MỞ ĐẦU Xã hội ngày phát triển song hành với cac chiến lược phát triển kinh tế chủ chương sách phát triển xã hội thơng qua sách đảm bảo đời sống an sinh xã hội cử nguời dân ngày trọng Có nhiều lĩnh vực mà chuơng trình sách an sinh xã hội hướng đến: Xóa đói giảm nghèo, vấn đề liên quan đến gia đình, trẻ em có hồn cảnh đặc biệt… Và lĩnh vực mà nghành công tác xã hội cần quan tâm lĩnh vực khuyết tật, động thái tạo nênđiều kiện cho hòa nhập, nâng cao lực cho người khuyết tật Pháp lệnh UB Thuờng Vụ Quốc Hội số 06/2998/PL- UBTVQH10 ngày 30/07/1998 ngừoi tàn tật, định nghĩa nguời khuyết tật không phân biệt nguồn gốc gây khuyêt tật nguời khiếm khuyết nhiều phận thể ngi có chức biểu dạng tật khác nhau, làm suy giảm hoạt động từ 41% trở lên khiến cho lo động sinh hoạt, học tập gặp nhiều khó khăn, qua khái niệm ta thấy nguời khuyết tật gặp nhiều vấn đề sống Hiện nay, nguời khuyết tật gặp nhiều khó khăn, hội tiếp cận hoạt động dịch vụ nhằm nâng cao lực, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hội nhập đời sống cộng đồng thân người khuyết tật có nhu cầu việc làm cao Nhất tìm cho cơng việc phù hợp khó Chính nhân viên cơng tác xã hội đóng vai trị ngừời trợ giúp xác định việc làm phù hợp với nguời khuyết tật tạo nên đời sống tốt đẹp ổn định Chính vai trị nhân viên xã hội với nguời khuyết tật cần thiết CƠ SỞ LÝ LUẬN I Các khái niệm chung A, Khái niệm nguời khuyết tật: Trên giới: Theo quan niệm tổ chức y tế giới (WHO) có thuật ngữ liên quan đến thuật ngữ tàn tật, khuyết tật khiếm khuyết, giảm khả tàn tật Khiếm khuyết: thuật ngữ tình trạng bị tình trạng bất bình thường hay phận thể chức tâm sinh lý Khiếm khuyết hậu tai nạ, bệnh tật, nhân tố môi trường bẩm sinh Giảm khả nằng: thuật ngữ hàm ý nói cấp độ cá nhân tình trạng giảm khả hoạt động khiếm khuyết gây ra, hạn chế chức vận động, nghe , nhìn, nói,giao tiếp Tàn tật: thuật ngữ hàm ý nói cấp độ xã hội thiệt thòi mà nguòi phải chịu khuyết tật hậu tương tác cá nhân bị khiếm khuyết giảm khả với rào cản môi truờng xã hội, văn hóa vật chất, làm cho cá nhân khơng thể tham gia cách bình đẳng vào sống cộng đồng chung hồn thành vai trị bình thường Như vậy, giới quan điểm nguời khuyết tật giống chất vấn đề, cách diễn đạt khơng hịan tồn giống Theo cơng uớc quyền ngi khuyết tật ngày 06/12/2006, đại hội đồng Liên hợp quốc nguời khuyết tật bao gồm ngừoi bị suy giảm thể chất, thần kinh, tria tuệ hay giác quan thời gian dài, có ảnh huởng qua lại với hàng loạt rào cản cản trở tham gia đầy đủ hiệu nguòi khuyết tật vào xã hội sở bình đẳng với người khác Theo đạo luật số 7277 với tên gọi đạo luật tạo nên phục hồi chức tự phát triển tự tin cho ngừoi khuyết tật hòa nhập nguời khuyết tật vào xã hội mục đích khác “đuợc thơng qua thượng nghị viện Hạ nghị viện Quốc hội Philippines vào ngày 12/07/1991 quy định Nguời khuyết tật nguời có khác biệt khả hạn chế khiếm khuyết giác quan, vận động tâm thần để thực hoạt động coi bình thường Cùng với khái niệm người khuyết tật, đạo luật số 7277 Philippine giải thíc số thuật ngữ liên quan đến nguời khuyết tật cụ thể sau: Sự khiếm khuyết mất, giảm hay rối loạn chức hay cấu trúc thể, tâm lý hành vi Khuyết tật có nghĩa khiếm khuyết vận động hay trí não có ảnh huởng đáng kể đến nhiều chức vân động cá nhân nguời coi có khiếm khuyết Việt Nam: Khuyết tật tàn tật hai từ tiếng Việt để khái niệm, nguời ta dung song song chúng phương tiện truyền thông đại chúng pháp quy Trong pháp lệnh trước nhà nuớc Việt Nam, tàn tật cụm từ thức sử dụng song theo dự thảo năm 2009, từ khuyết tật nhiều khả đuợc dung thay từ tàn tật luật Ngày 17/06/2010, Quốc hội nuớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua