đồng thời tiếp thu những tinh hoa văn hóa nhân loại Tư tưởng này nhấn mạnh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người, với mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là ánh sáng dẫn đường cho cuộc đấu tranh giành độc lập và tự do của nhân dân Việt Nam, đồng thời là di sản tinh thần quý báu của Đảng và dân tộc.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm và tư tưởng về con đường cách mạng Việt Nam, không chỉ là những ý tưởng cụ thể của ông trong bối cảnh nhất định Hệ thống này được xây dựng dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lê nin, phản ánh sự sâu sắc và toàn diện trong tư duy cách mạng của Hồ Chí Minh.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một khái niệm khoa học quan trọng, cần được trình bày một cách cô đọng và chặt chẽ Định nghĩa về Tư tưởng Hồ Chí Minh phải phản ánh bản chất và nội dung cốt lõi của nó ở cấp độ lý luận.
Tư tưởng Hồ Chí Minh được định nghĩa là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về các vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, bao gồm cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cách mạng xã hội chủ nghĩa Đây là kết quả của việc vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin phù hợp với điều kiện cụ thể của đất nước, đồng thời thể hiện tinh hoa dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm mục tiêu giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kết hợp giữa chủ nghĩa yêu nước, truyền thống văn hóa, nhân nghĩa và thực tiễn cách mạng Việt Nam với tinh hoa văn hóa nhân loại, được nâng cao dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác – Lê nin Tư tưởng này đã trở thành ngọn cờ dẫn dắt cách mạng Việt Nam trong hơn 87 năm qua, tiếp tục chỉ đường cho việc xây dựng một đất nước hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và chủ nghĩa xã hội dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam Nội dung di sản Tư tưởng Hồ Chí Minh cũng bao gồm khái niệm về Đảng cầm quyền.
“Đảng cầm quyền” là một khái niệm có nội hàm rộng và được hiểu theo nhiều cách khác nhau.
1.1.2 Nội dung đảng cầm quyền trong tư tưởng Hồ Chí Minh
Trên thế giới, đảng cầm quyền thường được hiểu là đảng giành được đa số ghế trong Nghị viện và có quyền thành lập Chính phủ theo quy định của Hiến pháp Nếu không đủ ghế, đảng có thể liên kết với đảng khác để tạo thành liên minh cầm quyền Tuy nhiên, ở Việt Nam, khái niệm này rộng hơn, không chỉ dừng lại ở việc thành lập Chính phủ mà còn bao gồm việc lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành quyền lực, thiết lập bộ máy nhà nước với các hệ thống lập pháp, hành pháp và tư pháp Đảng còn tiếp tục lãnh đạo Nhà nước và xã hội để hướng tới con đường xã hội chủ nghĩa, giải phóng con người khỏi áp bức và nghèo nàn, nhằm mang lại lợi ích cho toàn xã hội.
Các nhà khoa học Việt Nam nhấn mạnh rằng theo Hồ Chí Minh, "Đảng cầm quyền" là Đảng tiếp tục lãnh đạo sự nghiệp cách mạng sau khi giành được quyền lực nhà nước Tại Việt Nam, khái niệm này gắn liền với cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội Lịch sử đã chứng minh rằng trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, dân tộc ta đã phải đối mặt với nhiều khó khăn Sự ra đời của Đảng như một ngọn đuốc dẫn lối cho dân tộc thoát khỏi tình trạng khó khăn Sứ mệnh của Đảng Cộng sản Việt Nam là lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành chính quyền và bảo vệ Tổ quốc theo định hướng xã hội chủ nghĩa Kể từ khi ra đời, Đảng đã hình thành mối quan hệ gắn bó với nhân dân và trở thành Đảng cầm quyền sau khi giành được chính quyền năm 1945 Tuy nhiên, do chiến tranh, đến năm 1954 Đảng mới lãnh đạo cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và tiếp tục xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cho đến nay.
