Giáo trình Hình họa toàn thân tượng người

Mục tiêu

1 Ki ế n th ứ c: Sau bài học sinh viên có khả năng:

- Mô tả được cấu trúc, tỉ lệ người toàn thân;

- Giới thiệu tượng mẫu và hướng dẫn PP vẽ cụ thể từng bài

- Hiểu được vẻ đẹp và sựcân đối trong cấu tạo hình thểcon người;

- Phân tích được kiến thức giải phẫu tạo hình vào bài vẽ;

- Nhận diện được cấu tạo hình thể của tượng người toàn thân

- Vẽ được bài hình họa toàn thân tượng người

3 V ề năn lự c t ự ch ủ và trách nhi ệ m

- Mạnh dạn, tự giác, tích cực, tự tin, hợp tác, sáng tạo

- Trân trọng vẻ đẹp của cơ thể con người và tác phẩm nghệ thuật

Nội dung chi tiết

Giới thiệu khái quát cấu trúc tỉ lệ người ứng dụng trong vẽ mẫu tượng người toàn thân

Tỉ lệ cơ thểcon người qua giới tính và độ tuổi

Tỷ lệở phụ nữ cơ bản giống nam giới, tình bằng 7 đầu rưỡi Đố với phụ nữ

Việt Nam, ước tính gần bằng 7 đầu (khoảng 6,4/5 đầu) Tuy nhiên giữa 2 giới có một sốđiểm khác biết sau:

Khi đứng thẳng, cơ thể nam giới có hình dáng giống như hình thang với phần vai rộng hơn phần hông, trong khi đó, cơ thể nữ giới có hình chữ nhật thẳng đứng Điều này dẫn đến cảm giác rằng hông của nữ giới rộng hơn so với hông của nam giới.

Chiều dài chân phụ nữ từ mặt đất đến gần bẹn khoảng 3,5 đầu, trong khi chiều dài tay là 3 đầu và chiều rộng vai chỉ đạt 1,5 đầu Đặc biệt, đường ngang hông của phụ nữ không trùng với đường phân đôi cơ thể.

Trong thực tế, người mẫu thường không đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn lý tưởng, mỗi người có những đặc điểm và cấu trúc riêng Do đó, việc quan sát và phân tích kỹ lưỡng là cần thiết khi thực hiện bài vẽ, tránh việc áp dụng công thức một cách máy móc Để đạt hiệu quả trong bài vẽ hình họa, cần vẽ đúng các tương quan thực tế của mẫu, bao gồm cả tỷ lệ hình khối và phương pháp diễn tả sinh động Đối với bài vẽ mẫu tượng toàn thân, các tỷ lệ này được áp dụng tương đối đầy đủ Tương tự như tượng chân dung và tượng bán thân, mẫu được lựa chọn kỹ lưỡng, đáp ứng tiêu chuẩn về cái đẹp trong cấu tạo con người và đã được thông qua sự sáng tạo của nhà điêu khắc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc miêu tả.

1.2 Giới thiệu các bộ phận chi tiết a Xương cổvà các vùng cơ cổ

Cổ là phần nối đầu với thân người, bao gồm 7 đốt xương cổ tạo thành trụ vững chắc, giúp các cơ cổ đảm bảo chuyển động và hình thái bên ngoài Cấu tạo của xương và cơ đầu gối kết nối xương cánh tay với xương cẳng tay, trong khi bàn tay và bàn chân cũng có cấu trúc riêng biệt, hỗ trợ chức năng vận động và tương tác với môi trường xung quanh.

* Câu hỏi, bài tập, nội dung ôn tập và thảo luận

- Nghiên cứu, tìm hiểu mối quan hệ giữa chi tiết các bộ phận trên tượng người toàn thân

VẼ TƯỢNG LỘ T DA TOÀN THÂN

Quan sát nhận xét

Xương đầu được bao bọc bởi các cơ, chia thành ba khối chính: khối cơ da sọ, khối cơ bám da mắt và khối cơ cử động hàm dưới Khối cơ da sọ mỏng và gắn liền với da, trong khi khối cơ bám da mắt tạo ra nếp nhăn biểu thị cảm xúc Cuối cùng, khối cơ cử động hàm dưới giúp thực hiện các chuyển động của hàm.

Trong chương trình Giải phẫu tạo hình, các khối cơ được phân tích chi tiết, với một hình mẫu lột da toàn thân người, tuy nhiên bài viết chỉ tập trung vào nửa người để nghiên cứu cấu trúc xương và cơ bên ngoài Sự thay đổi hình thái chuyển động của các cơ mặc dù đa dạng nhưng vẫn tuân theo những quy luật nhất định Tất cả các yếu tố này nằm trong kết cấu tổng thể, thể hiện rõ nét sự tương quan giữa các hình khối đậm nhạt và ánh sáng.

Bài vẽ tượng thể hiện một tư thế toàn thân rướn lên với sự tập trung cao độ về trí óc và sức lực, làm nổi bật các cơ khối nhờ nguồn sáng chiếu từ góc cao bên trái Mẫu bày cao hơn tầm mắt, dẫn đến sự thay đổi hình thái và độ đậm nhạt ở khối đầu và phần trên ngực, yêu cầu phải có sự phân tích kỹ lưỡng để diễn tả đúng tương quan.

