Mô tả giải pháp trước khi có sáng kiến
Về phía giáo viên
Trong quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy rằng tất cả giáo viên đều hiểu rõ tầm quan trọng của việc giáo dục phẩm chất nhân ái cho học sinh Họ tin rằng phẩm chất này là yếu tố quyết định để trở thành người tốt và có ích cho xã hội Việc học sinh biết đồng cảm, chia sẻ và quan tâm đến mọi người không chỉ giúp các em hình thành nhân cách mà còn góp phần vào sự phát triển phẩm chất đạo đức trong tương lai.
Qua quan sát hoạt động của giáo viên trên lớp, tôi nhận thấy rằng họ thường áp dụng các phương pháp giảng dạy truyền thống như đàm thoại, trò chơi, thực hành và luyện tập Tuy nhiên, giáo viên ít sử dụng những phương pháp sáng tạo hơn, như động não, thảo luận nhóm và dự án, do tính phức tạp và thời gian tổ chức Bên cạnh đó, giáo viên cũng chưa chú trọng lồng ghép giáo dục phẩm chất nhân ái cho học sinh trong các tiết học chính khóa.
Trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp việc giáo dục lòng nhân ái cho
HS chưa được chú trọng trong việc hiểu sâu sắc ý nghĩa của các hoạt động từ thiện Chẳng hạn, khi yêu cầu HS khuyên góp ủng hộ, nhiều GV chưa giúp các em nhận thức rõ ràng về giá trị và tầm quan trọng của việc làm này.
GV ít tạo cơ hội giáo dục lòng nhân ái qua những câu chuyện kể, qua đoạn video, chương trình truyền hình hay phát động đọc sách,
Một số giáo viên thiếu tôn trọng sự khác biệt và ít cảm thông, thường nôn nóng yêu cầu học sinh phải tuân theo ý kiến của mình, dẫn đến việc chê bai và dè bỉu, do đó không phát huy được tối đa khả năng của học sinh Hơn nữa, một số giáo viên còn thiếu sự bao dung và khả năng tha thứ đối với học trò.
Về phía học sinh
Khi được hỏi về lòng nhân ái, hầu hết các em học sinh đều hiểu rằng nhân ái là yêu thương con người Mặc dù các em đã nhận thức được khái niệm này, nhưng chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về những biểu hiện cụ thể của phẩm chất nhân ái trong cuộc sống.
Nhiều học sinh vẫn còn hạn chế trong việc thể hiện cảm xúc và thái độ nhân ái đối với những người xung quanh Họ ít bộc lộ cảm xúc tích cực sau khi thực hiện hành vi nhân ái, và mặc dù có biểu hiện về phẩm chất nhân ái, nhưng chưa thực sự rõ nét Chỉ trong những tình huống đặc biệt, như khi bạn bị ngã hoặc bị đau, một số học sinh mới thể hiện rõ sự quan tâm và đồng cảm.
Phẩm chất nhân ái của học sinh thể hiện không đồng đều; trong khi một số ít học sinh thường xuyên bày tỏ lòng nhân ái với giáo viên và bạn bè, thì phần lớn còn lại lại ít hoặc không biết cách thể hiện phẩm chất này trong các mối quan hệ xã hội.
Một số học sinh gặp khó khăn trong việc kiềm chế bản thân khi đối mặt với các tình huống hàng ngày, dẫn đến hành vi ứng xử thiếu lòng nhân ái và vi phạm chuẩn mực đạo đức Nhiều em thờ ơ trước các hành vi bạo lực, không có biểu hiện can ngăn khi chứng kiến những sự việc này.
Về phía phụ huynh học sinh
Hiện nay, quan điểm của phụ huynh về giáo dục đã có nhiều thay đổi, với nhiều người mong muốn dạy đạo đức cùng với kiến thức Tuy nhiên, vẫn còn một số phụ huynh chỉ chú trọng đến việc cung cấp vật chất mà thiếu sự gắn kết và hiểu biết về tâm tư của con cái Một số phụ huynh chưa là tấm gương về lòng nhân ái, và có những trường hợp dạy con tính ích kỷ, hiếu thắng, thiếu sự bao dung với người khác.
Về phía xã hội
Trong bối cảnh đất nước đang đối mặt với dịch COVID-19, nhiều tấm lòng nhân ái đã sẵn sàng hy sinh bản thân để cứu giúp người khác Những hành động cao đẹp này không chỉ thể hiện tinh thần đoàn kết mà còn khẳng định giá trị của lòng nhân ái trong xã hội.
Nhiều cụ già từ 70 đến 90 tuổi đã nhiệt tình ủng hộ từ 1-2 triệu đồng từ số tiền tiết kiệm của mình, tạo ra những hiệu ứng tích cực và lan tỏa trong cộng đồng Đặng Minh Trí, chàng thanh niên 24 tuổi đến từ Quảng, cũng góp phần vào sự kiện này.