Hồ Chí Minh, với vai trò lãnh tụ của Đảng và Chủ tịch nước trong nhiều năm, luôn chú trọng đến việc xây dựng và chỉnh đốn Đảng, củng cố vai trò của Đảng trong bối cảnh mới Người nhận thức rõ ràng về vai trò và sứ mệnh lịch sử của Đảng cầm quyền Trong Di chúc, Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền Mỗi Đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành với nhân dân.”
Theo Hồ Chí Minh, Đảng cầm quyền cần nhận thức rõ ràng về trách nhiệm xã hội của mình Nếu không thực sự phục vụ nhân dân và thiếu sự gắn bó với họ, Đảng sẽ rơi vào tình trạng quan liêu, mất đi sức sống Sự dựa vào dân và gắn bó mật thiết với nhân dân là điều kiện thiết yếu cho sự tồn tại và phát triển của Đảng.
Đảng cầm quyền đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo Nhà nước và xã hội, đảm bảo thực hiện Cương lĩnh đã đề ra Đội ngũ cán bộ, Đảng viên thực hiện đường lối của Đảng, trong khi Nhà nước có trách nhiệm biến những đường lối này thành pháp luật để quản lý hiệu quả Mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân là sự thống nhất, trong đó nhân dân làm chủ, Nhà nước quản lý và Đảng lãnh đạo Nhà nước giữ vai trò cầu nối giữa Đảng và nhân dân, khẳng định rằng quyền lực thuộc về nhân dân: “quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng quyền lực thuộc về nhân dân là nguyên tắc cốt lõi của chế độ mới, nhằm thiết lập và củng cố quyền làm chủ của nhân dân Nếu không giữ vững nguyên tắc này, Đảng sẽ thoái hóa và trở thành đối lập với nhân dân Do đó, cần xây dựng cơ chế Đảng cầm quyền, trong đó Đảng phải trong sạch và xứng đáng làm người lãnh đạo, trong khi Nhà nước phải là của dân, do dân và vì dân Cán bộ chính quyền các cấp phải là công bộc của dân, đảm bảo nhân dân thực sự tham gia vào quản lý nhà nước, với mọi quyền hành và lực lượng thuộc về nhân dân.
Hồ Chí Minh chỉ rõ: Dân chủ là dân làm chủ Dân làm chủ thì Chủ tịch,
Bộ trưởng, Thứ trưởng và các ủy viên khác thực chất là những người phục vụ nhân dân, không phải là quan cách mạng Để nhân dân thực sự bảo đảm quyền lực của mình, cần có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đảng muốn duy trì vai trò lãnh đạo, cần phải củng cố nền tảng nhân dân.
Vấn đề Đảng cầm quyền trong tư tưởng Hồ Chí Minh rất phong phú, với quan điểm rằng Đảng phải chịu trách nhiệm trước nhân dân và dân tộc về mọi mặt đời sống xã hội Đảng cần quan tâm từ các vấn đề lớn như phát triển kinh tế - xã hội đến những nhu cầu thiết yếu hàng ngày của nhân dân Sự lãnh đạo của Đảng phải vì lợi ích của nhân dân, không có lợi ích nào khác Hồ Chí Minh nhấn mạnh trách nhiệm của Đảng, chỉ ra rằng nếu nhân dân đói hay ốm, Đảng và Chính phủ phải chịu trách nhiệm Đảng cần xây dựng đường lối phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với điều kiện đất nước để mang lại ấm no, hạnh phúc cho nhân dân Hơn nữa, Đảng phải lãnh đạo xây dựng một xã hội công bằng, nhân văn, nơi quyền làm chủ thuộc về nhân dân Đảng cầm quyền cần xác định Cương lĩnh và đường lối phát triển cho từng giai đoạn lịch sử cụ thể, đồng thời sử dụng bộ máy nhà nước để quản lý đời sống xã hội, với quyền lực được nhân dân trao cho Sự lãnh đạo của Đảng phải "lấy dân làm gốc", khuyến khích mỗi người dân hiểu rõ quyền lợi và bổn phận của mình để tham gia tích cực vào công cuộc xây dựng đất nước.
