1. Trang chủ
  2. » Luận Văn - Báo Cáo

Tiểu luận GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

45 1,5K 34
Tài liệu đã được kiểm tra trùng lặp

Đang tải... (xem toàn văn)

Tài liệu hạn chế xem trước, để xem đầy đủ mời bạn chọn Tải xuống

THÔNG TIN TÀI LIỆU

Thông tin cơ bản

Tiêu đề Gia Đình Trong Thời Kỳ Quá Độ Lên Chủ Nghĩa Xã Hội. Thực Trạng Và Giải Pháp Xây Dựng Gia Đình Văn Hóa Ở Nước Ta Hiện Nay
Tác giả Trần Minh Luân, Nguyễn Khánh Ly, Bùi Lê Kim Lý, Bùi Hoàng Sông Mây, Võ Tuấn Minh
Người hướng dẫn THS. Đoàn Văn Re
Trường học Đại Học Bách Khoa
Chuyên ngành Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học
Thể loại bài tập lớn
Năm xuất bản 2021
Thành phố Thành Phố Hồ Chí Minh
Định dạng
Số trang 45
Dung lượng 719,08 KB
File đính kèm DE-TAI-10-NHOM-10-LOP-L19.zip (660 KB)

Cấu trúc

  • I. PHẦN MỞ ĐẦU (6)
  • II. PHẦN NỘI DUNG (9)
  • Chương 1. GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI 1.1. Khái niệm, vị trí và các chức năng của gia đình (0)
    • 1.1.1. Khái niệm gia đình (9)
    • 1.1.2. Vị trí của gia đình trong xã hội (9)
    • 1.1.3. Chức năng cơ bản của gia đình (11)
    • 1.2. Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (13)
      • 1.2.1. Cơ sở kinh tế - xã hội (13)
      • 1.2.2. Cơ sở chính trị - xã hội (14)
      • 1.2.3. Cơ sở văn hoá (14)
      • 1.2.4. Chế độ hôn nhân tiến bộ (15)
  • Chương 2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY 2.1. Gia đình văn hoá và những vấn đề liên quan đến gia đình văn hoá (17)
    • 2.1.1. Khởi đầu của phong trào Gia đình văn hóa (17)
    • 2.1.2. Tiêu chuẩn của danh hiệu Gia đình văn hóa (18)
    • 2.1.3. Cách chấm điểm danh hiệu Gia đình văn hóa (20)
    • 2.1.4. Vai trò của Gia đình văn hóa (0)
    • 2.2. Thực trạng xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta thời gian qua (21)
      • 2.2.1. Những mặt đạt được và nguyên nhân (21)
      • 2.2.2. Những hạn chế và nguyên nhân (28)
    • 2.3. Giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta thời gian tới (36)
      • 2.3.1. Giải pháp tiếp tục phát huy những mặt đạt được (36)
      • 2.3.2. Giải pháp giải quyết các mặt hạn chế (38)
    • III. KẾT LUẬN (41)
    • IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO (44)

Nội dung

Bài Tiểu Luận môn Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học. Đề tài: GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY. Tài liệu chỉ mang tính chất tham khảo, không nên copy nguyên mẫu tránh đạo văn, bị điểm thấp.MỤC LỤCTrang I. PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................ 6II. PHẦN NỘI DUNG................................................................................................... 9Chương 1. GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI1.1. Khái niệm, vị trí và các chức năng của gia đình.................................................. 91.1.1. Khái niệm gia đình........................................................................................ 91.1.2. Vị trí của gia đình trong xã hội..................................................................... 91.1.3. Chức năng cơ bản của gia đình.................................................................... 111.2. Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội................ 131.2.1. Cơ sở kinh tế xã hội.................................................................................. 131.2.2. Cơ sở chính trị xã hội................................................................................ 141.2.3. Cơ sở văn hoá.............................................................................................. 141.2.4. Chế độ hôn nhân tiến bộ............................................................................. 15Tóm tắt chương 1……………………………………………………………… 16Chương 2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY2.1. Gia đình văn hoá và những vấn đề liên quan đến gia đình văn hoá ................ 172.1.1. Khởi đầu của phong trào Gia đình văn hóa ................................................ 172.1.2. Tiêu chuẩn của danh hiệu Gia đình văn hóa ............................................... 182.1.3. Cách chấm điểm danh hiệu Gia đình văn hóa ........................................... 202.1.4. Vai trò của Gia đình văn hóa ..................................................................... 202.2. Thực trạng xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta thời gian qua...................... 212.2.1. Những mặt đạt được và nguyên nhân…………………………………….. 212.2.2. Những hạn chế và nguyên nhân ………………………………………… 282.3. Giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta thời gian tới.......................... 365 2.3.1. Giải pháp tiếp tục phát huy những mặt đạt được ....................................... 36 2.3.2. Giải pháp giải quyết các mặt hạn chế ........................................................ 38Tóm tắt chương 2……………………………………………………………… 39III. KẾT LUẬN……………………………………………………………………... 41IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………… 44

PHẦN MỞ ĐẦU

1 Tính cấp thiết của đề tài

Gia đình là một khái niệm quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày, thể hiện mối liên kết từ quan hệ huyết thống hoặc nuôi dưỡng Đây là nơi những con người gắn bó, sống chung và tạo nên mối quan hệ mật thiết Gia đình còn được coi là hình ảnh phản ánh của một xã hội thu nhỏ.

Gia đình Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, hình thành từ nhiều thế hệ với những chuẩn mực đạo đức quý giá Những giá trị văn hóa và đạo đức truyền thống được gìn giữ và phát huy qua lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Mặc dù cấu trúc và mối quan hệ trong gia đình có sự thay đổi theo thời gian, nhưng các chức năng cơ bản của gia đình vẫn luôn được duy trì.

Gia đình là tế bào của xã hội, không có gia đình, xã hội không thể tồn tại và phát triển Một gia đình hạnh phúc và hòa thuận sẽ tạo ra tác động tích cực đến cộng đồng, thúc đẩy sự biến đổi và phát triển của xã hội Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh rằng “Nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, gia đình tốt thì xã hội mới tốt.” Tư tưởng này đã được Đảng và Nhà nước quán triệt trong các Nghị quyết và bộ luật, nhằm củng cố vị trí, vai trò và chức năng của gia đình trong xã hội.

Gia đình đóng vai trò nền tảng thiết yếu trong sự phát triển của mỗi cá nhân, là ngôi nhà đầu tiên và vĩnh viễn trong cuộc đời Đây là nơi nuôi dưỡng, hình thành nhân cách, lối sống, tư duy và cách ứng xử của mỗi người Do đó, việc hiểu rõ và tiếp nhận sâu sắc vai trò của gia đình là rất quan trọng.

Xây dựng gia đình mới Xã hội chủ nghĩa dựa trên việc kế thừa những giá trị tốt đẹp của gia đình truyền thống và tiếp thu các tiến bộ hiện đại, nhằm tạo ra "Gia đình văn hóa" Gia đình văn hóa không chỉ là một tiêu chí quan trọng mà còn thể hiện sự phát triển bền vững của xã hội.

1 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.12, tr.300

Việt Nam đã đề ra 7 tiêu chí để xây dựng "Gia đình văn hóa" tại các tổ dân phố, khuyến khích các gia đình đạt tiêu chuẩn này Những gia đình được công nhận sẽ nhận bằng khen "Gia đình văn hóa" Chủ trương này, dựa trên lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, đã phát triển thành một phong trào thi đua mạnh mẽ trên toàn quốc Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu, như tỷ lệ gia đình văn hóa cao ở các tỉnh như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Thái Bình, nhưng vẫn còn những hạn chế như tỷ lệ ly hôn gia tăng và mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình suy giảm Theo khảo sát năm 2019, Việt Nam trung bình có 600.000 vụ ly hôn mỗi năm, gây ra nhiều hệ lụy Ngoài ra, công tác tuyên truyền và xét duyệt danh hiệu "Gia đình văn hóa" vẫn còn nhiều bất cập cần khắc phục.

Nhằm phản ánh tình hình thực tế hiện nay, nhóm nghiên cứu đã chọn đề tài “Gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội: Thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hóa ở nước ta hiện nay.”

Ly hôn ở giới trẻ ngày nay đang gia tăng đáng kể, đặc biệt là ở Việt Nam, nơi tỷ lệ ly hôn đã tăng từ 1,4% lên 2,1% trong một thập kỷ qua Nguyên nhân chính dẫn đến ly hôn bao gồm tình trạng ngoại tình, bạo lực gia đình và mâu thuẫn trong các mối quan hệ Phụ nữ thường là người đứng đơn ly hôn, với khoảng 70% vụ việc thuộc về họ Các chuyên gia khuyến nghị rằng trước khi kết hôn, giới trẻ cần chuẩn bị kỹ lưỡng về cả tâm lý và tài chính để tránh những hệ lụy nghiêm trọng từ việc ly hôn, như tổn thương tinh thần và xã hội.

Thứ nhất, gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

Thứ hai, thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay

3 Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài:

Chủ nghĩa Mác-Lênin nhấn mạnh tầm quan trọng của vấn đề dân tộc trong quá trình chuyển tiếp lên chủ nghĩa xã hội, khẳng định rằng việc giải quyết các vấn đề dân tộc là cần thiết để xây dựng một xã hội công bằng và văn minh Đồng thời, gia đình văn hóa được coi là nền tảng của xã hội, nơi bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng.

Trong thời gian qua, việc xây dựng gia đình văn hóa ở nước ta đã có những bước tiến đáng kể, nhưng vẫn gặp nhiều thách thức cần khắc phục Để nâng cao chất lượng gia đình văn hóa, cần đề xuất các giải pháp hiệu quả, bao gồm việc tăng cường giáo dục về giá trị văn hóa, hỗ trợ các hoạt động cộng đồng và khuyến khích sự tham gia của các thành viên trong gia đình.

