THIẾT KẾ KẾ HOẠCH BÀI DẠY TRỰC TUYẾN
Nguyên tắc thiết kế kế hoạch bài dạy trực tuyến
tuyến Thứ nhất: Đảm bảo tính pháp lí
- Tuân thủ chương trình giáo dục phổ thông môn Lịch sử và địa lí;
- Thực hiện đúng chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền;
Thứ hai: Đảm bảo tính khoa học
- Nội dung dạy học đảm bảo đúng kiến thức trong chương trình môn học và các kiến thức khác có liên quan;
- Trình tự sắp xếp các nội dung dạy học đảm bảo logic
- PPDH đảm bảo đặc trưng môn học và đặc điểm tâm, sinh lí, khả năng nhận thức đặc điểm ngôn ngữ, (đặc điểm lứa tuổi) của HS tiểu học.
Thứ ba: Đảm bảo tính thực tiễn
- Thực hiện đúng kế hoạch giáo dục nhà trường và kế hoạch dạy học môn Lịch sử và địa lí của khối lớp;
- Các phương tiện và hình thức hoạt động dạy học phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường và địa phương;
- Tích hợp các nội dung giáo dục (phù hợp) với chương trình giáo dục địa phương và kế hoạch giáo dục nhà trường.
- Đảm bảo định kỳ kiểm tra, đánh giá và xếp loại HS không thay đổi.
Thứ tư: Đảm bảo tính sư phạm
- Quy trình dạy học và các biện pháp, hình thức, phương tiện dạy học được thể hiện tường minh.
- Biện pháp, hình thức, phương tiện dạy học phù hợp với đối tượng HS ở lớp giảng dạy;
Các hoạt động được thiết kế cần phản ánh quan điểm dạy học và đánh giá theo hướng phát triển năng lực của người học, đồng thời phát huy những thế mạnh và khắc phục hạn chế của địa phương, nhà trường và học sinh.
Để đảm bảo hiệu quả cho từng hoạt động, cần xác định rõ ràng mục tiêu, nội dung, phương pháp thực hiện, kết quả dự kiến, sản phẩm đạt được, thời gian, địa điểm và lực lượng tổ chức cho từng học kỳ cũng như trong suốt năm học cho mỗi khối lớp.
- Dự kiến được các tình huống sư phạm có thể xảy ra trong quá trình dạy học; chú ý dạy học phân hoá;
Sau khi hoàn thành bài học, cần làm rõ các hoạt động học tập và sản phẩm của học sinh nhằm đạt được mục tiêu giáo dục Điều này giúp phát triển các thành tố của từng năng lực đã được đề cập, đảm bảo học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn áp dụng vào thực tiễn.
- Sử dụng những phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập để hỗ trợ học sinh học tập nhằm đạt mục tiêu.
Nguyên tắc thiết kế bài dạy trực tuyến tương tự như thiết kế bài dạy trực tiếp, với sự khác biệt nhỏ về bối cảnh và đối tượng học sinh Điều quan trọng là giáo viên cần đảm bảo tính thực tiễn và linh hoạt trong giảng dạy, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh học tập một cách khả thi và phù hợp với khả năng của họ.
Dạy học trực tuyến khác biệt so với dạy học trực tiếp, khi mà học sinh và giáo viên không thể tương tác trực tiếp mà phải thông qua thiết bị công nghệ như máy tính hoặc điện thoại thông minh, dẫn đến sự tương tác hạn chế Đối tượng học sinh tiểu học từ 6-11 tuổi thường không thành thạo công nghệ thông tin, và phụ huynh cũng ít quen thuộc với các phần mềm và thao tác trên internet Mặc dù dạy học online đang trở thành xu thế toàn cầu, nhưng đối với học sinh tiểu học hiện nay, đây chỉ là giải pháp tạm thời do đại dịch COVID-19 Do đó, việc xây dựng kế hoạch bài dạy trực tuyến cần phải phù hợp với thực tiễn, bao gồm khảo sát tình hình học sinh về thiết bị học tập và kết nối internet Giáo viên cần thu thập số liệu cụ thể về khả năng tiếp cận công nghệ của học sinh và tuân thủ nguyên tắc vừa sức, phù hợp với tâm sinh lý của lứa tuổi này.
Các nguyên tắc dạy học trực tuyến giúp giáo viên tránh sai lầm và linh hoạt trong phương pháp giảng dạy, đồng thời tạo ra môi trường học tập thoải mái, thú vị cho học sinh Việc tuân thủ những nguyên tắc này không chỉ nâng cao hứng thú và khả năng tiếp thu bài học của học sinh mà còn đảm bảo giờ học diễn ra thành công như mong đợi Những nguyên tắc này cần được thiết kế dựa trên cơ sở lý luận dạy học, tính tự học của học sinh, và đặc trưng của từng môn học Bên cạnh yêu cầu đạt được mục tiêu dạy học truyền thống, cần chú ý đến các tiêu chí công nghệ để phát huy hiệu quả tối ưu, tránh gây tác dụng ngược.