Bình đã vượt hơn 500km từ TP Đồng Hới, Quảng Bình để tình nguyện tham gia lực lượng y tế Bắc Giang chống dịch Nhiều sinh viên cũng tích cực hiến máu để cứu chữa bệnh nhân Đặc biệt, em Trần Đức Đông, 16 tuổi, ở Bình Phước, đã kiệt sức và tử vong sau khi cứu 4 bạn bị đuối nước Những tấm gương này thể hiện lòng nhân ái đáng ngưỡng mộ trong cộng đồng.
Có một thực tế đáng buồn là nhiều người chỉ biết nhận mà không biết cho đi, sống vô cảm và bàng quan với mọi người xung quanh Họ thường mang trong mình sự đố kỵ, vô cảm, thù hận ích kỷ và thiếu đi sự bao dung, độ lượng Điều này khiến họ trở nên lạnh nhạt và vô cảm trước những cảnh đau lòng, thậm chí còn chụp ảnh để câu like khi người khác gặp nạn Thậm chí, có những kẻ lợi dụng danh nghĩa nhà hảo tâm để kêu gọi gây quỹ từ thiện, nhưng lại trích một phần tiền từ thiện để bỏ vào túi riêng.
Một số người thiếu lòng nhân ái đã kích thích bản năng thú tính của kẻ giết người vì tiền Tuy nhiên, những ai mang trong mình tính hướng thiện sẽ luôn vượt qua khó khăn và tìm kiếm cách kiếm sống lương thiện mà không gây ra tội ác.
GV chưa nắm vững nội dung và phương pháp giáo dục phẩm chất nhân ái, dẫn đến việc giáo dục còn mang tính hình thức và lý thuyết Học sinh thiếu cơ hội trải nghiệm và thể hiện phẩm chất này, trong khi giáo viên chưa có biện pháp cụ thể và thiết thực Nội dung các hoạt động giáo dục phẩm chất nhân ái chưa phong phú, nhiều hoạt động mang tính dập khuôn và không thu hút học sinh Mặc dù hoạt động trải nghiệm không mới, nhưng giáo viên vẫn tổ chức một cách đơn điệu và không có sự mở rộng cho các hoạt động tiếp theo.
Do nhận thức còn hạn chế, nhiều học sinh thường xem mình là trung tâm và hành động dựa trên suy nghĩ cá nhân, dẫn đến việc thiếu ý thức về những hành động của mình.
Hành vi của trẻ em hiện nay chưa bền vững và thiếu tính chủ động, thường bắt chước vô thức từ những người xung quanh như cô giáo, bạn bè và cha mẹ Nhiều bậc phụ huynh trẻ chưa hiểu rõ về giáo dục phẩm chất nhân ái cho con cái, cũng như chưa nắm vững các biện pháp giáo dục hiệu quả, mà chủ yếu dựa vào kinh nghiệm cá nhân.
Nhiều gia đình hiện nay vẫn thiếu ý thức trong việc giáo dục phẩm chất nhân ái cho con cái Sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường chưa thật sự chặt chẽ, khi cha mẹ chưa chủ động tìm hiểu về nội dung và phương pháp giáo dục, trong khi giáo viên cũng chưa chú trọng đến việc hướng dẫn và hợp tác với phụ huynh trong việc phát triển phẩm chất này cho học sinh.
Việc giáo dục phẩm chất nhân ái cho học sinh Tiểu học hiện chưa đạt hiệu quả mong muốn, vì vậy cần thiết phải xây dựng và triển khai các hoạt động giáo dục nhằm phát triển phẩm chất này trong các em.
Kết luận: Giáo dục lòng nhân ái cho học sinh Tiểu học là một nhiệm vụ cấp bách và cần thiết, nhằm đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông và góp phần giảm thiểu hành vi vi phạm pháp luật cũng như bạo lực học đường.
Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến
Giải pháp 1: Giáo viên và học sinh nhận thức sâu sắc phẩm chất nhân ái 11 2.2 Giải pháp 2: Lồng ghép giáo dục phầm chất nhân ái cho HS trong các tiết học chính khóa
2.1.1 Th ế nào là ph ẩ m ch ấ t nhân ái?
Nhân ái, với "nhân" có nghĩa là người và "ái" là tình thương yêu, thể hiện phẩm chất của tình yêu thương và sự giúp đỡ giữa con người Đây là tình cảm chân thành, xuất phát từ trái tim, thể hiện sự quan tâm và gắn bó giữa mọi người với nhau.
Phẩm chất nhân ái không đến từ sự vị kỷ mà từ lòng bao dung và sự chân thành Nhân ái thể hiện qua những hành động, cử chỉ và lời nói hàng ngày của chúng ta Nó không nhất thiết phải là những đóng góp lớn lao như hàng triệu đồng cho người khó khăn, mà có thể đơn giản chỉ là một chiếc áo cũ, một cuốn vở hay một ít tiền tiết kiệm gửi đến những người cần giúp đỡ Lòng nhân ái còn thể hiện qua việc giúp đỡ một cụ già qua đường, một em nhỏ lạc hoặc một con vật bị thương.