Trong cơ chế Đảng cầm quyền, cán bộ Đảng viên được giao nhiệm vụ trong bộ máy quyền lực và hành chính - xã hội, nhưng họ phải luôn giữ vững lý tưởng cao đẹp của mình Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng người Cộng sản không bao giờ quên mục tiêu đấu tranh cho Tổ quốc độc lập và chủ nghĩa xã hội thắng lợi Không được vì quyền lợi cá nhân hay địa vị mà tha hóa, biến chất Cán bộ, Đảng viên cần thường xuyên nâng cao đạo đức cách mạng và loại bỏ chủ nghĩa cá nhân.
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cầm quyền trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng
1.2.1 Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về vận dụng tư tưởng
Hồ Chí Minh trong xây dựng, chỉnh đốn đảng
Trong di sản tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, phần nói về Đảng và xây dựng Đảng giữ vai trò đặc biệt quan trọng, với nội dung phong phú và toàn diện Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo công tác xây dựng Đảng, nhằm tạo ra một Đảng trong sạch, xứng đáng là người lãnh đạo và phục vụ trung thành cho nhân dân.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng là một nguồn sáng suốt, đơn giản nhưng sâu sắc, có vai trò quan trọng trong việc củng cố và đổi mới Đảng Đảng ta luôn vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh Thực tiễn đã chứng minh rằng, chỉ khi nắm vững và phát triển sáng tạo những tư tưởng này, Đảng mới có thể đạt được thành công trong sự nghiệp cách mạng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng vào năm 1991 đã thông qua những định hướng quan trọng cho việc này.
"Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ” trong đó khẳng định:
Đảng Cộng sản Việt Nam xác định chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động Kết luận này được rút ra từ quá trình tổng kết thực tiễn lịch sử của Đảng và cách mạng Việt Nam từ khi thành lập đến nay Đây là một quyết định có ý nghĩa lịch sử quan trọng, thể hiện bước tiến trong tư duy lý luận của Đảng.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) khẳng định rằng Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động Một trong những bài học kinh nghiệm quan trọng là Đảng cần nắm vững và vận dụng sáng tạo các nguyên lý này để phát triển, từ đó nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực tổ chức, nhằm giải quyết hiệu quả các vấn đề thực tiễn cách mạng đặt ra.
Hơn 87 năm qua, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã dẫn dắt dân tộc ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác Tổng kết 30 năm đổi mới ở nước ta, Đảng đã rút ra những bài học kinh nghiệm chủ yếu, trong đó bài học hàng đầu là phải “…kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh…”
Quán triệt quan điểm vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh trong quá trình lãnh đạo cách mạng đặc biệt là trong xây dựng chỉnh đốn Đảng
Chỉ thị 23-CT/TW, ngày 27-3-2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khoá
Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới, cần thấm nhuần và vận dụng sáng tạo các nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh Việc này sẽ giúp giải quyết hiệu quả các vấn đề thực tiễn trong các lĩnh vực như kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại, cũng như xây dựng Đảng và hệ thống chính trị.
Sau khi đạt được kết quả tích cực từ Chỉ thị 23-CT/TW, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 06-CT/TW nhằm tổ chức cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" Chỉ thị này nhấn mạnh việc gắn kết việc học tập và làm theo tấm gương của Bác với các phong trào xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí và đấu tranh phòng, chống tham nhũng.
Kết quả từ việc triển khai Chỉ thị 06-CT/TW ngày 07-11-2006 cho thấy rằng việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là rất quan trọng và cần thiết, không chỉ đáp ứng yêu cầu cấp bách hiện tại mà còn có ý nghĩa lâu dài đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân Chỉ thị 03-CT/TW ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị nhấn mạnh việc kết hợp học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, cũng như các phong trào xã hội, nhằm thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng ngành, địa phương và cơ quan.