Luật Ngừơi khuyết tật, có hiệu lực từ 01/01/2011, thức sử dụng khái niệm :nguời khuyết tật” thay cho khái niệm “tàn tật” hành, phù hợp với khái niệm xu huớng nhìn nhận giới vấn đề khuyết tật Theo quy định Luật người khuyết tật ngừời khuyết tật đuợc hiểu lag “nguời bị khiếm khuyết nhiều phận thể bị suy giảm chức biểu dạng tật khiến cho lao động, sinh hoạt gặp nhiều khó khăn” Thơng thừơng tùe khuyết tật đuợc cho mang sắc thái tình cảm ý nghĩa tốt từ tàn tật người ta cho từ “tàn” cụm từ tàn tật gợi đến hình ảnh tiêu cực, tạo cảm giác khơng cịn khả gì, khơng cịn tương lai điều ảnh hưởng khơng tốt đến nỗ lực phấn đấu vựot khó khăn Từ “khuyết” mang ý nghĩa suy giảm chức có khả phục hồi, hy vọng Nguợc lại, có ý kiến cho tên gọi, nhãn mác cho khái niệm không cần phải câu nệ, cốt chủ yếu thái độ hành vi thực tế Tuy nhiên, xu hứng chung đựoc khuyến nghị sử dụng khuyết tật thay cho từ tàn tật Trong hội thảo văn phòng điều phối hoạt động hỗ trợ nguời tàn tật Việt Nam (NCCD)và tổ chức cứu trợ phát triển (CRS) thực có đến 17 tỏng số 19 ý kiến cho rang nên thay cụm từ tàn tật bang khuyết tật Ngoài ra, thân nguời có khiếm khuyết mong muốn đựợc gọi bang cụm từ khuyết tật nhiều hơn, Phân loại dạng khuyết tật Để phân lại khuyết tật, Chính phủ Việt Nam sử dụng phuơng pháp phân loại tổ chức y tế giới (WHO), khuyết tật đuợc chia làm loại sau: - Khuyết tật vận động (khoèo, cụt, liệt tứ chi, tê liệt thần kinh, vận động khó khăn…) Vận động khả di chuyển tự từ nơi đến nơi khác Có nhièu dạng vấn đề vận động từ khó khăn nhỏ chuyển động - đến phải ngồi xe lăn liệt giường Người suy giảm khả vận động gặp khó khăn tiếp cận thiết bị đầu cuối công cộng không gian chật hẹp xe lăn không tiếp cận Nguời suy giảm vận động gặp khó khăn điều khiển thiết bị bắp căng thẳng co thắt họ có hoạt động phát sinh, vơ ý, khơng kiểm sốt khơng có mục đích - Khuyết tật thị giác: khiếm thính Khuyết tật thính giác: khiếm thính (điếc hồn tịan, hai tai) Rối loạn chức ngôn ngữ: bao gồm nguời khơng biết nói phát âm khơng rõ rang,hoặc phải sử dụng tay viết để thể ý - kiến Khuyết tật trí tuệ bao gồm ngừoi gặp hạn chế trí tuệ nhận - thức (chậm phát triển trí tuệ, khó khăn việc học) Rối loạn thần kinh/hành vi xa lạ dẫn đến kết thần kinh, tâm thần - phân liệt suy nhựoc thần kinh Chứng động kinh bao gồm ngừo bị động kinh từ việc khả tập trung vơ thức mang tính lâu dài với hoạt động khơng - bình thừong (kinh nên định kỳ) Mất cảm giác (bệnh hủi, phong) bao gồm ngừi bị nhiễm trùng kinh niên công mô bè mặt đặc biệt da dây thần kinh, phát triển mạnh phần phụ giống ngón tay, ngón chân B, Khái niệm cơng tác xã hội Công tác xã hội ngành để giúp đỡ cá nhân nhóm cộng đồng tăng cuờng hay khôi phục việc thực chức xã hội họ tạo điều kiện thích hợp nhằm đạt đuợc mục tiêu Nghề Cơng tác xã hội thúc đẩy thay đổi xã hội, giải vấn đề mối quan hệ nguời, tăng lực giải phóng cho ngừời dân nhằm giúp cho sống họ tốt Công tác xã hội cá nhân hoạt động dịch vụ xã hội trực tiếp hướng đến thân chủ nhân viên cộng đồng thực Các nhân viên phải có kỹ việc giải vấn đề nguồn lực, vấn đề xã hội xúc cảm Đây hoạt động mang tính chun ngành để qua nhu cầu thân chủ đánh giá bối cảnh xã hội quan hệ xã hội cá nhân Nhân viên xã hội cá nhân hướng đến nâng cao sức mạnh thân chủ nhằm giải vấn đề đối mặt vấn đề cách hiệu môi trường sống thân chủ Các dịch vụ thông qua nhân viên xã hội bao trùm nhiều vấn đề từ việc trợ giúp vật chất đến vấn đề tham vấn phức hợp.