CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC DÂN VẬN
Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về công tác dân vận
1.1.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận
Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò quan trọng của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước Người khẳng định rằng nhân dân là gốc rễ của cách mạng, với câu nói “Nước lấy dân làm gốc” và “gốc có vững cây mới bền.” Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh sự đồng lòng của dân chúng là yếu tố quyết định cho mọi thành công: “Dân chúng đồng lòng, việc gì cũng làm được.” Ông tin rằng lực lượng toàn dân là sức mạnh vĩ đại nhất, không ai có thể chiến thắng được sức mạnh đó.
Khi đất nước giành độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò quan trọng của nhân dân: "Nước ta là nước dân chủ, địa vị cao nhất là dân, vì dân là chủ." Ông khẳng định rằng mọi lợi ích, quyền hạn và trách nhiệm trong công cuộc đổi mới và xây dựng đất nước đều thuộc về nhân dân Sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc là công việc của nhân dân, với chính quyền từ cấp xã đến Trung ương do dân cử ra và các đoàn thể do dân tổ chức Tóm lại, quyền hành và sức mạnh đều nằm trong tay nhân dân.
Dân vận là hoạt động mobilizing tất cả mọi người dân, không để ai bị bỏ sót, nhằm tạo thành sức mạnh tổng hợp của toàn dân để thực hiện các nhiệm vụ mà Chính phủ và các đoàn thể đã giao phó Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc huy động sự tham gia của cộng đồng trong các công việc chung, góp phần xây dựng một xã hội phát triển và đoàn kết.
Công tác dân vận tại Hồ Chí Minh hướng đến nhân dân, với mục tiêu chung của cách mạng Nội dung chủ yếu bao gồm tổ chức lực lượng nhân dân và đoàn kết toàn dân để thực hiện các nhiệm vụ cách mạng Phương thức thực hiện công tác dân vận cần bắt đầu từ cơ sở, nắm vững tình hình nhân dân và tiến hành vận động ngay từ địa phương.
Vấn đề cốt lõi của mọi cuộc cách mạng là sự đoàn kết và tập hợp sức mạnh của nhân dân Đảng, dù mạnh mẽ đến đâu, chỉ là một phần của cộng đồng Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác dân vận, cho rằng "Lực lượng của dân rất to" và "Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công" Ông chỉ ra rằng nhiều nơi đã mắc sai lầm nghiêm trọng khi xem nhẹ công tác này, thường chỉ cử một số ít cán bộ không đủ năng lực và bỏ mặc họ Điều này dẫn đến sự thiếu trách nhiệm trong công tác dân vận, gây hại cho sự thành công của các phong trào cách mạng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tích cực tiếp thu tư tưởng Mác - Lênin, đồng thời kết hợp với truyền thống dân tộc để nhấn mạnh sức mạnh to lớn của nhân dân Tư tưởng dân vận của Hồ Chí Minh bao gồm những điểm chính sau: sự đoàn kết, tinh thần tự lực cánh sinh và vai trò của nhân dân trong sự nghiệp cách mạng.
1) Muốn giành thắng lợi, Đảng và Nhà nước ta phải dựa vào dân, tôn trọng dân, quý dân
Trong tư tưởng cách mạng, nhân dân được coi là gốc rễ và động lực chính, với quan điểm rằng "trong bầu trời không có gì quý bằng nhân dân." Sự thành công của các phong trào sản xuất và chiến đấu phụ thuộc vào việc dựa vào quần chúng, khuyến khích họ phấn khởi và tin tưởng Cách mạng là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, với sức mạnh to lớn từ nhân dân Lãnh đạo cần giáo dục và chiếm được sự tin cậy của dân để sử dụng sức mạnh của họ hiệu quả Nhân dân không chỉ là công cụ phục vụ cho lợi ích của Đảng và Nhà nước, mà là động lực vĩ đại nhất của cách mạng, với mục tiêu "đem tài dân, sức dân, của dân làm lợi cho dân."
