* GV: Yêu cầu học sinh quan sát sơ đồ hình
15-2 (a và b) chỉ ra sự khác nhau?
* HS: Trả lời
* GV: Kể tên các linh kiện có trên 2 sơ đồ
đó và nêu chức năng nó?
* HS: Trả lời
* GV: Nhận xét, kết luận.
* GV: Dựng hình ảnh giới thiệu nguyên lí
làm việc của mạch điều khiển quạt chỉ dùng triac cho HS quan sát. Sau đó yêu cầu HS nhắc lại.
* HS: nhắc lại.
* GV: Kết luận và ghi bảng
* GV: Vậy triac dẫn phụ thuộc vào yếu tố
nào? Nếu tăng VR thì điều gì xảy ra? Mạch sử dụng triac có nhược điểm gì? Theo em cách khắc phục như thế nào?
* HS: Nhược điểm triac: dùng lâu → thiếu chính xác → Khắc phục: mắc thêm điac vào mạch.
* GV: Dựa vào hình vẽ nêu nguyên lí làm
việc của mạch điều khiển quạt dùng triac và điac?
* HS: Trả lời.
* GV: Nhận xét, kết luận.
* GV: Mạch điều khiển quạt có ưu và
III. Một số mạch điều khiển động cơ mộtpha. pha.
1. Sơ đồ
* Chức năng của các linh kiện
- Ta: Triac điều khiển điện áp trên quạt
VR: Biến trở để điều chỉnh khoảng thời gian dẫn của triac.
R: Điện trở hạn chế.
Đa: Điac định ngưỡng điện áp để triac dẫn. C: Tụ điện tạo thiên áp để mở thông triac và điac
K: Công tắc
2. Nguyên lí làm việc* Khi chỉ dùng triac: * Khi chỉ dùng triac:
Khi khóa K đóng → triac chưa dẫn → tụ C được nạp → điện áp trên tụ tăng dần. Khi nào đủ điều kiện→ triac được dẫn → động cơ hoạt động. Việc dẫn của triac phụ thuộc vào sự biến thiên điện áp uc và đặc tính của triac.
Khi thay đổi điện trở VR→ hằng số thời gian nạp tụ thay đổi→ thời điểm mở triac thay đổi → khoảng thời gian dẫn dòng điện của triac thay đổi → điện áp và dòng điện đưa vào động cơ được điều chỉnh.
* Dùng triac và điac
Khi uc tăng tới ngưỡng điện áp thông (UDA) của Da → có dòng điều khiển chạy vào cực G của triac → triac được mở từ thời điểm đó tới khi dòng điện của nó bằng 0. Khi triac dẫn → động cơ hoạt động.
* Ưu điểm: Sử dụng rộng rãi cho các tải khác
nhau như: đèn sợi đốt, điều khiển bếp điện….. Tuỳ theo tải mà sử dụng triac khác nhau.
* Nhược điểm:
nhược điểm như thế nào?
* HS: Trả lời.
* GV: Kết luận và ghi bảng.
- Chất lượng điều khiển không tốt.
- Điện áp có thể thay đổi do thông số của triac và điac.
- Khó tự động hoá.
- Khi cần điều khiển Utải có chất lượng cao đòi hỏi một mạch điều khiển phức tạp.