Quy trình thiết kế
Dựa trên kế hoạch của tổ chuyên môn và sự phân công, giáo viên (GV) xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân, là nền tảng quan trọng cho việc thiết kế kế hoạch bài dạy GV cần hoàn thiện kế hoạch bài dạy dựa trên thời gian giảng dạy và thời khóa biểu Kế hoạch cá nhân đã xác định các thông tin cơ bản như tên bài dạy, số tiết, thiết bị dạy học và địa điểm giảng dạy Những thông tin này, kết hợp với hiểu biết về đối tượng học sinh, giúp GV xác định bối cảnh giảng dạy cụ thể, từ đó nâng cao chất lượng thiết kế bài dạy.
Sau khi xác định bài dạy và bối cảnh giảng dạy, giáo viên (GV) cần xây dựng kế hoạch bài dạy, đóng vai trò như một nhà thiết kế Mỗi GV có thể thực hiện theo cách riêng, tùy thuộc vào năng lực, đặc điểm bài học và các yếu tố khác Quy trình gợi ý dưới đây gồm 5 bước, nhằm hỗ trợ GV trong việc xây dựng kế hoạch bài dạy Các bước này không phải là thao tác một chiều mà có sự linh động và liên hệ ngược trong quá trình thực hiện Lưu ý rằng khi GV đã thành thạo ở bước 1, có thể tiến hành thiết kế kế hoạch bài dạy trực tuyến từ bước 2.
1.1.2.1 Bước 1: Thiết kế kế hoạch bài dạy trực tiếp
Việc xây dựng kế hoạch bài dạy được thực hiện qua 2 giai đoạn sau:
Giai đoạn 1 (chuẩn bị): phân tích bài học sẽ đƣợc thiết kế
GV cần nghiên cứu kỹ lưỡng bài dạy và xác định vị trí của nó trong chương trình học thông qua sách giáo khoa Điều này giúp xác định nội dung cần dạy và cách kết nối các đơn vị kiến thức, kỹ năng Đồng thời, GV cũng cần tổ chức hoạt động dạy học một cách hiệu quả để đạt được yêu cầu cần đạt (YCCĐ) Để phân tích bài học, GV nên trả lời ba câu hỏi quan trọng.
(1) Học sinh đã được học gì về (hoặc liên quan tới) chủ đề/KT/KN này trong những năm học/bài học trước?
(2) Học sinh sẽ học những gì ở năm học/bài học này?
(3) Học sinh sẽ sử dụng những KT, KN có được từ bài học này như thế nào cho những năm học/bài học tiếp theo?
Phân tích bài dạy và chủ đề là yếu tố quan trọng giúp giáo viên nắm vững các yêu cầu của chương trình, từ đó hoàn thành mục tiêu giảng dạy theo kế hoạch đã định Thông tin này cũng giúp tránh tình trạng thừa, thiếu hoặc lặp lại nội dung trong chương trình học Hơn nữa, việc này khuyến khích giáo viên xem xét và cải thiện các phương pháp giảng dạy, đồng thời thúc đẩy tích hợp hợp lý các chủ đề trong quá trình giảng dạy.
Giai đoạn 2: Tiến hành xây dựng Kế hoạch bài dạy môn Lịch sử và địa lí
Bước 1: Thiết kế kế hoạch bài dạy trực tiếp
Bước 2: Phân tích, chuyển đổi tương ứng từ KHBD trực tiếp sang KHBD trực tuyến
Để xây dựng kế hoạch bài dạy môn Lịch sử và Địa lí, giáo viên cần thực hiện các bước quan trọng như xây dựng kho học liệu, thiết kế bài giảng điện tử, và tiến hành chạy thử, chỉnh sửa để hoàn thiện nội dung bài học Việc nghiên cứu kỹ lưỡng nội dung bài học và tài liệu liên quan là cần thiết để đảm bảo chất lượng giảng dạy.
- Hiểu YCCĐ: Góp phần phát triển năng lực đặc thù, các phẩm chất và năng lực chung theo yêu cầu của CT;
- Xác định đúng nội dung của bài học: Trình tự bài học, mối liên hệ giữa các phần, các nội dung của bài học;
Dự kiến kiến thức và kỹ năng mà học sinh đã có và cần có là rất quan trọng; việc xác định khả năng đáp ứng các nhiệm vụ học tập của học sinh cũng cần được thực hiện Bên cạnh đó, cần dự kiến những khó khăn và tình huống có thể phát sinh trong quá trình học tập, từ đó đề xuất các giải pháp hiệu quả để giải quyết.
Lựa chọn phương pháp, hình thức và phương tiện dạy học phù hợp là yếu tố quan trọng giúp học sinh (HS) học tập một cách tích cực, chủ động và sáng tạo Điều này không chỉ phát triển năng lực tự học của HS mà còn nâng cao hiệu quả giáo dục Bên cạnh đó, việc áp dụng các cách đánh giá thích hợp cũng góp phần khuyến khích HS tham gia vào quá trình học tập một cách hứng thú và sáng tạo hơn.
