CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC
Khái niệm BHXH bắt buộc
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đã tồn tại trên toàn cầu hàng trăm năm, phát triển thành một hệ thống đa dạng với nhiều đối tượng tham gia và mức độ hưởng thụ khác nhau Để đảm bảo sự ổn định và phát triển của xã hội, đời sống người dân cần được bảo vệ và an toàn Tuyên ngôn nhân quyền của Liên Hợp Quốc vào ngày 10/12/1948 khẳng định rằng “Tất cả mọi người, với tư cách là thành viên của xã hội, sinh ra đều được tự do và bình đẳng về nhân quyền” Hiện nay, có nhiều định nghĩa về BHXH tùy thuộc vào góc độ nghiên cứu và cách tiếp cận, nhưng có thể hiểu khái niệm BHXH như một hệ thống bảo vệ quyền lợi cho mọi người trong xã hội.
Theo công ước số 102 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), bảo hiểm xã hội (BHXH) được hiểu là sự bảo vệ của xã hội đối với các thành viên thông qua các biện pháp công cộng, nhằm chống lại khó khăn kinh tế và xã hội do mất hoặc giảm thu nhập, do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, thất nghiệp, thương tật, tuổi già và tử vong BHXH cũng đảm bảo chăm sóc y tế và trợ cấp cho các gia đình đông con Từ góc độ tài chính, BHXH là quá trình hình thành và sử dụng quỹ tiền tệ dự trữ của cộng đồng lao động, dưới sự bảo trợ của Nhà nước, nhằm chia sẻ rủi ro và đảm bảo thu nhập cho họ và gia đình trong những trường hợp cần thiết theo quy định pháp luật.
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam, bảo hiểm xã hội (BHXH) là hình thức bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ gặp khó khăn về tài chính do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, tuổi già hoặc tử tuất Hệ thống này hoạt động dựa trên quỹ tài chính được hình thành từ sự đóng góp của các bên tham gia BHXH, với sự bảo hộ của Nhà nước.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) được quy định bởi Luật BHXH do Quốc hội Việt Nam thông qua ngày 29/06/2006, nhằm đảm bảo an toàn cho người lao động (NLĐ) và gia đình họ BHXH có vai trò quan trọng trong việc bù đắp một phần thu nhập cho NLĐ khi họ gặp phải các tình huống như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời Việc thực hiện BHXH không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của NLĐ mà còn góp phần đảm bảo an toàn xã hội.
Bảo hiểm xã hội - NXB Lao động- Xã hội, năm 2015)
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đã trải qua một quá trình phát triển dài và có nhiều khái niệm khác nhau Khái niệm chính xác và có tính pháp lý cao nhất về BHXH là: "Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH" [Điều 3].
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một hình thức bảo hiểm mang tính xã hội, hoạt động phi lợi nhuận và được Nhà nước bảo hộ Mục tiêu chính của BHXH là đảm bảo thu nhập cho người lao động (NLĐ) và góp phần vào an toàn xã hội.
1.1.2 Khái niệm BHXH bắt buộc
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là một loại hình BHXH, khái niệm BHXH bắt buộc được quy định tại Khoản 2 Điều 3 của Luật BHXH năm 2014:
- Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình BHXH do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dung lao động phải tham gia
- Bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm các chế độ: Thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tuổi tuất
Sự cần thiết của BHXH bắt buộc
1.2.1 Vai trò của BHXH bắt buộc
BHXH nói chung và BHXH bắt buộc nói riêng ra đời và phát triển ngày càng
Trần Thị Thúy Huyền, sinh viên lớp CQ55/03.02, đã khẳng định vai trò quan trọng của mình trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ thực tiễn cuộc sống đến sự phát triển xã hội.
- Đối với người lao động: Có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế, xã hội của đất nước cũng như trong đời sống của NLĐ như sau:
Bảo hiểm xã hội (BHXH) được thiết lập nhằm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải tình trạng giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời Điều này được thực hiện dựa trên mức đóng góp của họ vào quỹ BHXH do nhà nước quản lý Do đó, BHXH đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thu nhập cho lực lượng lao động, một trong những thành phần thiết yếu của xã hội.