Đề tài áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu đa dạng, trong đó nổi bật là phương pháp thu thập số liệu, phương pháp phân tích và tổng hợp, cùng với phương pháp lịch sử - logic.

6 Kết cấu của đề tài

Đề tài này bao gồm hai chương chính, trong đó Chương 1 tập trung vào vai trò của gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội Bên cạnh đó, bài viết còn có phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo để hỗ trợ nội dung.

Chương 2: Thực trạng và giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta hiện nay

GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI 1.1 Khái niệm, vị trí và các chức năng của gia đình

Khái niệm gia đình

Gia đình là một cộng đồng xã hội đặc biệt, được hình thành và duy trì chủ yếu qua hôn nhân, quan hệ huyết thống và nuôi dưỡng Nó cũng bao gồm các quy định về quyền lợi và nghĩa vụ của từng thành viên trong gia đình.

Cơ sở hình thành gia đình bao gồm hai mối quan hệ chính: quan hệ hôn nhân giữa vợ và chồng, và quan hệ huyết thống giữa cha mẹ và con cái Những mối quan hệ này được xây dựng trên nền tảng gắn bó, liên kết và ràng buộc lẫn nhau, dựa vào nghĩa vụ, quyền lợi và trách nhiệm của từng cá nhân, được quy định bởi pháp luật và đạo lý.

Quan hệ hôn nhân là nền tảng hình thành các mối quan hệ gia đình và là cơ sở pháp lý cho sự tồn tại của mỗi gia đình Quan hệ huyết thống, phát sinh từ quan hệ hôn nhân, là mối quan hệ tự nhiên và mạnh mẽ nhất kết nối các thành viên trong gia đình Ngoài hai mối quan hệ cơ bản này, còn tồn tại nhiều mối quan hệ khác trong gia đình.

Vị trí của gia đình trong xã hội

1.1.2.1 Gia đình là tế bào của xã hội

Gia đình được coi là một tế bào tự nhiên, đóng vai trò là đơn vị cơ sở trong việc sản xuất tư liệu tiêu dùng và tư liệu sản xuất, đồng thời tái sản xuất con người, từ đó góp phần hình thành nên cơ thể xã hội.

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì, phát triển và vận động của xã hội Nếu không có gia đình để sinh ra và nuôi dưỡng con người, xã hội sẽ không thể tồn tại và phát triển.

Mức độ ảnh hưởng của gia đình đến xã hội phụ thuộc vào bản chất của từng chế độ xã hội, cũng như các đường lối và chính sách của giai cấp cầm quyền.

1 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.241

2 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.242

10 vào chính bản thân mô hình, kết cấu, đặc điểm của mỗi hình thức gia đình trong lịch sử

Trong từng giai đoạn lịch sử, tác động của gia đình đối với xã hội có sự khác biệt rõ rệt Ở các xã hội dựa trên chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, sự bất bình đẳng trong quan hệ xã hội và gia đình đã làm hạn chế đáng kể ảnh hưởng của gia đình Chỉ khi con người sống trong sự hòa thuận và yên ấm, họ mới có thể an tâm lao động, sáng tạo và đóng góp cho xã hội Do đó, việc xây dựng mối quan hệ xã hội và gia đình bình đẳng, hạnh phúc là vấn đề quan trọng trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa.

1.1.2.2 Gia đình là tổ ấm, mang lại các giá trị hạnh phúc, sự hài hòa trong đời sống cá nhân của mỗi thành viên

Gia đình là môi trường quan trọng nhất trong suốt cuộc đời mỗi cá nhân, từ khi còn trong bụng mẹ cho đến khi trưởng thành Đây là nơi mang lại tình yêu thương, sự chăm sóc và nuôi dưỡng, giúp mỗi người phát triển toàn diện về nhân cách, thể lực và trí lực Sự ổn định và hạnh phúc trong gia đình là điều kiện thiết yếu để hình thành những công dân tốt cho xã hội Trong không gian ấm áp của gia đình, cá nhân cảm thấy bình yên và có động lực phấn đấu trở thành người có ích cho xã hội.

1.1.2.3 Gia đình là cầu nối giữa cá nhân với xã hội

Gia đình là cộng đồng xã hội đầu tiên và có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành nhân cách của mỗi cá nhân Tại đây, các mối quan hệ tình cảm thiêng liêng giữa vợ chồng, cha mẹ và con cái, cũng như giữa anh chị em được thể hiện rõ ràng, điều mà không cộng đồng nào có thể thay thế.

Mỗi cá nhân không chỉ tồn tại trong mối quan hệ gia đình mà còn cần thiết phải có các mối quan hệ xã hội với những người ngoài gia đình Sự tồn tại của cá nhân không thể tách rời khỏi xã hội, và ngược lại, cá nhân bên ngoài gia đình cũng không thể phát triển nếu thiếu sự kết nối với cộng đồng.

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc tiếp nhận và phản ánh các tác động từ xã hội đối với cá nhân Thông qua lăng kính gia đình, các thông tin và hiện tượng xã hội có thể ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến sự phát triển tư tưởng, đạo đức và lối sống của mỗi người.

Trong mọi xã hội, giai cấp cầm quyền luôn coi trọng việc xây dựng và củng cố gia đình để quản lý xã hội theo yêu cầu của mình Do đó, đặc điểm của gia đình sẽ khác nhau ở mỗi chế độ xã hội.

Chức năng cơ bản của gia đình

1.1.3.1 Chức năng tái sản xuất ra con người Đây là chức năng đặc thù của gia đình, không một cộng đồng nào có thể thay thế Chức năng này không chỉ đáp ứng nhu cầu tâm, sinh lý tự nhiên của con người, đáp ứng nhu cầu duy trì nòi giống của gia đình, dòng họ mà còn đáp ứng nhu cầu về sức lao động và duy trì sự trường tồn của xã hội Việc thực hiện chức năng tái sản xuất không chỉ là việc riêng của gia đình mà là vấn đề xã hội Bởi vì, thực hiện chức năng này quyết định đến mật độ dân cư và nguồn lực lao động của một quốc gia và quốc tế, một yếu tố cấu thành của tồn tại xã hội Vì vậy, tùy theo từng nơi, phụ thuộc vào nhu cầu của xã hội, chức năng này được thực hiện theo xu hướng hạn chế hay khuyến khích Trình độ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ảnh hưởng đến chất lượng nguồn lực lao động mà gia đình cung cấp

1.1.3.2 Chức năng nuôi dưỡng, giáo dục

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng và giáo dục con cái, giúp chúng trở thành những người có ích cho gia đình và xã hội Chức năng này không chỉ thể hiện tình cảm thiêng liêng và trách nhiệm của cha mẹ đối với con cái, mà còn thể hiện trách nhiệm của gia đình đối với cộng đồng Qua đó, gia đình góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân cách, đạo đức và lối sống của mỗi cá nhân.

Gia đình là môi trường văn hóa và giáo dục quan trọng, nơi mỗi thành viên không chỉ là người sáng tạo và giáo dục mà còn là người thụ hưởng giá trị văn hóa Chức năng nuôi dưỡng và giáo dục của gia đình có ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đến cuộc đời mỗi cá nhân, từ khi sinh ra cho đến khi trưởng thành và già đi Mặc dù các cộng đồng khác như nhà trường và chính quyền cũng tham gia vào quá trình giáo dục, nhưng không thể thay thế vai trò thiết yếu của gia đình trong việc hình thành nhân cách và giá trị cho mỗi thành viên.

Giáo dục gia đình và giáo dục xã hội có mối liên hệ chặt chẽ và bổ sung cho nhau Nếu giáo dục gia đình không kết hợp với giáo dục xã hội, cá nhân sẽ gặp khó khăn trong việc hòa nhập cộng đồng Ngược lại, giáo dục xã hội sẽ không đạt hiệu quả cao nếu không dựa trên nền tảng giáo dục gia đình Do đó, cần tránh việc coi trọng giáo dục gia đình mà hạ thấp vai trò của giáo dục xã hội, hoặc ngược lại.

1.1.3.3 Chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất và tái sản xuất tư liệu sản xuất cũng như tư liệu tiêu dùng Điểm đặc biệt của gia đình so với các đơn vị kinh tế khác là khả năng tham gia vào việc sản xuất và tái sản xuất sức lao động cho xã hội, điều này tạo ra giá trị bền vững cho nền kinh tế.

Gia đình đóng vai trò là đơn vị tiêu dùng trong xã hội, có chức năng tổ chức và quản lý tiêu dùng hàng hóa để duy trì đời sống cho các thành viên Việc này bao gồm việc sử dụng hợp lý thu nhập của từng thành viên nhằm đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần cho mọi người trong gia đình.

Chức năng của gia đình không chỉ giúp tổ chức cuộc sống và nuôi dạy con cái hiệu quả, mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển xã hội Một trong những chức năng thiết yếu là thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý và duy trì tình cảm gia đình, bao gồm việc đáp ứng nhu cầu cảm xúc, văn hóa và tinh thần cho các thành viên Điều này đảm bảo sự cân bằng tâm lý và chăm sóc sức khỏe cho người ốm, người già và trẻ em trong gia đình.

Gia đình không chỉ là nơi cung cấp sự hỗ trợ vật chất mà còn là chỗ dựa tinh thần quan trọng cho mỗi cá nhân Việc duy trì tình cảm giữa các thành viên gia đình có ý nghĩa quyết định đến sự ổn định và phát triển của xã hội Khi mối quan hệ tình cảm trong gia đình bị rạn nứt, nguy cơ phá vỡ các mối quan hệ xã hội cũng gia tăng.