(Trích từ Specht Vickery, Integrating Social Work Methods 1977 Allen and Unwin London) Các lý thuyết vận dụng Thuyết hệ thống sinh thái: Giải thích người cách mơ tả khía cạnh cá nhân mội trường, thuyết hệ thống sinh thái cho người chủ động tham gia vào q trình phát triển mơi trường họ luôn thay đổi, thân thay đổi Cách thức, người thuyết sinh thái nhận thức kinh nghiệm sống ảnh hưởng đến an sinh Thuyết sinh thái nhấn mạnh đến môi trường sống, tương tác môi trường, vật chất ảnh hưởng đến người • • • • cấp độ thuyết hệ thống sinh thái: Hệ thống vi mơ Hệ thống trung mơ Hệ thống ngồi (Exosystem) Hệ thống vĩ mô (Macrosystem) Thuyết hệ thống sinh thái can thiệp mức độ hay môi trường sống thân chủ tạo hiệu ứng gợn sóng Thuyết hệ thống: Thuyết hệ thống xem cá nhân phần hệ thống khác cá nhân tường tác với hệ thống (gia đình, xã hội,…) Các hệ thống tương tác với cách phúc tạp Hệ thống tập hợp phận liên kết với tạo nên tổ hợp có tổ chức như: • Những hệ thống có từ lúc sinh ra: Gia đình, bạn bè, cơng việc, học, • khu xóm,… Hệ thống xã hội: bệnh viện, trường học,… Hệ thống cộng đồng: nhà thờ, chùa,… • Ranh giới xác định hệ thống với kiểu hành vi xác định tương quan bên hệ thống đme lại cho hệ thống nét đặc thù Sự chuyển biến hệ thống thường xãy theo chiều hướng: biến đổi hệ thống sang tình trạng vô tổ chức hay hủy diệt Sự chuyển biến tiêu cực tạo tăng trưởng hay phát triển • Can thiệp theo thuyết hệ thống: Thay đổi cấu trúc chức gia đình theo tình tích cực Khơng tìm ngun nhân vấn đề lổi Chỉ ý đến tương lai Mỗi thành viên gia đình thay đổi kéo theo hệ thống thay đổi Phát huy lực tự giải vấn đề gia đình Vai trị NVCTXH: Tơn trọng tạo tin tưởng Tham gia nắm bắt hệ thống gia đình Tái giao tiếp gia đình Tạo giả thuyết giả thích gia đình lại có cách giao tiếp • Tạo điều kiện cho thay đổi • • • • • • • • Lý thuyết hệ thống mối liên kết tất yếu mạng xã hội cá nhân với cá nhân, với nhóm nguợc lại CTXH không ý tới ảnh hưởng qua lại Tạo dựng phát huy tiềm năng, sức mạnh hệ thống tạo nên lợi thực tập nghề CTXH Trong tiến trình can thiệp giải vấn đề chị Liên, NVXH phải vận dụng thuyết hệ thống bao gồm: xã hội Trung tâm nguồn lực khác Thân chủ gia đình Cá hệ thống tác động trực tiếp đến trình thay đổi thân chủ Các hệ thống hỗ trợ giúp đỡ thân chủ có mối tác động lớn đến vấn đề thân chủ Thuyết hành vi nhận thức: Lý thuyết hành vi nhận thức cách sử dụng tồn diện thơng qua hoạt động Nhân viên Xã hội chuyên nghiệp, sử dụng kỹ can thiệp dựa lý thuyết học hỏi có nguồn gốc từ thực nghiệm bị giới hạn điều kiện vận hành Phản hồi có điều kiện quan sát học hỏi Những đặc trưng nghiên cứu hành vi (Gambrill): • Nhấn mạnh đến hành vi cụ thể làm cho thân chủ lo lắng: hành vi thay đổi, mối • • quan tâm thay đổi Dựa nguyên tắc học hỏi nguyên tắc hành vi Phân tích hành vi dựa quan sát, kết hợp với đánh giá, can thiệp lượng • giá Các nguồn lục thân chủ khám phá đưa vào sử dụng Lý thuyết hành vi người môi trường xã hội Kiến thức phát triển tâm sinh lý xã hội, kể lý thuyết hệ thống xã hội cá nhân sinh sống (gia đình, nhóm, tổ chức cộng đồng) cần đến để thực chức nhân viên xã hội cách hiệu Kiến thức bao gồm tăng trưởng phát triển người, có nhấn mạnh đến nhiệm vụ sống mà cá nhân đối phó suốt thời kỳ phát triển khác nhau, cần thiết cho người thực hành nghề nghiệp công tác xã hội Để đánh giá làm việc với vấn đề người, nhân viên xã hội phải nắm bắt nhu cầu tài nguyên có liên hệ đến thời kỹ phát triển conngười Nhân viên xã hội phải biết nhu cầu nhận diện đáp ứng văn hóa khác Kiến thức lý thuyết hệ thống sinh thái cần thiết, thí dụ kiến thức lực thúc đẩy hành vi ngườiở nhóm hay tổ chức Bời sứ mệnh nghề nghiệp cơng tác xã hội tăng cường việc thực chức xã hội người Công tác xã hội đề cập đến yếu tố gây khó khăn, cản trở phát triển