THỦ TỤC KIỂM TRA, XÁC MINH TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM
Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về thủ tục kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm
Tố giác và tin báo về tội phạm là nguồn thông tin quan trọng theo quy định của BLTTHS năm 2015, giúp cơ quan có thẩm quyền tiến hành kiểm tra và xác minh dấu hiệu tội phạm Dựa vào kết quả này, cơ quan sẽ quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự Nếu hết thời hạn kiểm tra mà chưa đủ chứng cứ xác định dấu hiệu tội phạm, cơ quan sẽ ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết tố giác hoặc tin báo theo quy định tại Điều 148 BLTTHS năm 2015.
Kiểm tra và xác minh tố giác, tin báo về tội phạm là bước quan trọng trong quá trình giải quyết các thông tin này Theo Điều 147 BLTTHS năm 2015, cơ quan có thẩm quyền phải thực hiện kiểm tra, xác minh trong thời hạn luật định và đưa ra quyết định tố tụng phù hợp Quy trình này bao gồm hai bước: kiểm tra, xác minh và ra quyết định tố tụng dựa trên kết quả kiểm tra Hai bước này có mối liên hệ chặt chẽ, trong đó kết quả kiểm tra, xác minh là cơ sở để đưa ra quyết định tố tụng hợp lý và hợp pháp Chất lượng của hoạt động kiểm tra, xác minh sẽ quyết định tính hợp pháp và có căn cứ của các quyết định tố tụng liên quan đến tố giác, tin báo tội phạm.
BLTTHS năm 2015 không định nghĩa rõ ràng về kiểm tra, xác minh tố giác và tin báo về tội phạm, nhưng có thể hiểu đây là một bước trong quy trình giải quyết tố giác và tin báo Trong giai đoạn này, các cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện các hoạt động tố tụng trong thời gian quy định để xác định xem có dấu hiệu tội phạm hay không, từ đó đưa ra các quyết định tố tụng phù hợp nhằm xử lý các tố giác và tin báo về tội phạm.
2015 đã quy định về thẩm quyền, thời hạn và các hoạt động tố tụng để kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm như sau:
1.1.1 Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về thẩm quyền kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm
Thẩm quyền kiểm tra, xác minh tố giác và tin báo về tội phạm thuộc về cơ quan nhà nước theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) Các cơ quan này có nhiệm vụ tiến hành các hoạt động tố tụng nhằm xác định có hay không dấu hiệu tội phạm, từ đó ban hành quyết định khởi tố hoặc tạm đình chỉ giải quyết Điều này đảm bảo mọi hành vi phạm tội đều được phát hiện và xử lý đúng pháp luật, tránh trường hợp bỏ sót tội phạm hay làm oan người vô tội Theo khoản 3 Điều 145 và Điều 147 BLTTHS năm 2015, thẩm quyền này thuộc về Cơ quan điều tra (CQĐT) và Viện kiểm sát (VKS) Việc kiểm tra, xác minh tố giác và tin báo về tội phạm là một phần trong quá trình giải quyết nguồn tin về tội phạm, do đó các chủ thể có thẩm quyền giải quyết cũng chính là những chủ thể có thẩm quyền tiến hành các hoạt động này.
CQĐT có quyền kiểm tra và xác minh các tố giác, tin báo về tội phạm mà họ có thẩm quyền điều tra, được quy định cụ thể theo sự việc, đối tượng và lãnh thổ tại Điều 163 BLTTHS năm 2015 cùng với Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015.
Cơ quan có trách nhiệm tiến hành điều tra các tố giác và tin báo về tội phạm theo thẩm quyền của mình, được quy định tại Điều 164 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 và Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015.
VKS thực hiện kiểm tra và xác minh các tố giác, tin báo về tội phạm khi phát hiện CQĐT hoặc cơ quan được giao nhiệm vụ điều tra có vi phạm pháp luật nghiêm trọng Điều này bao gồm việc không khắc phục các yêu cầu bằng văn bản của VKS liên quan đến việc bỏ lọt tội phạm, theo quy định tại Điều 145 BLTTHS năm 2015.
Nguyễn Minh Tuấn (2019) trong luận văn Thạc sỹ của mình tại Trường Đại học luật TP.HCM đã nghiên cứu về việc tiếp nhận và giải quyết tin báo về tội phạm của cơ quan điều tra theo quy định của luật tố tụng hình sự Việt Nam Tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của quy trình này trong việc đảm bảo tính chính xác và hiệu quả của hoạt động điều tra, góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân và nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tội phạm.