Ngoài những chức năng trên, gia đình còn có chức năng văn hóa, chức năng chính trị

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa của dân tộc và tộc người Đây là nơi gìn giữ, sáng tạo và trải nghiệm những giá trị văn hóa của xã hội, góp phần duy trì bản sắc văn hóa trong cộng đồng.

Gia đình đóng vai trò như một tổ chức chính trị trong xã hội, nơi thực hiện các chính sách và pháp luật của nhà nước cũng như quy chế của làng xã Nó không chỉ là cầu nối giữa nhà nước và công dân mà còn là nơi mà các thành viên trong gia đình hưởng lợi từ hệ thống pháp luật và chính sách hiện hành.

Cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

1.2.1 Cơ sở kinh tế - xã hội

Cơ sở kinh tế - xã hội cho việc xây dựng gia đình trong giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa xã hội bao gồm sự phát triển của lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất mới, xã hội chủ nghĩa Quan hệ sản xuất mới này tập trung vào chế độ sở hữu xã hội chủ nghĩa đối với tư liệu sản xuất, dần thay thế chế độ sở hữu tư nhân.

Sự bất bình đẳng và phân biệt đối xử với phụ nữ đã tồn tại từ lâu, trở thành vấn đề nghiêm trọng tại Việt Nam và trên thế giới Phụ nữ thường bị gán cho vị trí thấp hơn và chịu gánh nặng công việc nhà không lương Chế độ xã hội chủ nghĩa mới đã góp phần xóa bỏ áp bức và bất công trong xã hội cũ, tạo nền tảng kinh tế cho mối quan hệ bình đẳng trong gia đình Định kiến xã hội vẫn cho rằng đàn ông là trụ cột gia đình và người quyết định mọi việc, xuất phát từ việc họ là nguồn thu nhập chính Điều này dẫn đến sự bất bình đẳng giữa vợ và chồng Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế xã hội mới, lao động của phụ nữ, dù là trong gia đình hay xã hội, đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển chung.

1 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.250

14 kiếm tiền không còn là nhiệm vụ của duy nhất đàn ông nữa, phụ nữ cũng có quyền tham gia đóng góp vào kinh tế của gia đình

1.2.2 Cơ sở chính trị - xã hội

Cơ sở chính trị cho việc xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là thiết lập chính quyền nhà nước do giai cấp công nhân và nhân dân lao động lãnh đạo, tạo nền tảng cho nhà nước xã hội chủ nghĩa.

Trong lịch sử loài người, chỉ có chế độ cộng sản chủ nghĩa cho phép nhân dân lao động thực hiện quyền lực của mình, với nhà nước do giai cấp công nhân lãnh đạo Điều này đã dẫn đến việc loại bỏ các luật lệ cũ, lối sống lạc hậu và sự bất bình đẳng đối với phụ nữ trong chế độ tư sản Nhà nước xã hội chủ nghĩa còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng gia đình trong giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa xã hội thông qua việc ban hành các bộ luật như Luật hôn nhân và gia đình, cùng với các chính sách an sinh xã hội.

Giá trị văn hóa được hình thành từ hệ tư tưởng chính trị của giai cấp công nhân đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nền tảng văn hóa và tinh thần của xã hội Đồng thời, những yếu tố văn hóa, phong tục tập quán và lối sống lạc hậu từ xã hội cũ đang dần được loại bỏ.

Ngày nay, sự phát triển kinh tế - xã hội đã nâng cao tầm quan trọng của giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ Việc dễ dàng tiếp cận tri thức và thông tin đã giúp các thành viên trong gia đình cập nhật kiến thức mới, từ đó điều chỉnh hành vi và mối quan hệ gia đình một cách phù hợp Những phong tục tập quán lạc hậu dần bị loại bỏ, nhường chỗ cho lối sống văn minh hiện đại Điều này đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.

1 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.252

2 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.253

1.2.4 Chế độ hôn nhân tiến bộ

Hôn nhân tự nguyện là hôn nhân dựa trên tình yêu giữa nam và nữ, đánh dấu sự chuyển mình từ thời kỳ phong kiến với quan niệm "cha mẹ đặt đâu, con ngồi đấy" Ngày nay, nam nữ có quyền tự do lựa chọn người bạn đời mà không bị áp đặt hay cản trở, kể cả từ cha mẹ Gia đình vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn con cái hiểu rõ trách nhiệm và tìm kiếm đối tượng phù hợp để kết hôn Hôn nhân tiến bộ cũng cho phép quyền ly hôn khi tình cảm không còn, nhưng điều này không được khuyến khích do những hậu quả tiêu cực mà nó mang lại, đặc biệt trong bối cảnh xã hội hiện đại với tỷ lệ ly hôn ngày càng gia tăng.

Hôn nhân một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng

Trong xã hội cũ của Việt Nam, chế độ đa thê cho phép đàn ông lấy nhiều vợ, trong khi phụ nữ chỉ được kết hôn một lần, dẫn đến sự bất công và quyền lực chủ yếu nằm trong tay nam giới Để đạt được bình đẳng giới trong giai đoạn chuyển tiếp lên chủ nghĩa xã hội, việc áp dụng chế độ hôn nhân một vợ một chồng là cần thiết nhằm giải phóng phụ nữ và thể hiện bản chất của tình yêu không thể chia sẻ Điều này đảm bảo rằng vợ chồng có quyền lợi và nghĩa vụ ngang nhau trong mọi khía cạnh của cuộc sống gia đình, từ tự do lựa chọn nghề nghiệp và sở thích cá nhân đến trách nhiệm chăm sóc và nuôi dưỡng con cái.

Hôn nhân được đảm bảo về pháp lý

Tình yêu giữa nam và nữ trở thành mối quan hệ xã hội và pháp lý khi quyết định kết hôn được đưa ra Để tiến hành thủ tục kết hôn, cả hai bên cần đảm bảo không thuộc diện cấm kết hôn theo Luật Hôn nhân và Gia đình Việc thực hiện các thủ tục pháp lý này không chỉ thể hiện sự tôn trọng mà còn khẳng định cam kết của hai người đối với nhau.

1 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.254

Bảo vệ hạnh phúc cá nhân và gia đình là điều quan trọng trong tình yêu giữa nam và nữ, đặc biệt khi đối mặt với những hành vi lợi dụng kết hôn cho mục đích không chính đáng.

Nội dung chủ yếu của chương 1 xoay quanh chủ đề: Gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong xã hội, không chỉ là tổ ấm mang lại hạnh phúc cho các thành viên mà còn là tế bào cấu thành kết nối cá nhân với cộng đồng Chức năng của gia đình là đặc thù, không thể thay thế bởi bất kỳ tổ chức nào khác, từ việc tái sản xuất con người đến nuôi dưỡng và giáo dục con cái để trở thành công dân có ích Ngoài ra, gia đình còn tham gia vào quá trình sản xuất, góp phần vào chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng Cuối cùng, gia đình là nơi thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý và duy trì tình cảm giữa các thành viên.

Phần thứ hai của bài viết đề cập đến cơ sở xây dựng gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, bao gồm các yếu tố kinh tế, chính trị và văn hóa Cơ sở kinh tế - xã hội hình thành chế độ xã hội chủ nghĩa đã giúp xóa bỏ áp bức và bóc lột Cơ sở chính trị - xã hội là sự thành lập nhà nước xã hội chủ nghĩa do giai cấp công nhân và nhân dân lao động lãnh đạo Bên cạnh đó, những giá trị văn hóa văn minh hiện đại thay thế cho lối sống và hủ tục lạc hậu thể hiện cơ sở văn hóa Cuối cùng, chế độ hôn nhân tiến bộ với các quy định pháp luật mới từ nhà nước là điều kiện cần thiết Tất cả những yếu tố này tạo tiền đề quan trọng cho việc xây dựng gia đình văn hóa ở Việt Nam.

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY 2.1 Gia đình văn hoá và những vấn đề liên quan đến gia đình văn hoá

Khởi đầu của phong trào Gia đình văn hóa

Theo Luật Hôn nhân và Gia đình số 52/2014/QH13, gia đình được định nghĩa là tập hợp những người gắn bó qua hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc nuôi dưỡng, tạo ra quyền và nghĩa vụ giữa các thành viên Nhà hoạt động cách mạng Phan Bội Châu đã từng nói: “Nước là một cái nhà lớn, nhà là một cái nước nhỏ”, nhấn mạnh rằng gia đình không chỉ là một đơn vị xã hội mà còn là nền tảng quan trọng cho sự hình thành và phát triển của xã hội.

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc xã hội hóa con người, hình thành các chuẩn mực và giá trị tốt đẹp, củng cố mối quan hệ giữa các thành viên và tạo ra môi trường phát triển toàn diện Đồng thời, gia đình là mắt xích kết nối thời gian giữa quá khứ, hiện tại và tương lai, thông qua việc lưu truyền và tiếp nối giữa các thế hệ, cũng như tạo dựng mối quan hệ giữa cá nhân, tập thể và cộng đồng.

Gia đình luôn là tế bào của xã hội, đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng và hình thành nhân cách con người qua từng thời kỳ Để xây dựng một xã hội tự do và đất nước hạnh phúc, cần phải phát triển từ những giá trị văn hóa tốt đẹp trong gia đình Thực tế cho thấy, gia đình hòa thuận là nền tảng cho sự phát triển đạo đức cá nhân Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường gia đình văn minh và được giáo dục đúng đắn có xu hướng phát triển tâm lý tốt hơn, trở thành công dân có trách nhiệm trong tương lai.

“Gia đình văn hóa” là danh hiệu dành cho những gia đình thực hiện tốt các tiêu chuẩn đã đề ra, đại diện cho một kiểu mẫu gia đình mới, khác biệt so với chuẩn mực xã hội cũ Trong gia đình văn hóa, việc kế thừa và phát huy các giá trị truyền thống được nâng cao thành giá trị văn hóa hiện đại, đồng thời tiếp thu những yếu tố mới của thời đại, góp phần vào sự phát triển toàn diện về vật chất và tinh thần.