2) Đảng phải tổ chức quần chúng để biến hành động của quần chúng từ tự phát thành tự giác
Trong tác phẩm Đường kách mệnh, Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thành lập một đảng cách mạng vững mạnh để tổ chức và vận động quần chúng, đồng thời kết nối với các dân tộc bị áp bức Ông khẳng định rằng thành công của cách mạng phụ thuộc vào sức mạnh tập thể của nhân dân, không chỉ dựa vào cá nhân anh hùng Đảng ta đã thành công nhờ vào việc khai thác và phát huy lực lượng cách mạng vô tận của quần chúng.
3) Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò công tác dân vận là rất quan trọng. Người từng dạy, trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta, “việc dân vận rất quan trọng Dân vận kém thì việc gì cũng kém Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công” [38, tr.698].
4) Dân chủ là tư tưởng cơ bản, xuyên suốt trong tư tưởng dân vận củaChủ tịch Hồ Chí Minh
Dân chủ là tài sản quý giá nhất của nhân dân, và việc thực hành dân chủ là chìa khóa giải quyết mọi khó khăn Để vận động nhân dân, điều đầu tiên cần thiết là đảm bảo dân chủ, vì nước ta là nước dân chủ, nơi người dân có quyền và nghĩa vụ làm chủ Ngay từ những ngày đầu thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tư tưởng Hồ Chí Minh đã khẳng định rằng quyền bính thuộc về toàn thể nhân dân, không phân biệt giới tính, giàu nghèo, giai cấp hay tôn giáo Tư tưởng này được ghi nhận trong Hiến pháp năm 1946 của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Tính chất dân chủ nhân dân là đặc trưng quan trọng của chính quyền nhà nước kiểu mới, nhằm phát triển quyền dân chủ và sinh hoạt chính trị của toàn dân Điều này không chỉ khuyến khích sự tham gia tích cực của công dân Việt Nam vào quản lý nhà nước, mà còn thúc đẩy sức sáng tạo và tinh thần xây dựng chủ nghĩa xã hội Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh, “có dân chủ mới làm cho cán bộ và quần chúng đề ra sáng kiến”, và chỉ khi phát huy dân chủ đến mức cao nhất, mọi lực lượng của nhân dân mới có thể được động viên để đưa cách mạng tiến lên.
5) Đoàn kết toàn dân là một nội dung cơ bản của công tác dân vận
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đoàn kết nhân dân trong cuộc cách mạng, khẳng định rằng chỉ có sự tham gia của toàn thể dân chúng mới có thể đánh bại giai cấp áp bức Do đó, công tác dân vận cần phải mobilize tất cả mọi người, không để sót ai, để tạo thành sức mạnh toàn dân thực hiện những nhiệm vụ mà Chính phủ và các tổ chức giao phó.
[38, tr.696] Vì vậy, Người kêu gọi “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết Thành công, thành công, đại thành công” [43, tr.607].
6) Về phương pháp dân vận, tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ rõ 3 việc: tuyên truyền cho dân, gương mẫu trước dân, quan tâm và giải quyết lợi ích của dân
Cán bộ làm công tác dân vận “phải tuyên truyền, giải thích và làm gương”
Tuyên truyền là việc giúp dân hiểu, tin và hành động theo những chủ trương, chính sách Người cách mạng cần làm gương cho nhân dân, vì "một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền." Công tác dân vận phải chú trọng đến quyền lợi của nhân dân, với mục tiêu chính là vì lợi ích của họ, "việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh." Phương thức thực hiện bao gồm việc giải thích rõ ràng lợi ích cho từng người dân, bàn bạc và tham khảo ý kiến của họ, cùng nhau lập kế hoạch phù hợp với điều kiện địa phương, và tổ chức thực hiện Trong quá trình này, cần theo dõi, hỗ trợ và khuyến khích dân, cũng như kiểm tra, rút kinh nghiệm và khen thưởng sau khi hoàn thành công việc Đây là quy trình cơ bản trong công tác dân vận của hệ thống chính trị Việt Nam.