Sau khi tiếp nhận tố giác và tin báo về tội phạm, các cơ quan có thẩm quyền cần phân loại và xác định xem có thuộc thẩm quyền giải quyết của mình hay không Nếu có, họ sẽ tiến hành kiểm tra và xác minh theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự Ngược lại, nếu không thuộc thẩm quyền, họ không được tiến hành kiểm tra mà phải chuyển cho cơ quan có thẩm quyền Tố giác và tin báo chỉ là nguồn thông tin ban đầu, do đó, trong nhiều trường hợp, cơ quan có thẩm quyền cần thực hiện kiểm tra để xác định thẩm quyền giải quyết, và nếu không thuộc thẩm quyền, sẽ dừng lại và chuyển hồ sơ cho cơ quan thích hợp để tiếp tục xử lý.
1.1.2 Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về phân công người có thẩm quyền tiến hành tố tụng thực hiện hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm
Sau khi tiếp nhận tố giác và tin báo về tội phạm, cơ quan có thẩm quyền cần tiến hành kiểm tra, xác minh theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015 Mặc dù BLTTHS năm 2015 chưa quy định cụ thể về phân công và thời hạn cho người thực hiện tố tụng, Thông tư liên tịch 01/2017 đã quy định rõ việc phối hợp giữa các cơ quan trong việc tiếp nhận và giải quyết tố giác Theo đó, trong vòng 03 ngày kể từ khi nhận được tố giác, Thủ trưởng cơ quan điều tra (CQĐT) phải tổ chức, chỉ đạo và phân công điều tra viên để giải quyết Nếu có đủ căn cứ xác định dấu hiệu tội phạm, CQĐT sẽ ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự mà không cần ra Quyết định phân công giải quyết tố giác.
Trong vòng 03 ngày kể từ khi nhận được tố giác hoặc tin báo về tội phạm, cấp trưởng Cơ quan có trách nhiệm chỉ đạo việc thụ lý và giải quyết các thông tin này Cán bộ điều tra sẽ được phân công thực hiện các hoạt động điều tra theo quy định tại khoản 2 Điều 35 BLTTHS năm 2015, đồng thời thông báo bằng văn bản cho Viện Kiểm sát cùng cấp hoặc có thẩm quyền Nếu dấu hiệu tội phạm đã rõ ràng và đủ căn cứ để khởi tố, cấp trưởng sẽ ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự mà không cần phải ra Quyết định phân công giải quyết tố giác.
Theo quy định, chỉ những tố giác, tin báo về tội phạm rõ ràng và đủ căn cứ mới không cần ra quyết định phân công giải quyết Đối với các tố giác, tin báo khác, Thủ trưởng CQĐT và Cấp trưởng các cơ quan liên quan phải ra quyết định phân công người có thẩm quyền trong vòng 03 ngày kể từ khi nhận được Những người được phân công sẽ có quyền thực hiện các hoạt động kiểm tra và xác minh để giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm.
1.1.3 Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về thời hạn kiểm tra, xác minh tố giác tin báo về tội phạm Để giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm thì cơ quan có thẩm quyền phải tiến hành các hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm Việc tiến hành các hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm phải được thực hiện trong thời hạn nhất định Nếu hết thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm thì cơ quan có thẩm quyền không được tiến hành các hoạt động tố tụng để kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm, trừ hoạt động giám định, định giá, yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp vẫn được tiếp tục tiến hành cho đến khi có kết quả Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các hoạt động tố tụng này đã được bắt đầu tiến hành trước khi hết thời hạn kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, nhưng khi hết thời hạn giải quyết chưa có kết quả thì tiếp tục được tiến hành cho đến khi có kết quả Mọi hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm không được bắt đầu tiến hành sau khi đã hết thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm Việc quy định thời hạn kiểm tra, xác minh tố giác tin báo về tội phạm nhằm đảm bảo nhiệm vụ phát hiện và xử lý nhanh chóng, kịp thời mọi hành vi phạm tội, đề cao trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền trong việc nhanh chóng, kịp thời kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm
Theo Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, trong vòng 20 ngày kể từ khi nhận được tố giác hoặc tin báo về tội phạm, cơ quan điều tra có trách nhiệm kiểm tra, xác minh và đưa ra một trong các quyết định: khởi tố vụ án hình sự, không khởi tố vụ án hình sự hoặc tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm.