Giai đoạn 2 được thực hiện qua 5 bước sau:
Bước 1: Xác định yêu cầu cần đạt
Bước 2: Xác định nội dung dạy học trọng tâm, sắp xếp nội dung hướng vào phát triển năng lực
Bước 3: Thiết kế các hoạt động học tập nhằm chuyển tải nội dung bài học và hướng vào phát triển được các năng lực
Bước 4: Thiết kế những câu hỏi, bài tập, nhiệm vụ cho từng hoạt động; thiết kế công cụ đánh giá kết quả học tập theo quá trình
Bước 5: Điều chỉnh KHBD sau khi dạy học.
* Sản phẩm của bước 1: kế hoạch bài dạy trực tiếp (xem mục 2.1)
1.1.2.2 Bước 2: Phân tích, chuyển đổi tương ứng từ KHBD trực tiếp sang KHBD trực tuyến
Dựa trên kế hoạch dạy học trực tiếp, giáo viên cần so sánh, phân tích và điều chỉnh nội dung, hoạt động, phương pháp dạy học cũng như cách thức đánh giá để chuyển đổi từ dạy học trực tiếp sang trực tuyến Khi thiết kế kịch bản dạy học trực tuyến, giáo viên nên chú ý đến những điểm chính sau đây.
Dựa trên yêu cầu đạt được trong Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018, mức độ cần đạt trong Chương trình GDPT 2006 cho lớp 4, 5, cùng với hướng dẫn giảm tải chương trình do dịch COVID-19 (theo công văn 3969/BGDĐT ngày 10/9/2021), chúng ta xác định rõ mục tiêu cho bài học.
- Sau khi xác định được mục tiêu của từng hoạt động trong tiến trình dạy học,
GV cần gia công thiết kế từng hoạt động.
Trong quá trình thiết kế các hoạt động giáo dục, giáo viên cần chú ý lựa chọn thiết bị dạy học và học liệu phù hợp cho từng hoạt động cụ thể.
Để đạt được cùng một mục tiêu giáo dục, có thể áp dụng nhiều phương án thiết kế hoạt động khác nhau, tùy thuộc vào điều kiện thiết bị dạy học, học liệu và đặc điểm của đối tượng học sinh.
Việc áp dụng đa dạng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực mang đến nhiều lựa chọn nhằm đạt được mục tiêu cụ thể cho từng hoạt động giáo dục.
Để đánh giá quá trình học tập của học sinh, cần có phương án đánh giá trong suốt các hoạt động và sau mỗi bài học Mục tiêu chính là xác định thái độ học tập của học sinh, kiểm tra mức độ hiểu bài và tích lũy điểm số để đánh giá quá trình học Giáo viên có thể sử dụng các câu hỏi trắc nghiệm liên quan đến nội dung bài giảng, sách giáo khoa và tài liệu đã giao để kiểm tra kiến thức Ngoài ra, việc sử dụng các phần mềm trực tuyến để biên soạn nội dung kiểm tra và gửi yêu cầu cho học sinh cũng là một cách hiệu quả.
Giáo viên giao cho học sinh một số bài tập và nhiệm vụ cần hoàn thành nhằm luyện tập và củng cố kiến thức sau mỗi bài học Cụ thể, giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh thực hiện bài vào vở, chụp lại kết quả và nộp bài qua các nền tảng như LMS, Zalo hoặc các công cụ thay thế khác mà nhà trường đang sử dụng.
Dù là dạy học trực tiếp hay trực tuyến, cả hai đều tuân theo bốn bước tổ chức thực hiện hoạt động dạy học theo công văn 2345/BGDĐT – GDTH.
Phương pháp, kĩ thuật dạy học
Trong dạy học trực tuyến, việc tương tác với học sinh gặp nhiều khó khăn hơn so với dạy trực tiếp Do đó, giáo viên cần xác định phương pháp giảng dạy phù hợp nhằm đạt hiệu quả cao trong bài dạy.
Dựa trên đặc thù của môn Lịch sử và Địa lí, bài dạy trực tuyến có thể áp dụng các phương pháp dạy học hiệu quả như thuyết trình, trực quan, nêu và giải quyết vấn đề, sơ đồ hóa, cùng với việc sử dụng trò chơi trong dạy học Ngoài ra, các kỹ thuật như động não, sơ đồ tư duy và 5W1H cũng được vận dụng để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Giảng dạy trực tuyến kết hợp thuyết trình với trực quan như hình ảnh, GIF và video là một trong những phương pháp phổ biến nhất, giúp truyền tải và hiểu các thông tin phức tạp một cách dễ dàng Phương pháp này không chỉ làm cho bài học trở nên hấp dẫn hơn mà còn cho phép giáo viên chia sẻ bài thuyết trình với học sinh sau buổi học, hỗ trợ ôn tập và học tập hiệu quả.
* Phương pháp trực quan: sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn
Lịch sử và địa lí không chỉ phát triển khả năng quan sát và trí tưởng tượng của học sinh mà còn rèn luyện các kỹ năng tư duy, phân tích và ngôn ngữ Học sinh thường có nhu cầu nhận xét và phán đoán từ những đồ dùng trực quan, giúp họ diễn đạt chính xác về bức tranh xã hội trong quá khứ Trong dạy học trực tuyến, giáo viên thường sử dụng tranh ảnh, video, bản đồ và biểu đồ để hỗ trợ quá trình học tập, làm cho đây trở thành một phương pháp hiệu quả trong thiết kế bài dạy.
* Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề vấn đề: đây không phải là một
PPDH không chỉ là một phương pháp riêng lẻ mà là sự kết hợp chặt chẽ của nhiều PPDH tương tác, với phương pháp chính giữ vai trò trung tâm, làm tăng tính hiệu quả của các phương pháp khác Để đáp ứng yêu cầu dạy học và giải quyết vấn đề, “tình huống có vấn đề” cần phải phù hợp và hấp dẫn cho học sinh, đồng thời liên kết với mục tiêu chương trình dạy học Cần tránh xây dựng những “tình huống có vấn đề” quá lớn như đề tài khoa học, cũng như không nên rơi vào những tình huống vụn vặt chỉ nhằm kích thích sự tò mò của người học.
Khi nghiên cứu về chế độ công xã nguyên thủy, người giáo viên có thể đặt ra câu hỏi thú vị: Trong thời kỳ thượng cổ, con người đã sử dụng phương pháp cọ sát để tạo ra lửa, trong khi một số bộ lạc khác lại đập hai hòn đá để tạo ra tia lửa Điều đáng lưu ý là phương pháp cọ sát chỉ được sử dụng trong các dịp lễ hội Vậy, giữa hai phương pháp này, đâu là cách tạo ra lửa cổ xưa hơn?
Phương pháp sơ đồ hóa là công cụ hữu ích cho giáo viên trong việc định hướng nội dung kiến thức cho học sinh, giúp hình thành và luyện tập kiến thức hiệu quả Phương pháp này bao gồm việc sử dụng sơ đồ tư duy và phương pháp Graph, hỗ trợ học sinh thu thập, phân loại thông tin và nhận biết mối liên hệ giữa các sự kiện Trong dạy học trực tuyến, bảng trắng trực tuyến trở thành lựa chọn phổ biến, mô phỏng trải nghiệm lớp học trực tiếp và cho phép giáo viên số hóa nội dung, dễ dàng chia sẻ và tham khảo lại sau này.
* PP sử dụng trò chơi trong dạy học
Học tập dựa trên trò chơi là một phương pháp hiệu quả để nâng cao sự tham gia và duy trì sự chú ý của học sinh, đặc biệt trong giảng dạy trực tuyến, nơi trò chơi giúp kết nối tương tác giữa học trực tiếp và trực tuyến Đối với môn Lịch sử và Địa lí, tổ chức trò chơi trong các hoạt động khởi động và luyện tập không chỉ tạo hứng thú mà còn khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh Khi thực hiện trò chơi trực tuyến, cần lưu ý đến loại trò chơi được chọn để đảm bảo hiệu quả tối đa.
- Đảm bảo rằng tất cả HS trong lớp học ảo đều có quyền truy cập vào cùng một bộ dữ liệu.
- Cho phép HS có thời gian phản ánh câu trả lời của mình và thảo luận với các thành viên khác trong nhóm bằng cách chia nhỏ trò chơi.
- Cho phép HS thực hiện các cuộc thảo luận bằng cách sử dụng các nền tảng trò chuyện như WhatsApp, Skype, Zalo…
Ví dụ: Khi dạy Bài 5: Phan Bội Châu và phong trào Đông Du, ở hoạt động
Luyện tập, GV thiết kế trò chơi “Ai nhanh ai đúng” trên quizziz và cho HS cùng tham gia trò chơi:
Phương pháp, hình thức kiểm tra đánh giá
Thông tư 09/2021/TT-BGDĐT, do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, quy định quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến tại các cơ sở giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên Điều 6 của Thông tư nêu rõ rằng việc kiểm tra và đánh giá kết quả học tập trực tuyến của học sinh sẽ được thực hiện liên tục trong quá trình dạy học.
Việc kiểm tra và đánh giá kết quả học tập trực tuyến của học sinh tiểu học cần được thực hiện thường xuyên trong quá trình dạy học Các hình thức kiểm tra và đánh giá này phải tuân thủ theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Đánh giá định kỳ kết quả học tập trực tuyến của học sinh được thực hiện trực tiếp tại các cơ sở giáo dục tiểu học, theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Trong trường hợp học sinh không thể đến trường tiểu học để tham gia đánh giá định kỳ do lý do bất khả kháng, việc tổ chức đánh giá sẽ được thực hiện trực tuyến Người đứng đầu cơ sở giáo dục tiểu học có trách nhiệm quyết định hình thức kiểm tra, đánh giá theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đảm bảo tính chính xác, công bằng, khách quan và trung thực trong quá trình đánh giá.
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá đo lường được mức độ đạt được mục tiêu/ yêu cầu cần đạt đặt ra ở đầu bài học.