Bố cục dựng hình

Để tạo ra một tác phẩm nghệ thuật hấp dẫn, việc sắp xếp bố cục hợp lý trên tờ giấy vẽ là rất quan trọng Bắt đầu từ hình dáng khuôn mặt của người mẫu, bạn có thể xác định một hình chữ nhật đứng với chiều ngang và chiều cao phù hợp để đảm bảo tỷ lệ hài hòa.

Khi phác hình, cần sử dụng các đường kỷ hà để tạo ra hình mẫu sơ bộ Trong quá trình vẽ chi tiết, việc xác định độ đậm nhạt thực của mẫu là rất quan trọng để tránh thói quen vẽ quá đậm, gây hỏng hình vẽ từ đầu Nét vẽ cần phải quan sát phương hướng của toàn bộ khuôn mặt, tránh lối vẽ đơn điệu và cứng nhắc Các nét vẽ phải xuất phát từ thực tế của mẫu và liên kết chặt chẽ với nhau Đo tỉ lệ để xác định khung hình chung và điểm ức của tượng, từ đó tạo đường trục dọc làm cơ sở cho việc so sánh cấu trúc và tỉ lệ Ở góc nhìn nghiêng, một số phần của cấu tạo sẽ bị che khuất, nhưng cơ cổ, ngực và vai sẽ rõ hơn Sử dụng que đo để xác định các tỉ lệ trục chếch của vai, ngực, và hông, cần lưu ý rằng khi đo tỉ lệ, đầu không còn là tỉ lệ chuẩn nữa Quan sát bằng mắt là yếu tố cần thiết trong quá trình này.

Vẽ tương quan lớn

Kiểm tra hình bằng que đo và dây dọi, kết hợp quan sát và so sánh để vẽ và điều chỉnh hình dáng cho chính xác hơn Các nét phác thảo với độ đậm nhạt và đường cong khác nhau bắt đầu gợi lên khối và kết cấu bên ngoài của cơ bắp, tạo điều kiện cho việc phát triển bài vẽ Sau khi kiểm tra lại hình vẽ, nheo mắt để phân biệt các mảng sáng tối và độ đậm nhạt lớn của mẫu, đồng thời nhận diện nguồn chiếu sáng và mối tương quan giữa mẫu và nền Cuối cùng, tiến hành vẽ các mảng và diện bóng lớn để hoàn thiện tác phẩm.

Vẽ sâu

Nghiên cứu và phân tích cấu trúc, đặc điểm cùng tương quan đậm nhạt của bóng là rất quan trọng để tạo ra sự hài hòa trong tác phẩm Cần phối hợp khéo léo giữa hình khối, đường nét và các mảng bóng, đồng thời chú ý đến độ lồi lõm và các phần bị che khuất của bóng Khi phân tích độ đậm nhạt, cần lưu ý đến chất liệu thạch cao để diễn tả chính xác Cuối cùng, việc so sánh tương quan giữa tượng và nền sẽ giúp tạo ra không gian sống động cho mẫu hình.

Hoàn chỉnh bài vẽ

Trong giai đoạn hoàn chỉnh bài vẽ, cần dành thời gian để so sánh và phân tích kỹ lưỡng hình vẽ Dựa vào nguồn sáng chiếu vào, có thể nhấn mạnh hoặc làm nhạt đi một số mảng và chi tiết, bao gồm việc sử dụng tẩy để điều chỉnh những chỗ cần thiết Việc nheo mắt và tập trung để so sánh mẫu thật với bài vẽ là rất quan trọng Một bài vẽ thành công là khi đạt được sự hài hòa về cấu tạo, hình khối đậm nhạt và sự diễn tả chung tốt, tất cả các yếu tố này phải ăn nhập với nhau.

Yêu cấu cần đạt

- Bố cục thuận mắt, hợp lý

- Vẽ đúng cấu tạo, tương quan tỉ lệ của hình khối tượng mẫu

- Dựng và diễn tảđược các đường hướng chính; các đường hướng chi tiết của tượng mẫu, hình vẽ không bị méo, nghiêng đổ

+ Diễn tả được tương quan đậm nhạt chính của mẫu trong nguồn sáng thực Cách diễn tả không bị gò bó, tảđược chất thạch cao

+ Qua diễn tả gợi được không gian của mẫu

- Nghiên cứu, tìm hiểu các đặc điểm trên cơ thểngười.

VẼ TƯỢNG TOÀN THÂN NAM TRẺ ĐỨNG

Quan sát, nhận xét

Để vẽ tượng mẫu hiệu quả, trước tiên cần quan sát toàn bộ bức tượng để ước lượng tỷ lệ và tương quan giữa các phần Từ góc nhìn bên phải, chiều rộng từ bắp tay đến ngón út của bàn chân trái chiếm gần một nửa chiều cao, với đường phân đôi cơ thể nằm ở giữa ổ bụng gần vùng bẹn Khi vẽ đường trục chính qua ức, phần lớn thân và đầu nằm bên trái, nhưng trọng tâm lại nghiêng về bên phải Việc xác định điểm chịu lực và trọng tâm là yếu tố quyết định cho thành công của bức tranh Từ đường trục chính, có thể xác định hướng của hai vai, khuỷu tay, hông và đầu gối, đồng thời hình dung đường lượn và dáng thế của tượng Sử dụng lược đồ phân tích sẽ giúp người vẽ chủ động hơn trong quá trình sáng tác.