Đảm bảo thu nhập ổn định cho người lao động và gia đình là rất quan trọng, giúp họ nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng trong những lúc ốm đau hay tai nạn Điều này cũng tạo cơ hội cho từng cá nhân thực hiện trách nhiệm tương trợ đối với những khó khăn của các thành viên khác trong xã hội.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) giúp nâng cao hiệu quả chi tiêu cá nhân, cho phép người lao động tiết kiệm những khoản nhỏ, đều đặn để có nguồn dự phòng cho tuổi già hoặc khi mất khả năng lao động Điều này không chỉ góp phần ổn định cuộc sống cho bản thân và gia đình mà còn góp phần ổn định xã hội Khi tham gia BHXH, người lao động sẽ cảm thấy an tâm và tin tưởng hơn, không còn lo lắng về vấn đề sức khỏe, tai nạn, từ đó nâng cao đời sống tinh thần và mang lại cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho cộng đồng.
- Đối với tổ chức sử dụng lao động:
Bảo hiểm xã hội (BHXH) giúp các tổ chức duy trì sự ổn định trong sản xuất và kinh doanh bằng cách phân phối hợp lý các chi phí cho người lao động (NLĐ) Nó tạo ra sự gắn kết lợi ích giữa người sử dụng lao động (NSDLĐ) và NLĐ, cũng như giữa NSDLĐ với xã hội Thông qua BHXH, những mâu thuẫn như tiền lương, thưởng và thời gian lao động được giải quyết kịp thời, giúp cả hai bên nhận thấy lợi ích của mình được quan tâm và bảo vệ Điều này không chỉ nâng cao sự hiểu biết lẫn nhau mà còn củng cố mối liên kết lợi ích giữa họ BHXH còn góp phần quan trọng trong việc phát triển lực lượng lao động.
Trần Thị Thúy Huyền, lớp CQ55/03.02, nhấn mạnh rằng việc duy trì sự ổn định trong mỗi đơn vị lao động không chỉ thúc đẩy tinh thần làm việc mà còn khuyến khích người lao động tích cực sản xuất Điều này góp phần nâng cao chất lượng và năng suất lao động, từ đó tạo ra nhiều của cải cho xã hội.
BHXH giúp NSDLĐ thực hiện trách nhiệm đối với NLĐ, đảm bảo rằng trong suốt quá trình lao động, NLĐ được ghi nhận và đóng góp đầy đủ vào BHXH Điều này tạo ra một mối quan hệ lao động mang tính nhân văn sâu sắc.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) giúp các doanh nghiệp duy trì ổn định tài chính, ngay cả khi gặp rủi ro lớn, từ đó tránh tình trạng nợ nần hay phá sản và hỗ trợ chủ động trong hoạt động sản xuất kinh doanh Tuy nhiên, nhiều người sử dụng lao động (NSDLĐ) chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của BHXH, vì nó thường không mang lại lợi ích trực tiếp cho họ Mặc dù BHXH là bắt buộc theo quy định của nhà nước, nhưng vẫn có không ít doanh nghiệp tìm cách lách luật để né tránh việc đóng góp cho quỹ này.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện công bằng xã hội, đồng thời là công cụ phân phối lại thu nhập giữa các thành viên tham gia Nó tạo ra cơ chế chia sẻ rủi ro và trách nhiệm, nâng cao tính cộng đồng và củng cố truyền thống tương thân tương ái BHXH thể hiện tinh thần nhân đạo, giúp những người gặp khó khăn có thêm điều kiện và động lực để vượt qua thử thách, hòa nhập với xã hội.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò là hạt nhân thiết yếu của hệ thống an sinh xã hội, cung cấp mạng lưới bảo vệ đầu tiên cho người lao động trước những rủi ro liên quan đến việc làm và thu nhập BHXH không chỉ góp phần ổn định và tăng trưởng kinh tế mà còn giữ vững ổn định chính trị - xã hội, là yếu tố quan trọng đảm bảo an sinh xã hội bền vững và lâu dài.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) không chỉ là một chính sách an sinh mà còn phản ánh rõ ràng trình độ phát triển kinh tế và xã hội của một quốc gia Khi nền kinh tế chậm phát triển và xã hội còn lạc hậu, đời sống của người dân sẽ gặp nhiều khó khăn, dẫn đến hệ thống BHXH không thể hoạt động hiệu quả.