người Thí dụ: nguồn tài nguyên vật chất tinh thần cần thiết cho việc hoạch định thực thi chương trình phịng ngừa trị liệu có hiệu lại thiếu thốn khơng thích hợp Cơng tác xã hội đặt trọng tâm vào người tình thể qua tương tác người với người với hệ thống xã hội Lý thuyết nhu cầu (Maslow): Thuyết nhu cầu Maslow giúp cho hiểu biết nhu cầu người cách nhận diện hệ thống thứ bậc nhu cầu Ông đem loại nhu cầu khác người, theo tính địi hỏi thứ tự phát sinh trước sau chúng để quy loại xếp thành thang bậc nhu cầu người từ thấp đến cao: • Nhu cầu sinh lý: nhu cầu để trì sống người nhu cầu ăn uống, ngủ, nhà ở, sưởi ấm thoải mái tình dục Là nhu cầu nguyên thủy nhất, lâu dài nhất, rộng dãi người Nếu thiếu nhu cầu người không tồn Đặc biệt với trẻ em chúng phụ thuộc nhiều vào người lớn để cấp đầy đủ nhu cầu Ông quan niệm rằng, nhu cầu chưa thỏa mãn tới mức độ cần thiết để trì sống nhu cầu • khác người tiến thêm Nhu cầu an ninh, an tồn: an ninh an tồn có nghĩa mơi trường khơng nguy hiểm, có lợi cho phát triển liên tục lành mạnh người - Nội dung nhu cầu an ninh: An toàn sinh mạng nhu cầu nhất, tiền đề cho nội dung khác an toàn lao động, an tồn mơi trường, an tồn nghề nghiệp, an tồn kinh tế, an toàn lại, an toàn tâm lý, an toàn nhân sự,… Đây nhu cầu phổ biến người Để sinh tồn người tất yếu phải xây dựng sở nhu cầu an toàn Nhu cầu an tồn khơng đảm bảo cơng việc người khơng tiến hành bình thường nhu cầu khác không thực Do hiểu người phạm pháp vi phạm quy tắc bị người căm ghét xâm phạm vào nhu cầu an • tồn người khác Những nhu cầu quan hệ thừa nhận (tình yêu chấp nhận): Do người thành viên xã hội nên họ cần nằm xã hội người khác thừa nhận Nhu cầu bắt nguồn từ tình cảm người lo sợ bị cô độc, bị coi thường, bị buồn chán, mong muốn hòa nhập, lòng tin, lòng trung thành người với Nội dung nhu cầu phong phú, tế nhị, phức tạp Bao gồm vấn đề tâm lý như: Được dư luận xã hội thừa nhận, gần gũi, thân cận, tán thưởng, ủng hộ, mong muốn hòa nhập, lịng thương, tình u, tình bạn, tình thân nội dung cao nhu cầu Lòng thương, tình bạn, tình yêu, tình thân nội dung lý lưởng mà nhu cầu quan hệ thừa nhận ln theo đuổi Nó thể tầm quan trọng tình cảm người trình phát • triển nhân loại Nhu cầu tôn trọng : Nội dung nhu cầu gồm hai loại: Lịng tự trọng người khác tơn trọng + Lòng tự trọng bao gồm nguyện vọng muồn giành lịng tin, có lực, có lĩnh, có thành tích, độc lập, tự tin, tự do, tự trưởng thành, tự biểu tự hoàn thiện + Nhu cầu người khác tôn trọng gồm khả giành uy tín, thừa nhận, tiếp nhận, có địa vị, có danh dự,… Tơn trọng người khác coi trọng, ngưỡng mộ Khi người khác tôn trọng cá nhân tìm cách để làm tốt cơng việc giao Do nhu cầu tơn trọng điều thiếu người • Nhu cầu phát huy ngã: Maslow xem nhu cầu cao cách phân cấp nhu cầu ơng Đó mong muốn để đạt tới, làm cho tiềm cá nhân đạt tới mức độ tối đa hoàn thành mục tiêu đó.Nội dung nhu cầu bao gồm nhu cầu nhận thức (học hỏi, hiểu biết, 10 Ngày 10 Ngày 11 -Lấy thơng tin thêm từ phịng y tế Mục tiêu: -hoàn thành tốt nội dung đề -cùng thân chủ học tập nghề Nội dung: - Phỏng vấn, ghi -Làm việc học chép, quan sát tập thân chủ lắng nghe -Giao lưu văn nghệ -Trị chuyện thân chủ Mục tiêu: -hồn thành tốt nội dung đề -cùng thân chủ học tập nghề Nội dung: -Giao lưu văn nghệ -Tổ chức buổi tổng kết thực tập với tất thành viên Làng -Tổng kết lớp học, chia tay thân chủ giáo viên chủ nhiệm Mục tiêu: -Hoàn thành tốt đợt thực tập -Giải đựơc vấn đề cho thân chủ Viết báo cáo nhật ký - Rút nhiều kinh nghiệm chuyến thực tập B, Tổ chức thực kế hoạch • Các phúc trình: số buổi phúc trình Nguời vấn: Trịnh Thị Liên Địa điểm: Làng hữu nghị Việt Nam 