Phong trào bắt đầu từ giao ước thi đua của 6 gia đình tại xã Ngọc Long, tỉnh Hưng Yên, với mục tiêu hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất, giáo dục con cái và giúp đỡ hàng xóm trong khó khăn Qua thời gian, phong trào này đã phát triển thành một hoạt động toàn dân, được Nhà Nước quan tâm, đặc biệt trong những thời điểm khó khăn Gia đình được coi là điểm tựa vững chắc, như chiếc võng nâng đỡ cuộc sống.

Phong trào xây dựng gia đình văn hóa đã lan rộng ra toàn xã hội, từ các thôn làng đến các thành phố, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam Đồng thời, phong trào này cũng thúc đẩy lối sống văn minh và đạo đức tại cấp địa phương, góp phần gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việc xây dựng gia đình văn hóa không chỉ là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển con người mà còn là nền tảng cho sự phát triển đất nước, hướng tới một xã hội mới hoàn thiện.

Tiêu chuẩn của danh hiệu Gia đình văn hóa

Phong trào gia đình văn hóa tại Việt Nam dựa trên các giá trị văn hóa truyền thống, nhưng không bị giới hạn bởi những quan niệm lỗi thời hay không còn phù hợp với xã hội hiện đại Theo Nghị định số 122/2018/NĐ-CP, chương II quy định về tiêu chuẩn và quy trình xét tặng danh hiệu gia đình văn hóa, các tiêu chuẩn này được thiết lập nhằm khuyến khích và nâng cao giá trị văn hóa trong cộng đồng.

1 Gương mẫu chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng; pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào thi đua của địa phương nơi cư trú: a) Các thành viên trong gia đình chấp hành các quy định của pháp luật; không bị xử lý kỷ luật tại nơi làm việc và học tập; b) Chấp hành hương ước, quy ước của cộng đồng nơi cư trú; c) Treo Quốc kỳ trong những ngày lễ, sự kiện chính trị của đất nước theo quy định; d) Có tham gia một trong các hoạt động văn hóa hoặc văn nghệ ở nơi cư trú; thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao; đ) Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội theo quy định;

Tham gia bảo vệ di tích lịch sử, văn hóa và cảnh quan thiên nhiên địa phương là trách nhiệm của mỗi người dân Cần tuân thủ các quy định về vệ sinh môi trường, đổ rác và chất thải đúng giờ, đúng nơi quy định Ngoài ra, việc tham gia các phong trào từ thiện, nhân đạo, đền ơn đáp nghĩa, khuyến học và sinh hoạt cộng đồng cũng rất quan trọng Người dân cần tuân thủ quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm và phòng chống dịch bệnh, cũng như các quy định về phòng, chống cháy nổ Cuối cùng, việc chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông, như không lấn chiếm lòng đường và hè phố, tham gia giao thông đúng quy định, là điều cần thiết để bảo đảm an toàn cho cộng đồng.

2 Gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ; tương trợ giúp đỡ mọi người trong cộng đồng: a) Ông, bà, cha, mẹ và các thành viên trong gia đình được quan tâm, chăm sóc, phụng dưỡng; b) Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, bình đẳng, hòa thuận, thủy chung; c) Thực hiện tốt chính sách dân số; thực hiện bình đẳng giới; d) Các thành viên trong gia đình tham gia bảo hiểm y tế và được chăm sóc sức khỏe; đ) Các thành viên trong gia đình có nếp sống lành mạnh, văn minh, ứng xử có văn hóa trong gia đình, cộng đồng và xã hội; e) Tương trợ, giúp đỡ mọi người trong cộng đồng khi khó khăn, hoạn nạn

3 Tổ chức lao động, sản xuất, kinh doanh, công tác, học tập đạt năng suất, chất lượng và hiệu quả: a) Kinh tế gia đình ổn định và phát triển từ nguồn thu nhập chính đáng; b) Tham gia các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội do địa phương tổ chức; c) Người trong độ tuổi lao động tích cực làm việc và có thu nhập chính đáng; d) Trẻ em trong độ tuổi đi học được đến trường;

20 đ) Sử dụng nước sạch; e) Có công trình phụ hợp vệ sinh; g) Có phương tiện nghe, nhìn và thường xuyên được tiếp cận thông tin kinh tế, văn hóa

Cách chấm điểm danh hiệu Gia đình văn hóa

Theo Nghị định, để được công nhận danh hiệu Gia đình văn hóa, hộ gia đình phải đạt tối thiểu 100 điểm Cách chấm điểm khác nhau tùy thuộc vào khu vực và tình trạng hộ gia đình: hộ gia đình ở quận, huyện tại thành phố trực thuộc trung ương cần đạt từ 90 điểm; hộ gia đình ở xã, phường, thị trấn miền núi, hải đảo, hoặc các xã đặc biệt khó khăn cần đạt từ 60 điểm; còn những hộ gia đình không thuộc các trường hợp trên phải đạt từ 85 điểm trở lên.

2.1.4 Vai trò của phong trào “Gia đình văn hóa”

Gia đình đóng vai trò quyết định trong việc xây dựng con người và xã hội mới, vì vậy phong trào xây dựng gia đình văn hóa đã trở thành một nội dung quan trọng hàng năm của các cấp uỷ đảng và chính quyền Phong trào này được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân hưởng ứng, thể hiện qua việc tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về tiêu chí xây dựng gia đình văn hóa Các địa phương tổ chức nhiều hoạt động, hội thi và hội diễn văn nghệ nhằm thúc đẩy xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ và hạnh phúc, đồng thời phòng, chống bạo lực gia đình Qua đó, mọi người có cơ hội chia sẻ những cách làm hay và lan tỏa những việc làm có ích trong phong trào xây dựng gia đình văn hóa.

Bắt đầu từ những năm 60 của thế kỷ 20, phong trào “Gia đình văn hóa” đã trải qua nửa thế kỷ phát triển và tiếp nối qua các thế hệ Phong trào này không chỉ chứng kiến sự biến chuyển của lịch sử dân tộc mà còn đóng góp quan trọng trong việc nuôi dưỡng, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của cha ông.

21 ông và của đất nước 4000 năm tuổi đã góp phần quan trọng trong việc giáo dục và khơi dậy tinh thần sống tốt, sống đẹp của người dân Điều này tạo ra một môi trường phát triển lành mạnh cho trẻ nhỏ, đồng thời nâng cao công tác tuyên truyền và triển khai giáo dục tư tưởng chính trị Những nỗ lực này không chỉ bồi dưỡng đạo đức và tinh thần yêu nước mà còn là điểm tựa vững chắc trong công cuộc phát triển kinh tế, đẩy lùi tệ nạn và nâng cao đời sống xã hội.

Kế thừa tư tưởng của cố chủ tịch và chính sách của Đảng, các địa phương tích cực triển khai chương trình về gia đình, huy động nguồn lực để thực hiện các giải pháp giảm nghèo và hỗ trợ việc làm cho lao động Phong trào này được kết hợp với sinh hoạt tập thể tại khu dân cư và hoạt động của các tổ chức đoàn thể, nhằm tăng cường sự gắn kết giữa các gia đình Đặc biệt, trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập, xây dựng gia đình văn hóa không chỉ là phát triển con người từ "xã hội nhỏ" mà còn là chuẩn bị cho "xã hội lớn", góp phần kiến tạo tương lai bền vững.

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của con người, xã hội và đất nước, nhằm đạt được mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh mà Đảng đề ra Mặc dù phong trào thi đua Gia đình văn hóa đã đạt được nhiều thành tựu sau nhiều năm triển khai, nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế cần được khắc phục kịp thời để danh hiệu Gia đình văn hóa được tôn vinh và trao tặng xứng đáng.

2.2 Thực trạng xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta thời gian qua

2.2.1 Những mặt đạt được và nguyên nhân

Để trở thành tấm gương cho cộng đồng, mỗi cá nhân cần chấp hành nghiêm túc các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước Đồng thời, việc tích cực tham gia vào các phong trào thi đua tại địa phương cũng là một yếu tố quan trọng, góp phần xây dựng và phát triển cộng đồng nơi mình sinh sống.

Tỉnh Thái Bình đã nổi bật trong việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở suốt hơn 50 năm qua, từng được xem là điểm sáng của cả nước Nhờ việc quán triệt và triển khai nghiêm túc Luật Hôn nhân và Gia đình cùng các văn bản của Đảng, Nhà nước về công tác gia đình, tỉnh đã tập trung chỉ đạo và thúc đẩy các hoạt động liên quan đến phát triển gia đình bền vững.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, đặc biệt là xây dựng gia đình văn hóa, đã được triển khai mạnh mẽ với nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng như sinh hoạt thôn, tổ dân phố, và các phương tiện truyền thông đại chúng Tại tỉnh, các Câu lạc bộ và mô hình như nhóm phòng chống bạo lực gia đình và phòng, chống ma túy từ gia đình đã làm phong phú thêm nội dung phong trào Đặc biệt, trong việc thực hiện nếp sống văn minh trong cưới, tang và lễ hội, nhiều chuyển biến tích cực đã được ghi nhận, như mô hình “Thư chúc mừng” với thông điệp “Trang trọng - Lành mạnh - Tiết kiệm” tại Thành phố Hồ Chí Minh Các mô hình này đảm bảo việc cưới thực hiện đúng Luật Hôn nhân - Gia đình, đồng thời tổ chức lễ cưới văn minh, tiết kiệm và đúng giờ, góp phần nâng cao ý thức cộng đồng về văn hóa và nếp sống văn minh.