Thực tiễn áp dụng quy định của pháp luật tố tụng hình sự về thủ tục kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm
1.2.1 Kết quả đạt được về thủ tục kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm
Hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác và tin báo về tội phạm đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và xử lý nghiêm minh các hành vi phạm tội, bảo vệ quyền con người và quyền công dân trong giải quyết vụ án hình sự Từ năm 2015 đến 2019, các cơ quan có thẩm quyền tại ba tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau đã đạt được kết quả tích cực trong việc khắc phục tình trạng bỏ lọt tội phạm và oan sai trong tố tụng Lãnh đạo các cơ quan luôn chỉ đạo cán bộ thực hiện tốt công tác kiểm tra, xác minh, đảm bảo các tố giác và tin báo được xử lý nhanh chóng và kịp thời Tỷ lệ giải quyết nguồn tin về tội phạm tại ba tỉnh này đạt trên 90% hàng năm, cho thấy sự hiệu quả trong công tác phòng chống tội phạm.
3 VKSND tỉnh Bạc Liêu, VKSND tỉnh Sóc Trăng, VKSND tỉnh Cà Mau, Báo cáo tổng kết công tác kiểm sát năm 2015-2019
Tỷ lệ giải quyết năm
Tỷ lệ giải quyết năm
Tỷ lệ giải quyết năm
Tỷ lệ giải quyết quyết năm 2018 (%)
Tỷ lệ giải quyết quyết năm 2019 (%)
Kết quả kiểm tra xác minh tố giác và tin báo về tội phạm đã đạt hiệu quả cao, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác điều tra, truy tố và xét xử Việc giải quyết kịp thời các tố giác trong lĩnh vực trật tự xã hội, kinh tế chức vụ, tham nhũng và ma túy đã góp phần quan trọng vào nhiệm vụ chính trị tại các địa phương, đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm trong bối cảnh mới.
1.2.2 Những hạn chế, bất cập trong thực tiễn về thủ tục kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm và nguyên nhân
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả trong việc giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm tại ba địa phương, nhưng vẫn tồn tại một số hạn chế và vi phạm quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự Những vấn đề này ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động và quyền lợi hợp pháp của các bên tham gia tố tụng.
Trong thực tế, một số địa phương đã vi phạm quy định về thẩm quyền kiểm tra và xác minh các tố giác, tin báo về tội phạm Ví dụ, thông qua công tác kiểm tra, các vấn đề này đã được phát hiện và cần được khắc phục để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong công tác phòng chống tội phạm.
Công an tỉnh Sóc Trăng đã phát hiện nhiều trường hợp công an xã tiếp nhận và giữ lại tố giác, tin báo về tội phạm để tự ý kiểm tra, xác minh trong thời gian dài mà không chuyển hồ sơ lên công an huyện theo quy định Theo luật tố tụng hình sự, công an cấp xã không có thẩm quyền thực hiện các hoạt động này Ngoài ra, một số trường hợp công an cấp huyện và tỉnh cũng chưa tuân thủ đúng quy định về phân công điều tra viên (ĐTV) trong việc giải quyết tố giác, tin báo Cụ thể, nhiều vụ việc không có quyết định phân công rõ ràng cho ĐTV, hoặc ĐTV đã tiến hành kiểm tra mà không lập kế hoạch đầy đủ Một số ĐTV không được phân công nhưng vẫn thực hiện hoạt động tố tụng, trong khi những ĐTV được phân công lại không thực hiện đúng quy định mà giao lại cho cán bộ khác.
Thực tiễn áp dụng quy định về thẩm quyền kiểm tra, xác minh tố giác và tin báo về tội phạm có yếu tố nước ngoài gặp nhiều khó khăn do sự không thống nhất trong quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015 Cụ thể, Điều 163 quy định rằng CQĐT cấp huyện có thẩm quyền điều tra các tội phạm có yếu tố nước ngoài, trong khi CQĐT cấp tỉnh chỉ điều tra nếu thấy cần thiết, nhưng hiện chưa có hướng dẫn cụ thể Điều này dẫn đến sự mơ hồ trong việc xác định thẩm quyền giữa CQĐT cấp tỉnh và cấp huyện Tại tỉnh Bạc Liêu, đã xảy ra trường hợp CQĐT cấp huyện chuyển tố giác có yếu tố nước ngoài cho CQĐT cấp tỉnh, nhưng không được tiếp nhận vì CQĐT cấp tỉnh cho rằng cần đánh giá tính cần thiết của việc thụ lý dựa trên từng trường hợp cụ thể Sự không thống nhất trong nhận thức của các cơ quan có thẩm quyền về vấn đề này cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả trong việc xử lý các vụ việc có yếu tố nước ngoài.
