CÂU 20 TRONG THI KH I A N M 2008 MÃ 794
VÀ CÔNG TH C TÍNH NHANH
K thi H đã qua đi đ c 2 ngày đ i v i các b n thí sinh kh i A nh ng d âm c a nó v n còn đeo đ ng c nh ng thí sinh đã tr i qua 2 ngày thi c ng th ng c ng nh các thí sinh chu n b
b c vào đ t thi th 2 s p t i
N m nay, dù đã theo sát h n k thi H, nh ng vì b n công tác nên có l tôi s không k p biên so n đáp án cho kh i B (ch m m t kho ng 1 tu n) i v i đáp án kh i A đã công b , m c
dù v n còn m t s sai sót, nh ng nhìn chung các b n đ u đánh giá cao các ph ng pháp mà tôi
đã v n d ng vào đ thi Tuy nhiên, tôi v n th ng xuyên “đ c làm phi n” b i các tin nh n,
đi n tho i và email c a các b n h i v nh ng v n đ xung quanh đáp án
Trong s các câu h i tôi nh n đ c, câu h i có nhi u b n th c m c nh t là công th c tính nhanh mà tôi đã s d ng trong câu 20 c a đ thi 794 kh i A ây là m t câu h i h t s c quen thu c, đã t ng đ c r t nhi u tr ng H s d ng trong đ thi vào nh ng n m 90 c a th k
tr c và ti p t c g p ph i trong đ thi TS H 2 n m g n đây
Bài vi t d i đây s cung c p nh ng thông tin xung quanh công th c tính nhanh mà tôi đã
s d ng trong đáp án đã công b ng th i c ng b sung nhanh các d ng toán bi n đ i t bài
t p này đ các b n kh i B ch đ ng v i nó h n Các d ng toán này đ u đã đ c tôi luy n t p cho h c sinh l p h c và r t có kh n ng s còn ti p t c r i vào đ thi n m nay và nh ng n m
s p t i
II Phân tích và th o lu n:
1, Tr c tin xin nh c l i câu h i mà đáp án tôi đã công b :
Xin nh c l i là đây là m t bài toán r t quen thu c, mà cách gi i c a nó hi n đã lên t i 15 Tuy nhiên, trong s các cách làm đã tìm ra, tôi l a ch n vi c dùng công th c, vì nó cho phép
gi i bài toán này v i t c đ nhanh h n c Các b n hoàn toàn có th tìm hi u thêm thông tin v
Trang 2bài toán này t i Blog c a tôi trong các bài vi t “Bài toán kinh đi n c a Hóa h c – bài toán 9 cách gi i” và “ ánh giá đ y đ h n ý ngh a c a ph ng pháp ghép n s ”
2, Công th c đó đ c ch ng minh nh sau
H ng d n gi i:
a, Phân tích bài toán
Bi u th c đã cho:
mB hh B = 56x + 72y + 232z + 160t (1)
nB e cho B = 3x + y + z (2)
Bi u th c c n tìm:
(x y 3z 2t)
56 + + +
=
b, Bi n đ i các bi u th c đã cho đ ghép n s
t A và B là h s c a các ph ng trình (1) và (2) sao cho:
( ) ( ) ( )1 + B 2 = 3
A
Ti n hành đ ng nh t h s , ta có h ph ng trình:
: 56 3 56
:160 56
⎧
⎩
⎪
⎩
Và do đó, m=0, 7A+5, 6B
T k t qu c a bài toán, ta có th khái quát hóa thành m t công th c tính:
0, 7 5, 6
m = m + e (v i mB hh B là kh i l ng c a h n h p Fe và oxit)
Ta xem quá trình oxh – kh x y ra trong bài là 2 b c oxh n i ti p:
3
( & ) HNO
O
Fe ⎯⎯⎯+ → hh Fe oxit ⎯⎯⎯ → Fe +
Áp d ng đ nh lu t b o toàn electron cho 2 b c, ta có:
e
n
−
Trong đó nB e B là s electron trao đ i (eB cho B và c ng b ng eB nh n B) b c oxh th 2
Bi n đ i bi u th c trên, ta c ng thu đ c k t qu nh cách 1
Trang 3III K t lu n
Nh v y là v i nh ng bi n đ i cách ch ng minh 1 và 2, ta đã ph n nào hi u đ c vì sao
l i có công th c trên, c ng nh ph m vi áp d ng và ý ngh a c a nó
Công th c trên, theo cách ch ng minh th 2, ch ng qua là m t k t qu t b o toàn electron, nh ng đây chúng ta đã khôn khéo trong vi c tri t đ khai thác k t qu cu i cùng, ch không m t công l p l i ph ng pháp (m c dù n u gi i b ng b o toàn electron c ng đã là r t nhanh r i)
Trong quá trình h c, vi c h c thu c máy móc các công th c tính mà không hi u rõ
ph ng pháp d n đ n công th c đó là đi u r t không nên, tuy nhiên, n u đã đ c h ng d n c
th , t m thì vi c nh m t công th c tính quan tr ng, d r i vào đ thi, c ng là m t l a ch n
“khôn ngoan” c a thí sinh
Các b n có th tìm hi u thêm các công th c tính khác, cho các d ng toán đ t cháy trong bài gi ng “ ánh giá đ y đ h n ý ngh a c a ph ng pháp ghép n s ” và tìm cách ch ng minh khác cho các công th c đó nhé ^^
IV M t s bài t p t ng t
cung c p thêm cho các b n nh ng d ng bài bi n đ i c a bài toán này (mà r t có th s
r i vào đ thi H nh ng n m s p t i), tôi xin b sung m t s bài t p t ng t đ c trích ra t giáo án trên l p c a tôi:
1, Cho m(g) h n h p g m A g m 1,08 Al và h n h p FeO, FeB 2 BOB 3 B, FeB 3 BOB 4 B, Fe Ti n hành nhi t nhôm đ c h n h p B Nghi n nh sau đó chia B làm 3 ph n b ng nhau
− Ph n 1 cho vào HNOB 3 Bđ c nóng, d đ c dung d ch C và 0,448lít khí NO (đktc)
− Ph n 2 cho tác d ng v i l ng d NaOH thu đ c 0,224 lít HB 2 B (đktc)
− Ph n 3 cho khí CO vào thu đ c 1,472g ch t r n D
Tính m.?