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 8
Sự chậm phát triển của BHXH đang đối diện với một nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ Khi đời sống của người lao động được cải thiện và nâng cao, nhu cầu tham gia BHXH của họ cũng ngày càng gia tăng.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện công bằng xã hội thông qua nguyên tắc "đóng - hưởng" Người tham gia BHXH chỉ được hưởng quyền lợi khi đã đóng góp, từ đó BHXH giúp phân phối lại thu nhập giữa các nhóm người có thu nhập khác nhau, bao gồm cả những người may mắn và không may mắn, cũng như giữa các thế hệ lao động Mức hưởng BHXH phụ thuộc vào mức đóng, thời gian đóng và đối tượng tham gia trong cả khu vực nhà nước lẫn các thành phần kinh tế khác Do đó, BHXH không chỉ giảm thiểu khoảng cách giàu nghèo mà còn đảm bảo phân phối thu nhập công bằng, hợp lý, góp phần vào an sinh xã hội bền vững.
BHXH, với vai trò là quỹ tiền tệ tập trung, có ảnh hưởng sâu sắc đến hệ thống ngân sách nhà nước và tín dụng ngân hàng Sự tác động này không chỉ thúc đẩy sự phát triển kinh tế mà còn tạo ra cơ sở sản xuất kinh doanh mới, đồng thời tạo ra nhiều việc làm cho người lao động Nhờ đó, BHXH góp phần quan trọng trong việc giảm tỷ lệ thất nghiệp, tăng thu nhập cá nhân cho người lao động, và nâng cao tổng sản phẩm quốc nội cũng như tổng sản phẩm quốc dân.
BHXH đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá khả năng quản lý rủi ro của mỗi quốc gia Hệ thống BHXH không chỉ giúp nâng cao trình độ tổ chức và quản lý rủi ro xã hội của nhà nước mà còn thể hiện qua việc mở rộng đối tượng tham gia, đa dạng hóa hình thức bảo hiểm và phát triển các chế độ BHXH.
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 9
Những vấn đề chung về triển khai và phát triển BHXH bắt buộc
Xác định đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, bao gồm người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NSDLĐ), là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong việc triển khai và phát triển BHXH bắt buộc.
Hiện nay, đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc được quy định theo Luật BHXH năm 2014, có hiệu lực từ ngày 01/01/2016 BHXH bắt buộc bao gồm 5 chế độ chính: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất.
Người lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc phải là công dân Việt Nam, bao gồm các đối tượng như cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật, trong đó có cả cán bộ, công chức cấp xã.
Người lao động có hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên hoặc hợp đồng không xác định thời hạn theo quy định của pháp luật lao động, bao gồm cả xã viên và cán bộ quản lý, đều được hưởng lương và tiền công theo hợp đồng lao động trong các hợp tác xã và Liên hiệp hợp tác xã hoạt động theo Luật Hợp tác xã.
+ Người quản lý doanh nghiệp hưởng tiền lương, tiền công theo thuộc các chức danh quy định
+ Công nhân quốc phòng, công nhân công an làm việc trong các doanh nghiệp thuộc lực lượng vũ trang
Sĩ quan và quân nhân chuyên nghiệp trong Quân đội nhân dân, cùng với sĩ quan và hạ sĩ quan nghiệp vụ, chuyên môn kỹ thuật thuộc Công an nhân dân, cũng như những người làm công tác Cơ yếu, đều nhận lương tương đương với quân nhân và công an nhân dân.
Hạ sĩ quan và binh sĩ Quân đội nhân dân, cùng với hạ sĩ quan và chiến sĩ Công an nhân dân, cũng như học sinh Cơ yếu, đều được hưởng phụ cấp khi tham gia đào tạo về kỹ thuật và nghiệp vụ mật mã do Ban tổ chức.
Cơ yếu Chính phủ quản lý
+ Người lao động đã tham gia BHXH bắt buộc mà chưa nhận trợ cấp BHXH một
Trần Thị Thúy Huyền, lớp CQ55/03.02, đã trải qua 10 lần làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng với doanh nghiệp Việt Nam, tham gia trúng thầu và nhận thầu các công trình quốc tế.