Theo Thông báo số 27 của Công an tỉnh Sóc Trăng (2019), trong việc điều tra và xử lý tội phạm, CQĐT cấp huyện có trách nhiệm tiếp nhận và kiểm tra các tố giác, tin báo về tội phạm, bao gồm cả các vụ việc có yếu tố nước ngoài Tuy nhiên, khi cần yêu cầu tương trợ tư pháp hình sự, CQĐT cấp huyện phải thông báo cho CQĐT cấp tỉnh để phối hợp Việc CQĐT cấp tỉnh từ chối tiếp nhận đã dẫn đến việc CQĐT cấp huyện tiến hành kiểm tra, xác minh, nhưng khi hồ sơ được chuyển đến Tòa án, đã bị trả lại do vi phạm thẩm quyền điều tra và truy tố, vì theo quan điểm của Tòa án, thẩm quyền điều tra thuộc về cơ quan xét xử.
Theo quy định tại Điều 268 BLTTHS năm 2015, mọi vụ việc có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền kiểm tra, xác minh và điều tra của CQĐT cấp tỉnh Tuy nhiên, hiện tại chưa có văn bản nào giải thích rõ ràng về các thuật ngữ như “yếu tố nước ngoài”, “bị can”, “bị cáo”, “bị hại” và “đương sự ở nước ngoài”, dẫn đến việc áp dụng thực tiễn còn nhiều quan điểm khác nhau.
Việc phân công Phó Thủ trưởng CQĐT và ĐTV để kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm hiện đang gặp vướng mắc do chưa có quy định rõ ràng trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 Mặc dù vấn đề này được đề cập trong văn bản dưới luật (Thông tư liên tịch 01/2017), nhưng sự thiếu chặt chẽ và cụ thể trong quy định đã dẫn đến hạn chế trong việc giải quyết tố giác, ảnh hưởng đến thời hạn và chất lượng xử lý nguồn tin Thực tế cho thấy, có trường hợp CQĐT phân công trễ hạn, vi phạm nguyên tắc tố tụng về sự nhanh chóng và chính xác trong công tác kiểm tra, xác minh.
Năm 2015, việc thu thập tài liệu và chứng cứ gặp nhiều khó khăn do sự chậm trễ, dẫn đến tình trạng đối tượng bỏ trốn và gây khó khăn trong việc kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm Một ví dụ điển hình là vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra vào tháng 6 năm 2015 tại tỉnh Bạc Liêu.
Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bạc Liêu (2019) đã công bố báo cáo về công tác thực hành quyền công tố, trong đó nêu rõ quy trình tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm cùng với kiến nghị khởi tố Báo cáo này cung cấp cái nhìn tổng quan về hiệu quả và những thách thức trong công tác kiểm sát tại địa phương, từ đó góp phần nâng cao chất lượng công tác phòng chống tội phạm.
Vào tháng 3/2015, Đặng Chí T đã thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản của ông Đỗ Văn Đ bằng cách giả danh nhân viên của Công ty xổ số kiến thiết miền Bắc Ngày 22/3/2018, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu đã tiếp nhận tố giác về tội phạm từ ông Đỗ Văn Đ Tuy nhiên, cơ quan này không ra quyết định phân công điều tra viên để thụ lý vụ việc và cũng không thông báo cho Viện Kiểm sát về việc tiếp nhận tố giác, dẫn đến việc thực hành quyền công tố và kiểm sát bị hạn chế Hệ quả là công tác tiếp cận hồ sơ vụ việc và yêu cầu kiểm tra, xác minh của Kiểm sát viên không được thực hiện kịp thời.
Vào ngày 2/11/2018, vụ án liên quan đến đối tượng Huỳnh Quạy xảy ra khi nạn nhân là Thạch Thị Đa R mới 16 tuổi Ngoài ra, vào ngày 23/10/2018, vụ lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản do Nguyễn Tùng Phến thực hiện, với nạn nhân là Sơn Thô 8.