7) Lực lượng làm dân vận là lực lượng của cả hệ thống chính trị, trước hết là của chính quyền
Trong bài báo Dân vận, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng tất cả cán bộ chính quyền và hội viên các tổ chức nhân dân đều có trách nhiệm trong công tác dân vận Điều này cho thấy rằng mọi cán bộ, công chức chính quyền cần tích cực tham gia vào hoạt động dân vận Đây là một đặc điểm quan trọng của công tác dân vận trong bối cảnh Đảng cầm quyền, với yêu cầu không chỉ cần thiết phải thực hiện tốt công tác này mà còn có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện hiệu quả.
Nội dung và phương thức công tác dân vận
1.2.1 Nội dung công tác dân vận
Công tác dân vận được quy định trong Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, khẳng định vai trò của Nhân dân trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Nhà nước này do Nhân dân làm chủ, với quyền lực thuộc về Nhân dân, dựa trên liên minh giữa giai cấp công nhân, nông dân và trí thức Nhà nước cam kết bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân, tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân, hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, và tạo điều kiện cho mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, và phát triển toàn diện.
Nhà nước thực hiện chính sách phát triển toàn diện, tạo điều kiện cho các dân tộc thiểu số phát huy nội lực và cùng phát triển với đất nước (Điều 5) Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thông qua dân chủ trực tiếp và đại diện qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan khác (Điều 6) Nhà nước hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng nguyên tắc tập trung dân chủ Các cơ quan nhà nước và cán bộ phải tôn trọng, phục vụ Nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của Nhân dân, đồng thời kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí và các biểu hiện tiêu cực khác (Điều 8).
Hiến pháp năm 2013 đã đưa ra những quy định mới quan trọng về công tác dân vận, nhấn mạnh quyền lực nhà nước là thống nhất với sự phân công và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp (Khoản 3, Điều 2) Nhân dân có quyền thực hiện quyền lực nhà nước thông qua dân chủ trực tiếp và đại diện qua Quốc hội và Hội đồng nhân dân (Điều 6) Các cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức cần tôn trọng và phục vụ Nhân dân, đồng thời lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát từ Nhân dân, kiên quyết chống tham nhũng và các biểu hiện tiêu cực khác (Khoản 2, Điều 8) Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân có trách nhiệm thông báo tình hình địa phương cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lắng nghe ý kiến của các tổ chức này để phát triển chính quyền và kinh tế - xã hội, cũng như phối hợp động viên Nhân dân thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội và quốc phòng, an ninh tại địa phương (Điều 116).
Dựa trên quan điểm và chủ trương của Đảng, Nhà nước, công tác dân vận của chính quyền Việt Nam trong bối cảnh hiện nay bao gồm nhiều nội dung quan trọng nhằm tăng cường mối quan hệ giữa chính quyền và nhân dân, thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động phát triển xã hội, đồng thời nâng cao trách nhiệm và tính minh bạch trong quản lý nhà nước.
Để đảm bảo sự phát triển bền vững, cần thiết phải có chính sách đúng đắn trên tất cả các lĩnh vực như kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại Những chính sách này phải phù hợp với nguyện vọng của người dân, đáp ứng nhu cầu phát triển cộng đồng và đảm bảo định hướng chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam Việc thể chế hóa các quan điểm và chủ trương của Đảng cần được thực hiện một cách cụ thể, sát thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội của đất nước và từng địa phương Chính sách cần được biên soạn rõ ràng, dễ hiểu và khả thi, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong quá trình thực hiện.
Để đảm bảo hiệu quả trong việc thực thi chính sách, chính quyền cần tổ chức quản lý tốt và áp dụng các giải pháp phù hợp với chức năng quản lý nhà nước theo pháp luật, nhằm giải quyết nhanh chóng các vấn đề thiết thân liên quan đến đời sống nhân dân Trong quá trình này, cần chú trọng thực hiện quyền làm chủ và ý thức dân chủ của người dân, đồng thời đề cao kỷ luật, kỷ cương và khuyến khích tinh thần trách nhiệm của cán bộ, công chức Ngoài ra, việc cải cách hành chính, đặc biệt là thủ tục hành chính, và đổi mới phương thức lãnh đạo, điều hành cũng là rất cần thiết để nâng cao phong cách làm việc và tác phong công vụ của đội ngũ cán bộ nhà nước.