Phu nhân và phu quân của cán bộ tại các cơ quan Việt Nam ở nước ngoài sẽ được hưởng chế độ phu nhân, phu quân nếu trước đó đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Người lao động đã tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc nhưng chưa nhận trợ cấp BHXH một lần có thể đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo nhiều loại hợp đồng khác nhau Các hình thức hợp đồng bao gồm hợp đồng với tổ chức sự nghiệp, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài, doanh nghiệp cho lao động đi làm việc dưới hình thức thực tập hoặc nâng cao tay nghề, cũng như hợp đồng cá nhân với doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài.
- Đơn vị tham gia BHXH bắt buộc cho người lao động bao gồm:
Cơ quan của Đảng và Nhà nước, cùng với các đơn vị sự nghiệp nhà nước từ cấp Trung ương đến cấp xã, bao gồm cả lực lượng vũ trang, có vai trò quan trọng trong tổ chức chính trị Các tổ chức chính trị, chính trị-xã hội, chính trị-xã hội-nghề nghiệp, và tổ chức xã hội-nghề nghiệp cũng đóng góp vào hệ thống này, tạo nên một mạng lưới hỗ trợ và phát triển các đơn vị sự nghiệp thuộc các tổ chức chính trị và xã hội khác.
Doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư, bao gồm cả các doanh nghiệp thuộc lực lượng vũ trang Hợp tác xã và Liên hiệp Hợp tác xã hoạt động theo Luật Hợp tác xã Hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, cùng các tổ chức và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động cũng được quy định trong khung pháp lý này.
Cơ quan, tổ chức và cá nhân nước ngoài, cũng như tổ chức quốc tế hoạt động tại Việt Nam, có quyền sử dụng lao động là người Việt Nam, trừ khi có điều ước quốc tế quy định khác Các tổ chức này phải được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Ngày 01 tháng 12 năm 2015, Quốc hội đã ban hành Luật số 58/2014/QH13, tức Luật BHXH mới nhất, sửa đổi bổ sung từ Luật BHXH năm 2006, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2016, mở rộng thêm nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội.
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 11
NLĐ tham gia BHXH bắt buộc như sau:
Người lao động có thể làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hoặc hợp đồng lao động theo mùa vụ và công việc nhất định Các hợp đồng này có thời gian làm việc từ đủ 3 tháng đến dưới một năm.
12 tháng, kể cả HĐLĐ được ký kết giữa NSDLĐ với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động
Người quản lý doanh nghiệp và người quản lý điều hành hợp tác xã sẽ nhận lương; đồng thời, những người hoạt động không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn cũng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc vào quỹ hưu trí và tử tuất, quy định này có hiệu lực từ ngày 01/01/2016.
- Người làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018)
Người lao động nước ngoài tại Việt Nam, có giấy phép hoạt động hoặc chứng chỉ hành nghề do cơ quan có thẩm quyền cấp, sẽ được tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc theo quy định của Chính phủ, có hiệu lực từ ngày 01/01/2016.
Nội dung triển khai và phát triển BHXH bắt buộc
Để nâng cao tính linh hoạt cho thị trường lao động và đảm bảo sự công bằng giữa các lao động thuộc các thành phần kinh tế, đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) đang dần được mở rộng Sự phát triển kinh tế và tăng thu nhập của người lao động cũng làm gia tăng nhận thức và nhu cầu về an toàn tài chính Nhờ những nỗ lực của ngành BHXH Việt Nam trong quản lý đối tượng tham gia, số lượng đơn vị sử dụng lao động và lao động tham gia BHXH đã tăng trưởng đáng kể hàng năm.
Biểu đồ 1: Tình hình giải quyết Bảo Hiểm Xã Hội một lần của BHXH Việt
Nguồn: Tạp chí tài chính (trích nguồn từ BHXH Việt Nam)
Sau 6 năm thi hành Luật BHXH năm 2014, trong giai đoạn 2016-2020, số lao động tham gia BHXH bắt buộc tăng thêm 2 181 nghìn người (trung bình mỗi năm tăng 4%); năm 2020, số người lao động tham gia BHXH giảm, do ảnh hưởng của dịch
Số lao động tham gia BHXH tăng mới ( nghìn người)
Số người giải quyết hưởng BHXH một lần (nghìn người)
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 17
Covid-19; số người lao động tham gia mới giảm, trong khi số người lao động hưởng BHXH một lần lần tăng
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được trên, việc phát triển đối tượng tham gia BHXH vẫn còn tồn tại một số hạn chế sau:
Mặc dù có quy định về bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, vẫn còn nhiều người lao động chưa tham gia, cho thấy việc thực thi pháp luật trong lĩnh vực này chưa đạt hiệu quả cao Cụ thể, chỉ khoảng 60% số lao động làm công hưởng lương đã tham gia BHXH, tương đương với số lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.