Vấn đề tồn tại trong việc thực hiện quy định về thời hạn kiểm tra và xác minh tố giác, tin báo về tội phạm đã dẫn đến tình trạng các cơ quan có thẩm quyền ở ba địa phương chưa kịp thời xử lý các thông tin tố giác Cụ thể, tại tỉnh Sóc Trăng, trong các năm từ 2015 đến 2018, số lượng tin báo quá hạn lần lượt là 4, 2, 3 và 2 tin Tình trạng này cho thấy sự chậm trễ trong việc thực thi pháp luật và cần có biện pháp khắc phục để nâng cao hiệu quả xử lý thông tin tố giác tại các địa phương.
Từ năm 2014 đến 2019, tổng số tin báo và tố giác về tội phạm quá hạn lên tới 190 tin Cụ thể, tại tỉnh Cà Mau, năm 2015 ghi nhận 22 tin tố giác quá hạn, trong khi năm 2017 con số này tăng lên 48 tin.
Biện pháp nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của pháp luật tố tụng hình sự về thủ tục kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm
1.3.1 Biện pháp hoàn thiện quy định của pháp luật tố tụng hình sự về thủ tục kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm
Để nâng cao hiệu quả trong việc xử lý tố giác và tin báo có yếu tố nước ngoài, cần hoàn thiện quy định về thẩm quyền kiểm tra và xác minh Như đã phân tích, thẩm quyền này liên quan trực tiếp đến việc điều tra các tội phạm, đảm bảo rằng các thông tin được xử lý một cách chính xác và kịp thời.
Điều 163 BLTTHS năm 2015 quy định rằng CQĐT cấp huyện có thẩm quyền điều tra các tội phạm có yếu tố nước ngoài, trong khi CQĐT cấp tỉnh chỉ điều tra khi cần thiết Tuy nhiên, việc áp dụng quy định này hiện chưa thống nhất, gây khó khăn trong kiểm tra và xác minh các tố giác liên quan Do đó, tác giả kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền cần ban hành hướng dẫn cụ thể về thẩm quyền kiểm tra và xác minh đối với các tội phạm có yếu tố nước ngoài, xác định rõ trường hợp nào CQĐT cấp tỉnh cần trực tiếp tham gia Hướng dẫn cần bao gồm các vụ việc có yếu tố nước ngoài và các đối tượng ở nước ngoài để đảm bảo sự thống nhất trong việc áp dụng pháp luật.
Bổ sung quy định về thời hạn phân công và trách nhiệm của Thủ trưởng CQĐT và Cấp trưởng cơ quan trong việc tiến hành điều tra là cần thiết để đảm bảo hiệu quả trong hoạt động kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm Việc phân công Phó Thủ trưởng CQĐT, ĐTV, và cán bộ điều tra để giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm là một phần quan trọng trong quy trình này Tuy nhiên, hiện tại, vấn đề này chỉ được quy định tại Thông tư liên tịch 01/2017, mà không có trong Điều 147 BLTTHS năm 2015, dẫn đến tính tạm thời và thiếu hoàn thiện trong quy định Do đó, cần thiết phải bổ sung quy định này vào Điều 147 BLTTHS để nâng cao chất lượng hoạt động kiểm tra và xác minh nguồn tin về tội phạm.
Năm 2015, trách nhiệm phân công và thời hạn của người có thẩm quyền trong việc kiểm tra, xác minh để giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đã được quy định bởi Thủ trưởng CQĐT và Cấp trưởng cơ quan được giao nhiệm vụ điều tra Luật có thể được cụ thể hóa thông qua Thông tư liên tịch 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC.
Thứ ba, hoàn thiện quy định về thời hạn kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm
Để cải thiện quy định về thời điểm bắt đầu tính thời hạn kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, cần thống nhất giữa Điều 147 BLTTHS năm 2015 và khoản 1 Điều 11 Thông tư liên tịch 01/2017 Theo BLTTHS, thời hạn này là 20 ngày hoặc kéo dài không quá 02 tháng kể từ khi cơ quan điều tra nhận được thông tin, trong khi Thông tư lại quy định thời điểm bắt đầu tính từ ngày nhận được tố giác thuộc thẩm quyền giải quyết Sự không nhất quán này ảnh hưởng đến trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền trong việc tiếp nhận và xử lý thông tin về tội phạm Do đó, cần sửa đổi quy định trong Thông tư để đảm bảo sự thống nhất và nâng cao hiệu quả trong việc phát hiện và xử lý hành vi phạm tội.
Điều 147 BLTTHS năm 2015 chỉ đưa ra quy định chung về căn cứ kéo dài thời hạn kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm, dẫn đến sự chủ quan và thiếu thống nhất giữa các cơ quan có thẩm quyền Do đó, cần thiết phải ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về các căn cứ này nhằm đảm bảo việc áp dụng thống nhất và hiệu quả trong quá trình xử lý tố giác, tin báo về tội phạm.