Các quận, huyện đang triển khai nhiều giải pháp và mô hình trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, bao gồm việc gửi “Thư chia buồn” qua SMS đến các gia đình có tang, hỗ trợ kinh phí hỏa táng và không tổ chức uống rượu bia, hát karaoke trong đêm tang lễ Ngoài ra, các địa phương cũng khuyến khích hạn chế đốt và rải giấy tiền vàng mã, chọn giờ đưa tang để tránh ùn tắc giao thông, và vận động các gia đình không chấp điếu đóng góp vào quỹ từ thiện hỗ trợ người nghèo Giải pháp “Đồng hành cùng cơ sở” cũng được áp dụng nhằm vận động nhân dân và phật tử tại chùa không đốt nhang, vàng mã, thay vào đó chuyển chi phí này thành kinh phí cho các hoạt động an sinh xã hội.

Kể từ năm 2020, đại dịch COVID-19 đã có những diễn biến phức tạp, dẫn đến việc các quận, huyện và tỉnh thành tăng cường tuyên truyền để người dân không tổ chức hoặc tham gia các hoạt động đông người Nhiều gia đình đã điều chỉnh các buổi lễ như đám cưới, tổ chức gọn nhẹ và báo hỷ một cách đơn giản hơn.

Các biện pháp phòng chống dịch bệnh được thực hiện nghiêm túc theo chỉ đạo của chính quyền, bao gồm việc trang bị nước rửa tay sát khuẩn, khẩu trang y tế và khai báo y tế trong các đám tang Đồng thời, cần tránh tập trung đông người Các lễ hội chỉ tổ chức các nghi thức tâm linh cúng tế truyền thống mà không có hoạt động phần hội.

Tình hình dịch COVID-19 tại Hà Nội đang diễn biến phức tạp, vì vậy các quận, huyện trên địa bàn Thủ đô đang nâng cao trách nhiệm của từng gia đình trong công tác phòng, chống dịch Quận Hai Bà Trưng đã đi đầu trong việc triển khai chương trình “Gia đình an toàn COVID-19”, nhằm nâng cao ý thức và trách nhiệm của người dân Các gia đình cam kết thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng, chống dịch, bao gồm việc tuân thủ thông điệp 5K, tự theo dõi sức khỏe hàng ngày, hạn chế tiếp xúc với bên ngoài và không tụ tập đông người Những nỗ lực này nhằm tạo sự chuyển biến tích cực trong cộng đồng, góp phần đẩy lùi dịch bệnh.

Tiêu chí 2: Gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ; tương trợ giúp đỡ mọi người trong cộng đồng

Cấu trúc và quan hệ trong gia đình đã thay đổi qua các thời kỳ, nhưng chức năng cơ bản vẫn được bảo tồn Một gia đình hạnh phúc và hòa thuận không chỉ tác động tích cực đến cộng đồng mà còn thúc đẩy sự phát triển xã hội Gia đình bền vững cần có sự "no ấm, bình đẳng, tiến bộ" và là nơi hội tụ những giá trị văn hóa tốt đẹp Sự thể hiện của gia đình được thể hiện qua thái độ và hành vi, với nguyên tắc tôn kính người trên, thông cảm và giúp đỡ người dưới, tôn trọng bạn bè cùng thế hệ, và hòa thuận trong quan hệ vợ chồng dựa trên tình yêu và sự hiểu biết.

Nghiên cứu về sự đổi mới trong mối quan hệ gia đình tại Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy mức độ gia trưởng thấp và tính bình đẳng cao giữa vợ chồng, khác biệt so với nhiều khu vực khác trong cả nước Vai trò và địa vị của phụ nữ trong gia đình được nâng cao rõ rệt, thể hiện thành tựu và xu hướng tiến bộ trong văn hóa gia đình Cụ thể, 62,13% người được hỏi cho rằng cả hai vợ chồng đều là người chủ trong gia đình, cho thấy sự thay đổi trong quan niệm về vai trò làm chủ Sự bình đẳng trong mối quan hệ vợ chồng còn được phản ánh qua việc sở hữu tài sản chung trong gia đình.

Bảng 2.1 Người đứng tên giấy tờ sở hữu một số tài sản trong gia đình (%) 1

STT Tài sản Chồng (%) Vợ (%) Cả hai (%)

2 Cơ sở sản xuất kinh doanh 35 14 51

Thực trạng xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta thời gian qua

2.2.1 Những mặt đạt được và nguyên nhân

Tiêu chí đầu tiên yêu cầu cá nhân phải gương mẫu trong việc tuân thủ các chủ trương và chính sách của Đảng cũng như pháp luật của Nhà nước Bên cạnh đó, việc tích cực tham gia vào các phong trào thi đua tại địa phương nơi cư trú cũng là một yếu tố quan trọng.

Tỉnh Thái Bình đã được công nhận là một điển hình trong việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở trong hơn nửa thế kỷ qua, thậm chí từng được xem là điểm sáng của cả nước Nhờ vào việc triển khai nghiêm túc và hiệu quả Luật Hôn nhân và gia đình cùng các văn bản của Đảng và Nhà nước về công tác gia đình, tỉnh đã tập trung chỉ đạo và đẩy mạnh các hoạt động liên quan.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, đặc biệt là xây dựng gia đình văn hóa, đã được triển khai rộng rãi với nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng như sinh hoạt thôn, tổ dân phố và các phương tiện truyền thông đại chúng Tỉnh còn duy trì nhiều câu lạc bộ và mô hình như nhóm phòng chống bạo lực gia đình và phòng, chống ma túy từ gia đình, làm phong phú thêm nội dung phong trào Nhiều chuyển biến tích cực trong việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội đã được ghi nhận, như mô hình “Thư chúc mừng” và “Tổ dân phố văn minh” tại Thành phố Hồ Chí Minh, đảm bảo các lễ cưới thực hiện đúng quy định pháp luật, tiết kiệm và không phô trương Những hoạt động này góp phần xây dựng một cộng đồng văn minh, gắn kết và phát triển bền vững.

Các quận, huyện đang triển khai nhiều giải pháp trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, như gửi “Thư chia buồn” qua SMS đến các gia đình có tang lễ, trao “Thư chia buồn” khi làm thủ tục khai tử và hỗ trợ kinh phí hỏa táng Họ cũng khuyến khích không tổ chức uống rượu bia, hát hò trong đêm tang, hạn chế việc đốt và rải giấy tiền vàng mã, đồng thời vận động chọn giờ đưa tang để tránh ùn tắc giao thông Đối với những gia đình không chấp nhận điếu, sẽ có thùng từ thiện để ủng hộ người nghèo Giải pháp “Đồng hành cùng cơ sở” nhằm tiếp cận và vận động nhân dân cùng phật tử tại chùa không đốt nhang, vàng mã, mà chuyển chi phí này thành kinh phí chăm lo an sinh xã hội.

Kể từ năm 2020, đại dịch COVID-19 đã diễn biến phức tạp, buộc các quận, huyện và tỉnh thành phải tăng cường tuyên truyền để người dân không tổ chức hoặc tham gia các hoạt động đông người Nhiều gia đình đã điều chỉnh cách tổ chức đám cưới, chuyển sang hình thức gọn nhẹ và chỉ thông báo hỷ một cách đơn giản.

Các biện pháp phòng chống dịch bệnh được thực hiện nghiêm túc trong các đám tang, bao gồm việc trang bị nước rửa tay sát khuẩn, khẩu trang y tế, khai báo y tế và hạn chế tập trung đông người Các lễ hội chỉ tổ chức các nghi thức tâm linh cúng tế truyền thống, không có hoạt động phần hội.

Tình hình dịch COVID-19 tại Hà Nội đang diễn biến phức tạp, với tinh thần "mỗi người dân là một chiến sĩ", các quận, huyện đang nâng cao trách nhiệm của từng gia đình trong công tác phòng, chống dịch Quận Hai Bà Trưng đã đi đầu trong việc triển khai mô hình "Gia đình an toàn COVID-19", nhằm nâng cao ý thức và trách nhiệm của người dân Các gia đình cam kết thực hiện đầy đủ biện pháp phòng, chống dịch, đặc biệt là thông điệp 5K, tự theo dõi sức khỏe hằng ngày, và tự giác ở nhà sau giờ làm việc, hạn chế tiếp xúc với bên ngoài Họ cũng cam kết không tụ tập đông người và không đến những vùng có dịch, góp phần đẩy lùi dịch bệnh.

Tiêu chí 2: Gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ; tương trợ giúp đỡ mọi người trong cộng đồng

Cấu trúc và quan hệ gia đình đã thay đổi qua các thời kỳ, nhưng chức năng cơ bản vẫn được duy trì Gia đình hạnh phúc và hòa thuận không chỉ tác động tích cực đến cộng đồng mà còn thúc đẩy sự phát triển xã hội Một gia đình bền vững cần đảm bảo "no ấm, bình đẳng, tiến bộ" và phản ánh nét đẹp văn hóa của gia đình, cộng đồng và xã hội Điều này được thể hiện qua thái độ và hành vi trong gia đình, với nguyên tắc tôn kính người trên, thông cảm và giúp đỡ người dưới, tôn trọng người cùng thế hệ, và hòa thuận trong quan hệ vợ chồng dựa trên tình yêu thương và sự hiểu biết.

Nghiên cứu về mối quan hệ gia đình tại Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy sự gia trưởng thấp và tính bình đẳng cao giữa vợ chồng, đặc biệt là vai trò của người phụ nữ được nâng cao rõ rệt Đây là một đặc điểm nổi bật trong văn hóa gia đình tại thành phố, thể hiện xu hướng tiến bộ trong xây dựng văn hóa gia đình trên toàn quốc Cụ thể, khi được hỏi về người chủ gia đình, 62,13% cho biết cả hai vợ chồng đều là người làm chủ, cho thấy quan niệm về vai trò chủ gia đình đã có sự thay đổi tích cực Sự bình đẳng trong quan hệ vợ chồng còn được thể hiện qua việc sở hữu tài sản chung trong gia đình.