Số lượng người nhận bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần đang ở mức cao, với hàng trăm nghìn người hưởng mỗi năm Tỷ lệ lao động giải quyết hưởng BHXH một lần so với số lao động tham gia BHXH mới tăng lên từ năm 2016 cho thấy một sự chênh lệch đáng kể.
- 2019, mỗi năm xấp xỉ 45%, năm 2020, tỷ lệ này tăng lên 73,3%) Điều này ảnh hưởng rất lớn tới việc phát triển đối tượng tham gia BHXH
Như vậy, so với tiềm năng, đối tượng tham gia BHXH phát triển còn chậm do một số nguyên nhân sau:
Nhận thức của người lao động về lợi ích của bảo hiểm xã hội (BHXH) còn hạn chế, với nhiều người chưa hiểu rõ về chính sách này Thói quen phòng ngừa rủi ro chưa được hình thành, khiến người lao động chỉ nhận thấy sự cần thiết của bảo hiểm khi gặp phải rủi ro hoặc sự cố.
Ý thức tuân thủ pháp luật về bảo hiểm xã hội (BHXH) của cả người lao động và người sử dụng lao động còn thấp, dẫn đến việc xem nhẹ trách nhiệm tham gia BHXH Nhiều doanh nghiệp tìm cách trốn đóng BHXH để giảm chi phí, trong khi một số người lao động cũng ủng hộ việc không đóng BHXH để nhận thêm tiền lương.
Vào năm 2019, mức lương trung bình của người lao động tại Việt Nam chỉ đạt 6,64 triệu đồng mỗi tháng, trong khi thu nhập bình quân đầu người chỉ khoảng 4,2 triệu đồng mỗi tháng, cho thấy tình trạng thu nhập thấp của người lao động.
- Chính sách BHXH chưa đảm bảo sự ổn định Các chế độ BHXH dài hạn (hưu trí,
Trần Thị Thúy Huyền, lớp CQ55/03.02, nhận thấy rằng thời gian đóng và hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) có sự tách biệt và kéo dài Những thay đổi trong chính sách BHXH đã ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia, từ đó làm giảm niềm tin của người dân vào hệ thống chính sách này.
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 19
THỰC TRẠNG TRIỂN KHAI BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TẠI THỊ XÃ BA ĐỒN, TỈNH QUẢNG BÌNH
BUỘC TẠI THỊ XÃ BA ĐỒN, TỈNH QUẢNG BÌNH 2.1 Khái quát về BHXH thị xã Ba Đồn
2.1.1 Khái quát quá trình hình thành và phát triển BHXH thị xã Ba Đồn
Theo Quyết định số 1414/QĐ-BHXH ngày 04 tháng 10 năm 2016 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, Bảo hiểm xã hội thị xã Ba Đồn được quy định với chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể, đồng thời có cơ cấu tổ chức rõ ràng nhằm thực hiện hiệu quả các chính sách bảo hiểm xã hội tại địa phương.
Bảo hiểm xã hội thị xã Ba Đồn là đơn vị trực thuộc Bảo hiểm xã hội tỉnh, có nhiệm vụ hỗ trợ Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh trong việc thực hiện các chế độ và chính sách liên quan đến bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế Đồng thời, cơ quan này cũng đảm nhận việc quản lý thu, chi các loại bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế trên địa bàn thị xã theo quy định hiện hành.
Bảo hiểm xã hội thị xã Ba Đồn hoạt động dưới sự quản lý trực tiếp và toàn diện của Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh, đồng thời tuân thủ sự quản lý hành chính từ Ủy ban nhân dân thị xã.