Để tạo ra một bố cục hợp lý trên tờ giấy vẽ, hãy bắt đầu từ hình dáng khuôn mặt của người mẫu Từ đó, bạn có thể xác định một hình chữ nhật đứng với chiều ngang và chiều cao phù hợp, đảm bảo tỷ lệ chính xác cho tác phẩm.

Khi phác thảo hình, cần sử dụng các đường kỷ hà để tạo ra mẫu hình ban đầu Trong quá trình vẽ chi tiết, việc xác định độ đậm nhạt thực của mẫu là rất quan trọng để tránh thói quen vẽ đậm, gây ảnh hưởng đến chất lượng hình vẽ Cần chú ý đến phương hướng của khuôn mặt để tránh nét vẽ đơn điệu, cứng nhắc Các nét vẽ phải liên kết chặt chẽ và phản ánh thực tế của mẫu Đo tỉ lệ để xác định khung hình chung và điểm ức của tượng, từ đó tạo ra đường trục dọc giúp so sánh cấu trúc và hình dáng Khi vẽ ở góc nghiêng, các phần như cơ mắt có thể bị che khuất, trong khi cơ cổ và vai lại rõ ràng hơn Sử dụng que đo ngang tầm mắt để xác định tỉ lệ của vai và ngực, cần lưu ý rằng khi đo ở vị trí cao, cấu trúc có thể tạo cảm giác không cân đối Do đó, quan sát bằng mắt là rất cần thiết để đảm bảo độ chính xác trong tỉ lệ.

Sau khi xác định các mảng đậm nhạt và sáng tối, cần kiểm tra lại dáng hình bằng cách sử dụng đường dọi Rõ ràng xác định đường dọi qua các điểm chính của mẫu, từ đó lấy đường trục chính làm cơ sở để ước lượng và so sánh khoảng cách giữa các điểm Việc sử dụng đường dọi chỉnh hình và đẩy sâu bài vẽ là rất cần thiết và quan trọng trong quá trình này.

Khi phác thảo các chi tiết gần gũi với mẫu, cần phân tích ảnh hưởng của nguồn sáng đến độ đậm nhạt của các nét viền Tượng đứng trong một nguồn sáng cố định, nên sắc độ nguồn sáng ít thay đổi, nhưng vẫn phong phú nhờ vào vị trí và động thái của hình thể Quan sát tượng mẫu, hai chân đứng gần ngang nhau, nhưng chân phải là trụ hơi lùi và chân trái xoải ra, dẫn đến chân trái nhận được nhiều ánh sáng hơn, trong khi chân phải chìm trong không gian tối Do nguồn sáng chiếu từ trên cao, toàn bộ phần chân tối hơn so với phần ngực và bụng.

Trong quá trình vẽ, việc phân tích độ chuyển tinh tế của các mảng sáng tối là rất quan trọng, vì độ đậm nhạt không đồng đều từ đầu đến chân của tượng mẫu tạo ra thách thức trong việc xác định ranh giới các mảng bóng Để tránh sự khô cứng hay quá mềm mại, sinh viên cần tuân theo quy luật ánh sáng và cấu trúc hình khối Việc nheo mắt để phân tích sẽ giúp thu hẹp diện sáng tối và chi tiết, đóng vai trò quan trọng trong các bài vẽ hình họa, đặc biệt là những bài khó Quá trình vẽ không chỉ là mô tả mà còn là sửa chữa và điều chỉnh, do đó, vai trò chủ động của người vẽ ảnh hưởng tích cực đến chất lượng tác phẩm Diễn tả đậm nhạt tốt không chỉ tạo nên chất lượng cho bài vẽ mà còn gợi cảm giác mịn màng của da thịt, đồng thời giải quyết mối tương quan giữa hình khối và nền để tạo ra không gian sống động và cảm xúc cho tác phẩm.

Khi tỷ lệ về hình, cấu trúc và độ đậm nhạt đạt yêu cầu, cần kiểm tra lại hình vẽ bằng que đo và dây dọi Giai đoạn hoàn thiện bài vẽ đòi hỏi sự thận trọng, không chỉ chú trọng vào việc diễn tả mà còn phải phân tích và so sánh để xác định những điểm mạnh và những chi tiết cần bổ sung hoặc sửa chữa Việc nhận thức đúng năng lực bản thân cũng rất quan trọng, giúp người học vẽ biết khi nào nên dừng lại trong quá trình hoàn thiện tác phẩm.

