PHẦN 1. MỞ ĐẦU 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá của mỗi quốc gia, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là nền tảng cho sự sống của con người và nhiều sinh vật khác. Đất đai là điều kiện đầu tiên và cần thiết đối với tất cả các ngành sản xuất và hoạt động của con người. Cùng với sự phát triển của xã hội, đất đai được sử dụng vào nhiều mục đích và nhu cầu sử dụng đất ngày càng tăng lên. Sử dụng đất đai vào các mục đích an ninh – quốc phòng, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng để thực hiện mục tiêu phát triển đất nước, đặc biệt là các dự án phát triển đô thị, dự án sản xuất, kinh doanh phát triển kinh tế là một tất yếu khách quan trong quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Để có mặt bằng xây dựng các dự án, Nhà nước phải thu hồi đất của người dân và thực hiện bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân có đất bị thu hồi. Trong thời gian vừa qua Đảng và Nhà nước đã có nhiều cố gắng trong việc xây dựng chính sách và tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ cho người dân sau khi bị thu hồi đất. Chính sách này đã giúp cho người dân bị thu hồi đất từng bước ổn định cuộc sống. Tuy nhiên vẫn còn một bộ phận nhỏ các hộ dân bị thu hồi đất con bức xúc do tiền bồi thường còn chênh lệch với giá thị trường, chính sách hỗ trợ chưa hợp lý… Thực tế đó đòi hỏi Nhà nước ta phải tiếp tục đổi mới chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất. Nằm trong bối cảnh chung đó, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh cũng gặp nhiều khó khăn trong thực hiện chính sách, pháp luật về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất. Tuy công tác bồi thường, hỗ trợ trong những năm gần đây ở huyện Gia Bình đã được cải thiện nhiều nhưng vẫn còn một số vướng mắc làm chậm tiến độ giải phóng mặt bằng gây ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án đầu tư và đến hiệu quả sử dụng vốn, hiệu quả kinh tế. Vì vậy, thực hiện đề tài: “Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ tại dự án xây dựng, cải tạo nâng cấp tuyến đường liên huyện từ tỉnh lộ 281 đến đê Hữu Đuống trên địa bàn huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh” là cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn.
TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Đất đai là tài nguyên quý giá và là thành phần thiết yếu của môi trường sống, đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại của con người và các sinh vật khác Nó là điều kiện cần thiết cho mọi hoạt động sản xuất và phát triển xã hội Sự gia tăng nhu cầu sử dụng đất cho thấy tầm quan trọng của nó trong các lĩnh vực khác nhau.
Việc sử dụng đất đai cho an ninh quốc phòng, lợi ích quốc gia và công cộng là cần thiết để thúc đẩy phát triển đất nước, đặc biệt trong các dự án đô thị và kinh tế Trong quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa, Nhà nước cần thu hồi đất của người dân để thực hiện các dự án, đồng thời phải đảm bảo bồi thường và hỗ trợ hợp lý cho các hộ dân bị ảnh hưởng.
Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã nỗ lực xây dựng chính sách bồi thường và hỗ trợ cho người dân bị thu hồi đất, giúp họ từng bước ổn định cuộc sống Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận nhỏ hộ dân cảm thấy bức xúc do mức bồi thường không tương xứng với giá thị trường và chính sách hỗ trợ chưa hợp lý Thực trạng này yêu cầu Nhà nước cần tiếp tục đổi mới chính sách bồi thường và hỗ trợ khi thu hồi đất.
Trong bối cảnh chung, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh đang đối mặt với nhiều khó khăn trong việc thực hiện chính sách bồi thường và hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất Mặc dù công tác này đã được cải thiện trong những năm gần đây, nhưng vẫn còn một số vướng mắc làm chậm tiến độ giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án đầu tư cũng như hiệu quả sử dụng vốn và hiệu quả kinh tế.
Đề tài “Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ tại dự án xây dựng, cải tạo nâng cấp tuyến đường liên huyện từ tỉnh lộ 281 đến đê Hữu Đuống trên địa bàn huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh” là cần thiết và mang lại ý nghĩa thực tiễn quan trọng.
MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
- Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh;
Để nâng cao hiệu quả công tác bồi thường và hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Gia Bình, cần đề xuất một số giải pháp cụ thể Trước hết, cần tăng cường công tác tuyên truyền, thông tin đầy đủ về chính sách bồi thường đến người dân Thứ hai, cải thiện quy trình đánh giá giá trị đất đai và tài sản để đảm bảo tính công bằng và minh bạch Thứ ba, thiết lập các kênh phản hồi từ người dân để kịp thời giải quyết các vướng mắc Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân trong quá trình thu hồi đất.
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh.
THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
- Thời gian thực hiện đề tài luận văn từ tháng 3 năm 2017 đến tháng 8 năm 2018;
Dữ liệu thứ cấp về bồi thường và hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh đã được thu thập trong giai đoạn ba năm từ 2015 đến 2017.
Số liệu sơ cấp về bồi thường và hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh đã được thu thập trong tháng 03 và tháng 04 năm 2018.
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
- Việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án tại huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh;
- Các hộ gia đình, cá nhân được bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh;
Cán bộ, công chức và viên chức tại huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh, đóng vai trò quan trọng trong công tác bồi thường và hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất Họ đảm bảo quy trình thực hiện đúng quy định và bảo vệ quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng.