38 Thời gian; Mục tiêu: Tất buổi thục tập Thu thập thông tin thân chủ Nội dung vấn đàm Nhận xét cảm nghĩ sinh viên *Buổi phúc trình 1: - Cảm nghĩ gặp Sinh viên thực tập: chào chị, qua thân chủ , thân chủ buổi em tiếp xúc với người dễ gần, dễ tiép cận tất học viên Làng, em làm quen phân công đến lớp hoa, gặp chị trò chuyện với chị, em muốn hỏi chị chút đuợc không ạ? Liên: Được, chị vui Sinh viên: Chị đến làng lâu chưa ạ? Liên: Chị đến năm 2007, năm tròn 10 năm em Sinh viên: Chị học gì? Liên: Chỉ đuợc học nhiều lắm, sức khỏe với lực chị nên chị chuyển vào lớp hoa học Sinh viên: Truớc vào Làng chị học đến lớp rồi? Liên: điều kiện nhà chị khó khăn, nên chỉ học đến lớp năm nghỉ, nhà thơi Sinh viên: Vì chị biết Làng vào Làng ạ? Liên: hồi nghe bác giới thiệu, nhà chị thuộc diện sách, thân chị nguời khuyết tật nên bố mẹ chị đưa chị vào năm 2007 Sinh viên: gia đình chị có nguời? Liên: nhà chị có ngừoi, chị cịn có em gái Sinh viên: Chị thấy môi truờng học tập nào? Liên: vui, mẹ cô quan tâm chăm lo cho bọn 39 chị, em *Buổi phúc trình 2: - Sinh viên: chào chị, hôm e hỏi chị chút -Liên: đuợc,chị vừa làm hoa vừa nói chuyện -sinh viên: Chị làm hoa thế? Liên: chị nhụy hoa xa lem -sinh viên: Chị làm đuợc loại hoa ạ? -Liên: tay chị yếu với mắt chị kém, nên chị làm đuợc cơng đoạn làm nhụy, dán cánh hoa thơi, cịn việc ghép hoa làm nguời cơng đoạn, chị chun làm nhụy với dán cánh hoa - Sinh viên: Chị học nghề lâu chưa? -Liên: chị học năm - sinh viên: truớc học nghề chj làm gì? - Liên: trước học nghề chị đuợc vào học văn hóa năm -Sinh Viên: chị có u thíc nghề khơng? -Liên: chị có, chọ muốn có cơng việc phù hợp với để kiếm thêm thu nhập hiệu -Sinh viên: dự định chị sau gì? -Liên: Chị chưa biết nữa, ngồi khó xin việc em -sinh viên: Chị học đuợc nghề làm hoa rồi, chị làm đuợc nhiều sản phẩm để bán mà -Liên: chị mong vậy, sau tìm cơng việc phù hợp tốt -Sinh viên: Chị học làm hoa có khó khơng? -Liên: lần đầu khó với chị, - 40 Thân chủ dễ gần dễ tiếp xúc, nhiệt tình dẫn trả loiừ câu hỏi sinh viên làm nhiều quen Em làm không chị dạy em -sinh viên: Vâng, em làm với chị *Buổi phúc trình - Sinh viên: chào chị, hơm chị định làm hoa thế? -Liên: Hôm chị dán nhụy hoa tiếp -sinh viên: công việc cuachị dán nhụy hoa ạ? Chị có làm việc khác khơng? -Liên: cơng việc chị chủ yếu dán hoa Sức khỏe chị yếu, mắt chị kém, nên khó tìm công việc khác phù hợp -Sinh viên: chị thử làm công việc khác chưa, làm thiệp, thêu…? -Liên: chị thử rồi, không làm lâu được, phần chị mắt thể chất chị yếu nên làm công viêc thêu chị khơng thể nhìn lâu đuợc -sinh viên: Chị cảm thấy cơng việc có phù hợp với chị khơng? -Liên: chị thích cơng việc này, mong muốn có cơng việc tốt cơng việc khác khơng phù hợp với -Sinh viên: ngày chị làm đựoc sản phẩm? -Liên: ngày trung bình chị dán đuợc 300 nhụy hoa -Sinh viên: giá trung bình thu đựoc ngày từ sản phẩm làm bao nhiêu? -Liên: trung bình có khách đuợc khoảng 100-200nghìn Và tiền thừong cho vào quỹ mua nguyên liệu làm -Sinh viên: Chị tự làm sản phẩm để bán chưa? -Liên: chị làm hoa bé bán đuợc khoảng - 41 Thân chủ dần định hướng nghề tuơng lai 5-10k -Sinh viên:cơng việc có nhiều khơng ạ? Có làm chị cảm thấy vất vả khơng, có áp lực cho chị? -Liên: cơng việc có đợt đặt hàng nhiều, khơng có lên lớp học mẫu hoa Khi có nhiều việc chị thấy vất vả cịn áp lực tâm trạng khơng ổn hay xung đột với đứa lớp -sinh viên: chị có dự định tưong lai? -Liên: chị chưa biết nữa, học tập -Sinh viên: chị có nghĩ sau chị tiếp tục cơng việc hay tìm cơng việc khac -Liên: có cơng việc phù hợp với chị chị làm Quan trọng giúp chị có thu nhập ổn định -Sinh viên: em thấy công việc