- Bảo hiểm xã hội thị xã Ba Đồn có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản và trụ sở riêng
2.1.2 Chức năng BHXH thị xã Ba Đồn
Cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH) thị xã Ba Đồn, thuộc BHXH tỉnh Quảng Bình, có nhiệm vụ tổ chức thực hiện các chế độ chính sách BHXH, BHYT và BHTN Đơn vị này quản lý thu, chi BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn huyện theo phân cấp của BHXH Việt Nam và quy định pháp luật BHXH thị xã Ba Đồn hoạt động dưới sự quản lý hành chính của Uỷ ban nhân dân thị xã.
2.1.3 Nhiệm vụ, quyền hạn của BHXH thị xã Ba Đồn
BHXH thị xã Ba Đồn có nhiệm vụ:
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 20
Giám đốc BHXH tỉnh cần xây dựng kế hoạch phát triển BHXH thị xã cả dài hạn và ngắn hạn, cùng với chương trình công tác hàng năm Sau khi kế hoạch và chương trình được phê duyệt, việc tổ chức thực hiện chúng là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả trong công tác BHXH.
- Tổ chức thực hịện công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến các chế độ, chính sách BHXH, BHYT, BHTN;
Kiểm tra và giải quyết các kiến nghị, khiếu nại, tố cáo liên quan đến việc thực hiện chế độ và chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đối với tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm và cơ sở khám chữa bệnh theo quy định của pháp luật.
Tổ chức thực hiện chương trình và kế hoạch cải cách hành chính theo chỉ đạo của BHXH tỉnh, đồng thời thiết lập bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết chế độ BHXH, BHYT, BHTN theo cơ chế “một cửa” tại cơ quan BHXH thị xã.
- Tổ chức quản lý, lưu trữ hồ sơ các đối tượng tham gia và hưởng các chế độ BHXH BHYT, BHTN theo quy định;
- Tổ chức hướng dẫn nghiệp vụ BHXH, BHYT, BHTN cho các tổ chức và cá nhân tham gia
- Tổ chức triển khai hệ thốgn quản lý chất lượng theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2008 vào hoạt động của BHXH thị xã
Cung cấp thông tin đầy đủ và kịp thời về việc đóng góp và quyền lợi của người lao động, nhà sử dụng lao động, hoặc tổ chức công đoàn theo yêu cầu Đồng thời, đảm bảo cung cấp tài liệu và thông tin liên quan theo yêu cầu của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Chủ trì và phối hợp với các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội tại thị xã cùng các tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến việc thực hiện các chế độ BHXH, BHYT, BHTN theo quy định pháp luật.
Đề xuất và kiến nghị cần được phối hợp với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để tiến hành thanh tra và kiểm tra các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
- Thưc hiện chế đô thông tin, thống kê, báo cáo theo quy định;
- Thực hiện các nhiệm vụ khác do Giám đốc BHXH tỉnh giao
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 21
BHXH thị xã Ba Đồn tổ chức hoạt động không theo mô hình phòng ban truyền thống, mà được chia thành các bộ phận nghiệp vụ cụ thể Giám đốc BHXH thị xã chịu trách nhiệm quy định nhiệm vụ cho từng công chức và viên chức trong đơn vị Cơ cấu tổ chức của BHXH thị xã được thể hiện rõ ràng qua sơ đồ tổ chức.
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy của BHXH thị xã Ba Đồn
Nguồn: BHXH thị xã Ba Đồn
Giám đốc là người đứng đầu cơ quan, có quyền lực cao nhất và quản lý toàn bộ hoạt động của đơn vị Họ quy định nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận và cán bộ, đồng thời chịu trách nhiệm với Giám đốc BHXH tỉnh về các công tác của đơn vị theo nhiệm vụ được giao.
Phó giám đốc: là người cộng tác đắc lực của giám đốc, do BHXH tỉnh bổ nhiệm,
Phó Giám đốc Phó Giám đốc
Bộ phận chế độ BHXH
Bộ phập cấp sổ, thẻ
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 22
Phó giám đốc đại diện cho Giám đốc trong việc giải quyết các lĩnh vực của đơn vị, đồng thời đưa ra ý kiến tham mưu cho Giám đốc về các hoạt động của cơ quan, đặc biệt là trong lĩnh vực chuyên môn Phó giám đốc thực hiện và chịu trách nhiệm trước Giám đốc về hoạt động của đơn vị trong phạm vi được ủy quyền, đồng thời trực tiếp phụ trách các bộ phận trong cơ quan.