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
3.4.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh
- Đặc điểm về điều kiện tự nhiên: vị trí địa lý, đất đai, khí hậu thời tiết
Kinh tế - xã hội của khu vực đang có nhiều đặc điểm nổi bật, bao gồm thực trạng phát triển kinh tế và xã hội, cũng như sự phát triển của các ngành nghề Tình hình dân số, lao động và việc làm đang diễn ra sôi động, đồng thời cũng cần chú trọng đến các vấn đề an ninh chính trị để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững.
3.4.2 Tình hình quản lý, sử dụng đất tại huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh
- Tình hình quản lý đất đai.
- Hiện trạng và biến động sử dụng đất.
3.4.3 Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại dự án nghiên cứu
3.4.4 Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại dự án nghiên cứu
3.4.5 Giải pháp hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.5.1 Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp
Thu thập tư liệu và số liệu liên quan đến điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội tại Chi cục Thống kê huyện Gia Bình là bước đầu tiên Cần xem xét số liệu về quản lý và sử dụng đất từ phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, bao gồm các báo cáo chuyên ngành, kết quả thống kê và kiểm kê, cũng như quyết định thu hồi đất Ngoài ra, quyết định phê duyệt phương án bồi thường và hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất từ Phòng Tài chính - Kế hoạch và phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Gia Bình cũng cần được thu thập Cuối cùng, danh sách các hộ gia đình có đất bị thu hồi sẽ được lấy từ Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Gia Bình.
Các văn bản và quyết định của tỉnh Bắc Ninh liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ và giá bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất tại huyện Gia Bình đã được thu thập từ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh.
3.5.2 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp
Trong dự án nghiên cứu, chúng tôi tiến hành phỏng vấn ngẫu nhiên các hộ gia đình và cá nhân đã nhận bồi thường, hỗ trợ Phiếu phỏng vấn được thiết kế sẵn với các tiêu chí bao gồm: thông tin về người được bồi thường; đánh giá sự minh bạch trong công tác bồi thường và hỗ trợ; nhận xét về giá đất được tính bồi thường, đơn giá bồi thường tài sản, vật kiến trúc, cùng với cây cối và hoa màu; và đánh giá về các chính sách hỗ trợ Số lượng phiếu phỏng vấn được xác định theo công thức cụ thể.
Trong đó: n - Số phiếu điều tra của dự án ;
Ni - Tổng số hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi; e - Sai số tiêu chuẩn (e = 5% - 15%)
Chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn trực tiếp 14 người liên quan đến công tác bồi thường và hỗ trợ, sử dụng phiếu hỏi đã được lập sẵn để thu thập thông tin một cách hiệu quả.
Bài phỏng vấn bao gồm 04 viên chức từ Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện, 03 công chức phòng Tài nguyên và Môi trường, 03 công chức địa chính tại ba xã, thị trấn, cùng 04 tổ trưởng khu dân cư có đất bị thu hồi cho dự án Nội dung phỏng vấn tập trung vào thông tin người trả lời, đánh giá về sự quan tâm và chỉ đạo của các cấp, ban ngành đối với công tác bồi thường, hỗ trợ Bên cạnh đó, phỏng vấn cũng đề cập đến sự ủng hộ và tham gia của người dân trong quá trình khảo sát, đo đạc, kiểm đếm, cũng như lập và thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ Cuối cùng, những khó khăn mà cán bộ, công chức, viên chức gặp phải trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ cũng được nêu rõ.
3.5.3 Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu
Số liệu thứ cấp và sơ cấp về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, quản lý sử dụng đất đai, cùng với công tác thu hồi đất, bồi thường và hỗ trợ được tổng hợp và xử lý bằng phần mềm Microsoft Office Excel 2010 Việc này nhằm lập các bảng tổng hợp làm cơ sở cho việc phân tích và đánh giá kết quả công tác bồi thường, hỗ trợ trong dự án nghiên cứu Phương pháp phân tích và so sánh số liệu được áp dụng để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong quá trình nghiên cứu.
Bài viết phân tích công tác bồi thường và hỗ trợ tại địa bàn nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ ý kiến người dân và những người thực hiện Các yếu tố được xem xét bao gồm giá bồi thường đất, tài sản, kiến trúc, cây cối hoa màu, cùng với các chính sách hỗ trợ và những thuận lợi, khó khăn tại nơi ở mới Ngoài ra, trình độ năng lực của người thực hiện và sự hiểu biết của người dân cũng được đánh giá, bên cạnh những bất cập trong quá trình thực hiện dự án Cuối cùng, bài viết so sánh công tác bồi thường và hỗ trợ tại dự án với các quy định của Trung ương và tỉnh Bắc Ninh.
3.5.5 Phương pháp đánh giá Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ được thực hiện thông qua một số tiêu chí như: giá đất tính bồi thường so với giá đất trên thị trường của cùng loại đất; tiến độ thực hiện bồi thường, hỗ trợ so với tiến độ đề ra; mức độ phối hợp thực hiện của nhân dân; tinh thần và thái độ của cán bộ thực hiện bồi thường, hỗ trợ…