phù hợp với chị Chị có nghĩ sau tiếp tục cơng việc -Liên: công việc phù hơp với chị, chị tiếp tục học hỏi -Sinh viên: chị có mong muốn cho cơng việc mình? -Liên: chị mong muốn công việc ổn định nhiều nguời có nhu cầu hoa thủ cơng để chị tiếp tục làm cơng việc -Sinh viên: q trình làm việc chị có gặp khó khăn khơng? -Liên: khó khăn nhiều, chủ yếu khơng có việc nhiều thơi em, sức khỏe chị yếu nên làm không nhiều -Sinh viên: chị có mong muốn khắc phục gì? -Liên: mong muốn chị có nhiều doanh nghiệp hay cá nhân quan tâm liên kết mua sản 42 phẩm hay đặt hàng với lớp để chị bạn có nhiều việc làm nữa, quan trọng có thêm thu nhập cho thân -Sinh viên: có chương trình hay dianh nghiệp đến hỗ trợ cho lớp chưa? -Liên: có rồi, họ đặt sản phẩm với có đợt thơi Mới có đồn sinh viên đại học bách khoa sang hỏi mua sản phẩm để bán hội trại -Sinh viên: công việc tuần chị nhiều Cảm ơn chị trò chuyện với em Giờ em giúp chị làm hoa -Liên: uh, khơng có đâu em Các phúc trình: số buổi phúc trình Nguời vấn: Giáo viên chủ nhiệm lớp hoa cô Mỵ Địa điểm: Làng hữu nghị Việt Nam Thời gian; Tất buổi thục tập Mục tiêu: Thu thập thông tin thân chủ vad vấn đề thâ chủ Nội dung vấn đàm Nhận xét sinh viên SV: em chào - Tiếp xúc trị chuyện với cô, cô dễ gần GV: ừ, Nhung nhiệt tình trợ giúp SV: ơi, lần thực tập em chọn chị Liên sinh viên, giúp sinh làm thân chủ Giờ em có sơ câu viên khai thác nhiều thông tin hỏi muốn hỏi cô thân chủ thân chủ GV: ừ, em hỏi SV: cô ơi, chị Yến vào lớp học lâu chưa • ạ? GV: lâu rồi, 10 năm SV: cô thấy chị yến người nào? 43 GV: hiền lành, ngoan ngoãn với chăm siêng học hỏi SV: cơng việc chủ yếu chị ạ? GV: chủ yếu làm đuơc cơng viẹc đơn giản dán với ghép hao SV: công việc có nhiều thuờng xun − khơng ạ? GV: không thuờng xuyên đâu cháu Khi có nguời đặt hàng cơng việc nhiều nhiều làm khơng hết, thiếu nguời làm Nhưng khong có nguời đặt đến lớp dạy mẫu hoa thơi − SV: thấy chị Liên làm cơng việc khác khơng?hó, thể chất yếu cộng với mắt nên lựa chọn công việc cho Liên khó Cơng việc hoa khơng địi hỏi phải có kỹ năng, cần chịu khó học, chịu khó làm đuợc thơi − SV: mức thu nhập từ công việc ạ? − GV: có nguời đặt hàng thi em làm đuợc tính theo sản phẩm, làm cảng nhiều luơng em cải thiện − SV: Chị Liên đẫ từ làm công việc khác ngồi việc làm hoa chưa ạ? − GV: Truớc dạy làm thiệp tay yếu với tay bị tật nên 44 khó khéo léo làm đuợc thiệp hồn chỉnh − SV: Em cảm cô cho em biết thêm chị Liên − GV: ừ, đâu Cần thơng tin bảo Phương pháp nghiên cứu Phương pháp phân tích tài liệu có sẵn địa phương để xem Làng Hữu Nghị Việt Nam có trẻ em nhiễm chất độc màu da cam từ 16 tuổi trở xuống Phương pháp quan sát, vấn sâu để thu thập thông tin trực tiếp từ trẻ em nhiễm chất độc màu da cam, từ bố mẹ từ người chăm sóc em Thảo luận nhóm trẻ em nhiễm chất độc màu da cam để xem em gặp vấn đề tìm cách giải khó khăn e cho phù hợp Ngồi cịn sử dụng số phương pháp khác: tạo tình huống, thực nghiệm, …… 3, Đánh giá Qua thời gian thực tập Làng hữu nghị Việt Nam vận dụng kỹ phương pháp vào thực tế, q trình khơng đơn giản thân tơi cịn thiếu nhiều kinh nghiệm kỹ chưa sử dụng thành thạo Đã giúp cho thân chủ có nhận thức hành vi thay đổi theo hứong tích cực Tuy nhiên với tham gia nhiệt tình, nổ lực cá nhân, tơi hồn thành tốt chuyến thực tập thu kết mong đợi Tạo cho thân chủ thấy cần làm già tuơng lai định hướng nghề phù hợp cho thân chủ Thấy đuợc vui vẻ hòa đồng thân chủ chuyển biến tích cực việc học nghề có nhiều sáng tạo sản phẩm làm, ổn định đuợc sức khỏe Trong trình thực tập, tơi có nhiều cố gắng để giúp đỡ nơi sở thực tập, việc nhỏ xuất phát từ lòng sinh viên ngành công tác xã hội 45 