2, Hòa tan hoàn toàn m t oxit FeB x BOB y B b ng dung d ch HB 2 BSOB 4 Bđ c, nóng thu đ c 2,24 lít
SOB 2 B (đktc), ph n dung d ch cô c n đ c 120 gam mu i khan Xác đ nh công th c c a oxit
3, Nung x mol Fe trong không khí m t th i gian thu đ c 16,08 gam h n h p H g m 4
ch t r n, đó là Fe và 3 oxit c a nó Hòa tan h t l ng h n h p H trên b ng dung d ch HNOB 3 B
loãng, thu đ c 672 ml khí NO duy nh t (đktc) Tr s c a x là?
4, R44,08 gam m t oxit s t FeB x BOB y B đ c hòa tan h t b ng dung d ch HNOB 3 B loãng, thu đ c dung d chR RA Cho dung d ch NaOH d vào dung d ch A, thu đ c k t t a em nung l ng k t
t a này nhi t đ cao cho đ n kh i l ng không đ i, thu đ c m t oxit kim lo i Dùng HB 2 B đ
kh h t l ng oxit này thì thu đ c 31,92 gam ch t r n là m t kim lo i Tìm công th c oxit?
R5, m gam b t kim lo i s t ngoài không khí m t th i gian, thu đ c 2,792 gam h n h p
A g m s t kim lo i và ba oxit c a nó Hòa tan tan h t h n h p A b ng dung d ch HNOB 3 B loãng,
Trang 4thu đ c m t mu i s t (III) duy nhât và có t o 380,8 ml khí NO duy nh t thoát ra (đktc) Tr s
c a m là?
R
6, H n h p A gôm Fe và ba oxit c a nó Hòa tan hêt m gam h n h p A bang dung d ch
HNOB 3 B loãng, có 672 ml NO thoát ra (đktc) và dung d ch D em cô c n dung d ch D, thu đ c 50,82 gam m t mu i khan Tr s c a m là?
R7, M t l ng b t kim lo i s t không b o qu n t t đã b oxi hóa t o các oxit H n h p A
g m b t s t đã b oxi hóa g m Fe, FeO, FeB 3 BOB 4 B và FeB 2 BOB 3 B tái t o s t, ng i ta dùng hidro đ
kh nhi t đ cao kh hêt 15,84 gam h n h p A nh m t o kim lo i s t thì c n dùng 0,22 mol HB 2 B N u cho 15,84 gam h n h p A hòa tan h t trong dung d ch HB 2 BSOB 4 Bđ m đ c, nóng, thì s thu đ c bao nhiêu th tích khí SOB 2 B đi u ki n tiêu chu n ?
R8, Hoà tan m(g) h n h p g m Fe và các oxit c a Fe trong HNOB 3 B d thu đ c 4,48l NOB 2 B và 145,2 g mu i khan Tính m?R
R9, Ð m gam phoi bào s t (A) ngoài không khí, sau m t th i gian bi n thành h n h p r n
R(B) có kh i l ng 13,6 gam Cho B tác d ng hoàn toàn v i dung d ch axit sunphuric đ c nóng
th y gi i phóng ra 3,36 lít khí duy nh t SO2 (dktc) Tính kh i l ng m c a A?
RT
10, Cho 20 gam h n h p Fe, FeO, FeB 2 BOB 3 B, FeB 3 BOB 4 B hòa tan v a h t trong 700 ml HCl 1M, thu
đ c 3,36 lít H2 (đktc) và dung d ch D Cho D tác d ng v i NaOH d , l c k t t a t o thành và nung trong không khí đ n kh i l ng không đ i thu đ c m gam ch t r n Giá tr c a m làR?
Còn r t nhi u d ng bi n đ i thú v c a bài toán này, nh ng trong khuôn kh có h n c a bài
vi t, tôi xin d ng l i đây Nh ng thông tin chi ti t h n s đ c th o lu n ti p trong bài vi t
“Bài toán vô c kinh đi n – bài toán 15 cách gi i” và đ c bi t là tr c ti p t i l p h c c a tôi
Chúc các b n và các em h c t t, d y t t!
Chúc cho các thí sinh c a đ t thi th 2 đ t đ c k t qu cao nh t !!!!!!!
Các bài gi ng c a Sao b ng l nh giá – V Kh c Ng c có th đ c s d ng, sao chép, in
n, ph c v cho m c đích h c t p và gi ng d y, nh ng c n ph i đ c chú thích rõ ràng v tác gi
Tôn tr ng s sáng t o c a ng i khác c ng là m t cách đ phát tri n, nâng cao kh
n ng sáng t o c a b n thân mình ^^
Liên h tác gi :
V Kh c Ng c – Phòng Hóa sinh Protein – Vi n Công ngh Sinh h c
Vi n Khoa h c và Công ngh Vi t Nam
T i n tho i: 098.50.52.510
T a ch l p h c: p107, K4, T p th Bách Khoa, Hà N i
(ph trách l p h c: 0942.792.710 – ch H nh)TR
R