Để nâng cao hiệu quả đánh giá trong quá trình học tập, cần áp dụng đa dạng hình thức như quan sát, trắc nghiệm, tự luận, thực hành và sản phẩm Việc sử dụng nhiều tiêu chí đánh giá từ nhiều phương diện sẽ giúp phản ánh chính xác năng lực của học sinh Đồng thời, tích hợp các giải pháp công nghệ vào quy trình kiểm tra sẽ tạo điều kiện thuận lợi và nâng cao tính hiệu quả của việc đánh giá.
Căn cứ vào yêu cầu của Chương trình môn Lịch sử và Địa lí, giáo viên và nhà trường xác định tỷ lệ câu hỏi và bài tập theo 4 mức độ yêu cầu trong các bài kiểm tra, đảm bảo phù hợp với đối tượng học sinh và tăng dần tỷ lệ câu hỏi ở mức độ vận dụng cao Trong dạy học trực tuyến, giáo viên sẽ lựa chọn phương pháp kiểm tra và đánh giá phù hợp với mục đích và yêu cầu cụ thể của từng hình thức đánh giá, đồng thời sử dụng các công cụ kiểm tra tương ứng Mối quan hệ giữa hình thức, phương pháp và công cụ kiểm tra, đánh giá được thể hiện rõ ràng trong quá trình này.
Hình thức đánh giá Phương pháp đánh giá Công cụ đánh giá Đánh giá thường xuyên/ đánh giá quá trình.
(Đánh giá vì học tập, đánh giá là học tập)
Phương pháp hỏi - đáp Câu hỏi, bảng hỏi,
Phương sát pháp quan Ghi chép các sự kiện thường nhật, thang đo, bảng kiểm, rubrics, see – think - wonder
Phương pháp đánh giá qua hồ sơ học tập Bảng quan sát, câu hỏi vấn đáp, phiếu đánh giá theo tiêu chí
Phương giá qua học tập pháp sản đánh phẩm
Bảng kiểm, thang đánh giá, phiếu đánh giá theo tiêu chí
Phương tra viết pháp kiểm KWLH, 5W1H, câu trả lời ngắn, thẻ kiểm tra Đánh giá định kì/ đánh giá tổng kết
Phương tra viết pháp kiểm Bài kiểm tra (tự luận, trắc nghiệm), bài luận, học tập) Phương pháp đánh giá qua sản phẩm học tập
Bảng kiểm, phiếu đánh giá theo tiêu chí, thang đo
Khi thiết kế bài dạy trực tuyến về Phan Bội Châu và phong trào Đông Du, giáo viên cần lập kế hoạch chi tiết về phương pháp và công cụ đánh giá cho từng hoạt động Dựa trên kế hoạch này, giáo viên sẽ lựa chọn phương pháp và công cụ đánh giá phù hợp nhất.
Hoạt động Mục tiêu Phương pháp
Bắt đầu bài học, giáo viên sẽ khơi gợi kiến thức và kinh nghiệm của học sinh về việc ghi nhớ hình ảnh các nhân vật đã học ở bài trước, từ đó giúp các em xác định rõ vấn đề cần nghiên cứu trong bài học này.
Phan Bội Châu là một nhân vật quan trọng trong lịch sử Việt Nam, nổi bật với những hoạt động cách mạng nhằm giành độc lập cho đất nước Ông là người khởi xướng phong trào Đông Du, một phong trào giáo dục và khuyến khích thanh niên Việt Nam sang Nhật Bản học tập để nâng cao tri thức và tinh thần yêu nước Phong trào này không chỉ góp phần vào việc đào tạo nhân lực cho sự nghiệp giải phóng dân tộc mà còn tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng trong xã hội lúc bấy giờ Thông qua những sản phẩm học tập từ phong trào Đông Du, có thể đánh giá được tầm quan trọng và di sản mà Phan Bội Châu để lại cho thế hệ sau.
Phiếu đánh giá theo tiêu chí
Luyện tập HS sử dụng được thông tin phần trước của bài học
Học sinh cần vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học để sưu tầm tư liệu về nhân vật lịch sử tiêu biểu Qua đó, các em sẽ lên ý tưởng và thiết kế bộ sưu tập tem, từ đó đánh giá được sản phẩm học tập của mình.
Phiếu đánh giá theo tiêu chí
THIẾT KẾ KẾ HOẠCH BÀI DẠY TRÊN TRUYỀN HÌNH
Nguyên tắc thiết kế bài dạy trên trên truyền hình
Xây dựng kế hoạch bài dạy qua truyền hình là bước quan trọng để tạo kịch bản ghi hình và phát sóng Tuy nhiên, cần tuân thủ bốn nguyên tắc đã nêu trong mục 1.1.1 Do hạ tầng công nghệ hạn chế, nhiều học sinh thiếu máy tính và điện thoại thông minh, nên việc dạy học qua truyền hình trở thành lựa chọn chính Dạy học qua truyền hình không có sự tương tác trực tiếp, do đó, người thiết kế cần chú ý lựa chọn kiến thức cơ bản và bắt buộc để truyền đạt Đồng thời, cần xác định phương pháp và hình thức đánh giá phù hợp với hình thức dạy học này.