Lòng nhân ái là yếu tố quan trọng giúp con người xích lại gần nhau, tạo nên sự gắn kết bền chặt và khối đoàn kết mạnh mẽ Khi lòng nhân ái được nuôi dưỡng, nó sẽ xoá bỏ đố kỵ, thù hận và mang lại hạnh phúc cho cuộc sống Nếu lòng nhân ái được lan tỏa rộng rãi, cuộc sống của con người sẽ trở nên tốt đẹp hơn rất nhiều.
2.1.2 Các y ế u t ố c ấ u thành ph ẩ m ch ấ t nhân ái
Phẩm chất nhân ái là giá trị nhân cách quan trọng, thể hiện qua nhận thức, tình cảm và hành vi của con người, đặc biệt là trong văn hóa Việt Nam.
* Yếu tố nhận thức: Là hiểu biết của con người về phẩm chất nhân ái,
Nhân ái là khả năng quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ, tha thứ và bảo vệ bản thân cũng như mọi người và môi trường xung quanh Điều này bao gồm việc nhận biết các hành vi và cảm xúc thể hiện lòng nhân ái, cũng như khả năng nhận xét các biểu hiện của nó Hơn nữa, việc nhận thức các tình huống và hoàn cảnh cần sự đồng cảm là rất quan trọng trong việc phát triển lòng nhân ái.
Yếu tố tình cảm đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện phẩm chất nhân ái, tạo ra sự hứng thú và vui thích khi tương tác với bản thân và mọi người xung quanh Điều này giúp con người bộc lộ xúc cảm và tình cảm một cách tự nhiên thông qua nét mặt, cử chỉ và điệu bộ phù hợp với từng tình huống và hoàn cảnh.
Yếu tố hành vi thể hiện những hành động nhân ái thông qua ngôn ngữ và cử chỉ, điệu bộ, nét mặt trong mối quan hệ với bản thân, mọi người và môi trường xung quanh Những hành động này biểu hiện sự đồng cảm, quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ, bảo vệ và khoan dung Hành vi nhân ái được cụ thể hóa qua những hành động dựa trên sự thống nhất giữa nhận thức đúng đắn và tình cảm tích cực trong các tình huống cụ thể của cuộc sống.
Phẩm chất nhân ái được hình thành từ ba yếu tố chính là TÌNH CẢM, NHẬN THỨC và HÀNH VI, trong đó TÌNH CẢM đóng vai trò chủ đạo, NHẬN THỨC đảm bảo nội dung và HÀNH VI thực hiện chức năng điều chỉnh Các yếu tố này không tồn tại riêng lẻ mà liên kết chặt chẽ với nhau, tạo nên một cấu trúc vững chắc, thể hiện năng lực thực sự của con người trong cách ứng xử với bản thân, người khác và môi trường xung quanh.
2.1.3 Các tiêu chí và bi ể u hi ệ n ph ẩ m ch ấ t “Nhân ái” v ớ i HS Ti ể u h ọ c
- Yêu thương, quan tâm, chăm sóc người thân trong gia đình;
- Yêu quý bạn bè, thầy cô, quan tâm, động viên, khích lệ bạn bè;
- Tôn trọng người lớn tuổi, giúp đỡ người già, người ốm yếu, người khuyết tật, nhường nhịn và giúp đỡ em nhỏ;
- Biết chia sẻ với những bạn có hoàn cảnh khó khăn, các bạn ở vùng sâu, vùng xa, người khuyết tật và đồng bào bị ảnh hưởng của thiên tai
* Tôn trọng sự khác biệt giữa mọi người
- Tôn trọng sự khác biệt của bạn bè trong lớp về cách ăn mặc, tính nết và hoàn cảnh gia đình
- Không phân biệt đối xử, chia rẽ các bạn
- Sẵn sàng tha thứ cho những hành vi có lỗi của bạn
2.1.4 Để giáo d ụ c h ọ c sinh có lòng nhân ái, tr ướ c h ế t giáo viên là t ấ m g ươ ng sáng v ề lòng nhân ái trong m ọ i vi ệ c làm, hành vi
Giáo viên phải biết ăn mặc lịch sự, kín đáo
Tác phong đi lại của giáo viên là hình ảnh trực quan ảnh hưởng đến học sinh Lời nói là phương tiện giao tiếp hàng ngày giữa thầy và trò, vì vậy giáo viên cần thận trọng trong giao tiếp với học sinh Cần tránh xúc phạm, miệt thị và sử dụng ngôn ngữ không phù hợp, để không làm tổn thương hoặc mất sự nể phục từ học sinh Nếu giáo viên lỡ lời trong lúc nóng giận, việc xin lỗi là rất cần thiết.
Nét mặt, ánh mắt của giáo viên biểu lộ trực tiếp thái độ với các em học sinh
Giáo viên không có quyền xâm phạm đời tư của học sinh, vì điều này vi phạm pháp luật và thể hiện sự yếu kém trong chuyên môn Việc tịch thu tài sản của học sinh chỉ là giải pháp tạm thời mang tính trấn áp, không giải quyết triệt để vấn đề Thay vào đó, giáo dục cần khơi dậy niềm yêu thích và đam mê với môn học, hướng đến sự phát triển toàn diện của học sinh.