Yêu cầu cần đạt

- Bố cục thuận mắt, hợp lý

- Vẽ đúng cấu tạo, tương quan tỉ lệ của hình khối tượng mẫu

- Dựng và diễn tảđược các đường hướng chính; các đường hướng chi tiết của tượng mẫu, hình vẽ không bị méo, nghiêng đổ

+ Diễn tả được tương quan đậm nhạt chính của mẫu trong nguồn sáng thực Cách diễn tả không bị gò bó, tảđược chất thạch cao

+ Qua diễn tả gợi được không gian của mẫu

Khi thực hiện các bài vẽ tượng toàn thân, cần chú ý đến việc bắt đúng dáng để mẫu không bị xiêu đổ hay vẹo Hãy áp dụng cách vẽ thoải mái và diễn tả sự chuyển sắc phong phú giữa các độ đậm nhạt, phù hợp với không gian thực khi vẽ.

Hướng dẫn tự học trên lớp và ở nhà:

- Trên cơ sở kết quả làm bài trên lớp để định hướng sinh viên tự học theo các yêu cầu cần đạt

1 Hãy nêu vai trò của tượng chân dung người toàn thân trong điêu khắc và trong hình họa cơ bản?

2 Tại sao giải phẫu tạo hình lại có vai trò quan trọng trong vẽ hình họa Nên sử dụng kiến thức giải phẫu tạo hình vào bài như thế nào ?

3 Những điểm giống nhau và khác nhau giữa vẽ tượng người bán thân với vẽ * Hình minh họạ

1 Nêu những nét cơ bản trong cấu tạo người trưởng thành, người già, trẻ em ? Tại sao lại có những điểm khác nhau đó?

2 Những điểm giống và khác nhau giữa vẽtượng người với tượng lột da?

3 Phương pháp cơ bản trong vẽ tượng người

4 Rút ra các yêu cầu chung trong vẽ tượng người

VẼ TƯỢNG TOÀN THÂN NAM GIÀ NGỒI

Khổ giấy: 60cmx80cm, chất liệu chì đen

1 Ki ế n th ứ c: Sau bài học người học có khả năng:

- Hiểu được vẻ đẹp, sự cân đối trong hình thể tượng toàn thân nam già

- Biết vận dụng kiến thức giải phẫu tạo hình vào bài vẽ

- Phân biệt được sự giống và khác nhau giữa tượng toàn thân nam trẻ và già

- Dựng được hình tượng toàn thân nam già ngồi

- Diễn tả được đúng chất thạch cao, tạo được không gian

- Nét vẽ cóđặc điểm riêng, tình cảm

- Vẽ được hình tượng người toàn thân nam già đúng phương pháp

3 V ề năng lự c t ự ch ủ và trách nhi ệ m

- Thấy được vẻ đẹp hình thể con người và nâng niu sản phẩm nghệ thuật

II Nộ i dung chi tiết

Mẫu tượng là một người đàn ông già ngồi thoải mái với chân co và lưng gập, hai tay để trên đùi và đầu hơi nghiêng Khi phân tích, cần chú ý đến sự không trùng nhau giữa hướng đầu, thân và chân để tránh sai sót Bài vẽ toàn thân yêu cầu xác định bố cục hợp lý ngay từ đầu, nhằm tránh tình trạng lệch hay thiếu bố cục Người vẽ cần so sánh và quan sát kỹ để tìm ra tỷ lệ mẫu, đồng thời chú ý đến đặc điểm của mẫu nam già để diễn tả một cách chủ động hơn.

Để tạo ra một bố cục hợp lý trên tờ giấy vẽ, cần xác định hình dáng khuôn mặt của người mẫu Từ đó, có thể chọn một hình chữ nhật đứng với tỷ lệ chiều ngang và chiều cao phù hợp.

Để có cái nhìn toàn diện về mẫu, cần đứng cách mẫu ít nhất 2m Việc ký hoạ nhanh giúp xác định bố cục và tạo sự chủ động trước khi phác thảo chính thức Đối với tượng vẽ toàn thân, việc vẽ đầy đủ hình thể là rất quan trọng; nếu sinh viên không chủ động hoặc thiếu chính xác trong việc đo tỉ lệ, việc thiếu sót ở tay hoặc chân sẽ ảnh hưởng đáng kể đến kết quả bài học.

Khi lựa chọn được bố cục thích hợp tiến hành vẽ phác hình cách tiến hành tương tự như vẽ tượng bán thân

Sau khi hoàn thành phác thảo, cần kiểm tra tỉ lệ tổng thể và tỉ lệ các bộ phận so với mẫu bằng cách sử dụng que đo Việc đo đạc phải chính xác, tránh tình trạng đo một cách tượng trưng hoặc chiếu lệ, vì nếu đi sâu vào chi tiết mà không chính xác sẽ dẫn đến khó khăn trong việc sửa chữa, khiến bài vẽ trở nên lộn xộn và sa lầy.