Đánh giá mặt mạnh hạn chế thân trình trợ giúp thân chủ Mặt mạnh: − Đã biết kết hợp nhiều kỹ trình làm việc với thân chủ; − Đã biết huy động kết hợp nhiều nguồn lực có sẵn để giúp thân chủ giải vấn đề từ phía gia đình, cán quản lý trường hợp… − Biết cách đưa mục tiêu vừa sức dựa khả thân chủ môi trường xung quanh; − Chủ động tìm hiểu thơng tin bệnh tâm lý sợ tiếp xúc với người lạ từ xây dựng kế hoạch trợ giúp phù hợp với thân chủ  Hạn chế: − Việc áp dụng nhuần nhuyễn linh hoạt kỹ trở ngại khó khăn − Bản thân cịn thiếu nhiều kinh nghiệm, chưa thực tế nhiều − Chưa xử lý tốt tình xảy qua trình trợ giúp thân chủ − Khi làm việc bị ảnh huởng yếu tố cảm xúc chủ quan Ví dụ như: Trong thời gian đầu tiếp nhận ca tiếp xúc lần đầu với khách hàng lúng túng lúc xử lý kỹ chưa linh hoạt Do thời gian thực taaph ngắn, gây nên áp lực cho sinh viên phải đảm bảo hoàn thành đầy đủ nội dung đợt thực tập, gây tâm lý lo lắng, căng thẳng, ảnh hưởng không tốt đến trình thực hành sinh viên IV, KẾT LUẬN Để trợ giúp cá nhân hay nhóm đối tượng trước hết địi hỏi NVCTXH phải nguời có trình độ chun mơn, có lực phẩm chất Biết áp dụng linh hoạt , sáng tạo lý thuyết vào thực tiễn để giải vấn đề thân chủ Vận dụng khéo léo kỹ năng: giao tiếp, thuyết trình, lắng nghe, phản hồi vào tiến trình can thiệp để có kết cao Không cần phải nắm tâm lý lứa tuổi để từ nắm bắt nhu cầu họ Tiếp cận trợ giúp tốt cho thân chủ  46 Trong chương trình thực hành môn học này, cô chú, anh chị làng Hữu nghị Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi để tơi tiến hành hoạt động Qua đây, tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến cô Nguyễn Thị Mỵ mẹ giúp đỡ cung cấp số thông tin thân chủ Đồng thời, xin chân thành gửi lời cảm ơn đến côNguyễn Thị Tố Quyên thầy Đỗ Đức Long giúp liên hệ tới sở thực hành quan tâm, hướng dẫn, theo dõi sát suốt trình thực hành sinh viên 47 BẢNG TỰ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN: THỰC HÀNH CÔNG TÁC XÃ HỘI II Họ tên sinh viên:Hồng Thị Nhung Lớp:cơng tác xã hội k33 Bảng tự đánh giá kết học tập sinh viên viết vào ngày cuối môn thực hành Sinh viên khoanh tròn vào điểm số phù hợp với tự đánh giá thân Thang điếm: (0) Khơng có khả làm → (5) Đã hồn thành tốt khơng có hỗ trợ NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ THANG ĐIỂM PHẦN 1: Giai đoạn chuẩn bị kiến thức, kỹ năng, kế hoạch thực hành CTXH II Tham gia nghiêm túc, tích cực buổi học lớp trước đến sở thực hành Tuân thủ yêu cầu giáo viên môn KHV sở thực hành Xây dựng kế hoạch thực hành cụ thể, rõ ràng, khả thi PHẦN 2:Vận dụng kiến thức, phương pháp, kỹ thực hành Hiểu yêu cầu giáo viên KHV mục đích, nhiệm vụ thực hành CTXH II Vận dụng kiến thức công tác xã hội nhóm thực hành CTXH II Vận dụng lý thuyết công tác xã hội thực hành trợ giúp với nhóm Vận dụng phương pháp kỹ CTXH trợ giúp nhóm PHẦN 3: Thực nghiệp vụ chun mơn Tiếp cận tạo dựng mối quan hệ tin tưởng sở, nhóm cam thiệp Lập nhóm, tạo dựng quan hệ nhóm, xây dựng mục tiêu hoạt động nhóm 10 Hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu thành viên nhóm 11 Xác định vấn đề, rào cản, khó khăn thành viên nhóm 12 Lập kế can thiệp/hỗ trợ (mục tiêu đạt được, 48 hoạt động can thiệp, nguồn lực hỗ trợ) 13 Chuẩn bị điều kiện cần thiết để thực kế hoạch 14 Hiểu quyền lợi nhóm can thiệp, tìm hiểu hỗ trợ từ khía cạnh luật pháp, sách, chương trình, dịch vụ cách cụ thể 15 Thực kế hoạch can thiệp/ hỗ trợ nhằm nâng cao lực cách cụ thể cho nhóm can thiệp 16 Nắm vững cách tiến hành kỹ can thiệp cơng tác xã hội với nhóm 17 Viết tốt nhật ký học tập, nắm rõ biểu mẫu, hồ sơ, văn kiện liên quan đến trình thực hành PHẦN 4: Lượng giá kết thúc 18 Viết báo cáo thực hành CTXH II (Theo mẫu) 19 Thực tốt tiến trình cơng tác xã hội với nhóm vận dụng tốt phương pháp thực hành công tác xã hội với nhóm 20 Họp thảo luận, đánh giá kết thực hành với giáo viên môn Tổng số điểm tự đánh giá sinh viên (Dựa 20 tiêu chí) 5 5 0 1 2 3 4 5 Tổng điểm /100 Các nội dung sinh viên tự đánh giá khác (nêu có) BẢNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN: THỰC HÀNH CÔNG TÁC XÃ HỘI II (Dùng cho Giảng viên, Kiểm huấn viên) Họ tên sinh viên: Lớp: Mã số sinh viên Bảng đánh giá kết học tập giảng viên kiểm huấn viên viết vào ngày kết thúc môn học Giảng viên, kiểm huấn viên khoanh 49 tròn vào điểm số phù hợp Thang điếm: (0) Khơng có khả làm → (5) Đã hồn thành tốt khơng có hỗ trợ NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ THANG ĐIỂM PHẦN 1: Xây dựng mối quan hệ ban đầu với sở, nhân viên sở, người dân xung quanh sở, người làm cơng tác tình nguyện sở, nhóm can thiệp Chấp hành tốt nội quy sở yêu cầu giảng viên, kiểm huấn viên (tuân thủ thời gian quy định) Tham gia đủ buổi họp trước thực 5 hành giảng viên buổi mắt KHV, buổi mắt sở lần đầu sở thực hành Xây dựng kế hoạch thực hành cụ thể, rõ ràng, khả thi PHẦN 2: Tạo mối quan hệ với phận, nghề nghiệp liên quan có kỹ làm việc nhóm tốt Hiểu cơng việc, chuyên môn phận, ngành nghề khác sở Hiểu tầm quan trọng phương pháp 5 làm việc nhóm sở mục đích buổi họp cách thức tiến hành thực hành sở Hiểu nghiệp vụ, vai trò đơn vị liên quan với sở thực hành PHẦN 3: Hiểu rõ vai trị, trách nhiệm, cơng việc chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp nhân viên xã hội sở Tôn trọng thân chủ có cách thực hỗ trợ giải vấn đề thân chủ hợp lý Có thái độ tích cực việc thực đạo đức giá trị nghề nghiệp Biết dịch vụ, hoạt động, phương pháp làm việc chuyên nghiệp triển khai sở vai trị, nội dung cơng việc 50 nhân viên xã hội sở thực hành 10 Biết nguồn tài nguyên thức cung cấp dịch vụ sở thực hành 11 Tạo dựng mối quan hệ tin tưởng với sở thực hành với nhóm can thiệp 12 Lập nhóm, tạo dựng quan hệ nhóm, xây dựng mục tiêu hoạt động nhóm 13 Nắm bắt thuận lợi khó khăn rào cản nhóm trợ giúp 14 Lập kế can thiệp/hỗ trợ (mục tiêu đạt được, hoạt động can thiệp, nguồn lực hỗ trợ) 15 Hiểu quyền lợi thân chủ hỗ trợ 5 nghề nghiệp PHẦN 4: Hiểu rõ vận hành, cung cấp dịch vụ sở 18 Hiểu rõ mục đích, vai trò, chuẩn phục vụ sở thực hành 19 Hiểu rõ trình hình thành sở 5 khơng thức sở mạng lưới thực việc nâng cao lực cách cụ thể 16 Nắm vững cách thức tiến hành vận dụng kỹ thực hành CTXH vơi nhóm 17 Viết tốt nhật ký ca, nắm rõ biểu mẫu, hồ sơ, văn kiện pháp lý liên quan đến thực hành thực tập vai trò quan chủ quản (nếu có) 20 Hiểu rõ kế hoạch nghiệp vụ năm, kinh phí dự tốn, nguồn tài cho hoạt động sở Tổng số điểm Kiểm huấn viên đánh giá (Dựa 20 tiêu chí trên) Điểm thực hành (theo thang điểm 10) - 20 tiêu chí chiếm 70% số điểm 51 Tổng điểm /100 Tổng điểm /10 - Báo cáo kết thực tập chiếm 30% số điểm Các nội dung đánh giá khác giảng viên kiểm huấn viên (nêu có) MỤC LỤC 52 ... trường xã hội Kiến thức phát triển tâm sinh lý xã hội, kể lý thuyết hệ thống xã hội cá nhân sinh sống (gia đình, nhóm, tổ chức cộng đồng) cần đến để thực chức nhân viên xã hội cách hiệu Kiến thức... lực quan trọng để góp phần đảm bảo sống đối tượng hoạt động trung tâm Nhân viên trung tâm không ngừng trau dồi kiến thức chuyên môn nâng cao trách nhiệm mà minh chứng sống hoạt động trung tâm ổn... cơng tác xã hội Công tác xã hội ngành để giúp đỡ cá nhân nhóm cộng đồng tăng cuờng hay khôi phục việc thực chức xã hội họ tạo điều kiện thích hợp nhằm đạt đuợc mục tiêu Nghề Cơng tác xã hội thúc