Việc phạt, đánh mắng, đuổi học sinh ra khỏi lớp và ném sách vở là biểu hiện rõ ràng của sự yếu kém trong công tác quản lý giáo dục của giáo viên, cho thấy họ không nắm vững các quy định và phương pháp giáo dục hiệu quả.
Giáo viên cần thể hiện tình yêu thương và lòng bao dung trong giáo dục để cảm hóa học trò Việc gần gũi, lắng nghe tâm tư và chia sẻ với học sinh sẽ giúp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp Giáo dục bằng tình yêu thương không chỉ giúp học sinh phát triển mà còn hình thành những trái tim biết yêu thương, nhân ái và giàu lòng trắc ẩn.
2.1.4.2 Phẩm chất, nhân cách Đây là yếu tố quan trọng giúp chúng ta tự tin để dạy học trò Những gì thuộc về đạo đức, giáo viên cần phải giữ gìn, cần hoàn thiện Nếu chúng ta dạy học sinh biết tha thứ mà bản thân chúng ta lại không tha thứ cho ai, dạy các em biết cảm thông mà chúng ta lại miệt thị người khác, dạy các em biết bỏ đi thói ghen tị mà chúng ta lại ghen tị hẹp hòi hoặc nói với các em là phải đối xử công bằng mà bản thân chúng ta đối xử với các em không công bằng… thì chúng ta không thể thuyết phục được học sinh
Giáo viên nên tạo mối quan hệ gần gũi và chân thành với học sinh, đặt mình vào hoàn cảnh của các em để hiểu rõ hơn về tâm tư, tình cảm của họ Khi học sinh cảm nhận được sự tin cậy và đồng cảm từ giáo viên, họ sẽ dễ dàng mở lòng và chia sẻ những suy nghĩ của mình Điều này giúp giáo viên có cơ sở để áp dụng những biện pháp giáo dục phù hợp, nhằm hỗ trợ học sinh phát triển tốt hơn.
Khi giao tiếp với học sinh, giáo viên nên luôn sẵn sàng lắng nghe những phản ánh từ các em Việc duy trì ánh mắt hướng về học sinh và lắng nghe một cách nhiệt tình là rất quan trọng.
Giải pháp 3: Giáo dục lòng nhân ái cho HS thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp
2.3.1 Giáo d ụ c lòng nhân ái cho HS qua nh ữ ng câu chuy ệ n k ể v ề Bác H ồ
2.3.1.1 Xây dựng kế hoạch kể chuyện
Trong năm học, tôi đã lập kế hoạch thực hiện chuyên đề và triển khai trong các tiết sinh hoạt lớp với phương châm “Mỗi tuần một câu chuyện đạo đức Bác Hồ kính yêu”, thời gian kể chuyện tối đa là 10 phút Học sinh tự chọn những câu chuyện về tấm gương phẩm chất nhân ái của Bác Hồ theo chủ đề tháng đã đăng ký với giáo viên chủ nhiệm để phân công và giới thiệu.
Tháng 9: Với chủ đề giáo dục: “ Đạo đức Bác Hồ, Bác Hồ với nhà trường”
Các câu chuyện được xoay quanh đạo đức Bác Hồ, Bác Hồ với nhà trường được định hướng bằng những câu chuyện như sau:
• Những lời Bác dạy về đạo đức
• Thư Bác Hồ gửi cho học sinh nhân ngày khai trường
• Ấn tượng lần đầu Bác Hồ đến thăm trường
Tháng 10: Với chủ đề giáo dục: “ Nhân cách Bác Hồ, Bác Hồ với học sinh”
Các câu chuyện được xoay quanh lòng nhân ái của Bác Hồ với các em thiếu niên, nhi đồng được định hướng bằng những câu chuyện như sau:
1 Bác Hồ với trung thu độc lập đầu tiên
2 Bác Hồ đến với các cháu mồ côi ở trại Kim Đồng
3 Các cháu vào đây với Bác
4 Các em sạch và ngoan thật
Tháng 11: Với chủ đề giáo dục: “Tôn sư trọng đạo”
Các câu chuyện được xoay quanh Bác Hồ với sự nghiệp giáo dục và truyền
40 thống tôn sư trọng đạo được định hướng bằng những câu chuyện như sau:
1 Bác Hồ với sự nghiệp trồng người
2 Bác dặn: Thầy cô thì phải hiểu học trò, phải thực sự thương yêu, chăm sóc học trò Dạy học không phải dạy trên lớp mà còn phải liên hệ với gia đình đoàn thể
3 Bác Hồ với việc sử dụng nhân tài
4 Bác Hồ với sự nghiệp giáo dục của dân tộc
Tháng 12: Với chủ đề giáo dục: “Uống nước nhớ nguồn”
Truyền thống "uống nước nhớ nguồn" của dân tộc Việt Nam thể hiện đạo lý nhân ái sâu sắc và đã tồn tại hàng ngàn năm Truyền thống này được nhân dân gìn giữ và phát huy qua các thế hệ, với Bác Hồ là tấm gương tiêu biểu Những câu chuyện về Bác Hồ không chỉ khắc sâu ý nghĩa của truyền thống này mà còn truyền cảm hứng cho các thế hệ tiếp theo trong việc tri ân và bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc.