Bảng 2.1 Người đứng tên giấy tờ sở hữu một số tài sản trong gia đình (%) 1

STT Tài sản Chồng (%) Vợ (%) Cả hai (%)

2 Cơ sở sản xuất kinh doanh 35 14 51

Theo khảo sát, 42,98% người được hỏi cho rằng vợ chồng có vai trò như nhau trong việc đại diện gia đình làm việc với chính quyền Đặc biệt, 81,28% cho rằng vợ chồng bình đẳng trong các công việc liên quan đến họ hàng, tang lễ và tiệc cưới Mặc dù tỉ lệ thấp hơn, 21,7% cũng cho rằng vợ chồng chia sẻ trách nhiệm trong công việc nội trợ Điều này cho thấy sự tiến bộ trong việc xây dựng mối quan hệ bình đẳng giữa vợ chồng tại Thành phố Hồ Chí Minh.

1 Nguyễn Kim Hiền (2017) Thực trạng xây dựng văn hóa gia đình ở TP.HCM hiện nay Tạp chí khoa học, Khoa học xã hội và nhân văn, tập 14

Bình đẳng giới là một vấn đề cốt lõi của quyền con người và là yếu tố thiết yếu cho sự phát triển xã hội bền vững Việc giải phóng phụ nữ khỏi vai trò "người đầy tớ chính" không chỉ nâng cao vị thế của họ mà còn góp phần tạo ra một môi trường gia đình công bằng hơn Sự bình đẳng giới trong gia đình đóng vai trò quan trọng, thúc đẩy sự phát triển toàn diện cho cả cộng đồng.

Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng văn hóa gia đình Sự chuyển biến tích cực trong các gia đình thể hiện qua tình cảm yêu thương, kính trọng giữa con cái và cha mẹ, cùng với sự chăm ngoan và thành đạt của con cái Theo khảo sát, 83,83% con cái tự chọn bạn bè, 68,94% tự chọn cách ăn mặc, và 80,85% tự chọn hình thức vui chơi, giải trí, cho thấy con cái có quyền quyết định một số vấn đề cá nhân mà không bị áp đặt Nhiều gia đình cho phép con cái bày tỏ ý kiến và tham gia vào các công việc chung, chứng tỏ mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái đã đổi mới theo hướng tôn trọng tự do cá nhân, tạo điều kiện cho việc gần gũi và trao đổi tâm tình thường xuyên.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật trong lĩnh vực dân số và kế hoạch hóa gia đình Đặc biệt, số liệu năm 2019 cho thấy tỷ lệ tử vong mẹ đã giảm đáng kể, phản ánh những nỗ lực của chính phủ trong việc cải thiện sức khỏe sinh sản và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong tại Việt Nam đã giảm xuống còn 46 ca trên 100.000 trẻ, giảm 23 ca so với năm 2009 Năm 2018, tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai đạt 76,5%, trong đó 65,5% sử dụng các biện pháp hiện đại Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam hiện nay là 73,6 tuổi, với nam giới là 71,0 tuổi và nữ giới là 76,3 tuổi Từ năm 1989 đến nay, tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam đã tăng liên tục, từ 65,2 tuổi năm 1989 lên 73,6 tuổi vào năm 2019.

Bản sắc văn hóa dân tộc được bảo tồn và phát huy qua văn hóa gia đình, vốn là nền tảng cho văn hóa xã hội Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc tiếp nhận, kế thừa và truyền đạt các giá trị truyền thống tốt đẹp từ thế hệ này sang thế hệ khác Thông qua các hoạt động thờ cúng tổ tiên và lễ - tết, gia đình không chỉ nhắc nhở mà còn truyền đạt những giá trị văn hóa truyền thống cho con cháu Các hình thức lễ - tết thể hiện các hoạt động văn hóa tinh thần và gia phong, phản ánh rõ nét những giá trị truyền thống của dân tộc.

Bảng 2.2 Tỉ lệ các hoạt động cúng lễ được thực hiện trong gia đình (%) 1

Như vậy, có thể thấy rằng những giá trị tốt đẹp của văn hóa dân tộc về cơ bản vẫn được giữ gìn trong các gia đình

Tiêu chí 3: Tổ chức lao động, sản xuất, kinh doanh, công tác, học tập đạt năng suất, chất lượng và hiệu quả

Giải pháp xây dựng gia đình văn hoá ở nước ta thời gian tới

2.3.1 Giải pháp tiếp tục phát huy những mặt đạt được

Tiêu chí 1: Làm gương trong việc chấp hành các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, đồng thời tích cực tham gia vào các phong trào thi đua tại địa phương nơi cư trú.

Để phát triển văn hóa gia đình, cần duy trì và mở rộng phong trào xây dựng gia đình văn hóa, đồng thời nâng cao tiêu chí gia đình hạnh phúc Việc khen thưởng và tôn vinh kịp thời những điển hình tiêu biểu cũng rất quan trọng, giúp lan tỏa những giá trị tích cực và làm gương cho cộng đồng noi theo.

Xây dựng một môi trường giáo dục hiệu quả là rất quan trọng trong việc hình thành con người mới và tạo ra một pháo đài vững chắc để phòng chống tệ nạn xã hội Cần có kế hoạch cụ thể để ngăn chặn các tiêu cực xâm nhập vào gia đình, bảo vệ giá trị văn hóa gia đình Việt Nam Điều này bao gồm việc hướng dẫn thi hành các biện pháp cụ thể, đấu tranh mạnh mẽ với các hủ tục và tệ nạn đang diễn ra Đồng thời, cần giải quyết hài hòa giữa truyền thống và hiện đại trong mối quan hệ gia đình Để xây dựng một gia đình ấm no, hạnh phúc và tiến bộ, ngoài nỗ lực của từng gia đình, cần có sự hỗ trợ và bảo vệ tối đa từ Nhà nước và pháp luật.

Tiêu chí 2: Gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ; tương trợ giúp đỡ mọi người trong cộng đồng

Gia đình Việt Nam vẫn giữ được sự ổn định giữa những biến động xã hội, vì vậy cần xây dựng văn hóa gia đình với kỷ cương, nề nếp và sự tôn trọng lẫn nhau Cha mẹ cần nuôi dạy con cái khỏe mạnh, ngoan ngoãn, đồng thời tạo điều kiện cho con phát triển về sức khỏe, đạo đức và học tập để đáp ứng nhu cầu xã hội Việc chăm sóc cha mẹ già chu đáo và đối xử bình đẳng với các con cũng rất quan trọng Để gia đình phát triển theo xu hướng tiến bộ của nhân loại, chúng ta cần hạn chế những tiêu cực có thể xâm hại đến gia đình và phát huy các giá trị tốt đẹp vốn có của gia đình Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đô thị hóa mạnh mẽ hiện nay.

37 đẹp của cá nhân, gia đình, xã hội phải vừa mang tính truyền thống, vừa mang tính hiện đại

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục nếp sống và hình thành nhân cách cho mỗi thành viên Cần chú trọng tuyên truyền về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của gia đình, đồng thời đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền để xây dựng tư tưởng, đạo đức và lối sống văn hóa gia đình Giá trị truyền thống như "gia phong, gia lễ, gia đạo, gia hiếu" cần được giữ gìn và phát huy, trở thành chuẩn mực cơ bản, là "linh hồn" của gia đình trong xã hội hiện đại.

Công tác Dân số và Kế hoạch hóa Gia đình luôn được Nhà nước chú trọng, với nhiều đề án và mô hình nhằm nâng cao chất lượng dân số Các hoạt động bao gồm tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân, sàng lọc trước sinh và sơ sinh, tuyên truyền giảm tình trạng tảo hôn và sinh nhiều con, cũng như chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng Ngoài ra, còn có đề án kiểm soát dân số tại vùng biển, đảo và ven biển, cùng với mô hình xã, phường không có người sinh con thứ ba trở lên Các hoạt động này được đẩy mạnh và lồng ghép vào các hoạt động đoàn thể và quy định tại cơ quan.

Tiêu chí 3: Tổ chức lao động, sản xuất, kinh doanh, công tác, học tập đạt năng suất, chất lượng và hiệu quả

Phát triển kinh tế là nhiệm vụ hàng đầu của mỗi quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh khó khăn do đại dịch COVID-19, dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp gia tăng Việc phát triển kinh tế hộ gia đình và giải quyết vấn đề thiếu việc làm cho các thành viên là rất quan trọng trong giai đoạn “bình thường mới” sắp tới Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống cho các hộ gia đình, mà còn hỗ trợ họ giải quyết mâu thuẫn và xung đột, từ đó nâng cao nhận thức về quyền lợi và nghĩa vụ trong việc xây dựng gia đình văn hóa.

Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách con người, bao gồm giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội Để giáo dục gia đình hiệu quả, cha mẹ cần xây dựng một môi trường gia đình toàn vẹn, nơi mọi thành viên có nghĩa vụ và trách nhiệm với nhau Việc tạo ra phong cách sinh hoạt có nề nếp và phù hợp với nhu cầu của trẻ sẽ giúp phát huy những mặt tích cực của trẻ Đặc biệt, cha mẹ và người lớn cần giữ vai trò gương mẫu, đồng thời duy trì mối liên hệ chặt chẽ với nhà trường và các đoàn thể để đảm bảo sự phối hợp trong mục đích giáo dục.

2.3.2 Giải pháp giải quyết các mặt hạn chế

Gương mẫu chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước là tiêu chí quan trọng, đồng thời cần tích cực tham gia các phong trào thi đua tại địa phương nơi cư trú để góp phần xây dựng cộng đồng vững mạnh.