Chủ động xây dựng quy chế phối hợp giữa cơ quan nhà nước và tổ chức Mặt trận, đoàn thể chính trị - xã hội là cần thiết để tạo ra một hệ thống thông tin quản lý và điều hành hiệu quả Các cơ quan này cần thường xuyên liên kết với nhau nhằm tổ chức thực hiện và đánh giá công việc một cách đồng bộ và sát thực tế Cơ quan nhà nước cần tạo điều kiện về cơ chế, phương tiện, cơ sở vật chất và nguồn lực để các tổ chức chính trị - xã hội hoạt động hiệu quả, góp phần hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ kinh tế - xã hội và quốc phòng - an ninh mà từng cấp chính quyền đề ra.
Sử dụng hiệu quả các phương tiện thông tin đại chúng, văn hóa và nghệ thuật là rất quan trọng Cần chú trọng vào việc tổ chức đối thoại và giao lưu trực tiếp giữa lãnh đạo các cơ quan nhà nước với nhân dân và doanh nghiệp.
1.2.2 Phương thức công tác dân vận
Trong công tác quản lý, điều hành của cơ quan chính quyền các cấp, nhất là cấp cơ sở, phương thức dân vận cần quan tâm thực hiện là:
Bất kỳ vấn đề nào liên quan đến quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân đều cần được thảo luận với họ Điều này được thể hiện qua hai khâu: đầu tiên, lấy ý kiến nhân dân trước khi ban hành các văn bản chính sách, pháp luật, cũng như trong các chủ trương quản lý nhà nước như xây dựng và thực hiện dự án bồi thường, hỗ trợ, giải tỏa, tái định cư; thứ hai, huy động nguồn lực từ nhân dân để phục vụ cho mục đích công cộng, phúc lợi xã hội, và các mục tiêu phát triển khác theo chủ trương chung, nhằm thực hiện phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”.
Vào thứ hai, cần tiến hành công tác tuyên truyền để phổ biến đầy đủ các chủ trương và biện pháp của chính quyền trước khi triển khai dự án liên quan đến nhân dân Việc công khai minh bạch quyền lợi và nghĩa vụ của người dân là rất quan trọng Hơn nữa, cần thường xuyên động viên, giải thích và thuyết phục người dân hiểu rõ yêu cầu của chính quyền, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự ủng hộ và hợp tác từ cộng đồng, đồng thời khuyến khích họ đặt lợi ích quốc gia và cộng đồng lên trên lợi ích cá nhân.
Quá trình tuyên truyền cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước và tổ chức trong hệ thống chính trị, đây là yêu cầu chính trị - xã hội quan trọng Sự hợp tác này cũng là phương pháp công tác dân vận cần được thực hiện nhất quán trong toàn bộ hệ thống chính trị.
Để nâng cao hiệu quả trong công tác triển khai, cần thực hiện kiểm tra và đánh giá tiến độ thường xuyên, điều chỉnh phương pháp và nội dung kế hoạch khi cần thiết Việc này không chỉ giúp khắc phục tình trạng trì trệ mà còn đảm bảo trách nhiệm được thực hiện nghiêm túc thông qua phê bình, khen thưởng và kỷ luật.
Vào thứ năm, cần nắm vững các đường lối, quan điểm và phương thức dân vận; đồng thời, định kỳ tổ chức bồi dưỡng để nâng cao kiến thức, kỹ năng và nghệ thuật lãnh đạo, điều hành cho đội ngũ cán bộ chính quyền ở tất cả các cấp.