Xác định đường trục chính chạy qua ức Từ đường trục chính tìm ra các đường trục phụ bằng cách so sánh khoảng cách với đường trục chính

Khi phác thảo các chi tiết gần gũi với mẫu, việc phân tích ảnh hưởng của nguồn sáng là rất quan trọng Tượng đứng dưới một nguồn sáng cố định, dẫn đến sắc độ ánh sáng trên tượng ít thay đổi, nhưng vẫn giữ được sự phong phú Điều này phụ thuộc vào vị trí hình thể và cách tiếp nhận ánh sáng Quan sát mẫu, ta thấy hai chân đứng gần nhau; chân phải hơi lùi lại trong khi chân trái mở rộng, do đó chân trái sáng hơn còn chân phải chìm trong bóng tối Tuy nhiên, nguồn sáng chiếu từ trên cao làm cho toàn bộ phần chân tối hơn so với phần ngực và bụng.

Khi ánh sáng chiếu vào mẫu, nó tạo ra các độ đậm nhạt và đường nét rõ ràng mà mắt có thể quan sát Tuy nhiên, việc vẽ không chỉ đơn thuần là nhìn mà còn cần phải phân tích một cách khoa học Xác định yếu tố ánh sáng để tạo ra không gian là rất quan trọng trong việc vẽ hình họa nghiên cứu Khi đi sâu vào bài vẽ, cần chú ý không sử dụng những đường cong lõm để đảm bảo tính chính xác và thẩm mỹ.

Để diễn tả hiệu quả các mảng sáng tối trong nghệ thuật vẽ, cần chú ý đến độ đậm nhạt không đồng đều của tượng mẫu, tránh sự khô cứng hay quá mềm mại Sinh viên nên tránh lối vẽ truyền ảnh mà không tuân theo quy luật ánh sáng và cấu trúc hình khối Việc nheo mắt để phân tích và thu hẹp diện sáng tối là cần thiết, đặc biệt trong các bài vẽ khó Quá trình vẽ là một hành trình sửa chữa và điều chỉnh, cho phép người vẽ chủ động nâng cao chất lượng tác phẩm Diễn tả đậm nhạt một cách chính xác không chỉ tạo nên chất lượng hình ảnh mà còn gợi cảm giác mịn màng của da thịt Đồng thời, việc giải quyết tốt mối tương quan giữa hình khối và nền sẽ giúp tạo không gian sống động và cảm xúc cho tác phẩm.

Tiếp tục kiểm tra tỉ lệ, chiều hướng và hình dáng của mẫu, đồng thời xem xét các mảng sáng tối đã chính xác hay chưa Cần lưu ý rằng sự chuyển động và quan hệ sáng tối tạo ra mối liên kết giữa các vật thể Ánh sáng có thể làm thay đổi hình thể do sự di chuyển của chúng Khi kiểm tra đậm nhạt, nên dựa vào nguồn sáng cố định tại một thời điểm cụ thể để làm sâu sắc và hấp dẫn hơn cho bài vẽ Trong quá trình này, cần chú ý đến độ dài ngắn của nét để xác định rõ ràng bề mặt khung của tượng mẫu Việc lượn nhẹ tay để tạo đường cong giúp làm nổi bật nét thẳng, và khi nét cong được gắn đúng với tượng mẫu, sẽ tạo nên tiết tấu nhịp điệu sinh động và hấp dẫn, đồng thời mang lại cảm giác về chất liệu của mẫu Ở giai đoạn này, việc quan sát và so sánh để phát hiện sai sót giữa bài vẽ và mẫu là quan trọng hơn là vẽ nhiều.

Chú ý đến độ đậm nhạt của nền là rất quan trọng, vì việc vẽ đúng độ đậm nhạt sẽ nâng cao hiệu quả tương quan trong tác phẩm Điều này giúp không gian trong bức tranh trở nên sống động và hấp dẫn hơn.

- Vẽ đúng tỉ lệ, hình khối của mẫu

- vẽ đúng các đường trục, đường hướng chính và các chi tiết chung, hình vẽ không bịnghiêng, đổ

- Diễn tả được tương quan đậm nhạt của mẫu theo ánh sáng gợi được khốivà tạo được không gian

- Tả được chất thạch cao

- Bài vẽ có chất cảm tốt, có cách nhìn riêng

- Nhắc lại cấch tiến hành bài vẽ tượng toàn thân dáng ngồi

- Chấm bài theo yêu cầu cần đạt: Giúp sinh viên tự đánh giá bài của mình và của bạn

- Chuẩn bị giấy và đồ dùng học tập cho bài vẽtượng toàn thân dáng đứng

Hướng dẫn tự học trên lớp và ở nhà

+ Căn cứ vào những yêu cầu cần đạt, sinh viên tiếp tục hoàn thành bài tập ở những tiết tự học

+ Để đạt được kết quả cao sinh viên phải tự nghiên cứu, tham khảo tài liệu trong giáo trình tự học

- Nghiên cứu, tìm hiểu mối quan hệ giữa chi tiết các bộ phận trên tượng người toàn thân dáng ngồi

VẼ TƯỢNG TOÀN THÂN NỮ TRẺ

Khổ giấy 60x80 cm, chất liệu chì đen

- Hiểu được vẻ đẹp và sựcân đối trong cấu tạo hình thểtượng toàn thân nữ trẻ

- Phân biệt được sự giống và khác nhau giữa tượng mẫu nữ toàn thân và mẫu nam toàn thân

- Dựng được hình tượng toàn thân nữ trẻ

- Thấy vẻ đẹp hình thể con người, trân trọng sản phẩm nghệ thuật

II Nội dung chi tiết

Khi ánh sáng chiếu từ góc cao bên trái, khuôn mặt được chia thành hai vùng sáng tối rõ rệt, với đường phân chia chạy qua hai mắt, mũi, miệng và cằm Tuy nhiên, nhờ vào việc tạo khối tròn và mịn, các ranh giới giữa sáng và tối có sự chuyển tiếp mềm mại, không đột ngột Cô gái có trán hơi dô và cao, do đó cần phải quan sát và phân tích kỹ lưỡng khi xây dựng hình vẽ.