Để nâng cao hiệu quả công tác gia đình, cần tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng và chỉ đạo của chính quyền địa phương Công tác gia đình cần được xác định là một nội dung quan trọng trong các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, trở thành nhiệm vụ thường xuyên Đồng thời, cần xây dựng chương trình và kế hoạch cụ thể nhằm giải quyết những thách thức về gia đình, đồng thời xoá bỏ các hủ tục và tập quán lạc hậu.

Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về văn hóa và gia đình là cần thiết trong bối cảnh xã hội hiện đại, nơi mà nhu cầu văn hóa ngày càng phong phú và đa dạng Để đáp ứng những yêu cầu này, Việt Nam cần xây dựng một hệ thống luật pháp đồng bộ, toàn diện và cụ thể, nhằm điều chỉnh mọi thành viên trong cộng đồng Sự phát triển của đời sống thực tiễn kéo theo nhiều vấn đề mới, đòi hỏi phải có các quy định pháp lý phù hợp Do đó, việc hoàn thiện luật pháp về văn hóa và gia đình không chỉ là yêu cầu khách quan mà còn góp phần vào việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Tiêu chí 2: Gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ; tương trợ giúp đỡ mọi người trong cộng đồng

Nhà nước cần triển khai các chính sách và phương án hiệu quả để giải quyết những vấn đề phát sinh trong hôn nhân và gia đình, đồng thời tăng cường công tác phòng chống tệ nạn xã hội và bạo lực gia đình.

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại lối sống thực dụng và vị kỷ, đồng thời cần tăng cường bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, đặc biệt là những trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt Nhà nước và xã hội phải có trách nhiệm duy trì sự ổn định và phát triển của gia đình Cần quan tâm một cách toàn diện hơn đến phụ nữ, nâng cao trình độ và đời sống vật chất, tinh thần của họ, thực hiện bình đẳng giới, nhằm tạo điều kiện cho phụ nữ thực hiện tốt vai trò của mình trong gia đình, góp phần xây dựng một gia đình "no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc bền vững".

Xây dựng và nâng cao chất lượng hệ thống dịch vụ gia đình và cộng đồng là cần thiết, nhằm đảm bảo mọi gia đình đều có cơ hội tiếp cận kiến thức về pháp luật, văn hóa, y tế, giáo dục, khoa học kỹ thuật và phúc lợi xã hội.

Đẩy mạnh truyền thông và giáo dục để nâng cao nhận thức về vai trò của gia đình trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa; thực hiện chủ trương của Đảng và pháp luật về hôn nhân và gia đình; trang bị kiến thức và kỹ năng sống cho các gia đình, giúp họ chủ động phòng chống tệ nạn xã hội; đồng thời kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tiếp thu có chọn lọc giá trị tiên tiến trong xã hội phát triển.

Tiêu chí 3: Tổ chức lao động, sản xuất, kinh doanh, công tác, học tập đạt năng suất, chất lượng và hiệu quả

KẾT LUẬN

Tóm lại, qua việc phân tích đề tài, chúng ta đã hiểu rõ khái niệm, vị trí và chức năng của gia đình Đồng thời, chúng ta cũng nhận diện được thực trạng gia đình văn hóa ở Việt Nam hiện nay Từ đó, cần đưa ra các biện pháp khắc phục những yếu điểm trong việc xây dựng gia đình văn hóa và giải pháp để phát huy những thành tựu đã đạt được.

Chương 1 tập trung vào chủ đề gia đình trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trong đó khái niệm, vị trí và chức năng của gia đình được phân tích rõ ràng Bên cạnh đó, chúng ta cũng tìm hiểu về cơ sở xây dựng gia đình trong bối cảnh này.

Gia đình là tế bào cơ bản của xã hội, thể hiện sự tương tác và thống nhất giữa hai thực thể này Gia đình không chỉ là nguồn sống mà còn là nền tảng hạnh phúc, góp phần vào sự phát triển hài hòa của xã hội Ngược lại, xã hội cũng tạo điều kiện cho gia đình phát triển Gia đình là sản phẩm của lịch sử, nhưng đồng thời cũng là tế bào thiết yếu của xã hội Sự phát triển của xã hội phụ thuộc vào hai yếu tố chính: trình độ phát triển của lao động và mức độ phát triển của gia đình.

Gia đình là tổ chức cơ sở và là đơn vị xã hội nhỏ nhất, nhưng lại đa dạng và phong phú trong quá trình phát triển của mình Nó không chỉ tuân thủ các quy luật và cơ chế chung của xã hội mà còn đóng vai trò cầu nối giữa các thành viên trong gia đình với xã hội bên ngoài, nơi chứa đựng nhiều thông tin quan trọng.

Gia đình là tổ ấm, mang lại hạnh phúc cho mỗi thành viên thông qua sự bảo bọc về vật chất, tinh thần và giáo dục Trẻ em được nuôi dưỡng trong môi trường an toàn, người già có chỗ nương tựa, và người lao động được phục hồi sức khỏe và tinh thần Tại đây, mối quan hệ thiêng liêng giữa vợ chồng, cha con và anh em được hình thành, tạo nên sự đồng cảm và hỗ trợ lẫn nhau suốt cuộc đời.

Gia đình là một cộng đồng xã hội đặc biệt, hình thành và duy trì chủ yếu dựa trên hôn nhân và huyết thống Theo C.Mác, gia đình không chỉ là nơi nuôi dưỡng mà còn là nền tảng tái tạo các mối quan hệ xã hội hàng ngày.

Cuộc sống của mỗi người bắt đầu từ bản thân, từ đó hình thành các mối quan hệ như vợ chồng, cha mẹ và con cái, tạo nên gia đình.

Gia đình không chỉ đơn thuần là một đơn vị tình cảm và tâm lý, mà còn là một tổ chức kinh tế tiêu dùng, một môi trường giáo dục văn hóa và một cấu trúc thiết chế xã hội Yếu tố huyết thống và tình cảm chính là bản chất cốt lõi của gia đình, nhưng để hiểu đầy đủ về vai trò của gia đình, cần xem xét các khía cạnh kinh tế, giáo dục và xã hội mà nó mang lại.

Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên và thiêng liêng, có ảnh hưởng sâu sắc đến hành vi của con người Để hình thành những nhân cách tốt đẹp, gia đình cần có quy tắc và chuẩn mực rõ ràng Cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành niềm tin và hành vi đạo đức của trẻ, đồng thời là tấm gương cho con cái Văn hóa gia đình thể hiện qua mối quan hệ giữa các thành viên, từ cha mẹ đến ông bà, và giữa anh chị em Tuy nhiên, tính gia trưởng và sự bất bình đẳng trong gia đình có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ Do đó, xây dựng một gia đình văn hóa là phương châm cần thiết trong thời đại hiện nay.

Trong chương 2, chúng ta đã phân tích thực trạng xây dựng gia đình văn hóa thông qua các số liệu cụ thể Qua đó, chúng ta nhận thấy những thành tựu đã đạt được trong việc xây dựng gia đình văn hóa, đồng thời cũng chỉ ra những hạn chế tồn tại Để nâng cao chất lượng gia đình văn hóa, cần phát huy những điểm mạnh và tìm ra giải pháp khắc phục các hạn chế hiện có.

Gia đình văn hóa là tiêu chí do Chính phủ Việt Nam đề ra nhằm xây dựng các tiêu chuẩn văn hóa trong cộng đồng dân cư Các gia đình đạt tiêu chuẩn sẽ nhận được bằng khen Gia đình văn hóa từ chính quyền cấp xã Tính đến nay, cả nước đã có hơn 16,4 triệu gia đình đạt chuẩn, chiếm 76% tổng số gia đình, và con số này đang tiếp tục tăng lên mỗi năm Đây là tín hiệu tích cực cho nỗ lực xây dựng gia đình văn hóa tại Việt Nam.

1 C.Mác và Ph.Ăngghen (1995) Toàn tập Hà Nội: NXB Chính trị Quốc gia, tr.44

Phong trào xây dựng gia đình văn hóa tại Việt Nam đạt được nhiều thành tựu nhờ vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, cùng với sự nỗ lực của các bộ, ngành và địa phương trong việc phát triển gia đình Ý thức của các thành viên trong gia đình cũng đã được nâng cao, giúp gìn giữ các giá trị truyền thống và xây dựng môi trường gia đình hòa thuận, tiến bộ Tuy nhiên, phong trào này vẫn đối mặt với nhiều thách thức, do đó, việc tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, cũng như nâng cao nhận thức của người dân thông qua tuyên truyền và giáo dục là rất cần thiết.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1 Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021) Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật

2 Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Tổng cục Thống kê và Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam (2020) Báo cáo tóm tắt: Kết quả Điều tra quốc gia về bạo lực đối với phụ nữ ở Việt Nam năm 2019 - Hành trình để thay đổi Truy cập từ: https://vietnam.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/1._bao_cao_tom_tat.pdf

3 Bộ Văn hoá – Thông tin, Cục Văn hoá Thông tin cơ sở (1997) Xây dựng gia đình văn hoá trong sự nghiệp đổi mới Hà Nội: NXB Chính trị Quốc gia

4 Chỉ thị số 49-CT/TW về xây dựng gia đình thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Truy cập từ: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Van-hoa-Xa-hoi/Chi-thi-49- CT-TW-xay-dung-gia-dinh-thoi-ky-cong-nghiep-hien-dai-hoa-130938.aspx

5 Cổng thông tin điện tử Bộ văn hóa, thể thao và du lịch (26/08/2021) Thái Bình với phong trào xây dựng gia đình văn hóa Truy cập từ: https://bvhttdl.gov.vn/thai-binh- voi-phong-trao-xay-dung-gia-dinh-van-hoa-20210826113002234.htm