Các mối quan hệ trong công tác dân vận của chính quyền
1.3.1 Thực hiện cơ chế “Đảng lãnh đạo, chính quyền tổ chức thực hiện, Mặt trận và đoàn thể làm tham mưu và nòng cốt” Đảng ta là đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội, như Điều 4 Hiến pháp năm 2013 đã hiến định Mọi chủ trương, nghị quyết của Đảng, nói tóm lại, đều hướng đến xây dựng đất nước Việt Nam đi lên chủ nghĩa xã hội, thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” Đảng lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới và nâng cao chất lượng tuyên truyền, giáo dục, làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân nắm vững, nhất trí với mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; chỉ đạo các cấp chính quyền tập trung giải quyết kịp thời, có hiệu quả những bức xúc chính đáng của nhân dân Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII xác định phương hướng, nhiệm vụ về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng: “… tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị, đặc biệt là với Nhà nước.Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng các chủ trương, chính sách lớn, lãnh đạo thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng thành chính sách, pháp luật, lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đủ phẩm chất và năng lực, lãnh đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách và hệ thống pháp luật; Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, tôn trọng nguyên tắc hiệp thương dân chủ trong tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Phát huy mạnh mẽ vai trò, hiệu lực của Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, xây dựng hệ thống chính trị hoạt động năng động, có hiệu lực và hiệu quả” [25, tr.214].
Trong khi Quốc hội và Chính phủ xây dựng các văn bản pháp luật thể chế hóa quan điểm của Đảng về dân vận, các cấp tỉnh cần nghiên cứu và triển khai chính sách phù hợp với điều kiện địa phương Đồng thời, cần ban hành các văn bản chỉ đạo và hướng dẫn để các cấp chính quyền, cán bộ, công chức, viên chức và người dân thực hiện hiệu quả.
Trong quá trình thực hiện, các cấp ủy Đảng và chính quyền cần nhấn mạnh vai trò quan trọng của Mặt trận và đoàn thể, đồng thời tăng cường sự phối hợp và tạo điều kiện thuận lợi để họ thực hiện chức năng của mình Mặt trận và đoàn thể cần phát huy các phương thức hoạt động hiệu quả trong tổ chức tuyên truyền, giáo dục và thuyết phục nhân dân đồng thuận với chủ trương của Đảng và chính sách của chính quyền Họ cũng đóng vai trò cầu nối thông tin, phản ánh ý chí và nguyện vọng của nhân dân đối với Đảng và chính quyền các cấp.
Cơ chế "Đảng lãnh đạo, chính quyền tổ chức thực hiện, Mặt trận và đoàn thể làm tham mưu và nòng cốt" thể hiện mối quan hệ gắn bó chặt chẽ trong công tác dân vận của hệ thống chính trị Việt Nam Sự phối hợp này là yếu tố quan trọng, đảm bảo hiệu quả trong việc thực hiện các chính sách và chương trình phát triển xã hội.
1.3.2 Mối quan hệ giữa cơ quan chính quyền và nhân dân
Hệ thống chính trị Việt Nam bao gồm Đảng Cộng sản, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, trong đó Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và điều hành, còn Mặt trận và các đoàn thể tập hợp, tuyên truyền và tổ chức nhân dân thực hiện đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước Tất cả các cấp chính quyền đều có trách nhiệm trong công tác vận động nhân dân, nhưng vai trò của cơ quan nhà nước là rất quan trọng, yêu cầu xây dựng và duy trì mối quan hệ chặt chẽ với nhân dân.
Nhà nước ta là “nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân,” trong đó nhân dân là chủ thể của quyền lực Quyền lực nhà nước xuất phát từ nhân dân, và tất cả các cơ quan nhà nước được tổ chức và hoạt động vì lợi ích của nhân dân Mọi quyền hạn và lực lượng đều thuộc về dân, với sự tham gia trực tiếp của nhân dân trong công việc nhà nước hoặc thông qua đại diện Tất cả các cơ quan nhà nước, trực tiếp hoặc gián tiếp qua Quốc hội, đều nhận quyền lực từ nhân dân.
Cơ quan nhà nước địa phương có trách nhiệm xây dựng chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đồng thời đảm bảo an ninh và quốc phòng Nhân dân có quyền và nghĩa vụ tuân thủ quy định của chính quyền địa phương, tích cực tham gia vào các nhiệm vụ phát triển Mỗi công dân cần góp ý và giám sát hoạt động của cán bộ, công chức nhà nước để xây dựng bộ máy chính quyền địa phương hiệu quả.