Bước 1: Thiết kế kế hoạch bài dạy trực tiếp
Bước 2: Phân tích, chuyển đổi tương ứng từ KHBD trực tiếp sang KHBD trên truyền hình
Bước 3: Xây dựng kho học liệuBước 4: Xây dựng kịch bản ghi hìnhBước 5: Quay và hoàn thiện bài giảng trên truyền hình
Quy trình thiết kế
1.2.2.1 Bước 1: Thiết kế kế hoạch bài dạy trực tiếp
1.2.2.2 Bước 2: Phân tích, chuyển đổi từ KHBD trực tiếp sang KHBD trên truyền hình
Kế hoạch bài dạy trực tiếp và kế hoạch bài dạy trên truyền hình có nhiều điểm tương đồng về quy trình và cách thức xây dựng, nhưng cũng tồn tại những khác biệt rõ rệt trong nội dung và hoạt động cụ thể Kế hoạch dạy học trên truyền hình là sự cụ thể hóa từ kế hoạch dạy học truyền thống, điều chỉnh tiến trình tổ chức và phương pháp dạy học cho phù hợp với hình thức dạy học trực tuyến gián tiếp Giáo viên cần so sánh và phân tích kế hoạch dạy học trực tiếp để thay đổi nội dung, hoạt động, phương pháp dạy học và cách đánh giá cho phù hợp khi chuyển sang dạy học trên truyền hình Trong quá trình thiết kế kế hoạch bài dạy trên truyền hình, giáo viên cần chú ý đến những điểm chính để đảm bảo hiệu quả giảng dạy.
Dựa trên yêu cầu của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, cùng với mức độ cần đạt trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2006 cho lớp 4, 5, và các hướng dẫn về giảm tải chương trình trong bối cảnh dịch COVID-19 (theo công văn 3969/BGDĐT ngày 10/9/2021), chúng ta xác định rõ mục tiêu bài học cần đạt được.
- Sau khi xác định được mục tiêu của từng hoạt động trong tiến trình dạy học,
GV cần gia công thiết kế từng hoạt động.
Trong quá trình thiết kế hoạt động dạy học, giáo viên cần chú ý lựa chọn thiết bị và học liệu phù hợp cho từng hoạt động cụ thể.
Với cùng một mục tiêu giáo dục, có nhiều phương án thiết kế hoạt động học khác nhau, tùy thuộc vào điều kiện thiết bị dạy học, học liệu và đặc điểm của học sinh.
Việc áp dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực mang lại nhiều lựa chọn để đạt được mục tiêu của từng hoạt động Dưới đây là một số gợi ý cho giáo viên khi xây dựng kế hoạch bài dạy trên truyền hình, cần đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với đối tượng học sinh.
+ Cụ thể hóa hoạt động của GV: thể hiện qua video;
+ Hoạt động của HS: thể hiện qua việc giao nhiệm vụ cho học sinh
Tên hoạt động Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Nêu tên hoạt động cụ thể
Trong mỗi bài học, có thể lựa chọn một số hoạt động phụ để hỗ trợ cho hoạt động chính, bao gồm thuyết trình qua văn bản, audio hoặc bài giảng PowerPoint có lời giảng Ngoài ra, hoạt động trình diễn mô phỏng như video hoặc flash cũng rất hữu ích Các hoạt động hỏi đáp có thể được tổ chức qua phòng họp trực tuyến, trong khi thảo luận có thể diễn ra trên diễn đàn thảo luận Bên cạnh đó, việc cung cấp danh sách tài liệu đa phương tiện và các liên kết hữu ích sẽ làm phong phú thêm nội dung bài học.
Cụ thể hóa nhiệm vụ giao cho người học bằng cách mô tả rõ ràng các công việc cần thực hiện Kết quả và sản phẩm đạt được sau khi hoàn thành nhiệm vụ có thể bao gồm nội dung được ghi chép trong vở ghi hoặc sản phẩm từ các hoạt động thực hành và thử nghiệm.
Ví dụ: Phân tích, chuyển đổi tương ứng từ KHBD trực tiếp sang KHBD trên truyền hình Lịch sử và địa lí lớp 5
Bài 5: Phan Bội Châu và phong trào Đông
KẾ HOẠCH BÀI DẠY TRỰC TIẾP KẾ HOẠCH BÀI DẠY TRÊN
I YÊU CẦU CẦN ĐẠT I YÊU CẦU CẦN ĐẠT
Về năng lực đặc thù:
- Nêu được một vài hiểu biết về cuộc đời và hoạt động cứu nước của Phan
- Trình bày được những nét chính về phong trào Đông Du
- Đánh giá được vai trò của Phan Bội
Châu với cách mạng Việt Nam.
Về năng lực và phẩm chất chung:
Học sinh nâng cao năng lực tự chủ và tự học bằng cách sưu tầm tranh ảnh và câu chuyện về Phan Bội Châu cùng phong trào Đông Du Đồng thời, các em cũng phát triển khả năng giao tiếp và hợp tác thông qua việc làm việc nhóm hiệu quả.