Chỉ thị 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng Nội dung này không chỉ góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, mà còn nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cán bộ cấp chiến lược Chỉ thị cũng nhằm ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, đồng thời đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí và quan liêu.
1.2.2 Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng, chỉnh đốn đảng
Từ những năm đầu thành lập, Đảng ta đã nhận thấy dấu hiệu mất đoàn kết và vi phạm kỷ luật trong hàng ngũ cán bộ, đảng viên, dẫn đến việc phát động chỉnh đốn Đảng Tác phẩm "Tự chỉ trích" của Tổng bí thư Nguyễn Văn Cừ và "Sửa đổi lối làm việc" của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo cuộc đấu tranh tự phê bình, phê bình nhằm nâng cao sức chiến đấu và đoàn kết trong Đảng Các cuộc vận động này trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã giúp củng cố quan hệ giữa Đảng và nhân dân, tạo nên sức mạnh vô địch, đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước.
Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng vào năm 1986, Đảng đã thẳng thắn nhìn nhận những sai lầm, khuyết điểm trong tư duy và chính sách, từ đó quyết tâm đổi mới tư duy lý luận và nhận thức đúng đắn về quy luật phát triển xã hội Điều này đã dẫn đến việc xác định đường lối đổi mới, mở ra thời kỳ phát triển toàn diện cho đất nước Đến Đại hội VII vào năm 1991, Đảng tiếp tục thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng và chỉnh đốn Đảng để vượt qua những thách thức lớn, đặc biệt trong bối cảnh phong trào chủ nghĩa xã hội đang gặp khó khăn.
Sự sụp đổ của mô hình xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và các nước Đông Âu, cùng với những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường, đã khiến một số cán bộ và đảng viên rơi vào tình trạng hoang mang và suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống Để đối phó với tình hình này, Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII vào năm 1992 đã ban hành Nghị quyết về nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn Đảng, nhấn mạnh việc chống lại các nguy cơ sai lầm trong đường lối, vi phạm nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, cũng như những sai lầm trong việc lựa chọn và bố trí cán bộ, nhằm khắc phục tình trạng quan liêu và xa rời quần chúng.
Hội nghị Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII năm 1999 đã thông qua Nghị quyết về các vấn đề cấp bách trong xây dựng Đảng, trong đó thừa nhận sự suy thoái về tư tưởng chính trị và tình trạng tham nhũng, quan liêu trong một bộ phận cán bộ, đảng viên Mặc dù cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã được triển khai rộng rãi và đạt được một số kết quả nhất định, nhưng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X năm 2006, Đảng đã đánh giá rằng nỗ lực này chưa đạt yêu cầu, chưa tạo ra chuyển biến cơ bản và chưa đủ hiệu quả trong việc ngăn chặn tham nhũng, lãng phí, quan liêu.
Xây dựng và chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ thường xuyên, cần sự chỉ đạo chặt chẽ để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng Trong bối cảnh công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế, vai trò lãnh đạo của Đảng cầm quyền càng trở nên quan trọng Tại Đại hội XI (2011), Đảng đã đề ra tám nhiệm vụ chủ yếu, bao gồm tăng cường xây dựng Đảng về chính trị, nâng cao chất lượng công tác tư tưởng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, và đổi mới tổ chức bộ máy của Đảng Đến Đại hội XII (2016), Đảng bổ sung mười nhiệm vụ, nhấn mạnh việc đổi mới công tác tư tưởng, nâng cao chất lượng đảng viên, và tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân, đồng thời đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng Những nhiệm vụ này nhằm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới.