Thứ tư, cần bổ sung một số hoạt động tố tụng để kiểm tra và xác minh các tố giác, tin báo về tội phạm Như đã phân tích ở trên, tại khoản 3 Điều
BLTTHS năm 2015 quy định về các hoạt động điều tra nhưng thiếu quy định mở dẫn đến khó khăn trong thực tiễn Các cơ quan có thẩm quyền cần thực hiện các hoạt động tố tụng khác để thu thập tài liệu và chứng cứ, nhằm xác định chính xác dấu hiệu tội phạm Do đó, cần bổ sung quy định mở trong BLTTHS năm 2015 về các hoạt động tố tụng để kiểm tra và xác minh nguồn tin tội phạm Việc hạn chế các hoạt động này có thể dẫn đến thiếu chứng cứ, ảnh hưởng đến chất lượng điều tra và không đáp ứng hiệu quả nhiệm vụ phòng, chống tội phạm hiện nay.
1.3.2 Một số biện pháp khác về thủ tục kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm
Để nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của pháp luật tố tụng hình sự về thủ tục kiểm tra và xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, bên cạnh việc hoàn thiện quy định hiện hành, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp khác nhằm đảm bảo quy trình này được thực hiện hiệu quả và chính xác.
Lãnh đạo cơ quan có thẩm quyền cần tăng cường trách nhiệm trong việc chỉ đạo và phân công công việc cho các cấp phó, điều tra viên và cán bộ điều tra để xử lý, kiểm tra xác minh các tố giác và tin báo về tội phạm Họ phải thường xuyên đôn đốc và kiểm tra cấp dưới nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật, hoàn thành kế hoạch kiểm tra, xác minh, báo cáo và đề xuất kết quả giải quyết nguồn tin về tội phạm Việc phát hiện kịp thời các vi phạm và thiếu sót trong quá trình kiểm tra, xác minh sẽ góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng công tác này.
Để nâng cao hiệu quả tố tụng, cần chú trọng công tác đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có thẩm quyền, nhằm trang bị kiến thức pháp luật và kỹ năng nghiệp vụ cần thiết.
Bố trí cán bộ kiểm tra và xác minh tố giác tội phạm cần phù hợp với chuyên ngành đào tạo của họ Việc sắp xếp lực lượng chuyên trách có năng lực và tâm huyết trong lĩnh vực kỹ thuật hình sự sẽ nâng cao hiệu quả điều tra và chứng minh tội phạm, đáp ứng tốt hơn yêu cầu công tác.
Tăng cường thanh tra và kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong giải quyết tố giác và tin báo tội phạm là cần thiết Cần xây dựng mối quan hệ phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan có thẩm quyền tại địa phương để kiểm tra, xác minh, nhằm đảm bảo chất lượng trong việc giải quyết nguồn tin về tội phạm.
Kiểm tra và xác minh tố giác, tin báo về tội phạm là bước quan trọng trong quá trình giải quyết các vụ việc liên quan đến tội phạm Kết quả của quá trình này giúp cơ quan có thẩm quyền xác định có dấu hiệu tội phạm hay không, từ đó quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án Theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự, cơ quan điều tra và Viện kiểm sát có trách nhiệm thực hiện các hoạt động kiểm tra và xác minh Chất lượng của các hoạt động này không chỉ ảnh hưởng đến công tác phòng chống tội phạm mà còn đảm bảo việc giải quyết vụ án một cách đúng đắn, khách quan và toàn diện, góp phần bảo vệ quyền con người trong quá trình xử lý các vụ án hình sự.
Luật Tố tụng Hình sự năm 2015 và các văn bản hướng dẫn đã thiết lập quy định chặt chẽ về thẩm quyền, thời hạn và hoạt động tố tụng liên quan đến việc kiểm tra, xác minh tố giác và tin báo tội phạm, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho các hoạt động này Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy một số quy định hiện hành vẫn tồn tại hạn chế và thiếu sót, gây khó khăn trong việc thực thi pháp luật và ảnh hưởng đến hiệu quả giải quyết tố giác Luận văn đã chỉ ra những bất cập trong quy định pháp luật hiện tại và thực tiễn áp dụng, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện quy định về kiểm tra, xác minh tố giác và tin báo tội phạm.