1 Tấm lòng Bác Hồ với thương binh, liệt sĩ
2 Tấm lòng Bác Hồ với các chiến sỹ
3 Miền Nam trong trái tim tôi
4 Bác Hồ về quê hương
5 Câu chuyện về 3 chiếc ba lô
Tháng 1+ 2: Với chủ đề giáo dục: “Mừng Đảng, mừng xuân”
Các câu chuyện được xoay quanh Trách nhiệm của Đảng, của Bác Hồ với dân với nước” được định hướng bằng những câu chuyện như sau:
1 Bác Hồ nói chuyện “Tết” và “ Xuân”
2 Đời sống của dân quan trọng hơn
3 Bác có phải là vua đâu
5 Phải bảo vệ từng cành cây,
Tháng 3: Với chủ đề giáo dục: “Bác Hồ với tuổi trẻ của đất nước”
Các câu chuyện được xoay quanh Bác Hồ với thế hệ tương lai của đất nước được định hướng bằng những câu chuyện như sau:
1 Những vị khách tí hon
2 Bác Hồ rất quan tâm đến con trẻ
3 Chú ngã có đau không?
4 Phải quan tâm đến mọi người hơn
Tháng 4: Với chủ đề giáo dục: “Hòa bình hữu nghị”
Các câu chuyện được xoay quanh Bác Hồ với nhân dân và thanh thiếu nhi các nước được định hướng bằng những câu chuyện như sau:
1 Thiếu nhi Tiệp Khắc với Bác Hồ
3 Bức tranh thêu của Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng đại tá Stephenl
4 Bác Hồ tặng khăn quàng
Tháng 5: Với chủ đề giáo dục: “Bác Hồ kính yêu”
Các câu chuyện về "Tấm gương đạo đức sáng ngời, tấm lòng cao cả, vĩ đại của Bác Hồ đối với dân tộc" được thể hiện qua những tình huống và hành động cụ thể, phản ánh sâu sắc tâm huyết và sự cống hiến của Bác cho đất nước Những câu chuyện này không chỉ khắc họa phẩm chất cao đẹp của Bác mà còn truyền tải thông điệp về lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết và trách nhiệm đối với nhân dân Qua đó, chúng ta có thể học hỏi và noi gương Bác trong việc xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
1 Cuộc sống giản dị của Bác ở Phủ Chủ Tịch
2 Bài học dựa vào dân a Phân công kể chuyện:
Dựa vào việc đăng ký các câu chuyện của từng tổ, giáo viên sẽ phân công các thành viên trong tổ hoặc cho phép tự nguyện đăng ký để kể chuyện trước lớp hàng tuần.
Hình 4 Em Nguyễn Thùy Dương- Giải Nhất (cấp trường)
Kể chuyện về Bác Hồ
Hình 5 Các bạn trai đóng vai Bác Hồ và các chú bộ đội trong truyện:
Hình 6 Em Phạm Phương Linh kể chuyện về tấm lòng nhân ái
2.3.2 Giáo d ụ c lòng nhân ái cho HS vi ệ c đọ c sách truy ệ n
Giáo viên khuyến khích học sinh đọc những câu chuyện hay về lòng nhân ái trước giờ ngủ bán trú bằng cách giới thiệu sách hoặc kể những câu chuyện liên quan Hơn nữa, giáo viên có thể tổ chức hoạt động chia sẻ, nơi học sinh kể lại những câu chuyện đã nghe, đã đọc hoặc giới thiệu những cuốn sách ý nghĩa.
Hình 7 Những tấm lòng cao cả - Edmondo De Amicis
Cuore, tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Edmondo De Amicis, ra đời vào những năm 80 của thế kỷ 19, đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả, đặc biệt là trẻ em qua các thời đại Câu chuyện giản dị xoay quanh những con người bình thường nhưng mang trong mình nhân cách cao đẹp và mối quan hệ thánh thiện, từ đó truyền tải những bài học đạo đức quý giá.
Hình 8 Lòng nhân ái, sự san sẻ
Lòng nhân ái và sự san sẻ, khi được thực hiện mà không tính toán thiệt hơn, chính là những hạt giống yêu thương giúp xã hội phát triển văn minh, hòa bình và tiến bộ.
Từ xưa, nhiều câu chuyện về lòng nhân ái đã truyền cảm hứng cho con người vượt qua sự ích kỷ và hướng tới giá trị chân, thiện, mỹ Quyển sách “Những câu chuyện hay nhất dành cho tuổi thơ về: Lòng nhân ái, sự san sẻ” bao gồm 29 câu chuyện mang tính nhân văn sâu sắc, như: Chàng Quân tử, Bác Thợ giày và hai chú tí hon, Ba chàng hoàng tử, và nhiều câu chuyện khác Những câu chuyện này thể hiện rằng tình yêu thương và sự chia sẻ luôn có sức mạnh kỳ diệu, khích lệ mọi người sống tốt hơn.