Mặc dù đã có nghị quyết về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhưng vẫn tồn tại nhiều khuyết điểm nghiêm trọng, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng và suy giảm vai trò lãnh đạo của Đảng Hội nghị Trung ương 4 khóa XI đã ban hành Nghị quyết về các vấn đề cấp bách trong xây dựng Đảng, chỉ rõ rằng một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đang suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống, dẫn đến những biểu hiện tiêu cực như chủ nghĩa cá nhân ích kỷ và tham nhũng Để khắc phục tình trạng này, Trung ương đã đề ra ba giải pháp cấp bách: đấu tranh ngăn chặn tình trạng suy thoái, xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa, và xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu Việc thực hiện hiệu quả những giải pháp này sẽ giúp Đảng Cộng sản Việt Nam trở nên trong sạch, vững mạnh hơn, củng cố vai trò lãnh đạo và nâng cao khả năng tự bảo vệ trước các âm mưu thù địch Trung ương cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của tự phê bình và phê bình, cùng với việc nâng cao tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên.
Sự cần thiết của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đảng cầm quyền
1.3.1 Tiêu chuẩn của một Đảng cầm quyền vững mạnh
Việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đảng cầm quyền là vô cùng cần thiết trong quá trình xây dựng và chỉnh đốn Đảng, bởi nó phản ánh tiêu chuẩn của một đảng cầm quyền vững mạnh Sự kết hợp giữa lý luận và thực tiễn sẽ giúp nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, đảm bảo sự phát triển bền vững và đáp ứng yêu cầu của thời đại.
Đảng cần thấm nhuần lý luận Mác-Lênin một cách sâu sắc và toàn diện, đảm bảo tinh thần cách mạng và khoa học Việc hiểu rõ lập trường, quan điểm và phương pháp của chủ nghĩa Mác - Lênin là điều kiện tiên quyết để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ chính trị.
Đảng cần vạch ra đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn, phản ánh mục tiêu giai cấp và xu hướng phát triển của dân tộc Điều này đòi hỏi phải tính đến lợi ích giữa các giai cấp và xã hội, đồng thời biết liên minh với các lực lượng khác khi cần thiết Để xây dựng các chính sách hiệu quả, Đảng cần nắm vững lý luận cách mạng, tổng kết kinh nghiệm trong và ngoài nước, và dựa vào ý kiến, nguyện vọng của nhân dân Cuối cùng, việc xem xét và đánh giá thực hiện các nghị quyết, chỉ thị là rất quan trọng để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của đường lối lãnh đạo.
Cách làm việc mệnh lệnh và áp đặt trong việc đề ra chính sách thường dẫn đến sự bất mãn trong dân chúng, như đã được phê phán rằng việc "ép dân chúng làm" và "đóng cửa lại mà đặt kế hoạch" chỉ tạo ra sự oán thán Dù có thể đạt được một số thành công tạm thời, nhưng về mặt chính trị, đó vẫn là một thất bại Do đó, Đảng cầm quyền cần phải hướng tới việc xây dựng một Nhà nước Pháp quyền, phục vụ lợi ích của dân, do dân và vì dân.
Đảng cầm quyền cần phải là một tổ chức trong sạch, vững mạnh và có năng lực lãnh đạo, nhằm xây dựng một đất nước hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và phát triển theo hướng xã hội chủ nghĩa Đảng không chỉ là nơi để những cá nhân tìm kiếm quyền lực và lợi ích cá nhân, mà còn phải thực hiện nhiệm vụ giải phóng dân tộc, mang lại sự giàu mạnh cho Tổ quốc và hạnh phúc cho nhân dân.