Học sinh cần hình thành và rèn luyện phẩm chất yêu nước, thể hiện tình yêu quê hương và niềm tự hào về truyền thống yêu nước của dân tộc Đồng thời, các em cũng cần chăm chỉ trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng đất nước.
Về năng lực đặc thù:
- Nêu được một vài hiểu biết về cuộc đời và hoạt động cứu nước của Phan Bội Châu
- Trình bày được những nét chính về phong trào Đông Du
Về năng lực và phẩm chất chung:
Học sinh nâng cao năng lực tự chủ và tự học thông qua việc sưu tầm tranh ảnh và câu chuyện về Phan Bội Châu cùng phong trào Đông Du, từ đó phát triển khả năng giải quyết vấn đề hiệu quả.
- Học sinh hình thành và rèn luyện phẩm chất yêu nước (yêu quê hương, tự hào về truyền thống yêu nước của dân tộc).
II ĐỒ DÙNG DẠY HỌC II ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
Chuẩn bị của Giáo viên:
- Tranh ảnh về những nhân vật tiêu biểu trong phong trào yêu nước Việt Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX như:
Tôn Thất Thuyết, Nguyễn Trường Tộ
Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh.
- Lược đồ khu vực Châu Á
- Hình ảnh liên quan đến bài học như: ngôi nhà của Phan Bội Châu ở Bến
Chuẩn bị của Giáo viên:
Cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, phong trào yêu nước Việt Nam ghi dấu ấn với những nhân vật tiêu biểu như Tôn Thất Thuyết, Nguyễn Trường Tộ, Phan Bội Châu và Phan Chu Trinh Những cá nhân này không chỉ đóng góp vào cuộc đấu tranh giành độc lập mà còn để lại di sản tư tưởng quan trọng cho các thế hệ sau Họ thể hiện tinh thần yêu nước mãnh liệt và khát vọng tự do, góp phần xây dựng nền tảng cho các phong trào cách mạng tiếp theo.
- Lược đồ khu vực Châu Á
- Hình ảnh liên quan đến bài học như:ngôi nhà của Phan Bội Châu ở Bến
Ngự, tượng cụ Phan, hình ảnh trường học và con đường mang tên Phan Bội
Châu, bia kỷ niệm quan hệ giao lưu
Việt – Nhật từ phong trào Đông Du…
- Phiếu học tập, thang đánh giá theo tiêu chí hoạt động nhóm.
Chuẩn bị của học sinh:
- Sưu tầm hình ảnh về Phan Bội Châu và phong trào Đông Du.
Ngự, tượng cụ Phan Bội Châu, hình ảnh trường học và con đường mang tên ông, cùng bia kỷ niệm quan hệ giao lưu Việt – Nhật từ phong trào Đông Du, thể hiện sự tôn vinh và ghi nhớ những đóng góp của cụ trong việc thúc đẩy mối quan hệ văn hóa và giáo dục giữa hai quốc gia.
Chuẩn bị của học sinh:
-Sách giáo khoa, vở ghi, bút.
KẾ HOẠCH BÀI DẠY TRÊN TRUYỀN HÌNH
Tạo hứng thú cho học sinh qua trò chơi, giúp HS kết nối kiến thức đã có với kiến thức của bài học mới.
Bước 1: Giáo viên tổ chức trò chơi "Thử tài ghi nhớ" cho học sinh, yêu cầu các em quan sát và ghi nhớ hình ảnh của các nhân vật trong vòng 30 giây.
- Bước 2: HS quan sát các hình ảnh trong trò chơi và tự ghi nhớ về các nhân vật
- Bước 3: HS nhắc tên các nhân vật đã quan sát được trong trò chơi.
- Bước 4: GV nhận xét và gợi mở nêu nhiệm vụ của bài học mới ngày hôm nay: Phan Bội Châu và phong trào Đông Du.
- GV chiếu slide và hướng dẫn cho HS chơi trò chơi “Thử tài ghi nhớ”.
GV tiếp tục hỏi: Các em đã nhìn thấy hình ảnh nhân vật này trong bài học nào?
- HS tự theo dõi và quan sát các hình ảnh trong trò chơi và tự ghi nhớ về các nhân vật
-: GV nhận xét và gợi mở nêu nhiệm vụ của bài học mới ngày hôm nay: Phan Bội Châu và phong trào Đông Du.
2.1: Tìm hiểu về cuộc đời và hoạt động cứu nước của
Các bước tiến hành: Các bước tiến hành:
- GV chiếu slide và nêu mục tiêu của hoạt động: nêu được một vài nét cơ bản về cuộc đời và hoạt động cứu nước của Phan Bội Châu
III HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU
Nêu được một vài hiểu biết về cuộc đời và hoạt động cứu nước của
Bước 1: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh thảo luận theo cặp trong 5 phút, đọc sách giáo khoa trang 12 và 13, sau đó hoàn thành thẻ nhớ về nhân vật Phan Bội Châu.
- Bước 2: HS đọc SGK trang
12, thảo luận theo cặp để hoàn thành Thẻ nhớ theo yêu cầu
Học sinh cần trả lời các yêu cầu trong thẻ nhớ, chú trọng vào hai nội dung chính: vai trò và đóng góp của nhân vật trong phong trào yêu nước, cùng với những bài học quý giá mà em rút ra từ nhân vật đó.