Lòng nhân ái là một giá trị cốt lõi trong mỗi con người, bất kể thời đại nào, thể hiện qua tình cảm mà chúng ta dành cho nhau, kể cả những người xa lạ Tình cảm này có thể được xây dựng qua thời gian hoặc bùng phát mạnh mẽ trong những hoàn cảnh đặc biệt Sức mạnh của tình yêu thương có khả năng xoa dịu mọi khó khăn, bất hạnh Bên cạnh lòng nhân ái, sự sẻ chia cũng là một biểu hiện của tình cảm chân thành, giúp chúng ta đồng cảm và hỗ trợ nhau vượt qua những thử thách trong cuộc sống Hành động “cho” và “nhận” này làm cho cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn, giống như dòng nước mát từ tình yêu thương tưới mát cho cây đời, giúp nó luôn xanh tươi.
Hình 9 Tính khiêm tốn, lòng khoan dung
Khiêm nhường và khoan dung là nền tảng của mọi đức hạnh, thể hiện sức mạnh nội tại từ trí tuệ tự nhận thức Người khiêm tốn thường bị hiểu lầm là yếu đuối, nhưng thực sự họ là những người tự tin, cầu tiến và luôn sẵn sàng học hỏi từ người khác Những phẩm chất này giúp họ thành công trong giao tiếp và xây dựng mối quan hệ Quyển sách “Những câu chuyện hay nhất dành cho tuổi thơ về: Tính khiêm tốn, lòng khoan dung” mang đến cho trẻ em những bài học quý giá qua các câu chuyện như “Chú gà trống kiêu căng” và “Vị thiền sư và tên trộm”, khẳng định giá trị con người như những viên đá quý Khiêm tốn giúp điều chỉnh lòng kiêu ngạo và tự phụ, trong khi khoan dung tạo ra sự cảm thông, giúp cuộc sống trở nên hài hòa hơn Hãy làm người khiêm tốn và khoan dung để hoàn thiện bản thân và sống an hòa với mọi người xung quanh.
Cuốn sách này như một sợi dây vô hình kết nối trái tim mọi người, mang đến cuộc sống đầy tình thương và xã hội hòa bình Nó tập hợp những câu chuyện tiêu biểu về tính khiêm tốn và lòng khoan dung, mỗi câu chuyện đều chứa đựng bài học cuộc sống dễ nhớ Qua những câu chuyện sinh động và hấp dẫn, cuốn sách sẽ hỗ trợ các bậc phụ huynh trong việc giáo dục đạo đức và hình thành tính cách tốt cho trẻ em.
2.3.3 GD lòng nhân ái cho HS thông qua các ho ạ t độ ng nhân đạ o
Hoạt động nhân đạo đóng vai trò quan trọng trong việc khơi dậy lòng nhân ái, sự đồng cảm và thấu hiểu của học sinh đối với những hoàn cảnh khó khăn Qua các hoạt động này, học sinh nhận thức rõ hơn về cuộc sống của những người nghèo, nạn nhân chất độc da cam, trẻ mồ côi, người tàn tật, người già cô đơn và những đối tượng dễ bị tổn thương khác Điều này không chỉ giúp họ kịp thời hỗ trợ mà còn góp phần giúp những người này vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống và hòa nhập với cộng đồng.
Hoạt động nhân đạo giúp học sinh chia sẻ suy nghĩ, tình cảm và giá trị vật chất với cộng đồng, từ đó nuôi dưỡng lòng quan tâm đến những người xung quanh Điều này giáo dục cho các em những giá trị quan trọng như tiết kiệm, tôn trọng, chia sẻ, cảm thông, yêu thương, trách nhiệm và hạnh phúc.
Trong năm học vừa qua, hoạt động nhân đạo trong trường tôi được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như:
Xây dựng quỹ ủng hộ các bạn thuộc gia đình nghèo, có hoàn cảnh khó khăn
- Tết vì người nghèo và nạn nhân chất độc da cam
- Quyên góp cho chương trình “Trái tim cho em”
- Tổ chức trung thu cho học sinh nghèo, vùng sâu, vùng xa
- Gây quỹ ủng hộ người tàn tật, khuyết tật
- Quyên góp ủng hộ nhân dân vùng bão lũ
Hình 10 Chương trình “Giao lưu với người khuyết tật tỉnh Nam Định
Hình 11 Ban giám hiệu nhà trường cùng GVCN thăm hỏi động viên gia đình những HS có hoàn cảnh khó khăn
Hình 12 Những chuyến xe nghĩa tình hướng về miền Trung thân yêu
Hình 13 Giúp đỡ học sinh vùng sâu, vùng xa
Hình 14 Hướng về miền Trung- Hành trình đong đầy yêu thương
Hình 15 Chương trình từ thiện diễn ra hàng năm: “ Nụ cười ngày Xuân”
2.3.4 Giáo d ụ c lòng nhân ái cho HS thông qua các ho ạ t độ ng tr ả i nghi ệ m
Tổ chức các buổi lao động trải nghiệm tại trường như "Em là thợ làm vườn", "Em là người lao công", "Em là người cấp dưỡng giỏi" giúp học sinh nhận thức rõ hơn về sự vất vả của người lao động Qua đó, học sinh sẽ phát triển lòng cảm thông, chia sẻ và quan tâm đến những người lao động, từ đó hình thành ý thức giúp đỡ họ trong cuộc sống.