Phó Giám đốc phụ trách trực tiếp các lĩnh vực quan trọng như chế độ và chính sách bảo hiểm xã hội, cấp sổ và thẻ, cũng như tiếp nhận và trả kết quả cho các thủ tục hành chính.
Phó Giám đốc chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc quản lý và chỉ đạo các lĩnh vực liên quan đến thu BHXH, BHYT, BHTN; khai thác và thu nợ; kiểm tra; đồng thời chỉ đạo khởi kiện các tổ chức và cá nhân vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, tiếp công dân và tuyên truyền.
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG TÁC TRIỂN
3.1 Quan điểm và mục tiêu phát triển BHXH tại thị xã Ba
Công tác phát triển bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc cần được xem là nhiệm vụ trọng tâm để thực hiện mục tiêu Nghị Quyết số 28 NQ/TW về cải cách chính sách BHXH Mục tiêu cụ thể đến năm 2022 là phấn đấu có khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, bởi vì người lao động thuộc diện này chiếm tỷ trọng lớn trong tổng lực lượng lao động của tỉnh Đây là nhiệm vụ chung của toàn bộ hệ thống chính trị và sự nỗ lực của toàn xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự chỉ đạo sát sao của Nhà nước.
Thứ hai: Việc xây dựng các giải pháp không được trái với các quy định của Luật
BHXH sửa đổi năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành, quy định về chính sách BHXH bắt buộc
Để phát triển bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc tại tỉnh Quảng Bình, cần xây dựng các giải pháp phù hợp với thực tiễn địa phương, đặc biệt là điều kiện kinh tế xã hội và lao động Việc đảm bảo hiệu quả của các giải pháp này là rất quan trọng, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia BHXH bắt buộc và thu hút nhiều người lao động tham gia vào hệ thống.
Trong quá trình xây dựng giải pháp, cần lấy người lao động làm trung tâm, đảm bảo rằng các giải pháp được phát triển phù hợp với nguyện vọng và mong muốn của cả những người đã tham gia và chưa tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Vào thứ năm, các giải pháp cần tập trung vào việc phát huy kết quả đã đạt được và khắc phục những hạn chế trong công tác tuyên truyền, hoạt động của hệ thống đại lý thu, cũng như cải cách thủ tục hành chính Đồng thời, cần đánh giá thực trạng công tác tham mưu của cấp ủy Đảng và chính quyền các cấp, cùng với việc tăng cường phối hợp với các cơ quan, ban, ngành liên quan.
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 52
Sau 2 năm triển khai 28-NQ/TW, BHXH tỉnh Quảng Bình đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp nỗ lực đưa Nghị quyết 28-NQ/TW vào cuộc sống Qua đó, vừa đảm bảo mục tiêu mở rộng diện bao phủ, vừa đảm bảo quyền lợi người tham gia và tăng sức hút của chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn…
Tập trung xoá "khoảng trống" an sinh xã hội trên địa bàn
Theo Nghị quyết số 28-NQ/TW, cải cách chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) cần hướng tới việc bao phủ toàn dân, không chỉ tập trung vào lao động khu vực chính thức mà còn đặc biệt chú trọng đến người nông dân và lao động khu vực phi chính thức Đây là những đối tượng còn bị bỏ ngỏ trong các chính sách trước đây, vì vậy việc cải cách cần đảm bảo tính toàn diện và công bằng hơn trong việc bảo vệ quyền lợi cho tất cả người lao động.
Chính sách BHXH và BHYT được Đảng và Nhà nước xây dựng mang ý nghĩa xã hội lớn, được truyền tải hiệu quả đến nông dân qua những câu chuyện giản dị về tình làng nghĩa xóm và cuộc sống thường ngày ở nông thôn Đây là một phần trong chuỗi hoạt động đổi mới tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân về chính sách BHXH, BHYT, từ đó mở rộng độ bao phủ của các chính sách này.