6 Mỹ Duyên (22/04/2020) Chú trọng công tác xây dựng gia đình văn hóa, phát huy vị trí, vai trò quan trọng của gia đình Truy cập từ: https://hcmcpv.org.vn/tin-tuc/chu- trong-cong-tac-xay-dung-gia-dinh-van-hoa-phat-huy-vi-tri-vai-tro-quan-trong-cua- gia-dinh-1491870880

7 Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia, các bộ môn khoa học Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh (2008) Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia

8 Minh Hương (14/06/2020) Hơn 87 % hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa Truy cập từ: https://thanglong.chinhphu.vn/hon-87-ho-gia-dinh-dat-danh-hieu-gia- dinh-van-hoa

9 Trần Thị Tuyết Mai (17/06/2021) Xây dựng gia đình văn hóa trong phát triển bền vững Truy cập từ: http://smot.bvhttdl.gov.vn/xay-dung-van-hoa-gia-dinh-trong-phat- trien-ben-vung/

10 Hồ Chí Minh (2011) Toàn tập, tập 12 Hà Nội: NXB Chính trị Quốc gia.

Ngày đăng: 27/02/2022, 23:43

Nguồn tham khảo

Tài liệu tham khảo Loại Chi tiết
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo. (2021). Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học. Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia Sự thật Sách, tạp chí
Tiêu đề: Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học
Tác giả: Bộ Giáo dục và Đào tạo
Nhà XB: NXB Chính trị quốc gia Sự thật
Năm: 2021
2. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Tổng cục Thống kê và Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam. (2020). Báo cáo tóm tắt: Kết quả Điều tra quốc gia về bạo lực đối với phụ nữ ở Việt Nam năm 2019 - Hành trình để thay đổi. Truy cập từ:https://vietnam.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/1._bao_cao_tom_tat.pdf Sách, tạp chí
Tiêu đề: Báo cáo tóm tắt: Kết quả Điều tra quốc gia về bạo lực đối với phụ nữ ở Việt Nam năm 2019 - Hành trình để thay đổi
Tác giả: Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Tổng cục Thống kê và Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam
Năm: 2020
3. Bộ Văn hoá – Thông tin, Cục Văn hoá Thông tin cơ sở. (1997). Xây dựng gia đình văn hoá trong sự nghiệp đổi mới. Hà Nội: NXB Chính trị Quốc gia Sách, tạp chí
Tiêu đề: Xây dựng gia đình văn hoá trong sự nghiệp đổi mới
Tác giả: Bộ Văn hoá – Thông tin, Cục Văn hoá Thông tin cơ sở
Nhà XB: NXB Chính trị Quốc gia
Năm: 1997
4. Chỉ thị số 49-CT/TW về xây dựng gia đình thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Truy cập từ: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Van-hoa-Xa-hoi/Chi-thi-49-CT-TW-xay-dung-gia-dinh-thoi-ky-cong-nghiep-hien-dai-hoa-130938.aspx Sách, tạp chí
Tiêu đề: Chỉ thị số 49-CT/TW về xây dựng gia đình thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
5. Cổng thông tin điện tử Bộ văn hóa, thể thao và du lịch. (26/08/2021). Thái Bình với phong trào xây dựng gia đình văn hóa. Truy cập từ: https://bvhttdl.gov.vn/thai-binh-voi-phong-trao-xay-dung-gia-dinh-van-hoa-20210826113002234.htm Sách, tạp chí
Tiêu đề: Thái Bình với phong trào xây dựng gia đình văn hóa
6. Mỹ Duyên. (22/04/2020). Chú trọng công tác xây dựng gia đình văn hóa, phát huy vị trí, vai trò quan trọng của gia đình. Truy cập từ: https://hcmcpv.org.vn/tin-tuc/chu-trong-cong-tac-xay-dung-gia-dinh-van-hoa-phat-huy-vi-tri-vai-tro-quan-trong-cua-gia-dinh-1491870880 Sách, tạp chí
Tiêu đề: Chú trọng công tác xây dựng gia đình văn hóa, phát huy vị trí, vai trò quan trọng của gia đình
7. Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia, các bộ môn khoa học Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. (2008). Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học. Hà Nội:NXB Chính trị quốc gia Sách, tạp chí
Tiêu đề: Giáo trình chủ nghĩa xã hội khoa học
Tác giả: Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia, các bộ môn khoa học Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
Nhà XB: NXB Chính trị quốc gia
Năm: 2008
8. Minh Hương. (14/06/2020). Hơn 87 % hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa. Truy cập từ: https://thanglong.chinhphu.vn/hon-87-ho-gia-dinh-dat-danh-hieu-gia-dinh-van-hoa Sách, tạp chí
Tiêu đề: Hơn 87 % hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa
9. Trần Thị Tuyết Mai. (17/06/2021). Xây dựng gia đình văn hóa trong phát triển bền vững. Truy cập từ: http://smot.bvhttdl.gov.vn/xay-dung-van-hoa-gia-dinh-trong-phat-trien-ben-vung/ Sách, tạp chí
Tiêu đề: Xây dựng gia đình văn hóa trong phát triển bền vững
11. Hồng Minh. (17/11/2017). Giải pháp nào để 'cứu' danh hiệu 'Gia đình văn hóa'?. Truy cập từ: https://baophapluat.vn/giai-phap-nao-de-cuu-danh-hieu-gia-dinh-van-hoa-post262998.html Sách, tạp chí
Tiêu đề: Giải pháp nào để 'cứu' danh hiệu 'Gia đình văn hóa'
12. Nguyệt Minh. (20/08/2021). Hãy để gia đình là nơi an toàn nhất. Truy cập từ: http://baovanhoa.vn/gia-%C4%91inh/artmid/424/articleid/44357/hay-de-gia-dinh160la-noi-an-toan-nhat Sách, tạp chí
Tiêu đề: Hãy để gia đình là nơi an toàn nhất
13. Ly Na. (30/11/2020). Lan tỏa phong trào Xây dựng gia đình văn hóa. Truy cập từ http://www.baodongnai.com.vn/vanhoa/202011/lan-toa-phong-trao-xay-dung-gia-dinh-van-hoa-3032960/index.htm Sách, tạp chí
Tiêu đề: Lan tỏa phong trào Xây dựng gia đình văn hóa
14. Minh Ngọc. (2021). Xây dựng gia đình văn hóa: quan trọng là hiệu quả thực tế. Truy cập từ: https://hanoimoi.com.vn/ban-in/Doi-song/656767/xay-dung-gia-dinh-van-hoa-quan-trong-la-hieu-qua-thuc-te Sách, tạp chí
Tiêu đề: Xây dựng gia đình văn hóa: quan trọng là hiệu quả thực tế
Tác giả: Minh Ngọc
Năm: 2021
15. Phạm Kinh Oanh. (25/07/2021). Gia đình là gì? Ý nghĩa của gia đình? Truy cập từ: https://luathoangphi.vn/gia-dinh-la-gi/ Sách, tạp chí
Tiêu đề: Gia đình là gì? Ý nghĩa của gia đình
16. Vũ Hào Quang. (2006). Gia đình Việt Nam – Quan hệ quyền lực và xu hướng biến đổi. Hà Nội: NXB Đại học quốc gia Sách, tạp chí
Tiêu đề: Gia đình Việt Nam – Quan hệ quyền lực và xu hướng biến đổi
Tác giả: Vũ Hào Quang
Nhà XB: NXB Đại học quốc gia
Năm: 2006
17. Nguyễn Việt Tiến. (09/07/2021). Phát huy giá trị truyền thống trong xây dựng gia đình Việt Nam ấm no, hạnh phúc tiến bộ văn minh. Truy cập từ:https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/van_hoa_xa_hoi/-/2018/823639/phat-huy-gia-tri-truyen-thong-trong-xay-dung-gia-dinh-viet-nam-am-no%2C-hanh-phuc%2C-tien-bo%2C-van-minh.aspx# Sách, tạp chí
Tiêu đề: ). Phát huy giá trị truyền thống trong xây dựng gia đình Việt Nam ấm no, hạnh phúc tiến bộ văn minh
18. Trang tin điện tử Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh. (28/06/2017). Gia đình có vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng nguồn nhân lực cho xã hội mới. Truy cập từ:https://www.thanhuytphcm.vn/tin-tuc/gia-dinh-co-vai-tro-rat-quan-trong-trong-viec-xay-dung-nguon-nhan-l-7-1491834733 Sách, tạp chí
Tiêu đề: Gia đình có vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng nguồn nhân lực cho xã hội mới
19. Trường Đại học Luật Hà Nội. (2009). Giáo trình Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam. Hà Nội: NXB Công an nhân dân Sách, tạp chí
Tiêu đề: Giáo trình Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam
Tác giả: Trường Đại học Luật Hà Nội
Nhà XB: NXB Công an nhân dân
Năm: 2009

HÌNH ẢNH LIÊN QUAN

Bảng 2.1 Người đứng tên giấy tờ sở hữu một số tài sản trong gia đình (%) 1 - Tiểu luận GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI. THỰC  TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ Ở NƯỚC TA  HIỆN NAY
Bảng 2.1 Người đứng tên giấy tờ sở hữu một số tài sản trong gia đình (%) 1 (Trang 24)
Bảng 2.2 Tỉ lệ các hoạt động cúng lễ được thực hiện trong gia đình (%) 1 - Tiểu luận GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI. THỰC  TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ Ở NƯỚC TA  HIỆN NAY
Bảng 2.2 Tỉ lệ các hoạt động cúng lễ được thực hiện trong gia đình (%) 1 (Trang 26)
Bảng 2.4 Số vụ và hình thức bạo lực gia đình 1 - Tiểu luận GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI. THỰC  TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ Ở NƯỚC TA  HIỆN NAY
Bảng 2.4 Số vụ và hình thức bạo lực gia đình 1 (Trang 33)

TRÍCH ĐOẠN

TÀI LIỆU CÙNG NGƯỜI DÙNG

TÀI LIỆU LIÊN QUAN

w