Sau khi HS thực hành trải nghiệm, tôi có những câu hỏi để phỏng vấn HS:
- Các con thấy làm công việc này có vất vả không?
- Công việc các con vừa làm mang lại lợi ích gì?
- Các con có hài lòng về kết quả công việc của mình không?
- Nếu có bạn vứt giấy rác bừa bãi ( bẻ cành, bứt lá, đổ cơm thừa, ) thì con cảm thấy thế nào?
Giải pháp 4: Tăng cường áp dụng công nghệ thông tin 4.0 trong công tác truyền thông, phát huy hiệu quả trang website, fanpage của nhà trường, Sổ liên lạc 64 2.5 Giải pháp 5: Huy động sự chung tay của gia đình học sinh và các tổ chức xã hội trong quá trình giáo dục phẩm chất nhân ái cho học sinh mọi lúc, mọi nơi 67 2.6 Giải pháp 6: Khuyến khích thể hiện lòng nhân ái trong cuộc sống
tác truyền thông, phát huy hiệu quả trang website, fanpage của nhà trường, Sổ liên lạc
2.4.1 T ă ng c ườ ng áp d ụ ng công ngh ệ thông tin 4.0 trong công tác gi ả ng d ạ y
Công nghệ thông tin đang phát triển mạnh mẽ, giúp các trường học trang bị nhiều thiết bị dạy học hiện đại Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên khai thác tài liệu, thông tin, hình ảnh và video, từ đó dễ dàng truyền tải nội dung đến học sinh Sự chuyển giao này không chỉ kích thích hứng thú mà còn nuôi dưỡng niềm say mê cho học sinh trong việc tiếp thu các vấn đề về phẩm chất nhân ái.
Để dạy về phẩm chất nhân ái, bạn có thể tìm kiếm thông tin trên Google hoặc truy cập Thư viện trực tuyến Violet để tải tài liệu về Sau đó, hãy sử dụng phần mềm PowerPoint để soạn thảo và trình bày nội dung một cách hiệu quả.
Nếu hình ảnh tải xuống bị mờ, bạn có thể sử dụng phần mềm Office Picture Manager để điều chỉnh Đối với video, định dạng tải về thường là flv, vì vậy cần chuyển đổi sang định dạng avi hoặc mpg trước khi đưa vào PowerPoint Nếu video quá dài và ảnh hưởng đến tiết dạy, bạn có thể sử dụng phần mềm Movie Maker để cắt và ghép phim tư liệu.
Ví dụ: Khi dạy bài “Tiếng ru” Tiếng việt lớp 3
Ngoài việc sử dụng hình ảnh trong sách giáo khoa, tôi có thể tải về những hình ảnh như con ong hút nhụy, con cá bơi lội, và con chim bay lượn để phục vụ cho bài dạy Đối với bài tập viết thư, tôi cho học sinh xem đoạn phim về lũ lụt và những mảnh đời kém may mắn, cùng với hình ảnh của những "chiến sĩ áo trắng" trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 và các hoạt động thiện nguyện Sau đó, tôi yêu cầu học sinh viết bài phản ánh về những nội dung đó.
• Cùng xem, trao đổi với nhau
• Lựa chọn đối tường cần viết thư
• Viết thư, thăm hỏi, động viên, an ủi
Ngoài việc quyên góp, bạn có thể khuyến khích người lớn tham gia ủng hộ tùy theo khả năng của họ Điều này không chỉ giúp tôi củng cố kiến thức mà còn nâng cao hiệu quả trong việc tích hợp giáo dục phẩm chất nhân ái cho học sinh.
Giáo viên đã giới thiệu cho học sinh chương trình "Vòng tay nhân ái" với nhiều chương trình ý nghĩa như "Quà tặng cuộc sống", "Vượt lên chính mình", "Tiếp sức hồi sinh", "Mở cửa tương lai", "Kết nối yêu thương", "Ước mơ từ làng", "Cùng xây ước mơ", "Thần tài gõ cửa", "Trái tim cho em", "Lục lạc vàng", "Như chưa hề có cuộc chia ly", "Ngôi nhà mơ ước", và "Xin chào cuộc sống" Các chương trình này được phát sóng trên truyền hình của Đài truyền hình để học sinh có thể tham khảo.