- Tượng mẫu có nhiều đường và nét cong nên khó khăn trong so sánh

Dựa vào cấu tạo của mắt, mũi, miệng và các trục dọc, ngang, người vẽ có thể tránh được những sai sót cơ bản Dù ở tư thế hay góc nhìn nào, trong bất kỳ điều kiện ánh sáng nào, vẫn có thể truyền tải cảm xúc về cái đẹp thông qua hình dáng, khối lượng, chất da và sự thanh cao, lịch lãm của một cơ thể nữ tính.

Để tạo ra một bố cục hợp lý trên tờ giấy vẽ, cần căn cứ vào hình dáng khuôn mặt của người mẫu Một hình chữ nhật đứng với tỷ lệ chiều ngang và chiều cao phù hợp sẽ giúp xác định vị trí và kích thước của các yếu tố trong tác phẩm.

Để có cái nhìn toàn diện về mẫu, cần đứng cách mẫu khoảng 2m Việc phác thảo nhanh trước khi vẽ sẽ giúp xác định bố cục hiệu quả hơn Đối với tượng vẽ toàn thân, việc thể hiện trọn vẹn hình thể là rất quan trọng; nếu sinh viên không chú ý đến tỉ lệ và thiếu sót trong việc vẽ tay, chân, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng bài học.

Để xác định khung hình chung của bức tượng, tiến hành đo tỉ lệ giữa chiều rộng và chiều cao, lấy đầu làm đơn vị đo Tìm vị trí các điểm chính trong tỉ lệ bức tượng bằng cách sử dụng que đo để so sánh khoảng cách giữa các bộ phận như vai, vú, eo, bong và hông Que đo cũng giúp xác định hướng và độ chếch lệch giữa hai bên vai, ngực, eo và hông Việc xác định đúng khoảng cách và đường hướng là cơ sở quan trọng để phác hình chính xác, tạo điều kiện thuận lợi cho các bước tiếp theo Đo tỷ lệ và phác các khung hình, đồng thời xác định vị trí các bộ phận trên khuôn mặt, có thể sử dụng cạnh dọc của bệ làm đường so sánh để phác trục chính theo hướng mặt.

Nối các vị trí và đường chu vi bằng những nét phác thẳng và nhẹ nhàng Lưu ý đến cấu trúc của xương sọ, mối liên hệ giữa tóc, cằm và cổ, cũng như cổ ngực của tượng để đảm bảo độ chính xác khi vẽ.

Mặc dù bóng không rõ ràng do hình dạng căng tròn của mẫu, vẫn có thể nhận diện các mảng sáng tối nếu nheo mắt và phân tích kỹ Cần xác định các vùng sáng tối lớn trên khuôn mặt, đồng thời dựa vào kết cấu chung của hình khối quả trứng cùng với vị trí và cấu tạo của mắt, mũi, miệng để phân tích chi tiết hơn.

Trong khi đẩy sâu các mảng bóng, lưu ý đến đậm nhạt ngay trong từng diện tối, sáng Gợi đậm nhạt của bóng nền cho khối nổi, dễ phân tích

Giải quyết đúng tương quan đậm nhạt của mẫu và nền

Toàn bộ trục và đường hướng của thân tượng nghiêng theo hướng nhìn, với nguồn sáng chiếu từ trên xuống Ánh sáng bên phải chạy dài và mạnh nhất ở phần cạnh bong và hông, cũng như ở mảnh vải trễ xuống phía dưới Chất tượng nuột nà với khối tròn lẳn, các khối cơ hòa quyện vào nhau Nếp vải ở nửa thân dưới được tạo hình mạnh mẽ với các đường nét sắc cạnh, dứt khoát, tạo sự đối lập với nửa thân trên nhưng vẫn hòa hợp, làm cho bức tượng trở nên sinh động và có hồn hơn.

Kiểm tra hình dáng bằng que đo và dây dọi là rất quan trọng Khi thực hiện, cần chú ý đến cấu trúc hình khối và dáng thể, đặc biệt là chân dung tượng Sự tương phản giữa tóc và khuôn mặt sẽ tạo nên vẻ đẹp thanh tú và sức sống Những lọn tóc nhỏ nối tiếp nhau không chỉ làm nổi bật khuôn mặt mà còn mang lại cảm giác nhẹ nhàng, khác biệt so với sự mềm mại ở thân.