1.3.3 Mối quan hệ giữa quản lý hành chính nhà nước và công tác dân vận
Phát huy quyền làm chủ của nhân dân là yếu tố quan trọng thúc đẩy mối quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước và người dân Thời gian qua, các cấp chính quyền đã triển khai nhiều biện pháp hiệu quả để cải thiện mối quan hệ này, và trong tương lai, cần tiếp tục nỗ lực để đạt được kết quả tốt hơn.
1) Quán triệt sâu sắc trong nhận thức và trong hành động của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước về ý thức phục vụ nhân dân; khắc phục tình trạng vô trách nhiệm, đùn đẩy công việc, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp
2) Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, minh bạch, công khai các hoạt động quản lý, điều hành của chính quyền; khắc phục biểu hiện tiêu cực trong bộ máy chính quyền
3) Xây dựng và đưa vào thực hiện các quy định về quyền được thông tin của người dân, tạo điều kiện để người dân tham gia giám sát hoạt động của cơ quan hành chính Đồng thời, xử lý nghiêm những cán bộ, công chức nhà nước có hành vi nhũng nhiễu, gây phiền hà nhân dân trong quản lý hành chính; hạn chế thấp nhất tiêu cực, sự ách tắc trong thi hành công vụ mà xâm phạm, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân
4) Tạo cơ sở pháp lý nhằm đảm bảo quyền giám sát trực tiếp của nhân dân đối với hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước và tham gia vào công việc nhà nước, xây dựng pháp luật, hoàn thiện các quy định về chế độ công khai theo quy định của pháp luật.
Thứ hai, nội dung của mối quan hệ giữa quản lý hành chính nhà nước và công tác dân vận bao gồm 4 trọng tâm cơ bản [46]:
1) Về bản chất, cơ quan quản lý nhà nước không phải với tư cách là bộ máy cai trị xã hội mà là bộ máy công quyền, do nhân dân tổ chức nên, làm chức năng quản lý và phục vụ nhân dân Từ đặc trưng đó, sự huy động sức dân thông qua con đường và phương thức vận động quần chúng là việc Nhà nước nhân danh nhân dân, tập hợp các lực lượng quần chúng tạo thành sức mạnh để tiến hành một công việc nhất định có lợi cho dân, cho nước
2) Vận động nhân dân vừa là một hoạt động quản lý, vừa thể hiện như một đặc điểm, một thuộc tính của quy trình quản lý trong nhà nước dân chủ nói chung và nhà nước dân chủ xã hội chủ nghĩa nói riêng
3) Yêu cầu mang tính nguyên tắc đối với người làm công tác quản lý, nhất là người có quan hệ trực tiếp với nhân dân vừa phải đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước không chỉ bằng pháp luật, mà phải vận dụng các cơ hội, phương pháp, con đường để phát huy sức mạnh, tính tổ chức, tính tự giác của nhân dân
Khái quát về tỉnh Tiền Giang
Tiền Giang là tỉnh thuộc đồng bằng sông Cửu Long, cách TP Hồ Chí Minh khoảng 70 km theo quốc lộ 1A Tỉnh chính thức trở thành đơn vị hành chính cấp tỉnh của Việt Nam từ ngày 01/3/1976, gồm 11 đơn vị hành chính cấp huyện: 01 thành phố (Mỹ Tho), 02 thị xã (Gò Công, Cai Lậy) và 08 huyện (Cái Bè, Cai Lậy, Tân Phước, Châu Thành, Chợ Gạo, Gò Công Tây, Gò Công Đông, Tân Phú Đông), với tổng cộng 173 đơn vị cấp xã (144 xã, 22 phường, 07 thị trấn) Mỹ Tho là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và thương mại của tỉnh.