2.4.2 T ă ng c ườ ng áp d ụ ng công ngh ệ thông tin 4.0 trong công tác truy ề n thông, phát huy hi ệ u qu ả trang website, fanpage, s ổ liên l ạ c đ i ệ n t ử c ủ a nhà tr ườ ng
Nhà trường đã phát triển website và FanPage, kết hợp với Tổng Công ty Viễn thông Viettel, để sử dụng sổ liên lạc điện tử Thông qua đó, nhà trường thường xuyên đăng tải các bài viết về tấm gương phẩm chất nhân ái của thầy cô, học sinh và những tấm gương đáng ngưỡng mộ trong xã hội, nhằm nhân rộng những giá trị tốt đẹp của lòng nhân ái.
Kết luận, việc áp dụng công nghệ thông tin 4.0 trong truyền thông không chỉ nâng cao hiệu quả của trang web và fanpage của nhà trường mà còn tạo ra ảnh hưởng tích cực đến học sinh, giáo viên, phụ huynh và xã hội Sổ liên lạc trở thành công cụ quan trọng trong việc giáo dục phẩm chất nhân ái cho học sinh ngay từ bậc Tiểu học, góp phần lan tỏa giá trị này trong cộng đồng.
Hình 21 Giao diện trang fanpage của nhà trường
Hình 22 Giao diện trang Website của nhà trường
2.5 Giải pháp 5: Huy động sự chung tay của gia đình học sinh và các tổ chức xã hội trong quá trình giáo dục phẩm chất nhân ái cho học sinh mọi lúc, mọi nơi
Bố mẹ là người thầy đầu tiên và gia đình là ngôi trường đầu tiên của mỗi người Để giáo dục con cái có nhân cách tốt, các bậc phụ huynh và thành viên trong gia đình cần trở thành tấm gương sáng cho trẻ.
Trong hành trình giáo dục thế hệ trẻ, sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội là rất quan trọng để hình thành nhân cách tốt và kiến thức cho các em Mối liên hệ chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường là yếu tố then chốt; cha mẹ phải làm gương cho con cái trong việc thực hiện các giá trị như trung thực và ngăn nắp Nếu cha mẹ không thực hành từ thiện, con cái cũng khó có ý thức giúp đỡ người khác Thái độ yêu thương và quan tâm giữa các thành viên trong gia đình sẽ khuyến khích trẻ bày tỏ tình cảm với người xung quanh Ngược lại, sự thờ ơ và thiếu chia sẻ từ cha mẹ có thể dẫn đến cảm giác lạc lõng và lạnh lùng ở trẻ Hơn nữa, môi trường xã hội không lành mạnh có thể tác động tiêu cực đến trẻ, làm khó khăn cho việc hình thành thói quen tốt và lòng nhân ái.
Bố mẹ nên bắt đầu giáo dục lòng nhân ái cho con cái từ gia đình, khuyến khích trẻ giúp đỡ ông bà trong những việc nhỏ hàng ngày Hãy hướng dẫn trẻ những hành động cụ thể như nhường chỗ cho người cao tuổi trên xe buýt hay dắt tay người già qua đường Đồng thời, truyền đạt cho con lòng thương cảm với những người neo đơn và gia đình khó khăn Từ những trải nghiệm và cảm xúc sâu sắc này, trẻ sẽ hình thành ý thức trách nhiệm đối với những người xung quanh.
Kể cho trẻ em nghe về những câu chuyện của những đứa trẻ khuyết tật đầy nghị lực và hình ảnh đồng bào chịu thiên tai giúp trẻ hiểu và chia sẻ nỗi đau của những số phận kém may mắn Những hành động thực tế từ trẻ sẽ thể hiện câu nói “một miếng khi đói bằng một gói khi no”, góp phần bù đắp thiệt thòi cho những người khó khăn Tâm hồn trẻ thơ trong sáng sẽ tiếp thu nhanh chóng những giá trị tốt đẹp nếu được cha mẹ giáo dục đúng cách Để nuôi dưỡng lòng nhân ái, hãy khơi dậy đức tính này từ khi trẻ còn nhỏ.
Lòng nhân ái không chỉ là bản tính bẩm sinh mà còn được hình thành từ gia đình, nhà trường và qua trải nghiệm thực tế Những người có lòng nhân ái thường có cơ hội thành công cao hơn, vì tình yêu thương thể hiện qua cử chỉ, hành động, ánh mắt và lời nói tạo ra sự tin cậy đặc biệt từ người khác.
V ậ y làm th ế nào để t ạ o m ố i liên h ệ m ậ t thi ế t v ớ i ph ụ huynh và độ ng viên ph ụ huynh làm g ươ ng cho các con?
Tại cuộc họp phụ huynh đầu năm, giáo viên nên tập trung vào việc thảo luận về phương pháp giáo dục trẻ, thay vì chỉ thông báo về các khoản chi tiêu Việc phân tích sâu sắc giá trị và tầm ảnh hưởng của gia đình đối với sự hình thành nhân cách của trẻ em là rất quan trọng.
• Khi học sinh có hành vi lệch lạc giáo viên cần trao đổi với phụ huynh, tìm nguyên nhân, thống nhất đưa ra cách giải quyết