BHXH thị xã sẽ tiến hành phân tích và tìm kiếm các phương pháp tiếp cận phù hợp cho từng nhóm đối tượng Nội dung tuyên truyền sẽ tập trung vào quyền lợi và chính sách hỗ trợ của Nhà nước Đồng thời, BHXH sẽ phối hợp với LĐLĐ tổ chức hội nghị tuyên truyền về chính sách BHXH bắt buộc, BHYT và BH thất nghiệp cho người lao động tại các doanh nghiệp, đặc biệt nhấn mạnh các quy định mới về đóng BHXH và các chế tài áp dụng cho các hành vi vi phạm liên quan đến BHXH.
Bộ luật Hình sự (sửa đổi) nhằm bảo vệ quyền lợi NLĐ
Bảo vệ quyền và lợi ích cho người lao động
BHXH thị xã Ba Đồn nhận thức rõ vai trò quan trọng của ngành BHXH Việt Nam trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động Điều này bao gồm quyền tham gia BHXH, BHYT và quyền được hưởng các chế độ theo quy định Đơn vị cam kết thực hiện nghiêm túc và hiệu quả các hoạt động thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật BHXH để đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 53
BHYT Từ đó, nhiều sai phạm trong thực thi chính sách được cơ quan BHXH phát hiện, kiến nghị xử lý kịp thời
Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành để liên thông và chia sẻ dữ liệu doanh nghiệp (DN) và người lao động (NLĐ), nhằm xác định những DN và NLĐ chưa tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) và bảo hiểm thất nghiệp (BH thất nghiệp) Dựa trên thông tin này, chúng tôi sẽ tiếp cận từng đơn vị để rà soát và yêu cầu đăng ký tham gia BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) cho NLĐ theo quy định.
Chúng tôi cam kết không ngừng cải cách thủ tục hành chính (TTHC) và ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) nhằm nâng cao chất lượng phục vụ Mỗi cán bộ, công chức, viên chức (CCVC) chủ động thay đổi tác phong làm việc, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc tham gia và thụ hưởng các chính sách.
Chủ động thu thập và cập nhật số điện thoại di động của người tham gia BHXH, BHYT thông qua phần mềm nhập liệu, BHXH thị xã đã gửi tin nhắn thông báo kết quả đóng BHXH cho từng NLĐ Điều này giúp NLĐ giám sát quá trình tham gia BHXH của chủ DN, góp phần thu nợ BHXH, BHYT kịp thời.
3.2 Định hướng, mục tiêu quản lý triển khai và phát triển BHXH bắt buộc tại thị xã Ba Đồn
3.2.1 Định hướng quản lý triển khai và phát triển BHXH bắt buộc
Nhằm mở rộng chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) đến mọi đối tượng lao động và đảm bảo công bằng trong việc tham gia cũng như thụ hưởng các chế độ BHXH, BHXH thị xã Ba Đồn đặt ra các định hướng hoạt động rõ ràng Mục tiêu chính là tăng cường số lượng người tham gia vào quỹ BHXH, đặc biệt chú trọng vào công tác triển khai BHXH bắt buộc trong thời gian tới.
Tiếp tục tận dụng sự chỉ đạo của Thị ủy, UBND thị xã và BHXH tỉnh Quảng Bình, cần phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành và đơn vị sử dụng lao động để triển khai hiệu quả công tác bảo hiểm xã hội bắt buộc Đồng thời, cần đẩy mạnh việc thu hút thêm lao động tham gia BHXH, phấn đấu hoàn thành 100% kế hoạch đã đề ra.
SV:Trần Thị Thúy Huyền Lớp:CQ55/03.02 54
- Bám sát cơ sở, tích cực dôn đốc, thông tin tuyên truyền sâu rộng chính sách BHXH đến NLĐ và NSDLĐ bằng nhiều hình thức đa dạng, hiệu quả
Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) là mục tiêu hàng đầu và sống còn đối với hoạt động của BHXH thị xã Ba Đồn cũng như toàn ngành BHXH, nhằm đảm bảo đời sống cho người lao động và giải quyết các vấn đề xã hội Để đạt được điều này, cần thực hiện cải cách hành chính triệt để, tích cực kiểm tra các bộ phận chuyên môn và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong nghiệp vụ BHXH, đặc biệt là trong việc triển khai BHXH bắt buộc.