Việc thể hiện độ chuyển tinh tế của các mảng sáng tối trong tranh vẽ là một thách thức lớn, bởi độ đậm nhạt của tượng mẫu không đồng đều và không theo quy luật nhất định Người vẽ cần phải tìm ra ranh giới giữa các mảng bóng một cách khéo léo, tránh sự khô cứng hay quá mềm mại Để đạt được sự chính xác, việc nheo mắt để phân tích ánh sáng và chi tiết là rất quan trọng, đặc biệt trong các bài vẽ hình họa khó Quá trình vẽ không chỉ là sự mô tả mà còn là sự sửa chữa và điều chỉnh, cho thấy vai trò chủ động của người vẽ trong việc nâng cao chất lượng tác phẩm Diễn tả đậm nhạt tốt không chỉ tạo nên chất lượng cho tác phẩm mà còn gợi lên cảm giác mịn màng của da thịt, đồng thời giải quyết tốt mối tương quan giữa hình khối và nền, tạo ra không gian sống động và cảm xúc cho bài vẽ.

Để so sánh và phân tích bài vẽ với tượng mẫu một cách hiệu quả, cần có thời gian nhất định Ánh sáng chiếu từ phía sau tượng tạo ra khoảng đậm lớn, làm cho các độ đậm thay đổi đa dạng trong phần ngược sáng Có thể sử dụng tẩy hoặc tay để lấy ra các điểm sáng, giúp các nét viền hòa nhập vào hình khối căng tròn của tượng Đặc biệt, việc xử lý tương quan giữa mẫu và nền là rất quan trọng.

- Bài này cần chú ý thêm về cách đánh bóng, tạo khối sát với mẫu thực

- Bóng không bị bẩn, bị nhọ

- Bài vẽ có tổng thể chung Cách diễn đạt có nét riêng, tình cảm

- Nghiên cứu, tìm hiểu mối quan hệ giữa chi tiết các bộ phận trên tượng mẫu nữ bán thân

VẼ TƯỢNG TOÀN THÂN NỮ GIÀ

Khổ giấy 60x80 cm, chất liệu chì đen

- Hiểu được vẻ đẹp và sựcân đối trong cấu tạo hình thểtượng toàn thân nữ già

- Phân biệt được sự giống và khác nhau giữa tượng mẫu nữ toàn thân trẻ và mẫu nữ toàn thân già

- Dựng được hình tượng toàn thân nữ già

- Thấy vẻ đẹp hình thể con người, trân trọng sản phẩm nghệ thuật

II Nội dung chi tiết

Mẫu tượng mô tả một người phụ nữ lớn tuổi ngồi thoải mái với một chân co lại và chân kia đưa lên phía trước, thể hiện dáng ngồi mỏi Một tay để trên đùi, trong khi đầu hơi nghiêng về phía ghế tựa Khi phân tích, cần chú ý rằng hướng đầu, thân và chân không trùng nhau, vì vậy việc so sánh kỹ lưỡng là rất quan trọng để tránh sự cẩu thả Do đây là một bài vẽ toàn thân, việc xác định bố cục ngay từ đầu là cần thiết để đảm bảo tính hợp lý và tránh tình trạng lệch hoặc thiếu bố cục.

Để vẽ mẫu nữ già, người nghệ sĩ cần so sánh và quan sát kỹ lưỡng để xác định tỉ lệ Việc chú ý đến những đặc điểm riêng của mẫu sẽ giúp họ chủ động hơn trong quá trình diễn tả.

Khi ánh sáng chiếu từ góc cao bên trái, khuôn mặt sẽ được chia thành hai vùng sáng tối rõ rệt Đường phân chia này chạy qua hai mắt, mũi, miệng và cằm, tạo ra sự cân đối cho khuôn mặt.

Tượng mẫu với nhiều đường nét cong thường gây khó khăn trong việc so sánh Để tránh những sai sót cơ bản khi vẽ, cần chú ý đến cấu tạo của mắt, mũi, miệng cùng với các đường trục dọc và ngang.

Để tạo ra một bố cục hợp lý trên tờ giấy vẽ, bạn nên bắt đầu từ hình dáng khuôn mặt của người mẫu Từ đó, hãy tìm một hình chữ nhật đứng có chiều ngang và chiều cao phù hợp với tỷ lệ của khuôn mặt.

Để có được cái nhìn toàn diện về mẫu, người vẽ cần đứng cách mẫu khoảng 2m Việc ký hoạ nhanh trước khi vẽ sẽ giúp xác định bố cục và tạo điều kiện thuận lợi cho việc phác thảo chính thức Đối với việc vẽ tượng toàn thân, cần phải thể hiện đầy đủ hình thể của mẫu; nếu sinh viên không chú ý hoặc không chính xác trong việc đo tỉ lệ, việc thiếu sót như thiếu tay hoặc chân sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả bài học.

Tiến hành đo tỉ lệ giữa chiều rộng và chiều cao của bức tượng để xác định khung hình chung, sử dụng đầu làm đơn vị đo và xác định các điểm chính trong tỉ lệ Sử dụng que đo để so sánh khoảng cách giữa vai, vú, eo, bong và hông, giúp xác định độ lớn nhỏ của các tỉ lệ cũng như hướng và độ chếch lệch giữa hai bên Việc xác định đúng khoảng cách và đường hướng là cơ sở quan trọng để phác hình chính xác, tạo điều kiện thuận lợi cho các bước tiếp theo Đồng thời, đo tỉ lệ và phác các khung hình, xác định vị trí các bộ phận trên khuôn mặt, có thể dùng cạnh dọc của bệ làm đường so sánh để phác trục chính theo hướng mặt.