Hồ Chí Minh đã xác định tiêu chí của một Đảng cầm quyền là một Đảng cách mạng chân chính, đại diện cho lợi ích của giai cấp công nhân và toàn dân tộc Đảng cần phải vững mạnh, trong sạch, và thể hiện trí tuệ cũng như lương tâm của dân tộc Tuy nhiên, Người cũng nhận thức được những hạn chế của Đảng Cộng sản Việt Nam khi trở thành Đảng cầm quyền, do xuất phát từ một nước thuộc địa nửa phong kiến và phải hoạt động bí mật trong thời gian dài Đảng đã phải lãnh đạo nhân dân trong hai cuộc kháng chiến ác liệt, dẫn đến trình độ lý luận của cán bộ, Đảng viên bị hạn chế, ảnh hưởng đến năng lực lãnh đạo Khi nắm chính quyền, sự kém cỏi về lý luận khiến cán bộ Đảng viên không thể xử lý công việc một cách khéo léo, dẫn đến nhiều thất bại Điều này cũng tạo ra những căn bệnh như ba hoa, địa phương chủ nghĩa, ham danh vị, và sự xa rời quần chúng, cùng với nguy cơ của việc coi nhẹ lý luận, từ đó dẫn đến những sai lầm trong đường lối chủ trương của Đảng.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đoàn kết trong Đảng Cộng sản Việt Nam, đặc biệt khi Đảng ra đời trong bối cảnh một nước thuộc địa nửa phong kiến với tỷ lệ công nhân thấp và phần lớn là nông dân Ông chỉ ra rằng tư tưởng phi vô sản đã ảnh hưởng đến đội ngũ cán bộ Đảng viên, dẫn đến sự xuất hiện của những căn bệnh như hẹp hòi và quan liêu, gây chia rẽ trong Đảng Hồ Chí Minh cảnh báo về những thói xấu nguy hiểm hơn kẻ thù, bao gồm chủ nghĩa địa phương, thói địa vị, sự dìm người tài và bệnh hủ hóa, cần phải được nhận diện và khắc phục để bảo đảm sự thống nhất và đoàn kết trong Đảng.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng sự thành công của Đảng không chỉ dựa vào sự đoàn kết nội bộ mà còn cần sự gắn bó chặt chẽ với nhân dân cả nước Ông cho rằng mỗi Đảng viên đều cần sự hợp tác từ đông đảo quần chúng, và nếu không có sự hỗ trợ từ nhân dân, Đảng sẽ không thể thực hiện được nhiệm vụ của mình Hơn nữa, nếu trong Đảng không có sự đồng thuận, không có sự thống nhất trong hành động, thì không chỉ không thể lãnh đạo cách mạng mà còn không thể đoàn kết được lòng dân.
Sự chia rẽ và mất đoàn kết trong Đảng là nguy cơ tiềm ẩn có thể làm suy yếu lực lượng cách mạng Đảng cần có thái độ nghiêm túc đối với những sai lầm của mình, vì đây là thước đo tính cách mạng Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng một Đảng giấu diếm khuyết điểm là một Đảng hỏng, trong khi một Đảng dũng cảm thừa nhận và sửa chữa sai lầm là một Đảng tiến bộ Việc Đảng suy yếu và không theo kịp sự phát triển xã hội cho thấy Đảng đang đánh mất vai trò lãnh đạo Do đó, việc đấu tranh phòng chống những nguy cơ tha hóa Đảng là yêu cầu tất yếu Để trở thành một Đảng cầm quyền trong sạch và vững mạnh, Đảng cần thường xuyên đổi mới và tự chỉnh đốn, coi việc chỉnh đốn là quy luật phát triển không thể thiếu.
1.3.2 Thường xuyên xây dựng chỉnh đốn Đảng
Trong di chúc của Hồ Chí Minh, Người nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chỉnh đốn Đảng, coi đó là nhiệm vụ hàng đầu Theo quan điểm của Người, xây dựng Đảng là yếu tố then chốt để đảm bảo sự nghiệp cách mạng của đất nước, vì sức mạnh của Đảng cầm quyền là yếu tố quyết định cho độc lập dân tộc và thành công trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, từ đó mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.