HS nhóm khác nhận xét, bổ sung.
- Bước 4: GV nhận xét về sản phẩm của HS, bổ sung và kết luận:
+ Phan Bội Châu (1867-1940), một nhà nho danh tiếng xứ Nghệ, sục sôi nhiệt tình cứu nước.
+ Tên tuổi của Phan Bội Châu gắn liền với phong trào giải phóng dân tộc, tiêu biểu là phong trào Đông Du.
Phương pháp, hình thức kiểm tra đánh giá
Việc dạy học trên truyền hình cần kết hợp với hỗ trợ trực tiếp để kiểm soát việc học tập và đánh giá khả năng tiếp thu của học sinh Giáo viên phụ trách môn học có trách nhiệm trực tiếp kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của học sinh thông qua các hình thức phù hợp, bao gồm cả đánh giá trực tiếp và gián tiếp qua mạng.
Kết quả kiểm tra và đánh giá thường xuyên trong dạy học trên truyền hình có thể thay thế cho đánh giá theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo đối với học sinh tiểu học Hình thức này sẽ được áp dụng liên tục trong quá trình dạy học Để thực hiện hiệu quả, giáo viên cần chú ý khi thiết kế nhiệm vụ sau giờ học, lồng ghép và sử dụng các kỹ thuật đánh giá phù hợp Đối với đánh giá định kỳ, phương pháp có thể bao gồm kiểm tra viết, đánh giá sản phẩm học tập và hồ sơ học tập Khi học sinh trở lại trường, các cơ sở giáo dục sẽ tổ chức ôn tập, củng cố kiến thức đã học trên truyền hình và thực hiện kiểm tra định kỳ theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Vai trò của GV trong dạy học trên truyền hình
Hiện nay, có ba hình thức dạy học trên truyền hình: thụ động, tương tác và trực tiếp, cho phép triển khai rộng rãi và dễ dàng tiếp cận Phương thức này không chỉ kinh tế mà còn hiệu quả, đặc biệt khi hỗ trợ dạy học trực tiếp Dạy học trên truyền hình có thể tổ chức linh hoạt vào các thời điểm khác nhau trong ngày và tuần, đồng thời công nghệ hiện đại cho phép học sinh xem lại hoặc tạm dừng bài học khi cần Điều này giúp đáp ứng tốt hơn nhu cầu dạy học phân hoá, một trong những mục tiêu chính của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Để tổ chức dạy học trên truyền hình hiệu quả, cần huy động sự hỗ trợ từ giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và phụ huynh Những giáo viên này sẽ đóng vai trò cầu nối, giúp học sinh chủ động học tập và khám phá kiến thức qua các bài dạy Do đó, sau khi nhà trường phân công giáo viên hướng dẫn, vai trò của giáo viên sẽ được thể hiện rõ ràng trong quá trình dạy học trên truyền hình.
Giáo viên thông báo lịch phát sóng cho học sinh và khuyến khích gia đình theo dõi qua nhiều hình thức như email, Zalo, và Facebook Đồng thời, giáo viên cũng thông báo trước các nhiệm vụ mà học sinh cần chuẩn bị và hoàn thành, chẳng hạn như chụp lại vở ghi bài, các sản phẩm từ các hoạt động theo video trên truyền hình (nếu có), và hình ảnh học sinh theo dõi bài dạy (nếu có).
Trong quá trình tổ chức dạy học qua truyền hình, giáo viên phụ trách môn học thực hiện việc kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của học sinh Việc này được thực hiện thông qua nhiều hình thức khác nhau nhằm đảm bảo đánh giá chính xác nhiệm vụ học tập của học sinh.
+ Có kế hoạch kiểm tra vở ghi bài và làm bài tập theo video bài giảng trên truyền hình của học sinh.
+ Có kế hoạch kiểm tra các nhiệm vụ học tập
Sau khi hoàn thành bài học về Phan Bội Châu và phong trào Đông Du, giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh tạo thẻ nhớ về nhân vật này trong hoạt động 2.1 Tiếp theo, trong hoạt động 4, giáo viên nhắc lại nhiệm vụ và hướng dẫn học sinh tự sưu tầm tư liệu tại nhà để thiết kế mẫu tem Học sinh cần chụp và gửi sản phẩm cho giáo viên hoặc nộp hồ sơ thiết kế khi học trực tiếp.
Về vở ghi bài: GV phối hợp với phụ huynh HS để yêu cầu các em chụp lại vở ghi và gửi vào công cụ giao, nộp bài tập.
Để nâng cao hiệu quả giờ học, giáo viên cần hợp tác chặt chẽ với gia đình học sinh, đảm bảo an toàn cho các em trong quá trình học qua truyền hình Gia đình cần theo dõi sát sao việc học của học sinh và đảm bảo rằng các nội dung bài học được phát trên truyền hình được thực hiện đầy đủ và chính xác.
PHẦN HAI: KẾ HOẠCH DẠY HỌC MINH HỌA