Nối các vị trí và đường chu vi bằng nét phác thẳng và nhẹ nhàng Cần chú ý đến cấu trúc xương sọ, tóc, cằm và cổ để đảm bảo sự chính xác khi vẽ hình.

Mặc dù bóng trên khuôn mặt không rõ ràng do hình dạng căng tròn, vẫn có thể nhận diện các mảng sáng tối nếu nheo mắt và phân tích kỹ lưỡng Để xác định các vùng sáng tối lớn, cần chú ý đến kết cấu chung của khối hình quả trứng cũng như vị trí và cấu tạo của mắt, mũi, miệng Việc phân tích này giúp làm nổi bật các chi tiết cần thiết trong bức chân dung.

Trong khi đẩy sâu các mảng bóng, lưu ý đến đậm nhạt ngay trong từng diện tối, sáng Gợi đậm nhạt của bóng nền cho khối nổi, dễ phân tích

Giải quyết đúng tương quan đậm nhạt của mẫu và nền

Trục và hướng của thân tượng nghiêng theo hướng nhìn, với nguồn sáng chiếu từ trên xuống Ánh sáng bên phải tượng mạnh nhất ở phần cạnh bong và hông, tạo nên những vạt sáng dài và nổi bật Chất liệu tượng được thể hiện nuột nà với các khối tròn lẳn, trong khi các khối cơ hòa quyện vào nhau Nếp vải ở phần thân dưới được tạo hình mạnh mẽ với các đường nét sắc cạnh, tạo sự dứt khoát Mặc dù cách tạo hình nửa thân dưới có phần đối lập với nửa trên, nhưng chúng lại hòa hợp và thống nhất, làm cho bức tượng trở nên sinh động và có hồn hơn.

Kiểm tra hình bằng que đo và dây dọi là rất quan trọng Khi đẩy sâu vào bài vẽ, cần chú ý đến cấu trúc hình khối và dáng thể, đặc biệt là chân dung tượng và sự tương phản giữa tóc và khuôn mặt Những lọn tóc nhỏ nối tiếp nhau không chỉ làm cho khuôn mặt thêm thanh tú, mà còn mang lại sức sống cho bức tranh Đồng thời, mái tóc nhẹ nhàng cũng tạo sự khác biệt với cách diễn tả mềm mại ở thân.

Việc vẽ cần phải chú ý đến độ chuyển tinh tế của các mảng sáng tối, vì độ đậm nhạt của tượng mẫu không đồng đều và không theo quy luật nhất định Tìm ranh giới giữa các mảng bóng là một thách thức, vì nếu quá rạch ròi sẽ dẫn đến sự khô cứng, còn nếu xóa nhòa quá mức sẽ trở nên mềm mại Người vẽ cần tránh lối vẽ truyền ảnh và phải tuân theo quy luật ánh sáng và cấu tạo hình khối Để đạt được độ chính xác, nheo mắt để phân tích là một động tác quan trọng, đặc biệt trong các bài vẽ khó Quá trình diễn tả bao gồm việc sửa chữa và điều chỉnh, cho thấy vai trò chủ động của người vẽ ảnh hưởng tích cực đến chất lượng tác phẩm Việc thể hiện đậm nhạt tốt không chỉ tạo nên chất lượng cho bài vẽ mà còn gợi cảm giác mịn màng của da thịt Giải quyết mối tương quan giữa hình khối và nền là cách tạo không gian cho tác phẩm, đồng thời mang lại sức sống và tình cảm mà người vẽ muốn truyền tải.

Cần một khoảng thời gian nhất định để so sánh và phân tích kỹ lưỡng giữa bài vẽ và tượng mẫu Ánh sáng chiếu từ phía sau tượng tạo ra khoảng đậm lớn, làm cho các độ đậm thay đổi đa dạng trong phần ngược sáng Có thể sử dụng tẩy hoặc tay để lấy ra điểm sáng, giúp các nét viền hòa nhập vào các hình khối căng tròn của tượng Đặc biệt, cần xử lý tinh tế tương quan giữa mẫu và nền.

- Bài này cần chú ý thêm về cách đánh bóng, tạo khối sát với mẫu thực

- Bóng không bị bẩn, bị nhọ

- Bài vẽ có tổng thể chung Cách diễn đạt có nét riêng, tình cảm

- Nghiên cứu, tìm hiểu mối quan hệ giữa chi tiết các bộ phận trên tượng mẫu nữ toàn thân

LIỆU THAM KHẢO Giáo trình đã sử dụng tài liệu và một số hình minh họa của các cuốn sách sau

[1] Triệu Khắc Lễ, Hình họa 1.2.3 (Dự án đào tạo giáo viên THCS), NXB ĐHSP, 2006

Định dạng
Số trang	34
Dung lượng	702,13 KB