Tỉnh Tiền Giang có diện tích 2.509,3 km², chiếm 0,71% diện tích cả nước và 5,88% diện tích đồng bằng sông Cửu Long Tỉnh nằm dọc theo bờ bắc sông Mê Kông với chiều dài 120km, tiếp giáp với tỉnh Long An và thành phố Hồ Chí Minh ở phía Bắc, tỉnh Đồng Tháp ở phía Tây, tỉnh Bến Tre và Vĩnh Long ở phía Nam, cùng 32 km bờ biển hướng Đông Với vị trí chiến lược về chính trị, quân sự và kinh tế, Tiền Giang là cửa ngõ miền Tây, kết nối thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long qua các trục giao thông thủy và bộ, đồng thời thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC DÂN VẬN CỦA UBND TỈNH TIỀN GIANG THỜI GIAN TỚI
Quan điểm về nâng cao hiệu quả công tác dân vận của UBND tỉnh Tiền
3.1.1 Trong quá trình tiến hành công tác dân vận của hệ thống chính trị trong tỉnh phải luôn đảm bảo sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, đề cao trách nhiệm tổ chức thực hiện của UBND tỉnh, vai trò nòng cốt chính trị của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể tỉnh, thực hiện theo cơ chế “Đảng lãnh đạo, chính quyền tổ chức thực hiện, Mặt trận và đoàn thể làm tham mưu và nòng cốt”
Nghị quyết số 25-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI nhấn mạnh rằng việc thể chế hoá chủ trương, quan điểm của Đảng về công tác dân vận còn chậm trễ, đặc biệt là cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là do một số cấp ủy đảng chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của công tác dân vận và chưa quan tâm đúng mức đến lãnh đạo, chỉ đạo công tác này Trung ương Đảng đã chỉ ra năm quan điểm chỉ đạo cho công tác dân vận trong tình hình mới, trong đó quan điểm thứ 4 khẳng định rằng công tác dân vận là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, bao gồm cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và các đoàn thể nhân dân, với Đảng lãnh đạo, chính quyền tổ chức thực hiện và Mặt trận, đoàn thể làm tham mưu và nòng cốt.
Nghị quyết số 04-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Tiền Giang nhấn mạnh sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả công tác dân vận và phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn 2016 - 2020 Tuy nhiên, nghị quyết chỉ ra rằng cơ chế "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ" vẫn chưa được thực hiện thống nhất, dẫn đến việc một số lĩnh vực dân chủ chưa được coi trọng và nhiều vấn đề khó khăn của nhân dân chưa được giải quyết kịp thời Ngoài ra, một số cấp ủy và tổ chức đảng chưa tập trung lãnh đạo sâu sát công tác dân vận, trong khi các cơ quan chuyên môn chưa chủ động phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể để thực hiện hiệu quả công tác này trong các lĩnh vực phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng, an ninh.
Việc xác định quan điểm nêu trên thể hiện sự nhất quán trong tư tưởng và hành động khi triển khai Quy chế công tác dân vận theo Quyết định số 290-QĐ/TW của Bộ Chính trị khóa X Trong quá trình thực hiện công tác dân vận, sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, trách nhiệm tổ chức của UBND tỉnh và vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc cùng các đoàn thể tỉnh là rất quan trọng Điều này đảm bảo rằng công tác dân vận trên địa bàn tỉnh được thực hiện đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở, mang lại hiệu quả cao và tạo sự đồng thuận trong toàn Đảng bộ và nhân dân.
3.1.2 Khi xây dựng, triển khai, tổ chức thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của tỉnh phải coi trọng công tác dân vận; kết hợp các giải pháp công tác dân vận với hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh, nhất là đối với các chương trình, đề án, dự án, công trình lớn của tỉnh
Tư tưởng Hồ Chí Minh và chủ trương của Đảng, Nhà nước luôn đặt dân làm gốc, coi sự nghiệp cách mạng là của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân Mọi chính sách phải đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và nâng cao đời sống nhân dân Công tác dân vận đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các nghị quyết, chương trình phát triển, huy động sức mạnh từ các lực lượng chính trị và sáng kiến của nhân dân, đặc biệt trong xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh.
Trong quản lý và điều hành, UBND tỉnh cần vận dụng các quan điểm và phương pháp công tác dân vận theo tư tưởng Hồ Chí Minh cùng các nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Chính phủ Điều này giúp đảm bảo sự nhất quán trong nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, thể hiện rõ tinh thần: “Việc dân vận rất quan trọng Dân vận kém thì việc gì cũng kém Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công.”