1.3.2.1 Tuân thủ các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng
Tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản trong học thuyết Đảng vô sản kiểu mới của VI.Lê nin, được Hồ Chí Minh vận dụng để xây dựng Đảng Người nhấn mạnh rằng thiểu số phải phục tùng đa số và tất cả Đảng viên phải tuân thủ Nghị quyết của Đảng Hồ Chí Minh khẳng định: “Đảng tuy đông người nhưng tiến hành chỉ như một người” và coi “Dân chủ là cái quý báu nhất của nhân dân” Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện dân chủ rộng rãi trong Đảng, khuyến khích Đảng viên bày tỏ ý kiến để hỗ trợ Trung ương chuẩn bị Đại hội Đảng một cách tốt nhất.
[45, tr.118] Như vậy, trong tư tưởng của Người luôn có sự thống nhất biện chứng giữa dân chủ và tập trung.
Tập thể lãnh đạo và cá nhân phụ trách là nguyên tắc quan trọng trong lãnh đạo của Đảng Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng tập thể lãnh đạo thể hiện tính dân chủ, trong khi cá nhân phụ trách thể hiện sự tập trung Sự kết hợp giữa tập thể lãnh đạo và cá nhân phụ trách tạo nên chế độ lãnh đạo dân chủ tập trung, thể hiện bản chất và triết lý lãnh đạo của Người.
Giữa tập trung dân chủ và tập thể lãnh đạo trong Đảng Cộng sản, có sự tương đồng về tổ chức và hoạt động lãnh đạo Hồ Chí Minh từng gộp chung và cũng tách riêng nguyên tắc dân chủ tập trung, nhấn mạnh rằng độc đoán chuyên quyền trái ngược với nguyên tắc này Ông khẳng định rằng trí tuệ tập thể là yếu tố quan trọng, giúp khai thác và vận dụng hiệu quả trong lãnh đạo Theo Người, một cá nhân dù tài giỏi đến đâu cũng chỉ có thể nhìn nhận một phần vấn đề; do đó, cần có nhiều người với nhiều kinh nghiệm khác nhau để xem xét toàn diện Sự đóng góp ý kiến từ nhiều người sẽ giúp giải quyết vấn đề một cách chu đáo và tránh sai lầm.
* Tự phê bình và phê bình
Theo Hồ Chí Minh, tự phê bình và phê bình là thái độ cần thiết của người cách mạng, giúp mỗi Đảng viên tự kiểm điểm, sửa chữa hàng ngày như việc rửa mặt Mục đích của phê bình là để hỗ trợ nhau tiến bộ và cải thiện cách làm việc Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng tự phê bình và phê bình nhằm tăng cường đoàn kết trong Đảng, yêu cầu sự thành khẩn và không nể nang Ông cũng khẳng định rằng kỷ luật của Đảng là kỷ luật tự giác, do đó, sự thành khẩn trong tự phê bình và phê bình là điều thiết yếu trong công tác xây dựng Đảng Hồ Chí Minh rất coi trọng tư cách của Đảng viên, khuyến khích họ phấn đấu vì Đảng và Tổ quốc, đặt lợi ích của Đảng và Tổ quốc lên hàng đầu, đồng thời duy trì đời tư trong sáng.
* Xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị
Sau khi giành được chính quyền, Đảng phải đối mặt với nhiệm vụ quan trọng là xây dựng chế độ mới, bao gồm lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất, cơ sở hạ tầng, kiến trúc thượng tầng, nền kinh tế, văn hóa và con người mới Đây là sự chuyển biến chất lượng trong phương thức lãnh đạo và mối quan hệ với nhân dân Để thực hiện điều này, Đảng cần có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiến thức, kinh nghiệm phong phú và năng lực trí tuệ dồi dào Do đó, Đảng cầm quyền phải là một Đảng trong sạch và vững mạnh về chính trị, từ đó đề ra đường lối đúng đắn nhằm phát triển đất nước và thực hiện vai trò lãnh đạo một cách hiệu quả.