3.1.3 Các chủ trương, chính sách, quyết định của UBND tỉnh ban hành phải đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước và lợi ích chính đáng của nhân dân; huy động sức dân phải đi đôi với bồi dưỡng sức dân, chăm lo nâng cao đời sống nhân dân; xây dựng, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa và sức mạnh đoàn kết của nhân dân trong tình hình mới
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của sự trung thành của nhân dân đối với Đảng, đồng thời yêu cầu Đảng cần có những kế hoạch hiệu quả để phát triển kinh tế và văn hóa Mục tiêu là không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân, khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
Chủ trương của Đảng hiện nay nhấn mạnh việc cần giải quyết hài hòa giữa lợi ích trước mắt và lâu dài, đồng thời giữa phát triển kinh tế và bảo đảm quốc phòng, an ninh Để nâng cao và đổi mới lãnh đạo trong công tác dân vận, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI khẳng định rằng động lực thúc đẩy phong trào nhân dân là phát huy quyền làm chủ và đáp ứng lợi ích thiết thực của nhân dân Việc kết hợp hài hòa các lợi ích, quyền lợi phải đi đôi với nghĩa vụ công dân, và chú trọng lợi ích trực tiếp của người dân là rất quan trọng Huy động sức dân cần gắn liền với bồi dưỡng sức dân, đảm bảo mọi hành động có lợi cho dân được thực hiện, trong khi những gì có hại cho dân phải được tránh xa.
Theo chỉ đạo của Tỉnh ủy Tiền Giang, công tác dân vận giai đoạn 2016-
Năm 2020, tỉnh cần tiếp tục nhấn mạnh trách nhiệm thực hiện mục tiêu và quan điểm về việc tăng cường và đổi mới lãnh đạo của Đảng trong công tác dân vận Điều này nhằm củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, tạo động lực cho phong trào hành động cách mạng, phát huy quyền làm chủ và đáp ứng lợi ích thiết thực của nhân dân Đồng thời, cần kết hợp hài hòa giữa quyền lợi và nghĩa vụ công dân.
UBND tỉnh đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bằng cách đề ra các giải pháp huy động mọi nguồn lực xã hội và bố trí ngân sách nhà nước hợp lý Điều này đảm bảo công bằng trong đầu tư, hài hòa trong phân công lao động và phân phối lợi ích Đồng thời, cần phát huy dân chủ, giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật, và đảm bảo quyền lợi gắn liền với nghĩa vụ trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.
3.2 Các giải pháp về nâng cao hiệu quả công tác dân vận của UBND tỉnh Tiền Giang thời gian tới
3.2.1 Nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức UBND, các ban, ngành cấp tỉnh, cấp huyện về công tác dân vận Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nước là lực lượng có vai trò trọng yếu hình thành tổ chức, bộ máy và là nguồn nhân lực hiện hữu của bộ máy nhà nước ta Đây cũng là lực lượng hàng ngày tham gia thực hiện và quyết định đến chất lượng, hiệu lực và hiệu quả quản lý, điều hành của bộ máy nhà nước nói chung, của chính quyền các cấp nói riêng Trong yêu cầu xây dựng nền công vụ hiện đại và chuyên nghiệp, vấn đề chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là chính yếu khi tiến hành cải cách hành chính, luôn phải được coi trọng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của nước ta giai đoạn 2011 – 2020 đặt mục tiêu, yêu cầu phải xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức tốt, có bản lĩnh chính trị, có năng lực, có tính chuyên nghiệp cao, tận tụy phục vụ nhân dân Quy định rõ và đề cao trách nhiệm của người đứng đầu.
Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03/6/2013 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới và nâng cao chất lượng tuyên truyền, giáo dục trong công tác dân vận Mục tiêu là để cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu rõ và đồng thuận với các quan điểm và nhiệm vụ trong công tác này Đồng thời, Nghị quyết cũng quán triệt tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhấn mạnh rằng sức mạnh của dân rất lớn và công tác dân vận có vai trò quyết định đến thành công của mọi nhiệm vụ.
Để nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức UBND và các sở, ban, ngành tỉnh về công tác dân vận, cần thực hiện những biện pháp cụ thể nhằm tăng cường sự hiểu biết và trách nhiệm trong công tác này.